Tài liệu Công tác thanh toán hàng xuất nhập khẩu bằng phương thức tính dụng chứng từ (lc) tại ngân hàng thương mại cổ phần ngoại thương (vietcombank) vn

Lêi nãi ®Çu ViÖt Nam ®ang tõng bíc hoµ nhËp nÒn kinh tÕ cña m×nh víi nÒn kinh tÕ khu vùc vµ trªn thÕ giíi. BiÓu hiÖn lµ viÖc ViÖt Nam ®· trë thµnh thµnh viªn chÝnh thøc cña khèi c¸c níc §«ng Nam ¸ (7/1995) vµ tiÕn tíi gia nhËp khu mËu dÞch tù do §«ng Nam ¸ (AFTA), tæ chøc Th¬ng m¹i thÕ giíi (WTO). Khi quan hÖ quèc tÕ më réng th× ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ cña ViÖt Nam ph¶i ®ù¬c hoµn thiÖn vµ ph¸t triÓn ®¸p øng nhu cÇu thanh to¸n ngµy cµng ®a d¹ng vµ më réng trªn ph¹m vi quèc tÕ ®Æc biÖt lµ ho¹t ®éng thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu. VÊn ®Ò ®Æt ra ®íi víi c¸c doanh nghiÖp vµ Ng©n hµng tham gia ho¹t ®éng trªn lµ ph¶i theo ®uæi tèt môc tiªu “thuËn tiÖn – hiÖu qu¶ - an toµn” Tríc t×nh h×nh ®ã, VCB lµ Ng©n hµng ho¹t ®éng m¹nh nhÊt vµ dµy d¹n kinh nghiÖm nhÊt trong lÜnh vùc kinh doanh ®èi ngo¹i kh«ng thÓ kh«ng theo ®uæi môc ®Ých trªn. Víi suy nghÜ nh vËy em ®· chän ®Ò tµi “Mét sè gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ trong c«ng t¸c thanh to¸n hµng xuÊt nhËp khÈu b»ng ph¬ng thøc tÝnh dông chøng tõ t¹i Ng©n hµng Ngo¹i th¬ng ViÖt Nam ” cho luËn v¨n tèt nghiÖp cña m×nh. Néi dung chÝnh cña luËn v¨n lµ: Ch¬ng I: Lý luËn chung vÒ hiÖu qu¶ c«ng t¸c thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu theo ph¬ng thøc tÝn dông chøng tõ qua Ng©n hµng Th¬ng m¹i. Ch¬ng II: hiÖu qu¶ c«ng t¸c thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu theo ph¬ng thøc tÝn dông chøng tõ qua ng©n hµng ngo¹i th¬ng ViÖt Nam tõ 1995 ®Õn 2000. Ch¬nng III: Mét sè gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu theo ph¬ng thøc tÝn dông chøng tõ qua ng©n hµng ngo¹i th¬ng ViÖt Nam. Do nh÷ng h¹n chÕ nhÊt ®Þnh vÒ lý luËn vµ kinh nghiÖm thùc tiÔn, luËn v¨n ch¾c ch¾n kh«ng tr¸nh khái thiÕu sãt. Em rÊt mong nhËn ®îc sù gãp ý cña thÇy c« gi¸o vµ c¸c b¹n sinh viªn cïng quan t©m tíi ®Ò tµi nµy. 1 Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n c« gi¸o Phan Thu Hµ cïng c¸c c« chó, anh chÞ phßng thanh to¸n xuÊt khÈu vµ thanh to¸n nhËp khÈu Ng©n hµng Ngo¹i th¬ng ViÖt Nam ®· t¹o ®iÒn kiÖn cho em hoµn thµnh luËn v¨n nµy. Hµ Néi, ngµy 15 th¸ng 5 n¨m 2001 Sinh viªn Vò Quúnh Trang 2 Ch¬ng I Lý luËn chung vÒ hiÖu qu¶ c«ng t¸c thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu theo ph¬ng thøc tÝn dông chøng tõ qua Ng©n hµng th¬ng m¹i i. C¸c ph¬ng thøc thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu cña Ng©n hµng th¬ng m¹i Sù kh¸c biÖt vÒ vÞ trÝ ®Þa lý, m«i trêng kinh doanh, m«i trêng ph¸p lý, quyÒn lîi kinh tÕ .v... ®· dÉn tíi nh÷ng rñi ro trong ho¹t ®éng thanh to¸n trong ®ã cã thÓ ph©n ra 2 lo¹i c¬ b¶n: Rñi ro chÝnh trÞ, rñi ro th¬ng m¹i. Mét trong nh÷ng gi¶i ph¸p ®Ó gi¶m thiÓu rñi ro c¸c nhµ xuÊt nhËp khÈu ®· ®a ra c¸c ®iÒu kiÖn vÒ thanh to¸n quèc tÕ trong hîp ®ång ngo¹i th¬ng do hä ký kÕt: Cã 4 ®iÒu kiÖn chñ yÕu sau: - §iÒu kiÖn vÒ tiÒn tÖ: Trong thanh to¸n quèc tÕ, c¸c biÖn ph¸p sö dông ®¬n vÞ tiÒn tÖ nhÊt ®Þnh cña mét níc nµo ®ã chÝnh v× vËy trong c¸c hîp ®ång ®Òu cã quy ®Þnh ®iÒu kiÖn tiÒn tÖ. §iÒu kiÖn tiÒn tÖ chØ viÖc sö dông c¸c lo¹i tiÒn tÖ nµo ®Ó tÝnh to¸n vµ thanh to¸n trong c¸c hîp ®ång. §ã cã thÓ lµ vµng, c¸c ®ång tiÒn chung, thuéc c¸c khèi kinh tÕ vµ tµi chÝnh quèc tÕ nh SDR, DEM .v.v..., ®ã cã thÓ lµ tiÒn mÆt hoÆc tiÒn tÖ tÝnh dông tån t¹i díi c¸c h×nh thøc nh sÐc, hèi phiÕu.v.v... Trong ®ã tiÒn tÖ tÝnh to¸n lµ tiÒn dïng ®Ó thÓ hiÖn gi¸ c¶ vµ tÝnh to¸n tæng trÞ gi¸ hîp ®ång - cßn tiÒn tÖ thanh to¸n lµ tiÒn tÖ ®îc dïng ®Ó thanh to¸n cho nhµ xuÊt khÈu trong c¸c hîp ®ång mua b¸n ngo¹i th¬ng. ViÖc sö dông ®ång tiÒn nµo lµ tiÒn thanh to¸n trong hîp ®ång mua b¸n ngo¹i th¬ng phô thuéc vµo tËp qu¸n vÒ thanh to¸n trªn thÕ giíi, vÞ trÝ ®ång tiÒn ®ã trªn thÞ trêng quèc tÕ hay sù so s¸nh lùc lîng cña hai bªn mua vµ b¸n. Vµ ®iÒu kiÖn tiÒn tÖ chØ ra c¸ch xö lý khi gi¸ trÞ ®ång tiÒn thanh to¸n biÕn ®éng. Do ®ã ph¶i lùa chän ®ång tiÒn t¬ng ®èi æn ®Þnh x¸c ®Þnh mèi quan hÖ tû gi¸ víi ®ång tiÒn thanh to¸n ®Ó ®¶m b¶o gi¸ trÞ cña ®ång tiÒn thanh to¸n. Khi thanh to¸n nÕu tû gi¸ ®ã thay ®æi th× gi¸ c¶ hµng ho¸ vµ tæng gi¸ trÞ hîp ®ång ph¶i ®îc ®iÒu chØnh mét c¸ch t¬ng øng. VÝ dô: §ång tiÒn thanh to¸n lµ FRF Tæng gi¸ trÞ hîp ®ång lµ 1.000.000 FRF X¸c ®Þnh quan hÖ tû gi¸ víi USD : 1USD = 5FRF 3 Khi thanh to¸n tû gi¸ thay ®æi 1USD = 6 FRF th× tæng gi¸ trÞ hîp ®ång ®îc ®iÒu chØnh l¹i lµ : 1.200.000 FRF. - §iÒu kiÖn vÒ ®Þa ®iÓm thanh to¸n: Trong thanh to¸n ngo¹i th¬ng ®Þa ®iÓm thanh to¸n cã thÓ ë níc ngoµi nhËp khÈu, hoÆc ë níc ngêi xuÊt khÈu hoÆc ë níc thø ba. Trong thanh to¸n quèc tÕ gi÷a c¸c níc bªn nµo còng muèn tr¶ tiÒn t¹i níc m×nh do mét vµi nguyªn nh©n sau: + NÕu lµ nhµ nhËp khÈu ®Õn ngµy tr¶ tiÒn míi ph¶i chi do ®ã ®ì ®äng vèn, nhµ xuÊt khÈu thu tiÒn nhanh chãng lu©n chuyÓn vèn nhanh h¬n. - §iÒu kiÖn vÒ thêi gian thanh to¸n: §©y cã thÓ nãi lµ ®iÒu kiÖn phøc t¹p h¬n c¶ thëng cã ba c¸ch quy ®Þnh. + Tr¶ tiÒn tríc: Sau khi ký hîp ®ång hoÆc sau khi bªn xuÊt khÈu chÊp nhËn ®¬n ®Æt hµng bªn nhËp khÈu, nhng tríc khi giao hµng bªn nhËp khÈu ®· tr¶ cho bªn xuÊt khÈu toµn bé hay mét phÇn sè tiÒn hµng. §©y cã thÓ lµ h×nh thøc cÊp tÝn dông ng¾n h¹n cña nhµ nhËp khÈu cho ngêi xuÊt khÈu lµ h×nh thøc cÊp tÝn dông ng¾n h¹n cña nhµ nhËp khÈu cho ngêi xuÊt khÈu. Song còng cã thÎ lµ nh»m ®¶m b¶o thùc hiÖn hîp ®ång cho ngêi nhËp khÈu. + Tr¶ tiÒn ngay khi hoµn thµnh viÖc giao hµng: T¹i n¬i giao hµng quy ®Þnh hoÆc sau khi ngêi b¸n lËp bé chøng tõ göi hµng vµ chuyÓn ®Õn ngêi mua, ngêi mua tr¶ tiÒn ngay sau khi nhËn bé chøng tõ. + Tr¶ tiÒn sau: Sau x ngµy kÓ tõ ngµy ngêi b¸n hoµn thµnh viÖc giao hµng tÞa n¬i giao hµng. Sau x ngµy kÓ tõ ngµy nhËn ®îc chøng tõ do ngêi b¸n göi ®Õn. - §iÒu kiÖn ph¬ng thøc thanh to¸n §iÒu kiÖn vÒ ph¬ng thøc thanh to¸n lµ ®iÒn kiÖn quan träng bËc nhÊt trong c¸c ®iÒn kiÖn thanh to¸n quèc tÕ. Ngêi ta cã thÓ lùa chän nhiÒu ph¬ng thøc chän ph¬ng thøc nµo còng ph¶i xuÊt ph¸t tõ yªu cÇu cña ngêi b¸n lµ thu tiÒn nhanh, ®Çy ®ñ vµ tõ yªu cÇu ngêi mua lµ nhËp hµng ®óng sè lîng, chÊt lîng vµ ®óng h¹n, tõ yªu cÇu cña phÝa dÞch vô vµ sù an toµn trong kinh doanh. 4 C¸c ph¬ng thøc thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu. 1. Ph¬ng thøc chuyÓn tiÒn. Ph¬ng thøc chuyÓn tiÒn lµ ph¬ng thøc trong ®ã mét kh¸ch hµng ngêi nhËp khÈu uû nhiÖm cho Ng©n hµng phôc vô m×nh tÝnh tõ tµi kho¶n cña m×nh mét sè tiÒn nhÊt ®Þnh chuyÓn mét ngêi kh¸c ngêi xuÊt khÈu t¹ ®Þa ®iÓm nhÊt ®Þnh vµ trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh. Cã hai h×nh thøc chuyÓn tiÒn, chuyÓn tiÒn b»ng th (M/T, Mail transferr) chuyÓn tiÒn b»ng ®iÖn (T/T telegraphic transfer). ChuyÓn tiÒn b»ng ®iÖn nhanh h¬n nhng chi phÝ cao h¬n. VÝ dô: PhÝ T/T 0,2% gi¸ trÞ chuyÓn tiÒn M/T 0,1% gi¸ trÞ chuyÓn tiÒn C¸c bªn tham gia. * Ngêi tr¶ tiÒn (ngêi nhËp khÈu) ngêi cÇn chuyÓn tiÒn ra níc ngoµi. * Ngêi hëng lîi (ngêi nhËp khÈu) ngêi vµo ®ã do ngêi tr¶ tiÒn quy ®Þnh. * Ng©n hµng chuyÓn tiÒn lµ Ng©n hµng ë níc ngêi chuyÓn tiÒn * Ng©n hµng ®¹i lý cña Ng©n hµng chuyÓn tiÒn lµ Ng©n hµng ë níc ngêi xuÊt khÈu. Quy tr×nh nghiÖp vô Ngêi xuÊt khÈu Ngêi nhËp khÈu (1) (5) Ng©n hµng ®¹i lý (2) (4) (3) Ng©n hµng chuyÓn tiÒn Bíc 1: Sau khi tho¶ thËn ký kÕt hîp ®ång ngo¹i th¬ng, ngêi xuÊt khÈu thùc hiÖn viÖc cung øng hµng ho¸ dÞch vô cho ngêi xuÊt khÈu, ®ång thêi chuyÓn giao toµn bé chøng tõ (ho¸ ®¬n, vËn ®¬n, c¸c chøng tõ vÒ hµng ho¸ ) 5 Bíc 2: Ngêi nhËp khÈu sau khi kiÓm tra bé chøng tõ viÕt lÖnh chuyÓn tiÒn göi ®Õn Ng©n hµng chuyÓn tiÒn (Ng©n hµng phôc vô m×nh) trong ®ã ghi râ rµng, ®Çy ®ñ nh÷ng néi dung theo quy ®Þnh. Bíc 3: Sau khi kiÓm tra, nÕu thÊy ®ñ kh¶ n¨ng thanh to¸n, Ng©n hµng chuyÓn tiÒn sÏ tÝnh tµi kho¶n cña ngêi nhËp khÈu ®Ó chuyÓn tiÒn, göi giÊy b¸o nî cho ®¬n vÞ nhËp khÈu. Bíc 4: Ng©n hµng chuyÓn tiÒn ra lÖnh (b»ng th hoÆc ®iÖn b¸o) cho Ng©n hµng ®¹i lý ë níc ngoµi ®Ó chuyÓn tiÒn cho ngêi xuÊt khÈu. Bíc 5: Ng©n hµng ®¹i lý chuyÓn tiÒn cho ngêi xuÊt khÈu §Æc ®iÓm * Thñ tôc ®¬n gi¶n, phÝ thanh to¸n, kh«ng cao * §©y lµ h×nh thøc thanh to¸n trùc tiÕp gi÷a ngêi chuyÓn tiÒn vµ ngêi hëng