Tài liệu Công tác phát triển đảng viên trong thanh niên trên địa bàn phường, xã ở thành phố hà tĩnh trong giai đoạn hiện nay

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN ------------------------------ NGUYỄN DUY NGÂN CÔNG TÁC PHÁT TRIỂN ĐẢNG VIÊN TRONG THANH NIÊN TRÊN ĐỊA BÀN PHƯỜNG, XÃ Ở THÀNH PHỐ HÀ TĨNH TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY LUẬN VĂN THẠC SĨ CHÍNH TRỊ HỌC Hà Nội - 2014 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN ------------------------------ NGUYỄN DUY NGÂN CÔNG TÁC PHÁT TRIỂN ĐẢNG VIÊN TRONG THANH NIÊN TRÊN ĐỊA BÀN PHƯỜNG, XÃ Ở THÀNH PHỐ HÀ TĨNH TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY LUẬN VĂN THẠC SĨ Chuyên ngành: Chính trị học Mã số: 60 31 02 01 Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Lại Quốc Khánh Hà Nội - 2014 LỜI CAM ĐOAN Tôi cam đoan đây là công trình nghiên cứu khoa học của riêng tôi, được thực hiện dưới sự hướng dẫn của PGS.TS. Lại Quốc Khánh. Các số liệu và trích dẫn trong luận văn là trung thực. Kết quả nghiên cứu luận văn không trùng với các công trình khác. Tác giả luận văn Nguyễn Duy Ngân MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU PHẦN MỞ ĐẦU......................................................................................................... 1 1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................ 1 2. Tình hình nghiên cứu ..................................................................................... 2 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu................................................................ 3 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu ................................................................ 3 5. Cơ sở lý luận và phƣơng pháp nghiên cứu .................................................. 4 6. Đóng góp của luận văn .................................................................................. 4 7. Kết cấu luận văn............................................................................................. 4 CHƢƠNG 1. CÔNG TÁC PHÁT TRIỂN ĐẢNG VIÊN TRONG THANH NIÊN TRÊN ĐỊA BÀN PHƢỜNG, XÃ Ở THÀNH PHỐ HÀ TĨNH – CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN ...................................................................................... 5 1.1. Công tác phát triển phát triển đảng viên trong thanh niên trên địa bàn phƣờng, xã ở thành phố Hà Tĩnh - một số vấn đề về lý luận ................................ 5 1.1.1. Quan niệm của Đảng bộ phường, xã ở thành phố Hà Tĩnh về công tác phát triển đảng viên trong thanh niên..................................................................5 1.1.2. Vai trò và ý nghĩa của công tác phát triển đảng viên trong thanh niên ..... 8 1.1.3. Những yếu tố tác động đến công tác phát triển đảng viên trong thanh niên trên địa bàn phường, xã ở thành phố Hà Tĩnh ................................... 15 1.2. Thực trạng công tác phát triển đảng viên trong thanh niên trên địa bàn phƣờng, xã ở thành phố Hà Tĩnh .......................................................................... 24 1.2.1. Những ưu điểm ................................................................................ 26 1.2.2. Những hạn chế trong công tác phát triển đảng viên .......................... 31 1.2.3. Nguyên nhân và bài học kinh nghiệm về công tác phát triển đảng viên trong thanh niên trên địa bàn phường, xã ở thành phố Hà Tĩnh và những vấn đề đặt ra..................................................................................................... 34 CHƢƠNG 2. PHƢƠNG HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP ĐẨY MẠNH CÔNG TÁC PHÁT TRIỂN ĐẢNG VIÊN TRONG THANH NIÊN TRÊN ĐỊA BÀN PHƢỜNG, XÃ Ở THÀNH PHỐ HÀ TĨNH ĐẾN NĂM 2020 ................................ 47 2.1. Dự báo và phƣơng hƣớng công tác phát triển đảng viên trong thanh niên trên địa bàn phƣờng, xã ở thành phố Hà Tĩnh ................................. 47 2.1.1. Những điều kiện thuận lợi, khó khăn và một số dự báo công tác phát triển đảng viên trong thanh niên trên địa bàn phường, xã ở thành phố Hà Tĩnh ........................................................................................................... 47 2.1.2. Phương hướng ................................................................................. 