Tài liệu Chương trình có sử dụng hàm, biến toàn cục, biến cục bộ

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Lêi më ®Çu Tæ chøc – víi nghÜa réng nhÊt – lµ mét nhan tè quan träng hµng ®Çu trong qu¸ tr×nh triÓn khai bÊt kú ho¹t ®éng nµo tõ ph¹m vi vµI ba ngêi cho ®Õn toµn céng ®ång x· héi, toµn cÇu. §ã lµ mét trong nh÷ng c«ng cô rÊt quan träng trong lÜnh vùc qu¶n lý ®Î biÕn môc tiªu cô thÓ thµnh hiÖn thùc, cao nhÊt lµ viÖc tæ chøc cuéc sèng, t¹o ra chÊt lîng cuyéc sèng ngµy cµng tèt ®Ñp h¬n. Trong qu¸ tr×nh qu¶n lý c«ng viÖc tæ chøc ®îc hiÓu vµ triÓn khai theo hai nghÜa: tæ chøc mét qu¸ tr×nh ho¹t ®éng nµo ®ã (vÝ dô ho¹t ®éng kinh doanh) vµ tæ chøc mét hÖ thèng bé m¸y ®iÒu khتn (l·nh ®¹o vµ qu¶n lý). Sù ph©n chia mét tæ chøc qu¶n lý c¸c cÊp vµ c¸c kh©u thÓ hiÖn sù ph©n c«ng chuyªn m«n hã theo chiÒu däc vµ chiÒu ngang, c¸c bé phËn ®ã bao giê còng n»m trong mét mèi quan hÖ nhÊt ®Þnh nh»m t¹o ra sù liªn kÕt chÆt chÏ, hµI hoµ trong tæ chøc. ViÖc x¸c lËp vµ sö lý ®óng ®¾n c¸c mèi quan hÖ vÒ tæ chøc lµ yÕu tè träng yÕu ®Ó vËn hµnh bé m¸y ¨n khíp nhÞp nhµng, t¹o ra hiÖu lùc tæ chøc . Khi ®Ò cËpn kh¸I niªm tæ chøc ë tr¹ng th¸i ®éng, ta còng ®· nhÊn m¹nh vai trß cùc ký quan träng cña c¸c mèi quan hÖ vÒ tæ chøc, nÕu sö lý ®óng sÏ t¹o ra ®éng lùc vµ kû c¬ng cho tæ chøc, ngîc l¹i sÏ g©y víng m¾c, sung ®ét trong néi bé tæ chøc, cã thÓ lµm rèi lo¹n, v« hiÖu ho¸ tæ chøc. Khi x¸c lËp c¸c mèi quan hÖ vÒ tæ chøc, cÇn x¸c ®Þnh râ c¸c yÕu tè: nh quan hÖ däc hay quan hÖ ngang; quan hÖ l©u dµI, thêng xuyªn hay quan hÖ ®ét xuÊt; quan hÖ chÝnh thøc hay kh«ng chÝnh thøc. Kh¸I qu¸t l¹I cã hai lo¹I quan hÖ c¬ b¶n: quan hÖ ®IÒu khiÓn – phôc tïng vµ quan hÖ phèi hîp – hîp t¸c. Nhng bµI viÕt nµy em muèn ®Ò cËp tíi lo¹i quan hÖ thø nhÊt, ®ã lµ quan hÖ ®IÒu khiÓn – phôc tïng. Qu¸ tr×nh ra quyÕt ®Þnh qu¶n lý Trªn thùc tÕ, tríc khi b¾t ®Çu bÊt cø c«ng viÖc g× , ngêi ta ®Òu ph¶I tiÕn hµnh quyÕt s¸ch tríc tiªn. BÊt ký c«ng viÖc qu¶n lý nµo do c¸c nhµ qu¶n lý tiÕn hµng ®Òu cã vÊn ®Ò quyÕt s¸ch. QuyÕt s¸ch lµ hã¹ch ®Þnh kÕ ho¹ch, lµ lùa chän mét trßng hai ph¬ng ¸n hµnh ®éng d· ®îc chuÇn bÞ, lµ thiÕt lËp c¬ cÊu tè chøc, ph©n ®Þnh quyÒn h¹n vµ nghÜa vô: so víi t×nh h×nh thùc tÕ víi kÕ ho¹ch, lùa chän ph¬ng ¸n kiÓm tra. §IÒu ®ã cã nghÜa lµ quyÕt s¸ch ph¶I qu¸n xuyÕt c¸c mÆt kÕ ho¹ch, tæ chøc, ®IÒu khiÓn. H¬n n÷a c¸c c¸n bé qu¶n lý c¸c cÊp cña tæ chøc ®Òu ph¶i tiÕn hµnh quyÕt s¸ch. Quan hÖ ®iÒu khiÓn - phôc tïng, c¸c h×nh thøc ®iÒu khiÓn & sù vËn dông trong qu¶n lý DN 1 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 S¬ Lîc VÒ C¬ CÊu Tæ Chøc Qu¶n Lý 1/Kh¸i NiÖm: Tæ chøc hiÖn diÖn trong c¸c sù vËt tù nhiªn vµ x· héi,tõ ®¬n gi¶n ®Õn phøc t¹p,tõ vi m« ®Õn vÜ m«.Nãi chung nã mang mét ý nghÜa rÊt réng nhng ë ®©y chóng ta chó ý ®Õn mét ®Þnh nghÜa s¸t h¬n víi kh¸i niÖm Tæ Chøc Qu¶n Lý:Tæ chøc lµ mét c¬ cÊu(bé m¸y hoÆc hÖ thèng bé m¸y)®îc x©y dùng cã chñ ®Þnh vÒ vai trß vµ chøc n¨ng(®îc hîp thøc ho¸),trong ®ã c¸c thµnh viªn cña nã thùc hiÖn tõng phÇn viÖc ®ù¬c ph©n c«ng víi sù liªn kÕt h÷u c¬ nh»m ®¹t tíi môc tiªu chung Tæ chøc qu¶n lý gåm 3 yÕu tè t¹o thµnh: -Chøc n¨ng lµ lý do h×nh thµnh vµ tån t¹i cña mét tæ chøc ®îc kh¸i qu¸t tõ c¸c nhiÖm vô chÝnh ph¶i lµm thêng xuyªn ®Ó thùc hiÖn môc tiªu cña tæ chøc -C¬ cÊu lµ ph¬ng tiÖn ®Ó thùc hiÖn chøc n¨ng,bao gåm c¸c bé phËn hîp thµnh tæ chøc -C¬ chÕ vËn hµnh lµ ph¬ng thøc vËn hµnh ®Ó c¬ cÊu ho¹t ®éng ®óng chøc n¨ng. HiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña tæ chøc hoÆc hiÖu lùc ®iÒu hµnh cña tæ chøc qu¶n lý phô thuéc c¶ 3 yÕu tè nãi trªn.Chøc n¨ng kh«ng râ sÏ kh«ng phôc vô ®óng môc tiªu,c¬ cÊu kh«ng hîp lý sÏ kh«ng thùc hiÖn tèt chøc n¨ng,c¬ chÕ kh«ng phï hîp sÏ g©y rèi lo¹n sù vËn hµnh cña c¬ cÊu 2/C¬ CÊu Tæ Chøc Mçi hÖ thèng tæ chøc dï ®îc x©y dùng theo lo¹i h×nh nµo còng bao gåm c¬ cÊu chÝnh thøc vµ c¬ cÊu kh«ng chÝnh thøc,bëi lÏ chØ riªng c¬ cÊu chÝnh thøc kh«ng thÓ thùc hiÖn ®îc ®Çy ®ñ c¸c chøc n¨ng vµ c¸c mèi quan hÖ ®a d¹ng trong qu¶n lý.Trong ®ã c¬ cÊu chÝnh thøc lµ bé khung cña tæ chøc lµm nÒn mãng cho ho¹t ®éng qu¶n lý 2.1. C¬ cÊu chÝnh thøc: -C¬ cÊu chÝnh thøc cña tæ chøc lµ c¬ cÊu ®îc ghi nhËn chÝnh thøc trong c¸c v¨n b¶n ph¸p lý,®iÒu lÖ tæ chøc cña doanh nghiÖp;còng cã trêng hîp kh«ng ®îc ghi thµnh v¨n b¶n song ®îc hîp thøc ho¸ theo truyÒn thèng,®îc mäi ngêi ghi nhËn nh lµ mét thÓ chÕ Quan hÖ ®iÒu khiÓn - phôc tïng, c¸c h×nh thøc ®iÒu khiÓn & sù vËn dông trong qu¶n lý DN 2 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 -C¬ cÊu chÝnh thøc x¸c ®Þnh râ vai trß,vÞ trÝ cña mçi bé phËn vµ mçi ngêi trong tæ chøc;víi c¸c mèi quan hÖ quyÒn lùc trong néi bé tæ chøc(bao gåm quyÒn h¹n,tr¸ch nhiÖm,chÕ ®é lµm viÖc)®Ó thùc hiÖn sù ph©n c«ng,ph©n cÊp vµ liªn kÕt trong tæ chøc,b¶o ®¶m kû c¬ng vµ hiÖu lùc tæ chøc,phôc vô môc tiªu cña doanh nghiÖp -Trong c¬ cÊu chÝnh thøc,thùc hiÖn chÕ ®é thñ trëng vµ chÕ ®é bæ nhiÖm c¸n bé b»ng quyÒn lùc hµnh chÝnh.Gi÷a ngêi phô tr¸ch vµ ngßi thõa hµnh cã quan hÖ ®iÒu khiÓn-phôc tïng theo chøc vô,b»ng ph¬ng ph¸p cìng chÕ chÊp hµnh.Mèi quan hÖ phèi hîp gi÷a c¸c bé phËn cïng cÊp ®îc quy ®Þnh râ rµng,kh«ng tuú tiÖn theo c¶m tÝnh vµ còng ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm khi thiÕu phèi hîp dÉn ®Õn hËu qu¶ xÊu 2.2. C¬ cÊu kh«ng chÝnh thøc: -C¬ cÊu kh«ng chÝnh thøc lµ nh÷ng h×nh thøc tæ chøc"phi h×nh thÓ"nh»m thùc hiÖn nh÷ng mèi liªn hÖ"mÒm"trong néi bé tæ chøc gi÷a c¸c c¸ nh©n vµ gi÷a c¸c nhãm ngêi cã ®Æc ®iÓm,lîi Ých riªng cÇn ®îc ®iÒu hoµ ®Ó phôc vô môc tiªu chung.Nã bæ sung cho c¬ cÊu chÝnh thøc ®Ó thùc hiÖn ®Çy ®ñ vµ cã hiÖu qu¶ cao chøc n¨ng cña tæ chøc mµ kh«ng sö dông quyÒn lùc hµnh chÝnh -C¬ cÊu kh«ng chÝnh thøc còng cã ngêi chñ tr× ho¹t ®éng do c¸c thµnh viªn cö ra trªn c¬ së uy tÝn,kh«ng cã quyÒn h¹n hµnh chÝnh mµ chØ dùa vµo tr×nh ®é hiÓu biÕt vµ kh¶ n¨ng ®iÒu chØnh c¸c mèi quan hÖ kh«ng chÝnh thøc,t¹o ®îc sù ®ång thuËn vÒ ý chÝ,t×nh c¶m.Ho¹t ®éng cña c¬ cÊu kh«ng chÝnh thøc gióp Ých nhiÒu cho viÖc gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò phøc t¹p,tÕ nhÞ trong qu¶n lý -C¬ cÊu kh«ng chÝnh thøc kh«ng ®îc thÓ hiÖn trªn s¬ ®å