Tài liệu Công tác phát triển kinh tế tư nhân tại huyện tuyên hóa, tỉnh quảng bình

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐẠI HỌC HUẾ in h LÊ HOÀNG tê ́H uê ́ TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ ̣c K CÔNG TÁC PHÁT TRIỂN KINH TẾ TƯ NHÂN TẠI Đ ại ho HUYỆN TUYÊN HÓA, TỈNH QUẢNG BÌNH Tr ươ ̀ng LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC KINH TẾ HUẾ, 2022 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐẠI HỌC HUẾ in h LÊ HOÀNG tê ́H uê ́ TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ ̣c K CÔNG TÁC PHÁT TRIỂN KINH TẾ TƯ NHÂN TẠI ho HUYỆN TUYÊN HÓA, TỈNH QUẢNG BÌNH CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ ̀ng Đ ại Mã số: 831 0110 Tr ươ LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌCKINH TẾ NGƯỜI HƯỚNGDẪNKHOAHỌC: TS.HỒ THỊ THÚY NGA HUẾ, 2022 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn này là công trình nghiên cứu của bản thân. Số liệu và kết quản ghiên cứu trong luận văn đều do tác giả tìm hiểu, thu uê ́ thập,xử lý và phân tích một cách trung thực.Các thông tin sử dụng trong luận văn đềuđược thu thập từ thực tiễn, tại đơn vị nghiên cứu sát với tình hình thực tế và tê ́H được trích dẫn rõ nguồn gốc. Huế,ngày…...tháng..…năm 2022 Tr ươ ̀ng Đ ại ho ̣c K in h Người cam đoan Lê Hoàng LỜI CẢM ƠN Với tình cảm chân thành và sâu sắc, cho phép tôi xin gửi lời cảm ơn tới tất cả những tổ chức và cá nhân đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập uê ́ cũng như nghiên cứu đề tài. Trước hết, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến Cô giáo, TS. Hồ Thị Thúy tê ́H Nga đã nhiệt tình giành nhiều thời gian và công sức, trực tiếp hướng dẫn tôi trong suốt quá trình nghiên cứu thực hiện luận văn này. Tôi xin trân trọng cảm ơn Ban giám hiệu, Phòng Đào tạo, Trường Đại học in quá trình học tập và nghiên cứu. h Kinh tế Huế cùng toàn thể quý Thầy, Cô giáo đã giảng dạy, giúp đỡ tôi trong suốt Xin chân thành cảm ơn Lãnh đạo, chuyên viên các phòng chuyên môn tại ̣c K UBND huyện Tuyên Hóa, Văn phòng HĐND&UBND huyện, Phòng Kinh tế-Hạ tầng, Phòng Tài chính-Kế hoạch, Chi cục Thống kê huyện Tuyên Hóa, Chi cục Thuế Tuyên-Minh đã nhiệt tình giúp đỡ, cộng tác và cung cấp những tài liệu cần ho thiết để tôi có thể hoàn thiện luận văn này. Cám ơn sự hỗ trợ, chia sẽ, động viên, nhiệt tình giúp đỡ của các đồng nghiệp, Đ ại bạn bè và người thân trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu. Tuy đã có nhiều cố gắng, nhưng luận văn không tránh khỏi những thiếu sót, hạn chế. Kính mong quý Thầy, Cô giáo, các chuyên gia, bạn bè, đồng nghiệp tiếp ̀ng tục giúp đỡ, đóng góp để luận văn được hoàn thiện hơn. Học viên Tr ươ Xin chân thành cám ơn! Lê Hoàng TÓM LƯỢC LUẬN VĂN Tr ươ ̀ng Đ ại ho ̣c K in h tê ́H uê ́ Họ và tên: Lê Hoàng Chuyên ngành: Quản lý kinh tế Niên khóa: 2020-2022 Giáo viên hướng dẫn: TS. Hồ Thị Thúy Nga Tên đề tài: “CÔNG TÁC PHÁT TRIỂN KINH TẾ TƯ NHÂN TẠI HUYỆN TUYÊN HÓA, TỈNH QUẢNG BÌNH” 1. Mục đích và đối tượng nghiên cứu Mục đích nghiên cứu: Trên cơ sở các vấn đề lý luận và thực tiễn về phát triển kinh tế tư nhân; Phân tích, đánh giá thực trạng phát triển kinh tế tư nhân tại huyện Tuyên Hóa, tỉnh Quảng Bình; Qua đó, đề xuất các giải pháp nhằm phát triển kinh tế tư nhân tại huyện Tuyên Hóa, tỉnh Quảng Bình đến năm 2025. Đối tượng nghiên cứu: Đối tượng nghiên cứu chính của đề tài là phát triển kinh tế tư nhân tại huyện Tuyên Hóa, tỉnh Quảng Bình. 2. Các phương pháp nghiên cứu đã sử dụng Để đạt được mục tiêu nghiên cứu đặt ra, các phương pháp nghiên cứu chủ yếu được sử dụng là phương pháp thống kê mô tả, phương pháp so sánh, tổng hợp để đánh giá về công tác phát triển kinh tế tư nhân trên địa bàn huyện Tuyên Hoá, tỉnh Quảng Bình. 3. Các kết quả nghiên cứu và đóng góp của luận văn Từ việc phân tích thực trạng phát triển kinh tế tư nhân ở huyện Tuyên Hóa giai đoạn 2019-2021 cho thấy: Dưới tác động của chính sách khuyến khích các thành phần kinh tế phát triển, kinh tế tư nhân của huyện đã có sự phát triển khá nhanh chóng. Tuy nhiên, quy mô và mức đóng góp của khu vực kinh tế này vẫn còn nhiều hạn chế và sự phát triển chủ yếu tập trung vào một số ngành nhất định, công ty TNHH và CTCP là hai loại hình doanh nghiệp đang hoạt động có hiệu quả nhất ở huyện. Lĩnh vực Thương mại-Dịch vụ là lĩnh vực có ưu thế phát triển đối với các DN thuộc kinh tế tư nhân. Khối doanh nghiệp khu vực kinh tế tư nhân ở huyện đã có những bước tiến đáng ghi nhận với tốc độ tăng trưởng tương đối ổn định, đóng góp nhiều hơn vào ngân sách nhà nước, thúc đẩy sự tăng trưởng kinh tế của