53 2.2. Giải pháp đẩy mạnh công tác phát triển đảng viên trong thanh niên trên địa bàn phƣờng, xã ở thành phố Hà Tĩnh .................................................... 55 2.2.1. Củng cố, kiện toàn, xây dựng các cấp ủy Đảng trong sạch, vững mạnh thực sự là chủ thể phát triển đảng viên ............................................................. 55 2.2.2. Chủ động làm tốt và đổi mới nội dung, hình thức, phương pháp giáo dục lý tưởng cách mạng cho thanh niên trong tình hình mới; thường xuyên lựa chọn đoàn viên ưu tú bổ sung vào diện đối tượng Đảng ............................. 57 2.2.3. Đổi mới việc đánh giá thanh niên, thống nhất nhận thức về công tác phát triển đảng viên trong thanh niên của các Đảng bộ phường, xã ................. 66 2.2.4. Tăng cường sự theo dõi, giúp đỡ của Thành ủy, Đảng ủy các phường xã và các cơ quan, đơn vị trên địa bàn phường, xã đối với công tác phát triển đảng viên trong thanh niên .............................................................................. 70 2.2.5. Quán triệt và cụ thể hóa tiêu chuẩn đảng viên trong độ tuổi thanh niên ................................................................................................. 71 2.2.6. Kiện toàn, nâng cao chất lượng hoạt động của tổ chức Đoàn thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh trong tham gia xây dựng phát triển Đảng. Đồng thời nêu cao trách nhiệm của các tổ chức khác đối với thanh niên .......... 82 KẾT LUẬN .............................................................................................................. 90 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................... 92 PHỤ LỤC DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN CTPTĐV: Công tác phát triển đảng viên ĐCSVN: Đảng Cộng sản Việt Nam ĐNĐV: Đội ngũ đảng viên HĐND: Hội đồng nhân dân TCCSĐ: Tổ chức cơ sở Đảng CNH, HĐH: Công nghiệp hóa, hiện đại hóa XHCN: Xã hội chủ nghĩa DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU Biểu 1.1: Phân bố Đảng bộ, chi bộ và số đảng viên ở các phƣờng, xã trong thành phố - năm 2013 ............................................................................................... 19 Biểu 1.2: Tình hình đảng viên qua các năm 2007 – 2013 ........................................ 24 Biểu 1.3: Đảng viên mới kết nạp từ 2007 – 2012 .................................................... 25 Biểu 1.4: Số lƣợng đảng viên mới kết nạp từ 2007 – 2012 ...................................... 28 PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Phát triển đảng viên để không ngừng bổ sung vào hàng ngũ của mình những lực lƣợng mới, những ngƣời ƣu tú trong phong trào quần chúng, bảo đảm sự kế thừa và phát triển liên tục của Đảng là một yêu cầu khách quan có tính qui luật trong quá trình hoạt động của Đảng Cộng sản Việt Nam. Vì vậy, công tác phát triển đảng viên là nhiệm vụ rất quan trọng trong công tác xây dựng Tổ chức Đảng nói riêng, xây dựng Đảng nói chung, mục tiêu của công tác phát triển đảng viên mới nhằm củng cố, xây dựng, nâng cao sức chiến đấu, năng lực lãnh đạo của Đảng, trẻ hóa đội ngũ cán bộ, tạo nguồn thừa kế cho các tổ chức cơ sở Đảng tại địa phƣơng, đơn vị mình, nhằm bổ sung nguồn cán bộ cho Đảng thay thế đội ngủ cán bộ lớn tuổi, góp phần xây dựng các tổ chức cơ sở đảng trong sạch, vững mạnh. Nghị quyết số 25NQ/TW của BCH TW Đảng (khóa X) khẳng định: Thanh niên là rƣờng cột của nƣớc nhà, chủ nhân tƣơng lai của đất nƣớc, là lực lƣợng xung kích trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, một trong những nhân tố quyết định sự thành bại của sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá (CNH, HĐH) đất nƣớc, hội nhập quốc tế và xây dựng chủ nghĩa xã hội. Thanh niên đƣợc đặt ở vị trí trung tâm trong chiến lƣợc bồi dƣỡng, phát huy nhân tố và nguồn lực con ngƣời. Chăm lo, phát triển, thanh niên vừa là mục tiêu, vừa là động lực bảo đảm cho sự ổn định và phát triển vững bền của đất nƣớc. Phƣờng, xã là cấp cơ sở trong hệ thống chính trị mà ở đó các chủ trƣơng, chính sách của Đảng và Nhà nƣớc đƣợc thực hiện một cách cụ thể và trực tiếp nhất. Nằm địa bàn ở trung tâm của Tỉnh các phƣờng, xã của thành phố Hà Tĩnh là những địa phƣơng diễn ra nhiều hoạt động sản xuất kinh doanh, các hoạt động văn hóa, văn nghệ, sinh hoạt chính trị, xã hội sôi động, vì