LUẬN VĂN:
Chứng khóan và các vấn đề
cần lưu ý trong chứng khóan
I,Công ty chứng khoán và hoạt động môi giới của công ty CK
1,Công ty CK:
1.1,Khái quát về công ty CK:
1.1.1,Khái niệm:
Công ty CK là một định chế tài chính trung gian thực hiện các nghiệp vụ trên
TTCK,công ty CK có vốn riêng,có tư cách pháp nhân và thực hiện chế độ kiểm toán
độc lập.
CTCK có thể là thành viên của Sở giao dịch Chứng khoán (SGDCK). CTCK
có vai trò trung gian trong việc môi giới chứng khoán (MGCK), tham gia tư vấn niêm
yết và thực hiện cung cấp thông tin đến nhà đầu tư, góp phần vào sự thành công của
TTCK. Nhiệm vụ của các CTCK là tiếp nhận và tổ chức thực hiện lệnh của khách
hàng đặt mua bán CK. Ngoài ra các CTCK còn hoạt động trên thị trường OTC (là
TTCK phi tập trung). Để thành lập dưới dạng công ty thành viên của một ngân hàng
hay thuộc các tổng công ty, tập đoàn tài chính, bảo hiểm khác nhau...
Theo Điều 59, Luật chứng khoán,công ty CK được tổ chức dưới hình thức công
ty TNHH hoặc công ty cổ phần theo quy định tại điều 22,luật DN.Ủy ban chứng
khoán NN cấp Giấy phép hoạt động và thành lập cho công ty CK, giấy phép này đồng
thời là Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh.
1.1.2,Nguyên tắc hoạt động của công ty CK:
Công ty chứng khoán hoạt động theo hai nhóm nguyên tắc cơ bản đó là nhóm nguyên
tắc mang tính chất đạo đức và nhóm nguyên tắc mang tính tài chính.
a. Nhóm nguyên tắc đạo đức :
Công ty chứng khoán phải đảm bảo giao dịch trung thực và công bằng vì lợi
ích của khách hàng.
Kinh doanh có kĩ năng , tận tuỵ ,có tinh thần trách nhiệm.
Ưu tiên thực hiện lệnh khách hàng trước lệnh của công ty.
Có nghĩa vụ bảo mật thông tin cho khách hàng, không được tiết lộ các
thông tin về tài khoản của khách hàng khi chưa được khách hàng đồng ý bằng văn bản
trừ khi có yêu cầu của các cơ quan quản lý nhà nước.
Khi thực hiện nghiệp vụ tư vấn phải cung cấp thông tin đầy đủ cho khách
hàng và giải thích rõ ràng về các rủi ro mà khách hàng có thể phải gánh chịu, đồng
thời họ không được khẳng định về lợi nhuận các khoản đầu tư mà họ tư vấn.
Công ty không được phép nhận bất cứ khoản thù lao nào ngoài các khoản
thù lao thông thường cho dịch vụ tư vấn của mình.
Nghiêm cấm thực hiện các giao dịch nội gián. Đặc biệt các công ty chứng
khoán không được phép sử dụng các thông tin nội bộ để mua bán chứng khoán cho
chính mình, gây thiệt hại cho nhà đầu tư.
Không được tiến hành các giao dịch gây hiểu lầm về giá cả, giá trị và bản
chất của chứng khoán hoặc các hoạt động khác gây thiệt hại cho khách hàng.
b. Nhóm nguyên tắc tài chính :
Công ty Chứng khoán cần phải đảm bảo các yêu cầu về vốn , cơ cấu vốn và
nguyên tắc hoạch toán, báo cáo theo các quy định của UBCK Nhà nước. Đảm bảo
nguồn tài chính trong cam kết kinh doanh chứng khoán với khách hàng.
Công ty không được dùng tiền của khách hàng làm nguồn tài chính để kinh
doanh, ngoại trừ trường hợp số tiền đó dùng để phục vụ cho giao dịch của khách
hàng.
Công ty phải tách bạch tiền và chứng khoán của khách hàng với tài sản của
mình. Công ty không được dùng chứng khoán của khách hàng làm vật thế chấp để
vay vốn trừ trường hợp được khách hàng chấp nhận bằng văn bản
1.1.3,Phân loại công ty CK:
a.Căn cứ vào mô hình tổ chức
Hoạt động của CTCK rất đa dạng và phức tạp. Vấn đề xác định mô hình tổ
chức dựa trên những điểm khác nhau, dựa vào các khối thị trường có mức độ phát
triển khác nhau. Có thể khái quát mô hình hoạt động của CTCK như sau:
1) Mô hình công ty chứng khoán đa năng:
Theo mô hình này, CTCK được tổ chức dưới một hình thức tổ hợp dịch vụ tài chính
tổng hợp bao gồm kinh doanh CK, kinh doanh tiền tệ, và các dịch vụ tài chính. Các
ngân hàng thương mại hoạt động với tư cách là chủ thể kinh doanh CK, bảo hiểm và
kinh doanh tiền tệ. Mô hình này thể hiện dưới hai hình thức:
Loại đa năng một phần: Theo mô hình này, các ngân hàng muốn kinh doanh
CK, kinh doanh bảo hiểm phải thành lập công ty con hạch toán độc lập và hoạt động
tách rời với kinh doanh tiền tệ. Mô hình này gọi là ngân hàng kiểu Anh, Canada, úc.
Loại đa năng hoàn toàn: Các ngân hàng được phép trực tiếp kinh doanh CK,
kinh doanh bảo hiểm và kinh doanh tiền tệ cũng như dịch vụ tài chính khác. Mô hình
này còn gọi là mô hình ngân hàng kiểu Đức.
2) Mô hình công ty chứng khoán chuyên doanh:
Theo mô hình này, CTCK sẽ do các công ty độc lập và chuyên môn hoá trong lĩnh
vực CK đảm trách, các ngân hàng không được tham gia kinh doanh CK, mô hình hạn
chế được rủi ro cho hệ thống ngân hàng, tạo điều kiện cho các công ty chứng khoán đi
vào chuyên môn hoá sâu trong lĩnh vực CK để thúc đẩy thị trường phát triển. Mô hình
được áp dụng khá rộng rãi ở các thị trường Mỹ, Nhật và các thị trường mới nổi như
Hàn Quốc, Thái Lan... Tuy nhiên, mô hình công ty chứng khoán chuyên doanh làm
giảm sự cạnh tranh trong hệ thống tài chính, đồng thời làm lãng phí về tiềm lực tài
chính và uy tín của ngân hàng trong việc trợ giúp TTCK phát triển. Hiện nay, các
nước áp dụng mô hình này cũng đang chuyển sang mô hình đa năng một phần bằng
cách nới lỏng các điều kiện cho phép các ngân hàng tham gia TTCK. ở các nước phát
triển, trên cơ sở về điều kiện thuận lợi về cơ sở hạ tầng, môi trường pháp lý có thể áp
dụng ngân hàng đa năng toàn phần. Với các nước đang phát triển, mô hình ngân hàng
đa năng một phần lại đảm bảo sự an toàn cần thiết cho hoạt động của các ngân hàng
và TTCK.
b.Căn cứ vào hình thức tổ chức:
Công ty hợp danh : Bao gồm thành viên hợp danh và thành viên góp vốn
Công ty cổ phần : Là một pháp nhân độc lập với chủ sở hữu công ty.
Công ty trách nhiệm hữu hạn: Là công ty có chủ là một pháp nhân.Có quyền
chuyển nhượng một phần hoặc toàn bộ số vốn điều lệ của mình cho một tổ
chức hoặc cá nhân khác theo quy định của pháp luật.
c.Căn cứ vào nghiệp vụ hoạt động kinh doanh:
Dạng công ty mô giới chứng khoán : Công ty chỉ thực hiện riêng nghiệp vụ
môi giới chứng khoán.
Dạng công ty bảo lãnh phát hành chứng khoán : Công ty chỉ thực hiện việc bảo
lãnh phát hành chứng khoán cho các tổ chức phát hành.
Dạng công ty kinh doanh chứng khoán : Có hoạt động chính là tự doanh chứng
khoán tức tự tiến hành giao dịch mua bán chứng khoán cho riêng mình.
Dạng công ty trái phiếu : Công ty chuyên mua bán , trao đổi các loại trái phiếu
Công ty chứng khoán không tập trung : Công ty chứng khoán hoạt động chủ
yếu trên thị trường OTC (đóng vai trò là nhà tạo lập thị trường)
1.1.4,Vai trò và chức năng của công ty CK:
a.Vai trò
Đối với tổ chức phát hành:
Mục tiêu của các CTCK khi tham gia phát hành cổ phiếu là huy động vốn. Thông qua
các hoạt động đại lý phát hành, bảo lãnh phát hành các CTCK có vai trò tạo ra cơ chế
huy động vốn phục vụ các nhà phát hành. Thông qua các tổ chức phát hành, CTCK có
vai trò huy động vốn cho nền kinh tế.
Đối với nhà đầu tư:
Thông qua các hoạt động như môi giới, tư vấn đầu tư, quản lý danh mục đầu tư,
CTCK có vai trò làm giảm chi phí giao dịch. Đối với hàng hoá thông thường mua bán
qua trung gian sẽ làm tăng chi phí. Nhưng đối với CK là loại hàng hoá có độ rủi ro
cao nên nhà đầu tư phải mất rất nhiều thời gian công sức để sưu tầm, nghiên cứu
trước khi quyết định đầu tư. Với CTCK có trình độ chuyên môn cao và uy tín nghề
nghiệp sẽ giúp nhà đầu tư sử dụng vốn một cách có hiệu quả.
Đối với TTCK:
- Góp phần tạo lập giá cả, điều tiết thị trường. Giá cả của chứng khoán do thị trường
quyết định. Tuy nhiên, để đưa ra mức giá cuối cùng người mua và người bán phải
thông qua CTCK. Các CTCK góp phần tạo lập giá cả thị trường thông qua đấu giá.
Trên thị trường sơ cấp, CTCK định giá cho các cổ phiếu khi phát hành lần đầu ra
công chúng. CTCK còn góp phần bảo vệ khách hàng trong việc định giá các loại cổ
phiếu.
- Góp phần tăng tính thanh khoản cho các tài sản tài chính. Các CTCK giúp các nhà
đầu tư giao dịch chứng khoán dễ dàng hơn. Trên thị trường cấp I CTCK làm đại lý
bảo lãnh phát hành và bán những cổ phiếu mới niêm yết trên thị trường chứng khoán,
đảm bảo tài sản của các chủ đầu tư. Trên thị trường cấp II, các CTCK giúp các nhà
đầu tư bán chứng khoán và dễ dàng chuyển cổ phiếu thành tiền mặt. Những hoạt động
đó làm tăng tính thanh khoản của thị trường tài chính.
Đối với cơ quan quản lý thị trường: CTCK giúp các cơ quan quản lý thị
trường giám sát và công khai hoá và thông tin về tài sản tài chính.
b.Chức năng
Tạo ra cơ chế huy động vốn linh hoạt :giữa người có tiền nhàn rỗi và người
sử dụng vốn. CTCK huy động vốn giúp các doanh nghiệp có vốn để kinh doanh đồng
thời giúp cho người đầu tư sinh lời khi đem tiền sử dụng hợp lý.
Cung cấp giá cả: Thông qua hệ thống khớp giá khớp lệnh, các CTCK cung cấp
kịp thời sự thay đổi về giá cả qua từng phút giúp nhà đầu tư có thể đưa ra quyết định
về giá, lượng một cách hợp lý.
