Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nước việt nam thực trạng và giải pháp...

Tài liệu Cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nước việt nam thực trạng và giải pháp

.DOC
71
60
122

Mô tả:

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 lêi nãi ®Çu 1. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi: Cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng, sau h¬n mét thËp niªn thùc hiÖn c«ng cuéc ®æi míi, cïng víi khu vùc kinh tÕ quèc doanh khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh ®· cã nh÷ng bíc ph¸t triÓn nhanh chãng vµ ngµy cµng kh¼ng ®Þnh ®îc vÞ trÝ vµ vai trß cña m×nh trong nÒn kinh tÕ, hµng n¨m khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh ®ãng gãp kho¶ng 60% - 65% vµo GDP, 40% - 45% cho ng©n s¸ch nhµ níc vµ thu hót h¬n 80% lao ®éng cho x· héi. Nhê cã chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn, DNNQD míi thùc sù cã ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t huy lîi thÕ cña m×nh trong c¬ chÕ míi. Víi ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng linh ho¹t, n¨ng ®éng vµ cã tÝnh tù chñ cao DNNQD ®· nhanh chãng hoµ nhËp víi kinh tÕ thÞ trêng, t¹o ra nhiÒu s¶n phÈm cho x· héi, gãp phÇn kiÒm chÕ l¹m ph¸t, gi¶m tû lÖ thÊt nghiÖp vµ lµ ®èi t¸c c¹nh tranh s«i ®éng víi DNNN, gãp phÇn tÝch cùc vµo sù phån vinh cña ®Êt níc. Vai trß vµ vÞ trÝ quan träng cña DNNQD ®ßi hái ph¶i cã c¬ chÕ vµ chÝnh s¸ch thÝch hîp t¹o ®iÒu kiÖn cho DNNQD ph¸t huy m¹nh mÏ mäi tiÒm n¨ng, thÕ m¹nh cña m×nh. Trªn thùc tÕ, trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y nhËn thøc ®îc tiÒm n¨ng to lín cña DNNQD c¸c NHTM ®· ®Èy m¹nh ho¹t ®éng cho vay ®èi víi c¸c doanh nghiÖp nµy t¹o ®iÒu kiÖn cho doanh nghiÖp ph¸t triÓn vµ më réng ho¹t ®éng kinh doanh cña Ng©n hµng gãp phÇn vµo sù ph¸t triÓn chung cña toµn bé nÒn kinh tÕ. Tuy nhiªn, trong thêi gian thùc tËp t¹i chi nh¸nh NHNo&PTNT tØnh Hng Yªn em nhËn thÊy r»ng ho¹t ®éng cho vay ®èi víi DNNQD cha t¬ng xøng víi nhu cÇu vèn thùc tÕ cña c¸c doanh nghiÖp nµy. V× vËy sau mét thêi gian nghiªn cøu n¾m b¾t t×nh h×nh thùc tÕ em ®· lùa chän ®Ò tµi “Gi¶i ph¸p më réng cho vay ®èi víi doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh t¹i chi nh¸nh NHNo&PTNT tØnh Hng Yªn” víi mong muèn gãp mét phÇn nhá bÐ kiÕn thøc cña m×nh vµo viÖc t×m ra c¸c gi¶i ph¸p ®Ó më réng cho vay ®èi víi DNNQD t¹i chi nh¸nh NHNo&PTNT tØnh Hng Yªn. Néi dung ®Ò tµi lµ mét vÊn ®Ò réng vµ phøc t¹p v× vËy chuyªn ®Ò nµy sÏ kh«ng tr¸nh khái nh÷ng khiÕm khuyÕt. Em mong nhËn ®îc sù gióp ®ì cña c¸c thÇy c«, cña ban l·nh ®¹o vµ c¸n bé c«ng nh©n viªn chi nh¸nh NHNo&PTNT tØnh Hng Yªn, ®ång thêi em còng mong nhËn ®îc nh÷ng ®ãng gãp cña c¸c b¹n sinh viªn ®Ó bµi viÕt cña em ®îc hoµn thiÖn vµ cã thùc tiÔn h¬n. 1 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Ch¬ng 1 DOANH NGHIÖP NGOµI QUèC DOANH vµ vai trß cña tÝn dông ng©n hµng ®èi víi DOANH NGHIÖP NGOµI QUèC DOANH 1.1. DNNQD trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ë ViÖt Nam 1.1.1. Kh¸i niÖm, ph©n lo¹i, ®Æc ®iÓm vµ vai trß cña DNNQD trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ë ViÖt Nam. 1.1.1.1. Kh¸i niÖm vÒ DNNQD: Doanh nghiÖp lµ tæ chøc kinh tÕ cã tªn riªng, cã tµi s¶n, cã trô së giao dÞch æn ®Þnh, ®îc ®¨ng ký kinh doanh theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt nh»m môc ®Ých thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng kinh doanh. DNNQD lµ mét bé phËn cña nÒn kinh tÕ, lÊy së h÷u t nh©n lµm nÒn t¶ng, ®îc tån t¹i l©u dµi, ®îc b×nh ®¼ng tríc ph¸p luËt vµ cã tÝnh sinh lîi hîp ph¸p chñ ®éng trong mäi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong khu«n khæ cña ph¸p luËt. XuÊt ph¸p tõ h×nh thøc së h÷u cña DNNQD, Nhµ níc kh«ng cÊp vèn ho¹t ®éng còng nh kh«ng t¸i cÊp vèn mµ vèn ho¹t ®éng cña DNNQD lµ vèn do t nh©n bá ra hay mét nhãm c¸c thµnh viªn lµ c¸c tæ chøc, c¸ nh©n gãp 2 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 l¹i. Sè tiÒn nµy nhiÒu hay Ýt phô thuéc vµo qui m« ngµnh nghÒ, lÜnh vùc s¶n xuÊt kinh doanh theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt (®ù¬c quy ®Þnh trong luËt doanh nghiÖp). MÆt kh¸c, trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh, DNNQD ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n, v« h¹n hay hçn hîp c¶ v« h¹n vµ h÷u h¹n. §iÒu ®ã tuú thuéc vµo ®Æc trng cña tõng lo¹i h×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña DNNQD mµ c¸c c¸ nh©n, tæ chøc tham gia trong ®ã. 1.1.1.2. Ph©n lo¹i DNNQD: * NÕu c¨n cø vµo møc ®é tr¸ch nhiÖm trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh th× DNNQD bao gåm c¸c doanh nghiÖp chiô tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n (c«ng ty TNHH, c«ng ty cæ phÇn, hîp t¸c x·…), c¸c doanh nghiÖp chÞu tr¸ch nhiÖm hçn hîp (c«ng ty hîp vèn ®¬n gi¶n lµ c«ng ty trong ®ã cã mét thµnh viªn nhËn vèn chÞu tr¸ch nhiÖm v« h¹n cßn c¸c thµnh viªn gãp vèn kh¸c chÞu tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n trªn phÇn vèn ®ãng gãp mµ th«i). * NÕu chia theo tÝnh chÊt së h÷u vèn, DNNQD bao gåm c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp së h÷u mét chñ (doanh nghiÖp t nh©n, c«ng ty TNHH 1 thµnh viªn), së h÷u nhiÒu chñ (c«ng ty cæ phÇn, c«ng ty TNHH cã tõ 2 thµnh viªn trë lªn, hîp t¸c x·...). Tuy nhiªn dï ph©n lo¹i theo h×nh thøc nµo th× DNNQD còng bao gåm c¸c lo¹i h×nh sau: Doanh nghiÖp t nh©n, c«ng ty TNHH, c«ng ty cæ phÇn, hîp t¸c x·. - Doanh nghiÖp t nh©n: §iÒu 99 luËt doanh nghiÖp quy ®Þnh “Doanh nghiÖp t nh©n lµ doanh nghiÖp do mét c¸ nh©n lµm chñ vµ tù chÞu tr¸ch nhiÖm b»ng toµn bé tµi s¶n cña m×nh vÒ mäi ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. - C«ng ty TNHH: lµ doanh nghiÖp gåm kh«ng qu¸ 50 thµnh viªn gãp vèn thµnh lËp, thµnh viªn chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ c¸c kho¶n nî vµ c¸c nghÜa vô tµi s¶n kh¸c cña doanh nghiÖp trong ph¹m vi sè vèn ®· cam kÕt gãp vµo doanh nghiÖp. - C«ng ty cæ phÇn: lµ doanh nghiÖp trong ®ã vèn ®iÒu lÖ ®îc h×nh thµnh tõ nhiÒu phÇn vèn gãp b»ng nhau gäi lµ cæ phÇn, ngêi së h÷u cæ phÇn gäi lµ cæ ®«ng, cæ ®«ng chØ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ c¸c kho¶n nî vµ c¸c nghÜa vô tµi s¶n kh¸c cña doanh nghiÖp trong ph¹m vi sè vèn ®· gãp vµo doanh nghiÖp. - Hîp t¸c x·: lµ tæ chøc kinh tÕ tù chñ do nh÷ng ngêi lao ®éng cã nhu cÇu, cã lîi Ých chung tù nguyÖn cïng gãp vèn, gãp søc lËp ra theo quy ®Þnh 3 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 cña ph¸p luËt ®Ó ph¸t huy søc m¹nh cña tËp thÓ vµ tõng x· viªn nh»m gióp nhau thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ h¬n c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, dÞch vô vµ c¶i thiÖn ®êi sèng, gãp phÇn ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®Êt níc. 1.1.1.3. §Æc ®iÓm cña DNNQD ë ViÖt Nam: B¾t ®Çu h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn tõ n¨m 1986 cho ®Õn nay, tr¶i qua mét giai ®o¹n h¬n mêi n¨m c¸c DNNQD níc ta cã nh÷ng ®Æc ®iÓm sau: * Quy m« vèn nhá bÐ: NÒn kinh tÕ ViÖt Nam vÉn lµ mét nÒn kinh tÕ chËm ph¸t triÓn, kh«ng cã sù n¨ng ®éng do ®ã kh¼ n¨ng tÝch luü vèn néi bé rÊt thÊp. Ngêi d©n vÉn cha cã thãi quen ®Ó ®ång tiÒn nhµn rçi cña m×nh cã thÓ sinh lêi b»ng c¸ch ®Çu t vµo s¶n xuÊt kinh doanh, mµ chØ göi tiÒn tiÕt kiÖm vµo Ng©n hµng hoÆc gi÷ tiÒn ë nhµ. C¸c DNNQD dùa trªn së h÷u t nh©n vÒ t liÖu s¶n xuÊt nªn nguån vèn mang tÝnh chÊt nhá hÑp, mÆt kh¸c th©m niªn tån t¹i cha l©u nªn cha cã ®iÒu kÖn ®Ó tÝch luü vèn. Nguån vèn ho¹t ®éng chñ yÕu lµ ®i vay tõ b¹n bÌ, vay t nh©n, vay Ng©n hµng vµ c¸c TCTD kh¸c. Song do uy tÝn cña c¸c DNNQD cha cao nªn viÖc vay vèn gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n, mÆc dï ®· cã nhiÒu v¨n b¶n cña chÝnh phñ, NHNN quy ®Þnh vÒ viÖc më réng cho vay ®èi víi khu vùc nµy. HÇu hÕt c¸c DNNQD cã quy m« võa vµ nhá (theo NghÞ ®Þnh sè 90/2001/N§ - CP cña ChÝnh Phñ ®Þnh nghÜa th× doanh nghiÖp võa vµ nhá lµ c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh theo ph¸p luËt hiÖn hµnh, cã vèn ®¨ng ký kh«ng qóa 10 tû ®ång hoÆc sè lao ®éng trung b×nh hµng n¨m kh«ng qu¸ 300 ngêi). Thùc tÕ sè DNNQD cã sè vèn sö dông díi 10 tû ®ång chiÕm 70%, b×nh qu©n sè vèn thùc tÕ sö dông 1 DNNQD lµ 4,7 tû ®ång, lao ®éng b×nh qu©n cña DNNQD lµ 36 ngêi. Møc trang bÞ tµi s¶n trªn 1 lao ®éng chØ cã 44,7 triÖu ®ång. Lîng vèn tù cã cña c¸c doanh nghiÖp chØ ®¸p øng tõ 30% ®Õn 40% yªu cÇu. VÊn ®Ò thiÕu vèn cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh kÐo theo c¸c ®Æc ®iÓm vÒ tr×nh ®é c«ng nghÖ l¹c hËu, m«i trêng kinh doanh kh«ng thuËn lîi. * Tr×nh ®é kü thuËt c«ng nghÖ s¶n xuÊt l¹c hËu: Do quy m« vèn h¹n chÕ cïng víi viÖc thiÕu th«ng tin vÒ c«ng nghÖ, sù h¹n chÕ trong viÖc ¸p dông c«ng nghÖ tiªn tiÕn dÉn ®Õn tr×nh ®é c«ng nghÖ cña c¸c DNNQD nh×n chung lµ kh«ng ®ång bé. HÇu hÕt lµ c¸c thiÕt bÞ ®Òu cò kü, l¹c hËu, phÇn lín lµ m¸y cò t©n trang l¹i, tuæi cña c¸c m¸y mãc thiÕt vµo kho¶ng 20 tuæi. Theo sè liÖu ®iÒu tra cña viÖn qu¶n lý kinh doanh trung ¬ng n¨m 2003 th× chØ cã 25% doanh nghiÖp sö dông c«ng ngÖ t¬ng ®èi hiÖn ®¹i, 38,5% doanh nghiÖp sö dông c«ng nghÖ cæ truyÒn, 36,5% 4 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 doanh nghiÖp kÕt hîp c¶ c«ng nghÖ cæ truyÒn vµ hiÖn ®¹i. Do tr×nh ®é c«ng nghÖ quyÕt ®Þnh ®Õn n¨ng suÊt lao ®éng vµ chÊt lîng s¶n phÈm nªn s¶n phÈm cña DNNQD lµm ra cã søc c¹nh tranh kÐm trªn thÞ trêng. * M«i trêng s¶n xuÊt kinh doanh kh«ng thuËn lîi, thÞ trêng tiªu thô s¶n phÈm nhá bÐ, bÊp bªnh: KÓ tõ n¨m 1986 cho tíi nay hµng lo¹t c¸c chÝnh s¸ch, chñ tr¬ng liªn quan ®Õn ph¸t triÓn DNNQD ®· ®îc ban hµnh t¹o ra c¬ së ph¸p lÝ cho c¸c DNNQD ho¹t ®éng nh luËt c«ng ty, luËt doanh nghiÖp t nh©n n¨m 1990; luËt doanh nghiÖp n¨m 2000. Nhng ®Ó t¹o hµnh lang ph¸p lý ®Çy ®ñ cho kinh doanh th× vÉn cßn thiÕu nh luËt chèng ®éc quyÒn, luËt doanh nghiÖp võa vµ nhá... MÆc dï quyÒn b×nh ®¼ng ph¸p lÝ gi÷a DNNN vµ DNNQD ®· ®îc thõa nhËn nhng trong c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ, ®iÒu nµy vÉn cha nhÊt qu¸n, ®Æc biÖt trong chÝnh s¸ch thuÕ, tÝn dông, vèn, mÆt b»ng... Mét khã kh¨n lín cña c¸c DNNQD lµ thÞ trêng tiªu thô nhá hÑp kh«ng æn ®Þnh, mÆc dï thÞ trêng trong níc cã nhu cÇu kh¸ lín, nhng do vèn ®Çu t ban ®Çu Ýt, c«ng nghÖ s¶n xuÊt l¹c hËu nªn s¶n phÈm cña DNNQD lµm ra cã søc c¹nh tranh kÐm ngo¹i trõ mét sè mÆt hµng truyÒn thèng cã uy tÝn. Cïng víi ®ã lµ sù c¹nh tranh khèc liÖt cña hµng ngo¹i nhËp trµn lan, hµng nhËp lËu víi gi¸ rÎ. MÆt kh¸c, c¸c doanh nghiÖp Ýt cã sù giao lu trªn thÞ trêng quèc tÕ, thiÕu hiÓu biÕt vÒ c«ng nghÖ míi, vÒ kiÕn thøc kinh doanh vµ ph¸p luËt quèc tÕ dÉn tíi nhiÒu doanh nghiÖp lµm ¨n thua lç ph¸ s¶n. * Tr×nh ®é qu¶n lý kinh doanh kÐm ®Æc biÖt lµ tr×nh ®é yÕu kÐm trong viÖc lËp kÕ ho¹ch tµi chÝnh, n¨ng lùc cña ngêi lao ®éng thÊp. ViÖc lËp kÕ ho¹ch tµi chÝnh, x©y dùng kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh cã hiÖu qu¶ phô thuéc vµ nhiÒu nh©n tè: tr×nh ®é, kinh nghiÖm qu¶n lý kinh doanh, kh¶ n¨ng dù ®o¸n vÒ sù biÕn ®éng cña ngµnh, cña nÒn kinh tÕ... Ngêi chñ cña c¸c DNNQD ®Æc biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá chñ yÕu qu¶n trÞ b»ng kinh nghiÖm, theo c¸ch suy nghÜ hiÓu biÕt riªng cña m×nh. NhiÒu ngêi trong sè hä cha qua ®µo t¹o trêng líp nªn Ýt am hiÓu vÒ ph¸p luËt, yÕu kÐm vÒ n¨ng lùc vµ kiÕn thøc v× vËy rÊt khã kh¨n trong viÖc lËp kÕ ho¹ch tµi chÝnh, x©y dùng c¸c ph¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh kh¶ thi, trong khi thãi quen sö dông c¸c dÞch vô t vÊn mang tÝnh chuyªn nghiÖp cha h×nh thµnh. 