huyện. Dù còn tồn tại nhiều hạn chế cùng khó khăn, thử thách, nhưng, sau nhiều nỗ lực, đến nay, diện mạo của hệ thống này đã bắt đầu định hình sắc nét hơn. Trên cơ sở xác định được những hạn chế trong phát triển kinh tế tư nhân ở huyện Tuyên Hóa, luận văn đề xuất các giải pháp có tính khả thi nhằm tiếp tục phát triển kinh tế tư nhân ở huyện Tuyên Hóa đến năm 2025. iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN .......................................................................................................i LỜI CẢM ƠN ..............................................................Error! Bookmark not defined. uê ́ TÓM LƯỢC LUẬN VĂN ..........................................Error! Bookmark not defined. MỤC LỤC.................................................................................................................iv tê ́H DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT......................................Error! Bookmark not defined. DANH MỤC CÁC BẢNG .......................................................................................ix DANH MỤC CÁC HÌNH, SƠ ĐỒ..........................................................................xi PHẦN I: MỞ ĐẦU ....................................................................................................1 in h 1. Tính cấp thiết của đề tài ..........................................................................................1 2. Mục tiêu nghiên cứu................................................................................................2 ̣c K 2.1. Mục tiêu chung.....................................................................................................2 2.2. Mục tiêu cụ thể.....................................................................................................2 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu...........................................................................2 ho 3.1. Đối tượng nghiên cứu...........................................................................................2 3.2. Phạm vi nghiên cứu..............................................................................................3 Đ ại 4. Phương pháp nghiên cứu.........................................................................................3 4.1. Phương pháp thu thập dữ liệu ..............................................................................3 4.1.1 Phương pháp thu thập dữ liệu thứ cấp ...............................................................3 ̀ng 4.1.2. Phương pháp thu thập dữ liệu sơ cấp ................................................................3 4.1.2.1. Phương pháp xác định kích thước mẫu..........................................................3 ươ 4.1.2.2. Phương pháp chọn mẫu..................................................................................4 4.2. Phương pháp phân tích dữ liệu ............................................................................4 Tr 5. Kết cấu của đề tài ....................................................................................................4 PHẦN II: NỘI DUNG NGHIÊN CỨU ...................................................................5 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀPHÁT TRIỂN KINH TẾ TƯ NHÂN ..................................................................................................................5 1.1. Cơ sở lý luận về kinh tế tư nhân và phát triển kinh tế tư nhân ............................5 iv 1.1.1. Một số khái niệm cơ bản ...................................................................................5 1.1.1.1. Khái niệm kinh tế tư nhân ..............................................................................5 1.1.1.2. Khái niệm phát triển kinh tế tư nhân..............................................................6 1.1.2. Đặc điểm của kinh tế tư nhân............................................................................6 uê ́ 1.1.3. Phân loại kinh tế tư nhân...................................................................................8 1.1.4. Sự cần thiết phải phát triển kinh tế tư nhân ....................................................11 tê ́H 1.1.5. Nội dung phát triển kinh tế tư nhân ................................................................16 1.1.5.1. Phát triển số lượng các cơ sở sản xuất kinh doanh ......................................16 1.1.5.2. Phát triển các hình thức tổ chức sản xuất kinh doanh..................................16 1.1.5.3. Khai thác, sử dụng các nguồn lực ................................................................17 in h 1.1.6. Các nhân tố ảnh hưởng đến phát triển kinh tế tư nhân ...................................21 1.1.6.1. Nhóm nhân tố bên trong...............................................................................21 ̣c K 1.1.6.2. Nhân tố bên ngoài ........................................................................................23 1.1.7. Tiêu chí đánh giá sự phát triển kinh tế tư nhân...............................................25 1.1.7.1. Nhóm tiêu chí đánh giá sự phát triển về số lượng .......................................25 ho 1.1.7.2. Nhóm tiêu chí đánh giá sự phát triển về chất lượng ....................................25 1.2. Kinh nghiệm về phát triển kinh tế tư nhân tại một số địa phương và bài học Đ ại kinh nghiệm cho huyện Tuyên Hóa, tỉnh Quảng Bình .............................................26 1.2.1. Kinh nghiệm ở huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình ..........................................26 1.2.2. Kinh nghiệm ở Thành phố Huế.......................................................................29 ̀ng 1.2.3. Bài học kinh nghiệm cho huyện Tuyên Hóa...................................................32 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN KINH TẾ TƯ NHÂN TẠI ươ HUYỆN TUYÊN HÓA, TỈNH QUẢNG BÌNH....................................................35 2.1. Tổng quan về huyện Tuyên Hóa, tỉnh Quảng Bình ...........................................35 Tr 2.1.1. Điều kiện tự nhiên ...........................................................................................35 2.1.1.1. Vị trí địa lý ...................................................................................................35 2.1.1.2. Địa hình ........................................................................................................36 2.1.1.3. Khí hậu .........................................................................................................36 2.1.2. Tình hình kinh tế xã hội ..................................................................................37 v 2.1.2.1. Dân số và lao động.......................................................................................37 2.1.2.2. Tình hình sử dụng đất ..................................................................................38 2.1.2.3. Kết cấu hạ tầng.............................................................................................39 2.1.2.4. Tài nguyên thiên nhiên.................................................................................39 uê ́ 2.1.2.5. Tình hình phát triển kinh tế..........................................................................40 2.2. Thực trạng công tác phát triển kinh tế tư nhân tại huyện Tuyên Hóa, tỉnh Quảng tê ́H Bình giai đoạn 2019-2021.........................................................................................43 2.2.1. Phát triển số lượng các doanh nghiệp .............................................................43 2.2.2. Phát triển các hình thức tổ chức sản xuất kinh doanh.....................................44 2.2.2.1. Phân theo ngành kinh tế ...............................................................................44 in h 2.2.2.2. Phân theo địa giới hành chính ......................................................................45 2.2.3. Tình hình năng lực khai thác, sử dụng nguồn lực...........................................46 ̣c K 2.2.3.1. Năng lực về vốn, tài sản ...............................................................................46 2.2.3.2. Về nguồn nhân lực .......................................................................................48 2.2.4. Tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp thuộc khu vực ho kinh tế tư nhân...........................................................................................................54 2.2.4.1. Về doanh thu của khu vực KTTN ................................................................54 Đ ại 2.2.4.2. Về lợi nhuận của khu vực KTTN.................................................................55 2.2.5. Đóng góp cho sự phát triển kinh tế-xã hội đối với huyện...............................57 2.2.5.1. Đóng góp vào tăng trưởng kinh tế ...............................................................57 ̀ng 2.2.5.2. Đóng góp của khu vực KTTN vào khối lượng hàng hóa, dịch vụ...............58 2.2.5.3. Đóng góp của KTTN vào phát triển công nghiệp của huyện ......................59 ươ 2.2.5.4. Đóng góp vào nguồn thu