Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Lêi nãi ®Çu
ë n-íc ta, còng gièng nh- c¸c n-íc x· héi chñ nghÜa tr-íc ®©y thùc
hiÖn m« h×nh kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung, lÊy viÖc më réng vµ ph¸t triÓn khu
vùc kinh tÕ Nhµ n-íc bao trïm toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n lµm môc tiªu
cho c«ng cuéc c¶i t¹o vµ x©y dùng CNXH. Nh-ng thùc tÕ cho thÊy chóng
ta ®· ®¹t ®-îc kÕt qu¶ nh- mong muèn. Sau chñ tr-¬ng ®æi míi cña §¶ng
vµo n¨m 1986 nÒn kinh tÕ n-íc ta ®· cã sù ph¸t triÓn ®¸ng kÓ, ®êi sèng
nh©n d©n ®· ®-îc n©ng cao c¶ vÒ vËt chÊt lÉn tinh thÇn, tèc ®é t¨ng tr-ëng
t¨ng, vµ dÇn dÇn ®i vµo æn ®Þnh. Tuy nhiªn, bªn c¹nh nh÷ng kÕt qu¶ ®· ®¹t
®-îc chóng ta cßn cã nh÷ng khã kh¨n cÇn gi¶i quyÕt mµ trong ®ã lµ sù
ho¹t ®éng kÐm hiÖu qu¶ cña doanh nghiÖp Nhµ n-íc.
Doanh nghiÖp Nhµ n-íc ®ãng vai trß quan träng trong nÒn kinh tÕ
nh-ng trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ thÞ tr-êng c¸c
doanh nghiÖp Nhµ n-íc ®· béc lé nhiÒu yÕu kÐm vµ tá ra kh«ng cßn phï
hîp n÷a. §Ó kh¾c phôc vÊn ®Ò nµy §¶ng vµ Nhµ n-íc ®· cã chñ tr-¬ng cæ
phÇn hãa (CPH) mét bé phËn c¸c doanh nghiÖp Nhµ n-íc. §©y lµ biÖn
ph¸p quan träng vµ cÇn thiÕt nh»m thu hót thªm nguån vèn ®Çu t- cho s¶n
xuÊt, gi¶i quyÕt vÊn ®Ò së h÷u vµ viÖc lµm trong c¸c doanh nghiÖp Nhµ
n-íc.
HiÖn nay, CPH kh«ng cßn lµ vÊn ®Ò qu¸ míi mÎ, nh-ng thµnh c«ng
cña nã míi b¾t ®Çu ®-îc chuÈn bÞ. ChÝnh v× nh÷ng lý do trªn em ®· chän
®Ò t¯i “Cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n-íc ViÖt Nam thùc tr¹ng vµ
gi¶i ph¸p” ®Ó mét lÇn n÷a kh¼ng ®Þnh CPH c²c doanh nghiÖp Nh¯ níc l¯
mét chñ tr-¬ng ®óng ®¾n cña §¶ng vµ Nhµ n-íc.
Trong ®Ò tµi ch¾c ch¾n kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt, rÊt mong sù
gióp ®ì vµ ®ãng gãp ý kiÕn cña thÇy gi¸o vµ c¸c b¹n.
1
I- Nh÷ng vÊn ®Ò vÒ cæ phÇn ho¸.
1. TÝnh chÊt tÊt yÕu cña cæ phÇn ho¸.
§Ó hiÓu t¹i sao cæ phÇn ho¸ l¹i mang tÝnh tÊt yÕu tr-íc hÕt ta ®i xÐt
xem thùc chÊt cña c«ng ty cæ phÇn ho¸ phÇn lµ g× vµ vai trß cña nã ®èi víi
nÒn kinh tÕ.
C«ng ty cæ phÇn ra ®êi tõ cuèi thÕ kû XVI ë c¸c n-íc ph¸t triÓn ®Õn
nay ®· cã lÞch sö ph¸t triÓn mÊy tr¨m n¨m. C«ng ty cæ phÇn lµ sù h×nh
thµnh mét kiÓu tæ chøc doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng. Nã ra
®êi kh«ng n»m trong ý muèn chñ quan cña bÊt cø lùc l-îng nµo mµ lµ mét
qu¸ tr×nh kinh tÕ kh¸ch quan cã thÓ nãi c«ng ty cæ phÇn lµ doanh nghiÖp
trong ®ã c¸c cæ ®«ng gãp vèn kinh doanh vµ chÞu tr¸ch nhiÖm trong ph¹m
vi phÇn gãp vèn cña m×nh trªn c¬ së tù nguyÖn ®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng
s¶n xuÊt kinh doanh nh»m thu lîi nhuËn. C«ng ty cæ phÇn ra ®êi lµ mét tÊt
yÕu bëi v× qu¸ tr×nh ho¸ t- b¶n t¨ng c-êng tÝch tô vµ tËp trung t- b¶n ngµy
cµng cao. Nã diÔn ra mét c¸ch m¹nh mÏ cïng víi sù ph¸t triÓn cña nÒn ®¹i
c«ng nghiÖp c¬ khÝ vµ sù tù do c¹nh tranh d-íi chñ nghÜa t- b¶n. Tõ ®ã
c«ng ty cæ phÇn trë thµnh m« h×nh tæ chøc s¶n xuÊt phæ biÕn ë hÇu hÕt c¸c
n-íc trªn thÕ giíi vµ cã vai trß to lín trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ, gãp
phÇn hoµn thiÖn c¬ chÕ thÞ tr-êng.
C«ng ty cæ phÇn lµ s¶n phÈm cña x· héi ho¸ së h÷u ph¶n ¸nh qu¸
tr×nh tÝch tô vµ tËp trung t- b¶n, c«ng ty cæ phÇn ra ®êi ®· gãp phÇn ®Èy
nhanh qu¸ tr×nh nµy vÒ tèc ®é vµ qui m« vµ lµm xuÊt hiÖn nh÷ng xÝ nghiÖp
mµ víi t- b¶n riªng lÎ kh«ng thÓ nµo thiÕt lËp ®-îc.
C«ng ty cæ phÇn cßn lµ kÕt qu¶ cña sù vËn ®éng t¸ch biÖt hai mÆt cña
së h÷u thÓ hiÖn ë mèi quan hÖ së h÷u vµ quyÒn kinh doanh ,nã cho phÐp
më réng qui m« s¶n xuÊt nhanh chãng mµ kh«ng bÞ giíi h¹n bëi tÝch luü
cña tõng t- b¶n riªng biÖt t¹o ®iÒu kiÖn ®Èy nhanh qu¸ tr×nh x· héi ho¸ s¶n
xuÊt vµ ®Ó ®¸p øng c¸c nhu cÇu ph¸t triÓn cña nã, hÖ thèng ng©n hµng, thÞ
tr-êng chøng kho¸n vµ Nhµ n-íc trë thµnh bé m¸y kinh tÕ ho¹t ®éng vµ
thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng qu¶n lý mµ l©u nay vÉn n»m trong tay c¸c nhµ tb¶n c¸ biÖt.
2
C«ng ty cæ phÇn ngoµi ra cßn cã vai trß trong viÖc gi¶m bít tæn thÊt
khi bÞ ph¸ s¶n, më réng sù tham gia cña c¸c cæ ®«ng ®Æc biÖt lµ ng-êi lao
®éng...
Víi nh÷ng ®Æc ®iÓm ®-îc tr×nh bµy ë trªn, c«ng ty cæ phÇn ®· thùc sù
®ãng vai trß tæ chøc trong nÒn kinh tÕ theo nh÷ng yªu cÇu cña thÞ tr-êng.
§iÒu ®ã cho phÐp kh¼ng ®Þnh xu h-íng ph¸t triÓn tÊt yÕu cña lo¹i h×nh
c«ng ty cæ phÇn trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng ë ViÖt Nam. §iÒu nµy lµ c¬ së
cÇn thiÕt ®Ó x¸c lËp viÖc x©y dùng c¸c luËn cø khoa häc nh»m ph©n tÝch vµ
thùc hiÖn viÖc chuyÓn mét sè doanh nghiÖp Nhµ n-íc sang c«ng ty cæ
phÇn. H¬n n÷a xu h-íng ph¸t triÓn hiÖn nay cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi nãi
chung vµ nÒn kinh tÕ ViÖt Nam nãi riªng ®ã lµ gi¶m bít møc ®é kiÓm so¸t
trùc tiÕp cña Nhµ n-íc, giµnh sù ®iÒu tiÕt m¹nh cho c¬ chÕ thÞ tr-êng. Sù
kh¾c phôc nh÷ng hiÖn t-îng tr× trÖ trong nÒn kinh tÕ do ho¹t ®éng kÐm
hiÖu qu¶ cña khu vùc kinh tÕ Nhµ n-íc, th©m hôt ng©n s¸ch kÐo dµi vµ
g¸nh nÆng nî cña Nhµ n-íc ngµy cµng t¨ng ®· buéc thÇu hÕt c¸c ChÝnh
phñ cã khu vùc kinh tÕ Nhµ n-íc chiÕm tû träng lín trong tæng t- b¶n x·
héi ®Òu ph¶i t×m c¸ch gi¶m bít xuèng mét tû träng nhÊt ®Þnh trong nÒn
kinh tÕ. §ång thêi ®Ó ®¶m b¶o tÝnh c¹nh tranh trong c¬ chÕ thÞ tr-êng th×
ph¶i thùc hiÖn t- nh©n ho¸ vµ cæ phÇn ho¸. §èi víi n-íc ta qua h¬n 10 n¨m
®æi míi kinh tÕ theo chñ tr-¬ng cña §¶ng vµ Nhµ n-íc, khu vùc kinh tÕ
quèc doanh ®· ®-îc s¾p xÕp l¹i mét b-íc. Tuy nhiªn, sè l-îng doanh
nghiÖp Nhµ n-íc cßn qu¸ nhiÒu, l¹i ph©n bè dµn tr¶i trªn nhiÒu lÜnh vùc,
®¹i bé phËn lµ thiÕu vèn do nguån vèn ng©n s¸ch cã h¹n. MÆt kh¸c m¸y
mãc thiÕt bÞ trong c¸c doanh nghiÖp nµy l¹i l¹c hËu, kh«ng ®ång bé, n¨ng
suÊt lao ®éng thÊp... chÝnh v× vËy tiÕn tr×nh ®æi míi kinh tÕ ë ViÖt Nam
kh«ng thÓ kh«ng cã néi dung c¬ cÊu l¹i nÒn kinh tÕ, trong ®ã cã vÊn ®Ò thu
hÑp së h÷u Nhµ n-íc mµ h¹n chÕ sù can thiÖt trùc tiÕp cña Nhµ n-íc trong
ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ
nhiÒu thµnh phÇn víi së h÷u t- nh©n vµ së h÷u hçn hîp, coi träng vai trß
®iÒu tiÕt cña c¬ chÕ thÞ tr-êng. Do ®ã tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ c¸c doanh
nghiÖp Nhµ n-íc ë ViÖt Nam lµ mét vÊn ®Ò kh«ng thÓ bá qua, mét néi
dung quan träng cña c«ng cuéc ®æi míi vµ còng lµ mét ®ßi hái kh¸ch quan
®Ó chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng dùa trªn c¸c ®éng lùc cña thÞ tr-êng
vµ vai trß ®Þnh h-íng cña Nhµ n-íc.