5 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 C¸c sæ s¸ch kÕ to¸n cña DNNQD thêng qu¸ ®¬n gi¶n, kh«ng cËp nhËt, kh«ng ®Çy ®ñ vµ kh«ng chÝnh x¸c. Do vËy, viÖc ®¸nh gi¸ c¸c doanh nghiÖp (®Ó Ng©n hµng quyÕt ®Þnh cho vay) thùc sù khã kh¨n ®èi víi Ng©n hµng, nhÊt lµ hiÖn nay sæ s¸ch cña c¸c doanh nghiÖp hÇu hÕt ®Òu cha ®îc kiÓm to¸n. Thªm vµo ®ã ®éi ngò lao ®éng trong c¸c DNNQD nãi chung ®Òu cã kü n¨ng thÊp, rÊt Ýt ®îc qua ®µo t¹o, hÇu hÕt lµ lao ®éng phæ th«ng. §iÒu nµy còng lµ ®Æc ®iÓm chung cña ®éi ngò lao ®éng ë níc ta ¶nh hëng kh«ng nhá ®Õn hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. C¸c ®Æc ®iÓm trªn ®©y chÝnh lµ nh÷ng yÕu tè tiÒm Èn g©y rñi ro cho Ng©n hµng khi cho vay, v× thÕ ®Ó cã thÓ tiÕp cËn ®îc vèn tÝn dông DNNQD cÇn kh¾c phôc nh÷ng nhîc ®iÓm vµ ph¸t huy nh÷ng lîi thÕ cña m×nh. Còng nh Ng©n hµng khi cho vay cÇn thÈm ®Þnh kh¸ch hµng mét c¸ch kü lìng, t vÊn cho kh¸ch hµng nh»m tr¸nh c¸c thiÖt h¹i cã thÓ x¶y ra. 1.1.1.4. Vai trß cña c¸c DNNQD trong tiÕn tr×nh ®æi míi. Khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh ra ®êi vµ ph¸t triÓn trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, c¸c DNNQD chñ yÕu cã quy m« võa vµ nhá nªn rÊt linh ho¹t, nh¹y bÐn thÝch øng nhanh chãng víi sù biÕn ®éng cña thÞ trêng. Nã huy ®éng tèi ®a nguån vèn trong d©n c ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt níc. Víi tÝnh tù chñ vµ kh¶ n¨ng thÝch nghi cao, DNNQD ®ãng mét vai trß kh«ng thÓ thiÕu ®îc trong nÒn kinh tÕ, thÓ hiÖn qua c¸c mÆt sau: * DNNQD gãp phÇn thu hót tèi ®a mäi nguån vèn trong d©n, gi¶i quyÕt n¹n thÊt nghiÖp t¹o ra sù ph¸t triÓn c©n ®èi trong nÒn kinh tÕ. - Tr×nh ®é lùc lîng s¶n xuÊt cña níc ta cßn thÊp, trong khi tiÒm n¨ng ph¸t triÓn cßn lín song kh¶ n¨ng khai th¸c cßn h¹n chÕ. Sù ®éc chiÕm cña h×nh thøc së h÷u Nhµ níc vµ tËp thÓ kh«ng cho phÐp khai th¸c nh÷ng tiÒm n¨ng lín ®ã cña ®Êt níc, do ®ã vÉn cßn mét lîng vèn lín cßn n»m trong d©n c. ChØ cã con ®êng ph¸t triÓn DNNQD míi cã thÓ khai th¸c chóng. - DNNQD tham gia vµo hÇu hÕt c¸c ngµnh kinh tÕ tõ c«ng nghiÖp, th¬ng m¹i ®Õn dÞch vô, víi ®Æc tÝnh nh¹y bÐn, tæ chøc gän nhÑ nªn ®· thu hót ®îc rÊt nhiÒu lao ®éng cã tr×nh ®é kh¸c nhau. §Æc biÖt trong qu¸ tr×nh c¶i c¸ch c¸c DNNN ®· n¶y sinh mét sè vÊn ®Ò nh thÊt nghiÖp, sù bá ngá mét sè ngµnh kinh tÕ vµ khu vùc do nhµ níc kh«ng ®ñ søc ®¶m tr¸ch hoÆc kh«ng cã tÇm quan träng sèng cßn. ChÝnh c¸c DNNQD víi ®Æc tÝnh cña m×nh sÏ t¹o ra c«ng ¨n viÖc lµm gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò thÊt nghiÖp, ®iÒu tiÕt 6 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 lùc lîng ph©n gi¶i trªn c¸c khu vùc cßn nhiÒu kho¶ng trèng gãp phÇn d·n c¸ch, ®iÒu hoµ nhu cÇu lao ®éng. Sù ho¹t ®éng ®a d¹ng trªn nghiÒu ngµnh nghÒ cña c¸c DNNQD ®· t¹o ra sù ph¸t triÓn c©n ®èi cho nÒn kinh tÕ. * DNNQD ph¸t triÓn t¹o thªm nguån thu cho ng©n s¸ch Nhµ níc. Víi ®Æc ®iÓm lµ ®îc tæ chøc gän nhÑ, Ýt nh©n c«ng, d©y chuyÒn c«ng nghÖ ®¬n gi¶n, cã mèi quan hÖ s½n cã vÒ cung cÊp nguyªn vËt liÖu vµ tiªu thô s¶n phÈm nªn DNNQD cã ®Æc ®iÓm næi bËt lµ n¨ng ®éng, linh ho¹t thay ®æi nhanh mÆt hµng vµ ph¬ng híng kinh doanh, Do vËy c¸c DNNQD ®¸p øng kh¸ nhanh nhËy c¸c nhu cÇu phong phó, ®a d¹ng cña thÞ trêng, tõ ®ã t¹o ra ngµy cµng nhiÒu lîi nhuËn ®ãng gãp ®¸ng kÓ vµo nguån thu ng©n s¸ch Nhµ níc. Trªn thùc tÕ DNNQD ®ãng gãp mçi n¨m kho¶ng 40% 45% vµo ng©n s¸ch Nhµ níc. * DNNQD t¹o ra nhiÒu hµng ho¸ cho tiªu dïng vµ cho xuÊt khÈu. Theo chiÕn lîc ph¸t triÓn hµng tiªu dïng, hµng xuÊt khÈu cña §¶ng vµ Nhµ níc ta, DNNQD víi sù ®a d¹ng vÒ quy m«, ngµnh nghÒ vµ h×nh thøc kinh doanh ®· kh¬i dËy tiÒm n¨ng to lín trong d©n ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt, thu hót vèn, kü thuËt c«ng nghÖ cña níc ngoµi t¹o ra ngµy cµng nhiÒu s¶n phÈm phôc vô cho tiªu dïng vµ cho xuÊt khÈu. §Æc biÖt lµ sù kh«i phôc cña c¸c lµng nghÒ truyÒn thèng ë n«ng th«n ®· lµm ra c¸c s¶n phÈm cã gi¸ trÞ xuÊt khÈu ®ãng gãp phÇn quan träng vµo viÖc n©ng cao ®êi sèng cho d©n c ë n«ng th«n. * DNNQD cã t¸c dông quan träng ®èi víi qu¸ tr×nh CNH - H§H vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ë níc ta. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn DNNQD còng lµ qu¸ tr×nh c¶i tiÕn m¸y mãc thiÕt bÞ, n©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊt vµ chÊt lîng s¶n phÈm ®Ó ®¸p øng nhu cÇu thÞ trêng, ®Õn mét møc ®é nhÊt ®Þnh sÏ dÉn ®Õn ®æi míi c«ng nghÖ, lµm cho qu¸ tr×nh CNH - H§H ®Êt níc kh«ng chØ diÔn ra theo chiÒu réng mµ c¶ ë chiÒu s©u. MÆt kh¸c, sù phôc håi c¸c lµng nghÒ ë mét sè vïng quª ®· thóc ®Èy sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ. * DNNQD ph¸t triÓn gãp phÇn t¹o ra m«i trêng c¹nh tranh thóc ®Èy ph¸t triÓn kinh tÕ. Víi sù ®a d¹ng vÒ lÜnh vùc ho¹t ®éng, DNNQD ®· t¹o nªn m«i trêng c¹nh tranh trong nÒn kinh tÕ víi c¸c DNNN. Theo quy luËt th× c¹nh tranh sÏ lµ ®iÓm khëi ®Çu cña sù ph¸t triÓn. DNNQD cã t¸c dông thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña DNNN, bï ®¾p nh÷ng lç hæng do khu vùc nµy t¹o ra. §Æc biÖt nã 7 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 cã vai trß quan träng trong viÖc chèng l¹i xu thÕ ®éc quyÒn ®ang t¸c ®éng lµm tr× trÖ, c¶n trë nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn. ViÖc ph¸t triÓn DNNQD t¹o ra mét søc Ðp lín ®èi víi DNNN trªn c¬ së ®ã t¹o ra hµng ho¸, dÞch vô ngµy cµng phong phó ®a d¹ng, chÊt lîng cao h¬n. Khi ®ã kh¸ch hµng sÏ cã ®iÒu kiÖn lùa chän s¶n phÈm hµng ho¸ mµ m×nh a thÝch. B»ng con ®êng ®ã ®· buéc DNNN ph¶i quan t©m nhiÒu h¬n ®Õn vÊn ®Ò n©ng cao hiÖu qu¶, c¶i tiÕn chÊt lîng s¶n phÈm, vµ ®©y sÏ trë thµnh ®Þnh híng c¬ b¶n cho sù ph¸t triÓn cña b¶n th©n c¸c doanh nghiÖp nµy, tõ ®ã thóc ®Èy nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn. * DNNQD gãp phÇn t¹o ra thÞ trêng vèn réng lín cho Ng©n hµng. Sù xuÊt hiÖn vµ ph¸t triÓn cña c¸c DNNQD ®· t¹o ra mét nhãm kh¸ch hµng thêng xuyªn cho Ng©n hµng. Víi tèc ®é ph¸t triÓn nhanh chãng c¶ vÒ quy m« vµ chÊt lîng c¸c DNNQD ®· t¹o ra mét nhu cÇu lín cho Ng©n hµng c¶ vÒ vèn, thanh to¸n vµ c¸c dÞch vô qua Ng©n hµng. §iÒu nµy t¹o ®iÒu kiÖn cho Ng©n hµng ngµy cµng ph¸t triÓn. Nh chóng ta biÕt, ho¹t ®éng Ng©n hµng phô thuéc rÊt lín vµo nÒn kinh tÕ quèc d©n mµ trong ®ã DNNQD chiÕm mét tû lÖ ®¸ng kÓ do vËy, trong t¬ng lai DNNQD sÏ lµ thÞ trêng ®Çy triÓn väng cña ngµnh Ng©n hµng. NhËn thøc ®îc vai trß to lín cña DNNQD, Nhµ níc ta ®· khuyÕn khÝch vµ t¹o m«i trêng ngµy cµng thuËn lîi cho khu vùc nµy. Sau khi quèc héi th«ng qua luËt c«ng ty vµ luËt doanh nghiÖp t nh©n th¸ng 12/1990 DNNQD ®· cã sù ph¸t triÓn nhanh chãng vµ ®· ®¹t ®îc nh÷ng kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh, ph¸t huy tÝnh tÝch cùc trong viÖc huy ®éng vèn, gi¶i quyÕt viÖc lµm, t¹o sù n¨ng ®éng trong kinh doanh vµ tho¶ m·n nhu cÇu thÞ trêng. Mét kÕt qu¶ næi bËt lµ c¸c DNNQD t¨ng lªn nhanh chãng, t¨ng møc nép ng©n s¸ch vµ thu nhËp kh¸ cao. §¹t ®îc nh÷ng ®iÒu ®ã l¸ nhê nh÷ng ®iÒu kiÖn kh¸ thuËn lîi nh c¬ chÕ chÝnh s¸ch cña Nhµ níc lu«n khuyÕn khÝch, hç trî cho sù ra ®êi vµ ho¹t ®éng cña DNNQD. Nhµ níc còng lu«n cè g¾ng t¹o ra m«i trêng ph¸p lý b×nh ®¼ng, tù chñ trong kinh doanh ®Ó c¸c doanh nghiÖp nµy cã ®iÒu kiÖn v¬n lªn. H¬n n÷a, lùc lîng lao ®éng ViÖt Nam dåi dµo, lu«n s½n sµng ®¸p øng yªu cÇu cña thµnh phÇn kinh tÕ nµy. 1.1.2. ThuËn lîi vµ khã kh¨n cña DNNQD trong qu¸ tr×nh ®æi míi. 1.1.2.1. ThuËn lîi: * Khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh ®îc sù khuyÕn khÝch ph¸t triÓn cña Nhµ níc. Nhµ níc ta ®· cã chñ tr¬ng ®a d¹ng ho¸ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, ®Æc biÖt lµ t¨ng tû träng thµnh phÇn kinh tÕ ngoµi quèc doanh ®Ó tËn 8 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 dông c¸c nguån lùc cña nÒn kinh tÕ nh: lao ®éng vµ vèn. M«i trêng ph¸p lý sÏ ngµy cµng ®îc khai th«ng ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn tèi ®a cho khu vùc nµy ph¸t triÓn; bªn c¹nh ®ã Nhµ níc cã nh÷ng chÝnh s¸ch u ®·i cho khu vùc nµy nh miÔn gi¶m thuÕ trong nh÷ng n¨m ®Çu ®èi víi nh÷ng lÜnh vùc ®îc khuyÕn khÝch ph¸t triÓn, gi¶m gi¸ thuª ®Êt... Nh vËy, c¸c DNNQD sÏ cã rÊt nhiÒu ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó ph¸t triÓn. Nhµ níc ®· ban hµnh luËt doanh nghiÖp t nh©n, luËt c«ng ty vµ luËt doanh nghiÖp trong ®ã c«ng nhËn quyÒn b×nh ®¼ng cña chóng víi c¸c h×nh thøc kinh tÕ kh¸c tríc ph¸p luËt. §Æc biÖt, ®èi víi ngµnh Ng©n hµng, c¬ chÕ cho vay ®èi víi DNNQD ®· th«ng tho¸ng h¬n: thñ tôc cho vay ®¬n gi¶n h¬n, nÕu ph¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp kh¶ thi th× cã thÓ sö dông chÝnh sè vËt t hµng ho¸ h×nh thµnh tõ vèn vay lµm tµi s¶n b¶o ®¶m; c¸c h×nh thøc cho vay phong phó h¬n phï hîp víi ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh cña tõng doanh nghiÖp. * C¬ së h¹ tÇng cña nÒn kinh tÕ: hÖ thèng giao th«ng, hÖ thèng th«ng tin liªn l¹c, khoa häc kü thuËt c«ng nghÖ... ph¸t triÓn ®· thóc ®Èy sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam nãi chung vµ c¸c DNNQD nãi riªng. Víi sù h×nh thµnh vµ ®i vµo ho¹t ®éng cña thÞ trêng chøng kho¸n ®· t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c c«ng ty cæ phÇn thu hót vèn; lµ c¬ së ®Ó thóc ®Èy c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam lµm ¨n lµnh m¹nh, cã hiÖu qu¶. * M«i trêng tµi nguyªn cßn rÊt nhiÒu tiÒm n¨ng phï hîp víi ®Æc ®iÓm cña c¸c DNNQD. Lùc lîng lao ®éng dåi dµo vµ tiÒn c«ng thÊp lµ mét thuËn lîi cho sù ph¸t triÓn cña c¸c DNNQD. ThÞ trêng trong níc trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®· ph¸t triÓn m¹nh mÏ c¶ vÒ chÊt lîng vµ sè lîng, tuy nhiªn c¸c chñng lo¹i hµng ho¸ vÉn cha ®¸p øng ®ñ nhu cÇu cña ngêi tiªu dïng, nªn ®©y lµ nh÷ng tiÒm n¨ng ®Ó c¸c DNNQD x©m nhËp. Ngoµi ra thÞ trêng quèc tÕ cßn cha cã c¸c mÆt hµng ®Æc thï cña ViÖt Nam, ®iÒu nµy còng t¹o ra thÞ trêng ®Çu ra lý tëng cho c¸c DNNQD. * DNNQD bao gåm phÇn lín c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá, c¸c doanh nghiÖp nµy cã nh÷ng thuËn lîi riªng nh: dÔ triÓn khai ho¹t ®éng, linh ho¹t, dÔ thÝch øng, quay vßng nhanh, chi phÝ gi¸n tiÕp thÊp, tËn dông ®îc c¸c nguån vèn nhá. MÆc dï cã nh÷ng thuËn lîi nh vËy, nhng DNNQD còng gÆp ph¶i kh«ng Ýt nh÷ng khã kh¨n. 1.1.2.2. Khã kh¨n: * Sù non nít vÒ kinh nghiÖm qu¶n lý, th«ng tin yÕu kÐm. V× míi kh¼ng ®Þnh sù tån t¹i trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng nªn kinh nghiÖm th¬ng tr9 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 êng cña c¸c DNNQD cßn rÊt Ýt, ®Æc biÖt lµ trªn th¬ng trêng quèc tÕ. §iÒu nµy lµm cho doanh nghiÖp cßn lóng tóng trong viÖc chiÕm lÜnh thÞ trêng, thÊt b¹i trong c¹nh tranh, thËm chÝ bÞ lõa ®¶o. Tr×nh ®é qu¶n lý vµ th«ng tin lµ nh÷ng yÕu tè kü thuËt, ®ßi hái ph¶i lu«n cËp nhËt, tuy vËy ë c¸c DNNQD nh÷ng yÕu tè nµy vÉn cha ®¹t yªu cÇu ®Ó cã thÓ gióp c¸c doanh nghiÖp ®øng v÷ng vµ ph¸t triÓn trªn thÞ trêng. * ThiÕu vèn lµ mét trong nh÷ng c¨n bÖnh kinh niªn cña c¸c níc ®ang ph¸t triÓn, vèn lµ mét trong nh÷ng yÕu tè ®Çu vµo v« cïng quan träng, quyÕt ®Þnh ®èi víi sù h×nh thµnh, tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp, quyÕt ®Þnh tíi ph¹m vi ngµnh nghÒ kinh doanh, quy m« ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Cã thÓ vÝ vèn lµ mét nguån thøc ¨n ®Ó nu«i sèng doanh nghiÖp. Mét doanh nghiÖp thiÕu vèn nh mét c¬ thÓ thiÕu dinh dìng, tª liÖt, kh«ng thÓ ho¹t ®éng g× ®îc. T×nh tr¹ng thiÕu vèn lµ do níc ta ®ang trong giai ®o¹n CNH - H®H. C¸c nguån vèn lín tËp trung vµo c¸c c«ng tr×nh träng ®iÓm cña quèc gia, c¬ së h¹ tÇng cÇn ph¶i tËp trung x©y dùng vÉn cßn nhiÒu, tÝch luü tõ néi bé cßn Ýt, sè vèn cã ®îc th× n»m ø ®äng trong d©n c v× thÞ trêng tµi chÝnh cha ph¸t triÓn. * Mét trong nh÷ng quy luËt kh¾c nghiÖt cña kinh tÕ thÞ trêng lµ quy luËt c¹nh tranh. Quy luËt nµy sÏ lo¹i bá nh÷ng doanh nghiÖp lµm ¨n kÐm, kh«ng hiÖu qu¶, thiÕu n¨ng ®éng, non nít trªn thÞ trêng. Trong bèi c¶nh cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng DNNQD kh«ng chØ c¹nh tranh lÉn nhau, mµ cßn ph¶i c¹nh tranh víi c¸c DNNN cã sù hç trî cña Nhµ níc, c¹nh tranh víi c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi m¹nh h¬n vÒ nhiÒu mÆt. * DNNQD chñ yÕu lµ c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá, tuy nhiÒu vÒ sè lîng nhng l¹i bÞ h¹n chÕ vÒ quy m« vµ ngµnh nghÒ kinh doanh. C¬ cÊu kinh tÕ mÊt c©n ®èi cña khèi kinh tÕ ngoµi quèc doanh lµ s¶n phÈm trùc tiÕp cña cÊu tróc thÞ trêng cã tÝnh ®éc quyÒn. HÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp nµy ho¹t ®éng trong c¸c lÜnh vùc th¬ng m¹i dÞch vô, chÕ biÕn l¬ng thùc thùc phÈm, cha ®Õn 4% ho¹t ®éng trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp. Doanh nghiÖp võa vµ nhá chiÕm tíi 