lîi, Ng©n hµng chØ ®ãng vai trß trung gian thanh to¸n, theo uû nhiÖm ®Ó hëng hoa hång vµ kh«ng bÞ rµng buéc g× ®èi víi c¶ ngêi nhËp khÈu vµ ngêi xuÊt khÈu. ViÖc chuyÓn tiÒn hoµn tÊt khi thanh to¸n hÕt sè tiÒn cho ngêi hëng lîi, tríc thêi ®iÓm nµy sè tiÒn trong tµi kho¶n vÉ thuécquyÓn së h÷u cña ngêi chuyÓn tiÒn vµ ngêi nµy cã quyÓn huû bá lÖnh chuyÓn tiÒn mµ ngêi thô hëng kh«ng cã quyÓn khiÕu n¹i g× víi Ng©n hµng. Nh vËy viÖc tr¶ tiÒn phô thuéc vµo thiÖn chÝ cña ngêi mua, quyÒn lîi cña ngêi xuÊt khÈu kh«ng ®îc ®¶m b¶o. * Trong quan hÖ mua b¸n ngo¹i th¬ng, ph¬ng thøc chuyÓn tiÒn chØ lùa chän lµm ph¬ng tiÖn thanh to¸n ®èi víi c¸c nhµ kinh doanh xuÊt khÈu cung øng c¸c dÞch vô cã quan hÖ th©n thiÕt, tin cËy lÉn nhau, v× kh©u thanh to¸n nµy dÔ lµm n¶þ sinh viÖc chiÕm dông vèn cña ngêi b¸n. 2. Ph¬ng thøc nhê thu. §©y lµ ph¬ng thøc thanh to¸n trong ®ã ngêi xuÊt khÈu sau khi hoµn thµnh nghÜa vô giao hµng, uû th¸c cho Ng©n hµng phôc vô m×nh thu hé sè tiÒn ngêi nhËp khÈu trªn c¬ së h«i phiÕu m×nh lËp ra 6 C¸c bªn tham gia: * Ngêi thô hëng ( nhµ xuÊt khÈu) * Ng©n hµng bªn b¸n ®îc nhµ xuÊt khÈu uû nhiÖm thu * Ng©n hµng bªn mua lµ Ng©n hµng ®¹i lý cña Ng©n hµng bªn b¸n t¹i níc ngoµi. * Ngêi tr¶ tiÒn (nhµ nhËp khÈu) C¸c lo¹i nhê thu: 2.1.  Nhê thu phiÕu tr¬n  Nhê thu kÌm chøng tõ Nhê thu phiÕu tr¬n Lµ ph¬ng thøc ngêi b¸n uû th¸c Ng©n hµng thu hé tiÒn ë ngêi mua c¨n cø vµo hæi phiÕu do m×nh lËp cßn chøng tõ hµng göi th¼ng cho ngêi mua kh«ng qua Ng©n hµng. Quy tr×nh nghiÖp vô Ngêi b¸n Ngêi mua göi hµng+chøng tõ (1) (2) 3) (2) Ng©n hµng bªn b¸n (4) Ng©n hµng bªn mua (4) Bíc 1: Ngêi b¸n sau khi göi hµng vµ chøg t cho ngêi mua, lËp mét hãi phiÕu ®ßi tiÌn ngêi mua vµ uû th¸c cho Ng©n hµng cña m×nh ®ßi tiÒn hé b»ng uû nhiÖm thu. Bíc 2: Ng©n hµng bªn b¸n göi uû nhiÖm thu kÌm hèi phiÕu cho Ng©n hµng ®¹i lý cña hä ë níc ngêi mua nhê thu tiÕn. 7 Bíc 3: Ng©n hµng ®¹i lý yªu cÇu ngêi mua tr¶ tiÒn hèi phiÕu nÕu tiÒn ngµy hoÆc chÊp nhËn hæi phiÕu nÕu lµ hèi phiÕu kú h¹n. Bíc 4: Ng©n hµng ®¹i lý nhËn tiÕn, hoÆc hèi phiÕu ®· ®îc chÊp nhËn chuyÓn cho ngêi b¸n qua Ng©n hµng bªn b¸n. NÕu lµ hèi phiÕu kú h¹n khi ®Õn h¹n thanh to¸n, Ng©n hµng sÏ ®ßi tiÒn ngêi mua vµ thùc hiÖn viÖc chuyÓn tiÕn nh trªn §Æc ®iÓm Ph¬ng thøc nµy kh«ng ¸p dông nhiÓu trong thanh to¸n vÒ mËu dÞch v× nã kh«ng ®¶m b¶o quyÓn lîi cho ngêi b¸n do viÖc nhËp hµng cña ngêi mua t¸ch rêi kh©u thanh to¸n. Ngêi mua cã thÓ nhËn hµng nhng kh«ng tr¶ tiÒn kh«ng ®óng h¹n. 2.2. Nhê thu kÌm chøng tõ Lµ ph¬ng thøc ngßi b¸n uû th¸c cho Ng©n hµng thu hé tiÒn ë ngêi mua c¨n cø vµo hèi phiÕu vµ bé chøng tõ göi Ng©n hµng kÌm theo víi ®iÒn kiÖn nÕu ngêi mua tr¶ tiÒn hoÆc chÊp nhËn hèi phiÕu th× Ng©n hµng míi trao bé chøng tõ göi hµng ®Ó ngêi mua nhËn hµng. Quy tr×nh nghiÖp vô Ngêi b¸n (1) giao hµng C¶ng giao hµng (2) Ng©n hµng bªn b¸n Ngêi mua (3) (2) (4) Ng©n hµng bªn mua (4) Tr×nh tù nghiÖp vô nhê thu kÌm chøng tõ t¬ng tù nhê thu phiÕu tr¬n, chi kh¸c ë (1) lËp bé chøng tõ nhê Ng©n hµng thu hé tiÒn boa gåm cã hèi phiÕu vµ c¸c chøng tõ göi Ng©n hµng, ë khÈu (3) Ng©n hµng ®¹i lý chØ trao chøng tõ göi hµng cho ngêi mua nÕu nh ngêi mua tr¶ tiÒn hoÆc chÊp nhËn tr¶ tiÒn hèi phiÕu. §Æc ®iÓm 8 * Ngêi b¸n uû th¸c cho Ng©n hµng ngoµi viÖc thu hé tiÒn cßn nhõo Ng©n hµng khèng chÕ chøng tõ göi hµng, ®©y lµ kh¸c nhau c¬ b¶n gi÷a nhê thu kÌm chøng tõ vµ nhê thu phiÕu tr¬n. Trong trêng hîp nµy, quyÒn lîi cña ngêi b¸n dîc ®¶m b¶o h¬n. * Ngêi b¸n th«ng qua Ng©n hµng míi khèng chÕ ®îc quyÒn ®Þnh ®o¹t hµng ho¸ cña ngêi mua cha khèng chÕ ®îc viÖc tr¶ tiÒn ®Þnh ®o¹t hµng ho¸ cña ngêi mua, ngêi mua cã thÓ kh«ng nhËn chøng tõ ®Î kh«ng ph¶i tr¶ tiÒn khi t×nh h×nh thÞ trêng bÊt lîi 3. Ph¬g thøc tÝnh dông chøng tõ. TÝn dông chøng tõ lµ bÊt cø tháa thuËn nµo ®îc gäi hoÆc miªu t¶ nh thÕ nµo, theo ®ã Ng©n hµng (Ng©n hµng ph¸t hµnh) hµnh ®éng ®óng yªu cÇu vµ theo chØ thÞ cña kh¸ch hµng (ngêi yªu cÇu më th tÝnh dông ) hoÆc nh©n danh cho chÝnh b¶n th©n m×nh: * Thanh to¸n cho hoÆc theo lÖnh cña gi¸ thø 3 (ngêi hëng), hoÆc chÊp thuËn vµ thanh to¸n hèi phiÕu do ngêi hëng ký ph¸t * Uû quyÒn