Tài liệu Chính sách tiền tệ - chính sách lãi suất và nghiệp vụ thị trường mở trong hệ thống chính sách tiền tệ ở việt nam hiện nay

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Lêi më ®Çu Trong giai ®o¹n hiÖn nay, nhu cÇu vèn ®Çu t ph¸t triÓn lµ rÊt lín mµ thÞ trêng chøng kho¸n, c¸c c«ng cô tµi chÝnh cßn nhiÒu h¹n chÕ, kÐm ph¸t triÓn. Do ®ã Ng©n hµng trë thµnh trung gian tµi chÝnh rÊt quan träng ®¸p øng mäi nhu cÇu vÒ vèn cho nÒn kinh tÕ. NhËn thøc râ ®îc tÇm quan träng còng nh vÞ trÝ cña khèi doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, hÖ thèng Ng©n hµng C«ng th¬ng ViÖt nam nãi chung vµ Ng©n hµng C«ng th¬ng Th¸i B×nh nãi riªng ®· lu«n t¹o ®iÒu kiÖn ®¸p øng mäi nhu cÇu tÝn dông cho s¶n xuÊt kinh doanh, ®æi míi trang thiÕt bÞ, n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm, t¨ng u thÕ c¹nh tranh trªn thÞ trêng ...cho c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh nh»m phôc vô cho c«ng cuéc ®æi míi ®Êt níc. Nh ta ®· biÕt khèi DNNQD hiÖn nay chiÕm phÇn lín c¸c doanh nghiÖp trªn thÞ trêng vµ ho¹t ®éng kinh doanh ®ang dÇn dÇn cã hiÖu qu¶. §©y lµ khu vùc kh¸ch hµng nhiÒu tiÒm n¨ng, høa hÑn mét nguån thu lín cho Ng©n hµng. NhËn biÕt ®îc ®iÒu nµy NHCT Th¸i B×nh ®ang rÊt quan t©m ®Õn lo¹i h×nh doanh nghiÖp nµy vµ x¸c ®Þnh ®©y lµ ®èi tîng kh¸ch hµng nhiÒu tiÒm n¨ng cÇn më réng quan hÖ tÝn dông ®èi víi c¸c DNNQD. Trong qu¸ tr×nh cung øng tÝn dông cho c¸c DNNQD th× mét thùc tÕ cho thÊy khu vùc kinh tÕ nµy ®ang ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ h¬n so víi nh÷ng n¨m tríc ®©y khi mµ DNNN chiÕm u thÕ lín trªn thÞ trêng. Tuy nhiªn vÉn cã nh÷ng dÊu hiÖu bÊt æn thÓ hiÖn qua sè diÔn biÕn phøc t¹p cña nî qu¸ h¹n, tû lÖ nî qu¸ h¹n cña c¸c DNNQD vÉn cao h¬n so víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c, lµm gi¶m ®¸ng kÓ chÊt lîng tÝn dông cña NHCT Th¸i B×nh. Do ®ã lµm thÕ nµo ®Ó n©ng cao chÊt lîng tÝn dông ®èi víi c¸c DNNQD lµ vÊn ®Ò ®îc quan t©m bëi nã liªn quan ®Õn hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kh«ng nh÷ng cña c¸c DNNQD mµ cßn t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn lîi nhuËn cña NHCT Th¸i B×nh. ChÝnh v× vËy trong qóa tr×nh thùc tËp t¹i NHCT Th¸i B×nh em ®· chän ®Ò tµi: "Gi¶i ph¸p n©ng cao chÊt lîng tÝn dông ®èi víi c¸c Doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh t¹i Ng©n hµng C«ng th¬ng Th¸i B×nh" víi mong muèn th«ng qua nh÷ng hiÓu biÕt vµ nh÷ng kiÕn thøc em ®· häc t¹i trêng ®a ra ®îc nh÷ng gi¶i ph¸p cã c¨n cø khoa häc phï hîp víi thùc tiÔn, gãp phÇn gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nªu trªn. §èi tîng vµ ph¹m vi nghiªn cøu cña luËn v¨n chØ ®Ò cËp ®Õn c«ng t¸c cho vay ®èi víi c¸c DNNQD t¹i Chi nh¸nh NHCT Th¸i B×nh. 1 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Môc ®Ých nghiªn cøu: luËn v¨n ngiªn cøu nh÷ng vÊn ®Ò lÝ luËn, ph©n tÝch thùc tr¹ng ®èi víi c¸c DNNQD t¹i NHCT Th¸i B×nh ®Ó tõ ®ã rót ra nh÷ng tån t¹i, nguyªn nh©n, ®Ó ®a ra nh÷ng gi¶i ph¸p, kiÕn nghÞ thÝch hîp. KÕt cÊu luËn v¨n ngoµi phÇn nãi ®Çu vµ kÕt luËn gåm 3 ch¬ng: Ch¬ng I : ChÊt lîng tÝn dông ®èi víi doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh cña Ng©n hµng th¬ng m¹i. Ch¬ng II: Thùc tr¹ng chÊt lîng tÝn dông ®èi víi doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh t¹i Ng©n hµng C«ng th¬ng Th¸i B×nh. Ch¬ng III: Gi¶i ph¸p n©ng cao chÊt lîng tÝn dông ®èi víi doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh t¹i Ng©n hµng C«ng th¬ng Th¸i B×nh. LuËn v¨n nµy ®îc hoµn thµnh díi sù híng dÉn nhiÖt t×nh cña thÇy TS §µm V¨n HuÖ cïng c¸c c«, chó c«ng t¸c t¹i Ng©n hµng C«ng th¬ng Th¸i B×nh. Trong qu¸ tr×nh viÕt do tr×nh ®é h¹n chÕ còng nh thiÕu kinh nghiÖm thùc tÕ nªn kh«ng tr¸nh khái nh÷ng sai sãt, em kÝnh mong c¸c thÇy c« trong khoa vµ c¸c c« chó t¹i NHCT Th¸i B×nh gãp ý kiÕn ®Ó bµi viÕt ®îc hoµn thiÖn h¬n. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n ./. Ch¬ng I : Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ tÝn dông vµ ChÊt lîng tÝn dông ®èi víi doanh nghiÖp ngoµI quèc doanh cña Ng©n hµng th¬ng m¹I I. Doanh nghiÖp ngoµI quèc doanh trong nÒn kinh tÕ 1. Kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm cña doanh nghiÖp “Doanh nghiÖp lµ tæ chøc kinh tÕ cã tªn riªng, cã tµi s¶n, cã trô së giao dÞch æn ®Þnh, ®îc ®¨ng kÝ kinh doanh theo qui ®Þnh cña ph¸p luËt nh»m môc ®Ých thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng kinh doanh” Nh vËy doanh nghiÖp cã nh÷ng ®Æc ®iÓm c¬ b¶n sau: Mét lµ, doanh nghiÖp lµ mét tæ chøc kinh tÕ. §Æc ®iÓm nµy ph©n biÖt doanh nghiÖp víi c¸c c¬ quan nhµ níc, ®¬n vÞ vò trang vµ c¸c tæ chøc kh¸c (nh tæ chøc chÝnh trÞ, tæ chøc chÝnh trÞ vµ x· héi, tæ chøc x· héi nghÒ nghiÖp) Hai lµ, doanh nghiÖp ph¶i lµ mét tæ chøc héi ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn do ph¸p luËt qui ®Þnh nh: ph¶i cã tªn doanh nghiÖp, cã tµi s¶n, cã trô së æn ®Þnh, cã ®¨ng kÝ kinh doanh t¹i c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn . . . 2 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Ba lµ, môc ®Ých cña doanh nghiÖp lµ thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng kinh doanh cã nghÜa lµ thùc hiÖn mét, mét sè hoÆc tÊt c¶ c¸c c«ng ®o¹n cña qu¸ tr×nh ®Çu t, tõ s¶n xuÊt ®Õn tiªu thô s¶n phÈm hoÆc cung øng dÞch vô trªn thÞ trêng nh»m môc ®Ých sinh lîi. 2. Ph©n lo¹i doanh nghiÖp Doanh nghiÖp cã thÓ ph©n lo¹i theo c¸c tiªu chÝ kh¸c nhau: C¨n cø vµo ph¹m vi tr¸ch nhiÖm cña chñ së h÷u + Doanh nghiÖp chÞu tr¸ch nhiÖm v« h¹n : lµ nh÷ng doanh nghiÖp mµ chñ së h÷u cña nã ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm b»ng toµn bé tµi s¶n cña m×nh ®èi víi c«ng nî cña doanh nghiÖp, kh«ng phô thuéc vµo sè tµi s¶n mµ chñ së h÷u ®Çu t ®Ó kinh doanh. + Doanh nghiÖp chÞu tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n : lµ nh÷ng doanh nghiÖp mµ chñ së h÷u cña nã ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ c«ng nî cña doanh nghiÖp trong ph¹m vi sè tµi s¶n hiÖn cã thuéc së h÷u cña doanh nghiÖp. C¨n cø vµo t c¸ch ph¸p lÝ cña doanh nghiÖp : + Doanh nghiÖp cã t c¸ch ph¸p nh©n : lµ nh÷ng doanh nghiÖp cã ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn do ph¸p luËt qui ®Þnh : - §îc c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn thµnh lËp, cho phÐp thµnh lËp ®¨ng kÝ hoÆc c«ng nhËn - Cã c¬ cÊu tæ chøc chÆt chÏ - Cã tµi s¶n ®éc lËp víi c¸ nh©n, tæ chøc kh¸c vµ tù chÞu tr¸ch nhiÖm b»ng tµi s¶n ®ã - Nh©n danh m×nh tham gia vµo c¸c quan hÖ ph¸p luËt mét c¸ch ®éc lËp + Doanh nghiÖp kh«ng cã t c¸ch ph¸p nh©n: lµ nh÷ng doanh nghiÖp kh«ng cã ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn cña ph¸p nh©n trªn ®©y. §Æc biÖt kh«ng cã sù t¸ch b¹ch gi÷a tµi s¶n cña doanh nghiÖp víi tµi s¶n cña chñ së h÷u doanh nghiÖp C¨n cø vµo h×nh thøc së h÷u cña doanh nghiÖp: + Doanh nghiÖp t nh©n + C«ng ty + Doanh nghiÖp nhµ níc + Doanh nghiÖp tËp thÓ + Doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi. 3. Doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh. Doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh lµ tÊt c¶ nh÷ng doanh nghiÖp kh«ng ph¶i lµ doanh nghiÖp nhµ níc hay doanh nghiÖp quèc doanh. 3 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Doanh nghiÖp nhµ níc lµ tæ chøc kinh tÕ do nhµ níc ®Çu t vèn, thµnh lËp vµ tæ chøc qu¶n lÝ, ho¹t ®éng kinh doanh hoÆc ho¹t ®éng c«ng Ých, nh»m thùc hiÖn c¸c môc tiªu kinh tÕ x· héi do Nhµ níc giao. (Theo LuËt doanh nghiÖp) Nh vËy, doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh bao gåm c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp sau: + Doanh nghiÖp t nh©n : lµ doanh nghiÖp do mét c¸ nh©n lµm chñ vµ tù chÞu tr¸ch nhiÖm b»ng toµn bé tµi s¶n cña m×nh vÒ mäi ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp + C«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n : lµ doanh nghiÖp cã t c¸ch ph¸p nh©n vµ chÞu tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n ®èi víi kÕt qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp trong ph¹m vi sè vèn ®iÒu lÖ cña doanh nghiÖp + C«ng ty cæ phÇn : lµ lo¹i h×nh doanh nghiÖp cã t c¸ch ph¸p nh©n vµ lµ doanh nghiÖp chÞu tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n. Vèn ®iÒu lÖ cña c«ng ty ®îc chia thµnh c¸c phÇn b»ng nhau gäi lµ cæ phÇn. Ngêi n¾m gi÷ cæ phÇn gäi lµ cæ ®«ng, cæ ®«ng chØ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ nî vµ c¸c nghÜa vô tµi s¶n cña c«ng ty trong ph¹m vi sè vèn gãp cña m×nh C¸c c«ng ty cæ phÇn sau kh«ng ph¶i lµ doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh: - Cæ phÇn cña Nhµ níc chiÕm trªn 50% tæng sè cæ phÇn cña doanh nghiÖp - Cæ phÇn cña Nhµ níc Ýt nhÊt gÊp 2 lÇn cæ phÇn cña cæ ®«ng kh¸c lín nhÊt trong doanh nghiÖp + C«ng ty hîp danh : lµ doanh nghiÖp chÞu tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n, kh«ng cã t c¸ch ph¸p nh©n vµ cã Ýt nhÊt 2 thµnh viªn hîp danh (lµ c¸ nh©n cã tr×nh ®é chuyªn m«n vµ cã uy tÝn nghÒ nghiÖp), ngoµi ra cßn cã thµnh viªn gãp vèn. + Hîp t¸c x· : Lµ tæ chøc kinh tÕ tù chñ do nh÷ng ngêi lao ®éng cã nhu cÇu, lîi Ých chung tù nguyÖn cïng gãp vèn, gãp søc lËp ra theo qui ®Þnh cña ph¸p luËt ®Ó ph¸t huy søc m¹nh cña tËp thÓ vµ cña tõng x· viªn nh»m gióp nhau thùc hiÖn hiÖu qu¶ h¬n c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh dÞch vô c¶i thiÖn ®êi sèng, gãp phÇn ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña c¶ níc + Doanh nghiÖp cã 100% vèn ®Çu t níc ngoµi : lµ doanh nghiÖp thuéc së h÷u cña nhµ ®Çu t níc ngoµi, do nhµ ®Çu t níc ngoµi thµnh lËp t¹i ViÖt nam, tù qu¶n lý vµ tù chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ kÕt qu¶ kinh doanh. + Doanh nghiÖp liªn doanh : lµ doanh nghiÖp do 2 bªn hoÆc nhiÒu bªn hîp t¸c thµnh lËp t¹i ViÖt nam trªn c¬ së hîp ®ång liªn doanh hoÆc hiÖp ®Þnh kÝ gi÷a ChÝnh phñ níc CHXHCN ViÖt nam vµ ChÝnh phñ níc ngoµi hoÆc doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi hîp t¸c víi doanh nghiÖp ViÖt nam hoÆc do 4 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 doanh nghiÖp liªn doanh hîp t¸c víi nhµ ®Çu t níc ngoµi trªn c¬ së hîp ®ång liªn doanh. Cã nhiÒu lo¹i doanh nghiÖp liªn doanh trong ®ã chØ cã nh÷ng doanh nghiÖp liªn doanh kh«ng cã sù tham gia cña doanh nghiÖp nhµ níc hay ®îc kÝ kÕt b»ng hiÖp ®Þnh gi÷a ChÝnh phñ ViÖt nam vµ níc ngoµi lµ thuéc thµnh phÇn kinh tÕ ngoµi quèc doanh II. TÝn dông Ng©n hµng ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh TÝn dông lµ sù chuyÓn nhîng t¹m thêi mét lîng gi¸ trÞ tõ ngêi chñ së h÷u sang ngêi chñ sö dông, sau mét thêi gian sÏ thu håi vÒ mét lîng gi¸ trÞ lín h¬n lîng gi¸ trÞ ban ®Çu. TÝn dông lµ mét ph¹m trï kinh tÕ thuéc nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸, nã tån t¹i vµ ph¸t triÓn cïng víi sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn hµng ho¸, khi nÒn kinh tÕ cµng ph¸t triÓn th× quan hÖ tÝn dông cµng ®a d¹ng. Sù ph¸t triÓn ®ã lµ : tÝn dông th¬ng m¹i, tÝn dông ng©n hµng, tÝn dông nhµ níc, trong ®ã tÝn dông ng©n hµng ®ãng vai trß quan träng nhÊt. Trong nÒn kinh tÕ hµng ho¸, tÝn dông ng©n hµng lµ mét nghiÖp vô kinh doanh tiÒn tÖ cña Ng©n hµng. Nãi cô thÓ h¬n, tÝn dông ng©n hµng lµ quan hÖ vay mîn cã hoµn tr¶ c¶ gèc vµ l·i sau mét thêi gian nhÊt ®Þnh gi÷a mét bªn lµ Ng©n hµng vµ mét bªn lµ kh¸ch hµng, lµ quan hÖ chuyÓn nhîng quyÒn sö dông t¹m thêi vèn trªn nguyªn t¾c b×nh ®¼ng hai bªn cïng cã lîi. Quan hÖ tÝn dông ng©n hµng chØ ®îc h×nh thµnh khi cã nh÷ng ®iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi cô thÓ lµm tiÒn ®Ò cho nã. ChÝnh v× vËy mÆc dï c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i ®· xuÊt hiÖn rÊt sím nhng quan hÖ tÝn dông ng©n hµng chØ ®îc h×nh thµnh vµo kho¶ng cuèi thÕ kØ 19. TÝn dông ng©n hµng ra ®êi lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi. TÝn dông ng©n hµng tån t¹i víi nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau nhng ë bÊt k× h×nh thøc nµo nã còng ®îc biÓu hiÖn qua bªn ngoµi nh lµ sù vay mîn t¹m thêi mét sè vèn tiÒn tÖ nhê vËy mµ ngêi ta cã thÓ sö dông ®îc gi¸ trÞ cña sè vèn nµy trong s¶n xuÊt hoÆc trong trao ®æi hµng ho¸. Th«ng thêng qu¸ tr×nh vËn ®éng cña tÝn dông ng©n hµng tr¶i qua 3 giai ®o¹n : + Ph©n phèi díi h×nh thøc cho vay: ë giai ®o¹n nµy vèn tiÒn tÖ ®îc chuyÓn tõ Ng©n hµng sang ngêi ®i vay, lµ h×nh thøc chuyÓn nhîng t¹m thêi. + Sö dông vèn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt : Sau khi nhËn ®îc tiÒn vay tõ Ng©n hµng, ngêi ®i vay cã quyÒn sö dông lîng gi¸ trÞ ®ã ®Ó tho¶ m·n mét môc ®Ých nhÊt ®Þnh, ë giai ®o¹n nµy vèn vay ®îc sö dông ®Ó mua hµng ho¸, vËt t m¸y mãc, thiÕt bÞ ... ®Ó tho¶ m·n nhu cÇu s¶n xuÊt. + Hoµn tr¶ tÝn dông: §©y lµ giai ®o¹n kÕt thóc mét chu k× tÝn dông, sù hoµn tr¶ tÝn dông lµ qu¸ tr×nh quay trë vÒ cña gi¸ trÞ. Tuy nhiªn sù vËn ®éng ®ã 5 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 kh«ng ph¶i víi t c¸ch lµ ph¬ng tiÖn lu th«ng mµ víi t c¸ch lµ mét lîng gi¸ trÞ ph¶i lu«n ®îc b¶o tån vÒ mÆt gi¸ trÞ vµ cã phÇn t¨ng thªm vÒ mÆt lîi tøc. Sù hoµn tr¶ tÝn dông lµ ®¹i lîng thuéc vÒ b¶n chÊt cña tÝn dông ng©n hµng, lµ ®Æc ®iÓm ®Ó ph©n biÖt tÝn dông ng©n hµng víi c¸c ph¹m trï kinh tÕ kh¸c. 1. C¸c ho¹t ®éng c¬ b¶n cña Ng©n hµng th¬ng m¹i . Ng©n hµng th¬ng m¹i lµ mét ®¬n vÞ kinh tÕ kinh doanh trªn lÜnh vùc tiÒn tÖ víi ba nghiÖp vô chÝnh lµ nhËn tiÒn göi, cho vay vµ cung øng c¸c dÞch vô thanh to¸n. (theo LuËt Ng©n hµng vµ c¸c tæ chøc tÝn dông) Ng©n hµng th¬ng m¹i ra ®êi lµ do yªu cÇu kh¸ch quan cña nÒn kinh tÕ hµng ho¸ vµ chÝnh Ng©n hµng th¬ng m¹i cã vai trß to lín trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng. Ng©n hµng th¬ng m¹i gãp phÇn quan träng trong c«ng viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn, gi¶m chi phÝ lu th«ng, gãp phÇn thóc ®Èy nÒn kinh tÕ t¨ng trëng th«ng qua viÖc ®Çu t vèn cho doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh cã hiÖu qu¶, ®ång thêi cã vai trß rÊt quan träng ttong viÖc më réng mèi quan hÖ giao lu kinh tÕ quèc tÕ. §Ó thùc hiÖn ®îc nhiÖm vô vµ ph¸t huy vai trß to lín cña Ng©n hµng th¬ng m¹i ®èi víi nÒn kinh tÕ, Ng©n hµng th¬ng m¹i ph¶i thùc hiÖn ®ång thêi, tæng hîp nhiÒu nghiÖp vô, bao gåm c¸c nghiÖp vô sau : 1.1. Ho¹t ®éng nhËn tiÒn göi TiÒn göi lµ nguån vèn chñ yÕu, c¬ b¶n cña Ng©n hµng. §ã lµ c¸c kho¶n tiÒn do c¸c c¸ nh©n, c¸c tæ chøc kinh tÕ x· héi, c¸c ng©n hµng kh¸c göi ë Ng©n hµng díi c¸c h×nh thøc nh : + TiÒn göi thanh to¸n (tiÒn göi kh«ng k× h¹n) : §©y lµ sè tiÒn mµ c¸c doanh nghiÖp, c¸c c¸ nh©n göi vµo Ng©n hµng nh»m ®¶m b¶o an toµn tµi s¶n vµ thùc hiÖn c¸c kho¶n chi tr¶ trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ tiªu dïng. §©y kh«ng ph¶i lµ tiÒn ®Ó dµnh mµ lµ mét bé phËn tiÒn ®ang chê thanh to¸n. PhÇn lín c¸c giao dÞch nµy thanh to¸n th«ng qua tµi kho¶n kh«ng k× h¹n ®îc thùc hiÖn b»ng sÐc. §èi víi tµi kho¶n thanh to¸n