Tạo tính thanh khoản cho hoạt động thị trường: CTCK giúp chuyển từ CK
sang tiền mặt hoặc từ tiền mặt sang CK một cách dễ dàng. CTCK là tác nhân quan
trọng thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế nói chung và TTCK nói riêng. Nhờ những
CTCK mà vốn được sử dụng một cách có hiệu quả hơn.
1.2,Điều kiện thành lập:
Theo điều 62,luật chứng khoán,điều kiện cấp Giấy phép thành lập và hoạt động của
công ty CK bao gồm:
-Điều kiện về cơ sở vật chất: Có trụ sở; có trang bị, thiết bị phục vụ hoạt động
kinh doanh chứng khoán, đối với nghiệp vụ bảo lãnh phát hành chứng khoán và tư
vấn đầu tư chứng khoán thì không phải đáp ứng điều kiện về trang bị, thiết bị
-Điều kiện về vốn:
CTCK phải có mức vốn điều lệ tối thiểu bằng vốn pháp định.Vốn pháp định
được quy định cho từng loạihình thức nghiệp vụ
a.
Môi giới chứng khoán: 25 tỷ đồng Việt Nam;
b.
Tự doanh chứng khoán: 100 tỷ đồng Việt Nam;
c.
Bảo lãnh phát hành chứng khoán: 165 tỷ đồng Việt Nam;
d.
Tư vấn đầu tư chứng khoán: 10 tỷ đồng Việt Nam
-Điều kiện về nhân sự: Giám đốc hoặc Tổng giám đốc và các nhân viên thực
hiện nghiệp vụ kinh doanh chứng khoán quy định tại khoản 1 Điều 60 và khoản 1
Điều 61 của Luật này phải có Chứng chỉ hành nghề chứng khoán
Sau khi đáp ứng đầy đủ các điều kiện,các nhà thành lập phải lập hồ sơ xin cấp
phép gửi lên UBCKNN,theo điều 63,luật CK,hồ sơ bao gồm:
Giấy đề nghị cấp Giấy phép thành lập và hoạt động của công ty chứng khoán,
công ty quản lý quỹ.
Bản thuyết minh về cơ sở vật chất, kỹ thuật bảo đảm thực hiện các nghiệp vụ
kinh doanh chứng khoán.
Xác nhận của ngân hàng về mức vốn pháp định gửi tại tài khoản phong toả mở
tại ngân hàng.
Danh sách dự kiến Giám đốc hoặc Tổng giám đốc và các nhân viên thực hiện
nghiệp vụ kinh doanh chứng khoán kèm theo bản sao Chứng chỉ hành nghề chứng
khoán.
Danh sách cổ đông sáng lập hoặc thành viên sáng lập kèm theo bản sao Giấy
chứng minh nhân dân hoặc Hộ chiếu đối với cá nhân và Giấy chứng nhận đăng ký
kinh doanh đối với pháp nhân.
Bản sao báo cáo tài chính năm gần nhất có xác nhận của tổ chức kiểm toán độc
lập của cổ đông sáng lập hoặc thành viên sáng lập là pháp nhân tham gia góp vốn từ
mười phần trăm trở lên vốn điều lệ đã góp của tổ chức đề nghị cấp giấy phép.
Dự thảo Điều lệ công ty.
Dự kiến phương án hoạt động kinh doanh trong ba năm đầu phù hợp với nghiệp
vụ kinh doanh đề nghị cấp phép kèm theo các quy trình nghiệp vụ, quy trình kiểm
soát nội bộ, quy trình quản lý rủi ro.
1.3,Các nghiệp vụ của công ty CK:
1.3.1,Môi giới:
Theo giáo trình Thị Trường Chứng Khoán Việt Nam(Trường Đại Học KTQD) thì
Môi giới Chứng Khoán là hoạt động trung gian hoặc đại diện mua, bán, chứng khoán
cho khách hàng để hưởng hoa hồng. Theo đó, Công ty Chứng Khoán đại diện cho
khách hàng tiến hành giao dịch thông qua cơ chế giao dịch tại SGDCK hoặc thị
trườngOTC mà chính khách hàng phải chịu trách nhiệm đối với KQGD của
mình.Thông qua hoạt động này công ty Chứng Khoán sẽ chuyển đến khách hàng các
sản phẩm dịch vụ tư vấn đầu tư và kết nối giữa các nhà đầu tư với nhau. Thành công
của Công ty Chứng Khoán với nghiệp vụ môi giới Chứng Khoán , ở một mức độ nào
đó phụ thuộc vào sự tinh thông cá nhân của lực lượng của những người môi giới trong
Công ty ..
1.3.2,Tự doanh:
Nghiệp vụ tự doanh là việc công ty Chứng Khoán tự tiến hành các giao dịch mua, bán
Chứng Khoán cho chính mình. Hoạt động tự doanh của công ty chứng khoán được
thực thông qua cơ chế Giao dịch trên SGDCK hoặc thị trường OTC .
Ở một số nước thị trường vận hành theo cơ chế khớp giá hoạt động tự doanh
của công ty Chứng Khoán được thực hiện thông qua hoạt động tạo lập thị trường.
Lúc này, công ty Chứng Khoán đóng vai trò là nhà tạo lập thị trường, nắm giữ một số
lượng chứng khoán nhát định của một số loại chứng khoán và thực hiện mua, bán
chứng khoán với các khách hàng để hưởng chênh lệch giá. Nghiệp vụ này được hoạt
động song song với nghiệp vụ môi giới, tức vừa phục vụ lệch giao dịch cho khách
hàng đồng thời cũng phục vụ cho chính mình. Vì vậy, trong quá trình hoạt động có
thể dẫn đến xung đột lợi ích giữa việc thực hiện lệnh giao dịch cho khách hàng và
lệnh giao dịch cho bản thân công ty .Do đó,UBCK đều yêu cầu phải tách biệt hai
nghiệp vụ này và công ty Chứng Khoán phải ưu tiên thực hiện lệnh của khách hàng
trước khi thực hiện lệnh của công ty .
1.3.3,Bảo lãnh phát hành:
Bảo lãnh phát hành chứng khoán: Là việc tổ chức bảo lãnh giúp tổ chức phát hành
thực hiện các thủ tục trước khi chào bán chứng khoán, nhận mua một phần hay toàn
bộ chứng khoán của tổ chức phát hành để bán lại hoặc mua số chứng khoán còn lại
chưa được phân phối hết.
Bảo lãnh phát hành là một hoạt động nghiệp vụ rất quan trọng của công ty chứng
khoán. Có thể nói, đây là một trong những hoạt động mang lại nguồn thu nhập và cơ
sở khách hàng lớn nhất cho công ty chứng khoán. Về bản chất, bảo lãnh phát hành là
việc công ty chứng khoán hỗ trợ cho các đơn vị phát hành huy động vốn bằng cách
bán chứng khoán trên thị trường. Sự hỗ trợ đó giúp đơn vị phát hành nắm chắc khả
năng huy động vốn và có kế hoạch sử dụng vốn huy động. Thông thường, khi thực
hiện bảo lãnh phát hành, công ty chứng khoán sẽ áp dụng một trong ba hình thức bảo
lãnh sau:
Bảo lãnh chắc chắn: Là hình thức bảo lãnh mà công ty bảo lãnh phát hành nhận mua
toàn bộ số chứng khoán trong đợt phát hành của công ty phát hành, sau đó sẽ bán ra
công chúng, hoặc công ty bảo lãnh phải nhận mua toàn bộ số chứng khoán còn lại
chưa được phân phối hết của đợt phát hành. Giá mua của công ty bảo lãnh là một giá
đã được ấn định, thường là thấp hơn giá thị trường. Giá bán của công ty bảo lãnh là
giá thị trường. Đây là hình thức công ty bảo lãnh hoạt động tự doanh, hoạt động cho
chính họ và sẵn sàng chịu mọi rủi ro.
Bảo lãnh cố gắng tối đa: Là hình thức bảo lãnh mà công ty bảo lãnh phát hành hứa
sẽ cố gắng đến mức tối đa để bán hết số chứng khoán cần phát hành cho công ty phát
hành. Trường hợp không bán hết, số chứng khoán còn lại được trả về cho công ty phát
hành. Người bảo lãnh được hưởng hoa hồng trên số chứng khoán đã được bán ra.
Bảo lãnh bảo đảm tất cả hoặc không: Đây là trường hợp áp dụng khi công ty phát
hành chứng khoán cần một số vốn nhất định để giải quyết một mục tiêu nhất định.
Nếu huy động được đủ số vốn cần thiết đó thì sẽ thực hiện phát hành, nếu không huy
động đủ thì sẽ huỷ bỏ. Cũng có thể, để cho việc chào bán có hiệu quả, nhẹ nhàng hơn
trong trách nhiệm của người bảo lãnh, công ty phát hành yêu cầu phải phát hành được
một số lượng chứng khoán tối thiểu nào đó trong tổng số chứng khoán cần phát hành,
nếu đạt được số tối thiểu này thì số còn lại sẽ phát hành tiếp, nếu không đạt được số
tối thiểu đó thì sẽ huỷ bỏ toàn bộ.
Khi thực hiện hoạt động bảo lãnh phát hành chứng khoán, các công ty chứng khoán
phải tuân thủ một số nguyên tắc nhất định. Các nguyên tắc này thường được quy định
trong các văn bản quy phạm pháp luật, chẳng hạn như các quy định về hạn mức bảo
lãnh, nghĩa vụ bình ổn thị trường của các loại chứng khoán nhận bảo lãnh, tách bạch
nghiệp vụ, công khai thông tin, nghĩa vụ liên đới trong các hoạt động gian lận liên
quan đến việc phát hành chứng khoán,.v.v.
Khi UBCK cho phép phát hành Chứng Khoán công ty Chứng Khoán sẽ hoàn
tất thủ tục thực hiện phân phối Chứng Khoán .Sau đây là một số hình thức phân phối
Chứng Khoán chủ yếu :
Bán rộng rãi ra công chúng .
Bán riêng cho các tổ chức đầu tư tập thể, các quỹ đầu tư , quỹ bảo hiểm , quỹ
hưu trí .
Bán trực tiếp cho các cổ đông hiện thời hay những nhà đầu tư có quan hệ với
tổ chức phát hành .
Sau khi phát hành xong tổ chức bảo lãnh phát hành phải giao tiền bán Chứng
Khoán cho tổ chức phát hành .Số tiền phải thanh toán là giá trị Chứng Khoán trừ đi
chi phí bảo lãnh .
1.3.4,Lưu ký:
Là việc lưu giữ , bảo quản Chứng Khoán của khách hàng thông qua các tài
khoanr lưu ký Chứng Khoán .Đây là nghiệp vụ bất buộc của các công ty Chứng
Khoán trong thời đại ngày nay và cũng là nghiệp vụ mang lại không ít thu nhập cho
công ty .
1.3.5,Tư vấn:
Hoạt động tư vấn đầu tư chứng khoán: Là việc công ty chứng khoán cung cấp các
thông tin, loại chứng khoán và cách thức, thời điểm mua bán chứng khoán, và các vấn
đề có tính quy luật của hoạt động đầu tư chứng khoán cho người đầu tư. Nghiệp vụ
này đòi hỏi nhiều kiến thức và kỹ năng chuyên môn mà không yêu cầu nhiều vốn.