cho Ng©n hµng kh¸c thanh to¸n, chÊp nhËn vµ thanh to¸n hèi phiÕu ®ã. * HoÆc cho phÐp Ng©n hµng kh¸c chiÕt khÊu chøng tõ quy ®Þnh trong th tÝnh dông v¬i ®iÒn kiÖn chóng phï hîp víi tÊt c¶ c¸c ®iÒu kho¶n µ ®iÒn kiÖn cña th tÝn dông. (Nguån ®iÒu 2 híng dÉn ¸p dông ®iÒu lÖ vµ thùc hµnh thèng nhÊt tÝnh dông chøng tõ. B¶n söa ®æi 1993, sè xuÊt b¶n 500 phßng Th¬ng m¹i quèc tÕ ). Th tÝnh dông vÒ b¶n chÊt lµ sù cam kÕt cña Ng©n hµng ph¸t hµnh thanh to¸n hoÆc chÊp nhËn thanh to¸n cho ngêi thô hëng nÕu hä xuÊt tr×nh bé chøng tõ phï hîp víi néi dung cña th tÝn dôg C¸c bªn tham gia * Ngêi xin më th tÝnh dông (nhµ nhËp khÈu) hay nhµ nhËp khÈu uû th¸c cho mét ngêi kh¸c * Ng©n hµng hµng më th tÝn dông lµ Ng©n hµng cÊp tÝnh dông cho nhµ nhËp khÈu vµ dÞch vô cÇn thiÕt. 9 * Ngêi thô hëg (nhµ xuÊt khÈu hay bÊt cø ngêi nµo kh¸c do nhµ xuÊt khÈu chØ ®Þnh) * Ng©n hµng th«ng b¸o th tÝnh dông thêng ë níc ngêi thô hëng * Ng©n hµng ra trong c¸c trêng hîp cô thÓ cßn cã Ng©n hµng x¸c nhËn Ng©n hµng chiÕt khÊu vµ Ng©n hµng hoµn tr¶..v.v Quy tr×nh nghiÖp vô. Nhµ nhËp khÈu Nhµ xuÊt khÈu (4) (8) (1) (4) Ng©n hµng më L/C (2) (6) (5) (3) Ng©n hµng th«ng b¸o L/C (5) (6) Bíc 1: Nhµ xuÊt khÈu lµm ®¬n xin më L/C vµ göi ®Õn Ng©n hµng phôc vô m×nh yªu cÇu më mét th tÝnh dông cho ngêi xuÊt khÈu hëng Bíc 2: Ng©n hµng má c¨n cø vµo ®¬n vÞ më ®Ó lËp mét th tÝnh dông vµ th«ng qua Ng©n hµng ®¹i lý cña m×nh ë níc ngêi xuÊt khÈu th«ng b¸o viÖc më L/C vµ chuyÓn L/c ®Õn nhµ xuÊt khÈu. Bíc 3: Th«ng b¸o cho ngêi xuÊt khÈu toµn bé néi dung vÒ viÖc më L/c ®Ó nhËn ®îc b¶n gèc L/c th× chuyÓn ngay ®Õn cho nhµ xuÊt khÈu. Bíc 4: NÕu nhµ xuÊt khÈu chÊp nhËn th tÝn dông tiÕn hµnh giao hµng, nÕu kh«ng ®Ò nghÞ Ng©n hµng më L/c söa ®æi, bæ sung cho phï hîp víi hîp ®ång. Bíc 5: Sau khi giao hµng xong ngêi xuÊt khÈu lËp bé chøng tõ theo yªu cÇu cña th tÝnh dông xuÊt tr×nh th«ng qua Ng©n hµng th«ng b¸o cho Ng©n hµng më L/c xin thanh to¸n. Bíc 6: Ng©n hµng më L/c kiÓm tra bé chøng tõ, nÕu thÊy phï hîp víi th tÝnh dông tiÕn hµnh tr¶ tiÒn cho ngêi xuÊt khÈu. NÕu thÊy kh«ng phï hîp Ng©n hµng tõ chèi thanh to¸n vµ göi tr¶ l¹i toµn bé chøng tõ cho nhµ xuÊt khÈu. 10 Bíc 7: Ng©n hµng më th tÝnh dông ®ßi tiÒn ngêi nhËp khÈu vµ chuyÓn bé chøng tõ cho ngêi nhËp khÈu sau khi nhËn ®îc tiÒn hoÆc chÊp nhËn thanh to¸n. Bíc 8: Nhµ nhÊp khÈu kiÓm tra chøng tõ nÕu thÊy phï hîp víi thñ tôc tÝnh dông th× hoµn tr¶ tiÒn l¹i cho Ng©n hµng më th tÝnh dông, nÕu kh«ng phï hîp cã quyÒn tõ chèi tr¶. §Æc ®iÓm cña ph¬ng thøc tÝnh dông chøng tõ * C¬ së ph¸p lý cña ph¬ng thøc tÝnh dông chøng tõ Mèi níc cã luËt lÖ, tËp qu¸n riªng. Nhng khi tiÕn hµnh c¸c giao dÞch c¸c bªn ®Òu ph¶i t«n träng luËt lÖ, tËp qu¸n cña hai níc ®ã. §iÒu ®ã g©y c¶n trë ng¹i cho th¬ng m¹i quèc tÕ. V× vËy cÇn ph¶i cã nh÷ng quy ®Þnh mang tÝnh thèng nhÊt cho tÊt c¶ c¸c quèc gia tham gia th¬ng m¹i quèc tÕ. B¶n “quy t¾c thùc hµnh thèng nhÊ vÒ tÝnh dông chøng tõ” ®îc phßng th¬ng m¹i quèc tÕ c«ng bè lÇn ®Çu tiªn n¨m 1933. Sau 5 lÇn söa ®æi Ên phÈm sè 500 xuÊt b¶n n¨m 1993 lµ b¶n ®iÒu lÖn hoµn thiÖn vµ s©u s¾c nhÊt, ®¸p øng yªu cÇu phÇn lín c¸c bªn tham gia vµ phÇn lín c¸c quy ®Þn trong b¶n ®iÒu lÖ sè 500 liªn quan tíi ho¹t ®éng cña Ng©n hµng. Néi dung cña b¶n ®iÒu lÖ sè 500 bao gåm 49 ®iÒu vµ lµ tæng hîp cña c¸c yªu cÇu sau. - §¬n gi¶n ho¸ ®iÒu lÖn 400 - Tæng hîp mäi ho¹t ®éng quèc tÕ cña Ng©n hµng quèc tÕ - Cñng cè sù toµn vÑn vµ sù tin cËy cña cam kÕ trong tÝnh dông chøng tõ b»ng nghÜa vô kh«ng huû ngang vµ râ rµng kh«ng chØ cña Ng©n hµng mµ cßn cñ Ng©n hµng x¸c nhËn. Cã thÓ nãi “Quy t¾c thùc hµnh thèng nhÊt vÒ tÝnh dông chøng tõ” ®· trë thµnh mét v¨n b¶n quan träng gãp phÇn ng¨n ngõa, gi¶i quyÕt nh÷ng khã kh¨n, trë ng¹i trong thanh to¸n quèc tÕ. Nã lµ b¶n quy t¾c mang tÝnh ph¸p lý tuú ý, cã nghÜa lµ khi ¸p dông nã c¸c bªn ph¶i tho¶ thuËn ghi vµo L/c, ®ång thêi cã thÓ tho¶ thuËn kh¸c, miÔn lµ cã dÊu chiÕu. * C¨n cø thanh to¸n gi÷a c¸c bªn lµ chøng tõ kh«ng ph¶i lµ hµng ho¸. Dùa vµo bé chøng tõ ngêi b¸n míi cã thÓ ®ßi tiÒn Ng©n hµng më th tÝnh dông, ®ång thêi còng lµ c¨n cø duy nhÊt ®Ó ngêi mua hoµn tr¶ hay tõ chèi tr¶ tiÒn cho Ng©n hµng më L/c. 11 * TÝn dông chøng tõ ®em l¹i lîi Ých thiÕt thùc cho c¸c bªn liªn quan - §èi víi ngêi nhËp khÈu: Lµ c«ng cô gióp nhµ nhÊp khÈu b¾t nhµ xuÊt khÈu thùc hiÖn nghiªm chØnh c¸c ®iÒu kho¶n hîp ®ång (®iÒn kiÖn hµng ho¸, thêi gian giao hµng..v..v..). Hä cã thÓ vay tiÒn tõ Ng©n hµng (trêng hîp kü quü <100% gi¸ tõ L/c ) - §èi víi nhµ xuÊt khÈu ch¾c ch¾n sÏ thu ®îc tiÒn hµng víi mét bé chøng tõ hoµn h¶o, trong trêng hîp lµ hèi phiÕu kú h¹n víi hèi phiÕu ®· ®îc chÊp nhËn cã thÓ dïng chøng tõ nµy ®Ó thu tiÒn qua h×nh thøc chiÕt khÊu. - §èi víi Ng©n hµng: + Khi tiÕn hµnh nghiÖp vô trªn sÏ thu ®ù¬c phÝ dÞch vô: §©y lµ trêng hîp ngo¹i lÖ cho Ng©n hµng + Huy ®éng thªm mét kho¶n tiÒn göi (khi cã ký quü më L/c ) phôc vô cho ho¹t ®éng c¸c nghiÖp vô kh¸c nh cho vay xuÊt nhËp khÈu b¶o l·nh. Tuy nhiªn ph¬ng thøc thanh to¸n trªn vÉn tån t¹i mét sè nhîc ®iÓm - Quy tr×nh thanh to¸n tû mû, m¸y mãc ®åi hái c¸c bªn ph¶i hÕt søc thËm träng trong kh©u lËp vµ kiÓm tra chøng tõ chØ cÇ mét s¬ suÊt nhá còng cã thÓ b¸c bá viÖc thanh to¸n. - Bé chøng tõ lµ c¨n cø duy nhÊt ®Ó Ng©n hµng tr¶ tiÒn do vËy khã lo¹i trõ kh¶ n¨ng ngßi b¸n gi¶ mao chøng tõ hoÆc thay ®æi chøng tõ tù ®ßi tiÒn trongkhi giao hµng kh«ng phï hîp víi bé chøng tõ xuÊt tr×nh - NÕu ngêi mua kh«ng cã thÓ thiÖn chÝ víi ngêi b¸n, hä cã thÓ t×m ra lâi nhá trªn chøng tõ ®Ó tõ chèi thanh to¸n mÆc dï giao hµng ®óng phÈm chÊt, thêi h¹n quy ®Þnh. Néi dung chÝnh cña th tÝnh dông (1) Sè hiÖu, ®Þa ®iÓm cña ngµy më L/c VÝ dô: Mét L/c cã sè hiÖu 025011599 ILC 0001 3 sè ®Çu lµ tªn thÞ trêng, 2 sè tiÕp lµ tªn chi nh¸nh, 2 sè tiÕp theo lµ tªn phßng: 2 sè tiÕp theo lµ lµm nghiÖp vô, c¸c chö c¸i quy ®Þnh lo¹i h×nh nghiÖp vô,. 4 sè cuèi chØ lo¹i h×nh nghiÖp vô 12 §Þa ®iÓm më L/c lµ n¬ Ng©n hµng má L/c viÕt cam kÕt tr¶ tiÒn cho ngêi xuÊt khÈu. Nã cã ý nghÜa trong viÖc lùa chän luËt ¸p dông khi x¶y ra tr¹nh chÊp L/c. Ngµy më L/c lµ thêi ®iÓm tÝnh thêi h¹n hiÖu lùc (2) Tªn ®Þa chØ c¸c bªn tham gia C¸c bªn tham gia gåm 2 nhãm: Ng©n hµng vµ c¸c th¬ng nh©n (3) Sè tiÒn cña th tÝnh dông Võa ®îc ghi b»ng sè võa ®îc ghi b»ng ch÷ (4) Thêi h¹n hiÖu lùc, thêi h¹n tr¶ tiÒn vµ thêi h¹n giao hµng ghi trong th tÝnh dông Thêi h¹n hiÖu lùc lµ thêi h¹n Ng©n hµng më L/c cam kÕt tr¶ tiÒn cho ngêi xuÊt khÈu nÕu ngêi nµy xuÊt tr×nh bé chøng tõ thanh to¸n trongthêi h¹n ®ã Thêi h¹n tr¶ tiÒn chØ viÖc tr¶ tiÒn ngµy hay tr¶ tiÒn sau. Do vËy thêi h¹n tr¶ tiÒn cã thÓ n»m trong thêi h¹n hiÖu lùc cña L/c nÕu tr¶ tiÒn ngay hoÆc n»m ngoµi thêi h¹n hiÖu lùc cña L/c nÕu tr¶ tiÒn cã kú h¹n. Song ®iÒu quan träng lµ nh÷ng hèi phiÕu cã kú h¹n ph¶i ®îc xuÊt tr×nh ®Ó ®îc chÊp nhËn trong thêi h¹n hiÖu lùc cña L/c. Thêi h¹ giao hµng do hai bªn mua b¸n tho¶ thuËn khi ký kÕt hîp ®ång thêi h¹n nµy ph¶i sau ngµy më L/c mét kho¶ng thêi gian hîp lý vµ ph¶i tríc ngµy hÕt hiÖu lùc cña L/c mét thêi gian hîp lý. (5) Nh÷ng néi dung vÒ hµng ho¸ nh tªn hµng, sè lîng, Nh÷ng néi dung vÒ hµng ho¸ nh tªn hµng, sè lîng, träng lîng gi¸ c¶ quy c¸ch, phÈm chÊt, ký hiÖu ..vv.. (6) Nh÷ng néi dung vÒ vËn t¶i, giao nhËn hµng ho¸ nh ®iÒu kiÖn giao hµng, c¸ch vËn chuyÓn vµ c¸ch giao hµng. (7) C¸c chøng tõ mµ ngêi xuÊt khÈu ph¶i xuÊt tr×nh C¸c chøng tõ lµ néi dung chÝnh cña th tÝnh dông, lµ c¨n cø duy nhÊt quýªt ®Þnh viÖc chi tr¶ gi÷a c¸c bªn cã ®îc thùc hiÖn hay kh«ng. Th«ng thêng mét bé chøng tõ bao gåm: + Hèi phiÕu (Bill of exchange) do nhµ xuÊt khÈu lËp 13 + Ho¸ ®¬n th¬ng m¹i (Commereial Incoice) + VËn ®¬n (Bill of Landing) + Hîp ®ång b¶o hiÓm (Insurrence. Poling) + C¸c chøng tõ kh¸c Danh s¸ch ®ãng gãi hµng (Pacbing List) GiÊy chøng nhËn xuÊt xø (Certificate of Origin) GiÊy chøng nhËn kiÓm nghiÖm (Inspetion Certiphicate) GiÊy chøng kiÓm dÞch (Certicate of Healh, v…v…) (8) Sù cam kÕt tr¶ tiÒn cña Ng©n hµng L/c Nã rµng buéc tr¸ch nhiÖm cña Ng©n hµng më L/c ®èi víi th tÝnh dông C¸c lo¹i th tÝn dông (1) Th tÝn dông cã thÓ huû ngang (Revocable. Letler of Credit) Ng©n hµng më cã quyÒn ®îc söa ®æi, bæ sung, huû bá bÊt cø lóc nµo mµ kh«ng cÇn cã sù ®ång ý cña ngêi hëng vµ ngêi yªu cÇu më