tæ chøc;còng cã trêng hîp ®îc ghi nhËn nh mét ph©n hÖ bæ sung.Thêng ®ã lµ c¸c Héi ®ång t vÊn vÒ tõng lÜnh vùc,c¸c tiÓu ban,c¸c nhãm chuyªn gia......C¸c tæ chøc ®ã kh«ng cÇn biªn chÕ chuyªn tr¸ch,mµ sö dông nh÷ng ngêi trong bé m¸y lµm kiªm nhiÖm;ho¹t ®éng thêng xuyªn theo ®Þnh kú hoÆc tån t¹i cã thêi gian.KÕt qu¶ ho¹t ®éng cña c¬ cÊu kh«ng chÝnh thøc ®îc ngêi ®iÒu hµnh tæ chøc qu¶n lý tham kh¶o,tiÕp nhËn ®Ó bæ sung,hoµn thiÖn c¸c quyÕt ®Þnh qu¶n lý Sù ®an chÐo vµo nhau c¸c quan hÖ chÝnh thøc vµ c¸c quan hÖ kh«ng chÝnh thøc t¹o thµnh mét c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý gåm 2 hÖ,gióp cho c¸c nhiÖm vô qu¶n lý ®îc thùc hiÖn mét c¸ch toµn diÖn vµ cã kÕt qu¶ cao.Trong qu¶n lý,®iÒu cùc kú quan träng lµ ph¶i x¸c ®Þnh ®îc møc ®é tèi u ®Ó kÕt hîp ho¹t ®éng cña c¬ cÊu tæ chøc kh«ng chÝnh thøc vµ cña c¬ cÊu tæ chøc chÝnh thøc.§ã còng chÝnh lµ viÖc kÕt hîp sù hµi hoµ gi÷a viÖc thÓ chÕ ho¸ vµ viÖc x· héi ho¸ ho¹t ®éng qu¶n lý. Quan hÖ ®iÒu khiÓn - phôc tïng, c¸c h×nh thøc ®iÒu khiÓn & sù vËn dông trong qu¶n lý DN 3 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Quan HÖ §iÒu KhiÓn-Phôc Tïng I. §Þnh nghÜa vµ vai trß cña quan hÖ ®iÒu khiÓn-phôc tïng: *Quan hÖ ®iÒu khiÓn-phôc tïng lµ lo¹i quan hÖ chñ yÕu trong mét tæ chøc víi t¸c ®éng qua l¹i gi÷a cÊp trªn vµ cÊp díi (trªn xuèng vµ díi lªn),gi÷a ngêi phô tr¸ch vµ ngêi thõa hµnh. *Hµnh vi ®iÒu khiÓn lµ hµnh vi ®¬n gi¶n nhÊt cña qu¶n lý ®Ó gi¶i quyÕt c¸c nhiÖm vô ®¬n nhÊt sau khi ®· cã nh÷ng quyÕt ®Þnh chung.§ã lµ h×nh thøc t¸c ®éng tÝch cùc nhÊt vµ còng linh ho¹t nhÊt,nh»m thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô vµ kiÓm tra ®Ó ng¨n chÆn,kh¾c phôc c¸c sai lÖch cña c¸c bé phËn thõa hµnh. *Dï mang tÝnh linh ho¹t ®Ó øng phã víi mäi t×nh huèng cô thÓ n¶y sinh h»ng ngµy,sù ®iÒu khiÓn vÉn ph¶i dùa trªn c¸c ph¬ng thøc t¸c ®éng cã tæ chøc vµ dùa vµo chøc n¨ng,quyÒn h¹n,tr¸ch nhiÖm cña mçi cÊp trong thø bËc cña hÖ thèng tæ chøc qu¶n lý.NÕu kh«ng nh vËy,sù ®iÒu khiÓn sÏ r¬i vµo t×nh tr¹ng chñ quan tuú tiÖn,xö lý ®èi phã vôn vÆt;cã thÓ g©y lén xén,mÊt ®ång bé trong ho¹t ®éng qu¶n lý.Sù ®iÒu khiÓn cã thÓ mang tÝnh hµnh chÝnh(cìng chÕ thi hµnh),hoÆc mang tÝnh híng dÉn.TÝnh hµnh chÝnh ë ®©y thÓ hiÖn qua c¸c ph¬ng ph¸p hµnh chÝnh: C¸c ph¬ng ph¸p hµnh chÝnh lµ c¸c ph¬ng ph¸p t¸c ®éng dùa vµo c¸c mèi quan hÖ tæ chøc cña hÖ thèng qu¶n lý vµ kû luËt cña doanh nghiÖp BÊt kú hÖ thèng qu¶n lý nµo còng h×nh thµnh mèi quan hÖ tæ chøc trong hÖ thèng .VÒ ph¬ng diÖn qu¶n trÞ ,nã biÓu hiÖn thµnh mèi quan hÖ gi÷a quyÒn uy vµ phôc tïng .Ngêi xa thêng nãi :qu¶n trÞ con ngêi cã 2 c¸ch ,dïng ©n vµ dïng uy.Dïng ©n th× v÷ng bÒn nhng khã kh¨n vµ dÔ trë thµnh phï phiÕm ,dïng uy th× nhanh chãng vµ dÔ mÊt tÝnh ngêi .Cho nªn ,Qu¶n trÞ tríc tiªn ph¶i dïng uy sau ®ã míi tÝnh ®Õn viÖc ©n C¸c ph¬ng ph¸p hµnh chÝnh trong qu¶n trÞ kinh doanh chÝnh lµ c¸c c¸ch t¸c ®éng trùc tiÕp cña chñ doanh nghiÖp lªn tËp thÓ nh÷ng ngêi lao ®éng díi quyÒn b»ng c¸c quyÕt ®Þnh døt kho¸t ,mang tÝnh b¾t buéc ,®ßi hái ngêi lao ®éng ph¶i chÊp hµnh nghiªm ngÆt ,nÕu vi ph¹m sÏ bÞ xö lý kÞp thêi,thÝch ®¸ng Vai trß cña c¸c ph¬ng ph¸p hµnh chÝnh trong qu¶n trÞ kinh doanh rÊt to lín.Nã x¸c lËp trËt tù kû c¬ng lµm viÖc trong doanh nghiÖp .Lµ kh©u nèi c¸c ph¬ng ph¸p qu¶n trÞ kh¸c l¹i ;Ph¬ng ph¸p hµnh chÝnh gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò ®Æt ra trong doanh nghiÖp rÊt nhanh chãng ;T¸c ®éng hµnh chÝnh cã hiÖu lùc ngay tõ khi ban hµnh quyÕt ®Þnh .V× vËy c¸c ph¬ng ph¸p hµnh chÝnh hÕt søc cÇn thiÕt trong nh÷ng trêng hîp hÖ thèng bÞ r¬i vµo nh÷ng t×nh huèng khã kh¨n, phøc t¹p Quan hÖ ®iÒu khiÓn - phôc tïng, c¸c h×nh thøc ®iÒu khiÓn & sù vËn dông trong qu¶n lý DN 4 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 C¸c ph¬ng ph¸p hµnh chÝnh t¸c ®éng vµo ®èi tîng qu¶n trÞ theo 2 híng :t¸c ®éng vÒ mÆt tæ chøc vµ t¸c ®éng diÒu chØnh hµnh vi cña ®èi tîng qu¶n trÞ -Theo híng t¸c ®éng vÒ mÆt tæ chøc :chñ doanh nghiÖp ban hµnh c¸c v¨n b¶n quy ®Þnh vÒ quy m«,c¬ cÊu ,diÒu lÖ ,ho¹t ®éng tiªu chuÈn ......nh»m thiÕt lËp tæ chøc vµ x¸c ®Þnh nh÷ng mèi quan hÖ ho¹t ®éng trong néi bé -Theo híng t¸c ®éng diÒu chØnh hµnh vi cña ®èi tîng qu¶n trÞ :chñ doanh nghiÖp ®a ra nh÷ng chØ thÞ ,mÖnh lÖnh hµnh chÝnh b¾t buéc cÊp díi thùc hiÖn nh÷ng nhiÖm vô nhÊt ®Þnh ,hoÆc ho¹t ®éng theo nh÷ng ph¬ng híng nhÊt ®Þnh nh»m ®¶m b¶o cho c¸c bé phËn trong hÖ thèng ho¹t ®éng ¨n khíp vµ ®óng híng ,uèn n¾n nh÷ng lÖch l¹c .... Sö dông c¸c ph¬ng ph¸p hµnh chÝnh ®ßi hái c¸c cÊp qu¶n trÞ ph¶i n¾m v÷ng nh÷ng yªu cÇu chÆt chÏ sau ®©y: -Mét lµ ph¬ng ph¸p hµnh chÝnh cã hiÖu qu¶ cao khi quyÕt ®Þnh ®ã cã c¨n cø khoa häc ,®îc luËn chøng ®Çy ®ñ vÒ mÆt kinh tÕ .Khi ®a ra mét quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh ph¶i c©n nh¾c ,tÝnh to¸n ®Õn c¸c lîi Ých kinh tÕ .TÊt nhiªn ,c¸c quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh tËp trung thêng ®îc tÝnh to¸n xuÊt ph¸t tõ viÖc kÕt hîp hîp lý c¸c lo¹i lîi Ých .Ngoµi ra quyÕt ®Þnh ph¶i hiÓu râ t×nh h×nh thùc tÕ ,n¾m v÷ng t×nh huèng cô thÓ .Cho nªn khi ®a ra quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh ,nªn cè g¾ng cã ®ñ c¸c th«ng tin cÇn thiÕt cho viÖc ra quyÕt ®Þnh.Chñ doanh nghiÖp chØ ra quyÕt ®Þnh trªn c¬ së cã ®¶m b¶o vÒ th«ng tin .TËp hîp ®ñ th«ng tin ,tÝnh to¸n ®Çy ®ñ ®Õn c¸c lîi Ých vµ c¸c khÝa c¹nh tiªu cùc cã thÓ diÔn ra khi quyÕt ®Þnh ®îc thi hµnh .Tõ ®ã s½n sµng bæ sung c¸c biÖn ph¸p ph¸t huy mÆt tÝch cùc vµ h¹n chÕ mÆt tiªu cùc nÕu cã -Hai lµ khi sö dông c¸c ph¬ng ph¸p hµnh chÝnh ph¶i g¾n chÆt quyÒn h¹n vµ tr¸ch nhiÖm cña ngêi ra quyÕt ®Þnh .Mçi bé phËn,mçi c¸n bé khi sö dông quyÒn h¹n cña m×nh ph¶i cã tr¸ch nhiÖm vÒ viÖc sö dông c¸c quyÒn h¹n ®ã .§èi víi quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh th× cÊp díi b¾t buéc ph¶i thùc hiÖn kh«ng ®îc lùa chän .ChØ ngêi cã thÈm quyÒn ra quyÕt ®Þnh míi cã quyÒn thay ®æi quyÕt ®Þnh -Ba lµ c¸c ph¬ng ph¸p hµnh chÝnh ®ßi hái chñ doanh nghiÖp ph¶i cã quyÕt ®Þnh døt kho¸t ,râ rµng,dÔ hiÓu ,cã ®Þa chØ ngêi thùc hiÖn ,lo¹i trõ kh¶ n¨ng cã sù gi¶i thÝch kh¸c nhau ®èi víi nhiÖm vô ®îc giao CÇn ph©n biÖt c¸c ph¬ng ph¸p hµnh chÝnh víi kiÓu qu¶n lý hµnh chÝnh quan liªu do viÖc l¹m dông c¸c kû luËt hµnh chÝnh,sö dông mÖnh lÖnh hµnh chÝnh thiÕu c¬ së khoa häc,theo ý muèn chñ quan.Thêng nh÷ng mÖnh lÖnh kiÓu ®ã g©y ra nhiÒu tæn thÊt cho doanh nghiÖp,h¹n chÕ søc s¸ng t¹o cña ngêi lao Quan hÖ ®iÒu khiÓn - phôc tïng, c¸c h×nh thøc ®iÒu khiÓn & sù vËn dông trong qu¶n lý DN 5 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 ®éng. §ã còng lµ nhîc ®iÓm cña ph¬ng ph¸p hµnh chÝnh.C¸n bé qu¶n lý vµ c¬ quan qu¶n lý nÕu thiÕu tØnh t¸o say sa víi mÖnh lÖnh ®Òu ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm,chèng viÖc l¹m dông quyÒn hµnh nhng kh«ng cã tr¸ch nhiÖm,còng nh chèng hiÖn tîng trèn tr¸nh tr¸ch nhiÖm,kh«ng chÞu sö dông nh÷ng quyÒn h¹n ®îc phÐp sö dông vµ ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm. Tãm l¹i,c¸c ph¬ng ph¸p hµnh chÝnh lµ hoµn toµn cÇn thiÕt ,kh«ng cã ph¬ng ph¸p hµnh chÝnh th× kh«ng thÓ qu¶n trÞ kinh doanh cã hiÖu qu¶ .§iÒu ®ã t¬ng tù nh viÖc qu¶n lý mét ®Êt níc mµ kh«ng cã luËt ph¸p th× kh«ng lµm sao cã thÓ qu¶n lý næi. II. Ra quyÕt ®Þnh qu¶n lý: ®ã lµ kh©u quan träng nhÊt trong quan hÖ ®iÒu khiÓn phôc tïng. 1.1. C¸c bíc trong qu¸ tr×nh ra quyÕt ®Þnh: - S¬ bé ®Ò ra nhiÖm vô (vÊn ®Ò cÇn gi¶i quyÕt): Tríc hÕt cÇn ph¶i x¸c ®Þnh: v× sao ph¶i ®Ò ra nhiÖm vô ®ã? nhiÖm vô ®ã thuéc lo¹i l©u dµi hay cÊp b¸ch... - Thu nhËp th«ng tin (®i lµm râ nhiÖm vô): lîng th«ng tin cÇn thiÕt phô thuéc tÝnh phøc t¹p cña nhiÖm vô vµ tr×nh ®é, kinh nghiÖm cña ngêi ra quyÕt ®Þnh. Ph¶i ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c. NÕu cha ®Çy ®ñ, ph¶i t×m hiÓu biÖn ph¸p ®Ó bæ sung th«ng tin vÒ t×nh huèng cÇn xem xÐt. - ChÝnh thøc ®Ò ra nhiÖm vô: Bíc nµy cã ý nghÜa rÊt quan träng ®Ó ra quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n. ChØ cã thÓ chÝnh thøc ®Ò ra nhiÖm vô sau khi ®· xö ly c¸c th«ng tin thu thËp ®îc (qua nghiªn cøu vÒ tÝnh chÊt cña vÊn ®Ò cÇn gi¶i quyÕt, t×nh huèng ph¸t sinh, viÖc x¸c ®Þnh môc tiªu vµ tiªu chuÈn ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶. - Dù kiÕn ph¬ng ¸n vµ lùa chän ph¬ng ¸n tèi u: ®Ó gi¶i quyÕt mét vÊn ®Ò, cã thÓ cã nh÷ng gi¶i ph¸p kh¸c nhau, mçi gi¶i ph¸p cã mÆt u ®iÓm vµ mÆt h¹n chÕ cÇn ®a ra Ýt nhÊt hai ph¬ng ¸n ®Ó xem xÐt vµ so s¸nh mµ chän mét ph¬ng ¸n tèi u. Nªn sö dông kinh nghiÖm ®Ó c©n nh¾c lùa chän; tuy nhiªn cßn ph¶i dùa vµo c¸c ph¬ng ph¸p khoa häc. - Tiªu chuÈn ®¸nh gi¸ ph¬ng ¸n : Muèn so s¸nh c¸c ph¬ng ¸n mét c¸ch kh¸ch quan ®Ó lùa chän ph¬ng ¸n tèi u vµ thÊy râ kh¶ n¨ng thùc hiÖn, cÇn cã tiªu chuÈn ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶. Trªn thùc tÕ tríc khi b¾t ®Çu bÊt cø c«ng viÖc g×, ngêi ta ®Òu ph¶i tiÕn hµnh gi¶i quyÕt s¸ch tríc tiªn. BÊt kú c«ng viÖc qu¶n lý nµo do c¸c nhµ qu¶n lý tiÕn hµnh ®Òu cã vÊn ®Ò quyÕt s¸ch. QuyÕt s¸ch lµ ho¹ch ®Þnh kÕ ho¹ch, lµ lùa chän mét trong hai ph¬ng ¸n hµnh ®éng ®· ®îc chuÈn bÞ, lµ thiÕt lËp c¬ cÊu tæ chøc, ph©n ®Þnh quyÒn h¹n vµ nghÜa vô; so s¸nh t×nh h×nh thùc tÕ víi kÕ ho¹ch Quan hÖ ®iÒu khiÓn - phôc tïng, c¸c h×nh thøc ®iÒu khiÓn & sù vËn dông trong qu¶n lý DN 6 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 lùa chän ph¬ng ¸n kiÓm tra. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ quyÕt s¸ch ph¶i qu¸n xuyÕn c¸c mÆt kÕ ho¹ch, tæ chøc ®iÒu khiÓn. H¬n n÷a, c¸n bé qu¶n lý c¸c cÊp cña tæ chøc ®Òu ph¶i tiÕn hµnh quyÕt s¸ch. C¸n bé qu¶n lý ë bËc cao nhÊt cña tæ chøc ®Òu quyÕt ®Þnh môc ®Ých vµ ph¬ng ch©m chung cña tæ chøc. C¸n bé qu¶n lý cÊp c¬ së lµ ngêi bè trÝ, s¾p xÕp c«ng viÖc hµng ngµy ®Ó thùc hiÖn môc tiªu vµ kÕ ho¹ch cña bé phËn; thËm chÝ mçi c«ng nh©n trong qu¸ tr×nh lµm viÖc còng cÇn lùa chän ®èi tîng lao ®éng, c«ng cô lao ®éng, ph¬ng ph¸p lao ®éng. Tãm l¹i, quyÕt s¸ch qu¸n triÖt mäi mÆt, mäi cÊp cña tæ chøc vµ toµn bé qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña tæ chøc. Do ®ã Simon nãi: "§Ó hiÓu ®îc hµm ý cña quyÕt s¸ch, cÇn ph¶i hiÓu tõ: "QuyÕt s¸ch" theo nghÜa réng. Nh vËy, quyÕt s¸ch gÇn nh ®ång nghÜa víi "qu¶n lý". Tríc tiªn xÐt theo qu¸ tr×nh th«ng thêng cña quyÕt s¸ch, Simon cho r»ng quyÕt s¸ch lµ mét qu¸ tr×nh hoµn chØnh do mét lo¹t c¸c giai ®o¹n cã liªn hÖ víi nhau cÊu thµnh; theo «ng, ngêi ta thêng miªu t¶ mét c¸ch qu¸ h¹n hÑp t¸c dông cña ngêi v¹ch ra quyÕt s¸ch. Hä cho r»ng, ngêi v¹ch ra quyÕt s¸ch lµ ngêi cã kh¶ n¨ng lùa chän vµ quyÕt ®Þnh con ®êng ®óng nhÊt ë ng· t ®êng vµo thêi kh¾c quan träng nhÊt. Do hä chØ chó ý ®Õn gi©y phót lùa chän cuèi cïng mµ xem nhÑ toµn bé qu¸ tr×nh hoµn chØnh cña quyÕt s¸ch nªn ®· miªu t¶ sai lÖch quyÕt s¸ch. Theo c¸ch nãi cña Simon th× quyÕt s¸ch do 4 giai ®o¹n cã liªn hÖ víi nhau cÊu thµnh: (1) Giai ®o¹n thu nhËp th«ng tin (2) Giai ®o¹n thiÕt kÕ (dù kiÕn c¸c ph¬ng ¸n) (3) Giai ®o¹n lùa chän: Giai ®o¹n cña c«ng viÖc nµy lµ lùa chän ph¬ng ¸n kh¶ thi trong c¸c ph¬ng ¸n ®îc ®a ra b¾t ®Çu nh»m ®¹t ®îc môc tiªu ®· ®Þnh. (4) Giai ®o¹n thÈm tra (tiªu chuÈn ®¸nh gi¸ c¸c ph¬ng ¸n) 1.2. C¸c lo¹i h×nh cña quyÕt s¸ch Simon cho r»ng, mäi ho¹t ®éng trong néi bé cña tæ chøc ®Òu cã thÓ ph©n thµnh 2 lo¹i: ®· diÔn ra nhiÒu lÇn vµ diÔn ra lÇn ®Çu. T¬ng øng víi hai lo¹i ho¹t ®éng ®ã, quyÕt s¸ch cña tæ chøc còng cã thÓ chia thµnh 2 lo¹i: quyÕt s¸ch theo tr×nh tù vµ quyÕt s¸ch kh«ng theo tr×nh tù. 1.3. Sau khi chÝnh thøc ®Ò ra quyÕt ®Þnh cÇn truyÒn ®¹t quyÕt ®Þnh ®Õn ngêi thi hµnh vµ lËp kÕ ho¹ch tæ chøc quyÕt ®Þnh bao gåm c¸c c«ng viÖc: - Tríc hÕt c¸c quyÕt ®Þnh ph¶i ®îc thùc hiÖn díi h×nh thøc lÖnh hay chØ thÞ cã hiÖu lùc hµnh chÝnh, chuyÓn xuèng cÊp díi. Quan hÖ ®iÒu khiÓn - phôc tïng, c¸c h×nh thøc ®iÒu khiÓn & sù vËn dông trong qu¶n lý DN 7 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 - Gi¶i thÝch cho ngêi thùc hiÖn tÇm quan träng cña quyÕt ®Þnh (lîi Ých sÏ ®¹t ®îc hoÆc hËu qu¶ nÕu kh«ng ®îc chÊp hµnh tèt). - V¹ch ch¬ng tr×nh, kÕ ho¹ch tæ chøc thùc hiÖn, ®Þnh râ giíi h¹n hiÖu lùc cña quyÕt ®Þnh vµ tr×nh tù thùc hiÖn, ®Þnh râ giíi h¹n hiÖu lùc cña quyÕt ®Þnh vµ tr×nh tù tiÕn hµnh, ph©n c«ng râ ai lµm? lµm g×? thêi gian b¾t ®Çu, kÕt thóc, thùc hiÖn b»ng ph¬ng tiÖn g×... - ChØ ®¹o thùc hiÖn kÕ ho¹ch s©u s¾c, cô thÓ vµ linh ho¹t. §Æc biÖt chó ý