thế những tác động tích cực, cũng nhƣ trái chiều đều diễn ra ở đây. Điều đó đã tác động một cách trực tiếp đến lý tƣởng, động cơ, lối sống của thanh niên thành phố. Ở thành phố Hà Tĩnh đảng viên đang sinh hoạt tại các Đảng bộ phƣờng, xã khá đa dạng. Số đảng viên đang công tác (bao gồm các đảng viên trẻ) làm nòng cốt 1 của các Đảng bộ giữ vai trò hết sức quan trọng tại các cấp ủy Đảng, UBND phƣờng, xã, trƣờng học, trạm y tế, công an phƣờng… còn lại các đảng viên nghỉ hƣu, hoặc mất sức lao động. Chính vì vậy làm tốt công tác phát triển đảng viên trong thanh niên ở phƣờng, xã để góp phần trẻ hóa, tạo nguồn cán bộ kế cận, cho các Đảng bộ phƣờng, xã đảm bảo thực hiện nhiệm vụ chính trị của địa phƣơng là một vấn đề hết sức quan trọng trong công tác xây dựng Đảng. Công tác phát triển đảng viên trong thanh niên trên địa bàn phƣờng, xã ở thành phố Hà Tĩnh hiện nay đang có những vấn đề đặt ra nhƣ nhận thức chƣa đầy đủ về công tác phát triển đảng của một số cấp ủy Đảng, vấn đề tạo nguồn, động cơ phấn đấu vào Đảng của một bộ phận thanh niên... những khó khăn, hạn chế trên nếu không đƣợc nhận thức và giải quyết sẽ gây khó khăn cho công tác phát triển đảng viên trong thanh niên trong thời gian tới. Là cán bộ đang công tác tại cơ quan Thành đoàn Hà Tĩnh, tác giả mong muốn đóng góp tiếng nói trong vấn đề này. Chính vì vậy tác giả chọn đề tài: “Công tác phát triển đảng viên trong thanh niên trên địa bàn phường, xã ở thành phố Hà Tĩnh trong giai đoạn hiện nay” làm luận văn thạc sĩ chuyên ngành Chính trị học. 2. Tình hình nghiên cứu Tính đến thời điểm hiện nay, trên phạm vi cả nƣớc đã có nhiều công trình khoa học, nhiều bài viết nghiên cứu về công tác phát triển đảng viên (PTĐV) của Đảng, về giáo dục, bồi dƣỡng tƣ tƣởng chính trị, đạo đức cách mạng cho thanh niên nhƣ: "Xây dựng đội ngũ đảng viên là thanh niên sinh viên ở các trường đại học, cao đẳng trên địa bàn thành phố Hà Nội", luận án tiến sĩ của Nguyễn Thị Mỹ Trang, 2001; về công tác phát triển Đảng có các công trình "Phát triển đảng viên trong sinh viên các trường đại học công an nhân dân ở phía Bắc trong giai đoạn hiện nay", luận văn thạc sĩ của Vũ Thế Kỳ, 2001; "Nâng cao chất lượng công tác phát triển đảng viên mới trong học viên hệ đào tạo sĩ quan ở các nhà trường thuộc Quân chủng Phòng không - Không quân trong thời kỳ mới", luận văn thạc sĩ của Lê Văn Lƣơng, 2002; và "Công tác phát triển Đảng trong sinh viên một số trường đại học ở Hà Nội hiện nay, thực trạng và giải pháp", luận văn thạc sĩ của Dƣơng Trung Ý, 2001; luận 2 văn của Nguyễn Văn Hào "Đẩy mạnh công tác phát triển đảng viên trong thanh niên của các Đảng bộ phường ở thành phố Đà Nẵng giai đoạn hiện nay" năm 2003; "Công tác phát triển đảng viên mới trong sinh viên đại học ở Đà Nẵng hiện nay", luận văn thạc sĩ của Lê Thƣởng, 2001. Tuy nhiên riêng về công tác PTĐV trong thanh niên ở Hà Tĩnh đến thời điểm hiện nay chƣa có công trình nghiên cứu nào. Vì thế, việc nghiên cứu để góp phần thực hiện tốt nhiệm vụ phát triển đảng viên trong thanh niên của các Đảng bộ phƣờng, xã ở thành phố Hà Tĩnh Vì vậy, việc nghiên cứu đề tài này là phù hợp và cần thiết hiện nay. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu * Mục đích: Góp phần cung cấp luận cứ và tƣ vấn khoa học nhằm đẩy mạnh công tác PTĐV trong thanh niên trên địa bàn các phƣờng, xã ở thành phố Hà Tĩnh từ nay đến 2020. * Nhiệm vụ: Làm rõ vai trò của thanh niên nói chung, thanh niên trên địa bàn dân cƣ nói riêng trong sự nghiệp CNH, HĐH theo quan điểm của chủ nghĩa Mác – Lênin, tƣ tƣởng Hồ Chí Minh và của Đảng ta. Phân tích, đánh giá thực trạng thanh niên trên địa bàn phƣờng, xã và công tác PTĐV trong thanh niên của các Đảng bộ phƣờng xã ở thành phố Hà Tĩnh từ năm 2007 đến nay. Từ đó, làm rõ nguyên nhân của thực trạng, đề xuất một số giải pháp để làm tốt công tác phát triển đảng viên của các Đảng bộ phƣờng, xã ở thành phố Hà Tĩnh trong thời gian tới. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu * Đối tượng nghiên cứu Là thực trạng công tác PTĐV trong thanh niên trên địa bàn của các Đảng bộ phƣờng, xã ở thành phố Hà Tĩnh từ năm 2007 đến nay, trên cơ sở đó đề xuất một số giải pháp để làm tốt công tác PTĐV trong thời gian tới. 3 * Phạm vi nghiên cứu Nghiên cứu về công tác PTĐV trong thanh niên là vấn đề rất rộng, liên quan đến nhiều khía cạnh, có thể nghiên cứu ở nhiều giai đoạn, đối tƣợng khác nhau. Tuy nhiên, trong khuôn khổ của luận văn thạc sĩ, tác giả chỉ tập trung nghiên cứu công tác PTĐV trong thanh niên (sống và làm việc ở phƣờng, xã, gắn bó chặt chẻ với cấp ủy, chính quyền, đoàn thể phƣờng – tạm gọi thanh niên trên địa bàn phƣờng, xã) của các Đảng bộ phƣờng, xã ở thành phố Hà Tĩnh từ 2007 đến nay, đề xuất một số giải pháp để làm tốt công tác này trong thời gian tới. 5. Cơ sở lý luận và phƣơng pháp nghiên cứu Luận văn đƣợc thực hiện trên cơ sở lý luận của chủ nghĩa Mác – Lênin, tƣ tƣởng Hồ Chí Minh và hệ thống quan điểm của Đảng ta về xây dựng Đảng, về công tác thanh niên của Đảng. Luận văn sử dụng tổng hợp các phƣơng pháp nghiên cứu chung của khoa học xã hội và các phƣơng pháp đặc thù của Chính trị học, trong đó, tập trung vào các phƣơng pháp phân tích, tổng hợp, nghiên cứu định tính, nghiên cứu định lƣợng, so sánh, v.v.. 6. Đóng góp của luận văn Luận văn có thể sử dụng làm tài liệu tham khảo trong nghiên cứu và chỉ đạo thực tiễn công tác PTĐV của các Đảng bộ phƣờng, xã. Hệ thống, khái quát thực trạng công tác PTĐV trong thanh niên của các Đảng bộ phƣờng, xã ở thành phố Hà Tĩnh từ 2007 đến nay. Đề xuất một số giải pháp nhằm đẩy mạnh, đổi mới công tác PTĐV trong thanh niên trên địa bàn phƣờng, xã ở thành phố Hà Tĩnh trong thời gian tới. 7. Kết cấu luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, nội dung của luận văn gồm 2 chƣơng, 4 tiết. 4 CHƢƠNG 1. CÔNG TÁC PHÁT TRIỂN ĐẢNG VIÊN TRONG THANH NIÊN TRÊN ĐỊA BÀN PHƢỜNG, XÃ Ở THÀNH PHỐ HÀ TĨNH – CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN 1.1. Công tác phát triển phát triển đảng viên trong thanh niên trên địa bàn phƣờng, xã ở thành phố Hà Tĩnh - một số vấn đề về lý luận 1.1.1. Quan niệm của Đảng bộ phường, xã ở thành phố Hà Tĩnh về công tác phát triển đảng viên trong thanh niên Từ khi ra đời đến nay Đảng Cộng sản Việt Nam (ĐCSVN) luôn luôn coi trọng việc xây dựng đội ngũ đảng viên, trong đó Đảng chú trọng đặc biệt công tác phát triển đảng trong thanh niên. Đây là vấn đề có ý nghĩa chiến lƣợc, không chỉ đối với tuổi trẻ Việt Nam mà còn liên quan đến vận mệnh và sức sống của Đảng. Trong bối cảnh thế giới đầy biến động và phức tạp hiện nay, trƣớc những vận hội và cả những thách thức vô cùng lớn, để có thể giữ vững đƣợc địa vị lãnh đạo sự nghiệp xây dựng vả bảo vệ đất nƣớc ĐVSVN phải tự đổi mới, tự chỉnh đốn để ngang tầm với nhiệm vụ quan trọng của thời đại đặt ra. Vì vậy, CTPTĐV trong thanh niên nhằm: ... tăng thêm sinh lực mới cho Đảng, đảm bảo sự kế thừa và phát triển của Đảng. Vì vậy, việc kết nạp đảng viên mới phải gắn với nhiệm vụ xây dựng và cũng cố Đảng. Tích cực xây dựng nguồn phát triển đảng viên, làm tốt công tác tuyên truyền vận động quần chúng, xây dựng lực lƣợng cảm tình nòng cốt của Đảng ở các cơ sở. Hƣớng việc phát triển đảng viên trong giai cấp công nhân, thanh niên lao động ở cơ sở, sinh viên, giáo viên, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, những nơi còn ít và chƣa có đảng viên. Thƣờng xuyên quan tâm lãnh đạo Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, coi đây là nhiệm vụ quan trọng của công tác xây dựng Đảng. Đặt công tác phát triển Đảng trong thanh niên thành chƣơng trình, kế hoạch cụ thể và tổ chức chỉ đạo chặt chẽ, mang lại hiệu quả thiết thực [20. tr265 - 266]. Từ thực tế hiện nay chúng ta có thể khẳng định, trong các địa bàn vận động thanh niên hiện nay thì địa bàn dân cƣ là khó nhất, đang gặp nhiều lúng túng nhất. Thực tiễn ở thành phố Hà Tĩnh đặt ra: Thanh niên trên địa bàn dân cƣ, họ là những ai? Có thể phân ra bốn nhóm thanh niên trên địa bàn dân cƣ. Một là đoàn viên, 5 thanh niên đã đƣợc tập hợp trong tổ chức Đoàn, Hội ngoài phƣờng, xã tạm gọi là nhóm thứ nhất; nhóm đã đƣợc tập hợp trong tổ chức Đoàn, Hội ở phƣờng, xã tạm gọi là nhóm thứ hai; nhóm đã đƣợc tập hợp trong tổ chức thanh niên (câu lạc bộ, đội, nhóm theo sở thích) không phải là Đoàn, Hội, tạm gọi là nhóm thứ ba và nhóm chƣa đƣợc tập hợp trong tổ chức thanh niên nào, tạm gọi là nhóm thứ tƣ (việc phân nhóm ở đây chỉ là thao tác trừu xuất trong nghiên cứu và quản lý, hoàn toàn không mang ý nghĩa phân biệt, đối xử - một điều tối kỵ trong quá trình đoàn kết, tập hợp, giáo dục thanh niên). Nội dung và phạm vi nghiên