L/c. ChÝnh v× vËy Ýt ®îc sö dông (2) Th tÝn dông kh«ng thÓ huû ngang (Innevorable Letler of Credit) Ng©n hµng vµ ngêi yªu cÇu më L/c kh«ng cã quyÒn tù ý söa ®æi, bæ sug hay huû bá nh÷ng néi dung cña nã nÕu kh«ng cã sù ®ång ý cña ngêi hëng L/c. ChÝnh v× vËy ®ù¬c dïng phæ biÕn trong Th¬ng m¹i quèc tÕ. 14 (3) Th tÝn dông kh«ng thÓ huû ngang cã x¸c nhËn (Irrevocable Conforming Letter of Credit) Lµ lo¹i th tÝn dông kh«ng thÓ huû ngang ®îc mét Ng©n hµng kh¸c ®øng ra b¶o ®¶m viÖc chi tr¶ hoÆc bÞ ph¸ s¶n. §©y lµ h×nh thøc ®¶m b¸o ch¾c ch¾n cho nhµ xuÊt khÈu song nhµ nhÊp khÈu ph¶i ký quü më L/c t¹i Ng©n hµng më vµ tr¶ thñ tôc chi phÝ më L/c cßn ph¶i chÞu thªm phÝ x¸c nhËn vµ tiÒn ®Æt cäc cho Ng©n hµng c¸c n©n L/c. (4) Th tÝn dông kh«ng thÓ huû ngang miÔn truy ®ßi (Irrevovable Without Recorse L/c ) (5) Th tÝn dông kh«ng huû ngang cã thÓ chuyÓn nhîng ®îc (Irrevocable transperable L/c ) §©y lµ h×nh thøc th tÝn dông kh«ng huû ngang trong ®ã quy ®inh Ng©n hµng tr¶ tiÒn cã thª tr¶ mét phÇn hay toµn bé sè tiÒn cña L/c cho mét hay nhiÒu ngêi kh¸c theo lÖnh cña ngêi hëng lîi ®Çutiªn chá cã thÓ chuyÓn nhîng mét lÇn, chi phÝ chuyÓn nhîng do ngêi thô hëng ®Çu tiªn chÞu (6) Th tÝn dông gi¸p lng (Back to back L/c ) Sau khi nhËn ®îc L/c do nhµ nhÊp khÈu m¬ cho nhµ xuÊt khÈu dïng L/c nµy ®Ó më cho ngêi kh¸c hëng víi néi dung gÇn gièng víi L/c gèc, L/c më sau gäi lµ L/c gi¸p lng. Më L/c gi¸p lñng thêng lµ c¸c h·ng trung gian chuyÓn b¸o hµng ho¸ cho coh ngêi kh¸c ®ã kiÕm lêi hoÆc khi hai níc kh«ng thÓ trùc tiÕp tiÕn hµnh bu«n b¸n xuÊt nhËp khÈu. (7) Th tÝn dông tuÇn hoµn (Revolving L/c ) Lµ h×nh thøc th tÝn dông sau khi sö dông toµn bé hay mét phÇn sè tiÒn cña nã l¹i kh«i phôc l¹i, cã thÓ sö dông thªm lÇn n÷a co ®Õn khi ®¹t ®Õn sè lÇn quy ®Þnh hoÆc tæng sè tiÒn quy ®Þnh. Lo¹i th tÝn dông nµy thêng ¸p dông khi viÖc giao nhËn tiÒn hµnh thµnh nhiÒu ®ît do ®ã bªn nhËp khÈu kh«ng cÇn më L/c nhiÒu lÇn, tiÕt kiÖm ®îc chi phÝ vµ ®¬n gi¶n ho¸ thñ tôc trong viÖc kiÓm so¸t söa ®æi L/c. 15 (8) Th tÝn dông dù phßng (Standby Letler of Credit) Lµ h×nh thøc b¶o ®¶m tr¶ tiÒn ®èi víi ngêi thô hëng nµo më L/c kh«ng thùc hiÖn nghÜa vô cña m×nh. C¶ nhµ nhÊp khÈu vµ xuÊt khÈu ®Òu cã quyÒn yªu cÇu ®èi t¸c më cho mét L/c dù phßng nÕu muèn quyÒn lîi cña m×nh ®îc b¶o ®¶m ch¾c ch¾n. II. HiÖu qu¶ c«ng t¸c thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu qua Ng©n hµng th¬ng m¹i. Khi xem xÐt hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu qua Ng©n hµng ngêi ta thêng ®øng trªn hai gi¸c ®é kh¸c nhau: HiÖu qu¶ ®èi víi Ng©n hµng, hiÖu qu¶ ®èi víi kh¸ch hµng. 1. C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ 1.1 VÒ phÝa Ng©n hµng. * Quy m« ho¹t ®éng thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu Quy m« ho¹t ®éng thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu qua Ng©n hµng lµ kh¶ n¨ng Ng©n hµng cã thÓ më réng ho¹t ®éng thanh to¸n cña nã th«ng qua t¨ng trëng cña sè mãn giao dÞch, doanh sè giao dÞch hµng xuÊt nhËp khÈu còng nh sù t¨ng lªn vÒ sè lîng c¸c chi nh¸nh trùc tiÕp ®îc phÐp tham gia thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu. ChØ tiªu ®¸nh gi¸ ho¹t ®éng thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu qua Ng©n hµng dÔ ®o lêng do c¶ 3 yÕu tè trªn ®Òu ®îc biÓu hiÖn b»ng c¸c con sè cô thÓ, qua ®ã cã thÓ ®¸nh gi¸ ®îc ho¹t ®éng Ng©n hµng cã t¨ng trëng hay kh«ng b»ng viÖc so s¸nh sè liÖu gi÷a c¸c n¨m, kú b¸o c¸o. Tuy nhiªn trong mét sè trêng hîp sù t¨ng lªn cña 3 yÕu tè trªn kh«ng ®ång ®Òu cã thÓ sè mãn giao dÞch gi¶m nhng doanh sè giao dÞch t¨ng vµ ngîc l¹i, hoÆc sè lîng c¸c chi nh¸nh trùc tiÕp tham gia thanh to¸n t¨ng nhng gi¸ trÞ thanh to¸n gi¶m. Do vËy trong c¸c trêng hîp cô thÓ tuú thuéc møc ®équan träng cña c¸c chØ tiªu ®a ra c¸c kÕt luËn hîp lý, song cã thÓ nãi quy m« ho¹t ®éng thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu biÓu hiÖn chñ yÕu qua gi¸ trÞ thanh to¸n qua Ng©n hµng. Tøc lµ mÆc dï cã sù gi¶m sót ë mét sè nh©n tè nµo ®ã song cã sù gia t¨ng cña gi¸ trÞ thanh to¸n th× ho¹t ®éng thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu vÉ ®îc coi lµ cã sù t¨ng trëng vÒ quy m« ho¹t ®éng. 16 * Rñi ro trong thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu qua Ng©n hµng Cã nhiÒu c¸ch ph©n lo¹i rñi ro trong thanh to¸n L/C. Mçi c¸ch ph©n lo¹i ®Òu dùa trªn nh÷ng c¬ së nhÊt ®Þnh.  