dïng cho c¸c doanh nghiÖp th× kh«ng ®îc hëng l·i trùc tiÕp mµ chØ ®îc hëng l·i gi¸n tiÕp th«ng qua c¸c dÞch vô thanh to¸n miÔn phÝ cña Ng©n hµng. §èi víi tµi kho¶n thanh to¸n dïng cho c¸ nh©n ®îc Ng©n hµng tr¶ l·i nhng víi l·i suÊt thÊp. + TiÒn göi cã k× h¹n : §©y lµ lo¹i tiÒn göi cã k× h¹n x¸c ®Þnh víi l·i suÊt cè ®Þnh, k× h¹n cµng dµi l·i suÊt cµng lín. K× h¹n cã thÓ lµ: 1 th¸ng, 3 th¸ng, 6 th¸ng, 9 th¸ng, 1 n¨m... L·i suÊt cña lo¹i tiÒn göi nµy thêng cao h¬n l·i suÊt tiÒn göi kh«ng k× h¹n, cã thÓ ¸p dông l·i suÊt th¶ næi hoÆc cè ®Þnh. §èi víi lo¹i tiÒn 6 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 göi nµy ®óng ra Ng©n hµng kh«ng cho rót tiÒn tríc k× h¹n nhng do tÝnh chÊt c¹nh tranh, Ng©n hµng thêng cho phÐp ngêi göi ®îc rót tríc thêi h¹n nhng ph¶i b¸o tríc víi Ng©n hµng tríc mét thêi gian nhÊt ®Þnh theo qui ®Þnh cña Ng©n hµng, trong c¸c trêng hîp nµy ngêi göi kh«ng ®îc hëng l·i hoÆc ®îc hëng l·i suÊt kh«ng k× h¹n. + TiÒn göi tiÕt kiÖm : Lµ c¸c kho¶n tiÒn ®Ó dµnh cña c¸ nh©n ®îc göi vµo Ng©n hµng nh»m môc ®Ých hëng l·i ®Þnh k×. TiÒn göi tiÕt kiÖm còng ®a d¹ng vµ phong phó bao gåm c¸c lo¹i sau: tiÒn göi tiÕt kiÖm kh«ng k× h¹n, tiÒn göi tiÕt kiÖm cã môc ®Ých (x©y dùng nhµ cöa ...), tiÒn göi tiÕt kiÖm cã k× h¹n. Bªn c¹nh ®ã Ng©n hµng cßn cã thÓ cã nh÷ng nguån vèn kh¸c nh: vay tiÒn tõ c¸c tæ chøc ®Çu t, c¸c ng©n hµng kh¸c hay Ng©n hµng Trung ¦¬ng; vay b»ng c¸ch ph¸t hµnh k× phiÕu tr¸i phiÕu; hay c¸c nguån kh¸c nh nguån trong thanh to¸n, nguån uû th¸c... 1.2. Ho¹t ®éng cho vay. Víi nguån vèn huy ®éng ®îc, Ng©n hµng thùc hiÖn ho¹t ®éng “®Çu ra” c¬ b¶n: cho vay. NghiÖp vô cho vay hay tÝn dông ®· tr¶i qua qu¸ tr×nh ph¸t triÓn l©u dµi, g¾n víi lÞch sö ph¸t triÓn cña ngµnh Ng©n hµng Víi xu híng ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ, nghiÖp vô cho vay ngµy cµng phong phó, hoµn thiÖn vµ ®Çu t vµo tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc, ngµnh nghÒ. Cã thÓ hiÓu mét c¸ch ng¾n gän, tÝn dông lµ quan hÖ vay tr¶ gi÷a Ng©n hµng vµ kh¸ch hµng, biÓu hiÖn lµ sù chuyÓn nhîng t¹m thêi mét lîng gi¸ trÞ tõ ngêi cã quyÒn sö dông (Ng©n hµng) sang ngêi sö dông (kh¸ch hµng) ®Ó sau mét thêi gian thu håi vÒ mét lîng gi¸ trÞ lín h¬n gi¸ trÞ ban ®Çu víi nh÷ng ®iÒu kiÖn mµ hai bªn ®· tho¶ thuËn. Ng©n hµng trao quyÒn sö dông vèn cho kh¸ch hµng, kh¸ch hµng sö dông sè vèn nµy ®Çu t vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh kiÕm lêi, ®¶m b¶o tr¶ nî gèc vµ l·i cho Ng©n hµng. Râ rµng, cho vay lµ chøc n¨ng kinh tÕ hµng ®Çu cña c¸c ng©n hµng - ®Ó tµi trî cho chi tiªu cña c¸c doanh nghiÖp, c¸ nh©n vµ c¸c c¬ quan chÝnh phñ. Ho¹t ®éng cho vay cña Ng©n hµng cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi t×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ t¹i khu vùc Ng©n hµng phôc vô, bëi v× cho vay thóc ®Èy t¨ng trëng cña c¸c doanh nghiÖp t¹o ra søc sèng cho nÒn kinh tÕ. Trong ho¹t ®éng cña Ng©n hµng, nghiÖp vô cho vay ®em l¹i nguån thu chñ yÕu díi h×nh thøc tiÒn l·i. Kho¶n tiÒn nµy ph¶i ®¶m b¶o cho Ng©n hµng trang tr¶i c¸c chi phÝ vµ cã lîi nhuËn. 7 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 1.3. Ho¹t ®éng trung gian §©y lµ ho¹t ®éng mµ Ng©n hµng thùc hiÖn c¸c dÞch vô cho kh¸ch hµng qua ®ã nhËn ®îc kho¶n thu díi d¹ng phÝ hay hoa hång. Ho¹t ®éng trung gian bao gåm: + DÞch vô chi tr¶ hé : Ng©n hµng thay mÆt kh¸ch hµng thu hé hoÆc chi hé tiÒn theo uû nhiÖm víi c¸c chøng tõ kÌm theo b»ng c¸ch ghi Nî, Cã trªn tµi kho¶n cña Ng©n hµng + DÞch vô t vÊn uû th¸c + DÞch vô chuyÓn tiÒn hé + DÞch vô b¶o qu¶n 2. C¸c h×nh thøc tÝn dông ng©n hµng. Tuú theo tiªu thøc ph©n lo¹i mµ ngêi ta chia tÝn dông thµnh nhiÒu lo¹i kh¸c nhau ®Ó qu¶n lÝ v× mçi lo¹i tÝn dông cã nh÷ng ®Æc thï riªng vÒ c¸ch thøc giao chuyÓn vèn, thu håi vèn... do vËy ph¶i ph©n lo¹i ®Ó qu¶n lÝ hiÖu qu¶ C¨n cø vµo thêi gian cho vay : Lµ thêi h¹n ®îc tÝnh tõ khi Ng©n hµng ph¸t tiÒn vay cho ®Õn khi thu håi hÕt vèn. Ngêi ta chia tÝn dông thµnh : + TÝn dông ng¾n h¹n : lµ lo¹i tÝn dông cã thêi h¹n díi 1 n¨m thêng ®îc sö dông ®Ó cho vay bæ xung thiÕu hôt t¹m thêi vÒ vèn lu ®éng cña c¸c doanh nghiÖp vµ cho vay phôc vô nhu cÇu sinh ho¹t, tiªu dïng c¸ nh©n. + TÝn dông trung h¹n : lµ lo¹i tÝn dông cã thêi h¹n tõ 1 ®Õn 5 n¨m. Lo¹i tÝn dông nµy ®îc dïng ®Ó cho vay vèn phôc vô nhu cÇu mua s¾m tµi s¶n cè ®Þnh, c¶i tiÕn ®æi míi kÜ thuËt, më réng vµ x©y dùng c¸c c«ng tr×nh nhá cã thêi gian thu håi vèn nhanh. + TÝn dông dµi h¹n : Lµ lo¹i tÝn dông cã thêi h¹n trªn 5 n¨m. Lo¹i tÝn dông nµy ®îc sö dông ®Ó cung cÊp vèn cho x©y dùng c¬ b¶n, c¶i tiÕn vµ më réng s¶n xuÊt cã qui m« lín, cã thêi gian thu håi vèn l©u h¬n. C¨n cø vµo môc ®Ých sö dông : + TÝn dông phôc vô s¶n xuÊt vµ lu th«ng hµng ho¸ : Lµ lo¹i tÝn dông ®îc cung cÊp cho c¸c nhµ doanh nghiÖp ®Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt vµ kinh doanh + TÝn dông tiªu dïng : lµ h×nh thøc tÝn dông sö dông cho c¸ nh©n ®Ó ®¸p øng