GSTS Lª Sü ThiÖp
091.262.82.25
[email protected]
HT cho líp:
[email protected]
Password: hvhcqg
PHẦN BÀI GIẢNG
Chuyªn ®Ò:
Qu¶n lý nhμ n−íc vÒ kinh tÕ
(Ch−¬ng tr×nh CVC)
10-2008
• H−íng dÉn häc tËp
1-Kh¸i qu¸t chuyªn ®Ò:
PhÇn thø nhÊt:
Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ
qu¶n lý nhμ n−íc vÒ kinh tÕ
PhÇn thø hai:
Qu¶n lý nhμ n−íc ®èi víi c¸c
LÜnh vùc kinh tÕ cô thÓ
I. QLNN ®èi víi kinh tÕ ®èi
ngo¹i
II. QLNN ®èi víi doanh nghiÖp
2-Kh¸i qu¸t tõng phÇn cña chuyªn ®Ò:
PhÇn thø nhÊt:
lý luËn chung cña qLNN vÒ kinh tÕ
I. Sù cÇn thiÕt kh¸ch quan cña qu¶n
lý nhμ n−íc vÒ kinh tÕ.
( V× sao Nhµ n−íc cÇn qu¶n lý nÒn KTQD? )
ii. chøc n¨ng nhiÖm vô cña nhμ n−íc
trong qu¶n lý nhμ n−íc vÒ kinh tÕ
( Nhµ n−íc qu¶n lý nÒn KTQD ®Ó lµm g×? )
iii. ®èi t−îng, ph¹m vi néi dung cña qu¶n
lý nhμ n−íc vÒ kinh tÕ
( Nhµ n−íc qu¶n lý c¸i g× ë nÒn KTQD? )
iv. C¸CH QU¶N Lý CñA NN §èi víi nÒn ktqd
(B»ng c¸ch nµo NN ®iÒu khiÓn ®−îc nÒn KTQD? )
1- C¸ch chung nhÊt- Nh÷ng nguyªn t¾c chung
2- C¸ch t−¬ng ®èi cô thÓ- Ph−¬ng thøc QLNN
3- C¸ch cô thÓ- C«ng cô qu¶n lý kinh tÕ cña nhµ n−íc
(NN dïng c¸i g× ®Ó thùc hiÖn c¸c ph−¬ng thøc trªn?)
4- Néi dung QLNN vÒ kinh tÕ (Nh÷ng c«ng vô chÝnh)
vI. ®æi míi qLNN vÒ kinh tÕ ë n−íc ta
1- Sù cÇn thiÕt cña ®æi míi
2- Ph−¬ng h−íng ®æi míi (§æi c¸i g×, theo h−íng nµo?)
PhÇn thø hai:
QLNN ®èi víi c¸c lÜnh vùc kT cô thÓ
I.
Qlnn ®èi víi kinh tÕ ®èi ngo¹i
A. Mét sè kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ KT§N:
1-Sù cÇn thiÕt kh¸ch quan cña KT§N
2-Chøc n¨ng cña KT§N nãi chung
3-C¸c h×nh thøc KT§N cô thÓ vµ vai trß, t¸c dông cña
mçi h×nh thøc
B.QLNN vÒ kinh tÕ ®èi ngo¹i
1- Sù cÇn thiÕt ®Æc biÖt cña QLNN vÒ KT§N
2- §èi t−îng, ph¹m vi ®Æc thï cña QLNN vÒ KT§N
3-Néi dung QLNN vÒ KT§N
II.QLNN ®èi víi doanh nghiÖp
A.Nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ DN
1-Môc tiªu cña Doanh nh©n vµ viÖc lµm cña hä
2- Vai trß cña DN, D/nh©n trong sù ph¸t triÓn X·
héi
3- C¸c lo¹i h×nh DN vµ vai trß cña mçi lo¹i
B.Qu¶n lý nhμ n−íc ®èi víi dN
1- Sù cÇn thiÕt cña QLNN ®èi víi c¸c doanh nghiÖp
2- Ph¹m vi ho¹t ®éng cña DN cÇn cã sù QLNN.