Tham gia vµo giao dÞch tÝn dông chøng tõ, Ng©n hµng cã thÓ ®ãng vai trß lµ Ng©n hµng m¬ L/C, Ng©n hµng th«ng b¸o, Ng©n hµng chiÕt khÊu, Ng©n hµng x¸c nhËn vµ bÊt cø lo¹i h×nh nµo còng ®Òu cã thÓ gÆp rñi ro trong thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu qua Ng©n hµng Trêng hîp 1: Ng©n hµng më L/C Nhµ nhËp khÈu xin më tÝn dông nhng khi ng©n hµng më thanh to¸n cho nhµ xuÊt khÈu vµ lÊy chøng tõ göi hµng, th× nhµ nhËp khÈu bá cuéc, kh«ng lÊy bé chøng tõ göi hµng ®Ó l·nh hµng vµ tÊt nhiªn kh«ng tr¶ tiÒn cho Ng©n hµng. Ng©n hµng më L/C buéc ph¶i b¸n hµng l¹i vµ lu«n bÞ lç do - Ng©n hµng kh«ng ph¶i lµ nhµ kinh doanh hµng nhËp khÈu - Hµng nhËp khÈu cã khi ph¶i chÕ biÕn míi b¸n ®îc - NÕu lµ thùc phÈm Ng©n hµng bÞ lç nhiÒu h¬n do lo¹i nµy dÔ bÞ mÊt gi¸ trªn thÞ trêng. Trêng hîp 2: Ng©n hµng tr¶ tiÒn Rñi ro sÏ x¶y ra ®èi víi Ng©n hµng tr¶ tiÒn nhµ nhËp khÈu tõ chèi nhËn chøng tõ v× kh«ng hîp lÖ vµ Nhµ níc më L/C cha thanh to¸n cho Ng©n hµng tr¶ tiÒn. Ng©n hµng tr¶ tiÒn ph¶i chÞu hÕt tr¸ch nhiÖm v× ®· thiÕu sãt kh«ng kiÓm tra cÈn thËn khi nhËn c¸c chøng tõ. Trong trêng hîp ®ã Ng©n hµng chØ cã nhËn vµ b¸n hµng ho¸ ®i ®ång thêi chÞu lç. ChÝnh v× vËy trong thùc tÕ c¸c Ng©n hµng ®¹i diÖn thêng dïng. - C¸ch thøc "thanh to¸n víi ®iÒu kiÖn lµ nhµ nhËp khÈu sÏ chÊp nhËn c¸c chøng tõ". NÕu nhµ nhËp khÈu khíc tõ c¸c chøng tõ Êy, nhµ xuÊt khÈu ph¶i hoµn tiÒn l¹i cho Ng©n hµng. - HoÆc tríc khi thanh to¸n c¸c chøng tõ Ng©n hµng ®¹i diÖn yªu cÇu nhµ xuÊt khÈu b¶o ®¶m b»ng thÎ cam kÕt sÏ hoµn l¹i tiÒn cho Ng©n hµng neÐu nhµ nhËp khÈu tõ chèi c¸c chøng tõ. Hay rñi ro cña Ng©n hµng tr¶ tiÒn xuÊt hiÖn khi Ng©n hµng më tÝn dông kh«ng chÞu tr¶ tiÒn cho Ng©n hµng ®¹i diÖn mÆc dï nhµ nhËp khÈu ®· thanh to¸n 17 tiÒn. Trêng hîp nµy Ýt x¶y ra tuy nhiªn ®Ó ®Ò phßng Ng©n hµng ®¹i diÖn cã thÓ ®ßi Ng©n hµng më L/C lµ Ng©n hµng cã uy tÝn, quen biÕt cã kh¶ n¨ng tµi chÝnh nÕu kh«ng ph¶i ®ãng mét sè tiÒn dù tr÷ b¶o ®¶m... Trêng hîp 3: Ng©n hµng x¸c nhËn Ng©n hµng x¸c nhËn chøng tõ cã tr¸ch nhiÖm thanh to¸n cho nhµ xuÊt khÈu trong bÊt cø trêng hîp nµo vÝ dô Ng©n hµng më L/C bÞ ph¸ s¶n. ChÝnh v× vËy Ng©n hµng x¸c nhËn thêng c©n nh¾c kü lìng, cÈn thËn t×nh h×nh tµi chÝnh, uy tÝn cña Ng©n hµng më L/C tríc khi ®ång ý x¸c nhËn tÝn dông hoÆc buéc hä ph¶i ký quü 100% sè tiÒn tÝn dông L/C. Trêng hîp 4: Ng©n hµng th«ng b¸o Rñi ro sÏ x¶y ra víi ng©n hµng th«ng b¸o trong trêng hîp cã nh÷ng L/C söa ®æi ph¶i sau hµng th¸ng míi th«ng b¸o ®îc, kh¸ch hµng trong níc cÇn L/C, hä lì chuyÕn hµng, thËm chÝ cã L/C kh«ng th«ng b¸o ®îc ph¶i tr¶ l¹i ng©n hµng më, tèn kÐm tiÒn ®iÖn phÝ, kh«ng thu l¹i ®îc cña bªn më còng nh bªn ngêi hëng. NhiÒu trêng hîp L/C kh«ng th«ng b¸o ®îc cho kh¸ch hµng víi lý do kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó th«ng b¸o hay ngêi hëng kh«ng nhËn L/C, VCB ®ßi l¹i phÝ vµ ®iÖn phÝ giao dÞch hÇu nh ng©n hµng më L/C kh«ng tr¶. Trêng hîp 5: Ng©n hµng chiÕt khÊu Sau khi ng©n hµng chiÕt khÊu bé chøng tõ göi hµng cña nhµ xuÊt khÈu khi ®Õn h¹n thanh to¸n ng©n hµng më L/C v× lý do nµo ®ã ®· kh«ng thanh to¸n tiÒn cho ng©n hµng chiÕt khÊu. §©y lµ lý do buéc ng©n hµng chiÕt khÊu ph¶i xem xÐt kü mäi yÕu tè tríc khi chiÕt khÊu bé chøng tõ göi hµng cña nhµ xuÊt khÈu.  Ngoµi ra cã thÓ ph©n lo¹i rñi ro trong thanh to¸n L/C thµnh nh÷ng lo¹i rñi ro sau: Rñi ro kü thuËt, rñi ro ®¹o ®øc hay rñi ro do m«i trêng kh¸ch quan g©y ra. Trêng hîp 1: Rñi ro kü thuËt Lµ nh÷ng rñi ro do nh÷ng sai sãt mang tÝnh kü thuËt trong quy tr×nh thanh to¸n L/C nh sù sai kh¸c gi÷a bé chøng tõ thanh to¸n víi L/C hay viÖc c¸c bªn tham gia thùc hiÖn mét kh©u trong qu¸ tr×nh thanh to¸n. Trêng hîp 2:Rñi ro ®¹o ®øc. 18 Lµ nh÷ng rñi ro khi mét bªn tham gia cè t×nh kh«ng thùc hiÖn ®óng nghÜa vô cña m×nh lµm ¶nh hëng ®Õn quyÒn lîi cña ngêi kh¸c. Trêng hîp 3: Rñi ro do m«i trêng kh¸ch quan g©y ra. Lµ nh÷ng rñi ro b¾t nguån tõ sù ph¸t triÓn kinh tÕ, chÝnh trÞ x· héi cña c¸c níc cã liªn quan trong qu¸ tr×nh thanh to¸n. Tham gia vµo nhiÒu lÜnh vùc, ngµnh nghÒ cã quan hÖ víi nhiÒu ®èi tîng kinh tÕ cña nhiÒu quèc gia, thanh to¸n L/C chÞu ¶nh hëng m¹nh mÏ cña m«i trêng kinh tÕ chÝnh trÞ x· héi cña c¸c quèc gia. Mét sù biÕn ®éng cña c¸c m«i trêng nãi trªn sÏ Ènh hëng ®Õn kh¶ n¨ng vµ sù s½n sµng ®¸p øng c¸c cam kÕt nh ®· tho¶ thuËn cña c¸c bªn. * Thu nhËp tõ ho¹t ®éng thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu qua Ng©n hµng Cã thÓ nãi thu nhËp rßng tõ ho¹t ®éng thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu qua Ng©n hµng lµ chØ tiªu tæng hîp, ®¸nh gi¸ chÊt lîng cña ho¹t ®éng dÞch vô ®ã. ChØ tiªu trªn ®îc tÝnh Thu nhËp rßng tõ ho¹t ®éng thanh to¸n XNK = Thu nhËp tõ ho¹t ®éng thanh to¸n XNK - Chi phÝ cho ho¹t ®éng thanh to¸n XNK Thu nhËp tõ ho¹t ®éng thanh to¸n XNK lµ sè phÝ dÞch vô thu ®îc qua ho¹t ®éng ®ã. - Sè phÝ dÞch vô thu ®îc - Trong trêng hîp Ng©n hµng më L/C hoÆc chiÕt khÊu chøng tõ ngêi ta chó ý : PhÝ dÞch vô + Chªnh lÖch tû gi¸ Trong c¸c giao dÞch ngêi ta thêng dïng ngo¹i tÖ m¹nh lµm ®în vÞ tiÒn tÖ ®Ó thanh to¸n L/C do vËy rÊt cã thÓ Ng©n hµng ph¶i mua ngo¹i tÖ tõ c¸c kh¸ch hµng kh¸ckhi thanh to¸n L/C hay chiÕt khÊu chøng tõ khi ngêi mua tr¶ tiÒn cho Ng©n hµng (thêng b»ng ngo¹i tÖ cã gi¸ trÞ t¬ng ®¬ng theo tû lÖ gi¸ cña Ng©n hµng t¹i thêi ®iÓm ®ã) nÕu tû gi¸ t¨ng Ng©n hµng thu ®îc lîi nhuËn cao h¬n v× ngoµi c¸c lo¹i chi phÝ dÞch vô cßn cã thªm mét kho¶n chªnh lÖch tû gi¸, ngîc l¹i gi¶m ph¶i lÊy kho¶n thu tõ phÝ dÞch vô bï cho phÇn lç do chªnh lÖch tû gi¸ g©y ra. - Chi phÝ cña ho¹t ®éng thanh to¸n: Chi phÝ cho ho¹t ®éng thanh to¸n XNK hîp lý hay bÊt hîp lý sÏ ¶nh hëng trùc tiÕp tíi thu nhËp rßng tõ ho¹t ®éng nãi trªn. ChÝnh v× vËy chØ tiªu nµy gióp nhµ qu¶n lý Ng©n hµng biÕt ®îc møc chi phÝ hîp lý tõ ®ã h¹n chÕ c¸c kho¶n 19 kh«ng phï hîp, cÇn thiÕt vµ t¨ng cêng c¸c kho¶n chi thóc ®Èy tèt ho¹t ®éng dÞch vô trªn cña Ng©n hµng. Thu nhËp rßng tõ ho¹t ®éng trªn chiÕm mét phÇn trong chØ tiªu lîi nhuËn rßng cña Ng©n hµng nãi chung, ®©y lµ mét trong nh÷ng chØ tiªu ph¶n ¸nh tÝnh hiÖu qu¶ trong ho¹t ®éng kinh doanh Ng©n hµng. ChØ cã thÓ nãi ho¹t ®éng kinh doanh Ng©n hµng cã hiÖu qu¶ th«ng qua chØ tiªu lîi nhuËn vµ chØ khi kÕt qu¶ kinh doanh cña Ng©n hµng ph¶i tho¶ m·n nh÷ng yªu cÇu vµ lîi nhuËn cña c¸c cæ ®«ng, ngêi göi tiÒn lÉn ngêi vay tiÒn... mÆt kh¸c ph¶i ®èi phã víi nh÷ng quy ®Þnh, chÝnh s¸ch cña Ng©n hµng Nhµ níc. ChÝnh v× vËy c¸c Ng©n hµng lu«n ®Æt c¸c c©u hái: Lµm thÕ nµo ®Ó cã thÓ ®¹t ®îc lîi nhuËn cao nhÊt, rñi ro thÊp nhÊt ®ång thêi vÉn ®¶m b¶o chÊp hµnh ®óng chÕ ®é Nhµ níc? §Ó tr¶ lêi c©u hái ®ã ®ßi hái ph¶i ph©n tÝch lîi nhuËn mét c¸ch chÆt chÏ vµ khoa häc. §Ó ph©n tÝch thu nhËp rßng tõ ho¹t ®éng kinh doanh Ng©n hµng nãi chung b¹n ph¶i ®i ph©n tÝch tõng phÇn, trong ®ã cã thu nhËp rßng tõ ho¹t ®éng thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu qua Ng©n hµng. Qua ph©n tÝch thu nhËp nhµ qu¶n trÞ Ng©n hµng cã thÓ ®a ra nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ ®óng h¬n vÒ kÕt qu¶ ®¹t ®îc, xu híng t¨ng trëng vµ c¸c nh©n tè t¸c ®éng tíi t×nh h×nh lîi nhuËn cña Ng©n hµng. 1.2. VÒ phÝa kh¸ch hµng Thêi gian trung b×nh ®Ó thùc hiÖn thanh to¸n XNK Phô thuéc vµo møc ®é nhÊt ®Þnh cña dÞch vô. Khi thùc hiÖn thanh to¸n hµnh nhËp khÈu cã mét sè ®iÓm lu ý sau: - Thêi h¹n hiÖu lùc cña L/C b¾t ®Çu tÝnh tõ ngµy më L/C ®Õn ngµy hÕt hiÖu lùc cña L/C. Thêi gian hiÖu lùc cña L/C sÏ quy ®Þnh thêi gian cña L/C hîp lý, tr¸nh ®äng vèn cho ngêi nhËp hµng ®ång thêi kh«ng lµm trë ng¹i cho viÖc tr×nh chøng tõ thanh to¸n cña ngêi xuÊt. - Ngµy giao hµng ph¶i n»m trong thêi h¹n hiÖu lùc cña L/C, kh«ng ®îc trïng víi ngµy hÕt hiÖu lùc L/C nhiÒu qu¸ ngµy ®ã ngêi b¸n sÏ kh«ng ®îc Ng©n hµng më L/C thanh to¸n. Nhng ngoµi chó ý trªn th× ngµy më L/C ph¶i tríc ngµy giao hµng bao l©u lµ hîp lý vµ ngµy hÕt h¹n hiÖu lùc cña L/C ph¶i sau ngµy giao hµng mét thêi gian bao l©u lµ hîp lý. Kho¶ng thêi gian trªn ¶nh hëng trùc tiÕp tíi thêi gian thanh to¸n hµng ho¸ XNK. 20