3
2. Thùc chÊt cña cæ phÇn ho¸.
VÊn ®Ò t-ëng nh- dÔ thèng nhÊt nh-ng l¹i cã nh÷ng nhËn thøc kh¸c
nhau, hiÖn nay cã 3 ý kiÕn kh¸c nhau. Lo¹i ý kiÕn thø nhÊt th× cho r»ng cæ
phÇn ho¸ thùc chÊt lµ t- nh©n ho¸. Lo¹i ý kiÕn thø hai cho r»ng cæ phÇn
ho¸ lµ nh»m x¸c ®Þnh chñ së h÷u cô thÓ ®èi víi doanh nghiÖp. Cßn lo¹i ý
kiÕn thø ba cho r»ng thùc chÊt cña cæ phÇn lµ qu¸ tr×nh x· héi ho¸ doanh
nghiÖp Nhµ n-íc.
Tr-íc hÕt ta xem xÐt cæ phÇn ho¸ ph¶i ch¨ng lµ t- nh©n ho¸. T- nh©n
ho¸ lµ qu¸ tr×nh chñ së h÷u Nhµ n-íc sang së h÷u t- nh©n b»ng c¸ch b¸n
cho t- nh©n, cho kh«ng c¸n bé c«ng nh©n viªn chøc hoÆc toµn d©n, gi¶i thÓ
vµ b¸n ®Çu gi¸ tµi s¶n, cæ phÇn ho¸v.v... Cæ phÇn ho¸ lµ huy ®éng nhiÒu
chñ thÓ ®Çu t- thuéc c¸c thµnh phÇn kh¸c nhau vµ còng cã thÓ lµ c¸c chñ
thÓ trong cïng mét thµnh phÇn kinh tÕ cïng gãp vèn ®Ó chuyÓn ®æi tõ chñ
së h÷u sang ®a së h÷u. Do ®ã cæ phÇn ho¸ ch-a h¼n vµ kh«ng thÓ ®ång
nhÊt víi t- nh©n ho¸ mµ cæ phÇn ho¸ chØ lµ mét trong nhiÒu c¸ch ®Ó tnh©n ho¸ mét phÇn tµi s¶n cña c¸c doanh nghiÖp Nhµ n-íc. Kh¸i niÖm tnh©n ho¸ më réng h¬n vµ qu¸ tr×nh thùc hiÖn khã kh¨n, phøc t¹p h¬n cæ
phÇn ho¸. ý kiÕn thø hai còng kh«ng hoµn toµn chÝnh x¸c. CPH kh«ng ph¶i
chØ cã nh»m ®a d¹ng ho¸ quyÒn së h÷u vµ cô thÓ ho¸ chñ së h÷u, mµ nã
cßn cã rÊt nhiÒu chøc n¨ng kh¸c.
Cßn vÒ ý kiÕn thø 3 còng chØ ®óng mét phÇn. X· héi hãa theo nghÜa
truyÒn thèng lµ biÕn tµi s¶n së h÷u t- nh©n thµnh së h÷u tËp thÓ vµ së h÷u
toµn d©n. Nh- vËy, qu¸ tr×nh x· héi ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n-íc kh«ng thÓ
lµ CPH.
Nh- vËy ®Ó hiÓu râ ®-îc thùc chÊt cña CPH mét sè DNNN cÇn ph¶i
xem xÐt c¶ 2 phÝa kh¸ch quan vµ chñ quan.
VÒ kh¸ch quan: CPH mét sè DNNN lµ do ®ßi hái kh¸ch quan cña qui
luËt quan hÖ s¶n xuÊt ph¶i phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña lùc l-îng
s¶n xuÊt trong sù ph¸t triÓn cña x· héi loµi ng-êi. Kinh tÕ thÞ tr-êng víi
nhiÒu chñ së h÷u kh¸c nhau ®øng ®èi diÖn t-¬i c-êi nh-ng còng s½n sµng
biÕn th-¬ng tr-êng thµnh chiÕn tr-êng. §a së h÷u thuéc ®a thµnh phÇn lµ
quan hÖ s¶n xuÊt ®ang thóc ®Èy lùc l-îng s¶n xuÊt hiÖn nay. Mét ng-êi
4
chñ së h÷u kh«ng thÓ tù s¶n xuÊt råi tù b¸n ®Ó thµnh thÞ tr-êng ®-îc. Bªn
c¹nh qui luËt trªn c¸c qui luËt thÞ tr-êng ®ang lµm vì tung mét sè DNNN
®-îc dùng nªn mµ ®¸ng ra ch-a nªn cã, buéc chóng ta ph¶i nhËn thøc l¹i
vµ hµnh ®éng l¹i.
- VÒ chñ quan: Nhµ n-íc ta kh«ng kham næi, kh«ng g¸nh m·i ®-îc
c¸c DNNN b»ng c¸ch nµo ®ã cho nã sèng lay l¾t. G¸nh nÆng bao cÊp tÝn
dông bao cÊp ®Ó duy tr× nh÷ng xÝ nghiÖp mµ ®¸ng ra kh«ng nªn cã ®· bøc
b¸ch chóng ta ph¶i CPH nã b»ng c¸ch chuyÓn thÓ h×nh thøc së h÷u cña nã.
C¹nh tranh trong c¬ chÕ thÞ tr-êng nã cã thÓ tån t¹i vµ ph¸t triÓn hoÆc ph¸
s¶n ®Ó Nhµ n-íc tËp trung tiÒn cña vµo viÖc kh¸c xem r© cã hiÖu qu¶ h¬n.
Nh- vËy thùc chÊt cña qu¸ tr×nh CPH lµ nh»m gi¶i quyÕt 4 vÊn ®Ò c¬ b¶n:
- VÒ së h÷u: Nh»m ®a d¹ng ho¸ quyÒn s¬ h÷u vµ cô thÓ ho¸ chñ së
h÷u.
- VÒ ho¹t ®éng: Nh»m th-¬ng m¹i ho¸ mäi ho¹t ®éng cña doanh
nghiÖp chø kh«ng ph¶i theo mÖnh lÖnh hµnh chÝnh, c¾t bá sù can thiÖp cña
Nhµ n-íc vµo ho¹t ®éng doanh nghiÖp.
- VÒ qu¶n lý: Ph¸p luËt ho¸ tæ chøc qu¶n lý theo luËt c«ng ty ®· ban
hµnh vµ c¸c luËt kh¸c.
- VÒ hiÖu qu¶: Nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña
doanh nghiÖp ®©y chÝnh lµ môc tiªu cuèi cïng cña gi¶i ph¸p cæ phÇn ho¸
c¸c doanh nghiÖp Nhµ n-íc.
Cæ phÇn ho¸ c¸c doanh nghiÖp Nhµ n-íc ®ang trë nªn phæ biÕn, ®em
l¹i hiÖu qu¶ râ rÖt ë hÇu hÕt c¸c n-íc vµ ®ang ph¸t triÓn trªn thÕ giíi. Cßn
ë n-íc ta CPH c¸c doanh nghiÖp Nhµ n-íc lµ mét trong nh÷ng quan ®iÓm
vµ gi¶i ph¸p quan träng cña §¶ng vµ Nhµ n-íc nh»m ®æi míi vµ n©ng cao
hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp Nhµ n-íc. Tuy vËy
hiÖn nay vÉn cßn kh«ng Ýt nh÷ng ý kiÕn cho r»ng nh÷ng doanh nghiÖp ®·
thùc hiÖn chÕ ®é cæ phÇn ho¸ kh«ng cßn lµ doanh nghiÖp Nhµ n-íc n÷a mµ
trë thµnh lo¹i h×nh kinh doanh hçn hîp thuéc thµnh phÇn kinh tÕ t- b¶n
Nhµ n-íc. Vµ viÖc CPH mét bé phËn doanh nghiÖp Nhµ n-íc liÖu cã ®i
chÖch h-íng chñ nghÜa x· héi kh«ng? Vµ vÒ l©u dµi nã cã t¸c dông xÊu vÒ
mÆt chÝnh trÞ ®èi víi nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng víi ®Þnh h-íng XHCN ë n-íc
ta kh«ng. §©y lµ vÊn ®Ò t- t-ëng cÇn ®-îc gi¶i quyÕt ®Ó h-ëng øng chñ
5
tr-¬ng CPH còng nh- gãp phÇn trùc tiÕp vµo ch-¬ng tr×nh CPH cña ChÝnh
phñ. Thùc ra viÖc chuyÓn mét bé phËn doanh nghiÖp Nhµ n-íc ho¹t ®éng
v× môc tiªu lîi nhuËn sang c«ng ty cæ phÇn chØ lµ sù thay ®æi vÒ h×nh thøc
tæ chøc qu¶n lý nh»m huy ®éng thªm vèn ®Ó trang bÞ kü thuËt ®æi míi c«ng
nghÖ, tõ ®ã t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh
doanh. Trªn thùc tÕ, tuy c¸c c«ng ty cæ phÇn cña Nhµ n-íc võa ph¶i ho¹t
®éng theo luËt c«ng ty, võa ho¹t ®éng theo luËt doanh nghiÖp Nhµ n-íc,
nh-ng nh÷ng doanh nghiÖp Êy do Nhµ n-íc thµnh lËp vµ quan träng h¬n
Nhµ n-íc lµ chñ së h÷u c¬ b¶n nhÊt nªn Nhµ n-íc n¾m quyÒn quyÕt ®Þng
trong héi ®ång qu¶n trÞ. Nh- vËy lîi Ých cña Nhµ n-íc sÏ ®-îc ®¶m b¶o, tµi
s¶n vèn liÕng trong doanh nghiÖp Nhµ n-íc kh«ng ngõng t¨ng lªn c¶ vÒ gi¸
trÞ vµ hiÖn vËt, -u thÕ vÒ vèn, c«ng nghÖ ®-îc ph¸t huy - ®iÒu mµ doanh
nghiÖp Nhµ n-íc truyÒn thèng vµ doanh nghiÖp t- nh©n khã cã ®-îc. H¬n
n÷a doanh nghiÖp Nhµ n-íc CPH cã thÓ tån t¹i d-íi nhiÒu h×nh thøc vÉn
®¶m b¶o ®-îc kinh doanh cã hiÖu qu¶ vµ b¶o vÖ ®-îc lîi Ých cña cæ ®«ng
Nhµ n-íc. Cuèi cïng cã thÓ kh¼ng ®Þnh c¸c c«ng ty cæ phÇn trong ®ã Nhµ
n-íc n¾m cæ phÇn khèng chÕ vÉn lµ doanh nghiÖp Nhµ n-íc.