ngân sách của huyện............................................60 2.2.5.5. Giải quyết việc làm và nâng cao thu nhập cho người lao động ...................61 Tr 2.3. Thực trạng phát triển kinh tế tư nhân qua số liệu khảo sát điều tra ...................63 2.3.1. Đặc điểm mẫu khảo sát ...................................................................................63 2.3.2. Kết quả khảo sát về các yếu tố phát triển kinh tế tư nhân trên địa bàn huyện Tuyên Hoá, tỉnh Quảng Bình ....................................................................................64 vi 2.4. Đánh giá chung công tác phát triển kinh tế tư nhân tại huyện Tuyên Hóa, tỉnh Quảng Bình giai đoạn 2019-2021 .............................................................................69 2.4.1. Kết quả đạt được .............................................................................................69 2.4.2. Hạn chế............................................................................................................70 uê ́ 2.4.3. Nguyên nhân ...................................................................................................73 CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN KINH TẾ TƯ NHÂN TẠIHUYỆN tê ́H TUYÊN HÓA, TỈNH QUẢNG TRỊ ......................................................................75 3.1. Phương hướng và mục tiêu phát triển kinh tế tư nhân tại huyện Tuyên Hóa, tỉnh Quảng bình ................................................................................................................75 3.1.1. Phương hướng .................................................................................................75 in h 3.1.2. Mục tiêu ..........................................................................................................76 3.2. Giải pháp phát triển kinh tế tư nhân tại huyện Tuyên Hóa, tỉnh Quảng Bình ...76 ̣c K 3.2.1. Cải cách thủ tục hành chính ............................................................................76 3.2.2. Tháo gỡ khó khăn về đất đai, giải phóng mặt bằng sản xuất kinh doanh .......78 3.2.3. Hỗ trợ các doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn..................................................79 ho 3.2.4. Hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao chất lượng nguồn nhân lực ............................80 3.2.5. Phát triển cơ sở hạ tầng thu hút đầu tư............................................................81 Đ ại 3.2.6. Hỗ trợ, tăng cường, thúc đẩy các hình thức liên kết .......................................81 3.2.7. Thúc đẩy khởi nghiệp đổi mới sáng tạo ..........................................................83 3.2.8. Phát triển, mở rộng thị trường.........................................................................85 ̀ng 3.2.9. Nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước đối với kinh tế tư nhân..........88 PHẦN III: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .............................................................90 ươ 1. KẾT LUẬN ...........................................................................................................90 2. KIẾN NGHỊ ..........................................................................................................91 Tr 2.1. Đối với Nhà nước...............................................................................................91 2.2. Đối với tỉnh Quảng Bình ....................................................................................91 TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................92 vii Công nghiệp CNH, HĐH Công nghiệp hóa - hiện đại hóa CSH Chủ sở hữu CTCP Công ty cổ phần CTTNHH Công ty trách nhiệm hữu hạn DN Doanh nghiệp DNTN Doanh nghiệp tư nhân DNNN Doanh nghiệp nhà nước DNNVV Doanh nghiệp nhỏ và vừa DT Doanh thu DV Dịch vụ FDI Đầu tư trực tiếp nước ngoài GNP Tổng sản phẩm quốc dân GDP Tổng sản phẩm quốc nội GRDP Tổng sản phẩm trên địa bàn h in ̣c K Kinh doanh Kinh tế tư nhân Đ ại KTTN ho KD KT - XH Kinh tế - xã hội LN Lợi nhuận NSLĐ Năng suất lao động ̀ng ươ Tr tê ́H CN PTKT Phát triển kinh tế TM - DV Thương mại dịch vụ TNHH Trách nhiệm hữu hạn TSCĐ Tài sản cố định TTCN Tiểu thủ công nghiệp UBND Uỷ ban nhân dân XD Xây dựng XHCN Xã hội chủ nghĩa viii uê ́ DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1: Tình hình dân số và lao động huyện Tuyên Hóa giai đoạn 2019-2021....37 Bảng 2.2: Tình hình đất đai của huyện Tuyên Hoá năm 2021 .................................38 uê ́ Bảng 2.3: Tình hình kinh tế - xã hội huyện Tuyên Hóa giai đoạn 