Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
LuËn v¨n t«t nghiÖp
NguyÔn Do·n T©n _ líp 501
ch-¬ng I
C¬ së lý luËn vÒ thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt
I. Sù cÇn thiÕt kh¸ch quan vµ vai trß cña thanh to¸n
kh«ng dïng tiÒn mÆt (TTKDTM).
1. Sù cÇn thiÕt kh¸ch quan cña TTKDTM.
Thanh to¸n trong nÒn kinh tÕ diÔn ra d-íi hai h×nh thøc lµ thanh to¸n b»ng tiÒn
mÆt vµ thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt. NÒn kinh tÕ cµng ph¸t triÓn th× thanh to¸n vµ
chu chuyÓn hµng ho¸ cµng ®-îc më réng tõ ®ã sÏ t¸c ®éng tÝch cùc trë l¹i ®èi víi qu¸
tr×nh s¶n xuÊt vµ l-u th«ng hµng ho¸. H¬n n÷a, nã cßn lµ kh©u ®Çu vµ còng lµ kh©u
cuèi cña chu kú s¶n xuÊt kinh doanh. V× vËy, cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng, thanh to¸n lµ
®iÒu kiÖn quan träng ®Ó ®¶m b¶o sù tuÇn hoµn b×nh th-êng cña qu¸ tr×nh chu chuyÓn
vèn trong tõng doanh nghiÖp, tõng ®¬n vÞ kinh tÕ, tõng c¸ nh©n còng nh- nÒn kinh tÕ
quèc d©n. Do ®ã, khi nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn cao h¬n th× h×nh thøc thanh to¸n b»ng tiÒn
mÆt ®· béc lé nh÷ng nh-îc ®iÓm cña nã.
NÒn kinh tÕ ph¸t triÓn, l-u l-îng thanh to¸n sÏ t¨ng c¶ vÒ sè lÇn thanh to¸n vµ
doanh sè mçi lÇn thanh to¸n. NÕu dïng tiÒn mÆt th× kh«ng ®¸p øng ®-îc nhu cÇu
thanh to¸n ®ã, lµm cho qu¸ tr×nh lu©n chuyÓn vèn chËm.
Víi sù gia t¨ng nµy, nÕu ta duy tr× h×nh thøc thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt sÏ lµm
cho khèi l-îng tiÒn mÆt trong l-u th«ng t¨ng lªn, g©y søc Ðp ®èi víi nÒn kinh tÕ, cã
t¸c ®éng xÊu ®Õn gi¸ c¶ hµng ho¸ vµ lµm cho l¹m ph¸t gia t¨ng, ®ång tiÒn mÊt gi¸,
®êi sèng nh©n d©n kh«ng æn ®Þnh.
Thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt kh«ng nh÷ng lµm cho chi phÝ x· héi, chi phÝ l-u
th«ng t¨ng lªn mµ cßn kh«ng ®¶m b¶o ®-îc sù an toµn, kh«ng ®¸p øng ®-îc linh
ho¹t, kÞp thêi, ®Çy ®ñ mäi nhu cÇu trong qu¸ tr×nh thanh to¸n. H¬n n÷a, t×nh tr¹ng sö
dông tiÒn mÆt mét c¸ch tuú tiÖn sÏ cã sù t¸c ®éng ng-îc l¹i qua tr×nh t¨ng tr-ëng
kinh tÕ vµ sù lµnh m¹nh cña trËt tù x· héi.
§©y lµ mét th¸ch thøc lín ®èi víi nÒn kinh tÕ ViÖt Nam nãi riªng vµ c¸c n-íc
ph¸t triÓn nãi chung. V× thÕ, cÇn ph¶i cã h×nh thøc thanh to¸n míi kh¾c phôc ®-îc
nh÷ng nh-îc ®iÓm cña h×nh thøc thanh to¸n cò, ®¸p øng theo kÞp ®-îc víi nhu cÇu
ph²t triÓn cða nÒn kinh tÕ, ®è l¯ h×nh thøc “thanh to²n kh«ng dïng tiÒn mÆt”.
Tr-êng §H QL-KD HN
1
Khoa Tµi ChÝnh – KÕ To¸n
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
LuËn v¨n t«t nghiÖp
NguyÔn Do·n T©n _ líp 501
Sù ra ®êi cña thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt lµ mét b-íc tiÕn quan träng
trong ho¹t ®éng cña Ng©n hµng vµ nÒn kinh tÕ lµm thay ®æi bé mÆt nÒn kinh tÕ, mang
l¹i sù v¨n minh hiÖn ®¹i cho toµn x· héi. §©y lµ h×nh thøc thanh to¸n kh«ng cã sù
xuÊt hiÖn cña tiÒn mÆt, ®-îc thùc hiÖn th«ng qua trung gian thanh to¸n lµ Ng©n hµng.
Do vËy, nã kh«ng nh÷ng mang l¹i rÊt nhiÒu tiÖn Ých cho c¸c chñ thÓ tham gia mµ nã
cßn tiÕt kiÖm ®-îc rÊt nhiÒu chi phÝ cho kh¸ch hµng, Ng©n hµng vµ x· héi. §· t¹o
®iÒu kiÖn cho c¸c Ng©n hµng më réng nguån vèn huy ®éng tõ ®ã cã c¬ héi t¨ng kh¶
n¨ng cho vay, gãp phÇn t¨ng lîi nhuËn cho Ng©n hµng.
Nh- vËy, thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt vµ thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt lµ hai
h×nh thøc thanh to¸n cã vÞ trÝ, vai trß riªng ®èi víi tõng thêi kú cña nÒn kinh tÕ. Tuy
nhiªn thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt lµ c¸ch thøc thanh to¸n mang l¹i hiÖu qu¶ kinh
tÕ lín nhÊt, phï hîp víi sù ph¸t triÓn cña l-u th«ng hµng ho¸ hiªn nay. ChÝnh v× thÕ
mµ sù ra ®êi cña nã lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan cña qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ.
2. Kh¸i niÖm vµ vai trß cña thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt trong nÒn
kinh tÕ thÞ tr-êng.
2.1 Kh¸i niÖm vÒ thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt.
Thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt (thanh to¸n chuyÓn kho¶n) lµ ph-¬ng thøc chi
tr¶ thùc hiÖn b»ng c¸ch trÝch mét sè tiÒn tõ tµi kho¶n ng-êi chi chuyÓn sang tµi kho¶n
ng-êi ®-îc h-ëng. C¸c tµi kho¶n nµy ®Òu ®-îc më t¹i Ng©n hµng.
Nh- vÆy thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt lµ nghiÖp vô trung gian cña Ng©n
hµng, Ng©n hµng chØ thùc hiÖn hiÖn thanh to¸n khi cã lÖnh cña chñ tµi kho¶n. Chñ tµi
kho¶n lµ c¸c tæ chøc kinh tÕ, c¸c c¸ nh©n më tµi kho¶n t¹i Ng©n hµng. Th«ng th-êng
tham gia thanh to¸n gåm cã 4 bªn:
- Bªn mua hµng (nhËn dÞch vô cung øng).
-
Ng©n hµng phôc vô bªn mua, tøc lµ Ng©n hµng n¬i ®¬n vÞ mua më tµi
kho¶n giao dÞch.
- Bªn b¸n tøc lµ bªn cung øng hµng ho¸ hay dÞch vô
- Ng©n hµng phôc vô bªn b¸n tøc lµ Ng©n hµng n¬i ®¬n vÞ b¸n më tµi kho¨n.
Trong quan hÖ thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt, Ng©n hµng ®ãng vai trß lµ tæ
chøc trung gian cung cÊp dÞch vô tµi chÝnh cho c¶ bªn mua vµ bªn b¸n víi møc phÝ
dÞch vô thÝch hîp.
2.2 Vai trß cña thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt trong nÒn kinh tÕ thÞ
tr-êng.
Tr-êng §H QL-KD HN
2
Khoa Tµi ChÝnh – KÕ To¸n
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
LuËn v¨n t«t nghiÖp
NguyÔn Do·n T©n _ líp 501
Khi thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt ra ®êi ®· kh¾c phôc ®-îc nh÷ng nh-îc
®iÓm cña thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt vµ ph¸t huy ®-îc vai trß to lín ®èi v¬Ý s¶n xuÊt,
l-u th«ng hµng ho¸; tiÕt kiÖm chi phÝ l-u th«ng; gãp phÇn t¨ng nguån vèn cho Ng©n
hµng vµ t¨ng qu¶n lý vÜ m« ®èi víi ho¹t ®éng thanh to¸n trong nÒn kinh tÕ.