MÆt kh¸c mét sè ý kiÕn ngé nh©n, ®em ®ång ho¸ chÕ ®é CPH víi chñ
nghÜa t- b¶n lµ kh«ng ®óng. ChÕ ®é CPH lµ mét ph-¬ng thøc tæ chøc s¶n
xuÊt, mét h×nh thøc tæ chøc kinh doanh. MÆc dï kinh tÕ cæ phÇn ra ®êi
trong CNTB nh-ng nã ra ®êi cïng víi sù ph¸t triÓn cña nªn s¶n xuÊt lín x·
héi ho¸ vµ cña nÒn kinh tÕ hµng ho¸. KÕt qu¶ tÝch cùc thóc ®Èy sù ph¸t
triÓn cña nÒn kinh tÕ hµng ho¸ vµ sù ph¸t triÓn cña lùc l-îng s¶n xuÊt x·
héi. §èi víi n-íc ta chÕ ®é cæ phÇn vÉn ®¶m b¶o ®i ®óng h-¬ng XHCN
phôc vô d©n giµu, n-íc m¹nh x· héi c«ng b»ng v¨n minh. V× vËy, CPH mét
bé phËn doanh nghiÖp Nhµ n-íc lµ phï hîp víi nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng,
nh»m gi¶m g¸nh nÆng ®Çu t- bao cÊp trµn lan kÐm hiÖu qu¶, tËp trung vèn
vµo c¸c ngµnh träng ®iÓm chiÕn l-îc, phôc vô s¶n xuÊt lín. Do ®ã cã thÓ
kÕt luËn r»ng CPH mét bé phËn doanh nghiÖp Nhµ n-íc lµ phï hîp víi
®Þnh h-íng XHCN víi môc tiªu d©n giµu n-íc m¹nh, x· héi c«ng b»ng v¨n
minh mµ §¶ng vµ Nhµ n-íc ®· v¹ch ra cho nhu cÇu x©y dùng nÒn kinh tÕ ë
n-íc ta hiÖn nay.
3. Môc tiªu cña cæ phÇn ho¸.
6
Cæ phÇn ho¸ nÕu thùc hiÖn thµnh c«ng sÏ lµm t¨ng nguån tµi chÝnh,
®ång thêi cßn trë thµnh ph-¬ng tiÖn ®Ó thay ®æi bé mÆt kinh tÕ vÜ m« vµ x·
héi. §Ó ®¹t ®-îc ®iÒu ®ã tr-íc hÕt ph¶i ®Æt môc tiªu cho qu¸ tr×nh nµy.
XuÊt ph¸t tõ thùc chÊt CPH ë n-íc ta (kh¸c h¼n víi CPH mµ c¸c n-íc trªn
thÕ giíi ®· tiÕn hµnh) lµ nh»m c¬ cÊu l¹i doanh nghiÖp Nhµ n-íc cho hîp
lý vµ hiÖu qu¶ mµ ta cÇn ph¶i nghiªn cøu kü ®Æc ®iÓm chung cña nÒn kinh
tÕ quèc doanh vµ ®Æc ®iÓm riªng cña tõng lo¹i doanh nghiÖp Nhµ n-íc ®Ó
®Þnh ra môc tiªu chung vµ môc tiªu cô thÓ ®Ó CPH. Vµ trong tõng ®iÒu kiÖn
cô thÓ cã thÓ ®iÒu chØnh thø tù -u tiªn cña c¸c môc tiªu cho phï hîp víi
yªu cÇu vµ kh¶ n¨ng thùc hiÖn.
ë n-íc ta xuÊt ph¸t tõ ®-êng lèi kinh tÕ vµ ®Æc ®iÓm kinh tÕ x· héi
cña n-íc ta trong giai ®o¹n hiÖn nay: X©y dùng nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu
thµnh phÇn, vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ tr-êng cã sù qu¶n lý cña Nhµ n-íc,
theo ®Þnh h-íng XHCN, ChÝnh phñ ®· ban hµnh NghÞ ®Þnh 44/98-N§-CP
ngµy 28/06/1998 thay thÕ cho NghÞ ®Þnh 28/CP vÒ viÖc chuyÓn doanh
nghiÖp Nhµ n-íc thµnh c«ng ty cæ phÇn víi hai môc tiªu.
Mét lµ: Huy ®éng vèn trong toµn x· héi cña c¸ nh©n, c¸c tæ chøc kinh
tÕ x· héi trong n-íc vµ ngoµi n-íc ®Ó ®Çu t- ®æi míi c«ng nghÖ, t¹o thªm
viÖc lµm, ph¸t triÓn doanh nghiÖp, n©ng cao søc c¹nh tranh, thay ®æi c¬ cÊu
doanh nghiÖp Nhµ n-íc.
Huy ®éng vèn vµ sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c nguån vèn lµ mét trong
nh÷ng ®iÒu kiÖn quan träng hµng ®Çu ®Ó ®Èy nhanh c«ng cuéc c«ng nghiÖp
ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n-íc, ®ã còng lµ ®iÒu kiÖn tèi quan träng ®Ó n©ng
cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh, më réng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh
nghiÖp. hiÖn nay c¸c doanh nghiÖp Nhµ n-íc ®ang thiÕu vèn nghiªm träng
®Ó ®Çu t- ph¸t triÓn. Nh-ng lÊy ë ®©u? Nhµ n-íc (ng©n s¸ch + ng©n hµng)
kh«ng thÓ vµ kh«ng nªn tiÕp tôc cÊp vèn cho mét khu vùc lµm ¨n kÐm hiÖu
qu¶. D©n chóng sÏ kh«ng bao giê cho doanh nghiÖp Nhµ n-íc vay nÕu
doanh nghiÖp Nhµ n-íc kh«ng ®¹t ®-îc c¶i tæ vµ cã ph-¬ng ¸n lµm ¨n tèt,
cã søc thuyÕt phôc. Cßn n-íc ngoµi th× kh«ng bao giê cho doanh nghiÖp
Nhµ n-íc vay nÕu gi÷ nguyªn tr¹ng. Hä chØ cã thÓ lµm ¨n víi doanh
nghiÖp Nhµ n-íc th«ng qua c¸c h×nh thøc mua, thuª, liªn doanh, mua cæ
phÇn. VËy muèn cã vèn ®Ó ®Çu t- cho ph¸t triÓn doanh nghiÖp Nhµ n-íc
chØ cã thÓ huy ®éng ®-îc th«ng qua h×nh thøc b¸n cæ phÇn. ViÖc b¸n cæ
7
phÇn cho bªn n-íc ngoµi lµ rÊt cÇn thiÕt vµ cã thÓ lµm ®-îc bëi v×: Chóng
ta ®ang thiÕu vèn mµ hä l¹i ®ang thõa vèn, ®ang cÇn thÞ tr-êng ®Ó ®Çu t-.
Ta ®ang thiÕu kü thuËt v¯ thiÕt bÞ hiÖn ®³i, cßn hä th× cã “thõa”, tuy nhiªn
ta ph¶i lùa chän cho phï hîp víi ®iÒu kiÖn cô thÓ cña tõng lo¹i doanh
nghiÖp tr²nh viÖc nhËp ®å “b±i r²c”. Ta ®ang thiÕu kiÕn thøc v¯ kinh
nghiÖm qu¶n lý ®èi víi nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng, ßn hä th× kh«ng thiÕu vµ s½n
sµng truyÒn l¹i cho ta. Nh-ng còng cÇn ph¶i nhÊn m¹nh r»ng kiÕn thøc vµ
kinh nghiÖm cña ng-êi kh¸c bao giê còng cÇn, còng quý nh-ng kh«ng thÓ
bª “nguyªn xi” v¯o ²p dông ë ViÖt Nam, c¯ng kh«ng thÓ thay thÕ sù s¸ng
t¹o cña chóng ta.
Song viÖc b¸n cæ phÇn cho ng-êi n-íc ngoµi kh«ng hoµn toµn lµ biÖn
ph¸p tèt nhÊt bëi sù rµng buéc luËt ë ViÖt Nam, c¶ hai luËt luËt c«ng ty vµ
luËt ®Çu t- cña n-íc ngoµi ch-a ®ñ ®Ó ®iÒu chØnh c¸c ho¹t ®éng cña ng-êi
n-íc ngoµi trong c«ng ty cæ phÇn, nhÊt lµ vÒ mÆt tµi chÝnh. Kinh nghiÖm
thùc tÕ nh÷ng n¨m qua cho chóng ta thÊy tiÒm n¨ng vèn trong d©n lµ kh¸
phong phó. Do ®ã bªn c¹nh viÖc b¸n cæ phÇn cho n-íc ngoµi chóng ta cßn
®Çy m¹nh viÖc b¸n cæ phÇn trong n-íc. ViÖc thu hót vèn ®Çu t- trong d©n
lµ rÊt quan träng võa bæ sung nguån vèn ho¹t ®éng cho c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ,
®-a vèn nhµ rçi cã tÝnh bÊt ®éng cña nh©n d©n vµo vßng quay cña c¶ nÒn
kinh tÕ ®Ó “tiÒn ®Î ra tiÒn” t¨ng lîng tiÒn lu th«ng, kh¾c phôc t×nh tr¹ng
khan hiÕm tiÒn mÆt gi¶ t¹o, ®ång thêi t¹o søc m¹nh vÒ vèn cho c¸c ®¬n vÞ
kinh tÕ, c¸c tËp ®oµn kinh tÕ trong viÖc hîp t¸c vµ c¹nh tranh víi c¸c tËp
®oµn kinh tÕ thÕ giíi.
Hai lµ: T¹o ®iÒu kiÖn cho nh÷ng ng-êi lao ®éng trong doanh nghiÖp
cã cæ phÇn vµ nh÷ng ng-êi ®· gãp vèn ®-îc lµm chñ thùc sù; thay ®æi
ph-¬ng thøc qu¶n lý t¹o ®éng lùc thóc ®Èy doanh nghiÖp kinh doanh cã
hiÖu qu¶, t¨ng tµi s¶n Nhµ n-íc, n©ng cao thu nhËp cña ng-êi lao ®éng,
gãp phÇn t¨ng tr-ëng kinh tÕ ®Êt n-íc. Chóng ta ®· tr¶i qua mét thêi kú
t×m kiÕm l©u dµi vµ cø loay hoay m·i mµ ch-a ®-a l¹i cho ng-êi lao ®éng
mét sù lµm chñ thùc sù: Trong khi ®ã ng-êi lao ®éng ®· gi¸c ngé ra r»ng
nÕu kh«ng lµm chñ ®-îc vÒ kinh tÕ th× mäi sù lµm chñ kh¸c ®Òu v« nghÜa,
chØ lµ h×nh thøc. Vµ chØ khi cã vèn ®Ó mua cæ phiÕu, tham gia chän c¸c
thµnh viªn trong héi ®ång quan trÞ (lµ c¬ quan thay mÆt m×nh ®Ó qu¶n lý
doanh nghiÖp) th× lóc ®ã ng-êi lao ®éng míi cã quyÒn thùc sù kh«ng bÞ
8
mét sù o Ðp nµo. Nh-ng khi ®ã l¹i n¶y sinh vÊn ®Ò kh¸c, ®ã lµ quyÒn lµm
chñ cña mçi ng-êi kh«ng gièng nhau, ng-êi giµu (mua nhiÒu cæ phiÕu) cã
quyÒn h¬n ng-êi nghÌo (mua Ýt cæ phiÕu). NÕu nh- theo quan niÖm cò th×
®©y lµ ®iÒu kh«ng thÓ chÊp nhËn ®-îc, lµ sù kh«ng c«ng b»ng, lµ phi
XHCN ... Nh-ng thùc ra ch-a cã mét chÕ ®é nµo, thËm chÝ c¶ CNXH, cã
c«ng b»ng tuyÖt ®èi. Nhµ n-íc ta chØ cã thÓ vµ cÇn ph¶i lµm cho mét bé
phËn d©n chóng giµu lªn tr-íc, ®ång thêi cã biÖn ph¸p ®Ó h¹n chÕ ng-êi
nghÌo, thu hÑp kho¶ng c¸ch gi÷a ng¬õi giµu vµ ng-êi nghÌo. ChØ cã c¸ch
®ã d©n ta míi giµu cã lªn ®-îc, n-íc ta míi cã phån vinh ®-îc.
Ngoµi hai môc tiªu trªn, CPH cßn cã thÓ nh»m vµo môc tiªu thøba lµ
t¹o mèi d©y liªn kÕt chÆt chÏ gi÷a c¸c doanh nghiÖp cã quyÒn lîi chung
th«ng qua sù tham gia ®ång së h÷u cæ phÇn trong mét doanh nghiÖp.
4. §iÒu kiÖn vµ qui tr×nh tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸.
CPH lµ mét néi dung cña ®a d¹ng ho¸ së h÷u , x©y dùng nÒn kinh tÕ
nhiÒu thµnh phÇn, lµ qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi së h÷u mét ®¬n vÞ kinh tÕ quèc
d©n nh»m ®¹t tíi hiÖu qu¶ kinh tÕ cao h¬n. CPH kinh tÕ quèc doanh hiÖn
nay ®ang trë thµnh bøc thiÕt vµ Nhµ n-íc ta coi ®ã lµ chñ tr-¬ng lín trong
chÝnh s¸ch c¶i c¸ch kinh tÕ ®Êt n-íc. VÊn ®Ò ®Æt ra hiÖn nay lµ c¶i c¸ch
doanh nghiÖp nµo? C¨n cø vµo ®iÒu kiÖn kinh tÕ n-íc ta hiÖn nay víi môc
tiªu trªn ®Ó mét doanh nghiÖp CPH thµnh c«ng th× ph¶i tho¶ m·n 3 ®iÒu
kiÖn sau:
Thø nhÊt: chØ lµ nh÷ng doanh nghiÖp cã qui m« võa vµ nhá trõ nh÷ng
doanh nghiÖp gi÷ nguyªn gi¸ trÞ hiÖn cã cña doanh nghiÖp, ph¸t hµnh cæ
phiÕu theo qui ®Þnh chØ nh»m thu hót thªm ®Ó ph¸t triÓn doanh nghiÖp. Tuy
nhiªn mét vÊn ®Ò ®Æt ra lµ thÕ nµo lµ doanh nghiÖp võa vµ nhá. §iÒu nµy rÊt
quan träng bëi v× nÕu doanh nghiÖp cã qui m« qu¸ lín th× rÊt khã t×m cæ
®«ng, cßn nÕu qu¸ nhá th× hiÖu qu¶ khã cã thÓ cao ®-îc. VËn dông kinh
nghiÖm cña c¸c n-íc vµo n-íc ta cho thÊy ®Ó tiÕn hµnh CPH cã hiÖu qu¶
®èi víi c¸c doanh nghiÖp cÇn b¶o ®¶m dùa trªn sè vèn thùc cã cña Nhµ
n-íc t¹i doanh nghiÖp ®-îc x¸c ®Þnh b»ng sè vèn Nhµ n-íc giao céng lîi
nhuËn ®Ó l¹i doanh nghiÖp, trõ sè thua lç, mÊt vèn ®ang treo nî, ®Ó tõ ®ã
®¸nh gi¸ qui m« g× lµ hîp lý h¬n c¶. Cã thÓ coi mét doanh nghiÖp Nhµ
9
n-íc cã sè vèn tõ 10 tû ®ång trë xuèng lµ mét doanh nghiÖp cã quy m«
võa vµ nhá.
Thø hai: C¸c doanh nghiÖp kh«ng thuéc diÖn Nhµ n-íc cÇn ®Çu t100% vèn. C¸c doanh nghiÖp Nhµ n-íc thuéc ®èi t-îng CPH, Nhµ n-íc
ph©n lo¹i ra theo nh÷ng tiªu thøc nhÊt ®Þnh. Doanh nghiÖp Nhµ n-íc mµ
giai ®o¹n tr-íc mÆt, Nhµ n-íc vÉn n¾m gi÷ 100%. §ã lµ c¸c doanh nghiÖp
cã qui m« lín, cã vÞ trÝ quan träng ch¼ng h¹n nh- c¸c doanh nghiÖp ho¹t
®éng nh»m phôc vô cho c«ng t¸c an ninh vµ quèc phßng, c¸c doanh nghiÖp
®ãng vai trß then chèt cña nÒn kinh tÕ quèc d©n (ngµnh n¨ng l-îng, dÇu
khÝ, khai th¸c vµng vµ ®¸ quÝ, x©y dùng s©n bay, bÕn c¶ng, ®-êng s¾t...),
c¸c doanh nghiÖp cÇn thiÕt cho nhu cÇu cho quèc kÕ d©n sinh. TÊt c¶ c¸c
doanh nghiÖp trªn kh«ng ®-îc CPH trong ®iÒu kiÖn n-íc ta hiÖn nay.
Thø ba: C¸c doanh nghiÖp ®ang lµm ¨n cã l·i hay nãi c¸ch kh¸c
doanh nghiÖp cã ph-¬ng ¸n kinh doanh hiÖu qu¶. VÒ vÊn ®Ò nµy ®· cã rÊt
nhiÒu ý kiÕn kh¸c nhau. Cã ng-êi cho r»ng Nhµ n-íc cÇn b¸n nh÷ng doanh
nghiÖp lµm ¨n thua lç chø sao l¹i b¸n nh÷ng doanh nghiÖp ®ang lµm ¨n cã
l·i.
ThËt vËy, chóng ta ®Òu biÕt r»ng, lîi nhuËn lµ chØ tiªu ®¸nh gi¸ tæng
qu¸t nhÊt vÒ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña mét doanh nghiÖp. NÕu
doanh nghiÖp lµm ¨n thua lç th× kh«ng ph¶i chØ cã mét nguyªn nh©n nµo
mµ th-êng do nhiÒu nguyªn nh©n, bao gåm c¶ tr×nh ®é qu¶n lý vµ c¬ chÕ
qu¶n lý cña gi¸m ®èc, tay nghÒ cña c«ng nh©n... kh¶ n¨ng thÝch nghi ®èi
víi thÞ tr-êng cña doanh nghiÖp v× vËy mét doanh nghiÖp ®· cã truyÒn
thèng lµm ¨n thua lç, sÏ g©y Ên t-îng kh«ng tèt ®èi víi c¸c cæ ®«ng, do ®ã
c¸c doanh nghiÖp nµy rÊt khã hoÆc kh«ng thÓ cæ phÇn ho¸. Theo nh- ®·
ph©n tÝch ë trªn vÒ thùc chÊt cña CPH, vÒ môc tiªu cña CPH vµ ®Æc biÖt
CPH c¸c doanh nghiÖp Nhµ n-íc hiÖn nay lµ tÊt yÕu ®èi víi nÒn kinh tÕ thÕ
giíi nãi chung vµ cÇn thiÕt vµ cÊp b¸ch ®èi víi nÒn kinh tÕ ViÖt Nam nãi
riªng trong giai ®o¹n hiÖn nay. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ chóng ta kh«ng thÓ nãi
lµ chóng ta kh«ng thùc hiÖn CPH c¸c doanh nghiÖp Nhµ n-íc. MÆt kh¸c
doanh nghiÖp Nhµ n-íc ®ang lµm ¨n thua lç kh«ng thÓ b¸n mµ chØ cã
doanh nghiÖp Nhµ n-íc ®ang lµm ¨n cã l·i míi cÇnb¸n bëi v× cho dï doanh
nghiÖp Nhµ n-íc ®ã l©u nay lµm ¨n cã l·i ®i ch¨ng n÷a, th× mét lóc nµo ®ã
víi ®iÒu kiÖn kh¸ch quan biÕn ®æi, doanh nghiÖp Nhµ n-íc khã cã thÓ cø
10
tiÕp tôc gi÷ ®-îc møc ®é ®ã. Mét doanh nghiÖp ph¸t triÓn ph¶i lu«n lu«n
thÝch øng ®-îc c¸c biÕn ®æi cña x· héi vµ phï hîp víi qui luËt kh¸ch quan
cña thÞ tr-êng. Vµ xÐt vµ ®iÒu kiÖn thiÕt thùc cña chóng ta hiÖn nay, doanh
nghiÖp Nhµ n-íc nhÊt thiÕt ph¶i CPH ®Ó n©ng cao ®-îc hiÖu qu¶ s¶n xuÊt
kinh doanh h¬n n÷a. §ång thêi ®Ó Nhµ n-íc cã thÓ thu håi vèn nh»m ®Çu
t- cho nh÷ng nhu cÇu thiÕt yÕu kh¸c. Tõ ®ã thùc hiÖn ®a d¹ng ho¸ s¶n
phÈm.
Ngoµi ra cÇn ph¶i xem xÐt kü: Doanh nghiÖp ®em cæ phÇn cã ph¶i lµ
doanh nghiÖp Nhµ n-íc thuÇn tuý hay kh«ng. C¸c doanh nghiÖp Nhµ n-íc
nh-ng l¹i cã liªn doanh víi c¸c ®¬n vÞ hoÆc c¸ nh©n trong n-íc, ngoµi n-íc
hoÆc lµ cã b¸n cæ phÇn mét sè bé phËn nµo ®ã kh«ng thuéc diÖn CPH.
Nh- vËy ®Ó lùa chän ®-îc ®óng ®èi t-îng phï hîp víi m« h×nh CPH
ph¶i kÕt hîp c¶ 3 ®iÒu kiÖn trªn vµ tr×nh tù néi dung cña c¸c b-íc tiÕn hµnh
CPH mét doanh nghiÖp Nhµ n-íc theo tiÕn ®é sau ®©y:
- Héi ®ång qu¶n trÞ tæng c«ng ty quyÕt ®Þnh thµnh lËp ban cæ phÇn
ho¸ c«ng ty. Riªng vÒ ban CPH cña doanh nghiÖp Nhµ n-íc ®-îc chän
CPH, th× tæng c«ng ty, hoÆc c«ng ty ®éc lËp b¸o c¸o bé quyÕt ®Þnh. Thµnh
phÇn cña ban CPH - DNNN bao gåm: Gi¸m ®èc, kÕ to¸n tr-ëng: Uû viªn
th-êng trùc, tr-ëng phßng tæ chøc - lao ®éng: Uû viªn, bÝ th- §¶ng uû
(hoÆc phã bÝ th-), chñ tÞch (hoÆc phã chñ tÞch), c«ng ®oµn: Uû viªn Ban
nµy cã nhiÖm vô chuÈn bÞ ph-¬ng ¸n CPH, x©y dùng luËn chøng s¬ bé vÒ
CPH.
- C¨n cø vµo c¸c ®iÒu kiÖn CPH- DNNN ®· ®-îc qui ®Þnh vµ sau khi
cã sù nhÊt trÝ cña §¶ng uû, Tæng c«ng ty, hoÆc c«ng ty ®éc lËp trùc thuéc
bé, lùa chän DNNN cæ phÇn ho¸ theo 4 h×nh thøc.
+ Gi÷ nguyªn gi¸ trÞ thuéc vèn Nhµ n-íc hiÖn cã t¹i doanh nghiÖp
ph¸t hµnh cæ phiÕu thu thót thªm vèn ®Ó ph¸t triÓn doanh nghiÖp.
+ B¸n mét phÇn gi¸ trÞ thuéc vèn Nhµ n-íc hiÖn cã t¹i doanh nghiÖp.
+ T¸ch mét bé phËn cña doanh nghiÖp ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó CPH.
+ B¸n toµn bé gi¸ trÞ hiÖn cã thuéc vèn Nhµ n-íc t¹i doanh nghiÖp
®Ó chuyÓn thµnh c«ng ty cæ phÇn.
11
- Tæ chøc tËp huÊn cho ban CPH vµ c¸n bé, c«ng nh©n viªn chøc cña
doanh nghiÖp Nhµ n-íc CPH vÒ môc tiªu, ®èi t-îng, nguyªn t¾c, ®iÒu kiÖn,
h×nh thøc CPH, vÒ ph-¬ng ph¸p CPH.
- Xö lý c¸c tån t¹i vÒ tµi chÝnh cña DNNN tr-íc khi cæ phÇn ho¸. VÒ
tµi s¶n cè ®Þnh, tµi s¶n l-u ®éng ph¶i ph©n tÝch mét c¸ch cô thÓ chÝnh x¸c
®Ó cã ph-¬ng ph¸p xö lý phï hîp.
- Gi¶i quyÕt c¸c v¨n b¶n ph¸p lý vÒ b¶n ®å ®Þa chÝnh, giÊy cÊp ®Êt,
giÊy phÐp x©y dùng c¸c c«ng tr×nh ®· cã, diÖn tÝch khu vùc s¶n xuÊt kinh
doanh....
- LËp dù to¸n chi phÝ thùc hiÖn CPH bao gåm chi in Ên tµi liÖu chi
thuª c¬ quan kiÓm to¸n, chi thuª lËp ph-¬ng ¸n CPH...
Toµn bé chi phÝ thùc hiÖn CPH ®-îc tÝnh vµo gi¸ trÞ doanh nghiÖp
CPH. Riªng chi mua tê cæ phiÕu do ng-êi mua cæ phÇn chÞu.
- Doanh nghiÖp CPH ph¶i tiÕn hµnh kho¸ sæ kÕ to¸n vµ lËp b¸o c¸o tµi
chÝnh cña doanh nghiÖp CPH.
- Ban cæ phÇn ho¸ - doanh nghiÖp Nhµ n-íc thµnh lËp ban kiÓm kª
®¸nh gi¸ trÞ doanh nghiÖp (hoÆc bé phËn) CPH, ®èi chiÕu víi sè liÖu sæ kÕ
to¸n tÝnh ®Õn thêi ®iÓm CPH doanh nghiÖp (hoÆc bé phËn) vµ xö lý sè liÖu
chªnh lÖch kiÓm kª tµi s¶n theo ®óng qui ®Þnh hiÖn hµnh, sau ®ã tÝnh gi¸ trÞ
doanh nghiÖp CPH theo c«ng thøc.
Gi¸ trÞ doanh nghiÖp (hoÆc bé phËn) sau kiÓm kª ®¸nh gi¸ l¹i = (gi¸
trÞ TSC§ + gi¸ trÞ TSL§ + gi¸ trÞ XDCBDD + vèn liªn doanh, liªn kÕt) (nî ph¶i tr¶ + nî ph¶i tr¶ kh«ng cã chñ tr¶ + lç + quÜ PL,KT + vèn nhËn
liªn doanh).
- §èi víi doanh nghiÖp lín, phøc t¹p nÕu cÇn thiÕt ph¶i kiÓm to¸n th×
ký hîp ®ång thuª kiÓm to¸n.
- Ban CPH t¹i doanh nghiÖp thµnh lËp héi ®ång doanh nghiÖp ®Ó x¸c
®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp.
Gi¸ trÞ DN = Gi¸ trÞ DN sau khi kiÓm kª ®¸nh gi¸ l¹i + (hoÆc -) gi¸ trÞ
lîi thÕ + chi phÝ tiÕn hµnh CPH.
- Thèng kª danh s¸ch lao ®éng cña doanh nghiÖp.
12
- Xem xÐt c¸c nguån tån quÜ phóc lîi, quü khen th-ëng vµ dù kiÕn
ph-¬ng ¸n ph©n chia cho c¸n bé, c«ng nh©n lµm nguån vèn mua cæ phiÕu.
- LËp dù ¸n ®Çu t- ph¸t triÓn doanh nghiÖp sau khi cæ phÇn ho¸.
- X©y dùng ph-¬ng ¸n CPH theo mÉu h-íng dÉn cña ban chØ ®¹o CPH
Trung -¬ng vµ cña bé.
- Dù kiÕn ph-¬ng ¸n sè l-îng cæ phiÕu b¸n chÞu, cæ phiÕu cÊp vµ cæ
phiÕu th«ng th-êng cho c¸n bé c«ng nh©n viªn chøc cña doanh nghiÖp cho
thÓ nh©n, ph¸p nh©n ngoµi doanh nghiÖp theo møc khèng chÕ cña Nhµ
n-íc.
- B¸o c¸o Bé vÒ kÕt qu¶ x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp (hoÆc bé phËn)
CPH ®Ó héi ®ång th©m tra gi¸ trÞ doanh nghiÖp thÈm tra.
- Tæ chøc ®¹i héi (bÊt th-êng) c¸n bé c«ng nh©n viªn chøc cña doanh
nghiÖp (hoÆc bé phËn) CPH ®Ó gãp ý kiÕn dù th¶o ph-¬ng ¸n CPH doanh
nghiÖp (hoÆc bé phËn).
- Tr×nh ban chØ ®¹o CPH cña bé ®Ó th«ng qua ph-¬ng ¸n CPH cña DN
(hoÆc bé phËn) sau ®ã tr×nh ban c¸n sù vµ l·nh ®¹o Bé quyÕt ®Þnh.
- TiÕn hµnh c«ng viÖc qu¶ng c¸o tiÕp thÞ vÒ b¸n cæ phÇn DN (hoÆc bé
phËn theo néi dung h-íng dÉn cña ban chØ ®¹o CPH cña bé.
- §¨ng ký c¸c cæ ®«ng mua cæ phÇn vµ më sæ theo dâi.
- Hoµn chØnh b¶n dù th¶o ®iÒu lÖ c«ng ty cæ phÇn theo mÉu h-íng dÉn
cña ban chØ ®¹o CPH Bé vµ tr×nh bé duyÖt
- Khi c¸c cæ ®«ng mua ®-îc 2/3 sè l-îng cæ phÇn th× ban CPH cña
doanh nghiÖp Nhµ n-íc b¸o c¸o ban chØ ®¹o CPH cña Bé ®Ó tiÕn hµnh ®¹i
héi c« ®«ng bÇu héi ®ång qu¶n trÞ ban kiÓm so¸t, cö gi¸m ®èc, kÕ to¸n
tr-ëng.
- Ban CPH doanh nghiÖp mua cæ phiÕu t¹i công kho b¹c Nhµ n-íc vµ
viÕt chÝnh thøc cæ phiÕu cho c¸c cæ ®«ng lµ ph¸p nh©n vµ thÓ nh©n.
- Ban CPH doanh nghiÖp tæ chøc bµn giao tµi s¶n, vèn doanh nghiÖp
(hoÆc bé phËn) CPH tõ DNNN sang c«ng ty cæ phÇn.
13
- Ban CPH DN b¸o c¸o ban chØ ®¹o CPH cña Bé vÒ biªn b¶n giao
nhËn tµi s¶n, vèn cña DN (hoÆc bé phËn) thµnh c«ng ty cæ phÇn vµ tiÕn
hµnh tr-íc bé së h÷u tµi s¶n, vèn c«ng ty cæ phÇn.
- Ban chØ ®¹o CPH cña Bé göi c«ng v¨n ®Ò nghÞ c¬ quan c«ng an cho
phÐp kh¾c dÊu c«ng ty cæ phÇn vµ thu håi dÊu cña DNNN (nÕu cã) ®·
chuyÓn sang c«ng ty cæ phÇn,
- Ban chØ ®¹o CPH cña Bé cã v¨n b¶n göi Së kÕ ho¹ch vµ ®Çu t- n¬i
c«ng ty cæ phÇn ®Æt trô së ®Ó kinh doanh.
- Khai tr-¬ng ho¹t ®éng c«ng ty cæ phÇn theo luËt c«ng ty vµ ®iÒu lÖ
ph-¬ng ¸n cña c«ng ty cæ phÇn ®· ®-îc ®¹i héi cæ ®«ng nhÊt trÝ vµ Bé
duyÖt.
C¸c b-íc c«ng viÖc trªn ®©y cã mèi liªn hÖ h÷u c¬, nh-ng kh«ng nhÊt
thiÕt ph¶i tiÕn hµnh mµ cã mét sè b-íc cã thÓ tiÕn hµnh song song ®Ó rót
ng¾n tiÕn tr×nh CPH DNNN. MÆt kh¸c, qui tr×nh nµy ®-îc x©y dùng trªn c¬
së DNNN thuéc Bé qu¶n lý, do vËy c¸c DNNN thuéc ®Þa ph-¬ng qu¶n lý
th× trong qui tr×nh nµy cÊp bé ®-îc thay thÕ b¨ng UBND tØnh, thµnh phè
trùc thuéc Trung -¬ng.
II- Thùc tr¹ng CPH doanh nghiÖp Nhµ n-íc ë ViÖt Nam.
1. Qu¸ tr×nh triÓn khai thùc hiÖn chñ tr-¬ng CPH DNNN tõ n¨m
1992 ®Õn nay.
§Ó c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n-íc, cÇn ph¸t triÓn m¹nh mÏ
c«ng nghiÖp, x©y dùng vµ dÞch vô, §¶ng vµ Nhµ n-íc ta ®· ®Ò ra nhiÒu c¬
chÕ, chÝnh s¸ch ®èi víi khu vùc nµy, ®Æc biÖt lµ chÝnh s¸ch s¾p xÕp DNNN,
lµm cho khu vùc nµy ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ gi÷ v÷ng vai trß chñ ®¹o, trong
nÒn kinh tÕ quèc d©n. CPH doanh nghiÖp Nhµ n-íc lµ mét néi dung quan
träng trong chÝnh s¸ch s¾p xÕp, c¬ cÊu l¹i doanh nghiÖp Nhµ n-íc thuéc
tæng thÓ c¸c gi¶i ph¸p c¬ cÊu l¹i nÒn kinh tÕ quèc d©n. Thùc hiÖn quyÕt
®Þnh sè 202/CT c¸c bé ngµnh ®· h-íng dÉn doanh nghiÖp Nhµ n-íc ®¨ng
ký thùc hiÖn thÝ ®iÓm chuyÓn sang c«ng ty cæ phÇn trªn c¬ së sè l-îng
doanh nghiÖp Nhµ n-íc ®· ®¨ng ký. Chñ tÞch héi ®ång Bé tr-ëng nay lµ
htñ t-íng chÝnh phñ ®· ra quyÕt ®Þnh sè 203/C«NG TY ngµy 8-6-1992
14
chän 7 DNNN do chÝnh phñ chØ ®¹o thÝ ®iÓm chuyÓn thµnh c«ng ty cæ
phÇn ®ã lµ:
- Nhµ m¸y xµ phßng ViÖt nam ( Bé c«ng nghiÖp)
- Nhµ m¸y diªm thèng nhÊt
( Bé c«ng nghiÖp)
- XÝ nghiÖp nguyªn vËt liÖu chÕ biÕn thøc ¨n gia sóc Hµ néi ( Bé n«ng
nghiÖp)
- XÝ nghiÖp chÕ biÕn gç Long b×nh ( Bé n«ng nghiÖp)
- XÝ nghiÑp s¶n xuÊt bao b×
( Thµnh phè Hµ néi)
-XÝ nghiÖp dÖt may Legamex
( Thµnh phè Hå chÝ Minh)
Sau mét thêi gian dµi lµm thö 7 DNNN ®-îc chÝnh phñ chän thÝ ®iÓm
dÒu xin rót lui hoÆc kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó tiÕn hµnh CPH. H¬n 3 doanh
nghiÖp xin chuyÓn thµnh c«ng ty tr·ch nhiÖm h÷u h¹n vµ h¬n 30 doanh
nghiÖp d· ®¨ng ký víi bé tµi chÝnh ®Ó thÝ ®iÓm thùc hiÖnCPH. Sau 4 n¨m
thùc hiÖn quyÕt ®Þnh 202/CT cã 5 doanh nghiÖp chuyÓn ®-îc sang c«ng ty
cæ phÇn.
- C«ng ty cæ phÇn ®¹i lý liªn hiÖp vËn chuyÓn (thuéc bé giao th«ng).
- C«ng ty cæ phÇn c¬ ®iÖn l¹nh (thµnh phè HCM).
- C«ng ty cæ phÇn giµy HiÖp An (Bé c«ng nghÖ).
- C«ng ty cæ phÇn chÕ biÕn hµng xuÊt khÈu Long An.
- C«ng ty cæ phÇn chÕ biÕn thøc ¨n gia sóc (Bé n«ng nghiÖp).
Sau 4 n¨m thùc hiÖn ®· ®óc rót ra ®-îc kinh nghiÖm bæ sung cho chÕ
®é CPH, ngµy 7/5/1996 ChÝnh phñ ®· ra quyÕt ®Þnh 28/CP thay cho quyÕt
®Þnh sè 202/CT víi nh÷ng qui ®Þnh cô thÓ râ rµng h¬n. NghÞ ®Þnh 28/CP ®·
x¸c ®Þnh râ môc tiªu, ®èi t-îng CPH, nguyªn t¾c x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh
nghiÖp, chÕ ®é -u ®·i ®èi víi ng-êi lao ®éng trong doanh nghiÖp CPH vµ
thµnh lËp ban chØ ®¹o Trung -¬ng CPH gióp Thñ t-íng ChÝnh phñ chØ ®¹o
c«ng t¸c cæ phÇn ho¸ DNNN. TÝnh ®Õn cuèi n¨m 1997, chóng ta míi cæ
phÇn ®-îc 18 DNNN víi tæng sè vèn lµ 121.348 triÖu ®ång gåm:
* Ph©n theo ngµnh:
Ngµnh GTVT
: 4 doanh nghiÖp (DN)
Ngµnh c«ng nghiÖp
: 7 doanh nghiÖp.
15
Ngµnh x©y dùng
: 1 doanh nghiÖp
Ngµnh chÕ biÕn n«ng l©m thuû s¶n
: 3 doanh nghiÖp
Ngµnh dÞch vô
:3 doanh nghiÖp
* Ph©n theo l·nh thæ:
Thµnh phè HCM
: 10 doanh nghiÖp
Thµnh phè Hµ Néi
: 1doanh nghiÖp
Thµnh phè H¶i phßng
: 1 doanh nghiÖp
TØnh Long An
: 1 doanh nghiÖp
TØnh Ninh B×nh
: 1doanh nghiÖp
TØnh B×nh §Þnh
: 1 doanh nghiÖp
TØnh Cµ Mau
: 1 doanh nghiÖp
Thµnh phè §µ N½ng
: 1 doanh nghiÖp
TØnh An Giang
: 1 doanh nghiÖp
Trong sè 18 DN nãi trªn cã 1 DNNN b¸n toµn bé cho c¸n bé c«ng
nh©n viªn trong doanh nghiÖp mµ kh«ng gi÷ l¹i cæ phÇn nµo, sè cßn l¹i
Nhµ n-íc n¾m gi÷ Ýt nhÊt lµ 18%, cao nhÊt lµ 61% cæ phÇn cña c«ng ty.
B×nh qu©n cña 18 doanh nghiÖp lµ 34,2%. Cßn l¹i lµ do c¸n bé c«ng nh©n
viªn trong c«ng ty vµ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ngoµi x· héi héi gi÷.
Trong sè 18 DNNN ®· chuyÓn thµnh c«ng ty cæ phÇn cã 2 doanh
nghiÖp kh¸c khi chän lµm thÝ ®iÓm CPH cã nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi, ho¹t
®éng cã l·i cao c«ng ty cæ phÇn c¬ ®iÖn l¹nh vµ c«ng ty cæ phÇn ®¹i lý liªn
hiÖp vËn chuyÓn. NhiÒu doanh nghiÖp tr-íc CPH kinh doanh kÐm hiÖu qu¶
lîi nhuËn thÊp vµ gi¶m dÇn nh- xÝ nghiÖp VIFOXO, xÝ nghiÖp chÕ biÕn
xuÊt khÈu Long An, xÝ nghiÖp söa ch÷a vµ ®ãng tµu thuyÒn B×nh §Þnh... Tõ
khi chuyÓn sang ho¹t ®éng d-íi h×nh thøc c«ng ty cæ phÇn th× s¶n xuÊt
kinh doanh ph¸t triÓn cã tiÕn ®é vÒ nhiÒu mÆt, cô thÓ ®èi víi 18 doanh
nghiÖp.
Vèn t¨ng b×nh qu©n
: 45%/n¨m
Doanh thu t¨ng b×nh qu©n
: 56,9%/n¨m
Lîi nhuËn t¨ng b×nh qu©n
: 70,2%/n¨m
Nép ng©n s¸ch t¨ng b×nh qu©n
: 98%/n¨m
Thu nhËp cña ng-êi lao ®éng t¨ng b×nh qu©n : 20%/n¨m
Tû suÊt lîi nhuËn trªn doanh thu
: 19,1%/n¨m
Tû suÊt lîi nhuËn trªn vèn
: 74,6%/n¨m
16
§èi víi Nhµ n-íc. Do s¶n xuÊt ph¸t triÓn, doanh thu t¨ng, lîi nhuËn
t¨ng nªn tiÒn thuÕ cña c¸c c«ng ty cæ phÇn n«pä cao h¬n khi lµ DNNN.
Ngoµi ra Nhµ n-íc cßn thu ®-îc 37.724 triÖu ®ång tõ c¸c nguån.
TiÒn thu vÒ b¸n cæ phÇn
: 30.207 triÖu ®ång.
PhÇn lîi tøc cña Nhµ n-íc tõ c«ng ty cæ phÇn : 6.995 triÖu ®ång
L·i tiÒn vay mua chÞu cæ phÇn cña CBCNV
: 522 triÖu ®ång
Ngoµi ra sè tiÒn c¸n bé c«ng nh©n viªn trong c¸c c«ng ty cæ phÇn mua
chÞu cæ phiÕu lµ 14.749 triÖu ®ång. Sau 5 n¨m ph¶i tr¶ Nhµ n-íc, ®èi víi
ng-êi lao ®éng x· héi: Thu nhËp cña ng-êi lao ®éng cao h¬n khi cßn lµ
quèc doanh tõ 1,5 ®Õn 2 lÇn ch-a kÓ nguån thu tõ loÞ tøc cæ phÇn kho¶ng
22-24%/n¨m. Ngoµi sè lao ®éng cña c¸c c«ng ty ®· thu hót thªm h¬n 1000
lao ®éng ngoµi x· héi vµo lµm viÖc. Bªn c¹nh ®ã do ho¹t ®éng cña c¸c
doanh nghiÖp thùc hiÖn cæ phÇn ho¸ cã hiÖu qu¶ nªn lîi tøc cña c¸c cæ
®«ng th-êng cao h¬n l·i suÊt tiÒn göi, tiÒn tiÕt kiÖm, ®ång thêi tèc ®é tÝch
luü vèn cña doanh nghiÖp còng kh¸ nhanh, gi¸ trÞ cæ phiÕu th-êng t¨ng tõ
1,5 ®Õn 2 lÇn (sau 1 ®Õn 2 n¨m ho¹t ®éng)vÝ dô nh- c«ng ty cæ phÇn ®¹i lýu
liªn hiÖp vËn chuyÓn sau 4 n¨m ho¹t ®éng gi¸ trÞ cæ phiÕu t¨ng 7 lÇn, cßn
c«ng ty c¬ ®iÖn l¹nh còng sau 4 n¨m ho¹t ®éng gi¸ trÞ cæ phiÕu t¨ng h¬n 6
lÇn.
Qua con sè thèng kª cho ta thÊy ®-îc tÝnh kh¶ thi vµ hiÖu qu¶ cña
CPH, ®iÒu ®ã cho phÐp kh¼ng ®Þnh ®-îc ®-êng lèi chñ tr-¬ng ®óng ®¾n
cña §¶ng. Sè l-îng c¸c DNNN trong 2 n¨m trë l¹i ®©y kh«ng ngõng t¨ng
lªn, ®Õn ngµy 1/9/1998 c¶ n-íc ®· cã 38 doanh nghiÖp chuyÓn thµnh c«ng
ty cæ phÇn trong ®ã cã 12 c«ng ty ®· ®i vµo ho¹t ®éng h¬n 1 n¨m, cã thÓ
thÊy vèn ®iÒu lÖ cña c¸c doanh nghiÖp nµy t¨ng b×nh qu©n 19,06% doanh
thu t¨ng b×nh qu©n 46%/n¨m. Lîi nhuËn t¨ng b×nh qu©n 44%/n¨m, c¸c
kho¶n nép ng©n s¸ch t¨ng b×nh qu©n 82%/n¨m. Tû suÊt lîi nhuËn trªn vèn
së h÷u n¨m 1997 lµ 44%, sè lao ®éng lµm viÖc t¹i c«ng ty cæ phÇn t¨ng
30%/n¨m, thu nhËp cña ng-êi lao ®éng t¨ng b×nh qu©n 14,3%/n¨m. NhvËy ta thÊy r»ng CPH ®· ®em l¹i hiÖu qu¶ b-íc ®Çu kh¸ kh¶ quan nhê hiÖu
qu¶ ®-îc n©ng cao nªn t¨ng thªm ®-îc viÖc lµm, t¨ng thu nhËp cho cæ
®«ng, võa ®-îc h-ëng cæ tøc ë møc cao, võa t¨ng gi¸ trÞ gãp vèn t¹i c«ng
17
ty. Nhµ n-íc ngoµi viÖc t¨ng tr-ëng vèn gãp, ®-îc chia cæ tøc ,c¸c kho¶n
nép ng©n s¸ch Nhµ n-íc còng t¨ng nhanh.
Chñ tr-¬ng cæ phÇn ho¸ c¸c DNNN ®· ®-îc chøng minh lµ mét chñ
tr-¬ng ®óng ®¾n, ®-îc nh©n d©n ñng hé, d¹n ®-êng cho ChÝnh phñ ban
hµnh c¸c quyÕt ®Þnh vÒ CPH nh»m ®-a NghÞ quyÕt cña §¶ng vµo cuéc
sèng víi môc tiªu thay ®æi vÒ chÊt cña c¸c DNNN t¹o nªn nh÷ng ®éng lùc
míi cho nÒn kinh tÕ. Tõ ®iÒu 22 cña quyÕt ®Þnh 217 ngµy 14/11/1987,
quyÕt ®Þnh 145/H§BT ngµy 10/5/1990 ®Õn Q§ 202/CT ngµy 8/6/1992,
N§ 28/CP ngµy 7/5/1996 ®Òu ®Ò ra c¸c chÝnh s¸ch, thay ®æi, bæ sung vÒ
tiÕn tr×nh CPH. NghÞ quyÕt §³i héi 9 tiÕp tôc chØ râ “TriÓn khai tÝch cùc v¯
v÷ng ch¾c viÖc CPH doanh nghiÖp Nhµ n-íc ®Ó huy ®éng vèn, t¹o thªm
®éng lùc thóc ®Èy doanh nghiÖp lµm ¨n cã hiÖu qu¶ lµm cho tµi s¶n Nhµ
n-íc ngµy c¯ng t¨ng lªn chø kh«ng ph°i t nh©n ho²”. §Ó thùc hiÖn chñ
tr-¬ng nµy ngµy 29/6/1998, NghÞ ®Þnh 44/1998/N§-CP cña ChÝnh phñ ra
®êi, qui ®Þnh vÒ chuyÓn DNNN thµnh c«ng ty cæ phÇn thay thÕ cho nghÞ
®Þnh 28/CP. NghÞ ®Þnh nµy x¸c ®Þnh râ vµ gi¶m thiÓu danh môc ngµnh
nghÒ Nhµ n-íc cÇn n¾m gi÷ 100% vèn, Nhµ n-íc n¾m gi÷ cæ phÇn ®Æc biÖt
cæ phÇn chi phèi, kh«ng h¹n chÕ qui m« doanh nghiÖp, më réng diÖn b¸n
cæ phÇn cho ng-êi ViÖt Nam ®Þnh c- ë n-íc ngoµi vµ ng-êi n-íc ngoµi
®Þnh c- ë l©u ViÖt Nam, c¶i tiÕn vÒ thñ tôc ®Þnh gi¸ vµ qui tr×nh CPH, vÒ
thÈm quyÒn, bé tr-ëng c¸c bé qu¶n lý ngµnh,chñ tÞch uû ban nh©n d©n c¸c
tØnh thµnh phè, chñ tÞch héi ®ång qu¶n trÞ c¸c tæng c«ng ty 91 lµ ng-êi cã
thÈm quyÒn vµ chÞu tr¸ch nhiÖm chÝnh, lùa chän c¸c tæ chøc CPH ë c¸c
®¬n vÞ quèc doanh. Do ®ã chØ trong 6 th¸ng ®Õn 31/12/1998 ®· CPH ®-îc
86 doanh nghiÖp. Theo b¸o c¸o cña ban ®æi míi qu¶n lý doanh nghiÖp
Trung -¬ng ®Õn ngµy 19/3/1999 trong c¶ n-íc ®· cã 150 DNNN ®· CPH
xong. TÝnh tõ ngµy 01/01/1999 ®Õn 19/03/1999, tøc lµ ch-a ®Çy 1 quÝ,
trong c¶ n-íc cã 30 DNNN ®-îc cæ phÇn ho¸, tèc ®é nhanh nhÊt tõ tr-íc
tíi nay. 30 DNNN ®ã lµ: (xem trang sau).
18
Ngµy ra
TT
Tªn c«ng ty
§V. chñ
qu¶n tr-íc
CPH
Ngµnh
nghÒ
quyÕt
®Þnh
Gi¸ trÞ
thùc tÕ
vèn NN
(tr.®)
Vèn
®iÒu lÖ
C¬ cÊu vèn §L (%)
Nhµ n-íc CBCNV Cæ ®«ng
ngoµi
1.
CTCP xe kh¸ch Hµ giang
Hµ Giang
GTVT
31/12/98
1.927
3.337
27,58
72,24
0
2.
CTCP thiÕt bÞ th-¬ng m¹i
Bé TM
DVTM
28/12/98
2.498
2.498
0
70
30
3.
CTCP Bao b× BØm S¬n
TCT xi m¨ng
CN&XD 08/11/99
41.477
38.000
50
8
42
4.
CTCP XD miÒn Trung
§µ N½ng
CN&XD 06/01/99
2.019
2.091
40
60
0
5.
CTCP may Nói Thµnh
Qu¶ng Nam
CN&XD 31/12/98
1.605
1.605
0
100
0
6.
CTCP x©y l¾p ®iÖn
TCT ®iÖn lùc
CN&XD 31/12/98
4.603
6.000
20
70
10
7.
CTCP vËn t¶i l¹nh An Giang
An Giang
Thuû s¶n 16/12/98
1.020
1.020
0
80
20
8.
CTCP C¬ ®iÖn
TCT ®iÖn lùc
CN&XD 31/12/98
8.294
25.000
20
70
10
9.
CTCP Thùc phÈm B×nh T©y
Bé CN
CN&XD 31/12/98
7.860
7.900
0
51
49
10. CTCP ®ång quª
HCM
DVTM
12/01/99
1.219
1.219
25
30
45
11. CTCP Du lÞch Th¾ng Lîi
Kh¸nh Hoµ
DVTM
12/01/99
2.131
2.131
0
100
0
12. CTCP KS.Ph-¬ng §«ng
TCDL
DVTM
11/01/99
3.948
3.908
0
70
30
13. CTCP Xe kh¸ch B¾c Giang
B¾c Giang
GTVT
07/01/99
1.725
2.750
45
51
4
14. CTCP hîp t¸c lao ®éng NN
TCTHH
DVTM
07/01/99
2.373
3.500
30
60
10
15. CTCP x©y dùng GT sè 1
BGT
CN&XD 11/01/99
377
2.000
21,7
60
18,3
16. CTCP SX vËt liÖu XD
BGT
CN&XD 12/01/99
1.552
720
13,41
26,84
59,75
17. CTCP ho¸ phÈm S«ng CÈm
H¶i Phßng
CN&XD 19/01/99
6.399
6.399
0
92
8
18. CK-XDNN&PTNT TP HuÕ
TT HuÕ
CN&XD 21/01/99
2.700
30
37
33
19. CTCP Cao su Sµi Gßn
HCM
CN&XD 25/01/99
7.743
7.500
10
70
30
20. CTCP Ba Lan
TCTLTMB
DVTM
18/01/99
3.220
3.220
0
70
30
21. CTCP vËn t¶i ®-êng bé
B¾c Ninh
GTVN
28/01/99
22. CTCP XNK T©n B×nh
HCM
DVTM
30/01/99
4.396
10.000
25
35
40
23. CTCP méc vµ XD HN
Hµ Néi
CN&XD 01/02/99
909
100
0
24. CTCP v«i TÞnh Khª
Qu¶ng Ng·i
CN&XD 30/01/99
600
0
70
30
25. CTCP Bao b× Hoµng Th¹ch
TCTXMVN
CN&XD 22/02/99
6.000
0
37
63
26. CTCP thuû s¶n Hoµi Nh¬n
B×nh §Þnh
Thuû s¶n 12/02/99
1.000
27. CTCP in vµ bao b×
B×nh §Þnh
Thuû s¶n 12/02/99
1.000
28. CTCP Thuû s¶n B×nh §Þnh
B×nh §Þnh
Thuû s¶n 10/02/99
2.252
29. CTCP KS.Ph-¬ng §«ng
B×nh §Þnh
DVTM
27/02/99
1.500
56,9
10,3
22,8
30. C«ng ty ong mËt §ång Nai
§ång Nai
NN
12/02/99
3.900
30
50
20
19
2.Thùc tr¹ng CPH DNNN ë ViÖt Nam.
MÆc dï CPH ®· ®em l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ t-¬ng ®èi cao song cho ®Õn
nay tèc ®é CPH vÉn chËm so víi kÕ ho¹ch dù kiÕn cña Bé tµi chÝnh. N¨m
1998 lµ 150 DNNN thµnh c«ng ty cæ phÇn vµ n¨m 1999 lµ 400 DNNN
chuyÓn thµnh c«ng ty cæ phÇn. Nguyªn nh©n lµm cho CPH c¸c DNNN
chËm lµ do:
Mét lµ: C¬ chÕ chÝnh s¸ch CPH chËm ®-îc ban hµnh ®ång bé thiÕu cô
thÓ, qui tr×nh x¸c ®Þnh gi¸ trÞ cña doanh nghiÖp qu¸ phøc t¹, cßn nhiÒu mÆt
ch-a phï hîp. Trong thêi gian dµi chËm qui ®Þnh ph¹m vi doanh nghiÖp
Nhµ n-íc ®-îc phÐp cæ phÇn ho¸ ch-a ®Ò ra môc tiªu CPH hµng n¨m ®Ó
phÊn ®Êu thùc hiÖn.
Hai lµ: Tr-íc yªu cÇu míi, hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp ®Òu bë ngì,
lóng tóng, ®Þnh gi¸ tµi s¶n thÕ nµo? X¸c ®Þnh vèn ®ã cña Nhµ n-íc hay tËp
thÓ xÝ nghiÖp? ViÖc ph©n chia vµ b¸n cæ phiÕu nh- thÕ nµo? Tæ chøc ho¹t
®éng cña c«ng ty cæ phÇn nh- thÕ nµo.... Trong khi ®ã phÇn lín c¸n bé
trong ban chØ ®¹o c«ng t¸c nµy ®Òu kiªm nhiÖm nªn Ýt cã ®iÒu kiÖn ®Ó
th-êng xuyªn ®«n ®èc h-íng dÉn, th¸o gì kÞp thêi nh÷ng v-íng m¾c cho
doanh nghiÖp.
Ba lµ: Mét sè Bé vµ ®Þa ph-¬ng, Tæng c«ng ty Nhµ n-íc ch-a nhËn
thøc ®Èy ®ñ ý nghÜa chñ tr-¬ng CPH mét bé phËn DNNN lµ nh»m huy
®éng vèn, t¹o thªm viÖc lµm, ph¸t triÓn s¶n xuÊt n©ng cao søc c¹nh tranh,
®æi míi c¬ cÊu doanh nghiÖp Nhµ n-íc ®ång thêi t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó cho
ng-êi lao ®éng trong DN cã cæ phÇn vµ nh÷ng ng-êi gãp vèn ®-îc lµm chñ
thùc sù, thay ®æi ph-¬ng thøc qu¶n lý, t¹o ®éng lùc thóc ®Èy kinh doanh
cã hiÖu qu¶, t¨ng tµi s¶n cña Nhµ n-íc, n©ng cao thu nhËp cña ng-êi lao
®éng vµ gãp phÇn t¨ng tr-ëng toµn nÒn kinh tÕ quèc d©n. Do ®ã thiÕu chñ
®éng vµ ch-a kiªn quyÕt tæ chøc triÓn khai thùc tÕ ®· cho thÊy cïng trong
nh÷ng ®iÒu kiÖn t-¬ng tù, n¬i nµo ®-îc cÊp ñy chÝnh quyÒn quan t©m chØ
®¹o th× n¬i ®ã triÓn khai tèt, ng-îc l¹i nh÷ng Bé, ®Þa ph-¬ng, Tæng c«ng ty
tuy cã ®iÒu kiÖn kh¸ thuËn lîi nh-ng nÕn ®-îc chñ ch-¬ng c¬ quan quyÕt
®Þnh thµnh lËp doanh nghiÖp cã biÖn ph¸p tÝch cùc vËn ®éng thuyÕt phôc
th× hä sÏ cã chuyÓn biÕn. cã n¬i khi ®Ò xuÊt chñ ch-¬ng ban ®Çu chØ cã
25% c«ng nh©n viªn ®¨ng ký mua cæ phÇn nh-ng nhê Gi¸m ®èc doanh
20