2019-2021 .........40 Bảng 2.4: Tình hình phát triển các loại hình kinh tế tư nhân tại huyện Tuyên Hóa tê ́H giai đoạn 2019-2021..................................................................................................43 Bảng 2.5: Các loại hình kinh tế tư nhân theo ngành nghề sản xuất kinh doanh tại huyện Tuyên Hóa giai đoạn 2019-2021 ....................................................................44 Bảng 2.6: Các loại hình kinh tế tư nhân theo địa giới hành chính tại huyện Tuyên in h Hóa ............................................................................................................................45 Bảng 2.7: Vốn sản xuất kinh doanh của các loại hình kinh tế tư nhân tại huyện ̣c K Tuyên Hóa giai đoạn 2019-2021...............................................................................47 Bảng 2.8: Tài sản cố định của các loại hình kinh tế tư nhân tại huyện Tuyên Hóa giai đoạn 2019-2021..................................................................................................48 ho Bảng 2.9: Trình độ đào tạo của chủ doanh nghiệp thuộc kinh tế tư nhân tại huyện Tuyên Hóa giai đoạn 2019-2021...............................................................................49 Đ ại Bảng 2.10: Tình hình lao động của các loại hình kinh tế tư nhân tại huyện Tuyên Hóa giai đoạn 2019-2021 ..........................................................................................50 Bảng 2.11: Tình hình lao động theo ngành nghề sản xuất kinh doanh trong các loại ̀ng hình kinh tế tư nhân tại huyện Tuyên Hóa giai đoạn 2019-2021..............................51 Bảng 2.12: Cơ cấu lao động theo độ tuổi trong các loại hình kinh tế tư nhân tại ươ huyện Tuyên Hóa ......................................................................................................52 Bảng 2.13: Cơ cấu lao động theo trình độ trong các loại hình kinh tế tư nhân tại Tr huyện Tuyên Hóa ......................................................................................................53 Bảng 2.14: Doanh thu của các loại hình kinh tế tư nhân tại huyện Tuyên Hóa giai đoạn 2019-2021.........................................................................................................54 Bảng 2.15: Lợi nhuận của các loại hình kinh tế tư nhân tại huyện Tuyên Hóa giai đoạn 2019-2021.........................................................................................................55 ix Bảng 2.16: Tổng mức bán lẻ hàng hoá, doanh thu dịch vụ lưu trú ăn uống của khu vực kinh tế tư nhân ở huyện Tuyên Hoá ...................................................................59 Bảng 2.17: Giá trị sản xuất công nghiệp của khu vực kinh tế tư nhân huyện Tuyên Hoá giai đoạn 2019-2021 ..........................................................................................60 uê ́ Bảng 2.18: Tình hình nộp ngân sách của các loại hình thuộc khu vực kinh tế tư nhân ở huyện Tuyên Hoá giai đoạn 2019-2021.................................................................60 tê ́H Bảng 2.19: Số lao động được tạo việc làm trong khu vực kinh tế tư nhân ở huyện Tuyên Hoá giai đoạn 2019-2021...............................................................................62 Bảng 2.20: Đặc điểm dữ liệu điều tra .......................................................................63 Bảng 2.21: Kết quả khảo sát về thị trường tiêu thụ các doanh nghiệp khu vực kinh tế Tr ươ ̀ng Đ ại ho ̣c K in h tư nhân trên địa bàn huyện Tuyên Hoá .....................................................................66 x DANH MỤC CÁC BIỂU, HÌNH Biểu đồ 2.1: Tỷ trọng thu nhập trên doanh thu các loại hình thuộc khu vực kinh tế tư nhân giai đoạn 2019-2021.........................................................................................56 uê ́ Biểu đồ 2.2: Giá trị sản xuất các loại hình thuộc khu vực kinh tế tư nhân huyện Tuyên Hoá giai đoạn 2019-2021...............................................................................58 tê ́H Biểu đồ 2.3: Kết quả khảo sát về tình hình sử dụng công nghệ thông tin của doanh nghiệp trên địa bàn huyện Tuyên Hoá ......................................................................65 Biểu đồ 2.4: Các công cụ quảng cáo của doanh nghiệp trên địa bàn huyện Tuyên Hoá ............................................................................................................................68 Tr ươ ̀ng Đ ại ho ̣c K in h Hình 2.1: Bản đồ hành chính huyện Tuyên Hóa, tỉnh Quảng Bình ..........................35 xi PHẦN I: MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Phát