cứu của đề tài chỉ dừng lại ở nhóm thứ hai, thứ ba, thứ tƣ và tạm gọi là thanh niên trên địa bàn dân cƣ. Điều lệ Đảng ghi rõ, Đảng Cộng sản Việt Nam chỉ kết nạp những ngƣời ƣu tú, có lập trƣờng chính trị vững vàng, đạo đức và năng lực thực hiện các nhiệm vụ của Đảng. Trong quá trình phát triển đội ngũ đảng viên mới mới phải đặc biệt chú trọng thực hiện phƣơng châm đặt chất lƣợng đảng viên lên hàng đầu. Văn kiện Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IX tiếp tục khẳng định: “Phát triển đảng viên theo đúng tiêu chuẩn quy định, chú ý những ngƣời ƣu tú trong công nhân, trí thức, lao động thuộc các thành phần kinh tế, đoàn viên Đoàn thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh” Tại điểm 1, Điều 1 của Điều lệ Đảng đƣợc Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng thông qua ngày 19 tháng 1 năm 2011 đã quy định tiêu chuẩn đảng viên là: Đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam là chiến sĩ cách mạng trong đội tiên phong của giai cấp công nhân, nhân dân lao động và dân tộc Việt Nam, suốt đời phấn đấu cho mục đích, lý tƣởng của Đảng, đặt lợi ích của Tổ quốc, của giai cấp công nhân và nhân dân lao động lên trên lợi ích cá nhân; chấp hành nghiêm chỉnh Cƣơng lĩnh chính trị, Điều lệ Đảng, các nghị quyết của Đảng và pháp luật của Nhà nƣớc; có lao động, hoàn thành tốt nhiệm vụ đƣợc giao; có đạo đức và lối sống lành mạnh; gắn bó mật thiết với nhân dân; phục tùng tổ chức, kỷ luật của Đảng, giữ gìn đoàn kết thống nhất trong Đảng. Chất lƣợng đảng viên là yêu cầu xuyên suốt quá trình phát triển đảng viên mới. Đây là một chuỗi các công đoạn đòi hỏi tổ chức Đảng mà trực tiếp là các cơ sở đảng và các chi bộ phải quan tâm chỉ đạo công phu, chu đáo ngay từ khi tạo nguồn 6 nhƣ tuyên truyền, giáo dục, lựa chọn đến các khâu kết nạp và giúp đỡ đảng viên dự bị trở thành đảng viên chính thức. Quá trình đó phải đƣợc thực hiện nghiêm túc, chặt chẽ theo đúng Điều lệ Đảng và hƣớng dẫn của Trung ƣơng. Trong CTPTĐV phải luôn coi trọng chất lƣợng, lấy tiêu chuẩn đảng viên làm cơ sở, phải có kế hoạch, biện pháp cụ thể, không hạ thấp yêu cầu về chất lƣợng, chạy theo số lƣợng, nhƣng cũng không có thái độ hẹp hòi, định kiến, bảo thủ, cầu toàn, không tích cực tạo điều kiện phát triển đảng viên mới. Chất lƣợng đảng viên cao là nguồn cung cấp cán bộ tốt cho Đảng, Nhà nƣớc và các đoàn thể nhân dân. Nhƣ vậy, chất lƣợng đảng viên của tổ chức Đảng có quan hệ mật thiết và biện chứng với nhau. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định “Đảng mạnh là do chi bộ tốt. Chi bộ tốt là do các đảng viên tốt” [19, tr. 57]. Chỉ thị 75 của Bộ Chính trị nêu rõ: Ngƣời đƣợc xét kết nạp vào Đảng phải có đủ tiêu chuẩn đảng viên, số lƣợng chỉ có ý nghĩa khi bảo đảm chất lƣợng. Tuy nhiên, trong tình hình hiện nay khi cơ cấu, thành phần và độ tuổi của ĐNĐV còn mất cân đối thì Đảng cần có một số lƣợng đảng viên phù hợp để hoàn thiện tổ chức, thực hiện vai trò lãnh đạo của Đảng. Với ý nghĩa đó, số lƣợng đảng viên có quan hệ chặt chẽ với chất lƣợng đảng viên. Giải quyết mối quan hệ giữa số lƣợng và chất lƣợng chung trong toàn Đảng đã là khó khăn, phức tạp, lâu dài thì đối với các Đảng bộ phƣờng, xã trên cả nƣớc nói chung và ở thành phố Hà Tĩnh nói riêng lại là bài toán hết sức khó khăn. Bởi vì, do lịch sử để lại nhiều đảng viên giai đoạn cách mạng trƣớc tiên phong, gƣơng mẫu, hoàn thành tốt nhiệm vụ. Nay chuyển sang giai đoạn cách mạng mới nhiều đảng viên do điều kiện hoàn cảnh mới, đòi hỏi năng lực mới, không phát huy đƣợc vai trò của mình. Thậm chí có một bộ phận tụt hậu, bộ phận này cũng đã đƣợc các cấp ủy Đảng giải quyết dần dần bằng nhiều cách hợp lý, hợp tình. Nhƣng dù có giải quyết thế nào thì theo qui luật 10 đến 15 năm nữa số này sẽ hết. Trong khi đó hƣớng kết nạp đảng viên mới hiện nay là chú trọng vào đối tƣợng thanh niên ƣu tú để đảm bảo cơ cấu theo độ tuổi của ĐNĐV thì ở phƣờng, xã lại gặp rất nhiều khó khăn 7 cả về số lƣợng lẫn chất lƣợng. Do vậy, một vấn đề đặt ra đối với các cấp đảng bộ phƣờng, xã ở thành phố Hà Tĩnh là trên cơ sở nắm vững những yêu cầu về tiêu chuẩn đảng viên, coi trọng chất lƣợng nhƣng cần vận dụng linh hoạt trong những điều kiện, hoàn cảnh cụ thể. Không đòi hỏi thực hiện một cách máy móc, cứng nhắc các tiêu chuẩn ở những địa bàn dân cƣ có ít đảng viên, những