c¸c nhu cÇu tiªu dïng, ®îc cung cÊp díi h×nh thøc b»ng tiÒn hoÆc h×nh thøc b¸n chÞu hµng ho¸. Ngµy nay, tÝn dông tiªu dïng ®· trë thµnh mét trong nh÷ng xu híng ph¸t triÓn vµ trë thµnh mét thÞ trêng tÝn dông réng lín. C¨n cø vµo møc ®é b¶o ®¶m : + TÝn dông cã b¶o ®¶m : Ng©n hµng cho kh¸ch hµng vay khi cã b¶o ®¶m b»ng tµi s¶n cÇm cè thÕ chÊp cña kh¸ch hµng vay hoÆc b¶o l·nh b»ng tµi s¶n cña bªn thø ba 8 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 + TÝn dông kh«ng cã b¶o ®¶m b»ng tµi s¶n : Lóc nµy Ng©n hµng lùa chän cho vay kh«ng cã b¶o ®¶m b»ng tµi s¶n ®èi víi kh¸ch hµng mµ Ng©n hµng cho lµ tuyÖt ®èi an toµn hoÆc Ng©n hµng cho vay theo sù chØ ®Þnh cña chÝnh phñ hoÆc cã b¶o l·nh b»ng tÝn chÊp cña tæ chøc ®oµn thÓ chÝnh trÞ x· héi ®èi víi kh¸ch hµng C¨n cø vµo ®èi tîng tÝn dông : + TÝn dông h×nh thµnh vèn lu ®éng : Lµ lo¹i tÝn dông ®îc cung cÊp nh»m h×nh thµnh vèn lu ®éng cña doanh nghiÖp hay cho vay ®Ó bï ®¾p møc vèn lu ®éng thiÕu hôt t¹m thêi. Lo¹i tÝn dông nµy thêng ®îc chia ra thµnh c¸c lo¹i : cho vay dù tr÷ hµng ho¸, cho vay bï ®¾p chi phÝ s¶n xuÊt vµ cho vay ®Ó thanh to¸n c¸c kho¶n nî díi h×nh thøc chiÕt khÊu c¸c giÊy tê cã gi¸. + TÝn dông h×nh thµnh vèn cè ®Þnh : Lµ lo¹i tÝn dông ®îc cung cÊp nh»m h×nh thµnh vèn cè ®Þnh cña doanh nghiÖp. Lo¹i tÝn dông nµy thêng ®îc sö dông cho nhu cÇu ®Çu t mua s¾m tµi s¶n cè ®Þnh, c¶i tiÕn vµ ®æi míi kÜ thuËt, më réng s¶n xuÊt, x©y dùng c¸c xÝ nghiÖp vµ c«ng tr×nh míi, thêi h¹n cho vay ®èi víi lo¹i tÝn dông nµy thêng lµ trung vµ dµi h¹n. C¨n cø vµo ph¬ng ph¸p cho vay : + TÝn dông trùc tiÕp : Lµ lo¹i tÝn dông mµ ngêi vay trùc tiÕp nhËn tiÒn vay vµ trùc tiÕp tr¶ nî vay Ng©n hµng + TÝn dông gi¸n tiÕp : Lµ lo¹i tÝn dông mµ quan hÖ tÝn dông cã liªn quan (th«ng qua) ®Õn ngêi thø ba. C¨n cø vµo h×nh th¸i gi¸ trÞ : + TÝn dông b»ng tiÒn : Lµ lo¹i cho vay mµ Ng©n hµng cho kh¸ch hµng vay b»ng tiÒn mÆt + TÝn dông b»ng tµi s¶n : lµ lo¹i tÝn dông mµ Ng©n hµng cho kh¸ch hµng vay b»ng tµi s¶n (chñ yÕu lµ h×nh thøc tÝn dông thuª mua- leasing) C¨n cø vµo ph¬ng ph¸p hoµn tr¶ : + TÝn dông tr¶ gãp : lµ lo¹i tÝn dông mµ kh¸ch hµng ph¶i hoµn tr¶ kho¶n vay thµnh nhiÒu lÇn theo ®Þnh k×. + TÝn dông hoµn tr¶ mét lÇn : lµ lo¹i tÝn dông ®îc thanh to¸n mét lÇn theo k× h¹n ®· tho¶ thuËn. + TÝn dông hoµn tr¶ theo yªu cÇu : lµ lo¹i tÝn dông mµ ngêi vay cã thÓ hoµn tr¶ bÊt cø lóc nµo tuú ý khi cã thu nhËp trong thêi h¹n tÝn dông 3. Nh÷ng qui ®Þnh chung vÒ tÝn dông. Nguyªn t¾c tÝn dông - Sö dông vèn vay ®óng môc ®Ých ®· tho¶ thuËn trong hîp ®ång tÝn dông 9 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Hoµn tr¶ nî gèc vµ l·i vèn vay ®óng thêi h¹n ®· tho¶ thuËn trong hîp ®ång tÝn dông §iÒu kiÖn vay vèn Cã n¨ng lùc ph¸p luËt d©n sù, n¨ng lùc hµnh vi d©n sù vµ chÞu tr¸ch nhiÖm d©n sù theo ph¸p luËt qui ®Þnh. - Môc ®Ých sö dông vèn vay hîp ph¸p - Cã kh¶ n¨ng tµi chÝnh ®¶m b¶o tr¶ nî trong thêi h¹n cam kÕt. Cã dù ¸n ®Çu t, ph¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh, dÞch vô kh¶ thi vµ cã hiÖu qu¶; hoÆc cã dù ¸n ®Çu t, ph¬ng ¸n phôc vô ®êi sèng kh¶ thi vµ phï hîp víi qui ®Þnh cña ph¸p luËt. Thùc hiÖn c¸c qui ®Þnh vÒ b¶o ®¶m tiÒn vay theo qui ®Þnh cña chÝnh phñ vµ híng dÉn cña Ng©n hµng Nhµ níc ViÖt nam. ThÓ lo¹i cho vay th¸ng Cho vay ng¾n h¹n lµ c¸c kho¶n vay cã thêi h¹n cho vay ®Õn 12 Cho vay trung h¹n lµ c¸c kho¶n vay cã thêi h¹n tõ trªn 12 th¸ng ®Õn 60 th¸ng. Cho vay dµi h¹n lµ c¸c kho¶n vay cã thêi h¹n cho vay tõ trªn 60 th¸ng trë lªn. L·i suÊt cho vay Møc l·i suÊt cho vay do Ng©n hµng vµ kh¸ch hµng tho¶ thuËn phï hîp víi qui ®Þnh cña Ng©n hµng Nhµ níc ViÖt nam. Møc l·i suÊt ¸p dông ®èi víi kho¶n nî gèc qu¸ h¹n do Ng©n hµng Ên ®Þnh vµ tho¶ thuËn víi kh¸ch hµng trong hîp ®ång tÝn dông nhng kh«ng vît qu¸ 150% l·i suÊt cho vay ¸p dông trong thêi h¹n cho vay ®· ®îc kÝ kÕt hoÆc ®iÒu chØnh trong hîp ®ång tÝn dông Møc cho vay Ng©n hµng c¨n cø vµo nhu cÇu vay vèn vµ kh¶ n¨ng hoµn tr¶ nî cña kh¸ch hµng, kh¶ n¨ng nguån vèn cña m×nh ®Ó quyÕt ®Þnh møc cho vay. Tæng d nî cho vay ®èi víi mét kh¸ch hµng kh«ng ®îc vît qu¸ 15% vèn tù cã cña Ng©n hµng trõ trêng hîp ®èi víi nh÷ng kho¶n cho vay tõ c¸c nguån vèn uû th¸c cña ChÝnh phñ, cña c¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n. 10 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Tr¶ nî gèc vµ vèn vay Ng©n hµng vµ kh¸ch hµng tho¶ thuËn vÒ: c¸c k× h¹n tr¶ nî gèc, c¸c k× h¹n tr¶ l·i vèn vay cïng víi k× h¹n tr¶ nî gèc hoÆc theo k× h¹n riªng, ®ång tiÒn tr¶ nî vµ viÖc b¶o toµn gi¸ trÞ nî gèc b»ng c¸c h×nh thøc phï hîp. Khi ®Õn k× h¹n tr¶ nî gèc vµ l·i nÕu kh¸ch hµng kh«ng tr¶ nî ®óng h¹n vµ kh«ng ®îc ®iÒu chØnh k× h¹n nî hoÆc kh«ng ®îc gia h¹n nî th× Ng©n hµng chuyÓn toµn bé sè d nî sang nî qu¸ h¹n Ng©n hµng vµ kh¸ch hµng cã thÓ tho¶ thuËn vÒ ®iÒu kiÖn, sè l·i vèn vay phÝ ph¶i tr¶ trong trêng hîp kh¸ch hµng tr¶ nî tríc h¹n. Ph¬ng thøc cho vay Ng©n hµng tho¶ thuËn víi kh¸ch hµng