triển kinh tế tư nhân trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ uê ́ nghĩa là một xu hướng tất yếu, một chủ trương đúng đắn và nhất quán của Đảng ta. Điều này thể hiện ở chỗ, thứ nhất, với trình độ phát triển như hiện nay của lực lượng tê ́H sản xuất ở nước ta, sự tồn tại của kinh tế tư nhân vẫn là nhu cầu khách quan; thứ hai, kinh tế tư nhân đã và đang tiếp tục chứng tỏ vai trò động lực của nó đối với sự phát triển kinh tế-xã hội của đất nước; thứ ba, sự phát triển của kinh tế tư nhân trong hơn 20 năm đổi mới vừa qua đã đóng góp không nhỏ vào việc giải quyết các vấn đề kinh in h tế và xã hội của đất nước. Tất nhiên, kinh tế tư nhân chỉ phát triển đúng hướng khi Đảng và Nhà nước có chính sách và biện pháp quản lý phù hợp, không làm mất động ̣c K lực phát triển của nó, nhưng cũng không để nó vận động một cách tự phát. Huyện Tuyên Hóa là một huyện miền núi phía Tây Bắc tỉnh Quảng Bình. Với diện tích đất là 8.037 km2, được chia thành 19 xã và 1 thị trấn, có dòng sông ho Gianh chảy dọc theo địa hình. Ngành nghề chủ yếu tại huyện Tuyên Hóa: lâm nghiệp (khai thác lâm sản, làm đồ gỗ), nông nghiệp (trồng lúa, lạc, ngô, thuốc lá, Đ ại cây ăn quả; chăn nuôi bò, trâu, dê, ong mật), công nghiệp khai thác. Những năm vừa qua, nền kinh tế - xã hội của tỉnh đã đạt được những thành tựu hết sức to lớn. Kinh tế tiếp tục tăng trưởng với tốc độ cao, cơ cấu kinh tế có sự chuyển dịch mạnh ̀ng mẽ theo xu hướng tăng dần tỷ trọng các ngành công nghiệp và dịch vụ, giảm tỷ trọng ngành nông nghiệp. Cùng với chính sách chung của tỉnh Quảng Bình, huyện ươ Tuyên Hóa cũng hết sức quan tâm tới sự phát triển của thành phần kinh tế tư nhân và các loại hình doanh nghiệp thuộc thành phần này. Tr Nằm trong xu thế phát triển cả nước, trong những năm qua, huyện đã có nhiều chính sách hỗ trợ phát triển kinh tế tư nhân, xác định đây là thành phần kinh tế chiếm tỷ lệ lớn trong việc đóng góp ngân sách huyện, chiếm khoảng 40% ngân sách hằng năm; trong năm 2021 đã tạo việc làm cho 5.124 lao động, cùng huyện giải quyết các vấn đề xã hội. Tuy nhiên, nhiều cơ sở, doanh nghiệp tư nhân quy mô 1 còn nhỏ, công nghệ sản xuất, trình độ quản trị, năng lực tài chính, liên doanh, liên kết trong sản xuất kinh doanh còn hạn chế, chủ sản xuất - kinh doanh chưa yên tâm phát triển lâu dài… Tình trạng này gây tác động lớn đến sự phát triển kinh tế tư nhân trên địa bàn huyện Tuyên Hóa. Để kinh tế tư nhân tiếp tục có sự phát triển, uê ́ đóng góp ngày càng nhiều vào sự phát triển kinh tế - xã hội và nâng cao đời sống nhân dân trên địa bàn huyện, cần thiết phải có những nghiên cứu nghiêm túc từ đó tê ́H đề ra những giải pháp đồng bộ, phù hợp nhằm phát huy những yếu tố tích cực của thành phần kinh tế này và hạn chế những tiêu cực trong quá trình phát triển. Với ý nghĩa lý luận và mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của huyện Tuyên Hóa nói chung và phát triển kinh tế tư nhân trên địa bàn huyện nói riêng, tác giả đã in h tiến hành nghiên cứu đề tài: “Công tác phát triển kinh tế tư nhân tại huyện 2. Mục tiêu nghiên cứu 2.1. Mục tiêu chung ̣c K Tuyên Hóa, tỉnh Quảng Bình” làm đề tài nghiên cứu luận văn cao học của mình. Trên cơ sở các vấn đề lý luận và thực tiễn về phát triển kinh tế tư nhân; Phân ho tích, đánh giá thực trạng phát triển kinh tế tư nhân tại huyện Tuyên Hóa, tỉnh Quảng Bình; Qua đó, đề xuất các giải pháp nhằm phát triển kinh tế tư nhân tại huyện Đ ại Tuyên Hóa, tỉnh Quảng Bình đến năm 2025. 2.2. Mục tiêu cụ thể - Hệ thống hoá các vấn đề lý luận và thực tiễn liên quan đến phát triển kinh ̀ng tế tư nhân. - Phân tích thực trạng phát triển kinh tế tư nhân tại huyện Tuyên Hóa, tỉnh ươ Quảng Bình. - Đề xuất giải pháp nhằm hoàn thiện phát triển kinh tế tư nhân tại huyện Tr Tuyên Hóa, tỉnh Quảng Bình trong thời gian tới. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 3.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu chính của đề tài là phát triển kinh tế tư nhân tại huyện Tuyên Hóa, tỉnh Quảng Bình. 2 3.2. Phạm vi nghiên cứu Phạm vi nội dung: Tình hình phát triển kinh tế, chuyển dịch cơ cấu kinh tế tư nhân và huy động nguồn lực phát triển kinh tế tư nhân tại huyện Tuyên Hóa, tỉnh Quảng Bình uê ́ Phạm vi không gian: huyện Tuyên Hóa, tỉnh Quảng Bình. Phạm vi thời gian: số liệu thứ cấp sử dụng để phân tích thực trạng vấn đề tê ́H nghiên cứu được thu thập trong giai đoạn 2019-2021. Số liệu sơ cấp được thu thập qua việc khảo sát ý kiến đánh giá của các bên liên quan đến vấn đề nghiên cứu trong năm 2022. 