3- Néi dung QLNN ®èi víi DN
C. QLNN ®èi víi DNNN nãi riªng:
1- Sù cÇn thiÕt ph¶i cã DNNN
2- Néi dung QLNN ®èi víi DNNN.
a- QL víi t− c¸ch chñ së h÷u
b- QL víi t− c¸ch Chñ thÓ qu¶n lý nÒn KTQD
3- VÊn ®Ò ®æi míi DNNN ë n−íc ta.
a- Néi dung cña h−íng ®æi míi DNNN
b- Lý do cña h−íng ®æi míi
3-C¸ch häc
XuÊt
ph¸t
tõ yªu
cÇu
®Ó
h×nh
thµnh
c©u
hái.
Sö dông c¸c
th«ng tin, t− liÖu
sau ®©y ®Ó tr¶ lêi
c©u hái ®ã:
-Gi¸o tr×nh.
-Bµi ghi trªn líp.
-Th«ng tin trong
th¶o luËn.
-C¸c nguån tri
thøc cã tr−íc
So¹n
thµnh
®¸p
¸n
PHẦN TRỌNG TÂM
C©u hái «n tËp
1-V× sao Nhµ n−íc ph¶i qu¶n lý nÒn kinh tÕ
quèc d©n? V× sao ®Ó x©y dùng nÒn kinh tÕ thÞ
tr−êng ®Þnh h−íng XHCN, sù cÇn thiÕt ®ã
cµng t¨ng lªn ?.
2- Ph©n tÝch c¸c chøc n¨ng cña QLNN vÒ
kinh tÕ !. §¸nh gi¸ viÖc thùc hiÖn c¸c chøc
n¨ng ®ã cña Nhµ n−íc ta (Nh×n chung hoÆc
riªng ë mét cÊp, mét ngµnh nµo ®ã mµ m×nh
n¾m ®−îc )
3- Ph©n tÝch nguyªn t¾c KÕt hîp QLNN theo
ngµnh vµ theo l·nh thæ vÒ c¸c mÆt: Sù thÓ
hiÖn nguyªn t¾c nµy trong thùc tÕ tæ chøc bé
m¸y vµ phèi hîp hµnh vi qu¶n lý gi÷a c¸c c¬
quan QLNN trong thùc hiÖn chøc n¨ng,
nhiÖm vô QLNN theo ngµnh vµ theo l·nh
thæ, Lý do ph¶i tæ chøc vµ ho¹t ®éng nh− thÕ,
Nh÷ng thiÕu sãt vÒ tæ chøc bé m¸y vµ phèi
hîp qu¶n lý gi÷a c¸c lo¹i c¬ quan QLNN theo
ngµnh vµ theo l·nh thæ hiÖn nay.
4- Ph©n tÝch vµ lµm râ c¸c néi dung sau ®©y
cña Ph−¬ng thøc kÝch thÝch trong QLNN vÒ
kinh tÕ: B¶n chÊt cña viÖc kÝch thÝch trong
QLNN vÒ kinh tÕ, Khi nµo th× cÇn vµ cã thÓ ¸p
dông, C¸c ®ßn b¶y kinh tÕ dïng ®Ó kÝch thÝch,
Sù kh¸c nhau khi vËn dông ph−¬ng thøc nµy
®Ó kÝch thÝch c¸c doanh nghiÖp cña Nhµ n−íc
vµ kh«ng cña Nhµ n−íc. Liªn hÖ −u-khuyÕt
®iÓm cña viÖc vËn dông ph−¬ng thøc nµy
trong thùc tiÔn QLNN cña n−íc ta
5- N¾m v÷ng c¸c néi dung sau ®©y vÒ c«ng cô
QLNN vÒ kinh tÕ: Kh¸i niÖm C«ng cô QLNN
vÒ kinh tÕ, C¸c lo¹i c«ng cô, C«ng dông cña
mçi lo¹i c«ng cô, TÇm quan träng ®Æc biÖt
cña mçi lo¹i c«ng cô ®ã trong ®iÒu kiÖn
QLNN vÒ kinh tÕ hiÖn nay(§iÒu kiÖn: nÒn
kinh tÕ thÞ tr−êng, héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ,
c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸,..)