Tính trung thực của cá nhân hay công ty tư vấn có tầm quan trọng lớn
Dịch vụ tư vấn đầu tư có thể được công ty chứng khoán cung cấp qua các hình thức:
khuyến cáo, lập báo cáo, tư vấn trực tiếp, thông qua ấn phẩm về chứng khoán.
Tư vấn tài chính doanh nghiệp: Là một phần trong tổng thể các hoạt động tư vấn của
công ty chứng khoán. Với khả năng chuyên môn của mình, công ty chứng khoán hỗ
trợ các khách hàng trong việc lập và thực hiện các kế hoạch tài chính quan trọng
nhằm tối đa hóa lợi ích của doanh nghiệp, đảm bảo đầy đủ các nguồn lực tài chính cần
thiết cho các hoạt động sản xuất kinh doanh.
Khi cung cấp dịch vụ tư vấn tài chính doanh nghiệp, công ty chứng khoán phải đáp
ứng được các yêu cầu sau:
Trung thực, tận tụy và vì lợi ích của khách hàng;
Chịu trách nhiệm về những vấn đề có liên quan đến hoạt động tư vấn của mình
đối với doanh nghiệp;
Có đủ năng lực thực hiện hoạt động tư vấn đã cam kết với khách hàng.
Không được nhận bất kỳ một lợi ích không chính đáng nào ngoài những lợi ích
đã thỏa thuận với khách hàng theo quy định của pháp luật
Các công ty chứng khoán có thể thu phí hoặc miễn phí khi cung cấp dịch vụ tư vấn
cho khách hàng, tuỳ theo tính chất và mức độ phức tạp của hoạt động tư vấn. Theo
thông lệ, các công ty chứng khoán chỉ chịu trách nhiệm về những ý kiến tư vấn của
mình, khách hàng phải tự chịu trách nhiệm về mặt tài chính khi quyết định thực hiện
theo lời tư vấn. Chính vì vậy, các công ty chứng khoán và nhân viên của mình phải
tuân thủ rất nghiêm ngặt những chuẩn mực về đạo đức nghề nghiệp nhằm tránh gây ra
những tổn hại về vật chất cho khách hàng, không được phép đưa ra những cam kết
hoặc dụ dỗ khách hàng về kết quả của khoản đầu tư khi thực hiện những ý kiến tư vấn
1.3.6,Quản lý danh mục đầu tư:
Quản lý danh mục đầu tư chính là nghiệp vụ quản lý vốn uỷ thác của khách
hàng trên cơ sở tăng lợi nhuận và bảo toàn vốn cho khách hàng .Quản lý danh mục
đầu tư được hiểu như một nghiệp vụ tư vấn mang tính chất tổng hợp có kèm theo đầu
tư .Khi đó , khách hàng sẽ uỷ thác tiền của mình cho công ty và công ty sẽ thay mặt
khách hàng để quyết định đầu tư theo một chiến lược hay những thoả thuận giữa công
ty và khách hàng về mức lợi nhuận kỳ vọng, rủi ro có thể chấp nhận.
Quy trình của nghiệp vụ quản lý danh mục đầu tư có thể được khái quát như
sau:
Bước 1: Xúc tiến tìm hiểu và nhận quản lý: Tức công ty Chứng Khoán và
khách hàng tiếp xúc và tìm hiểu về khả năng tài chính, chuyên môn từ đó đua ra các
yêu cầu về quản lý vốn uỷ thác.
Bước 2: Ký hợp đồng quản lý :Sau khi tìm hiểu và thương lượng , thoả thuận
.Công ty Chứng Khoán và khách hàng sẽ ký hợp đồng quản lý theo các yêu cầu, nội
dung về vốn ,thời gian uỷ thác, mục tiêu đầu tư, quyền và trách nhiệm của các
bên.Phân chia lợi nhuận, rủi ro và chi phí quản lý danh mục đầu tư.
Bước 3: Thực hiện hợp đồng quản lý công ty Chứng khoán thực hiện đầu tư
vốn uỷ thác của khách hàng theo những nội dung đã ký kết và phải đảm bảo tuân thủ
các quy định về quản lý vốn, tách biệt tài sản của khách hàng và của công ty.
Bước 4: Kết thúc hợp đồng quản lý :Khách hàng có nghĩa vụ thanh toán các
khoản phí quản lý theo hợp đồng đã ký kết và xử các trường hợp đột xuất sảy ra như
công ty Chứng Khoán bị ngừng hoạt động, giải thể hoặc phá sản
1.3.7,Các hoạt động khác:
Hoạt động tín dụng
CTCK cho khách hàng của mình vay tiền để họ mua chứng khoán và thế chấp bằng
chính những chứng khoán mà họ mua đựơc khi khách hàng không trả được nợ thì
CTCK sẽ bán những chứng khoán đó để thu hồi nợ. Giao dịch mua bán với số tiền
vay này được thực hiện trên tài khoản bảo chứng. Quy trình giao dịch không khác các
giao dịch của công ty thực hiện cho khách hàng trên tài khoản giao dịch.
Rủi ro sẽ xảy ra khi chứng khoán được mua từ tiền vay giảm giá. Vì thế, CTCK khi
mở tài khoản cho khách hàng đòi hỏi một tỷ lệ ký quỹ bắt buộc nhất định. Công ty
đưa ra sách lược để quản lý các khoản vay, tránh tập trung một loại khách hàng để thu
hồi vốn.
Hoạt động cho vay bảo chứng:
Cho vay chứng khoán là hoạt động mà công ty cho khách hàng vay chứng khoán dể
bán. Trong trường hợp này, khách hàng nghĩ rằng giá chứng khoán sẽ giảm và khi đó
khách hàng mua lại chứng khoán với giá rẻ hơn để trả cho công ty chứng khoán. Công
ty được hưởng một phần tiền mà khách hàng có được nhờ kinh doanh chênh lệch giá.
Loại giao dịch này thực chất là bán khống.
Hai loại giao dịch bảo chứng và bán khống có những tác dụng tích cực đến hoạt động
thị trường tạo ra tính thanh khoản, tạo thêm cung cầu và còn có thể là tác nhân giúp
ổn định thị trường nếu các giao dịch đi ngược với xu thế biến động giá. Tuy nhiên,
việc thực hiện các giao dịch này có độ rủi ro rất cao cho các chủ thể liên quan là
CTCK và các nhà đầu tư. Vì vậy, nhiều thị trường đầu tư cấm loại giao dịch này.
Ngoài các dịch vụ nêu trên, CTCK còn có các dịch vụ khác như quản lý quỹ đầu tư,
quản lý vốn, kinh doanh bảo hiểm …
2,Hoạt động môi giới ở công ty CK
2.1,Khái quát về môi giới:
Thị trường chứng khoán là một thể chế bậc cao của nền sản xuất và lưu thông
hàng hóa,thể hiện mối quan hệ về cung và cầu mà ở đó,giá cả chứng khoán sẽ chứa
đựng thông tin về chi phí vốn hay giá cả của đầu tư
Thị trường chứng khoán hoạt động theo 3 nguyên tắc:trung gian,đấu giá và công
khai,tuy nhiên tùy theo trình độ và yêu cầu của từng quốc gia mà quy trình có thể
khác nhau
Để mua hay bán một loại chứng khoán,nhà đầu tư phải đáp ứng nguyên tắc của thị
trường bằng cách tìm đến một tổ chức trung gian như một công ty chứng khoán để đặt
lệnh,công ty chỉ có vai trò trung gian và được hưởng hoa hồng,còn trách nhiệm của
quyết định đó tùy thuộc vào nhà đầu tư,nếu có cái nhìn sang suốt,anh ta sẽ kiếm được
lời,ngược lại anh ta phải chịu lỗ
Môi giới là họat động của công ty chứng khoán làm trung gian đại diện cho khách
hàng mua bán và được hưởng hoa hồng
2.2,Chức năng của môi giới:
Cung cấp thông tin và tư vấn cho khách hàng:
Công ty chứng khoán thông qua nhân viên môi giới của mình cung cấp cho khách
hàng những thông tin về các công ty niêm yết(bản cáo bạch,báo cáo tài chính hàng
quý,các thông tin về phát hành them,trả cổ tức,thưởng cổ phiếu) .Người môi giới tiếp
cận với lượng thông tin vô cùng lớn qua nhiều kênh khác nhau bằng nghiệp vụ của
mình,do đó bên cạnh việc giới thiệu với khách hàng mã cổ phiếu và các dịch vụ đơn
thuần của công ty,nhân viên môi giới có thể đưa ra những lời khuyên về những cổ
phiếu tiềm năng và những danh mục có mức rủi ro và lợi nhuận hợp lý cho nhà đầu
tư.Tư vấn và môi giới là 2 họat động riêng biệt trong nghiệp vụ của nhà môi
giới.Nhưng trong hoạt động của nhà môi giới thì tư vấn chiếm hàm lượng khá lớn,2
câu hỏi thường xuyên gặp là khi nào thì nên bán hay nên mua một loại CP,sự tham
lam và sự sợ hãi là 2 vấn đề mà tất cả nhà đầu tư tham gia TTCK đều phải đối mặt,khi
đó họ cần nhà môi giới ở bên để đưa ra các quyết định đúng đắn và kịp thời,đôi khi
còn là sự giải tỏa tâm lý trước biến động của thị trường
Cung cấp các dịch vụ tài chính và giúp khách hàng thực hiện giao dịch
theo yêu cầu:
Đối với bất cứ một nhà đầu tư nào,nhà môi giới cũng phải giúp thực hiện các hoạt
động như mở tài khoản tại công ty,tiến hành giao dịch,xác nhận giao dịch,thông báo
kết quả đến khách hàng,…ở các nước phát triển khi các giao dịch sử dụng Internet
làm công cụ,nhà môi giới càng cần phải nắm bắt các thông tin về khách hàng để đảm
bảo chất lượng phục vụ đảm bảo yêu cầu của khách hàng
2.3,Vai trò của hoạt động môi giới:
Giảm chi phí giao dịch:
Cũng như tất cả các giao dịch mua bán khác,để thực hiện được hoạt động mua bán
chứng khoán cần có sự gặp gỡ giữa người mua và người bán,sẽ rất khó khăn cho nhà
đầu tư khi họ nắm giữ cổ phiếu muốn bán mà tự thân đi tìm đối tác mua bán với
mình.CK lại là loại hàng hóa đặc biệt.Sự xuất hiện của các công ty chứng khoán cùng
với các tổ chức trung gian khác và các dịch vụ của họ sẽ làm nhà đầu tư không mất
thời gian tìm kiếm đối tác,môi giới sẽ làm việc đó giúp họ,việc của họ chỉ là tìm cho
mình một trung gian đáng tin cậy và trả phí môi giới.
Phát triển thị trường:
Chịu đựng sự cạnh tranh khắc nghiệt trên thị trường,công ty chứng khoán thông qua
đội ngũ môi giới của mình sẽ luôn gắn bó trực tiếp với đối tượng khách hàng mục tiêu
của mình và cung cấp cho họ những dịch vụ tốt nhất để đảm bảo lợi nhuận của
mình,góp phần làm gia tăng cả số lượng lẫn chất lượng các NĐT
Cải thiện môi trường kinh doanh:
TT càng phát triển,sự cạnh tranh giữa các công ty càng ác liệt hơn,để tồn tại họ sẽ
càng ngày càng nâng cao chất lượng phục vụ của mình hoàn thiện hơn và hiệu quả
hơn,NĐT là những người được lợi trực tiếp từ quá trình này
2.4,Các kỹ năng nhà môi giới cần có:
Thành công của người môi giới cũng chính là thành công của công ty Chứng
Khoán. Khi mà họ chiếm được lòng tin của khách hàng, thu hút được ngày càng nhiều
tài sản để quản lý. Để có được thành công này nhà môi giới cần phải có các kỹ năng
như :
Kỹ năng truyền đạt thông tin :
Theo quan sát của các nhà tâm lý thì có tới 93% ý nghĩa của bất kỳ một sự truyền đạt
nào được truyền đi không bằng lời mà bằng âm điệu trong giọng nói của người nói,
bằng sự nhấn mạnh những ngôn từ được sửa dụng bằng tốc độ nói và bằng cử chỉ của
người nói. Các nghiên cứu về tâm lý cho thấy rằng 90% sự phản kháng của khách
hàng đều nảy sinh từ 1 trong 3 nguồn :
Khách hàng nhận thức rằng người môi giới đơn thuần chỉ là người bán hàng
, có mục tiêu duy nhất là thu hút tiền từ khách hàng. Chính định kiến này sẽ khiến cho
khách hàng có thái độ tự nhiên là phản đối.
Trên quản điểm của khách hàng thì người môi giới đã không truyền đạt
được rõ ràng những điều cần thiết, điều này sẽ khiến việc môi giới khó khăn và dễ bị
khước từ.
Cho dù người môi giới có thẻ truyền đạt rất rõ ràng, vẫn có thể không thiết
lập được sự đồng cảm sâu sắc và tin cậy đối với khách hàng .
Kỹ năng tìm kiếm khách hàng :
Đó chính là khả năng, sự nhanh nhạy thông minh cũng như tư chất có sẵn của người
môi giới. Về cơ bản thì có sáu cách tìm kiếm khách hàng như sau :
Dựa vào những đầu mối do Công ty gây dựng hoặc các tài khoản bàn giao
lại.
Khách hàng được giới thiệu tới đây là nguồn tuyệt vời để nuôi ý tưởng kinh
doanh. Bất cứ ai cũng có thể bán các sản phẩm và dịch vụ tài chính. Nhưng khách
hàng thì cần có một người bán hàng luôn sẵn sàng, nhiệt tình và có khả năng giúp đỡ
họ đạt được những mục tiêu tài chính.
Giới thiệu khách hàng và mạng lưới kinh doanh.Là một nhà môi giới chúng
ta mong muốn làm ăn với những người giàu có .Nhưng để tìm được những khách
hàng giàu có thì không phải ai cũng làm được. Việc tìm kiếm khách hàng nhờ vào sự
giới thiệu của đối tác (khách hàng cũ) của mình là rất quan trọng. Điều đó khẳng định
uy tín của nhà môi giới với những khách hàng của mình.
Kỹ năng khai thác thông tin :
Tức khả năng tìm hiểu các thông tin từ các nguồn như :Tổ chức phát hành, tổ chức
quản lý, tổ chức bảo lãnh, nhà đầu tư và từ các nguồn thông tin khác.Để chính từ
nguồn thông tin này nhà môi giới sẽ phân tích xử lý để có những lời tư vấn và chiến
lược khách hàng thích hợp
2.5,Nguyên tắc hoạt động môi giới CK:
Môi giới chứng khoán là hoạt động trong nền kinh tế thị trường phát triển, là sản
phẩm của thị trường bậc cao với nhiều nét đặc trưng riêng lại càng cần có nguyên tắc
áp dụng khi thực hiện. Ta có thể kể đến những nguyên tắc chung sau:
- Hoạt động môi giới phải tuân thủ theo các quy định của pháp luật hiện hành về
chứng khoán và thị trường chứng khoán, phải tuân thủ các quy định của công ty và
tuân thủ quy tắc ứng xử và đạo đức nghề nghiệp.
- Người lãnh đạo công ty chứng khoán phải chỉ đạo thực hiện họat động môi giới
trong phạm vi, quy mô phù hợp với tình hình thị trường, tiềm lực tài chính và năng
lực, trình độ của nhân viên môi giới, nhân viên giao dịch, đảm bảo an toàn, hiệu quả,
kiểm soát được rủi ro.
- Phải có sự quản lý tách bạch tiền và chứng khoán của từng khách hàng, sử dụng
tiền và chứng khoán trên tài khoản của khách hàng theo đúng hợp đồng đã ký.
- Người môi giới là đại diện của khách hàng khi thực hiện giao dịch nên:
Hoạt động môi giới của công ty chứng khoán chỉ được thực hiện khi công ty ký
hợp đồng bằng văn bản với khách hàng.
Chỉ được thực hiện lệnh của khách hàng, khi khách hàng có đủ các điều kiện về
tiền hoặc chứng khoán ký quỹ theo quy định.
Phải ưu tiên thực hiện lệnh của khách hàng trước lệnh của công ty và của nhân
viên môi giới.
- Người môi giới là đại diện của công ty khi tiếp xúc khách hàng nên phải luôn
thận trọng khi tư vấn và nhắc nhở khách hàng.
Giá trị cuả chứng khoán luôn thay đổi theo các yếu tố kinh tế và tâm lý;
Những lời tư vấn có thể là hoàn toàn không chính xác;
Khách hàng cần được biết công ty chứng khoán không chịu trách nhiệm về
những lời tư vấn;
Phải cung cấp đầy đủ, kịp thời, chính xác thông tin thị trường cho khách hàng,
bảo mật thông tin cho khách hàng, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.
- Người môi giới cần phải tuân theo các quy tắc ứng xử và đạo đức nghề nghiệp
trong hoạt động môi giới:
Phải cẩn trọng khi hành nghề: phải hiểu rõ khách hàng về thông tin cá nhân cơ
bản, về tình hình tài chính, mục tiêu đầu tư; trên cơ sở đó phải tư vấn phù hợp
cho khách hàng;
Phải trung thực, công bằng trong họat động môi giới: phải ưu tiên lợi ích của
khách hàng; phải tôn trọng tài sản của khách hàng, bảo vệ quyền lợi của khách
hàng; phải cung cấp thông tin đầy đủ và chính xác cho khách hàng, đặc biệt
không gợi ý khách hàng mua bán vì lợi ích riêng, không thúc giục khách hàng
mua bán quá nhiều một loại chứng khoán; không đưa ra những lời hứa hẹn đảm
bảo lợi ích của khách hàng sẽ nhận được; không có hành vi và biểu hiện có thể
gây ra sự hiểu lầm về sự trung thực, độ tin cậy cho khách hàng;
Hoạt động phải mang tính chuyên nghiệp: nhân viên thực hiện theo đúng yêu
cầu của khách hàng, tuân theo quy định về nghiệp vụ, quy định khác của công
ty. Đặc biệt người môi giới cần phải thường xuyên học tập nâng cao kiến thức
về chuyên môn nghiệp vụ;
Phải bảo mật: bảo quản hồ sơ, tài liệu của khách hàng; không được thảo luận
bất kỳ thông tin nào về khách hàng với người không có liên quan; không sử
dụng thông tin của khách hàng dưới bất cứ hình thức nào để tác động tới các
giao dịch vì lợi ích của nhân viên môi giới, của công ty hay của khách hàng
khác.
Bên cạnh đó, hoạt động môi giới chứng khoán còn có quy định rõ về hành vi bị
cấm không được thực hiện. Đó là:
- Chỉ những người đã được cấp giấy phép hành nghề hay được công ty cho phép
mới được thực hiện các giao dịch cho khách hàng.
- Không được sử dụng những thông tin nội bộ để mua, bán chứng khoán cho
chính mình hoặc cho bên thứ ba;
- Không được tiết lộ, cung cấp thông tin nội bộ hoặc tư vấn cho bên thứ ba mua,
bán chứng khoán trên cơ sở thông tin nội bộ;
- Không được giao dịch chứng khoán mà không thay đổi quyền sở hữu chứng
khoán;
- Không được thông đồng để thực hiện việc mua, bán chứng khoán nhằm tạo
cung cấp giả tạo;
- Không được tham gia lôi kéo người khác liên tục mua, bán thao túng giá chứng
khoán;
- Không được tạo dựng truyền bá thông tin sai sự thật, gây ảnh hưởng nghiêm
trọng tới các họat động giao dịch chứng khoán;
- Không được làm trái lệnh của khách hàng hoặc không cung cấp xác nhận giao
dịch theo quy định hay tự ý mua, bán chứng khoán trên tài khoản của khách hàng;
- Không được có quan hệ tài chính cá nhân với khách hàng, nếu có phải công
khai báo cáo với công ty;
- Không được nhận ủy quyền của khách hàng để quyết định lựa chọn chủng loại,
số lượng, giá cả chứng khoán và thực hiện các giao dịch mua bán trên tài khoản giao
dịch chứng khoán của khách hàng mở tại công ty chứng khoán đó;
- Không được nhận bất cứ khoản thù lao nào ngoài việc thu phí môi giới của
khách hàng theo quy định của công ty;
- Không được có hành vi nào có thể gây hiểu lầm về giá cả, giá trị và bản chất
của bất kỳ loại chứng khoán nào;
- Không được mượn danh nghĩa của khách hàng để mua, bán chứng khoán hoặc
có hành vi khác làm thiệt hại đến lợi ích của khách hàng;
- Không được lợi dụng vị trí, công việc, quyền hạn và nhiệm vụ của mình để làm
lợi cá nhân, gây thiệt hại về uy tín, tài sản của công ty chứng khoán, thực hiện các
hành vi bị cấm khác theo quy định của công ty và của pháp luật có liên quan hiện
hành;
3,Các nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động môi giới:
3.1,Nhân tố chủ quan:
Nguồn nhân lực:
Yếu tố quan trọng hàng đầu quyết định sự thành công của công ty CK và bộ phận
môi giới,được đánh giá qua trình độ cảu nhân viên,thái độ với khách hàng,năng lực
nghiệp vụ,khả năng truyền đạt thông tin….
Hệ thống thông tin,trang bị cơ sở vật chất:
Một công ty có trang thiết bị cơ sở vật chất tốt thì mới phục vụ khách hàng tốt
được,khi đó các hoạt động tập hợp và xử lý thông tin của công ty sẽ diễn ra nhanh và
hiệu quả hơn,các nghiệp vụ như lưu ký,thanh toán thực hiện dễ dàng hơn.TTCK thay
đổi thất thường làm khối lượng công việc của các công ty CK cũng thay đổi theo,việc
xây dựng một hệ thống thông tin,trang bị cơ sở vật chất mạnh là điều kiện tiên quyết
để đảm bảo chất lượng dịch vụ công ty,xây dựng lòng tin nơi khách hàng.
Mô hình tổ chức:
TTCK thay đổi từng giờ từng phút,công việc của nhân viên môi giới ở đâu cũng đối
mặt với áp lực rất cao,sai sót là vấn đề bất khả khángnếu không có mô hình tổ chức
hiệu quả và nhà lãnh đạo có năng lực,hoạt động môi giới của công ty sẽ mắc lại ở
nhiều khâu,không thể diễn ra trơn tru hiệu quả được
Chiến lược kinh doanh của công ty:
Liên quan đến tầm nhìn của công ty,mục tiêu và chiến lược đúng đắn sẽ đảm bảo
doanh thu và lợi nhuận cho công ty
Uy tín,thương hiệu:
- Xem thêm -