địa bàn có đạo mà rất cần có sự lãnh đạo trực tiếp của ngƣời đảng viên. Nếu làm tốt việc phát triển đảng viên trẻ thì chất lƣợng ĐNĐV sẽ đƣợc tăng cƣờng, sau khoảng một, đến hai nhiệm kỳ nữa (5 – 10 năm) các đảng bộ phƣờng, xã sẽ có một ĐNĐV trong sạch vững mạnh, đáp ứng tốt yêu cầu của sự nghiệp xây dựng thành phố Hà Tĩnh ngày càng văn minh, hiện đại. Hiện nay đội ngũ đảng viên, trong khi phần đông có phẩm chất và đạo đức tốt, thể hiện đƣợc vai trò tiền phong, gƣơng mẫu, thì vẫn có một bộ phận không nhỏ đảng viên thoái hóa, biến chất về chính trị, tƣ tƣởng, phẩm chất đạo đức và năng lực yếu, không tỏ rõ vai trò của mình đối với tổ chức Đảng và với quần chúng. Kinh nghiệm thực tiễn của Đảng ta nhiều năm qua đã chỉ rõ, trong xây dựng đội ngũ đảng viên phải tiến hành đồng thời cả ba biện pháp: giáo dục bồi dƣỡng, chỉnh đốn và phát triển đội ngũ đảng viên. 1.1.2. Vai trò và ý nghĩa của công tác phát triển đảng viên trong thanh niên 1.1.2.1. Vai trò của thanh niên Thanh niên là một bộ phận rất quan trọng của xã hội, giữ vị trí và vai trò hàng đầu trong dựng nƣớc và giữ nƣớc. C.Mác, Ph.Ăngghen và V.I.Lênin đều coi thanh niên là một lực lƣợng cách mạng hùng hậu, có vai trò quan trọng trong cách mạng và xem xét vấn đề thanh niên luôn gắn bó với giai cấp công nhân và đảng tiên phong. C.Mác khẳng định: "Do những quy luật phát triển khách quan của xã hội, thanh niên bao giờ cũng giữ vai trò quan trọng trong việc kế thừa và phát triển những thành tựu của ngƣời đi trƣớc" [24, tr. 87]. Trong quá trình lãnh đạo, Đảng ta luôn đánh giá đúng vị trí, vai trò quan trọng của thanh niên và công tác thanh niên trong sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc. Nghị quyết Trung ƣơng 7 (khóa X) “Về tăng cƣờng sự lãnh đạo của Đảng 8 đối với công tác thanh niên” khẳng định: Thanh niên là lực lƣợng xã hội to lớn, một trong những nhân tố quan trọng quyết định tƣơng lai, vận mệnh dân tộc; là lực lƣợng chủ yếu trên nhiều lĩnh vực, đảm nhận những công việc đòi hỏi hy sinh, gian khổ, sức khỏe và sáng tạo. Thanh niên là độ tuổi sung sức nhất về thể chất và phát triển trí tuệ, luôn năng động, sáng tạo, muốn tự khẳng định mình. Ph. Ăngghen nêu rõ: Thanh niên không thể đứng ngoài chính trị, chính hiện thực cuộc sống đã, đang và sẽ cuốn hút tuổi trẻ vào đời sống chính trị. Chính Ăngghen là ngƣời đầu tiên đƣa ra các quan niệm nhƣ: "Đội quân xung kích quyết định của đạo quân vô sản", "đội hậu bị của đảng" để gắn với thanh niên. Vào năm 1853, khi "đảng của Mác" đã khẳng định đƣợc vị trí của mình trên vũ đài chính trị, trong cuộc đấu tranh quyết liệt chống lại đạo luật đặc biệt của Bítxmác, Ăngghen đã viết: Chính thế hệ trẻ là nguồn bổ sung dồi dào nhất cho đảng. Luận thuyết của Mác Ăngghen luôn khẳng định lực lƣợng quần chúng nhân dân đông đảo cần đƣợc tập hợp, tổ chức và giáo dục, sao cho những biến đổi tƣ tƣởng của họ bắt kịp với thời đại, đi đúng quỹ đạo của dòng thác cách mạng đang cuộn chảy. Phát triển sáng tạo những luận điểm của Mác và Ăngghen trong điều kiện lịch sử mới, V.I.Lênin đã coi thanh niên là "nguồn sinh lực chiến đấu của cách mạng". Ngƣời chỉ rõ: "Há chẳng phải trong đảng cách mạng của chúng tôi, thanh niên chiếm ƣu thế tuyệt đối là một điều tự nhiên sao? Chúng tôi là đảng của những ngƣời đổi mới, mà thanh niên luôn đi theo đổi mới. Chúng tôi là đảng đấu tranh chống chế độ cũ thối nát mà thanh niên luôn đi đầu" [39, tr. 210]. Có thể nói, đây là luận điểm thể hiện rõ nhất, trực tiếp nhất vai trò của thanh niên trong đấu tranh cách mạng. Lênin khẳng định: Chúng ta biết rằng, hiện giờ có hàng chục, hàng trăm ngàn quân hậu bị là thanh niên công nông..., hoàn cảnh của chúng ta càng khó khăn, thì họ càng xích gần lại với chúng ta đông đảo hơn, với tinh thần hy sinh quên mình cao hơn. Những quân hậu bị đó làm cho chúng ta hoàn toàn tin chắc rằng...chúng ta đã có đƣợc nguồn lực lƣợng hậu bị mà chúng ta có thể khai thác lâu dài, với qui mô to lớn [39, tr. 338]. 