6- V× sao n−íc ta cÇn héi nhËp kinh tÕ quèc
tÕ?. Héi nhËp th× cã thÓ ®−îc g× (c¬ héi) ?, cã
thÓ mÊt g×(Th¸ch thøc)?. CÇn lµm g× trong
QLNN vÒ kinh tÕ ®Ó c¸i cã thÓ ®−îc th× ®−îc,
c¸i cã thÓ mÊt th× kh«ng mÊt ?. Nhµ n−íc ta
®· lµm ®−îc c¸c viÖc ®ã ch−a? VÝ dô!
7- Nh÷ng kªnh c¬ b¶n ®Ó thùc hiÖn héi nhËp
quèc tÕ vÒ kinh tÕ?. TÇm quan träng cña mçi
kªnh ?. §èi víi n−íc ta, kªnh nµo quan träng
nhÊt?, t¹i sao?. Néi dung c¬ b¶n cña QLNN
®èi víi mçi kªnh quan hÖ ®ã?.
Ngµy 23-8-2006
H−íng dÉn tr¶ lêi
C¸c C©u hái «n tËp
§.1-V× sao NN ph¶i qu¶n lý nÒn KTQD?
V× sao ®Ó x©y dùng nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng
®Þnh h−íng XHCN, sù cÇn thiÕt ®ã cµng t¨ng?
I-V× sao NN ph¶i qu¶n lý nÒn KTQD.
1-V× vÊn ®Ò giai cÊp.
a- Kh¸i niÖm giai cÊp. Giai cÊp = Toµn thÓ
nh÷ng ng−êi cã cïng vÞ thÕ víi TLSX
b- BiÓu hiÖn cña tÝnh giai cÊp trong kinh tÕ :
- ChÕ ®é së h÷u
- Quan hÖ lao ®éng Chñ-Thî
c- V× sao NN ph¶i can thiÖp vµo vÊn ®Ò nµy:
- Lý do chÝnh trÞ: Quan hÖ NN vµ Giai cÊp
- Lý do kinh tÕ: Quan hÖ LLSX vµ QHSX
2-V× c«ng d©n cã khã kh¨n trong viÖc lµm KT
a- Nh÷ng yÕu tè cÇn cã ®Ó lËp nghiÖp kinh tÕ:
- Cã ý chÝ (Kh¸t väng lµm giÇu chÝnh ®¸ng,
niÒm tin ë sù nghiÖp mµ hä theo ®uæi,..)
- Cã kiÕn thøc, tri thøc( khoa häc, kü thuËt,
qu¶n trÞ kinh doanh, c¸c th«ng tin bæ trî kh¸c, cã
liªn quan ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh,..)
- Cã ph−¬ng tiÖn (Vèn, h¹ tÇng c¬ së,…)
- Cã m«i tr−êng tèt(M«i tr−êng bÌ b¹n, sù an
toµn tr−íc mäi hiÓm ho¹: thiªn tai, ®Þch ho¹, téi
ph¹m h×nh sù,.....)
b- Nh÷ng khã kh¨n ®èi víi c«ng d©n lµm KT
- Yªu cÇu qu¸ kh¶ n¨ng C«ng d©n: H¹ tÇng
c¬ së, Th«ng tin vÜ m«, liªn quan ®Õn SXKD...
- M©u thuÉn trong sù h×nh thµnh c¸c nh©n tè
trªn ë mçi c«ng d©n.(Cã ®−îc c¸i nä th× mÊt c¸i
kia: ý chÝ cao do trÎ, th× Tri thøc Ýt, vèn Ýt, quan
hÖ th−¬ng tr−êng ch−a réng vµ ng−îc l¹i)
c- KÕt luËn : C«ng d©n cÇn cã Nhµ n−íc.