4. Phương pháp nghiên cứu h 4.1. Phương pháp thu thập dữ liệu in 4.1.1 Phương pháp thu thập dữ liệu thứ cấp ̣c K Luận văn sử dụng dữ liệu thứ cấp được thu thập từ các báo cáo tổng kết của UBND huyện Tuyên Hoá, niên giám thống kê huyện Tuyên Hoá, các văn kiện đại hội Đảng, nghị quyết của tỉnh và huyện giai đoạn 2019 – 2021. Ngoài ra, luận văn ho cũng sử dụng dữ liệu thứ cấp từ các nguồn khác nhau như sách báo, các công trình nghiên cứu khoa học được đăng trên các tạp chí trong và ngoài nước. Đ ại 4.1.2. Phương pháp thu thập dữ liệu sơ cấp Để đánh giá về công tác phát triển kinh tế tư nhân trên địa bàn huyện Tuyên Hoá, tác giả khảo sát đại diện các doanh nghiệp thuộc thành phần kinh tế đang hoạt ̀ng động trên địa bàn huyện. Đây là đối tượng chịu ảnh hưởng trực tiếp từ các chính sách liên quan đến phát triển kinh tế tư nhân của địa phương. ươ Phương pháp xác định kích thước mẫu: Nghiên cứu sử dụng phương pháp Tr chọn mẫu Slovin với công thức xác định kích thước mẫu Trong đó: = 1+ . n: kích thước mẫu nghiên cứu N: kích thước tổng thể nghiên cứu (là toàn bộ doanh nghiệp đang hoạt động trên địa bàn huyện Tuyên Hoá, tỉnh Quảng Bình). 3 ε: sai số chọn mẫu (trong nghiên cứu này, tác giả chọn với ε = 10%) Hiện nay, tổng số doanh nghiệp đang hoạt động trên địa bàn huyện Tuyên Hoá là 153 doanh nghiệp (bao gồm 141 Công ty TNHH, 5 DNTN và 7 CTCP). Do đó, để đảm bảo tính đại diện của mẫu, theo công thức Slovin, kích thước mẫu mà uê ́ nghiên cứu lựa chọn là 61 doanh nghiệp. Tuy nhiên, nhằm tránh sai sót trong quá trình điều tra, tác giả tiến hành phát ra 70 bảng hỏi đến chủ các doanh nghiệp. tê ́H Phương pháp chọn mẫu: nghiên cứu sử dụng phương pháp chọn mẫu ngẫu nhiên đơn giản. Trên cơ sở danh sách 153 doanh nghiệp, tác giả chọn ngẫu nhiên 70 doanh nghiệp và tiến hành khảo sát. Kết quả thu về 70 bảng hỏi hơp. Như vậy, số in 4.2. Phương pháp phân tích dữ liệu h lượng bảng hỏi hợp lệ đảm bảo kích thước mẫu theo thiết kế ban đầu. Để đạt được mục tiêu nghiên cứu đặt ra, các phương pháp nghiên cứu chủ ̣c K yếu được sử dụng là phương pháp thống kê mô tả, phương pháp so sánh, tổng hợp để đánh giá về công tác phát triển kinh tế tư nhân trên địa bàn huyện Tuyên Hoá, tỉnh Quảng Bình. ho - Phương pháp thống kê mô tả: Những thông tin thu thập thuộc hai nhóm tiêu thức số lượng và thuộc tính sẽ được phân tổ theo các tiêu chí khác nhau. Đ ại - Phương pháp phân tích so sánh: Luận văn sử dụng phương pháp phân tích so sánh nhằm đánh giá những biến động của các chỉ tiêu được đưa vào phân tích. 5. Kết cấu của đề tài ̀ng Ngoài Phần mở đầu, Kết luận, Tài liệu tham khảo và Phụ lục, luận văn gồm ba chương: ươ Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về phát triển kinh tế tư nhân; Chương 2: Thực trạng phát triển kinh tế tư nhân tại huyện Tuyên Hóa, tỉnh Tr Quảng Bình; Chương 3: Giải pháp phát triển kinh tế tư nhân tại huyện Tuyên Hóa, tỉnh Quảng Bình. 4 PHẦN II: NỘI DUNG NGHIÊN CỨU CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ PHÁT TRIỂN KINH TẾ TƯ NHÂN 1.1. Cơ sở lý luận về kinh tế tư nhân và phát triển kinh tế tư nhân uê ́ 1.1.1. Một số khái niệm cơ bản 1.1.1.1. Khái niệm kinh tế tư nhân tê ́H Có nhiều cách tiếp cận đối với kinh tế tư nhân, thông thường có 2 cách tiếp cận chủ yếu: Kinh tế tư nhân là một thành phần kinh tế và kinh tế tư nhân là một khu vực kinh tế. Điểm tương đồng giữa hai cách tiếp cận là về bản chất, kinh tế tư nhân đại diện cho sở hữu tư nhân nhưng sẽ dẫn đến sự không thống nhất. in h Ở các quốc gia phát triển thì mọi hoạt động kinh tế không thuộc khu vực KTTN được hiểu như sau: ̣c K kinh tế nhà nước thì đều được coi là khu vực kinh tế tư nhân, còn ở Việt Nam Khu vực kinh tế tư nhân là khu vực kinh tế bao gồm những đơn vị được tổ chức dựa trên sở hữu tư nhân. ho Kinh tế tư nhân là một loại hình kinh tế phát triển dựa trên sở hữu tư nhân về toàn bộ các yếu tố sản xuất (cả hữu hình và vô hình) được đưa vào sản xuất kinh Đ ại doanh. Nó hoàn toàn tự chủ, tự chịu trách nhiệm về toàn bộ hoạt động SXKD, dịch vụ, cụ thể là: tự chủ về vốn, tự chủ về quản lý, tự chủ về phân phối sản phẩm, tự chủ lựa chọn hình thức tổ chức, quy mô, phương hướng SXKD, tự chịu trách nhiệm về ̀ng kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh trước pháp luật của Nhà nước. [4] Nghị quyết Trung ương 5 (khóa XII) về tiếp tục đổi mới cơ chế chính sách ươ khuyến khích và tạo điều kiện phát triển kinh tế tư nhân đã đã xác định khu vực KTTN bao gồm kinh tế cá thể, tiểu chủ, kinh tế tư bản tư nhân . Đó là “là một khu Tr vực kinh tế, là bộ phận cấu thành quan trọng của nền kinh tế quốc dân và việc phát triển kinh tế tư nhân được coi là vấn đề chiến lược lâu dài trong phát triển kinh tế nhiều thành phần định hướng xã hội chủ nghĩa, góp phần quan trọng trong thực hiện thắng lợi nhiệm vụ trung tâm là phát triển kinh tế, công nghiệp hóa, hiện đại hóa, nâng cao nội lực của đất nước trong hội nhập kinh tế quốc tế” [13]. 