9 Lênin tin tƣởng việc tham gia vào bộ máy lãnh đạo của Đảng và quản lý nhà nƣớc trong chế độ mới sẽ có lực lƣợng thanh niên. Họ sẽ hoạt động với cách thức mới hơn và hiệu quả cao hơn. Ngƣời viết: "Nếu chúng tôi làm việc không quá gấp, thì trong vài năm nữa chúng tôi sẽ có một số thanh niên đông đảo có khả năng làm thay đổi bộ máy của chúng tôi" [40. tr. 360-363]. Đó chính là sự thể hiện cao nhất vai trò, vị trí, sự đóng góp của thanh niên trong quản lý xã hội và xây dựng chủ nghĩa cộng sản. Ngƣời khẳng định rõ lập trƣờng của những ngƣời cộng sản chân chính là cần phải giáo dục cộng sản cho thế hệ trẻ và kết hợp việc giáo dục ấy với cuộc đấu tranh cách mạng của giai cấp công nhân. Kế thừa những di sản quí báu của C.Mác, Ph. Ăngghen, V.I.Lênin, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã phát triển một cách sáng tạo những luận điểm mác xít về vị trí, vai trò của thanh niên trong xã hội; về nhiệm vụ giáo dục thanh niên, về Đoàn thanh niên cộng sản trong điều kiện cụ thể của cách mạng Việt Nam. Nếu nhƣ trƣớc đó C.Mác. Ph. Ăngghen, V.I.Lênin luôn gắn thanh niên với giai cấp công nhân, với đảng tiên phong của nó, thì đến Hồ Chí Minh đã có sự phát triển vƣợt bậc, cụ thể. Thanh niên không những gắn với giai cấp công nhân mà còn gắn với dân tộc, với Đảng cộng sản. Do đó, muốn "hồi sinh" dân tộc, trƣớc hết phải "hồi sinh" thanh niên. Trong tác phẩm Bản án chế độ thực dân Pháp, phần phụ lục "gửi thanh niên Việt Nam" Ngƣời tha thiết kêu gọi "Hỡi Đông Dƣơng đáng thƣơng hại! Ngƣời sẽ chết mất, nếu đám thanh niên sớm già của Ngƣời không sớm hồi sinh" [28, tr. 133]. Hồ Chí Minh nhận thấy "thanh niên là một bộ phận quan trọng của dân tộc", "ngƣời tiếp sức cách mạng cho thế hệ thanh niên già; đồng thời là ngƣời phụ trách, dìu dắt thế hệ thanh niên tƣơng lai". "Thanh niên là lực lƣợng cơ bản trong bộ đội, công an và dân quân tự vệ". Trong mọi công việc thanh niên là ngƣời có khả năng thực hiện khẩu hiệu "đâu cần thanh niên có, việc khó thanh niên làm" [27, tr. 96]. Ngƣời tổng kết: "Thanh niên là một bộ phận quan trọng của dân tộc. Dân tộc bị nô lệ thì thanh niên cũng bị nô lệ. Dân tộc đƣợc giải phóng, thanh niên mới đƣợc tự do. Vì vậy thanh niên phải hăng hái tham gia cuộc đấu tranh của dân tộc" [27, tr. 96]. Việc thành lập tổ chức Hội Việt Nam cách mạng thanh niên (với hạt nhân là cộng sản Đoàn) để chuẩn bị cho việc thành lập ĐCSVN và sáng lập từ 10 báo cách mạng mang tên Thanh niên chứng tỏ Hồ Chí Minh có một tầm nhìn chiến lƣợc, khi Ngƣời biết rằng chỉ có thanh niên mới có thể "nắm vai trò là những ngƣời châm ngòi lửa đầu tiên cho cách mạng nƣớc ta". Ngƣời thấy rõ sự thịnh suy, mạnh yếu của một dân tộc phần lớn tùy thuộc vào thanh niên. Coi thanh niên là đầu tàu của lực lƣợng cách mạng, thức tỉnh thanh niên để thức tỉnh một dân tộc là điểm sáng tạo của Hồ Chí Minh. Trong các bài phát biểu, các buổi nói chuyện, Hồ Chí Minh đã đề cập nhiều đến việc giáo dục đạo đức, đến những mục tiêu, phƣơng hƣớng, hình thức, biện pháp thiết thực để giáo dục thanh niên nhằm biến nguồn sinh lực dồi dào của tuổi trẻ dƣới dạng tiềm năng trở thành hiện thực. Theo Ngƣời, giáo dục thanh niên không thể tách rời với những cuộc đấu tranh cải tạo, xây dựng xã hội. Nhiệm vụ của thanh niên to lớn, vai trò càng vẻ vang thì phẩm chất, năng lực càng phải cao. Phẩm chất và năng lực đó nhất thiết phải thông qua con đƣờng giáo dục và rèn luyện mới có. Bác nhắc nhở: giáo dục và rèn luyện thanh niên là trách nhiệm của Đảng, Chính phủ, các tổ chức của thanh niên, của gia đình và toàn xã hội. Trong đó, Đoàn thanh niên là tổ chức chính trị của thanh niên do Đảng lập ra, là ngƣời đại diện cho thanh niên, là hạt nhân đoàn kết, giáo dục và phát huy vai trò xung kích của thanh niên. Đoàn thay mặt Đảng tập hợp và rèn luyện thanh niên, tổ chức thanh niên đấu tranh, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Trong mối quan hệ giữa Đoàn với Đảng và Nhà nƣớc, Hồ Chí Minh chỉ rõ rằng về đƣờng lối chính trị thì thanh niên theo Đảng chỉ huy, nhƣng việc làm thì thanh niên độc lập; trong mọi công việc, đảng viên và đoàn viên thanh niên phải gƣơng mẫu để lôi cuốn nhân dân cùng tiến bộ; mọi công việc đều vì lợi ích của nhân dân mà làm. Trong Di chúc để lại, Ngƣời nêu bật vấn đề thanh niên với những đánh giá và căn dặn: Đoàn viên và thanh niên ta nói chung là tốt, mọi việc đều hăng hái xung phong, không ngại khó khăn, có chí tiến thủ. Đảng cần chăm lo giáo dục đạo đức cách mạng cho họ, đào tạo họ thành những ngƣời thừa kế xây dựng chủ nghĩa xã hội, vừa "hồng" vừa "chuyên". Bồi dƣỡng thế hệ cách mạng cho đời sau là một việc rất quan trọng và cần thiết [26, tr. 498]. 