3-V× c¸c m©u thuÉn x· héi trong lÜnh vùc KT.
a- C¸c lo¹i m©u thuÉn
- Doanh nh©n víi nhau
- Chñ víi Thî
- Do¹nh nh©n víi Toµn X· héi
b- TÝnh ®Æc thï cña c¸c m©u thuÉn trªn
- TÝnh phæ biÕn (Liªn quan ®Õn tÊt c¶)
- TÝnh th−êng xuyªn(Quanh n¨m, suèt th¸ng)
- TÝnh c¬ b¶n(§iÓm cèt yÕu cña cuéc sèng)
c- V× sao NN ph¶i can thiÖp vµo vÊn ®Ò nµy.
- V× hËu qu¶ cña c¸c xung ®ét trªn rÊt lín
- V× tr¸ch nhiÖm ph¸p lý cña NN
4-V× trong nÒn KTQD cã kinh tÕ nhµ n−íc.
a-Néi dung kinh tÕ nhµ n−íc(NhiÒu thø: Tµi
nguyªn, Dù tr÷, Vèn NSNN, H¹ tÇng c¬ së,…
b- Sù cÇn thiÕt cña kinh tÕ nhµ n−íc : §Ó cøu
trî vµ ®Ó cã C«ng cô dïng cho ®iÒu tiÕt vÜ m«
c- Sù cÇn thiÕt cña QLNN ®èi víi KTNN
-Nguy c¬ tham nhòng.
-Nguy c¬ sai lÖch chøc n¨ng cña KTNN.
II-V× sao ®Ó XD nÒn KTTT ®Þnh h−íng
XHCN, sù cÇn thiÕt ®ã cµng t¨ng lªn
1- Nh÷ng ®Æc ®iÓm nÒn KTTT ®Þnh h−íng
XHCN,.
a- TÝnh thÞ tr−êng
- Sù xuÊt hiÖn kinh tÕ t− nh©n, t− nh©n t− b¶n,
yÕu tè n−íc ngoµi trong kinh tÕ
- TÝnh c¹nh tranh
- TÝnh hiÖn ®¹i cña h¹ tÇng c¬ së
- TÝnh toµn cÇu
b- TÝnh ®Þnh h−íng XHCN
- VÒ tæng thÓ : §ã lµ Môc tiªu D©n giÇu, N−íc
m¹nh, X∙ héi C«ng b»ng D©n chñ, V¨n minh
- VÒ Cô thÓ : §ã lµ c¸c gi¸ trÞ x∙ héi nh©n v¨n,
mµ viÖc x©y dùng nÒn KTTT kh«ng thÓ vi ph¹m
2- V× sao viÖc XD nÒn KTTT ®Þnh h−íng XHCN
l¹i lµm cho sù cÇn thiÕt cña QLNN t¨ng lªn.
a- C¸c m©u thuÉn vÒ lîi Ých KT sÏ nhiÒu h¬n
b- C«ng d©n cÇn Nhµ gióp ®ì nhiÒu h¬n
c- Thùc hiÖn ®Þnh h−íng XHCN lµ viÖc khã
§.2- Ph©n tÝch
c¸c chøc n¨ng cña QLNN vÒ kinh tÕ !.
§¸nh gi¸ viÖc thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng ®ã cña
Nhµ n−íc ta (Nh×n chung hoÆc riªng ë mét
cÊp, mét ngµnh nµo ®ã mµ m×nh n¾m ®−îc )
I- Quan niÖm vÒ chøc n¨ng.
Chøc n¨ng lµ mét ph¹m trï quan hÖ, nãi lªn
vai trß, vÞ trÝ, t¸c dông cña mét phÇn tö trong hÖ
thèng. VÝ dô:
- Chøc n¨ng cña mét chi tiÕt trong bé m¸y
- Chøc n¨ng cña mét vÞ thuèc trong thang thuèc
- Chøc n¨ng cña mét vÞ trÝ trong ®éi h×nh bãng ®¸
II- Chøc n¨ng cña QLNN vÒ KT
1 Chøc n¨ng b¶o vÖ c¸c lîi Ých:
-Lîi Ých giai cÊp
-Lîi Ých c«ng d©n.
-Lîi Ých céng ®ång
2- Chøc n¨ng hç trî c«ng d©n lËp nghiÖp vÒ KT
- Hç trî vÒ ý chÝ
- Hç trî vÒ tri thøc
- Hç trî vÒ ph−¬ng tiÖn
- Hç trî vÒ m«i tr−êng
iii- §¸nh gi¸ viÖc thùc hiÖn c¸c chøc
n¨ng ®ã cña Nhµ n−íc ta
( Liªn hÖ theo tõng chøc n¨ng. Víi mçi chøc n¨ng
cÇn nãi vÒ phÇn ®∙ lµm tèt, phÇn ch−a lµm tèt, khi
khen chª cÇn cã dÉn chøng b»ng mét vµi lo¹i viÖc,
mµ NN ®∙ lµm hoÆc ch−a lµm)
§3- Ph©n tÝch nguyªn t¾c
KÕt hîp QLNN theo ngµnh vµ theo LT vÒ:
- Sù thÓ hiÖn nguyªn t¾c nµy trong tæ chøc
vµ ho¹t ®éng QLNN vÒ kinh tÕ
- NhiÖm vô QLNN theo ngµnh vµ theo LT
- Lý do ph¶i tæ chøc vµ ho¹t ®éng nh− thÕ.
- Nh÷ng thiÕu sãt vÒ tæ chøc bé m¸y vµ
phèi hîp qu¶n lý gi÷a c¸c lo¹i c¬ quan
QLNN theo ngµnh vµ theo LT hiÖn nay.
i- Ph©n tÝch nguyªn t¾c
Nguyªn t¾c trªn ®ßi hái viÖc Tæ chøc vµ ho¹t
®éng QLNN ph¶i ®−îc thùc hiÖn nh− sau:
1-Ph¶i tæ chøc QLNN theo ngµnh.
-Kh¸i niÖm ngµnh.
-V× sao cÇn qu¶n lý theo ngµnh.
- Sù thÓ hiÖn cña QLNN vÒ kinh tÕ theo ngµnh
¾VÒ tæ chøc bé m¸y
¾VÒ néi dung QLNN theo ngµnh
2-Ph¶i QLNN theo l·nh thæ
-Kh¸i niÖm l∙nh thæ kinh tÕ
-V× sao cÇn qu¶n lý theo LT.
- Sù thÓ hiÖn cña QLNN vÒ Kinh tÕ theo LT:
¾VÒ tæ chøc bé m¸y
¾VÒ néi dung, nhiÖm vô QLNN theo LT
3- Ph¶i kÕt hîp QLNN theo Ngµnh vµ LT
a- Nh÷ng sù kÕt hîp cÇn cã
• VÒ tæ chøc bé m¸y QLNN
• VÒ ho¹t ®éng QL trªn mét sè lÜnh vùc
b- V× sao cÇn kÕt hîp.
• Sù phiÕn diÖn cña mçi chiÒu qu¶n lý
• Sù t−¬ng t¸c gi÷a c¸c chiÒu qu¶n lý
II- Liªn hÖ viÖc thùc hiÖn Nguyªn t¾c nµy
trªn thùc tÕ
1- VÒ tæ chøc bé m¸y
(Häc viªn chØ ra M« h×nh tæ chøc bé m¸y NN
ë n−íc ta ®Ó thÊy Bé m¸y QLNN ta ®−îc tæ
chøc theo NG< nh− thÕ nµo: Cã mÊy cÊp
QLNN theo l∙nh thæ, Mçi cÊp cã mÊy Bé-Së)
2- VÒ thùc tÕ phèi hîp QLNN gi÷a c¬ quan
QLNN theo Ngµnhg vµ L∙nh thæ
(Nh¾m vµo thùc tÕ phèi hîp gi÷a hai hÖ thèng
qu¶n lý hiÖn cã ®Ó khen vµ chª)