Ngµy nay thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt lµ mét phÇn kh«ng thÓ t¸ch rêi c¸c
doanh nghiÖp, c¸c c¸ nh©n vµ c¸c ®oµn thÓ. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng, thanh to¸n
kh«ng dïng tiÒn mÆt ®-îc thùc hiÖn tr«i ch¶y sÏ ®em l¹i hiÖu qu¶ thiÕt thùc cho c¸c
®èi t¸c tham gia. Vai trß cña thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt thÓ hiÖn:
- T¨ng tû träng thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt trong l-u chuyÓn hµng ho¸
tiÒn tÖ gãp phÇn lµm gi¶m l-îng tiÒn mÆt tr«i næi trªn thÞ tr-êng, tiÕt kiÖm ®-îc chi
phÝ x· héi g¾n liÒn víi viÖc in tiÒn, huû tiÒn, h- háng, b¶o qu¶n, kiÓm ®Õm…
Khèi l-îng tiÒn cÇn thiÕt ®Ó thanh to¸n trong l-u th«ng cã mçi quan hÖ chÆt
chÏ víi nhau. NÕu thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt t¨ng sÏ lµm gi¶m khèi l-îng tiÒn
mÆt cÇn thiÕt. V× vËy khèi l-îng tiÒn mÆt trong l-u th«ng gi¶m xuèng, sÏ gi¶m ®-îc
chi phÝ l-u th«ng, mµ chñ yÕu lµ chi phÝ ph¸t hµnh, b¶o qu¶n, kiÓm ®iÕm, cÊt gi÷,…
Gi¶m ®-îc chi phÝ nµy sÏ t¹o ®Òu kiÖn tèt ®Ó ®iÒu hoµ l-u th«ng tiÒn tÖ v× qu¸ tr×nh
thanh to¸n nµy chÞu gi¸m s¸t trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp cña Ng©n hµng Nhµ n-íc. V×
vËy mµ chóng ta kÕ ho¹ch vµ ®iÒu hoµ l-u th«ng tiÒn tÖ.
- Thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt phôc vô s¶n xuÊt vµ l-u th«ng hµng ho¸.
BÊt kú mét chu kú s¶n xuÊt vµ l-u th«ng hµng ho¸ nµo ®Òu b¾t ®Çu b»ng kh©u thanh
to¸n. Do vËy, ph¶i tæ chøc thanh to¸n nhanh gän, chÝnh x¸c võa ®¶m b¶o an toµn vÒ
vèn. §øng ë tÇm vÜ m«, kh©u thanh to¸n ¶nh h-ëng trùc tiÕp ®Õn hiÖu qu¶ sö dông
vèn, ®Õn kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña tõng doanh nghiÖp. NÕu nh- thanh to¸n
®-îc tiÕn hµnh tr«i ch¶y sÏ gióp cho l-u th«ng hµng ho¸ th«ng suèt, c¸c ho¹t ®éng
cña nÒn kinh tÕ sÏ tiÕn hµnh thuËn lîi.
- Thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt gióp Ng©n hµng vµ c¸c tæ chøc tÝn dông tËp
trung ®-îc nguån vèn nhµn rçi trong d©n c- vµo nÒn kinh tÕ ®Ó më réng viÖc cÊp tÝn
dông cho Ng©n hµng.
§Ó tiÕn hµnh thanh to¸n qua Ng©n hµng, c¸c tæ chøc, c¸ nh©n ph¶i më tµi
kho¶n tiÒn göi thanh to¸n th«ng qua viÖc göi mét kho¶n tiÒn nhÊt ®Þnh vµo Ng©n
hµng. TÝnh chÊt cña tµi kho¶n nµy lµ lu«n d- cã, ®ã lµ nguån vèn huy ®éng t¹m thêi
tån ®äng trªn c¸c tµi kho¶n tiÒn göi thanh to¸n nh-ng ch-a sö dông ®Õn. H¬n n÷a,
xuÊt ph¸t tõ kh¸ch kh«ng liªn tôc cña viÖc nép tiÒn b¸n hµng ho¸, dÞch vô vµo tµi
Tr-êng §H QL-KD HN
3
Khoa Tµi ChÝnh – KÕ To¸n
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
LuËn v¨n t«t nghiÖp
NguyÔn Do·n T©n _ líp 501
kho¶n vµ viÖc chi tr¶ tõ tµi kho¶n, do kh«ng ph¶i lóc nµo c¸c lÖnh chi tr¶ cïng mét
lóc víi gi¸ trÞ nh- nhau. Nªn trªn tµi kho¶n lu«n l-u ký mét sè chñ nhÊt ®Þnh. §©y lµ
nguån vèn tÝn dông kh¸ lín vµ cã chi phÝ thÊp (v× tr¶ l·i thÊp), mµ Ng©n hµng ®-îc
phÐp sö dông ®Ó më réng ®Çu t- vµ tÝn dông cho nÒn kinh tÕ. (sau khi duy tr× mét tû
lÖ nhÊt ®Þnh ®Ó ®¶m b¶o chi tr¶ cho chñ tµi kho¶n trong mäi tr-êng hîp).
- Thanh to¸n qua Ng©n hµng ®· vµ ®ang trë thµnh c«ng cô c¹nh tranh cã hiÖu
qu¶ cña c¸c Ng©n hµng nh»m thu hót kh¸ch hµng. Môc ®Ých cña kh¸ch hµng göi tiÒn
vµo Ng©n hµng kh«ng chØ ®Ó h-ëng l·i mµ cßn ®Ó mua c¸c dÞch vô Ng©n hµng vµ dÞch
vô dÇn sÏ trë thµnh môc ®Ých chÝnh cña kh¸ch hµng. V× vËy søc m¹nh vµ kh¶ n¨ng
c¹nh tranh cña c¸c Ng©n hµng ®-îc ®o b»ng sè l-îng vµ chÊt l-îng c¸c dÞch vô Ng©n
hµng trong ®ã cã dÞch vô thanh to¸n.
- Vai trß ®èi víi qu¶n lý vÜ m« cña Nhµ n-íc, Ng©n hµng lµ tæ chøc kinh tÕ
th«ng qua c¸c chÝnh s¸ch cña Nhµ n-íc vÒ tiÒn tÖ, tÝn dông vµ thanh to¸n ®-îc thùc
hiÖn. Vai trß qu¶n lý vÜ m« cña Nhµ n-íc qua c¸c Ng©n hµng chØ thùc sù ph¸t huy
®Çy ®ñ t¸c dông khi phÇn lín khèi l-îng thanh to¸n tËp trung qua c¸c Ng©n hµng. Më
réng thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt t¹o ®iÒu kiÖn cho Ng©n hµng Nhµ n-íc qu¶n lý
mét c¸ch tæng thÓ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ l-u th«ng hµng ho¸.
II. C¸c h×nh thøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt ®-îc ¸p
dông ë n-íc ta hiÖn nay.
Thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt lµ ph-¬ng thøc thanh to¸n cã nhiÒu -u ®iÓm.
Nã ®-îc ¸p dông réng r·i trªn kh¾p thÕ giíi. ë ViÖt Nam thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn
mÆt ®-îc ¸p dông c¸c thÓ thøc sau:
- Thanh to¸n b»ng sÐc.
- Thanh to¸n b»ng uû nhiÖm chi - chuyÓn tiÒn.
- Thanh to¸n b»ng uû nhiÖm thu.
- Thanh to¸n b»ng th- tÝn dông.
- Thanh to¸n b»ng thÎ thanh to¸n.
1. Thanh to¸n b»ng sÐc.
SÐc lµ lÖnh tr¶ tiÒn cña chñ tµi kho¶n ®-îc lËp trªn mÉu do Ng©n hµng Nhµ
n-íc qui ®Þnh, yªu cÇu ®¬n vÞ thanh to¸n trÝch mét sè tiÒn tõ tµi kho¶n tiÒn göi thanh
to¸n cña m×nh ®Ó tr¶ cho ng-êi thô h-ëng cã tªn ghi trªn sÐc hoÆc ng-êi cÇm sÐc.
Tr-êng §H QL-KD HN
4
Khoa Tµi ChÝnh – KÕ To¸n
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
LuËn v¨n t«t nghiÖp
NguyÔn Do·n T©n _ líp 501
SÐc ®-îc chia ra sÐc ký danh vµ sÐc v« danh. SÐc ký danh lµ sÐc cã ghi hä tªn,
®Þa chØ ng-êi thô h-ëng trªn tê sÐc. SÐc v« danh lµ sÐc kh«ng ghi hä tªn, ng-êi thô
h-ëng trªn tê sÐc.
SÐc cã thÓ ®-îc chuyÓn nh-îng, tøc lµ ng-êi thô h-ëng ghi trªn sÐc cã thÓ
chuyÓn nh-îng cho ng-êi kh¸c ®-îc thô h-ëng sè tiÒn ghi trªn sÐc vµ trong ph¹m vi
thêi h³n hiÖu lùc cða tê sÐc. NÕu trªn sÐc cã côm tõ “kh«ng ®îc phÐp chuyÓn
nhîng” hay côm tõ “kh«ng tiÕp tôc chuyÓn nhîng” th× sÐc kh«ng ®îc chuyÓn
nh-îng cho ng-êi thô h-ëng kh¸c.
Theo nghÞ ®Þnh 159/2003/N§ - CP cña chÝnh phñ ban hµnh ngµy 10/12/2003
th× thêi h¹n hiÖu lùc cña SÐc lµ 30 ngµy theo lÞch kÓ tõ ngµy ký ph¸t hµnh sÐc ®Õn
ngµy ng-êi thô h-ëng sÐc vµo ®¬n vÞ thanh to¸n sÐc (tæ chøc tÝn dông, Kho b¹c Nhµ
n-íc). NÕu ngµy nép trïng vµo ngµy chñ nhËt hay ngµy nghØ lÔ, tÕt th× ngµy nép ®-îc
chuyÓn vµo ngµy tiÕp theo sau ngµy nghØ. NghÞ ®Þnh nµy cã hiÖu lùc kÓ tõ ngµy
01/04/2004.
SÐc do tõng hÖ thèng tæ chøc tÝn dông vµ Kho b¹c Nhµ n-íc tù in tªn c¬ së
mÉu sÐc ®· ®-îc Ng©n hµng nhµ n-íc duyÖt ®Ó ®¶m b¶o tÝnh thèng nhÊt vµ an toµn
tµi s¶n.
Tham gia vµo qu¸ tr×nh ph¸t hµnh vµ sö dông sÐc gåm cã:
- Ng-êi ph¸t hµnh sÐc: Lµ chñ tµi kho¶n tiÒn göi thanh to¸n hoÆc ng-êi ®-îc
uû quyÒn ký tªn ®Ó ph¸t hµnh sÐc theo ®óng qui ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ uû quyÒn.
- Ng-êi thô h-ëng sÐc: Lµ ng-êi cã quyÒn së h÷u ghi trªn tê sÐc.
- Ng-êi chuyÓn nh-îng sÐc: Lµ ng-êi chuyÓn quyÒn së h÷u sè tiÒn ghi trªn sÐc
cña m×nh cho ng-êi kh¸c.
- §¬n vÞ thanh to¸n: Lµ ®¬n vÞ gi÷ tµi kho¶n tiÒn göi thanh to¸n cña chñ tµi
kho¶n, ®-îc c¬ quan cã thÈm quyÒn cÊp giÊy phÐp ho¹t ®éng dÞch vô thanh to¸n (nhc¸c Ng©n hµng th-¬ng m¹i, Kho b¹c nhµ n-íc).
- §¬n vÞ thu hé: Lµ ®¬n vÞ ®-îc phÐp nhËn sÐc víi t- c¸ch lµm ®¹i lý cho ng-êi
thô h-ëng sÐc ®Ó thu hé tiÒn.
Ng-êi ph¸t hµnh sÐc kh«ng ®-îc ký khèng chØ trªn c¸c tê sÐc (chñ tµi kho¶n
ký sÐc tr-íc, néi dung cña tê sÐc ghi sau) vµ chØ ph¸t hµnh sÐc trong ph¹m vi sè d- tµi
kho¶n tiÒn göi thanh to¸n më t¹i ®¬n vÞ thanh to¸n sÐc. Tr-êng hîp ph¸t hµnh qu¸ sè
d- th×:
Tr-êng §H QL-KD HN
5
Khoa Tµi ChÝnh – KÕ To¸n
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
LuËn v¨n t«t nghiÖp
NguyÔn Do·n T©n _ líp 501
- Vi ph¹m lÇn ®Çu, ph¹t tiÒn theo qui ®Þnh xö ph¹t vi ph¹m hîp ®ång vµ cã
c«ng v¨n nh¾c nhë ®Ó tr¸nh t¸i ph¹m.
- Vi ph¹m lÇn thø hai, ngoµi viÖc ph¹t tiÒn vi ph¹m lÇn ®Çu cßn bÞ ®×nh chØ
quyÒn ph¸t hµnh sÐc trong 6 th¸ng vµ thu håi toµn bé sè sÐc ch-a sö dông. Sau ®ã
ph¶i cã cam kÕt kh«ng t¸i ph¹m cña chñ tµi kho¶n th× míi ®-îc kh«i phôc quyÒn ph¸t
hµnh sÐc. NÕu vÉn t¸i ph¹m th× bÞ cÊm ph¸t hµnh sÐc vÜnh viÔn.
ë n-íc ta hiÖn nay cã c¸c lo¹i sÐc sau ®©y ®-îc sö dông réng r·i: SÐc chuyÓn
kho¶n vµ sÐc b¶o chi.
1.1. SÐc chuyÓn kho¶n.
SÐc chuyÓn kho¶n lµ tê sÐc do chñ tµi kho¶n ph¸t hµnh ®Ó trùc tiÕp giao cho
ng-êi thô h-ëng, h×nh thøc nµy ¸p dông khi bªn mua vµ bªn b¸n rÊt tÝn nhiÖm nhau.
SÐc chuyÓn kho¶n kh«ng ®-îc phÐp lÜnh tiÒn mÆt.
Ph¹m vi thanh to¸n: Dïng ®Ó thanh to¸n gi÷a hai kh¸ch hµng cã tµi kho¶n
trong cïng mét Ng©n hµng hoÆc kh¸c hÖ thèng nh-ng cã tham gia thanh to¸n bï trõ
trùc tiÕp trªn ®Þa bµn ®Þa ph-¬ng tØnh, thµnh phè.
Nguyªn t¾c h³ch to²n: Ghi “nî” t¯i kho°n bªn tr° tiÒn tríc, ghi “cã” t¯i kho°n
ng-êi thô h-ëng sau.
Quy tr×nh thanh to¸n b»ng sÐc chuyÓn kho¶n: (S¬ ®å phÇn phô luc 1)
1.2. SÐc b¶o chi.
SÐc b¶o chi kh¸c víi sÐc chuyÓn kho¶n lµ tr-íc khi ng-êi mua giao sÐc cho
ng-êi b¸n th× ng-êi mua ph¶i ®Õn Ng©n hµng phôc vô m×nh lµm thñ tôc b¶o chi sÐc
b»ng c¸ch, yªu cÇu Ng©n hµng trÝch tµi kho¶n tiÒn göi cña rµnh hoÆc lµ nép vµo Ng©n
hµng mét sè tiÒn ®Ó lµm thñ tôc b¶o chi sÐc. Sau ®ã Ng©n hµng míi giao sÐc cho
ng-êi mua ®Ó ®i mua hµng.
Ph¹m vi thanh to¸n sÐc b¶o chi: SÐc b¶o chi ®-îc thanh to¸n trong ph¹m vi
gi÷a hai ®¬n vÞ mua vµ b¸n më tµi kho¶n cïng mét Ng©n hµng, gi÷a hai ®¬n vÞ mua
vµ b¸n më tµi kho¶n ë hai Ng©n hµng kh¸c hÖ thèng nh-ng cã tham gia thanh to¸n bï
trõ vµ giao nhËn chøng tõ trùc tiÕp vµ ®-îc ¸p dông gi÷a hai ®¬n vÞ mua vµ b¸n ë
kh¸c Ng©n hµng nh-ng cïng hÖ thèng. Thêi h¹n hiÖu lùc cña sÐc b¶o chi lµ 30 ngµy
kÓ tõ ngµy b¶o chi sÐc.
Thñ tôc b¶o chi sÐc: khi kh¸ch hµng cã nhu cÇu b¶o chi sÐc, sÏ lËp giÊy yªu cÇu
b¶o cho sÐc ®Ó göi tíi Ng©n hµng kÌm theo tê sÐc. Ng©n hµng sÏ tiÕn hµnh kiÓm tra
c¸c n«i dung trªn giÊy yªu cÇu b¶o chi còng nh- tê sÐc, kiÓm tra sè d- tµi kho¶n cña
Tr-êng §H QL-KD HN
6
Khoa Tµi ChÝnh – KÕ To¸n
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
LuËn v¨n t«t nghiÖp
NguyÔn Do·n T©n _ líp 501
kh¸ch hµng xin b¶o chi sÐc, nÕu ®ñ ®iÒu kiÖn th× lµm thñ tôc b¶o chi sÐc vµ ®ãng dÊu
b¶o chi lªn tê sÐc.
Quy tr×nh thanh to¸n: thñ tôc thanh to¸n sÐc b¶o chi ®-îc tiÕn hµnh nh- ®èi víi
thanh to¸n sÐc chuyÓn kho¶n.
Tr-êng §H QL-KD HN
7
Khoa Tµi ChÝnh – KÕ To¸n
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
LuËn v¨n t«t nghiÖp
NguyÔn Do·n T©n _ líp 501
2. Thanh to¸n b»ng uû nhiÖm chi - chuyÓn tiÒn.
2.1. Uû nhiÒm chi.
Uû nhiÖm chi lµ lÖnh chi tiÒn cña chñ tµi kho¶n ®-îc lËp theo mÉu in s½n cña
Ng©n hµng, yªu cÇu Ng©n hµng phôc vô m×nh (n¬i më tµi kho¶n tiÒn göi) trÝch mét sè
tiÒn nhÊt ®Þnh tõ tµi kho¶n cña m×nh chuyÓn vµo tµi kho¶n ng-êi thô h-ëng ®Ó thanh
to¸n tiÒn mua b¸n, cung øng dÞch vô, hµng ho¸ hoÆc nép thuÕ, thanh to¸n nî,...
Uû nhiÖm chi ®-îc ¸p dông ®Ó thanh to¸n cho ng-êi ®-îc h-ëng cã tµi kho¶n
ë cïng ng©n hµng, kh¸c hÖ thèng ng©n hµng, kh¸c tØnh.
S¬ ®å quy tr×nh thanh to¸n: (Phô lôc 2).
2.2. SÐc chuyÓn tiÒn.
SÐc chuyÓn tiÒn lµ mét h×nh thøc chuyÓn tiÒn theo yªu cÇu cña kh¸ch hµng xin
trÝch tµi kho¶n cña m×nh hoÆc nép tiÒn mÆt ®Ó chuyÓn tiÒn ®Õn ng©n hµng kh¸c.
SÐc chuyÓn tiÒn ®-îc thanh to¸n gi÷a c¸c ng©n hµng kh¸c ®Þa ph-¬ng nh-ng
cïng hÖ thèng ng©n hµng th-¬ng m¹i.