tíi viÖc bè trÝ c¸n bé ®ñ sè lîng cÇn thiÕt vµ ®óng kh¶ n¨ng; giao râ tr¸ch nhiÖm vµ quyÒn h¹n. - KiÓm tra t×nh h×nh thùc hiÖn ®Ó kÞp thêi ph¸t hiÖn nh÷ng sai xãt vµ kÞp thêi ®Ò ra nh÷ng biÖn ph¸p xö lý vµ kh¾c phôc. KiÓm tra sÏ n©ng cao tr¸ch nhiÖm cña ngêi thi hµnh, ®éng viªn vµ thóc ®Èy tiÕn tr×nh thùc hiÖn quyÕt ®Þnh. 1.4. Qu¸ tr×nh tæ chøc thùc hiÖn cã thÓ kÞp thêi ®iÒu chØnh quyÕt ®Þnh, do tæ chøc thùc hiÖn kh«ng tèt, do nh÷ng biÕn ®éng kh«ng thÓ lêng tríc ®îc, hoÆc do b¶n th©n cã quyÕt ®Þnh sai xãt mµ qua thùc tÕ míi nhËn thÊy ®îc. NÕu kh«ng c¬ng quyÕt ®iÒu chØnh khi ®· thÊy râ sù cÇn thiÕt th× sÏ lµm cho quyÕt ®Þnh mÊt hiÖu lùc thËm chÝ g©y hËu qu¶ xÊu. 1.5. Cuèi cïng lµ viÖc tæng kÕt c¶ qu¸ tr×nh thùc hiÖn quyÕt ®Þnh. CÇn nh×n l¹i tõng bíc ®· qua, ph©n tÝch c¸c thµnh tùu, còng nh u nhîc ®iÓm nh÷ng sai lÇm thiÕt xãt. Tõ ®ã rót ra ®îc c¸c nguyªn nh©n ®Ó lµm bµi häc kinh nghiÖm cho chu tr×nh sau. SÏ kh«ng cã ý nghÜa nÕu chØ thÞ chØ chó träng tíi môc ®Ých ®éng viªn tinh thÇn; ®iÒu quan träng h¬n lµ qua tæng kÕt, mçi ngêi (nhµ qu¶n lý hoÆc ngêi thõa hµnh) thÊy ®îc m×nh ®· lµm nh thÕ nµo, hiÖu qu¶ ®Õn møc nµo, cã nh÷ng tiÒm n¨ng g× cha ®îc khai th¸c, ph¸t huy... * Tr×nh tù c¸c bíc trong qu¸ tr×nh ra quyÕt ®Þnh vµ triÓn khai thùc hiÖn quyÕt ®Þnh ®îc tãm t¾t qua s¬ ®å sau: S¬ bé ®Ò ra nhiÖm vô Ra quyÕt ®Þnh Tæ chøc thùc hiÖn quyÕt ®Þnh TruyÒn ®¹t quyÕt ®Þnh Thu nhËp th«ng tin KÕ ho¹ch thùc hiÖn ChÝnh thøc ®Ò ra nhiÖm vô Chän tiªu KiÓm tra t×nh h×nh thùc hiÖn Dù kiÕn c¸c ph- Lùa chän ph¬ng chuÈn ®¸nh gi¸- phôc tïng, c¸c Quan hÖ ®iÒu khiÓn & sù qu¶n chØnh lý DN ¬ngh×nh ¸n thøc ®iÒu khiÓn ¸n tèivËn u dông trong§iÒu quyÕtkÕt ®Þnh Tæng t×nh h×nh thùc hiÖn 8 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 III. C¸c h×nh thøc ®iÒu khiÓn vµ sù vËn dông trong qu¶n lý doanh nghiÖp: §iÒu khiÓn ®îc thùc hiÖn qua c¸c h×nh thøc quyÕt ®Þnh kh¸c nhau,nh chØ thÞ,mÖnh lÖnh,th«ng b¸o(b»ng v¨n b¶n hay truyÒn miÖng) *LÖnh:lµ yªu cÇu cña cÊp trªn(hoÆc ngêi phô tr¸ch)®èi víi cÊp díi(hoÆc ngêi thõa hµnh),®ßi hái hä ph¶i thùc hiÖn mét nhiÖm vô nhÊt ®Þnh,cã chØ râ thêi h¹n ph¶i hoµn thµnh hoÆc nh÷ng yªu cÇu ®Æc biÖt ph¶i ®¶m b¶o.ChØ nh÷ng c¸n bé qu¶n lý trùc tuyÕn(thñ trëng cÊp trªn)míi cã quyÒn ra lÖnh.NÕu lÖnh cã tÝnh b¾t buéc ph¶i thùc hiÖn tuyÖt ®èi th× nã ph¶i ®¸p øng c¸c tiªu chuÈn ph¸p lý ®Ó cã hiÖu lùc cao *ChØ thÞ:lµ yªu cÇu ®èi víi ngêi díi quyÒn khi xö lý nh÷ng sù viÖc riªng biÖt.C¸c phã gi¸m ®èc,qu¶n ®èc,trëng phßng...cã quyÒn ra nh÷ng chØ thÞ trong ph¹m vi quyÒn h¹n ®îc giao(theo quy chÕ cña doanh nghiÖp),kh«ng vi ph¹m c¸c mèi quan hÖ chÝnh thøc ChØ thÞ cã thÓ ®îc ngêi díi quyÒn khiÕu n¹i th¼ng lªn gi¸m ®èc doanh nghiÖp nÕu thÊy kh«ng hîp lý.C¸c chØ thÞ quan träng ph¶I dïng v¨n b¶n.Nh÷ng ngêi phô tr¸ch cÊp thÊp(tæ trëng,®éi trëng...)chØ cÇn chØ thÞ miÖng song cÇn râ rµng,døt kho¸t *Th«ng b¸o:cã tÝnh nhÑ nhµng h¬n,chñ yÕu cung cÊp th«ng tin cho cÊp díi vÒ nh÷ng vÊn ®Ò cÇn lu ý §iÒu khiÓn bao hµm sù kiÓm tra t×nh h×nh chÊp hµnh c¸c quyÕt ®Þnh vµ sau ®ã cã thÓ cã quyÕt ®Þnh ®iÒu chØnh,bæ sung Quan hÖ ®iÒu khiÓn - phôc tïng, c¸c h×nh thøc ®iÒu khiÓn & sù vËn dông trong qu¶n lý DN 9 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 KÕt LuËn Tæ chøc x· héi h×nh thµnh vµ vËn ®éng theo ý chÝ cña con ngêi víi h×nh thøc ®a d¹ng,”cøng”hay”mÒm”vµ cã mèi quan hÖ t¬ng t¸c thêng ®îc gäi lµ liªn hÖ h÷u c¬.§iÒu ®ã cho ta thÊy mèi quan hÖ gi÷a ®iÒu khiÓn-phôc tïng lµ mét yÕu tè quan träng nh thÕ nµo ®èi víi viÖc sèng cßn cña mét doanh nghiÖp;Còng nh thÓ hiÖn bé mÆt cña mét doanh nghiÖp cã v¨n ho¸ hay kh«ng v× khi cÊp trªn ra quyÕt ®Þnh th× cÊp díi ë ®ã sÏ ph¶i nhÊt nhÊt tu©n theo vµ cïng bæ sung,gãp ý víi c¸c quyÕt ®Þnh cña gi¸m ®èc.Vµ trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ngµy nay,khi mµ c¸c doanh nghiÖp ®ang ho¹t ®éng nh nh÷ng cç m¸y th× ®iÒu nµy cµng cÇn ph¶i ¨n khíp víi nhau h¬n. V× thêi gian vµ kh¶ n¨ng chuyªn m«n cña em cã h¹n nªn bµi viÕt nµy kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng sai xãt, kÝnh mong c¸c thÇy, c« trong Khoa Qu¶n lý Doanh nghiÖp th«ng c¶m vµ chØ b¶o thªm cho em ®Ó em thµnh c«ng h¬n n÷a khi sau nµy em lµm luËn v¨n tèt nghiÖp. Quan hÖ ®iÒu khiÓn - phôc tïng, c¸c h×nh thøc ®iÒu khiÓn & sù vËn dông trong qu¶n lý DN 10 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 tµi liÖu tham kh¶o 1. Gi¸o tr×nh Tæ chøc qu¶n lý - Trêng §H QL&KD (Biªn so¹n: KS, Ths: Ph¹m Quang Lª) 2. Tinh hoa qu¶n lý: Ch¬ng 9. Khoa häc míi vÒ quyÕt s¸ch qu¶n lý. 3. Gi¸o tr×nh qu¶n trÞ kinh doanh, tµi liÖu gi¶ng d¹y cña trêng §H QL&KD HN Quan hÖ ®iÒu khiÓn - phôc tïng, c¸c h×nh thøc ®iÒu khiÓn & sù vËn dông trong qu¶n lý DN 11 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 môc lôc Lêi më ®Çu............................................................................................................1 Néi dung S¬ lîc vÒ c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý.........................................................................3 1. Kh¸i niÖm..........................................................................................................3 2. C¬ cÊu tæ chøc...................................................................................................4 2.1. C¬ cÊu chÝnh thøc...........................................................................................4 2.2. C¬ cÊu kh«ng chÝnh thøc................................................................................4 Quan hÖ ®iÒu khiÓn - phôc tïng.........................................................................5 I. §Þnh nghÜa vµ vai trß cña quan hÖ ®iÒu khiÓn phôc tïng...................................5 II. Ra quyÕt ®Þnh qu¶n lý.......................................................................................8 III. C¸c h×nh thøc ®iÒu khiÓn vµ sù vËn dông trong quan lý doanh nghiÖp..........11 KÕt luËn..............................................................................................................13 Tµi liÖu tham kh¶o Quan hÖ ®iÒu khiÓn - phôc tïng, c¸c h×nh thøc ®iÒu khiÓn & sù vËn dông trong qu¶n lý DN 12