11 Theo tƣ tƣởng Hồ Chí Minh, Đảng ta hết sức coi trọng và đánh giá cao vai trò của thanh niên trong sự nghiệp cách mạng. Điều đó đƣợc công nhận ngay từ Đại hội Đảng lần thứ nhất (28/3/1935): "Thanh niên lao động Đông Dƣơng là một lực lƣợng cách mạng rất lớn, vị trí thanh niên trong các phong trào dân tộc giải phóng trƣớc năm 1930 rất quan trọng. Trong thời kỳ cao trào 1930-1931, thanh niên lao động rất hăng hái tham gia các cuộc bãi công, biểu tình vũ trang, bạo động, thiết lập chính quyền Xô viết" [5, tr. 253]. Trong các thời kỳ khó khăn của cách mạng Việt Nam, Đảng ta luôn khẳng định: "Một Đảng cách mạng bao giờ cũng tuyển đội ngũ xung phong của mình trong các giới thanh niên". Năm 1968, Nghị quyết 181 của Ban Bí thƣ Trung ƣơng Đảng về công tác vận động thanh niên đã khẳng định vai trò của Đoàn thanh niên lao động Việt Nam là: Đội quân xung kích cách mạng thực hiện mọi nhiệm vụ của Đảng, tham gia xây dựng Đảng, kiện toàn Đảng, đào tạo lực lƣợng hậu bị cho Đảng. Nghị quyết 25 của Bộ Chính trị, Ban Chấp hành Trung ƣơng Đảng (khóa X) đặt vấn đề: Tiếp tục xây dựng thế hệ thanh niên Việt Nam giàu lòng yêu nƣớc, tự cƣờng dân tộc; kiên định lý tƣởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; có đạo đức cách mạng, ý thức chấp hành pháp luật, sống có văn hoá, vì cộng đồng; có năng lực, bản lĩnh trong hội nhập quốc tế; có sức khỏe, tri thức, kỹ năng và tác phong công nghiệp trong lao động tập thể, trở thành những công dân tốt của đất nƣớc. Cổ vũ thanh niên nuôi dƣỡng ƣớc mơ, hoài bão lớn, xung kích, sáng tạo, làm chủ khoa học - công nghệ tiên tiến, vƣơn lên ngang tầm thời đại. Hình thành một lớp thanh niên ƣu tú trên mọi lĩnh vực, kế tục trung thành và xuất sắc sự nghiệp cách mạng của Đảng, của dân tộc; phấn đấu cho mục tiêu ''dân giàu, nƣớc mạnh, dân chủ, xã hội công bằng, văn minh''; góp phần to lớn vào sự nghiệp đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nƣớc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa, sánh vai cùng các nƣớc tiên tiến trên thế giới. Đảng, Nhà nƣớc và toàn xã hội chăm lo, tạo điều kiện, môi trƣờng thuận lợi để thanh niên rèn luyện, cống hiến và trƣởng thành; đƣợc học tập, có việc làm, nâng cao thu nhập, có đời sống văn hoá, tinh thần lành mạnh. 12 Trong suốt tiến trình lịch sử dân tộc ta, thanh niên Việt Nam đã thể hiện vai trò cực kỳ to lớn của mình. Có biết bao thanh niên đã xả thân vì nƣớc, góp phần làm nên những kỳ tích trong lịch sử đấu tranh gìn giữ nền độc lập, tự do cho Tổ quốc. Họ luôn có mặt trên mọi lĩnh vực của đời sống xã hội và làm bất cứ việc gì khi Tổ quốc yêu cầu theo lời dạy của Bác Hồ: "không có việc gì khó, chỉ sợ lòng không bền, đào núi và lấp biển, quyết chí cũng làm nên" [44, tr. 95]. Từ những phân tích trên, có thể khẳng định: “Một trong những thành tựu của công cuộc đổi mới đất nƣớc là đã xây dựng đƣợc thế hệ thanh niên thời kỳ mới có đạo đức, có nhân cách, tri thức, sức khỏe, tƣ duy năng động và hành động sáng tạo; tiếp nối truyền thống hào hùng của Đảng và dân tộc, nêu cao lòng yêu nƣớc, ý thức xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa; không ngại khó khăn gian khổ, tình nguyện vì cộng đồng; có trách nhiệm với gia đình, xã hội; có ý chí vƣơn lên trong học tập, lao động, lập thân, lập nghiệp, làm giàu chính đáng, quyết tâm đƣa đất nƣớc thoát khỏi nghèo nàn, lạc hậu; mong muốn đƣợc tin tƣởng, đƣợc cống hiến cho đất nƣớc, có việc làm, thu nhập ổn định, đời sống văn hóa tinh thần lành mạnh phong phú, môi trƣờng sống an toàn [7, tr. 14]. 1.1.2.2. Ý nghĩa công tác phát triển trong thanh niên ở các Đảng bộ phường, xã. Công tác phát triển ĐNĐV trong thanh niên đảm bảo đầy đủ các tiêu chuẩn là nhiệm vụ có ý nghĩa chiến lƣợc trong công tác xây dựng Đảng ở các Đảng bộ các xã phƣờng : Thứ nhất, tăng cƣờng CTPTĐV trong thanh niên ở phƣờng, xã mà một bộ phận lớn trong số đó có trình độ học vấn, đƣợc đào tạo bài bản, sẽ góp phần nâng cao trình độ trí tuệ cho Đảng bộ phƣờng, xã và góp phần củng cố khối liên minh công - nông - trí thức đang công tác, sinh hoạt, sinh sống tại phƣờng, xã. Ngày nay khi mà khoa học, công nghệ đang phát triển nhƣ vũ bảo và đã trở thành lực lƣợng sản xuất trực tiếp, thời gian cho một phát minh mới của khoa học ra đời thay thế cho phát minh cũ có xu hƣớng rút ngắn lại và phạm vi ứng 13