Kh¸ch hµng cã nhu cÇu xin cÊp sÐc chuyÓn tiÒn ph¶i lËp 3 liªn uû nhiÖm chi
kÌm theo chøng minh th- cña ng-êi cÇm sÐc mang ®Õn Ng©n hµng thanh to¸n xin ký
göi kho¶n tiÒn trªn tê sÐc vµo tµi kho¶n cña Ng©n hµng ®¶m b¶o cho thanh to¸n sÐc,
sau khi kiÓm so¸t ®Çy ®ñ c¸c yÕu tè, Ng©n hµng sÏ cÊp uû nhiÖm chi (chØ ®-îc ¸p
dông trong cïng hÖ thèng Ng©n hµng). Thêi h¹n hiÖu lùc tê sÐc chuyÓn tiÒn lµ 30
ngµy kÓ tõ ngµy ph¸t hµnh ghi trªn tê sÐc.
S¬ ®å quy tr×nh thanh to¸n: (Phô lôc 3).
3. Thanh to¸n b»ng uû nhiÖm thu.
Uû nhiÖm thu do ng-êi thô h-ëng lËp theo mÉu in s½n cña Ng©n hµng vµ göi
vµo Ng©n hµng phôc vô m×nh ®Ó thu tiÒn hµng ®· giao, hoÆc dÞch vô ®· cung øng.
Uû nhiÖm thu ®-îc ¸p dông thanh to¸n gi÷a c¸c kh¸ch hµng më tµi kho¶n cïng
mét chi nh¸nh Ng©n hµng hoÆc c¸c chi nh¸nh Ng©n hµng kh¸c cïng hÖ thèng hoÆc
kh¸c hÖ thèng cã tham gia thanh to¸n bï trõ.
Muèn thanh to¸n b»ng uû nhiÖm thu, bªn mua vµ bªn b¸n ph¶i thèng nhÊt ký
hîp ®ång th¶o thuËn dïng h×nh thøc thanh to¸n uû nhiÖm thu víi ®iÒu kiÖn thanh
to¸n ghi râ trong hîp ®ång kinh tÕ vµ ph¶i th«ng b¸o b»ng v¨n b¶n cho Ng©n hµng
phôc vô ng-êi mua biÕt ®Ó lµm c¨n cø thanh to¸n c¸c uû nhiÖm thu.
Sau khi ®· hoµn tÊt dÞch vô cung øng, bªn thô h-ëng lËp uû nhiÖm thu kÌm
theo ho¸ ®¬n, vËn ®¬n göi ®Õn Ng©n hµng phôc vô m×nh hoÆc göi trùc tiÕp tíi Ng©n
Tr-êng §H QL-KD HN
8
Khoa Tµi ChÝnh – KÕ To¸n
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
LuËn v¨n t«t nghiÖp
NguyÔn Do·n T©n _ líp 501
hµng phôc vô bªn tr¶ tiÒn ®Ó yªu cÇu thu hé. Khi nhËn ®-îc giÊy uû nhiÖm thu trong
vßng mét ngµy lµm viÖc, Ng©n hµng bªn tr¶ tiÒn trÝch tµi kho¶n cña bªn tr¶ tiÒn ngay
cho bªn thu h-ëng ®Ó hoµn tÊt viÖc thanh to¸n. NÕu tµi kho¶n bªn tr¶ tiÒn kh«ng ®ñ
tiÒn th× bªn tr¶ ph¶i bÞ ph¹t tr¶ chËm cho bªn thô h-ëng. Thêi gian ph¹t tÝnh tõ ngµy
nhËn uû nhiÖm thu mµ tµi kho¶n tiÒn göi kh«ng ®ñ tiÒn thanh to¸n ®Õn ngµy cã ®ñ
tiÒn. H×nh thøc ph¹t ®-îc tÝnh nh- sau:
Sè tiÒn x sè ngµy chËm tr¶ x 150% møc l·i suÊt vay hiÖn hµnh. Uû nhiÖm thu
®-îc ¸p dông cho hai bªn thanh to¸n mua vµ b¸n cã sù tÝn nhiÖm víi nhau, h×nh thøc
thanh to¸n thÝch hîp ®èi víi c¸c dÞch vô cung øng, víi khèi l-îng ®Þnh kú nh- ®iÖn,
n-íc, ®iÖn tho¹i.v.v.
S¬ ®å quy tr×nh thanh to¸n: (Phô lôc 4).
4. Thanh to¸n b»ng th- tÝn dông.
Th- tÝn dông (TTD) lµ lÖnh cña Ng©n hµng bªn mua ®èi víi Ng©n hµng bªn
b¸n kh¸c ®Þa ph-¬ng yªu cÇu tr¶ tiÒn theo c¸c chøng tõ cña ng-êi b¸n ®· giao hµng
ho¸, cung øng dÞch vô theo ®óng ®iÒu kiÖn cña ng-êi mua.
Bªn mua ph¶i lËp giÊy më TTD yªu cÇu Ng©n hµng phôc vô m×nh trÝch tµi
kho¶n tiÒn göi (hoÆc tiÒn vay Ng©n hµng) mét sè tiÒn b»ng tæng gi¸ trÞ hµng ®Æt mua
®Ó l-u ký vµo mét tµi kho¶n riªng. Ng©n hµng bªn tr¶ tiÒn ph¶i göi ngay TTD cho
Ng©n hµng phôc vô bªn thô h-ëng ®Ó b¸o c¸o cho kh¸ch hµng biÕt.
Møc tèi thiÓu cña mét TTD lµ 10 triÖu ®ång, thêi h¹n hiÖu lùc thanh to¸n cña
mçi TTD lµ 3 th¸ng kÓ tõ ngµy Ng©n hµng bªn mua nhËn më th- tÝn dông. TiÒn göi
th- tÝn dông kh«ng ®-îc h-ëng l·i, mçi th- tÝn dông chØ ®-îc thanh to¸n mét lÇn cho
mét ng-êi h-ëng thô. Bªn b¸n cã tr¸ch nhiÖm giao hµng cho bªn mua sau khi nhËn
®-îc giÊy b¸o th- tÝn dông ®· më.
Th- tÝn dông ®-îc ¸p dông thanh to¸n gi÷a hai ®¬n vÞ më vµ sö dông tµi kho¶n
ë hai Ng©n hµng kh¸c nhau trong tõng hÖ thèng.
Ng©n hµng phôc vô ng-êi thô h-ëng tr¶ tiÒn cho bªn thô h-ëng c¨n cø vµo ho¸
®¬n, vËn ®¬n, c¸c chøng tõ giao nhËn hµng cã ch÷ ký cña ng-êi ®¹i diÖn tr¶ tiÒn, kÌm
theo giÊy uû nhiÖm cña ng-êi ®· tr¶ tiÒn do ng-êi thô h-ëng xuÊt tr×nh, phï hîp víi
c¸c ®iÒu kho¶n qui ®Þnh thèng nhÊt gi÷a hai bªn mua, b¸n ®-îc ghi trªn th- tÝn dông.
Sau khi tr¶ tiÒn Ng©n hµng phôc vô ng-êi thô h-ëng ph¶i b¸o nî ngay cho Ng©n hµng
phôc vô ng-êi tr¶ tiÒn ®Ó tÊt to¸n th- tÝn dông.
Tr-êng §H QL-KD HN
9
Khoa Tµi ChÝnh – KÕ To¸n
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
LuËn v¨n t«t nghiÖp
NguyÔn Do·n T©n _ líp 501
Mäi tr-êng hîp tranh chÊp vÒ hµng ho¸ ®· giao vµ tiÒn hµng ®· tr¶ do hai bªn
mua b¸n gi¶i quyÕt.0
S¬ ®å quy tr×nh thanh to¸n: (Phô lôc 5).
5. Thanh to¸n b»ng thÎ thanh to¸n.
ThÎ thanh to¸n lµ mét ph-¬ng tiÖn thanh to¸n g¾n víi kü thuËt tin häc ®-îc
øng dông trong Ng©n hµng. ThÎ thanh to¸n do Ng©n hµng ph¸t hµnh vµ b¸n cho
kh¸ch hµng sö dông ®Ó tr¶ tiÒn hµng ho¸ dÞch vô, c¸c kho¶n thanh to¸n kh¸c vµ rót
tiÒn mÆt t¹i Ng©n hµng ®¹i lý thanh to¸n hay c¸c quÇy tr¶ tiÒn mÆt tù ®éng.
T¹i ViÖt Nam thÎ ph¸t hµnh dïng trong n-íc cã 3 lo¹i.
- ThÎ lo¹i A (ThÎ ghi Nî): ThÎ thanh to¸n cho nh÷ng ng-êi cã uy tÝn víi Ng©n
hµng nhÊt lµ vÒ tµi chÝnh. Ng-êi sö dông thÎ kh«ng ph¶i l-u ký tiÒn vµo tµi kho¶n tiÒn
göi ®¶m b¶o thanh to¸n thÎ, c¨n cø ®Ó thanh to¸n lµ sè d- tµi kho¶n tiÒn göi cña chñ
thÎ t¹i Ng©n hµng vµ h¹n møc tèi ®a cña thÎ do Ng©n hµng tiÒn quy ®Þnh.
- ThÎ lo¹i B: ®Ó sö dông thÎ kh¸ch hµng ph¶i l-u ký mét sè tiÒn nhÊt ®Þnh vµo
tµi kho¶n tiÒn göi ®¶m b¶o thanh to¸n th«ng qua viÖc trÝch tµi kho¶n tiÒn göi hoÆc
nép tiÒn mÆt hoÆc vay Ng©n hµng, sè tiÒn ký quý chÝnh lµ h¹n møc cña thÎ.
- ThÎ lo¹i C (ThÎ tÝn dông): ¸p dông cho nh÷ng kh¸ch hµng ®-îc vay vèn cña
Ng©n hµng, kh¸ch hµng chØ ®-îc thanh to¸n hoÆc rót tiÒn trong ph¹m vÞ h¹n møc tÝn
dông ®· ®-îc Ng©n hµng chÊp nhËn.
HiÖn nay do tr×nh ®é Khoa häc kü thuËt vµ vèn ®Çu t- cña n-íc ta cßn h¹n chÕ
nªn ch-a trang bÞ ®-îc m¸y ®äc thÎ ë nhiÒu n¬i, v× vËy thÎ thanh to¸n ch-a ®-îc sö
dông réng r·i, chñ yÕu lµ mét sè ®Þa ph-¬ng ph¸t triÓn. Trong t-¬ng lai th× thÎ thanh
to¸n sÏ lµ ph-¬ng tiÖn thanh to¸n ®-îc dïng nhiÒu nhÊt vµ tiÖn lîi nhÊt.
Tr-êng §H QL-KD HN
10
Khoa Tµi ChÝnh – KÕ To¸n
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
LuËn v¨n t«t nghiÖp
NguyÔn Do·n T©n _ líp 501
Ch-¬ng II
Thùc tr¹ng thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt vµ ho¹t
®éng thanh to¸n bï trõ t¹i chi nh¸nh ng©n hµng c«ng
th-¬ng hai bµ tr-ng
I. kH¸i qu¸t vÒ ho¹t ®éng kinh doanh cña Chi nh¸nh Ng©n
hµng C«ng th-¬ng Hai Bµ Tr-ng.
1- S¬ l-îc vÒ qu¸ tr×nh ra ®êi vµ ph¸t triÓn
Chi nh¸nh Ng©n hµng C«ng th-¬ng Hai Bµ Tr-ng lµ ®¬n vÞ thµnh viªn trùc
thuéc Ng©n hµng C«ng th-¬ng ViÖt Nam, trô së ®ãng t¹i 285 TrÇn Kh¸t Ch©n - QuËn
Hai Bµ Tr-ng - TP.Hµ Néi.
Ng©n hµng C«ng th-¬ng Hai Bµ Tr-ng ®-îc thµnh lËp trªn c¬ së chi nh¸nh
Ng©n hµng Nhµ n-íc quËn Hai Bµ Tr-ng cïng víi sù ra ®êi cña Ng©n hµng th-¬ng
m¹i trong ®ã cã Ng©n hµng C«ng th-¬ng ViÖt Nam. Tr-íc ®ã hÖ thèng Ng©n hµng
ViÖt Nam ®-îc tæ chøc theo m« h×nh mét cÊp, ho¹t ®éng víi hai chøc n¨ng chÝnh lµ
qu¶n lý nhµ n-íc vÒ tiÒn tÖ vµ kinh doanh tiÒn tÖ.
Ng©n hµng C«ng th-¬ng ViÖt Nam ®-îc thµnh lËp theo NghÞ ®Þnh sè 53/H§BT
ban hµnh ngµy 26/03/1988 vµ NghÞ ®inh sè 402/CT-H§BT ngµy 14/11/1990 cña chñ
tÞch héi ®ång Bé tr-ëng, nay lµ Thñ t-íng ChÝnh Phñ vµ NHCT Hai Bµ Tr-ng lµ mét
chi nh¸nh lµ mét chi nh¸nh cña NHCT ViÖt Nam. Sau nh÷ng n¨m thµnh lËp cho ®Õn
nay, tõ mét chi nh¸nh Ng©n hµng Nhµ n-íc cÊp quËn chuyÓn thµnh Ng©n hµng
th-¬ng m¹i khu vùc, chi nh¸nh NHCT Hai Bµ Tr-ng ®· tõng b-íc thÝch nghi víi c¬
chÕ thÞ tr-êng vµ gi÷ v÷ng vai trß chñ ®¹o lµ mét ®¬n vÞ Ng©n hµng th-¬ng m¹i Nhµ
n-íc. §Æc biÖt tõ n¨m 1993 ®Õn nay, sau khi NHCT ViÖt Nam thùc hiÖn c¬ chÕ Ng©n
hµng hai cÊp vµ s¸p nhËp chi nh¸nh NHCT khu vùc I vµo chi nh¸nh NHCT khuvùc II
thµnh chi nh¸nh NHCT khu vùc Hai Bµ Tr-ng, trùc thuéc NHCT ViÖt Nam. §ång
thêi víi viÖc ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý trong kinh doanh, NHCT HBT ®-îc quyÒn tù
chñ trong ho¹ch to¸n kinh doanh. §iÒu nµy ®Æt NHCT HBT tr-íc thö th¸ch míi lµ
lµm thÕ nµo ®Ó ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ theo ®óng quy ®Þnh cña ph¸p luËt vµ yªu cÇu
cña NHCT.
Tr-êng §H QL-KD HN
11
Khoa Tµi ChÝnh – KÕ To¸n
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
LuËn v¨n t«t nghiÖp
NguyÔn Do·n T©n _ líp 501
Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ míi b¾t ®Çu khëi s¾c, ®Çu t- tÝn dông cßn h¹n chÕ,
nguån vèn huy ®éng lín nh-ng víi c¬ cÊu chñ yÕu lµ tiÕt kiÖm víi l·i suÊt cao. Tr-íc
t×nh h×nh ®ã, Ban l·nh ®¹o Chi nh¸nh ®· kh«ng ngõng nghiªn cøu t×m tßi c¸c gi¶i
ph¸p kh¾c phôc. Nhê cã ®Þnh h-íng ®óng cïng víi tinh thÇn chñ ®éng s¸ng t¹o,
Ng©n hµng C«ng th-¬ngNHCT Hai Bµ Tr-ng ®· v-ît qua khã kh¨n ban ®Çu, v÷ng
b-íc ®i lªn ®¹t hiÖu qu¶ trong kinh doanh.
HiÖn nay, Ng©n hµng C«ng th-¬ng Hai Bµ Tr-ng ®· th-c sù ®øng v÷ng, ngµy
cµng ph¸t triÓn trong hÖ thèng NH ViÖt Nam trong nhiÒu n¨m liÒn vµ ®-îc ®¸ng gi¸
lµ mét trong nh÷ng Chi nh¸nh hµng ®Çu cña NHCT ViÖt Nam hiÖn nay.
2- C¬ cÊu tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña NHCT Hai Bµ Tr-ng.
C¬ cÊu tæ chøc cña NHCT Hai Bµ Tr-ng bao gåm ban gi¸m ®èc vµ c¸c phßng
ban.
Ban giam ®èc gåm 4 vÞ: 1 Gi¸m ®èc vµ 3 Phã Gi¸m ®èc
C¸c phong ban gåm cã:
a. Phßng kinh doanh ®èi néi: víi chøc n¨ng cho vay VN§ vµ ngo¹i tÖ, thùc hiÖn
c¸c dÞch vô cÇm cè, b¶o l·nh cho c¸c ®¬n vi kinh tÐ vay vèn n-íc ngoµi.
b. Phßng kinh doanh ®èi ngo¹i: Lµm nhiÖm vô kinh doanh quèc tÕ b»ng h×nh
thøc më L/C, nhËp nhê thu, lËp nh÷ng bé chøng tõ víi c¸c ®¬n vÞ xuÊt khÈu,
mua b¸n kinh doanh thu ®æi ngo¹i tÖ.
c. Phßng kÕ to¸n: Lµm nhiÖm vô kÕ to¸n Ng©n hµng, h¹ch to¸n tiÒn göi, h¹ch
to¸n tiÒn vay, thanh to¸n chuyÓn tiÒn cho c¸c ®¬n vÞ vµ lµm nhiªm vô h¹ch
to¸n néi bé cho ng©n hµng.
d. Phßng kho quü: Cã chøc n¨ng chñ yÕu lµ thu chi tiÒn mÆt, ®¸p øng yªu cÇu tiÒn
mÆt cho c¸c doanh nghiÖp, c¸c tæ chøc kinh tÕ, ®¶m b¶o an toµn kho quü.
e. Phßng nguån vèn: cã nhiÖm vô chñ yÕu lµ nhËn tiÒn göi tiÕt kiÖm kh«ng kú
h¹n, chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ huy ®éng vèn cña ng©n hµng.
f. Phßng kiÓm so¸t: KiÓm tra gi¸m s¸t toµn bé nghiÖp vô kinh doanh vµ ho¹t
®éng cña toµn chi nh¸nh theo sù chØ ®¹o cña Gi¸m ®èc Ng©n hµng C«ng
th-¬ng Viªt Nam.
g. Phßng tæ chøc - hµnh chÝnh: cã nhiÖm vô tiÕp nh©n vµ tæ chøc ®µo t¹o c¸n bé,
lo hËu cÇn tµi chÝnh cho chi nh¸nh.
Tr-êng §H QL-KD HN
12
Khoa Tµi ChÝnh – KÕ To¸n
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
LuËn v¨n t«t nghiÖp
NguyÔn Do·n T©n _ líp 501
h. Phßng giao dÞch: ®-¬c thµnh lËp víi môc ®Ých më réng ho¹t ®éng kinh doanh
cña chi nh¸nh trªn ®Þa bµn, ho¹t ®éng chñ yÕu cña phßng giao dÞch nay lµ cho
vay.
i. Phßng tæng hîp: cã nhiªm vô hoµn thµnh c¸c b¸o c¸o, tæng hîp c¸c lo¹i b¸o
c¸o, theo dâi thùc hiªn ®IÒu hoµ vèn.
j. Cöa hµng kinh doanh vµng b¹c: víi chøc n¨ng mua b¸n vµ kinh doanh vµng
b¹c, cÇm cè tµi s¶n.
k. Phßng thanh to¸n ®iÖn to¸n: cã nhiªm vô cµi ®Æt vµ vËn hµnh phÇn mÒm, thùc
hiÖn ch-¬ng tr×nh l-u tr÷ c¬ së d÷ liÖu, ®¶m b¶o an toµn m¸y mãc, thiÕt bÞ
th«ng tin, cung cÊp c¸c lo¹i b¸o c¸o, c©n ®èi.
l. Tæ nghiÖp vô b¶o hiÓm: cã chøc n¨ng thùc hiÖn c¸c hîp ®ång b¶o hiÓm ®èi víi
kh¸ch hµng, ®ång thêi cã nhiÖm vô thu phÝ b¶o hiÓm.
(S¬ ®å tæ chøc NHCT QuËn Hai Bµ Tr-ng: phô lôc 6)
3- Ho¹t ®éng kinh doanh cña Chi nh¸nh NHCT Hai Bµ Tr-ng n¨m 2003.
N¨m 2003 ®· khÐp l¹i, nh-ng nh÷ng ho¹t ®éng s«i ®éng vµ quyÕt liÖt, nh÷ng lç
lùc v-ît bËc vµ nh÷ng thµnh c«ng cña chi nh¸nh ®· t¹o ®µ ®Ó chi nh¸nh b-íc vµo
n¨m 2004 v÷ng vµng tù tin. D-íi sù chØ ®¹o s¸t sao cña NHCTVN, NHNN thµnh phè
Hµ Néi, sù ñng hé nhiÖt t×nh cña c¸c ban ngµnh h÷u quan, cïng víi sù lç lùc víi tinh
thÇn tr¸ch nhiÖm cao cña toµn thÓ CBNV, n¨m 2003 chi nh¸nh ®· hoµn thµnh tèt
nhiÖm vô: nguån vèn t¨ng tr-ëng æn ®Þnh, chÊt l-îng tÝn dông ®-îc c¶i thiÖn vµ n©ng
cao, d- nî tÝn dông lµnh m¹nh ngµy cµng t¨ng, c¸c dÞch vô Ng©n hµng ph¸t triÓn, thu
hót thªm nhiÒu kh¸ch hµng. §Æc biÖt lµ m«t trong bèn Chi nh¸nh trªn ®Þa bµn Hµ Néi
®-îc chän triÓn khai thÝ ®iÓm ch-¬ng tr×nh hiÖn ®¹i ho¸ Ng©n hµng, b-íc ®Çu thùc
hiÖn tuy cã nhiÒu khã kh¨n v-íng m¾c nh-ng Chi nh¸nh ®· thùc hiÖn chuyÓn ®æi
thµnh c«ng ch-¬ng tr×nh HiÖn ®¹i ho¸, c¸c bé phËn vËn hµnh ch-¬ng tr×nh míi ®· ®¸p
øng yªu cÇu c«ng viÖc ®Ó phôc vô kh¸ch hµng mét c¸ch tèt nhÊt.
a- Ho¹t ®éng huy ®éng vèn.
Huy ®éng vèn lµ mét ho¹t ®éng quan träng cña Ng©n hµng.Trong nh÷ng n¨m
gÇn ®©y chi nh¸nh ®· lu«n chñ ®éng tÝch cùc quan t©m ph¸t triÓn c«ng t¸c huy ®éng
vèn d-íi mäi h×nh thøc, ®Ó ®¶m b¶o quy m« nguån vèn tiÕp tôc t¨ng tr-ëng theo kÕ
ho¹ch x¸c ®Þnh. N¨m 2003, c«ng t¸c huy ®éng vèn gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n do biÕn
®éng vÒ l·i suÊt, nªn ¶nh h-ëng kh«ng nhá ®Õn t×nh h×nh huy ®éng vèn cña chi
nh¸nh, nhÊt lµ sù c¹nh tranh hÕt søc s«i ®éng vÒ l·i suÊt gi÷a c¸c NHTM ho¹t ®éng
Tr-êng §H QL-KD HN
13
Khoa Tµi ChÝnh – KÕ To¸n
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
LuËn v¨n t«t nghiÖp
NguyÔn Do·n T©n _ líp 501
trªn ®Þa bµn quËn Hai Bµ Tr-ng. MÆc dï l·i suÊt huy ®éng kh«ng cao so víi mÆt b»ng
chung cña c¸c ng©n hµng th-¬ng m¹i kh¸c hÖ thèng trªn ®Þa bµn, ®Æc biÖt lµ l·i suÊt
huy ®éng USD gi¶m m¹nh, nh-ng do chñ ®éng triÓn khai nhiÒu biÖn ph¸p, ®a d¹ng
ho¸ c¸c h×nh thøc huy ®éng vèn vµ th-êng xuyªn coi träng chÊt l-îng dÞch vô kÕt
hîp tèt chÝnh s¸ch kh¸ch hµng, nªn Tæng nguån vèn huy ®éng cña chi nh¸nh t¨ng
®Òu, ®¶m b¶o ®-îc c©n ®èi vèn cung cÇu vµ t¹o thÕ chñ ®éng cho ho¹t ®éng kinh
doanh, ngoµi ra cßn th-êng xuyªn nép vèn thõa theo kÕ ho¹ch b×nh qu©n h¬n 1.000
tû ®ång vÒ NHCT ViÖt Nam, ®Ó ®iÒu hoµ chung trong toµn hÖ thèng.
Bªn c¹ch ®ã lµ c«ng t¸c huy ®éng vèn tiÒn göi d©n c- ®-îc ph¸t triÓn víi mµng
l-íi c¸c quü tiÕt kiÖm hîp lý, th¸i ®é phôc vô v¨n minh lÞch sù. C«ng t¸c qu¶n lý tiÒn
göi d©n c- ®-îc chi nh¸nh thùc hiÖn th-êng xuyªn nghiªm tóc th«ng qua c«ng t¸c
kiÓm tra víi nhiÒu h×nh thøc qua ®ã ®· kh¾c phôc nh÷ng sai sãt, ®¶m b¶o an toµn
tuyÖt ®èi nguån tiÒn göi d©n c- vµ c¸c giÊy tê in quan träng t¹o ®-îc truyÒn thèng uy
tÝn cao cña chi nh¸nh NHCT Hai Bµ Tr-ng. Song song víi viÖc huy ®éng vèn trong
d©n c-, chi nh¸nh ®· chó träng ®Õn viÖc thu hót tiÒn göi cña doanh nghiÖp, th«ng qua
viÖc kh¼ng ®Þnh uy tÝn cña m×nh b»ng chÊt l-îng dÞch vô kh«ng ngõng hoµn thiÖn.
TÝnh ®Õn ngµy 31/12/2003: Tæng nguån vèn huy ®éng ®¹t 2.094.456 triÖu ®ång. T¨ng
so víi n¨m 2002 lµ 131.780 triÖu ®ång, t¨ng 6,29%.
B¶ng 1: T×nh h×nh huy ®éng vèn t¹i Chi nh¸nh n¨m 2002 - 2003.
§¬n vÞ: triÖu ®ång
ChØ tiªu
N¨m 2003/2002
N¨m 2002
N¨m 2003
1. TiÒn göi cña c¸c tæ chøc kinh tÕ
645.759
686109
+ 6,25%
- VN§
637.404
679.995
+ 6,68%
8.355
6.114
- 26,82%
1.316.919
1.408347
+ 6,94%
- VND
870.389
1.058.058
+ 21,65%
- Ngo¹i tÖ (®· quy ®æi)
446.530
350.289
- 21,55%
1.962.678
2.094456
+ 6,71%
- Ngo¹i tÖ (®· quy ®æi)
2. TiÒn göi cña d©n c-
Tæng nguån vèn huy ®éng
T¨ng(+), Gi¶m(-)
(Nguån sè liÖu: B¸o c¸o ho¹t ®éng kinh doanh n¨m 2002 – 2003)
b. Ho¹t ®éng cho vay (sö dông vèn).
Víi bèi c¶nh trong n-íc gÆp nhiÒu khã kh¨n, m«I tr-êng ®Çu t- kh«ng thuËn
lîi, sè l-îng dù ¸n cã ®ñ ®IÒu kiÖn vay vèn kh«ng nhiÒu. Nh-ng Chi nh¸nh ®Æt ra
Tr-êng §H QL-KD HN
14
Khoa Tµi ChÝnh – KÕ To¸n
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
LuËn v¨n t«t nghiÖp
NguyÔn Do·n T©n _ líp 501
quyÕt t©m ®-a d- nî t¨ng tr-ëng mét c¸ch lµnh m¹nh v÷ng ch¾c. B»ng nhiÒu biÖn
ph¸p tÝch cùc, s¸ng t¹o, vËn dông kÞp thêi linh ho¹t c¸c chñ tr-¬ng, chÝnh s¸ch ®óng
®¾n cña §¶ng vµ Nhµ n-íc, cña ngµnh nªn kÕt qu¶ cho vay cña chi nh¸nh ®· ®¹t ®-îc
kÕt qu¶ kh¶ quan. D- nî cho vay nÒn kinh tÕ n¨m 2003 ®¹t 1.221.260 triÖu ®ång,
t¨ng so víi n¨m 2002 lµ 189.298 triÖu (18,34%).
VÒ chÊt l-îng tÝn dông, Chi nh¸nh quan t©m chó ý ®Õn viÖc n©ng cao tiªu
chuÈn tÝn dông, chän läc kh¸ch hµng, tu©n thñ chÆt chÏ quy tr×nh nghiÖp vô TÝn dông,
®Æc biÖt lµ kh©u thÈm ®Þnh cho vay. Do vËy ®· kiÒm chÕ ®-îc nî qu¸ h¹n míi ph¸t
sinh. Tû lÖ nî qu¸ h¹n chØ chiÕm 1,01% trong tæng d- nî cho vay.
Thùc hiÖn chØ ®¹o cña NHCT ViÖt Nam, c«ng t¸c xö lý nî tån ®äng ®· triÓn
khai rÊt tÝch cùc, tÊt c¶ c¸c kho¶n nî tån ®äng ®Òu ®-îc rµ so¸t l¹i vµ ph©n tÝch nh÷ng
khã kh¨n thuËn lîi ®Ó t×m ra biÖn ph¸p xö lý phï hîp nhÊt. Tæng sè nî xö lý trong
n¨m 2003 ®-îc 5.184 triÖu ®ång, trong ®ã xö lý rñi ro 2.039 triÖu ®ång, ®-îc NHCT
VIÖt Nam ®¸nh gi¸, xÕp lo¹i kh¸ trong c«ng t¸c xö lý nî tån ®äng.
B¶ng 2: T×nh h×nh cho vay (sö dông vèn) t¹i Chi nh¸nh NHCT Hai
Bµ Tr-ng n¨m 2002 - 2003.
§¬n vÞ:TriÖu ®ång
ChØ tiªu
1. Ph©n theo thµnh phÇn kinh tÕ
N¨m 2002
N¨m 2003 N¨m 2003/2002
1.031.962
1.221.260
+ 18,34%
969.206
1.149.734
+ 11,86%
62.756
71.526
+ 11,39%
1.031.962
1.221.260
+ 18,34%
960.432
1.066.787
+ 11,11%
71.530
154.473
+ 21,59%
1.031.962
1.221.260
+ 18,34%
- Cho vay b»ng VN§
844.136
813.988
- 3,57%
- Cho vay b»ng ngo¹i tÖ (®· quy ®æi)
187.826
407.262
+ 21,68%
- Kinh tÕ quèc doanh
- Kinh tÕ ngoµi quèc doanh
2. Ph©n theo kú h¹n cho vay
- Cho vay ng¾n h¹n
- Cho vay chung, dµi h¹n
3. Cho vay theo néi vµ ngo¹i tÖ
(Nguån sè liÖu: B¸o c¸o ho¹t ®éng kinh doanh n¨m 2002 – 2003).
Tr-êng §H QL-KD HN
15
Khoa Tµi ChÝnh – KÕ To¸n
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
LuËn v¨n t«t nghiÖp
NguyÔn Do·n T©n _ líp 501
II. thùc hiªn c«ng t¸c thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt t¹I
chi nh¸nh ng©n hµng c«ng th-¬ng hai bµ tr-ng.
1. KÕt qu¶ c«ng t¸c thanh to¸n t¹i chi nh¸nh NHCT HBT.
Thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt lµ mét trong nh÷ng nghiÖp vô quan träng cña
Ng©n hµng. Cho ®Õn nay, thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt ®· chøng tá nhiÒu -u ®iÓm
vµ ngµy cµng chiÕm tû lÖ cao ë hÇu hÕt c¸c Ng©n hµng. §iÒu nµy ®-îc thÓ hiÖn rÊt râ
th«ng qua t×nh h×nh thùc hiÖn c«ng t¸c thanh to¸n t¹i Chi nh¸nh NHCT quËn Hai Bµ
Tr-ng trong 2 n¨m 2002 vµ 2003.
B¶ng 3: T×nh h×nh thùc hiÖn c«ng t¸c thanh to¸n t¹i NHCT HBT.
§¬n vÞ: TriÖu ®ång
N¨m 2002
ChØ tiªu
Sè tiÒn
N¨m 2003
Tû lÖ (%)
Sè tiÒn
Tû lÖ (%)
Thanh to¸n b»ng TM
2.625.766
25,36%
2.841.540
23,88%
Thanh to¸n kh«ng dïng TM
7.726.327
74,64%
9.056.588
76,12%
10.352.093
100%
11.898.128
100%
Tæng céng
(Nguån sè liÖu: B¸o c¸o nghiÖp vô thanh to¸n n¨m 2002, 2003).
Qua b¶ng 3 ta thÊy l-îng thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt n¨m 2003 ®· t¨ng
®¸ng kÓ so víi n¨m 2002 lµ 1.330.261 triÖu ®ång (17.22%) vµ chiÕm 76,12% trong
tæng doanh sè thanh to¸n chung.
N¨m 2002 thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt ®¹t 2.625.766 triÖu ®ång, chiÕm 25,36%
vµ thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt lµ 7.726.327 triÖu ®ång, chiÕm 74,64% trong tæng
doanh sè chung. Trong khi ®ã n¨m 2003 thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt lµ 2.841.540 triÖu
®ång t¨ng so víi n¨m 2003 lµ 215.774 triÖu ®ång nh-ng chØ chiÕm 23,88% trong
tæng doanh sè thanh to¸n chung. §iÒu nµy cµng kh¼ng ®inh râ vai trß cña thanh to¸n
kh«ng dïng tiÒn mÆt víi nh÷ng -u ®iÓm cña nã lµ an toµn, chÝnh x¸c, thuËn lîi vµ
nhanh chãng. §Ó ®¹t ®-îc kÕt qu¶ nh- trªn, Chi nh¸nh NHCT HBT ®· kh«ng ngõng
c¶i tiÕn c«ng t¸c thanh to¸n vµ tiÕp tôc duy tr×, ph¸t triÓn hÖ thèng c«ng nghÖ th«ng
tin. Trong n¨m 2003, ®· triÓn khai l¾p ®Æt m¸y mãc t¹i c¸c ®iÓm giao dÞch phôc vô
thùc hiÖn ch-¬ng tr×nh HiÖn ®¹i ho¸, gãp phÇn t¹o ra nh÷ng thµnh c«ng cña Chi
nh¸nh.
2. ¸p dông c¸c thÓ thøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt ë NHCT Hai Bµ
Tr-ng.
Tr-êng §H QL-KD HN
16
Khoa Tµi ChÝnh – KÕ To¸n
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
LuËn v¨n t«t nghiÖp
NguyÔn Do·n T©n _ líp 501
C¸c thÓ thøc thanh to¸n qua Nh©n hµng rÊt ®a d¹ng, viÖc sö dông h×nh thøc nµo
lµ do kh¸ch hµng lùa chän. Th«ng th-êng kh¸ch hµng sÏ chän thÓ thøc thanh to¸n
thuËn tiªn, an toµn, nhanh chãng va mang l¹i lîi Ých kinh tÕ cho m×nh.
T¹i NHCT HBT t×nh h×nh ¸p dông thÓ thøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt cô
thÓ ®-îc ph©n tÝch ë b¶ng 4 nh- sau:
Tr-êng §H QL-KD HN
17
Khoa Tµi ChÝnh – KÕ To¸n
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
LuËn v¨n t«t nghiÖp
NguyÔn Do·n T©n _ líp 501
B¶ng 4a: KÕt cÊu thÓ thøc thanh to¸n theo sè mãn
§¬n vÞ tÝnh: Mãn thanh to¸n.
ChØ tiªu
N¨m 2002
Sè mãn
Tû lÖ %
N¨m 2003
Sè mãn
Tû lÖ %
1. SÐc
2.931
3,03%
3.076
2,65%
- SÐc chuyÓn kho¶n
1.945
2,01%
2.097
1,81%
986
1,02%
979
0,84%
2.154
2,22%
3.010
2,59%
3. Uû nhiªm chi – chuyÓn tiÒn
12.274
12,67%
14.023
12,08%
4. Lo¹i kh¸c
79.528
82,08%
96.016
82,86%
Tæng céng
96.887
100%
116.125
100%
- SÐc b¶o chi
2. Uû nhiÖm thu
(Nguån sè liÖu: B¸o c¸o nghiÖp vô thanh to¸n n¨m 2002 – 2003).
B¶ng 4b: KÕt cÊu c¸c thÓ thøc thanh to¸n theo sè tiÒn
§¬n vÞ tinh: TriÖu ®ång
ChØ tiªu
N¨m 2002
Sè tiÒn
Tû lÖ %
N¨m 2003
Sè tiÒn
Tû lÖ %
1. SÐc
85.773
1,11%
107.387
1,19%
- SÐc chuyÓn kho¶n
60.235
0,78%
79.768
0,88%
- SÐc b¶o chi
25.538
0,33%
27.619
0,31%
2. Uû nhiÖm thu
98.476
1,28%
124.415
1,37%
3. Uû nhiªm chi – chuyÓn tiÒn
2.735.148
35,40%
3.263.051
36,03%
4. Lo¹i kh¸c
4.806.930
62,21%
5.561.735
61,41%
Tæng céng
7.726.327
100%
9.056.588
100%
(Nguån sè liÖu: B¸o c¸o nghiÖp vô thanh to¸n n¨m 2002 – 2003)
2.1. ThÓ thøc thanh to¸n b»ng sÐc.
Thanh to¸n b»ng SÐc lµ h×nh thøc thanh to¸n trùc tiÕp ®¬n gi¶n vµ thuËn tiÖn,
®-îc sö dông réng r·i vµ thùc tÕ thanh to¸n b»ng SÐc ®-îc kh¸ch hµng sö dông nhiÒu
®Ó chi tr¶ tiÒn hµng ho¸, dÞch vô cho ng-êi b¸n.
2.1.1. Thanh to¸n b»ng SÐc chuyÓn kho¶n.
Tr-êng §H QL-KD HN
18
Khoa Tµi ChÝnh – KÕ To¸n
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
LuËn v¨n t«t nghiÖp
NguyÔn Do·n T©n _ líp 501
H×nh thøc thanh to¸n b»ng SÐc chuyÓn kho¶n chÞu ¶nh h-ëng cña mèi quan
hÖ kinh tÕ gi÷a hai ®¬n vÞ mua vµ b¸n còng nh- t×nh h×nh kinh tÕ x· héi lµ rÊt lín.
N-íc ta lµ mét n-íc kinh tÕ ®ang ph¸t triÓn vµ míi b-íc vµo nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng v×
vËy hµng ngµy cã rÊt nhiÒu giao dÞch mua b¸n gi÷a c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ víi nhau mµ
h×nh thøc nµy ch-a thËt phï hîp víi lo¹i giao dÞch ®ã. Nh-ng cho ®Õn khi mèi quan
hÖ nµy ®¹t ®Õn møc ®é tin cËy cao cïng víi thÓ chÕ thanh to¸n hîp lý th× h×nh thøc
thanh to¸n b»ng SÐc chuyÓn kho¶n sÏ ®-îc sö dông trong thanh to¸n cµng nhiÒu h¬n.
Qua hai b¶ng sè liÖu trªn ta thÊy trong n¨m 2002 ®¹t 1.945 mãn, chiÕm tû
träng 2,01% trong tæng sè mãn ph¸t sinh víi sè tiÒn 60.235 triÖu ®ång, chiÕm tû
träng 0,78% trong tæng sè tiÒn thanh to¸n kh«ng dung tiÒn mÆt. §Õn n¨m 2003 ®¹t
2.097 mãn, chiÕm 1,81% gi¶m 0,2% so víi n¨m 2002 víi doanh sè ®¹t 79.768 triÖu
®ång chiÕm 0,88% trong tæng doanh sè t¨ng 19.533 triÖu ®ång (32,42%).
2.1.2. Thanh to¸n b»ng SÐc b¶o chi.
T¹i Chi nh¸nh NHCT HBT, trong n¨m 2002 sè mãn thanh to¸n b»ng SÐc b¶o
chi chØ ®¹t 986 mãn, chiÕm 1,02% tæng sè mãn ph¸t sinh víi doanh sè ®¹t 25.538
triÖu ®ång, chiÕm 0,33% trong tæng doanh sè. Sang n¨m 2003, t×nh h×nh thanh to¸n
b»ng SÐc b¶o chi kh«ng cã g× biÕn ®éng lín mµ l¹i gi¶m ®i vÒ sè mãn ph¸t sinh chØ
cßn 979 mãn, chiÕm tû träng 0,84% nh-ng sè tiÒn thanh to¸n l¹i lín h¬n ®¹t 27.619
triÖu ®ång, t¨ng 2.081 triÖu ®ång (8,15%).
Qua trªn ta thÊy sù biÕn ®éng cña thanh to¸n SÐc b¶o chi rÊt kh¸c so víi SÐc
chuyÓn kho¶n. NÕu nh- thanh to¸n b»ng SÐc chuyÓn kho¶n t¨ng vµo n¨m 2003 c¶ vÒ
sè mãn vµ sè tiÒn th× thanh to¸n b»ng SÐc b¶o chi n¨m 2003 gi¶m nhÑ vÒ sè mãn cßn
sè tiÒn l¹i t¨ng cao h¬n n¨m 2002. Dùa vµo sè mãn thanh to¸n th× ta thÊy SÐc chuyÓn
kho¶n vÉn ®-îc kh¸ch hµng sö dông nhiÒu h¬n SÐc b¶o chi bëi v× nh÷ng thñ tôc phøc
t¹p cña SÐc b¶o chi tr-íc khi ph¸t hµnh ph¶i ®¶m b¶o ch¾c ch¾n kh¶ n¨ng thanh to¸n
cho ng-êi h-ëng thô t¹i Ng©n hµng cña m×nh.
2.2. Thanh to¸n b»ng Uû nhiÖm chi – chuyÓn tiÒn.
Víi -u ®iÓm lµ thñ tôc ®¬n gi¶n, nhanh chãng vµ thuËn tiÖn, ph¹m vi thanh
to¸n réng r·i ®-îc ¸p dông trong cïng hÖ thèng vµ kh¸c hÖ thèng ng©n hµng. ThÓ
thøc thanh to¸n b»ng Uû nhiÒm chi – chuyÓn tiÒn t¹i Chi nh¸nh NHCT HBT ®· v-ît
tréi h¼n so víi c¸c thÓ thøc thanh to¸n kh¸c c¶ vÒ sè mãn vµ sè tiÒn. Qua 2 b¶ng sè
liÖu trªn cho thÊy. N¨m 2002, thanh to¸n b»ng Uû nhiªm thu – chuyÓn tiÒn ®¹t
12.274 mãn chiÕm 12,67% trong tæng sè mãn ph¸t sinh, víi sè tiÒn 2.735.148 triÖu
Tr-êng §H QL-KD HN
19
Khoa Tµi ChÝnh – KÕ To¸n
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
LuËn v¨n t«t nghiÖp
NguyÔn Do·n T©n _ líp 501
®ång chiÕm tû träng 35,40% trong tæng doanh sè thanh to¸n. Sang n¨m 2003, con sè
nµy vÉn ®-îc duy tr× æn ®Þnh vµ t¨ng c¶ vÒ sè mãn, sè tiÒn. §¹t 14.023 mãn (t¨ng
1.749 mãn, 14,25%) chiÕm tû träng 12,08% trong tæng sè mãn ph¸t sinh vµ
3.263.051 triÖu ®ång (t¨ng 527.903 triÖu, 19,30%) chiÕm tû träng 36,03% trong tæng
doanh sè thanh to¸n. Qua trªn cho thÊy thÓ thøc thanh to¸n nµy lu«n kh¼ng ®inh vÞ trÝ
®øng ®Çu trong thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt trong suèt thêi gian qua vµ su h-íng
ph¸t triÓn cña nã trong t-¬ng lai.
2.3. Thanh to¸n b»ng Uû nhiÖm thu.
Thanh to¸n b»ng Uû nhiÖm thu n¨m 2002 ®¹t 2.154 mãn chiÕm 2,22% tæng sè
mãn thanh to¸n vµ 98.476 triÖu ®ång chiÕm 1,28% tæng doanh sè thanh to¸n. Sang
n¨m 2003, sè mãn lµ 3.010 chiÕm 2,59% t-¬ng ®-¬ng víi 124.415 triÖu ®ång chiÕm
1,37% tæng doanh sè thanh to¸n. Nh-ng trong thùc tÕ cho thÊy t¹i Chi nh¸nh NHCT
HBT, Uû nhiÖm thu chñ yÕu ¸p dông cho c¸c doanh nghiÖp trªn ®Þa bµn Hµ Néi nªn
phÇn lín lµ qua ph-¬ng thøc thanh to¸n bï trõ. N¨m 2003, thanh to¸n Uû nhiªm thu
qua ph-¬ng thøc thanh to¸n bï trõ lµ 2.768 mãn chiÕm tíi 92,56% trong tæng sè mãn
thanh to¸n b»ng UNT vµ sè tiÒn lµ 123.781 triÖu ®ång chiÕm 99,49% tæng doanh sè
thanh to¸n b»ng UNT. Uû nhiÖm thu do ®¬n vÞ b¸n lËp vµ h¹ch to¸n theo nguyªn t¾c
ghi “Nî” tríc ghi “Cã” sau, chøng tõ ph°i lu©n chuyÓn qua nhiÒu kh©u, cha ®îc
thuËn tiÖn, dÔ dÉn tèi rñi ro, v× vËy ®ßi hái ng-êi mua, ng-êi b¸n ph¶i thùc sù tin cËy
lÉn nhau.
III. thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt th«ng qua ph-¬ng
thøc thanh to¸n bï trõ
Trong c¸c ho¹t ®éng thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt hiÖn nay, thanh to¸n bï
trõ (TTBT) lµ ph-¬ng thøc thanh to¸n rÊt c¬ b¶n vµ th-êng xuyªn cña c¸c TCTD trªn
®Þa bµn c¸c tØnh, thµnh phè trong c¶ n-íc. Ho¹t ®éng thanh to¸n nµy ®· gãp phÇn ®Èy
nhanh tèc ®é l-u th«ng tiÒn tÖ, ®¶m b¶o thanh to¸n an toµn, thuËn tiÖn vµ nhanh gän,
chÝnh x¸c; t¹o ®iÒu kiÖn tËp trung vèn thanh to¸n cña c¸c tæ chøc, c¸ nh©n t¹i ng©n
hµng ®Ó ®¸p øng nhu cÇu vèn phôc vô s¶n xuÊt kinh doanh cho c¸c doanh nghiÖp
trong toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n.
1. Kh¸i niªm thanh to¸n bï trõ.
Thanh to¸n bï trõ lµ thanh to¸n vèn, ®iÒu hoµ vèn gi÷a c¸c Ng©n hµng th-¬ng
m¹i, th«ng qua tµi kho¶n trung gian t¹i Ng©n hµng nhµ n-íc do Ng©n hµng Nhµ n-íc
Tr-êng §H QL-KD HN
20
Khoa Tµi ChÝnh – KÕ To¸n
.PDF 
34 
78726 
168 