vay viÖc ¸p dông c¸c ph¬ng thøc cho vay : - Cho vay tõng lÇn - Cho vay theo h¹n møc tÝn dông - Cho vay theo dù ¸n ®Çu t - Cho vay hîp vèn - Cho vay tr¶ gãp - Cho vay theo h¹n møc tÝn dông dù phßng - Cho vay th«ng qua nghiÖp vô ph¸t hµnh vµ sö dông thÎ tÝn dông - Cho vay theo h¹n møc thÊu chi - C¸c ph¬ng thøc cho vay kh¸c mµ ph¸p luËt kh«ng cÊm 4. Vai trß cña tÝn dông ng©n hµng ®èi víi doanh nghiÖp doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh TÝn dông lµ mét ph¹m trï cña kinh tÕ hµng ho¸, b¶n chÊt cña tÝn dông lµ quan hÖ vay mîn cã hoµn tr¶ sè vèn vµ l·i sau mét thêi gian nhÊt ®Þnh gi÷a c¸c doanh nghiÖp. Trong ho¹t ®éng cña m×nh, Ng©n hµng lµ ngêi huy ®éng nguån vèn nhµn rçi trong nÒn kinh tÕ råi cho vay. ChÝnh v× vai trß trung gian ®ã mµ ho¹t ®éng kinh doanh cña Ng©n hµng mµ ®Æc biÖt lµ ho¹t ®éng tÝn dông chÞu rÊt nhiÒu rñi ro do ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ g©y ra. Ng îc l¹i, chÊt lîng tÝn dông ng©n hµng t¸c ®éng m¹nh ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp vµ cña c¶ nÒn kinh tÕ. V× vËy, n©ng cao chÊt lîng tÝn dông cña c¸c Ng©n hµng lµ mèi quan t©m kh«ng chØ cña b¶n th©n Ng©n hµng th¬ng m¹i mµ cßn lµ mèi quan t©m chung cña ChÝnh phñ, cña c¸c doanh nghiÖp vµ cña c¸c thµnh viªn kh¸c trong x· héi. 11 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, s¶n xuÊt vµ lu th«ng hµng ho¸ ngµy cµng ph¸t triÓn th× tÝn dông ng©n hµng cµng cã vai trß quan träng ®èi víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp nãi chung, doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh nãi riªng. Vèn vay ng©n hµng lµ nguån vèn quan träng cña c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh :  TÝn dông ng©n hµng gãp phÇn bï ®¾p nguån vèn lu ®éng thiÕu hôt t¹m thêi cña c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh sÏ kh«ng tr¸nh khái cã lóc c¸c doanh nghiÖp thiÕu vèn do hµng cha b¸n hÕt hoÆc kh¸ch hµng cha tr¶ ®îc nî hoÆc cha ®Õn thêi h¹n thanh to¸n tiÒn hµng, hoÆc doanh nghiÖp bÞ ph¸t sinh mét kho¶n chi phÝ nµo ®ã mµ tiÒn mÆt t¹i doanh nghiÖp cha ®ñ ®Ó chi tr¶. lóc nµy vai trß cña Ng©n hµng hÕt søc quan träng, Ng©n hµng sÏ gióp doanh nghiÖp nµy chi tr¶ hay bï ®¾p nh÷ng kho¶n vèn thiÕu hôt ®ã, gióp doanh nghiÖp vÉn tiÕp tôc s¶n xuÊt kinh doanh  TÝn dông Ng©n hµng lµ c«ng cô huy ®éng vèn ®Ó hç trî vèn cho c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh t¸i s¶n xuÊt më réng theo chiÒu réng vµ chiÒu s©u C¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh chØ cã thÓ ph¸t triÓn vµ ®ñ søc c¹nh tranh trªn thÞ trêng khi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt ®îc sè lîng s¶n phÈm nhiÒu, chÊt lîng cao. Muèn vËy c¸c doanh nghiÖp ph¶i më réng s¶n xuÊt c¶ chiÒu réng vµ chiÒu s©u. §iÒu nµy ®Æt ra cho c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh lµ cÇn ph¶i cã vèn, vèn cña doanh nghiÖp cã thÓ do tÝch luü ®Çn tõ lîi nhuËn thu ®îc hµng n¨m ®Ó t¸i s¶n xuÊt kinh doanh, nhng lîng vèn nµy thêng kh«ng nhiÒu nªn kh«ng ®¸p øng ®îc yªu cÇu vÒ vèn cho c¸c doanh nghiÖp, cho nªn doanh nghiÖp rÊt cÇn sù hç trî vÒ vèn cña tÝn dông ng©n hµng. Lµ mét trung gian tµi chÝnh, Ng©n hµng cã vai trß quan träng tËp trung mäi nguån vèn t¹m thêi nhµn rçi cña tÊt c¶ c¸c tæ chøc kinh tÕ, c¸c tæ chøc v¨n ho¸ x· héi, c¸c tÇng líp d©n c trong vµ ngoµi níc, ®Ó ®¸p øng nhu cÇu vèn cho c¸c doanh nghiÖp thiÕu vèn thùc hiÖn t¸i s¶n xuÊt më réng hoÆc bï ®¾p mét phÇn vèn lu ®éng cña doanh nghiÖp t¹m thêi thiÕu hôt ®¶m b¶o qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp diÔn ra b×nh thêng  TÝn dông ng©n hµng gióp c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh cã c¬ héi tiÕp xóc víi c¸c c«ng nghÖ míi lµ ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn s¶n xuÊt Qua viÖc vay vèn Ng©n hµng, c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh cã thÓ tiÕn hµnh chuyÓn giao nh÷ng c«ng nghÖ míi nhÊt. Tõ ®ã, ®Èy nhanh viÖc hoµn thiÖn chÊt lîng s¶n phÈm, gi¶m gi¸ b¸n. C¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh sÏ cã nhiÒu c¬ héi h¬n trong viÖc chiÕm lÜnh thÞ trêng, gãp phÇn quan träng vµo 12 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 c«ng cuéc ®æi míi ®i lªn chñ nghÜa x· héi vµ trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ë níc ta.  