5 Trên cơ sở cách tiếp cận trên, có thể hiểu KTTN là khu vực kinh tế gắn liền với sở hữu tư nhân, bao gồm doanh nghiệp của tư nhân ở trong nước: DNTN, công ty TNHH (một thành viên; 2 thành viên trở lên), công ty cổ phần, công ty hợp danh và hộ sản xuất, kinh doanh cá thể, tiểu chủ. uê ́ 1.1.1.2. Khái niệm phát triển kinh tế tư nhân Phát triển KTTN là quá trình tăng lên về quy mô và có sự thay đổi về cơ cấu tê ́H dẫn tới tăng lên cả về chất và lượng của khu vực kinh tế tư nhân. Tăng lên về số lượng nghĩa là ở đó có sự tăng trưởng về số lượng các doanh nghiêp, quy mô doanh nghiệp được mở rộng, lao động tăng lên, mặt bằng sản xuất kinh doanh được mở rộng, máy móc thiết bị được đầu tư. Tăng lên về chất là tăng về hiệu quả hoạt động in h của các doanh nghiệp, trình độ quản lý được nâng lên, trình độ sản xuất kinh doanh phát triển lên một bước mới, thị trường không ngừng được mở rộng, giá trị đóng ̣c K góp cho nền kinh tế của khu vực KTTN ngày càng tăng lên. Thay đổi về cơ cấu trong lao động, cơ cấu ngành nghề kinh doanh, cơ cấu vốn [8]. 1.1.2. Đặc điểm của kinh tế tư nhân ho KTTN gắn liền với lợi ích cá nhân-là động lực để thúc đẩy xã hội phát triển. Lợi ích cá nhân là động lực trước hết để phát triển xã hội. KTTN là khu vực Đ ại kinh tế năng động, người lao động tự chủ tiến hành hoạt động kinh doanh, do đó hoạt động có hiệu quả cao. Sức mạnh động lực của lợi ích cá nhân bao giờ cũng mãnh liệt hơn bởi ̀ng không chỉ bản thân nó là một sự thôi thúc hành động mà nó còn luôn luôn chịu sự thúc ép gay gắt từ phía nhu cầu chưa được thỏa mãn. Nói cách khác, với ý nghĩa là ươ động lực thúc đẩy sự hoạt động của con người, lợi ích cá nhân bao hàm trong nó cả lực thúc đẩy của các nhu cầu của chủ thể. Do vậy, nó luôn luôn biểu hiện là một Tr động lực mạnh mẽ nhất, hơn thế, do hướng vào các quan hệ xã hội nên khi đạt được những lợi ích cụ thể, chủ thể thường có điều kiện thuận lợi và hiện thực hơn trong việc thỏa mãn không chỉ một nhu cầu cụ thể mà có khi lại có cơ hội thỏa mãn nhiều nhu cầu của họ. Đến đây ta có thể nêu sơ đồ tóm lược chuỗi quy định nhân quả dẫn dắt sự hoạt động của con người. 6 Từ chỗ là động lực quyết định sự hoạt động của từng cá nhân riêng lẻ, lợi ích trở thành động lực thúc đẩy sự hoạt động của các nhóm, các tập đoàn và các cộng đồng xã hội, tạo nên các xu hướng vận động chung của xã hội. Và từ chỗ là động lực thúc đẩy các nhóm, các tập đoàn, các cộng đồng người hoạt động, lợi ích kinh tế uê ́ của cá nhân đã trở thành một trong những động lực căn bản quyết định sự vận động và phát triển chung của cả một xã hội. Do đó, muốn nhận biết xu hướng vận động tê ́H của một cộng đồng cụ thể nói riêng và của cả một xã hội nói chung trong một thời điểm lịch sử nhất định thì có lẽ cách tốt nhất là phải nghiên cứu tìm ra các lợi ích đang thôi thúc các cá nhân cũng như các cộng đồng đang hoạt động. F. Engels đã từng khẳng định “ Vậy, nếu vấn đề là nghiên cứu những động lực-một cách có ý in h thức hay không có ý thức và thường là không có ý thức-ẩn sau những động cơ của những nhân vật hoạt động trong lịch sử và là những động lực thực tế cuối cùng của ̣c K lịch sử thì vấn đề không phải là nghiên cứu những động cơ của các cá nhân riêng lẻ, dù đó là những cá nhân xuất sắc đi nữa, mà vấn đề là nghiên cứu những động cơ của những người đã lay chuyển những quần chúng đông đảo, những dân tộc trọn vẹn; ho rồi đến những giai cấp trọn vẹn trong mỗi dân tộc ; những động cơ đã đẩy họ không phải đến chỗ tiến hành những cuộc nổi dậy, nhất thời theo kiểu lửa rơm chóng tắt, Đ ại mà đến chỗ tiến hành những hành động lâu dài đưa đến những biến đổi lịch sử vĩ đại. Nghiên cứu kỹ những nguyên nhân thúc đẩy đã phản ánh, ở đây, trong đầu óc của quần chúng đang hoạt động và của lãnh tụ của họ-tức là những người mà ta gọi ̀ng là vĩ nhân, với tư cách là động cơ tự giác, phản ánh một cách rõ ràng hay không rõ ràng, trực tiếp hay dưới hình thức tư tưởng, thậm chí cả dưới hình thức thần thánh ươ hóa, đó là con đường duy nhất có thể dẫn tới chỗ nhận thức được các quy luật chi phối lịch sử nói chung, cũng như chi phối trong các thời kỳ riêng biệt của lịch sử Tr hay trong các nước riêng biệt” [2]. Đây cũng chính là con đường nhận thức các quy luật phát triển xã hộị 7