70% trong tæng sè c¸c doanh nghiÖp. ChØ cã kho¶ng 1/3 sè doanh nghiÖp nhá vay ®îc vèn cña Ng©n hµng. Tríc m¾t do c¸c doanh nghiÖp nhá cha ®Çu t vµo s¶n xuÊt, nªn kh«ng t¹o ra ®îc n¨ng lùc c¶i tiÕn c«ng nghÖ néi sinh vµ kÐo theo nhu cÇu ®Çu t lín. ChØ cã c¶i tiÕn ¸p dông c«ng nghÖ míi míi ®em l¹i c¬ héi ®Çu t nhê h¹ gi¸ thµnh, kÐo dµi chu kú sèng cña s¶n phÈm hay t¹o ra s¶n phÈm míi. 10 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 N¾m gi÷ kho¶ng gÇn 30% tæng tµi s¶n cña x· héi, nhËn ®îc kho¶ng 35% trong tæng sè møc tÝn dông cña c¸c NHTM, DNNQD ®· chøng tá hiÖu qu¶ viÖc sö dông vèn b»ng viÖc ®ãng gãp 40% - 45% vµo Ng©n s¸ch Nhµ níc. Víi sù ph¸t triÓn n¨ng ®éng trong c¸c n¨m qua, nÕu gi¶m bít c¸c c¶n trë vÒ thÓ chÕ, DNNQD sÏ næi nªn lµ kh¸ch hµng quan träng víi nhu cÇu vèn lín trong thêi gian tíi. 1.1.3. C¸c nguån vèn cña DNNQD: 1.1.3.1. Vèn tù cã: §iÒu kiÖn hµng ®Çu ®Ó khëi nghiÖp tríc khi ®îc phÐp khai tr¬ng cña doanh nghiÖp lµ ph¶i cã ®ñ vèn ban ®Çu theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. - §èi víi c¸c doanh nghiÖp t nh©n, nguån vèn nµy lµ cña ngêi chñ ®øng lªn thµnh lËp doanh nghiÖp - §èi víi c¸c c«ng ty cæ phÇn, nguån vèn nµy lµ vèn ®ãng gãp cña c¸c cæ ®«ng díi d¹ng ph¸t hµnh cæ phiÕu. - §èi víi c¸c c«ng ty TNHH, nguån vèn nµy lµ vèn ®ãng gãp cña c¸c thµnh viªn ®øng lªn thµnh lËp c«ng ty. - §èi víi hîp t¸c x·, nguån vèn nµy do sù ®ãng gãp cña c¸c x· viªn. Vèn ®iÒu lÖ lµ sè vèn ®Çu t ban ®Çu khi thµnh lËp doanh nghiÖp vµ ®îc ghi râ trong ®iÒu lÖ cña doanh nghiÖp. Vèn ®iÒu lÖ Ýt nhÊt ph¶i b»ng sè vèn ph¸p ®Þnh theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. Vèn ph¸p ®Þnh quy ®Þnh cho mçi lo¹i h×nh doanh nghiÖp nhiÒu hay Ýt phô thuéc vµo quy m« ho¹t ®éng hay lÜnh vùc kinh doanh . Vèn ®iÒu lÖ sÏ ®îc t¨ng vµ bæ sung díi c¸c h×nh thøc: huy ®éng thªm vèn cña c¸c cæ ®«ng, lîi nhuËn bæ sung... Vèn nµy ®îc dïng vµo viÖc mua s¾m tµi s¶n cè ®Þnh cho doanh nghiÖp, mét phÇn dïng lµm vèn lu ®éng phôc vô qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. Ngoµi vèn ®iÒu lÖ, c¸c doanh nghiÖp cßn cã thÓ cã c¸c quü dù tr÷ nh: quü ph¸t triÓn kü thuËt, quü khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh, quü b¶o toµn vèn, quü phóc lîi... Nguån vèn tù cã ph¶n ¸nh søc m¹nh tµi chÝnh cña c¸c doanh nghiÖp, ph¶n ¸nh kh¶ n¨ng chèng ®ì víi c¸c rñi ro trªn thÞ trêng, lµ c¬ së rÊt quan träng ®Ó thóc ®Èy c¸c doanh nghiÖp ph¸t triÓn. 1.1.3.2. Nguån vèn ®i vay: Doanh nghiÖp cã thÓ vay tõ b¹n hµng qua h×nh thøc tÝn dông th¬ng m¹i hay vay Ng©n hµng qua h×nh thøc tÝn dông Ng©n hµng. * TÝn dông th¬ng m¹i. 11 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 C¸c doanh nghiÖp khai th¸c nguån vèn tÝn dông th¬ng m¹i hay nguån vèn tÝn dông ngêi cung cÊp. Nguån vèn nµy ®îc khai th¸c tù nhiªn trong quan hÖ mua b¸n chÞu hay mua b¸n tr¶ gãp. Nguån vèn tÝn dông th¬ng m¹i cã ¶nh hëng hÕt søc to lín kh«ng chØ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp mµ cßn ®èi víi toµn bé nÒn kinh tÕ. TÝn dông th¬ng m¹i lµ mét ph¬ng thøc tµi trî tiÖn lîi vµ linh ho¹t trong kinh doanh. MÆt kh¸c nã cßn t¹o ra kh¶ n¨ng më réng c¸c quan hÖ hîp t¸c kinh doanh, thóc ®Èy sù lu th«ng cña hµng ho¸. C¸c ®iÒu kiÖn rµng buéc cô thÓ cã thÓ ®îc Ên ®Þnh khi hai bªn ký kÕt hîp ®ång mua b¸n. Tuy vËy, ®©y chØ lµ mét nguån vèn ng¾n h¹n vµ sÏ gÆp rñi ro khi quy m« tµi trî vît qu¸ giíi h¹n an toµn. * TÝn dông Ng©n hµng. C¸c Ng©n hµng cã thÓ ®¸p øng nhu cÇu vèn tøc thêi cho c¸c doanh nghiÖp víi thêi h¹n cã thÓ tõ vµy ngµy cho ®Õn vµi n¨m, víi lîng vèn theo nhu cÇu s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Doanh nghiÖp cã thÓ vay ng¾n h¹n (díi 1 n¨m), vay trung h¹n (tõ 1 ®Õn 5 n¨m), vay dµi h¹n (trªn 5 n¨m) víi nh÷ng møc l·i suÊt Ng©n hµng vµ nh÷ng ®iÒu kiÖn rµng buéc kh¸c nhau. HiÖn nay ë ViÖt Nam thÞ trêng tµi chÝnh cha hoµn chØnh, viÖc thu hót vèn tõ thÞ trêng nµy lµ cha phæ biÕn th× tÝn dông Ng©n hµng lµ mét h×nh thøc huy ®éng vèn phæ biÕn cña c¸c doanh nghiÖp. Nã cã t¸c dông to lín ®èi víi c¶ ngêi ®i vay vµ ngêi cho vay. Nã cã nh÷ng ®Æc ®iÓm tiÕn bé vµ cã vai trß thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp nãi chung vµ c¸c DNNQD nãi riªng: - ViÖc sö dông tÝn dông Ng©n hµng sÏ gióp doanh nghiÖp chia sÎ bít rñi ro cho Ng©n hµng. - Sö dông tÝn dông Ng©n hµng kh«ng lµm chia sÎ quyÒn lùc cña ngêi chñ doanh nghiÖp. - TiÒn l·i vay ®îc tÝnh trong chi phÝ hîp lý do vËy sÏ gi¶m ®îc thuÕ cho doanh nghiÖp. 1.2. tÝn dông ng©n hµng ®èi víi c¸c DNNQD 1.2.1. Kh¸i niÖm tÝn dông ng©n hµng. Sù ph©n c«ng lao ®éng x· héi t¹o ®iÒu kiÖn cho x· héi ®Èy m¹nh søc s¶n xuÊt cña m×nh, lµm cho khèi lîng hµng ho¸ t¨ng lªn, nhu cÇu trao ®æi vµ s¶n xuÊt hµng ho¸ ngµy cµng ®îc më réng, theo ®ã nhu cÇu vÒ tiÒn còng t¨ng lªn. H¬n n÷a, khi nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn nhu cÇu tiÕt kiÖm vµ ®Çu t t¨ng, trong x· héi sÏ xuÊt hiÖn c¸c chñ thÓ lµm ¨n cã hiÖu qu¶, cã nhu cÇu 12 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 vay vèn ®Ó më réng s¶n xuÊt kinh doanh ®ång thêi cã nh÷ng chñ thÓ t¹m thêi thõa vèn. TÝn dông ra ®êi ®· gi¶i quyÕt ®îc quan hÖ cung cÇu vÒ vèn trong nÒn kinh tÕ. C¸c chñ thÓ kinh tÕ cã thÓ trùc tiÕp gÆp nhau, hoÆc th«ng qua thÞ trêng tµi chÝnh, nhng chñ yÕu lµ gi¸n tiÕp qua c¸c trung gian tµi chÝnh, ®Æc biÖt lµ NHTM. NHTM lµ mét tæ chøc kinh doanh tiÒn tÖ vµ ho¹t ®éng chñ yÕu vµ thêng xuyªn ®ã lµ huy ®éng tiÒn göi víi tr¸ch nhiÖm hoµn tr¶ (vèn vµ l·i), sau ®ã sö dông sè tiÒn huy ®éng ®îc ®Ó cho vay, thanh to¸n, chiÕt khÊu... nh»m môc ®Ých sinh lîi. Nh vËy ta thÊy r»ng Ng©n hµng lµ trung gian thanh to¸n, trung gian tÝn dông cña nÒn kinh tÕ. Ho¹t ®éng tÝn dông lµ ho¹t ®éng chñ yÕu ®em l¹i lîi nhuËn cho Ng©n hµng. TÝn dông Ng©n hµng lµ mét giao dÞch vÒ tµi s¶n gi÷a bªn cho vay (Ng©n hµng) vµ bªn ®i vay (c¸ nh©n, doanh nghiÖp vµ c¸c chñ thÓ kh¸c), trong ®ã bªn cho vay chuyÓn giao tµi s¶n cho bªn ®i vay sö dông trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh theo tho¶ thuËn, bªn ®i vay cã tr¸ch nhiÖm hoµn tr¶ v« ®iÒu kiÖn