TÝn dông ng©n hµng gãp phÇn ®Èy nhanh qu¸ tr×nh tÝch luü cña x· héi Qu¸ tr×nh tÝch luü vèn cña x· héi ®îc chia thµnh hai ho¹t ®éng chÝnh: + Qu¸ tr×nh tÝch tô vèn : lµ qu¸ tr×nh tiÕt kiÖm nh÷ng kho¶n tiÒn nhá t¹m thêi nhµn rçi nh»m héi ®ñ cho mét nhu cÇu ®Çu t hoÆc tiªu dïng nµo ®ã. §èi víi doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh hä cã thÓ rót ng¾n thêi gian tÝch tô vèn nÕu lùa chän sù tµi trî cña Ng©n hµng + Qu¸ tr×nh tËp trung vèn : lµ qu¸ tr×nh tËp hîp nh÷ng nguån vèn kh¸c nhau trong x· héi lËp thµnh c¸c quü (nh quü ph¸t triÓn s¶n xuÊt, quü ®Çu t). C¸c ng©n hµng th¬ng m¹i tham gia trùc tiÕp vµo qu¸ tr×nh tËp trung vèn cña x· héi vµ gãp phÇn ®Èy nhanh qu¸ tr×nh nµy. Sau ®ã Ng©n hµng tiÕn hµnh ph©n phèi l¹i nh÷ng kho¶n tiÒn nµy phôc vô cho c¸c dù ¸n ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh. Tãm l¹i, trong nÒn kinh tÕ nhiÒu c¹nh tranh hiÖn nay, vai trß luång vèn tÝn dông ng©n hµng lµ rÊt quan träng vµ thiÕt yÕu víi c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh, cÇn cã ®îc sù quan t©m ®óng møc vµ cÇn thiÕt. III. ChÊt lîng tÝn dông Ng©n hµng 1. Quan niÖm vÒ chÊt lîng tÝn dông Ng©n hµng ChÊt lîng tÝn dông lµ mét chØ tiªu tæng hîp, nã ph¶n ¸nh møc ®é thÝch nghi cña Ng©n hµng ®èi víi sù ph¸t triÓn cña m«i trêng bªn ngoµi, thÓ hiÖn søc m¹nh cña Ng©n hµng trong qu¸ tr×nh c¹nh tranh ®Ó tån t¹i. Quan niÖm vÒ chÊt lîng tÝn dông võa cô thÓ - biÓu hiÖn qua c¸c chØ tiªu tÝnh to¸n ®îc, võa trõu tîng - thÓ hiÖn qua kh¶ n¨ng thu hót kh¸nh hµng, t¸c ®éng ®Õn nÒn kinh tÕ. Ho¹t ®éng tÝn dông cña Ng©n hµng rÊt ®a d¹ng, bao gåm c¸c ho¹t ®éng nh cho vay, chݪt khÊu, b¶o l·nh. Ph¹m vi bµi viÕt nµy chØ tËp trung vµo ho¹t ®éng cho vay, chØ tiªu chÊt lîng tÝn dông ë ®©y tËp trung nghiªn cøu chÊt lîng kho¶n vay ®èi víi kh¸ch hµng. §Ó hiÓu râ chÊt lîng ho¹t ®éng tÝn dông tríc hÕt ta nghiªn cøu mét sè yÕu tè cÊu thµnh chÊt lîng ho¹t ®éng tÝn dông. * C¸c yÕu tè cÊu thµnh chÊt lîng tÝn dông Møc ®é an toµn tÝn dông : Tríc khi quyÕt ®Þnh cho vay mét kho¶n vay nµo ®ã ®îc xem xÐt thËn träng vµ liÖu kho¶n vay ®ã cã ®îc hoµn tr¶ ®Çy ®ñ vµ ®óng thêi h¹n kh«ng ? Møc ®é an toµn cña kho¶n vay (hay møc ®é rñi ro tÝn dông) lµ bao nhiªu ? khi mét kho¶n vay bÞ rñi ro hoÆc chøa ®ùng nhiÒu nguy c¬ rñi ro ngêi ta nãi kho¶n vay cã chÊt lîng kÐm. Trong kinh tÕ thÞ trêng “ rñi ro” lu«n ®îc c¸c nhµ qu¶n lÝ Ng©n hµng vµ c¸c nhµ khoa häc rÊt quan t©m nghiªn 13 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 cøu, trong ph¹m vi bµi viÕt nµy chØ ®Ò cËp rñi ro tÝn dông lµ rñi ro lín nhÊt cña Ng©n hµng th¬ng m¹i. Rñi ro tÝn dông bao gåm c¸c kho¶n vay ®Õn k× h¹n mµ ngêi vay kh«ng tr¶ ®îc nî th× Ng©n hµng mÊt c¶ vèn lÉn l·i, nÕu kho¶n thiÖt h¹i lín Ng©n hµng cã thÓ mÊt kh¶ n¨ng chi tr¶ dÉn tíi ph¸ s¶n. TÝn dông dùa vµo lßng tin vµ sù hoµn tr¶ trong t¬ng lai kho¶n nî t¹i mét thêi ®iÓm x¸c ®Þnh. Lßng tin nµy xuÊt ph¸t tõ 2 chñ thÓ cña mèi quan hÖ tÝn dông, ®ã lµ ngêi ®i vay vµ ngêi cho vay. Kh¶ n¨ng tµi chÝnh vµ uy tÝn cña mçi chñ thÓ lµ c¬ së t¹o nªn lßng tin gi÷a hä. Nhng t¬ng lai lu«n chøa ®ùng nh÷ng rñi ro, tÊt c¶ nh÷ng dù ®o¸n, dù tÝnh trong t¬ng lai chØ lµ t¬ng ®èi do vËy khã cã thÓ kh¼ng ®Þnh kho¶n vay ®îc tr¶ ®óng thêi h¹n hay kh«ng, lßng tin vµ sù rñi ro lu«n lu«n lµ ngêi b¹n ®êng trong quan hÖ tÝn dông. Rñi ro trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng lµ kh¸ch quan vµ kh«ng thÓ tr¸nh khái. Rñi ro vµ an toµn lµ 2 thuËt ng÷ cã ý nghÜa tr¸i ngîc nhau, h¹n chÕ rñi ro tÝn dông lµ n©ng cao møc ®é an toµn tÝn dông. Rñi ro lu«n tiÒm Èn do vËy trong ho¹t ®éng tÝn dông chóng ta ph¶i t×m ra ®îc nh÷ng nguyªn nh©n dÉn ®Õn rñi ro tÝn dông ®Ó tõ ®ã cã thÓ ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ mét c¸ch chÝnh x¸c nguyªn nh©n vµ ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p tÝch cùc ®Ó phßng ngõa vµ h¹n chÕ rñi ro, n©ng cao chÊt lîng tÝn dông. Kh¶ n¨ng sinh lêi cña c¸c Ng©n hµng do tÝn dông mang l¹i: Kh¶ n¨ng sinh lêi cña c¸c Ng©n hµng do ho¹t ®éng tÝn dông mang l¹i ®îc thÓ hiÖn ë gãc ®é sau : ChÊt lîng tÝn dông tèt gãp phÇn t¨ng d nî tÝn dông, tõ ®ã t¨ng l·i thu ®îc tõ ho¹t ®éng tÝn dông. Do tÝn dông lµ ho¹t ®éng chñ yÕu t¹o ra lîi nhuËn cho Ng©n hµng th¬ng m¹i nªn chÊt lîng ho¹t ®éng rÊt quan träng nã ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh trong viÖc t¨ng kh¶ n¨ng sinh lêi cña Ng©n hµng, chÊt lîng tÝn dông tèt gãp phÇn gi¶m tØ lÖ nî qu¸ h¹n, gi¶m rñi ro tÝn dông ng©n hµng gióp Ng©n hµng tr¸nh ®îc nh÷ng tæn thÊt do rñi ro tÝn dông mang l¹i, nh÷ng tæn thÊt nµy thêng rÊt lín, nÕu chÊt lîng tÝn dông kh«ng ®îc ®¶m b¶o Ng©n hµng cã nguy c¬ mÊt vèn vµ dÉn tíi kh¶ n¨ng thua lç, ph¸ s¶n. ChÊt lîng tÝn dông tèt còng gãp phÇn n©ng cao uy tÝn cña Ng©n hµng trªn thÞ trêng gióp Ng©n hµng thu hót ®îc ngµy cµng nhiÒu kh¸ch hµng, t¨ng cêng kh¶ n¨ng huy ®éng vèn, t¨ng kh¶ n¨ng thanh kho¶n, t¨ng kh¶ n¨ng sö dông vèn, t¨ng d nî tÝn dông, t¨ng thu nhËp tõ ho¹t ®éng cho vay vµ t¨ng thu nhËp tõ viÖc b¸n c¸c dÞch vô ®i kÌm nh : dÞch vô chuyÓn tiÒn, thanh to¸n quèc tÕ, ngo¹i hèi .... Tãm l¹i, chÊt lîng tÝn dông lµ mét thuËt ng÷ ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng tÝn dông cña Ng©n hµng th¬ng m¹i, nã ®îc cÊu thµnh bëi 2 yÕu tè : møc ®é an toµn vµ kh¶ n¨ng sinh lêi cña Ng©n hµng do ho¹t ®éng tÝn dông mang l¹i. “HiÖu qu¶ ho¹t ®éng tÝn dông” lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt ®èi víi sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña Ng©n hµng v× ho¹t ®éng tÝn dông lµ ho¹t ®éng chñ yÕu mang l¹i lîi 14 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 nhuËn cho Ng©n hµng, nhng còng chøa ®Çy rñi ro lín ®e do¹ møc ®é an toµn trong ho¹t ®éng tÝn dông. Do vËy viÖc t¨ng cêng qu¶n lÝ chÊt lîng ho¹t ®éng tÝn dông, h¹n chÕ rñi ro trong ho¹t ®éng t¹i c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i lu«n lµ mét yªu cÇu bøc xóc, lµ ®iÒu kiÖn sèng cßn cho b¶n th©n mçi Ng©n hµng, cho hÖ thèng Ng©n hµng vµ réng h¬n n÷a lµ cho c¶ nÒn kinh tÕ. 2. C¸c chØ tiªu biÓu hiÖn chÊt lîng tÝn dông Ng©n hµng ChÊt lîng tÝn dông ®îc ®¸nh gi¸ chñ yÕu th«ng qua c¸c chØ tiªu sau 2.1. ChØ tiªu tæng d nî trong h¹n Tæng d nî bao gåm cho vay ng¾n, trung vµ dµi h¹n, cho vay uû th¸c. Tæng d nî thÊp ph¶n ¸nh d nî tÝn dông thÊp, Ng©n hµng kh«ng cã kh¶ n¨ng më réng ho¹t ®éng cho vay, kh¶ n¨ng tiÕp thÞ kh¸ch hµng kÐm, tr×nh ®é ®éi ngò nh©n viªn thÊp ...Tuy vËy tæng d nî cao cha ch¾c ®· ph¶n ¸nh chÊt lîng ho¹t ®éng tÝn dông Ng©n hµng cao, v× vËy ta sö dông chØ tiªu thø hai lµ chØ tiªu tØ lÖ nî qu¸ h¹n. 2.2. ChØ tiªu tû lÖ nî qu¸ h¹n Nî qu¸ h¹n Tû lÖ nî qu¸ h¹n = -------------------Tæng d nî §©y lµ chØ tiªu quan träng h¬n ®¸nh gi¸ ®óng h¬n chÊt lîng ho¹t ®éng tÝn dông cña Ng©n hµng th¬ng m¹i. TØ lÖ nî qu¸ h¹n thÊp biÓu hiÖn chÊt lîng tÝn dông t¹i Ng©n hµng cao, ®é an toµn cña Ng©n hµng cao (hay møc ®é rñi ro trong Ng©n hµng thÊp). TØ lÖ nî qu¸ h¹n cao biÓu hiÖn chÊt lîng tÝn dông thÊp, rñi ro trong ho¹t ®éng tÝn dông cao. PhÇn lín c¸c kho¶n nî qu¸ h¹n lµ c¸c kho¶n nî “cã vÊn ®Ò” cã thÓ bÞ mÊt toµn bé vèn cho vay hoÆc mÊt mét phÇn, ®Ó ®¸nh gÝa chÊt lîng tÝn dông cña mét Ng©n hµng ngêi ta thêng dïng chØ tiªu nµy. Ng©n hµng th¬ng m¹i cã nhiÒu kho¶n nî qu¸ h¹n cã nguy c¬ bÞ mÊt vèn. Khi ®ã Ng©n hµng th¬ng m¹i sÏ bÞ ®¸nh gi¸ lµ cã chÊt lîng tÝn dông thÊp. Khi ph©n tÝch ®¸nh gi¸ chÊt lîng tÝn dông ngêi ta thêng ph©n nî qu¸ h¹n theo c¸c tiªu thøc sau: + Nî qu¸ h¹n theo lo¹i h×nh kinh tÕ vµ thêi gian qu¸ h¹n Nî qu¸ h¹n ph©n theo thêi gian qu¸ h¹n gåm cã : nî qu¸ h¹n díi 180 ngµy, tõ 180 ngµy ®Õn 360 ngµy vµ trªn 360 ngµy. Víi mçi lo¹i nî qu¸ h¹n cã mét møc l·i suÊt ph¹t kh¸c nhau, thêi gian qu¸ h¹n cµng l©u th× l·i suÊt ph¹t cµng lín v× ®é rñi ro cµng lín, c¸c mãn nî trªn 360 ngµy ®Òu ®îc coi lµ c¸c kho¶n nî khã ®ßi. + Nî qu¸ h¹n theo lo¹i h×nh kinh tÕ vµ thêi gian cho vay 15 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Trong tõng lo¹i h×nh kinh tÕ nî qu¸ h¹n ®îc chia thµnh nî qu¸ h¹n ng¾n h¹n (bao gåm nî qu¸ h¹n ®èi víi lo¹i h×nh cho vay ng¾n h¹n), nî qu¸ h¹n trung vµ dµi h¹n (bao gåm nî qu¸ h¹n ®èi víi lo¹i h×nh cho vay trung vµ dµi h¹n) 2.3. Tû lÖ nî qu¸ h¹n cã kh¶ n¨ng thu håi §Ó ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c h¬n chÊt lîng tÝn dông cÇn sö dông thªm chØ tiªu nî cã kh¶ n¨ng thu håi, chØ tiªu nµy ®îc x¸c ®Þnh nh sau : Tû lÖ nî qu¸ h¹n Nî qu¸ h¹n cã kh¶ n¨ng thu håi cã kh¶ n¨ng = -------------------------------------thu håi Nî qu¸ h¹n Ng©n hµng cã tû lÖ nî qu¸ h¹n cao nhng bao nhiªu phÇn tr¨m trong tæng nî qu¸ h¹n cã kh¶ n¨ng thu håi, bao nhiªu phÇn tr¨m kh«ng cã kh¶ n¨ng thu håi. Do vËy sö dông thªm chØ tiªu nµy cho phÐp ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c h¬n vÒ chÊt lîng ho¹t ®éng tÝn dông. 2.4. ChØ tiªu thêi h¹n hoµn vèn vµ vßng quay vèn tÝn dông §Ó ®¸nh gi¸ chÊt lîng ho¹t ®éng tÝn dông ®îc ®óng ®¾n th× ngoµi c¸c chØ tiªu trªn cÇn ph¶i xem xÐt ®Õn vßng quay vèn tÝn dông vµ thêi h¹n hoµn tr¶ + Thêi h¹n hoµn tr¶ : lµ mét qu¸ tr×nh tõ lóc cho vay ®Õn khi thu håi hÕt nî. V× vËy viÖc x¸c ®Þnh thêi h¹n hoµn tr¶ lµ rÊt quan träng. NÕu x¸c ®Þnh ®îc ®óng vµ hîp lÝ doanh nghiÖp sÏ tiÕn hµnh s¶n xuÊt kinh doanh mét c¸ch thuËn lîi vµ ®¶m b¶o tr¶ ®îc nî Ng©n hµng ®óng k× h¹n. NÕu thêi h¹n hoµn tr¶ x¸c ®Þnh lín h¬n tèc ®é lu©n chuyÓn vèn cña doanh nghiÖp sÏ dÉn ®Õn viÖc doanh nghiÖp sö dông vèn vay sang môc ®Ých kh¸c, g©y khã kh¨n cho Ng©n hµng trong viÖc thu nî khi ®Õn h¹n, cã thÓ g©y tæn thÊt. NÕu thêi h¹n cho vay ng¾n h¬n sÏ g©y c¨ng th¼ng cho doanh nghiÖp vÒ vèn dÉn ®Õn doanh nghiÖp kh«ng thÓ tr¶ ®îc nî Ng©n hµng ®óng h¹n c¶ gèc vµ l·i. V× vËy, viÖc x¸c ®Þnh thêi h¹n cho vay ph¶i cã sù tÝnh to¸n dùa trªn c¬ së khoa häc, ®¶m b¶o sè tiÒn cho vay ®îc sö dông ®óng môc ®Ých, ph¸t huy cã hiÖu qu¶ tèt ®Ó Ng©n hµng thu ®îc gèc vµ l·i ®Çy ®ñ, ®óng h¹n. ViÖc x¸c ®Þnh thêi h¹n cho vay c¨n cø vµo : - §Æc ®iÓm kinh doanh cña Ng©n hµng - Tèc ®é lu©n chuyÓn vèn cña kh¸ch hµng - Kh¶ n¨ng thu nhËp cña kh¸ch hµng + Vßng quay vèn tÝn dông : §îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc díi ®©y Vßng quay Doanh sè thu nî trong k× vèn = ---------------------------------tÝn dông D nî b×nh qu©n trong k× ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh tèc ®é lu©n chuyÓn vèn nhanh hay chËm, sè vßng quay cµng lín th× tèc ®é lu©n chuyÓn ®îc ®¸nh gi¸ lµ tèt. Song nÕu qu¸ nhanh 16 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 thÓ hiÖn c¬ cÊu tÝn dông cha hîp lÝ. V× vËy cã mét nh©n tè cