Tài liệu Chuyên đề văn hóa marketing

CHUYÊN ĐỀ VĂN HÓA TS. VŨ THẾ DŨNG NCS. NGUYỄN ĐÌNH TRỌNG ĐIỂM CHÍNH TRÌNH BÀY 1. Giới thiệu sơ lược về môi trường MKT toàn cầu 2. Một số nét chính về văn hóa • Khái niệm văn hóa và tiểu văn hóa • Một số nét chính về lý thuyết văn hóa Hofstede • Một số nét chính lý thuyết văn hóa Trompenaars • So sánh hai lý thuyết văn hóa Hofstede và Trompenaar • Một số nét chính văn hóa Việt Nam • Mối liên hệ văn hóa ảnh hưởng lên hành vi 3. Một số định hướng đề tài cho luận văn thạc sĩ nghiên cứu về văn hóa. I. MÔI TRƯỜNG MKT TOÀN CẦU Economic Environment Global Marketing Environment Financial Environment Political/ legal environment Cultural Environment And Buyer Behavior II. MỘT SỐ NÉT CHÍNH VỀ VĂN HÓA 1. KHÁI NIỆM VĂN HÓA VÀ TIỂU VĂN HÓA Khái niệm văn hóa của Hofstede (1980;1991) Khái niệm văn hóa Trompenaar (1998) Theo tổng kết của Krober và Kluckhohn (1952) NHẬN XÉT CHO MỘT SỐ ĐỊNH NGHĨA VĂN HÓA STT 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Tác giả/Năm Hobbes (1651) Taylor (1881) Sumner và Keller (1915) Linton và cộng sự (1936) Unesco (1978) Sapir (1993) Trần Ngọc Thêm (1999) Mowen và Minor (2000) Schein (2004) Schiffman và cộng sự (2010) Hướng tiếp cận Thuật ngữ học Nhân loại học Tâm lý học Nhân chủng học Theo hướng tổng thể văn hóa Lịch sử học Văn hóa học Văn hóa trong hành vi tiêu dùng Văn hóa tổ chức Văn hóa trong hành vi tiêu dùng Điểm nổi bậc Văn hóa là sự giáo dục và bồi dưỡng con người Văn hóa là văn minh của con người Văn hóa là sự thích nghi với môi trường và sự tương tác của con người với môi trường. Văn hóa là thói quen lặp đi lặp lại nhiều lần. Quan tâm đến hai khía cạnh văn hóa vật chất và văn hóa tinh thần. Văn hóa chính là con người, ông nâng cao vai trò của con người trong văn hóa Quan tâm đến mối liên hệ văn hóa vật chất và tinh thần hướng đến văn hóa xã hội hơn Văn hóa cá nhân và văn hóa quốc gia và sự khác biệt văn hóa giữa các xã hội. Quan tâm đến văn hóa nhóm Quan tâm đến văn hóa cá nhân và hành vi cá nhân của một xã hội. KHÁI NIỆM VỀ TIỂU VĂN HÓA (subculture) Đặc điểm văn hóa người mỹ lai hóa ở Tây Ban Nha, Bồ đào nha Đặc điểm văn hóa bản sứ người Mỹ gốc Đặc điểm văn hóa người Mỹ ở Châu Á (Leon G. Schiffman, Leslie Lazar Kanuk in collaboration with Joseph Wisenblit. (2010), Consumer behavior, P. 374, 375, tenth edition, Prentice Hall) 2. MỘT SỐ NÉT CHÍNH LÝ THUYẾT HOFSTEDE • Lịch sử ra đời • 5 khía cạnh văn hóa chính của lý thuyết Masculinity /Femininity Power distance Collectivism/ Individualism Uncertainty avoidance Long tern/ Short term orientation 2. MỘT SỐ NÉT CHÍNH LÝ THUYẾT HOFSTEDE Lý thuyết Hofstede thể hiện trong thực tế: • Khoảng cách quyền lực trong gia đình, trường học, nơi làm việc, tổ chức, hệ thống chính trị, trong tôn giáo, hệ tư tưởng, tư tưởng • Chủ nghĩa cá nhân và chủ nghĩa tập thể thể hiện trong: Gia đình, tính cách cá nhân con người và hành vi con người, ngôn ngữ, trường học, tình huống làm việc, việc áp dụng phương pháp quản lý, hành vi người tiêu dùng, vấn đề sức khỏe và khuyết tật, hệ thống chính trị, tôn giáo và lý tưởng (Hofstede, 2000). 2. MỘT SỐ NÉT CHÍNH LÝ THUYẾT HOFSTEDE • Nam quyền hay nữ quyền thể hiện trong gia đình, trường học, giới tính, hành vi người tiêu dùng, nơi làm việc, hệ thống chính trị, thói quen, phong tục, hành vi giới tính và trong tôn giáo (Hofstede, 2000). • Sự né tránh rủi ro thể hiện ở trong các tổ chức, trường học, hệ thống giáo dục, tình huống làm việc, động cơ thúc đẩy, hành vi tiêu dùng của con người, hệ thống chính trị, pháp luật, trong chủ nghĩa dân tộc và tính hướng nội, tôn giáo, và trong lý thuyết trò chơi (Hofstede, 2000). 2. MỘT SỐ NÉT CHÍNH LÝ THUYẾT HOFSTEDE • Định hướng dài hạn và định hướng ngắn hạn thể hiện trong gia đình, mối quan hệ xã hội, trong công việc, trong suy nghĩ, chuẩn mực xã hội (Hofstede, 2000). 3. MỘT SỐ NÉT CHÍNH LÝ THUYẾT TROMPENAARS • Đặc điểm chính: Tập trung trên văn hóa tổ chức • Các khía cạnh văn hóa chính trong lý thuyết Mối quan hệ con người với con người: Chủ nghĩa phổ biến/ Chủ nghĩa đặc thù; Chủ nghĩa cá nhân/ Chủ nghĩa cộng đồng; Trung lập và cảm xúc; Đặc thù và phổ biến; Quy gán và thành tích. Thái độ đối với thời gian Thái độ đối với môi trường sống 4. SO SÁNH HAI LÝ THUYẾT VĂN HÓA Mục so Hofstede Trompenaars sánh Định Văn hóa là các chương Văn hóa là cách một nhóm nghĩa trình tập hợp trong tiềm người giải quyết các vấn đề và thức con người để phân nhất trí trong tình huống khó biệt các thành viên của xử. Không thể đưa ra một định nhóm con người này với nghĩa chắc chắn cho văn hóa. các thành viên của nhóm con người khác. Quy mô Ở 53 quốc gia trên toàn thế Ở 50 quốc gia trên toàn thế giới, nghiên giới, không có Việt Nam cứu không có Việt Nam 4. SO SÁNH HAI LÝ THUYẾT VĂN HÓA Hofstede Mục so Trompenaars, Hampden và sánh Turner Các khía Có năm khía cạnh Có bảy khía cạnh văn hóa trong cạnh văn trong nghiên cứu: nghiên cứu: ● Khoảng cách quyền ● Chủ nghĩa phổ biến và chủ lực nghĩa đặc thù. ● Chủ nghĩa tập thể/ ● Chủ nghĩa cá nhân và chủ chủ nghĩa cá nhân nghĩa cộng đồng. ● Nam quyền/ nữ ● Trung lập và cảm xúc. quyền ● Đặc thù và phổ biến. ● Tránh né rủi ro ● Thành tích và quy gán. ● Định hướng dài hạn ● Thái độ đối với thời gian và định hướng ngắn ● Thái độ đối với môi trường hóa nghiên cứu hạn 4. SO SÁNH HAI LÝ THUYẾT VĂN HÓA Nền tảng Nền tảng của sự khác Cho là bảy khía cạnh văn hóa Ông xem biệt văn hóa giữa xét chính là nền tảng của sự khác biệt khác quốc gia và tổ chức là văn hóa biệt văn các giá trị và các hoạt của sự hóa động 4. SO SÁNH HAI LÝ THUYẾT VĂN HÓA Vài nhận xét về hai tác giả này: • Hofstede: Thiên hướng về lý thuyết và đánh giá mạnh về lý thuyết, xem nhẹ thức tế, nếu áp dụng sai người đó chưa hiểu lý thuyết. • Trompenaars: Thiên hướng về thực tế, sẵn sàng điều chỉnh lý thuyết nếu lý thuyết không phù hợp thực tế 5. MỘT SỐ NÉT CHÍNH VỀ VĂN HÓA VIỆT NAM Nền tảng hình thành văn hóa Việt Nam, Trần Ngọc Thêm (1999) Việt Nam Tính Nam / Tính Nữ Môi trường sống thuận tiện với khí Tính nam / Tính nữ hậu nóng ẩm và địa hình sông nước Chủ thể là cư dân Nam Á, sống định Tính nữ cư và trọng nữ quyền Hình thái kinh tế chủ yếu là lúa nước Tính nữ 5. MỘT SỐ NÉT CHÍNH VỀ VĂN HÓA VIỆT NAM Ba lớp văn hóa Việt Nam Lớp văn hóa bản địa Lớp văn hóa giao lưu với Trung hoa và các nước trong khu vực Lớp văn hóa giao lưu với phương Tây. 5. MỘT SỐ NÉT CHÍNH VỀ VĂN HÓA VIỆT NAM Hoàn cảnh lịch sử văn hóa Việt Nam Với vị trí địa lý giao điểm của các luồng văn hóa, quá trình phát triển lịch sử-xã hội của Việt Nam bị chi phối mạnh mẽ bởi các quan hệ giao lưu văn hóa rộng rãi với Đông Nam Á, Trung Hoa, Ấn Độ và phương Tây, trong đó quan hệ với văn hóa Trung Hoa để lại dấu ấn sâu đậm hơn cả, nó khiến cho trong nhận thức của nhiều người có định kiến cho rằng văn hóa Việt Nam chỉ là sản phẩm của văn hóa Trung Hoa, là bộ phận của nó. Trong khi đó vấn đề không phải như vậy (Trần Ngọc Thêm, 1999). 5. MỘT SỐ NÉT CHÍNH VỀ VĂN HÓA VIỆT NAM Sáu giai đoạn văn hóa Việt Nam hình thành nên 3 lớp văn hóa • Văn hóa tiền sử • Văn hóa Văn Lang-Âu Lạc • Văn hóa thời chống Bắc thuộc • Văn hóa Đại Việt • Văn hóa Đại Nam • Văn hóa hiện đại