vèn gèc vµ l·i cho bªn cho vay khi ®Õn h¹n thanh to¸n. Tõ kh¸i niÖm trªn ta suy ra c¸c ®Æc trng cña tÝn dông Ng©n hµng: - TÝn dông lµ sù cung cÊp mét lîng gi¸ trÞ trªn c¬ së lßng tin, ë ®©y ngêi cho vay tin tëng ngêi ®i vay sö dông vèn vay cã hiÖu qu¶ sau mét thêi gian nhÊt ®Þnh vµ do ®ã cã kh¶ n¨ng tr¶ ®îc nî. Tõ ®Æc trng nµy ta thÊy sù tÝn nhiÖm lµ ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó ph¸t sinh quan hÖ tÝn dông. §Ó cã ®îc lßng tin vÒ kh¸ch hµng, Ng©n hµng lu«n thÈm ®Þnh ®¸nh gi¸ kh¸ch hµng tríc khi cho vay. NÕu kh©u nµy ®îc thùc hiÖn mét c¸ch kh¸ch quan, chÝnh x¸c th× viÖc cho vay cña ng©n hµng cã thÓ më réng ®îc mµ Ýt gÆp ph¶i rñi ro. - TÝn dông lµ sù chuyÓn nhîng mét lîng gi¸ trÞ cã thêi h¹n. §Æc trng nµy cña tÝn dông xuÊt ph¸t tõ tÝnh chuyÓn nhîng t¹m thêi. Nh vËy, ®Ó ®¶m b¶o thu håi nî ®óng h¹n Ng©n hµng ph¶i ®Þnh kú h¹n nî mét c¸ch phï hîp víi ®èi tîng vay. - TÝn dông lµ sù chuyÓn nhîng mét lîng gi¸ trÞ trªn nguyªn t¾c hoµn tr¶ c¶ gèc vµ l·i. §©y lµ thuéc tÝnh riªng cã cña tÝn dông. V× vèn ®Ó cho vay cña Ng©n hµng chñ yÕu lµ vèn huy ®éng tõ nh÷ng ngêi t¹m thêi thõa vèn, nªn trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh Ng©n hµng ph¶i tr¶ l¹i cho ngêi ký th¸c. MÆt kh¸c, Ng©n hµng cÇn ph¶i cã nguån ®Ó bï ®¾p chi phÝ ho¹t 13 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 ®éng nh khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh, tr¶ l¬ng c¸n bé c«ng nh©n viªn, chi phÝ v¨n phßng phÈm... Nªn ngêi vay ngoµi viÖc tr¶ nî gèc cßn ph¶i tr¶ cho Ng©n hµng mét kho¶n l·i. §©y lµ nguån thu nhËp chÝnh cña Ng©n hµng, lµ c¬ së ®Ó Ng©n hµng tån t¹i vµ ph¸t triÓn. 1.2.2. Vai trß cña tÝn dông ng©n hµng ®èi víi DNNQD: TÝn dông Ng©n hµng cã vai trß rÊt to lín ®èi víi toµn bé nÒn kinh tÕ nãi chung vµ nhÊt lµ ®èi víi c¸c DNNQD. Vai trß ®ã thÓ hiÖn lµ: Thø nhÊt, tÝn dông Ng©n hµng t¹o ®iÒu kiÖn ra ®êi c¸c tæ chøc kinh tÕ c«ng, th¬ng nghiÖp vµ dÞch vô ngoµi quèc doanh. C¸c tæ chøc kinh tÕ nµy buæi ®Çu gÆp nhiÒu khã kh¨n vÒ vèn kinh doanh, vÒ h¹ch to¸n kÕ to¸n trong kinh doanh, còng nh trong mèi quan hÖ b¹n hµng víi nhau, trong ®ã sù thiÕu thèn vÒ vèn ho¹t ®éng vµ sù yÕu kÐm vÒ h¹ch to¸n kÕ to¸n næi lªn hµng ®Çu. VÒ ph¬ng diÖn nµy, tÝn dông ng©n hµng sÏ lµ c«ng cô tµi trî ®¾c lùc trong viÖc t¹o lËp c¬ së vËt chÊt còng nh vèn lu ®éng trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ lu th«ng cña hä. Th«ng qua quan hÖ tÝn dông, Ng©n hµng sÏ gióp cho c¸c tæ chøc kinh tÕ nµy n©ng dÇn tr×nh ®é h¹ch to¸n kÕ to¸n thèng kª cña hä. Bëi v× hÇu hÕt c¸c tæ chøc kinh tÕ kh«ng tù m×nh h¹ch to¸n, thèng kª ®îc qu¸ tr×nh kinh doanh, sÏ kh«ng thùc hiÖn ®îc mét c¸ch ®Çy ®ñ nghÜa vô ®èi víi Nhµ níc còng nh thiÕu nh÷ng ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó vay vèn Ng©n hµng. Thø hai, tÝn dông Ng©n hµng cã vai trß trong viÖc t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn ngµnh nghÒ míi trong khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh. ViÖc ph¸t triÓn tõ nhu cÇu s¶n xuÊt vµ tiªu dïng tõng lÜnh vùc kinh tÕ, tõng chñ doanh nghiÖp rÊt khã cã thÓ th«ng hiÓu mét c¸ch réng kh¾p nhu cÇu cña thÞ trêng. Th«ng qua ho¹t ®éng cÊp tÝn dông, hÖ thèng Ng©n hµng cã kh¶ n¨ng thÊy ®îc nhu cÇu cña s¶n xuÊt vµ tiªu dïng hiÖn t¹i còng nh t¬ng lai, cïng víi nguån vèn cña m×nh, tÝn dông Ng©n hµng sÏ thóc ®Èy sù ra ®êi nh÷ng ngµnh nghÒ míi, ®¸p øng cho yªu cÇu ph¸t triÓn ngµy cµng ®i lªn cña nÒn kinh tÕ. Thø ba, tÝn dông Ng©n hµng trë thµnh ®ßn bÈy kinh tÕ quan träng gióp nhµ s¶n xuÊt kinh doanh thùc hiÖn ®ªï ®Æn qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt, øng dông khoa häc kü thuËt míi, phôc vô thÞ hiÕu cña ngêi tiªu dïng còng nh ®ßi hái kh¾t khe cña ngêi s¶n xuÊt. Thø t, tÝn dông Ng©n hµng cã vai trß tÝch cùc trong viÖc h¹n chÕ, xo¸ bá tÖ n¹n cho vay nÆng l·i gãp phÇn tÝch cùc vµo viÖc x©y dùng, bæ sung hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý tµi chÝnh, thóc ®Èy DNNQD ph¸t triÓn. 14 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 NhËn thøc ®îc tÇm quan träng cña tÝn dông Ng©n hµng ®èi víi DNNQD, §¶ng vµ Nhµ níc ta ®· cã hµng lo¹t chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch lÜnh vùc tÝn dông nµy, hÖ thèng Ng©n hµng ®· cã nh÷ng thay ®æi c¨n b¶n t¹o sù b×nh ®¼ng trong viÖc cho vay gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. 1.2.3. C¸c h×nh thøc cho vay: Theo ®iÒu 3 cña quy chÕ cho vay cña c¸c TCTD quy ®Þnh: “cho vay lµ mét h×nh thøc cÊp tÝn dông, theo ®ã TCTD giao cho kh¸c hµng vay mét kho¶n tiÒn ®Ó sö dông vµo môc ®Ých vµ thêi gian nhÊt ®Þnh theo tho¶ thuËn víi nguyªn t¾c hoµn tr¶ c¶ gèc vµ l·i”. Ho¹t ®éng cho vay cña Ng©n hµng ®èi víi c¸c DNNQD cã nhiÒu h×nh thøc: * C¨n cø vµo môc ®Ých sö dông vèn vay: - Cho vay c«ng vµ th¬ng nghiÖp, dÞch vô. - Cho vay n«ng nghiÖp. - Cho vay tiªu dïng. * C¨n cø vµo thêi h¹n vay vèn: - Cho vay ng¾n h¹n: Lµ lo¹i h×nh cho vay cã thêi h¹n díi 12 th¸ng ®îc sö dông vèn ®Ó bï ®¾p sù thiÕu hôt vèn lu ®éng cña c¸c doanh nghiÖp. §èi víi c¸c NHTM, lo¹i h×nh cho vay nµy thêng chiÕm tû träng cao. - Cho vay trung h¹n: Lµ lo¹i h×nh cho vay cã thêi h¹n tõ 1 n¨m ®Õn 5 n¨m, chñ yÕu ®îc sö dông ®Ó ®Çu t mua s¾m tµi s¶n cè ®Þnh, c¶i tiÕn hoÆc ®æi míi thiÕt bÞ, c«ng nghÖ, më réng s¶n xuÊt kinh doanh, x©y dùng c¸c dù ¸n míi cã quy m« nhá vµ thêi gian thu håi vèn nhanh. - Cho vay dµi h¹n: Lµ lo¹i h×nh cho vay cã thêi h¹n trªn 5 n¨m, chñ yÕu lµ ®Ó ®¸p øng nhu cÇu dµi h¹n nh: x©y dùng nhµ ë, ®Çu t c¸c thiÕt bÞ, ph¬ng tiÖn vËn t¶i cã quy m« lín, x©y dùng c¸c xÝ nghiÖp míi. * C¨n cø vµo tÝnh chÊt b¶o ®¶m: - Cho vay cã b¶o ®¶m: Lo¹i h×nh cho vay nµy ®îc Ng©n hµng cung øng vèn ph¶i cã tµi s¶n thÕ chÊp, cÇm cè hoÆc ph¶i cã sù b¶o l·nh cña bªn thø ba. ViÖc b¶o ®¶m nµy sÏ lµ c¨n cø ph¸p lý ®Ó Ng©n hµng cã thªm mét nguån thu nî thø hai bæ sung cho nguån thu nî thø nhÊt thiÕu ch¾c ch¾n. - Cho vay kh«ng cã b¶o ®¶m: §ã lµ c¸c kho¶n cho vay tÝn nhiÖm, c¸c kho¶n cho vay mµ kh«ng cã tµi s¶n thÕ chÊp, cÇm cè hoÆc b¶o l·nh cña bªn thø ba, viÖc cho vay nµy chñ yÕu dùa vµo uy tÝn cña kh¸ch hµng mµ kh«ng cÇn cã ®iÒu kiÖn bæ sung. ë níc ta h×nh thøc cho vay nµy chñ yÕu ¸p 15 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 dông ®èi víi DNNN, viÖc ¸p dông h×nh thøc nµy ®èi víi DNNQD cha ®îc réng r·i. * C¨n cø vµo ph¬ng ph¸p cÊp tiÒn vay: - Ph¬ng thøc cho vay tõng lÇn: Lµ ph¬ng thøc cho vay mµ mçi lÇn vay vèn, kh¸ch hµng vµ Ng©n hµng ®Òu ph¶i lµm thñ tôc vay vèn cÇn thiÕt vµ ký kÕt hîp ®éng tÝn dông. Ph¬ng thøc nµy ®îc ¸p dông ®èi víi nh÷ng kh¸ch hµng cã nhu cÇu vay vèn kh«ng thêng xuyªn; cho vay vèn lu ®éng, cho vay bï ®¾p thiÕu hôt tµi chÝnh t¹m thêi. - Ph¬ng thøc cho vay theo h¹n møc tÝn dông: Kh¸ch hµng vµ Ng©n hµng tho¶ thuËn mét h¹n møc tÝn dông ®îc duy tr× trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh. Trong thêi gian duy tr× h¹n møc tÝn dông, kh¸ch hµng ®îc rót vèn phï hîp víi tiÕn ®é vµ yªu cÇu sö dông vèn thùc tÕ nhng ph¶i ®¶m b¶o kh«ng ®îc vît qu¸ h¹n møc tÝn dông ®· ký kÕt. Mçi lÇn rót vèn kh¸ch hµng ph¶i lËp giÊy nhËn nî. Ph¬ng thøc nµy ®îc ¸p dông víi nh÷ng kh¸ch hµng cã nhu cÇu vay vèn thêng xuyªn hay kh¸ch hµng cã ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh, lu©n chuyÓn vèn kh«ng phï hîp víi ph¬ng thøc cho vay tõng lÇn. 1.2.4. C¸c nh©n tè ¶nh hëng tíi viÖc më réng cho vay ®èi víi DNNQD Më réng cho vay ®èi víi DNNQD kh«ng cã nghÜa lµ t¨ng khèi lîng cho vay, mµ më réng cho vay ph¶i lu«n g¾n liÒn víi n©ng cao chÊt lîng cho vay. Cã nhiÒu nh©n tè t¸c ®éng ®Õn viÖc më réng cho vay ®èi víi DNNQD cña c¸c Ng©n hµng, trong ®ã cã thÓ chia thµnh 2 nhãm sau: 1.2.4.1. C¸c nh©n tè kh¸ch quan: Nhãm nµy thêng gåm: t×nh tr¹ng cña nÒn kinh tÕ, t×nh tr¹ng x· héi vµ hÖ thèng ph¸p luËt. §ã lµ nh÷ng nh©n tè ¶nh hëng m¹nh mÏ tíi ho¹t ®éng cho vay ®èi víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ nãi chung vµ ®èi víi DNNQD nãi riªng. * Nh©n tè kinh tÕ. Chóng ta biÕt r»ng nÒn kinh tÕ lµ mét hÖ thèng bao gåm nhiÒu ho¹t ®éng kinh tÕ cã quan hÖ biÖn chøng, rµng buéc lÉn nhau nªn bÊt kú mét sù biÕn ®éng cña ho¹t ®éng kinh tÕ nµo ®ã còng g©y ¶nh hëng cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, tiªu thô s¶n phÈm cña c¸c ngµnh, lÜnh vùc cßn l¹i. H¬n n÷a, ho¹t ®éng cña c¸c NHTM ®îc coi nh “chiÕc cÇu nèi” gi÷a c¸c lÜnh vùc kh¸c nhau cña nÒn kinh tÕ. V× vËy sù æn ®Þnh hay bÊt æn ®Þnh, sù t¨ng trëng nhanh hay chËm cña nÒn kinh tÕ sÏ t¸c ®éng m¹nh mÏ ®Õn “chiÕc cÇu nèi” ®Æc biÖt lµ ho¹t ®éng cho vay cña Ng©n hµng. 16 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 - C¸c biÕn sè kinh tÕ vÜ m« nh l¹m ph¸t, khñng ho¶ng sÏ ¶nh hëng lín ®Õn quy m« tÝn dông vµ chÊt lîng tÝn dông. Mét nÒn kinh tÕ æn ®Þnh, tû lÖ l¹m ph¸t võa ph¶i sÏ hÊp dÉn ®Çu t. Lóc ®ã nhu cÇu vay vèn sÏ t¨ng lªn ®Ó më réng s¶n xuÊt kinh doanh nh»m kiÕm thªm lîi nhuËn do vËy ho¹t ®éng cho vay cña Ng©n hµng cã ®iÒu kiÖn ®Ó më réng. Ngîc l¹i, nÕu nÒn kinh tÕ kh«ng æn ®Þnh, tû lÖ l¹m ph¸t t¨ng cao th× doanh nghiÖp sÏ rÊt khã kh¨n trong viÖc kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh v× vËy thêng cã xu híng “co côm” ho¹t ®éng vµ do vËy lµm gi¶m kh¶ n¨ng më réng cho vay cña Ng©n hµng. - Chu kú kinh tÕ cã t¸c ®éng kh«ng nhá tíi ho¹t ®éng cho vay: nÕu nÒn kinh tÕ ®ang ë chu kú t¨ng trëng, nhu cÇu tiªu dïng t¨ng cao kÐo theo nhu cÇu ®Çu t më réng s¶n xuÊt còng t¨ng cao do vËy lµm t¨ng kh¶ n¨ng më réng cho vay cña Ng©n hµng. Ngîc l¹i, nÕu nÒn kinh tÕ ®ang ë chu kú suy tho¸i, s¶n xuÊt vît qu¸ nhu cÇu cña nÒn kinh tÕ dÉn tíi sù ®×nh trÖ trong s¶n xuÊt kinh doanh, hµng tån kho lín buéc c¸c doanh nghiÖp ph¶i thu hÑp s¶n xuÊt do vËy lµm gi¶m kh¶ n¨ng më réng cho vay cña Ng©n hµng. MÆt kh¸c, khi nÒn kinh tÕ suy tho¸i c¸c doanh nghiÖp sÏ gÆp khã kh¨n trong viÖc tiªu thô s¶n phÈm do vËy kh«ng cã nguån ®Ó tr¶ nî Ng©n hµng vµ lµm ¶nh hëng tíi chÊt lîng tÝn dông. * Nh©n tè x· héi. C¸c nh©n tè x· héi ë ®©y bao gåm: niÒm tin tëng lÉn nhau, t×nh h×nh an ninh trËt tù vµ an toµn x· héi, tr×nh ®é d©n trÝ... - Quan hÖ tÝn dông gi÷a Ng©n hµng vµ kh¸ch hµng dùa trªn c¬ së niÒm tin. §èi víi kh¸ch hµng nµo ho¹t ®éng kinh doanh hiÖu qu¶, cã uy tÝn víi Ng©n hµng th× ®îc u ®·i trong quan hÖ cho vay. NÕu Ng©n hµng nµo ho¹t ®éng an toµn, hiÖu qu¶, nhanh chãng ®¸p øng nhu cÇu ®a d¹ng cña kh¸ch hµng th× sÏ ®îc kh¸ch hµng lùa chän. Ngîc l¹i, nÕu kh¸ch hµng kh«ng tin tëng vµo ho¹t ®éng cña Ng©n hµng th× sÏ kh«ng quan hÖ víi Ng©n hµng vµ nÕu Ng©n hµng kh«ng tin vµo uy tÝn còng nh n¨ng lùc tµi chÝnh cña kh¸ch hµng sÏ kh«ng cho kh¸ch hµng vay. - Ngoµi ra, an ninh trËt tù x· héi còng cã cã ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn ho¹t ®éng cho vay cña Ng©n hµng. ThËt vËy nÕu mét n¬i nµo mµ an ninh trËt tù kh«ng ®¶m b¶o, an toµn x· héi kÐm sÏ g©y ra t©m lý kh«ng yªn t©m cho c¸c chñ ®Çu t vµ c¸c chñ ®Çu t còng kh«ng ®Çu t vµo nh÷ng n¬i nh thÕ. Do vËy, nhu cÇu vay vèn còng h¹n chÕ, lµm thu hÑp tÝn dông cña ng©n hµng. 17 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Ngîc l¹i, n¬i nµo cã trËt tù an ninh tèt, Ýt trém cíp vµ tÖ n¹n x· héi th× sÏ an toµn cho ho¹t déng ®Çu t. - NÕu nh tr×nh ®é d©n trÝ thÊp, ngêi d©n sÏ kh«ng hiÓu biÕt vÒ c¸c ho¹t ®éng cña Ng©n hµng, kh«ng biÕt c¸c thñ tôc khi vay vèn vµ hä sÏ vay vèn chñ yÕu tõ thÞ tr¬ng tµi chÝnh - tiÒn tÖ trùc tiÕp vµ nã còng lµ mét nh©n tè lµm thu hÑp trÞ trêng tÝn dông cña Ng©n hµng. * Nh©n tè ph¸p lý. Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, mäi thµnh phÇn kinh tÕ ®Òu cã quyÒn tù chñ vÒ mäi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh nhng ph¶i ®¶m b¶o trong khu«n khæ ph¸p luËt. Ho¹t ®éng tÝn dông cña Ng©n hµng còng vËy, ph¶i tu©n theo quy ®Þnh cña NHNN, luËt c¸c TCTD, luËt d©n sù vµ c¸c qui ®Þnh kh¸c. NÕu nh÷ng quy ®Þnh cña ph¸p luËt kh«ng râ rµng, kh«ng ®ång bé, kh«ng æn ®Þnh, kh«ng kÞp thêi vµ cã nhiÒu “kÏ hë” th× sÏ rÊt khã kh¨n cho Ng©n hµng trong c¸c ho¹t ®éng nãi chung vµ ho¹t ®éng cho vay nãi riªng. Ngîc l¹i, nh÷ng v¨n b¶n ph¸p luËt, nh÷ng qui ®Þnh râ rµng sÏ lµ hµnh lang ph¸p lý v÷ng ch¾c, gãp phÇn vµo viÖc t¹o ra m«i trêng c¹nh tranh lµnh m¹nh gi÷a c¸c Ng©n hµng; t¹o c¬ së ph¸p lý ®Ó Ng©n hµng gi¶i quyÕt c¸c khiÕu n¹i, tè c¸o khi cã tranh chÊp x¶y ra ®¶m b¶o an toµn cho tµi s¶n vµ quyÒn lîi cña Ng©n hµng. ViÖc më réng cho vay ®èi víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ nãi chung vµ DNNQD nãi riªng kh«ng chØ chÞu t¸c ®éng cña c¸c nh©n tè kh¸ch quan mµ cßn chÞu ¶nh hëng cña c¸c nh©n tè chñ quan tõ phÝa Ng©n hµng vµ kh¸ch hµng nh: chÝnh s¸ch tÝn dông, th«ng tin tÝn dông, chÊt lîng nh©n sù, c¬ së vËt chÊt thiÕt bÞ cña Ng©n hµng, t×nh h×nh huy ®éng vèn, c«ng t¸c tæ chøc cña Ng©n hµng, thùc tr¹ng cña chÝnh c¸c DNNQD... 1.2.4.2. C¸c nh©n tè chñ quan: * Nguån vèn huy ®éng cña Ng©n hµng. Ng©n hµng lµ mét trung gian tµi chÝnh trong nÒn kinh tÕ, thùc hiÖn ph¬ng ch©m “huy ®éng ®Ó cho vay”. Do vËy, nÕu Ng©n hµng kh«ng huy ®éng ®îc hay kh«ng huy ®éng ®ñ vèn th× kh«ng thÓ cã ho¹t ®éng cho vay. Nguån vèn huy ®éng ®îc cµng lín, cµng ®a d¹ng th× cµng t¹o ®iÒu kiÖn cho ho¹t ®éng cho vay ph¸t triÓn. Nguån vèn huy ®éng ph¶i chiÕm tû träng kho¶ng 70% - 80% tæng nguån vèn cña Ng©n hµng. Do ®ã, viÖc më réng vèn huy ®éng cña Ng©n hµng lµ tiÒn ®Ò ®Ó më réng cho vay ®èi víi c¸c DNNQD. 18 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 * ChÝnh s¸ch tÝn dông. ChÝnh s¸ch tÝn dông lµ mét hÖ thèng c¸c biÖn ph¸p liªn quan ®Õn viÖc khuyÕch tr¬ng hoÆc h¹n chÕ tÝn dông nh»m ®¹t ®îc c¸c môc tiªu cña ng©n hµng trong tõng thêi kú. ChÝnh s¸ch tÝn dông bao gåm c¸c yÕu tè: ®èi tîng kh¸ch hµng cã thÓ vay vèn; nguyªn t¾c vµ ®iÒu kiÖn vay vèn; ph¬ng thøc cho vay; c¨n cø x¸c ®Þnh møc tiÒn vay; c¨n cø x¸c ®Þnh thêi h¹n vµ thÓ lo¹i cho vay,... TÊt c¶ nh÷ng yÕu tè ®ã t¸c ®éng trùc tiÕp, m¹nh mÏ ®Õn viÖc më réng cho vay cña Ng©n hµng. NÕu nh tÊt c¶ c¸c yÕu tè cña chÝnh s¸ch tÝn dông ®óng ®¾n, hîp lý, linh ho¹t vµ ®¸p øng ®îc nhu cÇu ®a d¹ng vµ phøc t¹p cña kh¸ch hµng th× Ng©n hµng ®ã sÏ thµnh c«ng trong viÖc më réng cho vay, ®¶m b¶o chÊt lîng c¸c kho¶n vay. NÕu c¸c yÕu tè cña chÝnh s¸ch cho vay cøng nh¾c, kh«ng hîp lý, kh«ng ®¸p øng ®îc c¸c mong muèn, ®ßi hái cña kh¸ch hµng th× sÏ rÊt khã kh¨n ®Ó c¸c Ng©n hµng cã thÓ më réng cho vay. Trong c¬ chÕ thÞ trêng, sù c¹nh tranh gay g¾t gi÷a c¸c Ng©n hµng trong viÖc thu hót kh¸ch hµng th× viÖc ®Ò ra mét chÝnh s¸ch tÝn dông ®óng ®¾n lµ rÊt quan träng. §Æc ®iÓm c¸c kh¸ch hµng cña Ng©n hµng lµ rÊt dÔ thay ®æi, rÊt dÔ bÞ l«i kÐo. ChØ cÇn c¸c Ng©n hµng kh¸c t¹o ra sù thuËn lîi h¬n cho kh¸ch hµng trong viÖc vay, tr¶ nî; l·i suÊt vay thÊp h¬n; c¸c h×nh thøc cho vay phong phó h¬n... th× kh¸ch hµng sÏ ®Õn víi Ng©n hµng ®ã ngay lËp tøc. Do ®ã c¸c Ng©n hµng ph¶i c¨n cø vµo môc tiªu cña m×nh trong tõng thêi kú kh¸c nhau ®Ó x©y dùng ®îc mét chÝnh s¸ch tÝn dông ®óng ®¾n. * Th«ng tin tÝn dông. Th«ng tin tÝn dông bao gåm: - Th«ng tin phi tµi chÝnh: t c¸ch ph¸p nh©n, uy tÝn, n¨ng lùc qu¶n lý, n¨ng lùc s¶n xuÊt kinh doanh, quan hÖ x· héi... - Th«ng tin gi¸n tiÕp: t×nh h×nh kinh tÕ x· héi, th«ng tin vÒ xu híng ph¸t triÓn vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña ngµnh nghÒ. - Th«ng tin tµi chÝnh cña kh¸ch hµng, kh¶ n¨ng tµi chÝnh, kÕt qu¶ kinh doanh trong qu¸ khø, c«ng nî, nhu cÇu vèn hîp lý, hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña ph¬ng ¸n, kh¶ n¨ng tr¶ nî, gi¸ trÞ tµi s¶n thÕ chÊp. Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, ai n¾m b¾t ®îc th«ng tin chÝnh x¸c, kÞp thêi h¬n th× ngêi ®ã sÏ th¾ng trong c¹nh tranh. Trong ho¹t ®éng tÝn dông, Ng©n hµng ®Çu t chñ yÕu dùa vµo niÒm tin. Lßng tin cã chÝnh x¸c hay 19 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 kh«ng phô thuéc vµo chÊt lîng th«ng tin cã ®îc. NÕu th«ng tin tÝn dông chÝnh x¸c vµ kÞp thêi sÏ gióp Ng©n hµng lùa chän ®óng kh¸ch hµng ®Ó më réng cho vay, ®ång thêi ph¸t hiÖn nh÷ng sai ph¹m trong qu¸ tr×nh kh¸ch hµng sö dông vèn vay tõ ®ã gi¶m thiÓu c¸c rñi ro vµ n©ng cao chÊt lîng tÝn dông. Ngîc l¹i, nÕu th«ng tin tÝn dông kh«ng chÝnh x¸c hoÆc kh«ng kÞp thêi sÏ dÉn ®Õn viÖc Ng©n hµng lùa chän sai kh¸ch hµng (kh¸ch hµng lõa ®¶o hoÆc kh«ng cã kh¶ n¨ng hoµn tr¶ nî); hoÆc bá sãt nh÷ng dù ¸n cã tÝnh kh¶ thi tõ ®ã h¹n chÕ kh¶ n¨ng më réng cho vay; hoÆc ph¸t hiÖn kh«ng kÞp thêi nh÷ng sai ph¹m trong qu¸ tr×nh kh¸ch hµng sö dông vèn vay dÉn ®Õn viÖc kh¸ch hµng kh«ng cã kh¶ n¨ng hoµn tr¶ nî hay tr¶ nî kh«ng ®óng h¹n tõ ®ã lµm gi¶m chÊt lîng tÝn dông. * C«ng t¸c tæ chøc cña ng©n hµng. NÕu c«ng t¸c tæ chøc cña Ng©n hµng ®îc cô thÓ ho¸ vµ s¾p xÕp mét c¸ch khoa häc, kh«ng bÞ chång chÐo, cã mèi quan hÖ chÆt chÏ gi÷a c¸c phßng ban trªn c¬ së t«n träng nguyªn t¾c tÝn dông th× sÏ lµ c¬ së ®Ó ph¸t triÓn ho¹t ®éng cho vay mét c¸ch lµnh m¹nh, hiÖu qu¶ an toµn. Ngîc l¹i, nÕu c«ng t¸c tæ chøc kh«ng khoa häc sÏ ¶nh hëng tíi thêi gian ra quyÕt ®Þnh cho vay vµ cã thÓ dÉn tíi mÊt c¬ héi më réng cho vay; sù ph©n c«ng kh«ng râ rµng, kh«ng hîp lý, chång chÐo lªn nhau khiÕn cho c¸n bé tÝn dông û l¹i, thiÕu tr¸ch nhiÖm víi c«ng viÖc tõ ®ã lµm h¹n chÕ viÖc më réng cho vay * ChÊt lîng nh©n sù vµ c¬ së vËt chÊt thiÕt bÞ. - ChÊt lîng nh©n sù ®ã chÝnh lµ tr×nh ®é nghiÖp vô, kh¶ n¨ng giao tiÕp, marketing, tr×nh ®é ngo¹i ng÷, vi tÝnh, sù nhiÖt t×nh trong c«ng viÖc cña ngêi c¸n bé. Díi con m¾t kh¸ch hµng, c¸n bé Nng©n hµng chÝnh lµ h×nh ¶nh cña Ng©n hµng. NÕu kh¸ch giao tiÕp víi c¸n bé Ng©n hµng hä c¶m thÊy yªn t©m, hµi lßng th× hä sÏ t×m ®Õn víi Ng©n hµng ®ã. - C¬ së vËt chÊt cña Ng©n hµng t¹o ra sù bÒ thÕ cña Ng©n hµng, t¹o ra sù yªn t©m cho kh¸ch hµng. Mét Ng©n hµng sö dông c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, ®îc trang bÞ c¸c ph¬ng tiÖn kü thuËt tiªn tiÕn, chÊt lîng cao sÏ t¹o ®iÒu kiÖn ®¬n gi¶n ho¸ c¸c thñ tôc, rót ng¾n thêi gian giao dÞch ®em l¹i sù tiÖn lîi tèi ®a cho ng©n hµng. §ã lµ tiÒn ®Ò ®Ó Ng©n hµng thu hót thªm kh¸ch hµng, më réng cho vay. Sù hç trî cña c¸c ph¬ng tiÖn kü thuËt hiÖn ®¹i cßn gióp cho viÖc thu thËp th«ng tin nhanh chãng, chÝnh x¸c, c«ng t¸c lËp kÕ ho¹ch x©y dùng chÝnh s¸ch tÝn dông cã hiÖu qu¶ h¬n. * Ho¹t ®éng kiÓm so¸t néi bé. 20
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan