Më ®Çu
Hµ Néi - Thñ ®« cña Níc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam lµ mét
trong nh÷ng trung t©m kinh tÕ, v¨n ho¸ vµ chÝnh trÞ cña c¶ níc.
Tõ n¨m 1954, Hµ Néi ph¸t triÓn kh«ng ngõng nhÊt lµ trong vµi thËp kû
võa qua tèc ®é ®« thÞ ho¸ vµ c«ng nghiÖp ho¸ ë Hµ Néi t¨ng nhanh. DiÖn
tÝch cña néi thµnh ®· më réng tõ 12 km2 vµo n¨m 1954 lªn 56,67 km2 hiÖn
nay vµ sÏ lµ 150 km2 vµo n¨m 2020. D©n sè cña néi thµnh còng t¨ng tõ
250.000 ngêi vµo n¨m 1954 lªn 1.100.000 ngêi hiÖn nay, kho¶ng 1.500.000
ngêi vµo n¨m 2010 vµ sÏ kho¶ng 1.800.000 ngêi vµo n¨m 2020.
Sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña Hµ Néi gãp phÇn to lín vµo viÖc ph¸t triÓn
kinh tÕ cña khu vùc vµ ®Êt níc. Tuy nhiªn, trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn ®· cã
nhiÒu t¸c ®éng tiªu cùc tíi m«i trêng tù nhiªn cña thµnh phè.
B¶o vÖ m«i trêng, ®¶m b¶o sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng ngµy nay ®· trë
thµnh chiÕn lîc mang tÝnh toµn cÇu, kh«ng cßn lµ vÊn ®Ò riªng cho tõng
quèc gia vµ tõng khu vùc, thµnh phè. B¶o vÖ m«i trêng tù nhiªn nh nguån
níc, kh«ng khÝ, ®Êt ®ai, sù ®a d¹ng sinh häc … lµ nh÷ng vÊn ®Ò kh«ng
nh÷ng chØ liªn quan tíi chÊt lîng m«i trêng hiÖn t¹i mµ cßn lµ viÖc b¶o vÖ
c¸c nguån trªn cho c¸c thÕ hÖ mai sau.
B¶o vÖ m«i trêng Hµ Néi g¾n liÒn víi viÖc qu¶n lý chÊt th¶i trong ®ã
cã r¸c th¶i lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò lín cña Hµ Néi ngµy nay.
R¸c th¶i kh«ng nh÷ng lµ mét trong nh÷ng nguån g©y nªn sù suy tho¸i
m«i trêng mµ cßn cã nhiÒu hiÓm ho¹ ®èi víi søc khoÎ cña céng ®ång d©n c
®« thÞ. Trong c«ng t¸c qu¶n lý r¸c th¶i hiÖn nay vÊn ®Ò xö lý r¸c th¶i sinh
häc lµ mét vÊn ®Ò bøc xóc trong ®êi sèng x· héi.
Trong nh÷ng n¨m võa qua, c¸c cÊp c¸c ngµnh cña Thµnh phè ®· hÕt
søc cè g¾ng trong viÖc xö lý r¸c th¶i, tuy nhiªn do c¸c nguyªn nh©n vÒ kinh
phÝ còng nh c¸c ®iÒu kiÖn vÒ ®Êt ®ai … viÖc xö lý r¸c th¶i vÉn ch a ®îc thùc
hiÖn triÖt ®Ó.
Trong viÖc xö lý r¸c th¶i sinh ho¹t nh÷ng n¨m qua cho thÊy r»ng ph¬ng ph¸p xö lý r¸c th¶i sinh ho¹t lµm ph©n h÷u c¬ cã tÝnh kh¶ thi cao. ChÕ
biÕn r¸c sinh ho¹t lµm ph©n h÷u c¬ mét mÆt gi¶i quyÕt ®îc vÊn ®Ò m«i trêng, mÆt kh¸c ®· tËn dông ®îc c¸c phÇn cã Ých trong r¸c th¶i ®Ó cho môc
®Ých ph¸t triÓn n«ng nghiÖp cña Thµnh phè. §©y lµ mét híng ®i ®óng ®¾n
nh»m gi¶i quyÕt triÖt ®Ó vÊn ®Ò r¸c th¶i ®« thÞ.
1
Th¸ng 7 n¨m 1997, Bé kÕ ho¹ch vµ ®Çu t ®· lµm viÖc víi §oµn ®¹i
biÓu cña ChÝnh phñ T©y Ban Nha ®Ó x©y dùng ch¬ng tr×nh ODA cña T©y
Ban Nha cho ViÖt Nam, trong ®ã cã dù ¸n xö lý r¸c th¶i cña thµnh phè Hµ
Néi.
Thùc hiÖn th«ng b¸o sè 4027/BKH - KT§N - 3 ngµy 05 th¸ng 7 n¨m
1997 cña Bé kÕ ho¹ch vµ §Çu t, thµnh phè Hµ Néi ®· tiÕn hµnh cho nghiªn
cøu kh¶ thi dù ¸n: X©y dùng vµ n©ng cÊp c¸c nhµ m¸y xö lý r¸c th¶i thµnh
ph©n bãn h÷u c¬ trong khu«n khæ xin vèn ODA cña ChÝnh phñ T©y Ban
Nha. Dù ¸n N©ng cÊp Nhµ m¸y xö lý r¸c th¶i sinh ho¹t lµm ph©n bãn h÷u
c¬ t¹i CÇu DiÔn nµy lµ giai ®o¹n I trong ch¬ng tr×nh ODA cña ChÝnh phñ
T©y Ban Nha cho ViÖt Nam.
2
Ch¬ng I
C¬ së lý luËn vÒ qu¶n lý m«i trêng,
qu¶n lý r¸c th¶i
I. C¬ së lý luËn vÒ qu¶n lý m«i trêng
1. M«i trêng lµ g×
Theo ®Þnh nghÜa cña LuËt b¶o vÖ m«i trêng ®îc th«ng qua ngµy 27-121993 vµ cã hiÖu lùc tõ ngµy 10-1-1994 th×:
"M«i trêng bao gåm c¸c yÕu tè tù nhiªn vµ yÕu tè vËt chÊt nh©n t¹o quan
hÖ mËt thiÕt víi nhau bao quanh con ngêi, cã ¶nh hëng tíi ®êi sèng, s¶n
xuÊt, sù tån t¹i, ph¸t triÓn cña con ngêi vµ thiªn nhiªn.
2. Kh¸i niÖm vÒ qu¶n lý m«i trêng
a. §Þnh nghÜa
Qu¶n lý m«i trêng lµ sù ho¹t ®éng liªn tôc, cã tæ chøc vµ híng ®Ých cña
chñ thÓ qu¶n lý m«i trêng lªn c¶ ngêi vµ céng ®ång ngêi tiÕn hµnh c¸c ho¹t
®éng ph¸t triÓn trong hÖ thèng m«i trêng vµ kh¸ch thÓ qu¶n lý m«i trêng, sö
dông mét c¸ch tèt nhÊt mäi tiÒm n¨ng vµ c¬ héi nh»m ®¹t ®îc môc tiªu
qu¶n lý m«i trêng ®· ®Ò ra phï hîp víi luËt ph¸p vµ th«ng lÖ hiÖn hµnh.
b. Thùc chÊt cña qu¶n lý m«i trêng
XÐt vÒ mÆt tæ chøcvµ kü thuËt cña ho¹t ®éng qu¶n lý, qu¶n lý m«i trêng
chÝnh lµ sù kÕt hîp mäi sù nç lùc chung cña con ng¬iß ho¹t ®éng trongh Ö
thèng m«i trêng vµ viÖc sö dông tèt c¸c c¬ së vËt chÊt vµ kü thuËt thuéc
ph¹m vi së h÷u cña hÖ thèng m«i trêng ®Ó ®¹t tíi môc tiªu chung cña toµn
hÖ thèng vµ môc tiªu riªng cña c¸ nh©n hoÆc nhãm ngêi mét c¸ch kh«n
khÐo vµ cã hiÖu qu¶ nhÊt. Qu¶n lý m«i trêng ph¶i tr¶ lêi c¸c c©u hái "ph¶i
tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng ph¸t triÓn nµo, ®Ó lµm g×?", "ph¶i tiÕnh µnh ho¹t
®éng ph¸t triÓn ®ã nh thÕ nµo, b»ng c¸ch nµo?"; "t¸c ®éng tÝch cùc vµ tiªu
cùc nµo cã thÓ x¶y ra? ", "rñi ro nµo cã thÓ g¸nh chÞu vµ c¸ch xö lý ra sao?"
Qu¶n lý m«i trêng ®îc tiÕn hµnh chÝnh lµ ®Ó t¹o ra mét hiÖu qu¶ ho¹t
®éng ph¸t triÓn cao h¬n, bÒn v÷ng h¬n so víi ho¹t ®éng cña tõng c¸ nh©n
riªng rÏ hay cña mét nhãm ngêi. Nãi mét c¸ch kh¸c, thùc chÊt cña qu¶n lý
m«i trêng lµ qu¶n lý con ngêi trong c¸c ho¹t ®éng ph¸t triÓn vµ th«ng qua
®ã sö dông cã hiÖu qu¶ nhÊt mäi tiÒm n¨ng vµ c¬ héi cña hÖ thèng m«i trêng.
3
c. B¶n chÊt cña qu¶n lý m«i trêng
XÐt vÒ b¶n chÊt kinh tÕ- x· héi, qu¶n lý m«i trêng lµ c¸c ho¹t ®éng chñ
quan cña chñ thÓ qu¶n lý v× môc tiªu lîi Ých cña hÖ thèng, b¶o ®¶m cho hÖ
thèng m«i trêng tån t¹i ho¹t ®éng vµ ph¸t triÓn l©u dµi, c©n b»ng vµ æn ®Þnh
v× lîi Ých vÒ vËt chÊt vµ tinh thÇn cña thÕ hÖ h«m nay vµ c¸c thÕ hÖ mai sau,
v× lîi Ých cña c¸ nh©n, céng ®ång, ®Þa ph¬ng, vïng, quèc gia, khu vùc vµ
quèc tÕ. Môc tiªu cña hÖ thèng m«i trêng do chñ thÓ qu¶n lý m«i trêng ®¶m
nhËn. Hä lµ chñ së h÷u cña hÖ thèng m«i trêng vµ lµ ngêi n¾m gi÷ quyÒn
lùc cña hÖ thèng m«i trêng. Nãi mét c¸ch kh¸c, b¶n chÊt cña qu¶n lý m«i
trêng tuú thuéc vµo chñ së h÷u cña hÖ thèng m«i trêng. §©y lµ sù kh¸c biÖt
vÒ chÊt gi÷a qu¶n lý m«i trêng víi c¸c lo¹i h×nh qu¶n lý kh¸c, gi÷a qu¶n lý
m«i trêng trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa vµ
qu¶n lý m«i trêng trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng tù do. §©y lµ mét vÊn ®Ò lín,
rÊt phøc t¹p, cÇn ®îc tiÕp tôc nghiªn cøu vµ t×m ra lêi gi¶i tèi u, phï hîp víi
tõng giai ®o¹n lÞch sö cña qu¸ tr×nh ph¸t triÓn.
Tõ khi h×nh thµnh x· héi, lóc con ngêi cã cña thõa, th× vÊn ®Ò së h÷u
còng ®îc ®Æt ra vµ trë thµnh t©m ®iÓm cña mäi sù tranh chÊp vµ xung ®ét
gi÷a c¸ nh©n, nhãm ngêi, céng ®ång vµ x· héi. Së h÷u, nhÊt lµ së h÷u t liÖu
s¶n xuÊt vµ tµi nguyªn m«i trêng trë thµnh thíc ®o tr×nh ®é ph¸t triÓn cña
c¸c h×nh th¸i kinh tÕ- x· héi.
ë níc ta hiÖn nay, theo ®êng lèi ®æi míi toµn diÖn ®Êt níc ®Ò ra t¹i §¹i
héi VI vµ cô thÓ ho¸ t¹i §¹i héi VIII cu¶ §¶ng, chóng ta chñ tr¬ng ®a d¹ng
ho¸ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ t¬ng øng víi viÖc ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc sá
h÷u. Nhê ®ã mét mÆt, ph¸t huy ®îc sù tù chñ, tù chÞu tr¸ch nhiÖm cña mçi
c¸ nh©n, tËp thÓ, céng ®ång vµ mÆt kh¸c l¹i ph¸t huy ®îc vai trß ®iÒu tiÕt,
qu¶n lý vÜ m« cña Nhµ níc theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa. §iÒu 17, HiÕn
ph¸p 1992 ghi: "®Êt ®ai, rõng nói, s«ng hå, nguån níc, tµi nguyªn trong
lßng ®Êt, nguån lîi ë vïng biÓn, thÒm lôc ®Þa vµ vïng trêi, phÇn vèn vµ tµi
s¶n do Nhµ níc ®Çu t vµo c¸c xÝ nghiÖp, c«ng tr×nh thuéc c¸c ngµnh vµ lÜnh
vùc kinh tÕ, v¨n hãa, x· héi, khoa häc kü thuËt, ngo¹i giao, quèc phßng, an
ninh cïng c¸c tµi s¶n kh¸c mµ ph¸p luËt quy ®Þnh lµ cña Nhµ níc, ®Òu thuéc
së h÷u toµn d©n". §iÒu 23, HiÕn ph¸p còng ghi: "tµi s¶n hîp ph¸p cña c¸
nh©n, tæ chøc kh«ng bÞ quèc h÷u ho¸…". Thùc tÕ ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi
cña níc ta trong thêi gian qua cho thÊy r»ng, viÖc ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh
thøc vÒ t liÖu s¶n xuÊt, trong ®ã cã tµi nguyªn m«i trêng lµ hîp lý, nhng c¸c
4
h×nh thøc së h÷u toµn d©n ph¶i lµ nÒn t¶ng, ®ãng vai trß chñ ®¹o trong c«ng
cuéc qu¶n lý, b¶o vÖ m«i trêng réng lín, l©u dµi vµ khã kh¨n.
3. Môc tiªu cña qu¶n lý m«i trêng
Môc tiªu chung, l©u dµi vµ nhÊt qu¸n cña qu¶n lý m«i trêng lµ nh»m gãp
phÇn t¹o lËp sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng.
Uû ban Quèc tÕ vÒ m«i trêng vµ ph¸t triÓn ®· ®Þnh nghÜa ph¸t triÓn bÒn
v÷ng lµ c¸ch ph¸t triÓn "tho¶ m·n nhu cÇu cña thÕ hÖ hiÖn t¹i mµ kh«ng ¶nh
hëng ®Õn kh¶ n¨ng tho¶ m·n nhu cÇu cña thÕ hÖ mai sau". Kh¸i niÖm vÒ
ph¸t triÓn bÒn v÷ng, tuy cßn míi mÎ vµ cßn nhiÒu tranh c·i, nh÷ng biÖn
ph¸p thùc hiÖn cßn ®ang ®îc h×nh thµnh vµ cha cã mét níc nµo ®ang thùc
sù theo ®u«Ø mét chÝnh s¸ch ph¸t triÓn bÒn v÷ng, nhng ®ã lµ mét tÊt yÕu
lÞch sö.
Con ®êng ®i ®Õn ph¸t triÓn bÒn v÷ng kh«ng gièng nhau ®èi víi mét níc
®· c«ng nghiÖp ho¸, mét níc ®ang c«ng nghiÖp ho¸ nhanh vµ mét níc ®ang
ph¸t triÓn nh níc ta. Mét sè bíc ®i thÝch hîp ®èi víi tÊt c¶ c¸c níc, mét sè
bíc ®i kh¸c l¹i thÝch hîp h¬n ®èi víi nh÷ng níc ®ang ë giai ®o¹n ph¸t triÓn
cô thÓ cña m×nh.
Ph¸t triÓn bÒn v÷ng cã thÓ ®îc xem lµ mét tiÕn tr×nh ®ßi hái sù tiÕn triÓn
®ång thêi cña c¶ bèn lÜnh vùc: kinh tÕ, nh©n v¨n (x· héi), m«i trêng vµ kü
thuËt víi nh÷ng môc tiªu cô thÓ cña tõng lÜnh vùc. Gi÷a 4 lÜnh vùc nµy cã
mèi quan hÖ t¬ng t¸c chÆt chÏ vµ hµnh ®éng trong lÜnh vùc nµy cã thÓ thóc
®Èy c¸c lÜnh vùc kh¸c. Ch¼ng h¹n, nÕu muèn ph¸t triÓn kinh tÕ theo kiÓu
bÒn v÷ng, th× kh«ng chó ý ®Õnn h÷ng khã kh¨n nan gi¶i vÒ m«i trêng hoÆc
dùa vµo sù huû ho¹i tµi nguyªn thiªn nhiªn, vµ sù ph¸t triÓn còng kh«ng thÓ
thµnh c«ng, nÕu nh kh«ng cã sù ph¸t triÓn ®ång thêi tµi nguyªn nh©n v¨n,
nã còng ®ßi hái sù chuyÓn dÞch c¬ së c«ng nghiÖp hiÖn t¹i, ph¸t triÓn vµ
qu¶ng b¸ nh÷ng kü thuËt vµ c«ng nghÖ th©n thiÖn víi m«i trêng, víi hµnh
tinh nãi chung.
II. Qu¶n lý r¸c th¶i
1. Kh¸i niÖm vÒ r¸c th¶i
Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ sinh ho¹t cña con ngêi, mét bé phËn vËt liÖu
kh«ng cã hoÆc kh«ng cßn gi¸ trÞ sö dông n÷a ®îc gäi chung lµ chÊt th¶i
5
R¸c th¶i chÝnh lµ chÊt th¶i r¾n, chÊt th¶i r¾n lµ nh÷ng vËt chÊt ë d¹ng r¾n
do c¸c ho¹t ®éng cña con ngêi vµ c¶ ®¬n vÞ r¹o ra, th«ng thêng nã lµ nh÷ng
s¶n phÈm ngoµi ý muèn cña con ngêi.
2- R¸c th¶i ®« thÞ vµ c¸ch xö lý:
a) Nguån khèi lîng vµ thµnh phÇn r¸c th¶i ë ®« thÞ:
ChÊt th¶i ®« thÞ ®îc chia lµm 3 lo¹i chÝnh: ChÊt th¶i sinh ho¹t, chÊt
th¶i th¬ng m¹i vµ cña c¸c c«ng xëng, r¸c thu gom trªn ®êng phè vµ n¬i
c«ng céng. ChÊt th¶i c«ng nghiÖp gåm ®å th¶i sinh ra tõ c¸c c«ng ®o¹n xö
lý c«ng nghiÖp vµ do c¸c chÊt khÝ, chÊt láng ®«ng ®Æc l¹i t¹o ra, chÊt th¶i
x©y dùng chñ yÕu lµ chÊt th¶i tr¬ do c¸c ho¹t ®éng ph¸ huû x©y dùng t¹o ra.
PhÇn lín chÊt th¶i r¾n c«ng nghiÖp kh«ng g©y ra nguy h¹i nhiÒu cho
søc khoÎ hay m«i trêng h¬n chÊt th¶i thµnh phè. Tuy nhiªn, mét tû lÖ t¬ng
®èi nhá chÊt th¶i c«ng nghiÖp còng lµ chÊt th¶i nguy hiÓm tiÒm tµng trong
tù nhiªn vµ g©y ra c¸c rñi ro kh«ng theo tû lÖ nµo, nÕu kh«ng x¸c ®Þnh ®îc,
xö lý vµ tr«n lÊp an toµn. ë ®©y môc tiªu lµ t×m hiÓu c¸c vÊn ®Ò liªn quan
®Õn qu¶n lý chÊt th¶i r¾n cña thµnh phè (r¸c th¶i).
ThiÕt kÕ mét hÖ thèng chÊt th¶i r¾n phô thuéc tríc hÕt vµo khèi lîng
vµ ®Æc tÝnh cña chÊt th¶i. Thµnh phÇn vµ dung lîng cña r¸c th¶i ë c¸c níc
®ang ph¸t triÓn vµ c¸c níc ph¸t triÓn rÊt kh¸c nhau, t¹o ra mét nhu cÇu cã
c¸c c¸ch tiÕp cËn cã tÝnh c¶i tiÕn ®èi víi viÖc qu¶n lý chÊt th¶i ë c¸c níc
®ang ph¸t triÓn.
§é an toµn, viÖc thu dän vµ lo¹i bá, ch«n lÊp chÊt th¶i r¾n cã hiÖu
qu¶ cao vµ ch¾c ch¾n lµ vÊn ®Ò u tiªn cña nh÷ng ngêi cã tr¸ch nhiÖm ë ®«
thÞ ®èi víi viÖc qu¶n lý chÊt th¶i. Ngoµi viÖc thu håi chÝnh thøc, c¸c níc
®ang ph¸t triÓn nãi chung ®· t¨ng cêng thu nhÆt c¸c nguyªn liÖu h÷u Ých, tríc khi chÊt th¶i ®a tíi n¬i ch«n lÊp. ViÖc t¸i chÕ chÝnh thøc vµ kh«ng chÝnh
thøc nh thÕ cÇn ®îc c¨n nh¾c kü trong khi thiÕt kÕ nh÷ng hÖ thèng qu¶n lý
chÊt th¶i r¾n ë c¸c níc ®ang ph¸t triÓn.
b) Lu gi÷, thu gom vµ vËn chuyÓn r¸c th¶i ®« thÞ:
ViÖc qu¶n lý r¸c th¶i b¾t ®Çu tõ viÖc lu gi÷ t¹i nguån. YÕu tè chñ yÕu
trong viÖc ph©n lo¹i c¸c thiÕt bÞ lu gi÷ lµ tÝnh t¬ng hîp cña thiÕt bÞ víi
nguån ph¸t sinh, tÝnh nguy h¹i tèi thiÓu ®èi víi søc khoÎ, tÝnh söa ®æi ®èi
6
víi thu gom hiÖu qña vµ chi phÝ. Khèi lîng lu gi÷ chÊt th¶i dùa vµo dung lîng vµ tÇn suÊt thu gom r¸c.
Qu¸ tr×nh thu gom chñ yÕu bao gåm viÖc chuyÓn r¸c th¶i tõ chç lu
gi÷ tíi chç ch«n lÊp. ë c¸c níc ®ang ph¸t triÓn c«ng viÖc nµy ®îc tiÕn hµnh
thñ c«ng b»ng c¸c xe sóc vËt kÐo vµ ®éng c¬. Mçi c¸ch thu gom ®Òu h¹n
chÕ vÒ c«ng suÊt vµ thao t¸c.
Cã 4 hÖ thèng thu gom chÊt th¶i: Thu gom c«ng céng, thu gom theo
khèi, thu gom bªn lÒ ®êng vµ thu gom theo tõng hé gia ®×nh. Trong mçi trêng hîp thiÕt bÞ thu gom, ho¹t ®éng thu gom cã kÕ ho¹ch tèt vµ thêi gian Ên
®Þnh chÆt chÏ sÏ thóc ®Èy sù tham gia tÝch cùc cña nh©n d©n lµm cho hÖ
thèng lµm viÖc tèt.
Mçi thiÕt bÞ thu gom ®Òu cã b¸n kÝnh vËn chuyÓn tiÕt kiÖm hîp lý. Sù
chuyªn chë gåm hai c«ng ®o¹n chÝnh lµ ®a tõ thiÕt bÞ cã c«ng suÊt nhá sang
thiÕt bÞ cã c«ng suÊt lín.
C¸c tr¹m vËn chuyÓn gåm hai lo¹i chÝnh: Lo¹i thø nhÊt lµ sö dông
lo¹i thïng chøa nhá dÔ ®æ b»ng nh©n c«ng, lo¹i thø hai lµ b·i chia t¸ch ra
tõng kh©u theo nhiÒu bËc.
Mét tr¹m vËn chuyÓn kh«ng chØ lµ n¬i chuyªn chë chÊt th¶i tõ h×nh
thøc nµy sang h×nh thøc kh¸c mµ cßn lµ n¬i xö lý nÐn chÆt, ph©n lo¹i vµ t¸i
sinh. Khèi lîng chÊt th¶i cÇn ch«n lÊp cã thÓ gi¶m ®¸ng kÓ ë tr¹m vËn
chuyÓn b»ng c¸ch cho phÐp t nh©n ho¹t ®éng thu gom t¹i tr¹m vËn chuyÓn.
Tuy nhiªn c¸c nhµ lËp chÝnh s¸ch cÇn xem xÐt liÖu tr¹m vËn chuyÓn cã
®ãng vai trß g× trong qu¶n lý chÊt th¶i r¾n, ®Æc biÖt lµ ë c¸c thµnh phè lín.
Râ rµng lµ viÖc thu gom, vËn chuyÓn t¹o ra mét th¸ch thøc rÊt lín vÒ
tæ chøc vµ g¸nh nÆng tµi chÝnh trong hÖ thèng qu¶n lý chÊt th¶i r¾n. Tuy
nhiªn cÇn ph¶i c©n nh¾c cÈn thËn tuyÕn chuyªn chë, c¸c ph¬ng tiÖn ho¹t
®éng tèi u nh»m ph¸t triÓn hÖ thèng thu gom vµ vËn chuyÓn nh»m lµm cho
chi phÝ cã hiÖu qu¶.
3- Xö lý r¸c th¶i ®« thÞ:
Cã c¸c c¸ch xö lý sau:
- Ch«n lÊp.
- ChÕ biÕn ph©n h÷u c¬.
7
- Thiªu ®èt.
- Ho¸ r¾n.
(§Ò cËp cô thÓ ë ch¬ng II)
8
4. ¶nh hëng cña r¸c th¶i ®Õn m«i trêng, søc khoÎ céng ®ång vµ kinh
tÕ
Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y cïng víi sù ph¸t triÓn vÒ mäi mÆt cña x· héi
chÊt lîng cuéc sèng ngµy cµng t¨ng lªn quy m« s¶n xuÊt më réng th× lîng
r¸c th¶i ra hµng ngµy, hµng th¸ng, hµng n¨m còng t¨ng nhanh kh«ng
ngõng .
R¸c th¶i ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn m«i trêng ®Æc biÖt lµ m«i trêng kh«ng
khÝ, m«i trêng níc, m«i trêng ®Êt.
R¸c th¶i ph©n huû t¹o ra khÝ ®éc nh mª tan, nit¬, lµm vÈn ®ôc kh«ng khÝ.
§èi víi m«i trêng r¸c th¶i ngÊm dÇn vµo ®Êt tõ ®ã lµm « nhiÔm c¸c
nguån níc c¶ níc ngÇm vµ níc mÆt . §èi víi ®Êt r¸c th¶i cã thÓ g©y ra
nh÷ng t¸c ®éng rÊt xÊu lµm cho ®Êt bÞ b¹c mÇu, kÐm chÊt lîng vµ xÊu h¬n
n÷a lµ hiÖn tîng hoang m¹c ho¸.
MÆc dï cuéc sèng ®îc n©ng cao mét c¸ch râ rÖt nhng kh«ng v× thÕ mµ
bÖnh tËt cña con ngêi ®îc khèng chÕ. Ngîc l¹i mét sè c¨n bÖnh qu¸i ¸c
xuÊt hiÖn nguyªn nh©n cña nã chÝnh lµ do sù « nhiÔm m«i trêng vµ r¸c th¶i
lµ mét trong nh÷ng yÕu tè hµng ®Çu g©y ra sù « nhiÔm ®ã. C¸c bÖnh vÒ h«
hÊp, tuÇn hoµn, ®êng ruét, lao, ung th t¨ng nhanh chãng, bÖnh lao vµ rèt rÐt
®· cã thêi kú tëng nh chóng ta ®· kiÓm so¸t ®îc thêi gian nµy trë l¹i lµm
cho con sè tö vong rÊt lín.
xÐt vÒ mÆt kinh tÕ r¸c th¶i lµ "thñ ph¹m" lµm gi¶m diÖn tÝch ®Êt sö dông
v× chóng cã thÓ tÝch rÊt lín. HÇu hÕt c¸c c¸ch xö lý r¸c th¶i ®Òu cã diÖn tÝch
®Êt lín ngo¹i tõ gi¶i ph¸p ñ r¸c thµnh ph©n h÷u c¬ gi¶i ph¸p nµy tèn Ýt ®Êt
vµ hiÖn ®ang lµ ph¬ng ph¸p h÷u hiÖu nhÊt tuy nhiªn ph¬ng ph¸p nµy còng
cã kh¶ n¨ng ¶nh hëng tíi søc khoÎ cña ngêi lao ®éng trùc tiÕp vµ cÇn cã
thêi gian ®Ó x©y dùng nhµ m¸y.
Nãi chung viÖc xö lý r¸c th¶i tèn kh¸ nhiÒu c«ng søc vµ tiÒm b¹c.
5. Qu¶n lý r¸c th¶i
5.1. Môc tiªu
- Môc tiªu cña qu¶n lý r¸c th¶i lµ kiÓm so¸t ®îc lîng r¸c t¹o ra, kh¾c
phôc nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc cña nã m«i trêng, søc khoÎ céng ®ång víi
mét møc chi phÝ phï hîp.
VËn c¸c
chuyÓn
Xö lý r¸c
Qu¶n
lý gom
r¸c th¶i
c«ngr¸c
®o¹n sau:
Thu
r¸c ®îc thùc hiÖn theo
9
- Kh¸c
- Ch«n lÊp
- Thiªu huû
- ChÕ biÕn ph©n ho¸ häc
5.2. HÖ thèng qu¶n lý r¸c th¶i ë Hµ Néi
ë Hµ Néi viÖc qu¶n lý r¸c ®îc thùc hiÖn th«ng qua c¸c c«ngty- xÝ nghiÖp
m«i trêng ®« thÞ vµ
. UBND thµnh phè ban hµnh c¸c v¨n b¶n
quy ®Þnh, híng dÉn viÖc thùc hiÖn qu¶n lý r¸c th¶i nh sau:
- QuyÕt ®Þnh sè 1249/Q§-UB ngµy 12/7/1991 vÒ viÖc thu phÝ vÖ sinh t¹i
thµnh phè, quy ®Þnh qu¶n lý r¸c th¶i ban hµnh kÌm theo quyÕt ®Þnh 3093
ngµy 26/6/1996
HÖ thèng qu¶n lý r¸c th¶i ®îc thùc hiÖn theo s¬ ®å sau:
Bé KHCN&MT
Së GTCT Hµ Néi
Bé XD
UBND TP Hµ
Néi
Së KHCN&M T
Hµ Néi
UBND quËn
C«ng ty m«i tr
êng ®« thÞ
UBND
huyÖn
Ch¬ng II
R¸c th¶i
Thùc tr¹ng r¸c th¶i vµ ph©n h÷u c¬ cña Hµ Néi.
1. R¸c th¶i
1.1. Nguån r¸c th¶i.
R¸c th¶i ®« thÞ Hµ Néi tõ c¸c nguån sau:
B¶ng 1.1.. Ph©n lo¹i nguån r¸c th¶i.
* Nguån sinh ho¹t
* Nguån n«ng nghiÖp
Nhµ ë gia ®×nh riªng
Ho¹t ®éng n«ng nghiÖp
Nhµ chung
ChÕ biÕn thùc phÈm
Khu tËp thÓ
Ch¨n nu«i gia sóc, gia cÇm
* Nguån c¬ quan
* C¸c nguån ®« thÞ
Trêng häc
Ph¸ dì x©y dùng
C¬ quan
§êng phè
BÖnh viªn
C©y cèi
10
C¸c tr¹m phôc vô
Kho
* Nguån c«ng nghiÖp
Hµng ho¸ tiªu dïng
Hµng ho¸ c«ng nghiÖp
C«ng viªn
* Xö lý r¸c th¶i
Bïn
CÆn
Theo tÝnh chÊt cña c¸c r¸c th¶i cña Hµ Néi cã thÓ chia ra 5 lo¹i sau:
- R¸c th¶i sinh ho¹t
- ChÊt th¶i c«ng nghiÖp
- ChÊt th¶i x©y dùng
- ChÊt th¶i bÖnh viÖn
- ChÊt th¶i ®éc h¹i (chÊt th¶i ®éc h¹i n»m trong chÊt th¶i c«ng nghiÖp
vµ bÖnh viÖn)
- ChÊt th¶i sinh ho¹t lµ c¸c chÊt th¶i ph¸t sinh tõ c¸c ho¹t ®éng cña con
ngêi ë khu d©n c, c¸c khu dÞch vô, th¬ng m¹i, du lÞch vµ c¸c hÖ thèng kü
thuËt nh giao th«ng, cÊp tho¸t níc.
- ChÊt th¶i c«ng nghiÖp lµ chÊt th¶i ph¸t sinh tõ c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt
c«ng nghiÖp, tiÓu thñ c«ng nghiÖp.
- ChÊt th¶i x©y dùng lµ c¸c phÕ th¶i nh ®Êt, ®¸, g¹ch ngãi, bª t«ng vì
do viÖc x©y dùng th¶i ra.
- ChÊt th¶i bÖnh viÖn lµ chÊt th¶i ph¸t sinh tõ c¸c ho¹t ®éng chuyªn
m«n trong c¸c bÖnh viÖn x©y dùng th¶i ra.
- ChÊt th¶i ®éc h¹i lµ chÊt th¶i cã thµnh phÇn ®éc h¹i, tÝnh phãng x¹
tÝnh g©y bÖnh ¶nh hëng ®Õn m«i trêng, m«i sinh vµ søc khoÎ.
1.2. Khèi lîng r¸c th¶i hiÖn t¹i.
Theo sè lîng tÝnh to¸n cña C«ng ty T vÊn m«i trêng SODEXEN INC
(Canada) khèi lîng r¸c th¶i néi thµnh Hµ Néi nh sau:
B¶ng 1.2. ¦íc tÝnh khèi lîng r¸c th¶i trong néi thµnh n¨m 1995
(Theo SODEXEN)
Nguån
Khèi l- Khèi lîng
Dung
ThÓ tÝch Khèi lîng
îng
(tÊn/ngµy)
träng
(m3/n¨m) (m3/ngµy)
(tÊn/n¨m)
(tÊn/m3)
ChÊt th¶i sinh ho¹t
457.750
1.254
889.445
2.436
Khu d©n c
165.000
452
0,45
366.667
1.005
§êng phè
33.000
90
0,45
73.333
201
Th¬ng m¹i
61.050
167
0,45
135.667
372
C¬ quan
62.000
170
0,45
137.778
377
Chî
4.950
14
0,45
11.000
30
Du lÞch
10.500
29
0,45
30.000
82
ChÊt th¶i theo mïa
11.250
31
0,45
25.000
68
Bïn bÓ phèt
110.000
301
1,00
110.000
301
11
ChÊt th¶i c«ng nghiÖp
C¸c nhµ m¸y CN
ChÊt th¶i x©y dùng
ChÊt th¶i bÖnh viÖn
Tæng céng
126.000
45.000
81.000
4.000
587.750
82
222
11
1.569
0,50
1,50
0,50
144.000
90.000
54.000
8.000
1.041.447
312
164
148
22
2.770
Nh vËy tÝnh theo khèi lîng th× r¸c th¶i sinh ho¹t chiÕm 77,8%, r¸c th¶i
c«ng nghiÖp vµ x©y dùng chiÕm 20,3% chÊt th¶i bÖnh viÖn lµ 0,65% vµ chÊt
th¶i ®éc h¹i lµ 5,25%.
Tæng c¸c r¸c th¶i theo tÝnh to¸n cña C«ng ty SODEXEN INC ë trªn lµ
2.77 m3/ngµy, theo tÝnh to¸n cña C«ng ty M«i trêng ®« thÞ Hµ Néi
(URENCO) con sè nµy lµ 2.195 m3/ngµy (kh«ng tÝnh ®Õn bïn bÓ phèt). Hai
sè liÖu chªnh lÖch nhau kho¶ng 24% xuÊt ph¸t tõ viÖc thu gom r¸c th¶i cha
triÖt ®Ó cho mäi nguån th¶i do ®ã khã x¸c ®Þnh mét c¸ch chÝnh x¸c lîng r¸c
th¶i ph¸t sinh. Tuy nhiªn cã thÓ coi sè lîng theo SODEXEN INC lµ sè liÖu
tÝnh cho trêng hîp cao vµ cña URENCO lµ sè liÖu trung b×nh.
Tæng hîp c¸c sè liÖu trªn víi ph¬ng ¸n cao, sè liÖu vÒ tæng qu¸t r¸c
th¶i cña néi thµnh vµ b×nh qu©n ®Çu ngêi víi sè d©n íc tÝnh 1,2 triÖu ngêi
n¨m 1997 nh sau:
B¶ng 1.3. Khèi lîng r¸c th¶i néi thµnh n¨m 1997.
Nguån
Khèi lîng ngµy
ThÓ tÝch ngµy
Tæng (tÊn)
§Çu ngêi
Tæng (m3)
§Çu ngêi
(kg)
(m3)
- ChÊt th¶i sinh ho¹t
1.368
1,140
2.652
0,000221
- ChÊt th¶i c«ng nghiÖp
328
0,276
336
0,00028
- ChÊt th¶i bÖnh viªn
12
0,010
24
0,00002
- ChÊt th¶i ®éc h¹i
140
0,117
300
0,000205
Tæng céng
1.848
1,543
3.312
0,00272
Tæng céng n¨m
601.520
1.208.800
1.3. Thµnh phÇn r¸c th¶i.
URENCO ®· x¸c ®Þnh thµnh phÇn r¸c th¶i nãi chung cho néi thµnh nh
sau:
I
1.1
1.2
1.3
1.4.
B¶ng 1.4. Thµnh phÇn r¸c th¶i néi thµnh Hµ Néi
Thµnh phÇn
% theo khèi lîng
Cã thÓ ch¸y ®îc
L¸ c©y, qu¶, cñ, x¸c xóc vËt, thøc ¨n thõa
50,27
GiÊy c¸c lo¹i
2,72
GiÎ r¸ch, c©y, gç
6,27
Nhùa, cao su, da
0,71
12
II
2.1
2.2
2.3
2.4
2.5
Kh«ng ch¸y ®îc
Vá èc, x¬ng
Thuû tinh
G¹ch ®¸, sµnh sø, ®Êt, xØ than
Kim lo¹i
T¹p chÊt khã ph©n lo¹i (< 100 mm)
1,06
0,31
7,21
1,02
30,21
Trong chÊt th¶i thµnh phÇn chÊt h÷u c¬ cao, c¸c lo¹i nh giÊy, thuû tinh,
kim lo¹i thÊp do cã sù thu nhÆt cña nh÷ng ngêi bu«n b¸n ®ång n¸t.
Thµnh phÇn chÊt th¶i sinh ho¹t nãi chung thay ®æi theo mïa. Trong
mïa hÌ vµ thêi gian TÕt cæ truyÒn, tû lÖ l¸ vµ giÊy trong chÊt th¶i t¨ng lªn.
Trong mïa kh« tõ th¸ng 10 ®Õn th¸ng 4 c¸c ho¹t ®éng x©y dùng nhiÒu h¬n
do ®ã tû lÖ g¹ch ngãi, ®¸ vôn trong chÊt th¶i còng t¨ng. Mét trong c¸c yÕu
tè ®îc xem xÐt n÷a lµ chÊt th¶i phÇn nµo ®Æc trng cho møc ®é ph¸t triÓn
kinh tÕ, ë khu d©n c nµo cã møc thu nhËp cao th× chÊt th¶i cã chøa tû lÖ giÊy
cao h¬n.
2. Tæ chøc qu¶n lý r¸c th¶i.
2.1. Tæ chøc.
C«ng ty M«i trêng ®« thÞ Hµ Néi (URENCO) ho¹t ®éng díi d¹ng
doanh nghiÖp, lµm dÞch vô phôc vô lîi Ých c«ng céng. M« h×nh tæ chøc cña
®èc
- C¸cURENCO
phã gi¸m chÞu
®èc tr¸ch nhiÖm qu¶n lý r¸c
C«ng ty lµ trùc tuyÕnGi¸m
- chøc
n¨ng.
th¶i cña néi thµnh Hµ Néi.
C¬ cÊu tæ chøc cña URENCO:
Phßng
kÕ
ho¹ch
®iÒu
®é
Phßng
TC, kÕ
to¸n
5 xÝ nghiÖp
MT§T
Phßng
kü
thuËt
vËt t
Phßng
tæ
chøc
lao
®éng
4 ®oµn c¬
giíi
C¸c phßng
nghiÖp vô
Phßng
HT
quèc
tÕ
XÝ nghiÖ
chÕ biÕn
phÕ th¶i
C¸c tæ thu
gom
Phßng
hµnh
chÝnh
y tÕ
Phßng
kiÓm
tra s¶n
xuÊt
XN CK DV
m«i trêng
13C¸c tæ qu¶n
lý nhµ
VSCC
Tæ c¬ khÝ
söa ch÷a
Phßng
qu¶n
lý dù
¸n
C¸c bé phËn cña URENCO nh sau:
14
STT
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
B¶ng 1.5. §Þa ®iÓm, diÖn tÝch c¸c bé phËn cña URENCO
Tªn
§Þa ®iÓm
DiÖn tÝch (m2)
Trô së URENCO
10 Cao B¸ Qu¸t
3.522
XN M«i trêng ®« thÞ sè 1 +
§oµn xe c¬ giíi 1 - 3
256 Thuþ Khuª
7.220
XN M«i trêng ®« thÞ sè 2
48 Trµng Thi
68
XN M«i trêng ®« thÞ sè 3
2 ngâ Mai H¬ng
235
55 ngâ Quúnh
297
§oµn xe c¬ giíi 2
152 Lª §¹i Hµnh
3.156
§oµn xe c¬ giíi 3
52 L¸ng H¹
1.512
XÝ nghiÖp c¬ giíi
150 La Thµnh
5.412
Céng
21.422 m2
XÝ nghiÖp chÕ biÕn
T©y Mç - Tõ Liªm
25.000
B·i ch«n lÊp
MÔ Tr× - Tõ Liªm
80.038
B·i ch«n lÊp
Tam HiÖp - Gia L©m
35.000
B·i ch«n lÊp
L©m Du - Gia L©m
190.000
Céng 330.038 m2
5 xÝ nghiÖp M«i trêng ®« thÞ chÞu tr¸ch nhiÖm thu gom r¸c th¶i trong
c¸c quËn néi thµnh.
- 2 ®oµn xe c¬ giíi chÞu tr¸ch nhiÖm vËn chuyÓn cho 11 xÝ nghiÖp
MT§T.
- 1 ®oµn xe lµm nhiÖm vô tíi röa ®êng vµ 1 ®oµn thu ph©n vµ hót ph©n
xÝ m¸y.
2.2. Nh©n sù.
N¨m 1997, URENCO cã 3.091 ngêi, cã kho¶ng 63,7% lµ c«ng nh©n
thu gom. Nh©n sù ®îc x¾p sÕp nh sau:
B¶ng 1.6. Nh©n sù cña URENCO ë c¸c bé phËn.
Bé phËn
Sè lîng (ngêi)
Thu r¸c
1961
L¸i xe
212
Phô xe
128
Thu ph©n hai ng¨n
30
VÖ sinh c«ng céng
289
C«ng nh©n XN c¬ khÝ
95
XN chÕ biÕn compost CÇu DiÔn
48
Ban qu¶n lý b·i ch«n lÊp
54
V¨n phßng C«ng ty
105
B¶o vÖ
82
T¹p vô
87
Tæng céng
3091
C¸c xÝ nghiÖp M«i trêng ®« thÞ quËn cã sè lîng lao ®éng b»ng kho¶ng
78% tæng lùc lîng lao ®éng cña C«ng ty theo thµnh phÇn sau:
15
- Nh©n viªn hµnh chÝnh:
4%
- Nh©n viªn thu r¸c:
84%
- Nh©n viªn lµm vÖ sinh c¸c nhµ WC c«ng céng:
12%
Trong sè c«ng nh©n quÐt ®êng vµ thu r¸c, phô n÷ chiÕm 91%.
1.3. ThiÕt bÞ.
a, Thu gom vµ chøa.
URENCO ®îc trang bÞ c¸c ph¬ng tiÖn thu gom vµ chøa sau:
B¶ng 1.7. C¸c ph¬ng tiÖn thu gom vµ chøa.
(Theo b¸o c¸o cña URENCO, n¨m 1997)
Chñng lo¹i
C«ng suÊt
Sè lîng (c¸i)
Xe ®Èy
0,3 - 0,40 m3
1200
C«ng ten n¬
5 m3
58
3
Thïng lín
3-7m
Thïng nhá
0,3 - 0,6 m3
770
b, VËn chuyÓn.
N¨m 1996, c¸c ®¬n vÞ cña URENCO cã tæng sè xe lµ 178 xe, trong ®ã:
- 150 xe chë r¸c trong ®ã cã 1 xe cuèn Ðp 6 m3, 2 xe cuèn Ðp 2,5 tÊn vµ
1 xe cuèn Ðp 5 tÊn.
- 17 xe hót ph©n.
- 42 xe röa ®êng.
- 12 xe phôc vô hµnh chÝnh vµ c¸c nhiÖm vô kh¸c.
C¸c xe chë r¸c th¶i hÇu hÕt ®îc trang bÞ thiÕt bÞ cÈu ë sau xe vµ c¸c
cÈu mãc, cÈu sên hoÆc thïng xe t¶i. C¸c xe nµy ®· kh¸ cò, nhiÒu xe ®ang
n»m chê söa ch÷a, chØ cã 70 - 80% sè xe ho¹t ®éng.
3. Xö lý vµ ch«n lÊp r¸c th¶i.
3.1. Xö lý r¸c th¶i.
C¸c r¸c th¶i ë Hµ Néi míi ®îc xö lý mét phÇn nhá. URENCO cã mét
nhµ m¸y chÕ biÕn ph©n h÷u c¬ (compost) d¹ng pilot ë CÇu DiÔn, do h·ng T
vÊn Tokin vµ Taylos International Ltd liªn kÕt víi Tokin & Assoclatlo (Tokin
and Taylos, 1991) cña New Zealand tµi trî. Nhµ m¸y cã c«ng suÊt 30.000
m3 r¸c ®· tuyÓn lùa/n¨m, chÕ biÕn 7.500 tÊn ph©n compost/n¨m.
C¸c r¸c th¶i nh thuû tinh, giÊy kim lo¹i, chÊt dÎo … ®îc thu håi do
nh÷ng ngêi bíi r¸c vµ nh÷ng ngêi lµm ®ång n¸t. Theo URENCO cã
kho¶ng 6.000 ngêi ®ang lµm c«ng viÖc nµy víi sè lîng thu gom kho¶ng
122.222 m3.
Ngoµi sè lîng ®Ó chÕ biÕn ph©n compost vµ chÊt t¸i sinh thu håi ë trªn,
r¸c th¶i cña Hµ Néi kh«ng ®îc xö lý vµ ch«n ë b·i MÔ Tr× vµ Tam HiÖp.
3.2. Ch©n lÊp.
C¸c b·i ch«n lÊp cña Hµ Néi ®îc tãm t¾t trong b¶ng sau:
16
17
B¶ng 1.8. C¸c b·i ch«n lÊp r¸c th¶i Hµ Néi.
(Theo b¸o c¸o cña URENCO)
C¸c chØ tiªu
MÔ Tr×
L©m Du
Tam HiÖp
T©y Mç
DiÖn tÝch (ha)
8,2
22
3,5
6,2
Kho¶ng c¸ch tíi
12
6
14
14
thµnh phè
§êng giao th«ng
Tèt 2 km cÇn Tèt (qua cÇu Tèt, 0,5 km
Tèt
§êng chÝnh
söa
tèt)
cÇn söa ch÷a
§êng vµo
ViÖc sö dông hiÖn B·i r¸c, ruéng
Míi x©y
§ang x©y
nay
lóa
dùng xong
dùng
Kho¶ng c¸ch ®Õn
khu d©n c gÇn nhÊt
100 - 500
50 - 100
500
100
(m)
Ao hå gÇn nhÊt
100
0
0
100
C¸c ho¹t ®éng CN, SX g¹ch, g¹ch
Kh«ng
C¸c n/m CN
C¸c n/m
th¬ng m¹i
l¸t
lín, nghÜa
cn
®Þa
TÇm quan träng
Níc ®· bÞ «
GÇn b·i
Kh«ng quan
Kh«ng
®èi víi nguån cÊp
nhiÔm
giÕng khoan
träng
quan träng
níc
Kh¶ n¨ng chøa
§· hÕt
Kho¶ng 5
§· hÕt
Kho¶ng 3
n¨m
n¨m
Trong c¸c b·i ch«n lËp r¸c th¶i hiÖn nay, hai b·i MÔ Tr× vµ Tam HiÖp
®· ®Çy, kh«ng thÓ sö dông tiÕp nÕu nh kh«ng më réng. Kh¶ n¨ng më réng
cña b·i MÔ Tr× lµ kh«ng thÓ thùc hiÖn ®îc, do cã khu d©n c xung quanh.
B·i Tam HiÖp cã thÓ më réng ®îc. H¹n chÕ cña b·i nµy lµ cèt thÊp thêng cã ngËp lôt vµo mïa ma. Níc ngÊm ®· bÞ « nhiÔm ë khu vùc xung
quanh sÏ kh«ng ®îc khai th¸c trong n¨m tíi, cã ý liÕn lµ cã thÓ më réng b·i
nµy. Tuy nhiªn xÐt vÒ t¸c ®éng l©u dµi tíi nguån níc nªn h¹n chÕ viÖc më
réng b·i nµy.
B·i L©m Du theo kh¶o s¸t cña ®oµn ®Þa chÊt 2 (K 2) n»m trªn tÇng
ngËm níc cña khu vùc khai th¸c níc ngÇm ë Gia L©m vµ gÇn b·i giÕng L¬ng Yªn.
C¶ hai khu vùc khai th¸c níc ngÇm theo kÕ ho¹ch cÊp níc sÏ cã c«ng
suÊt khai th¸c níc ngÇm t¨ng, do ®ã kh¶ n¨ng « nhiÔm nguån cÊp níc cña
b·i L©m Du cao. Theo quyÕt ®Þnh cña thµnh phè, b·i L©m Du chØ ®Ó cho r¸c
th¶i x©y dùng.
18
HiÖn nay thµnh phè ®ang x©y dùng b·i ch«n lÊp T©y Mç t¹i Tõ Liªm
víi diÖn tÝch 6,2 ha. B·i nµy cã thÓ sö dông trong thêi gian tõ 2 ®Õn 3 n¨m.
TÊt c¶ c¸c b·i ch«n lÊp r¸c th¶i hiÖn trï b·i T©y Mç ®Òu kh«ng ®îc lãt
®¸y vµ thµnh b»ng líp ®Êt sÐt ng¨n níc rØ ngÊm xuèng vµ ra xung quanh.
Riªng b·i L©m Du cã 0,5 m ®Êt sÐt ë phÝa hµnh lang b¶o vÖ ®ª s«ng Hång.
Nh vËy cã thÓ ®¸nh gi¸ tãm t¾t vÒ viÖc thu gom, vËn chuyÓn, xö lý
ch«n lÊp r¸c th¶i cña Hµ Néi nh sau:
- Cha thu gom hÕt r¸c th¶i ph¸t sinh.
- Kh«ng ph©n lo¹i r¸c th¶i.
- C¸c ph¬ng tiÖn vËn chuyÓn ®· qu¸ cò vµ cha phï hîp víi ®Æc ®iÓm
cña thµnh phè Hµ Néi.
- ChÕ biÕn mét phÇn kh«ng ®¸ng kÓ r¸c th¶i.
- C¸c b·i ch«n lÊp trõ b·i T©y Mç ®Òu cha ®¹t tiªu chuÈn vÖ sinh.
- Kh«ng ®ñ b·i ch«n lÊp.
4. Mét sè ph¬ng ph¸p xö lý r¸c th¶i.
HiÖn nay trªn thÕ giíi cã mét sè ph¬ng ph¸p xö lý r¸c th¶i phæ biÕn
nh sau:
4.1. Ch«n lÊp.
Ch«n lÊp r¸c trong c¸c b·i ®· ®îc chuÈn bÞ tríc (cã thÓ ®îc lãt thµnh
xung quanh vµ ®¸y b»ng c¸c vËt liÖu chèng thÊm nh ®Êt sÐt, chÊt dÎo) lµ ph¬ng ph¸p truyÒn thèng tõ xa ®Õn nay. R¸c ®îc ®æ thµnh tõng líp cã chiÒu
dµy kho¶ng 0,5 ®Õn 1, sau ®ã ®Çm nÐn chÆt vµ phñ lªn trªn mét líp ®Êt hay
c¸t. §é cao ®æ r¸c trong b·i ch«n lÊp tuú thuéc vµo thiÕt kÕ, th«ng thêng ë
níc ta cã chiÒu cao ®æ r¸c tõ 5 ®Õn 10 m.
4.2. ChÕ biÕn ph©n h÷u c¬ (compost)
R¸c ®îc ñ thµnh ®èng hay luèng, nhê c¸c vi sinh vËt cã trong r¸c hay
bæ sung tõ bªn ngoµi ®Ó ph©n huû c¸c chÊt gluxit, lipit vµ protein trong r¸c
thµnh mïn h÷u c¬. Tuú thuéc vµo viÖc ph©n huû vi sinh vËt hiÕu khÝ hay ky
khÝ mµ cã bè trÝ viÖc cung cÊp kh«ng khÝ cho c¸c b·i nµy hay luèng r¸c hay
kh«ng.
4.3. §èt r¸c.
§èt r¸c trong c¸c lo¹i lß ®èt thêng sö dông nhiªn liÖu lµ dÇu vµ kÕt hîp
víi viÖc thu nhiÖt khi ®èt r¸c ®Ó s¶n xuÊt ®iÖn n¨ng hay nhiÖt n¨ng … Tro
vµ c¸c thµnh phÇn kh«ng ch¸y ®îc sau khi ®èt ®em ®i ch«n lÊp.
4.4. Mét sè c«ng nghÖ ®óc Ðp ho¸ r¾n.
19
C«ng nghÖ ®óc Ðp ho¸ r¾n nh hydromex, pasta lµ c«ng nghÖ sö dông
viÖc nÐn Ðp c¸c ch¸t polimer vµ r¸c th¶i thµnh c¸c tÊm hay khèi … cã thÓ sö
dông lµm vËt liÖu x©y dùng.
Mét sè u nhîc ®iÓm chÝnh cña c¸c ph¬ng ph¸p xö lý r¸c ®îc tãm t¾t
trong b¶ng sau:
B¶ng 1.9. So s¸nh c¸c ph¬ng ph¸p xö lý r¸c th¶i.
STT
Ph¬ng
¦u ®iÓm
Nhîc ®iÓm
Kh¶ n¨ng ¸p dông vµ
ph¸p
xu thÕ sö dông trªn
thÕ giíi
1
Ch«n lÊp
RÎ tiÒn nhÊt, ®¬n
gi¶n nhÊt
2
ChÕ biÕn
3
§èt
4
Ho¸ r¾n
RÎ tiÒn,
DiÖn tÝch ®Êt Ýt,
TËn dông ®îc c¸c
chÊt h÷u c¬ trong
r¸c th¶i theo chu
tr×nh sinh th¸i
Ýt nguy c¬ « nhiÔm
m«i trêng (khi ®îc
trang bÞ ®ång bé c¶
thiÕt bÞ lµm c¸c vËt
liÖu x©y dùng )
Ýt nguy c¬ « nhiÔm
m«i trêng,
TËn dông ®îc c¸c
chÊt h÷u c¬ trong
r¸c th¶i lµm c¸c vËt
liÖu x©y dùng
Nguy c¬ «
nhiÔm m«i trêng
cao nhÊt, Tèn
®Êt nhÊt
Cã kh¶ n¨ng ¶nh
hëng tíi søc
khoÎ cña ngêi
lao ®éng trùc
tiÕp
Cho tÊt c¶ c¸c lo¹i r¸c,
ë c¸c níc ®ang ph¸t
triÓn
§¾t tiÒn nhÊt
Cho r¸c c«ng nghiÖp, y
sinh vµ ®éc h¹i nguy
hiÓm,
ë c¸c níc c«ng nghiÖp
ph¸t triÓn
Cho r¸c c«ng nghiÖp,
x©y dùng ë Hoa Kú vµ
NhËt B¶n
Kh¸ ®¾t
Cho r¸c cã thµnh phÇn
h÷u c¬ cao nh r¸c sinh
ho¹t,
ë c¸c níc ®ang ph¸t
triÓn, níc n«ng nghiÖp
5. T×nh h×nh sö dông ph©n bãn ho¸ häc trong n«ng nghiÖp ë Hµ Néi
Theo sè liÖu cña tæ chøc L¬ng thùc ThÕ giíi FAO n¨m 1990, ph©n ho¸
häc (N,P2O5 vµ K2O) sö dông cho n«ng nghiÖp trung b×nh trªn thÕ giíi lµ
95,4 kg/ha, ë ViÖt Nam lµ 73,5 kg/ha. MÆt dï lîng ph©n ho¸ häc ë níc ta
thÊp h¬n trung b×nh thÕ giíi nhng tèc ®é t¨ng lîng ph©n ho¸ häc cao. N¨m
1985 chØ cã 62,7 kg/ha nh vËy tèc ®é t¨ng kho¶ng 10,4%/n¨m. §Æc biÖt ë
Hµ Néi trong c¸c vïng th©m canh cao nh x· §«ng D, H÷u NghÞ n¨m 1989
®· dïng 372,5 kg/ha. Riªng cho rau qu¶ lîng ph©n ho¸ häc ®îc sö dông nh
sau:
20
- Xem thêm -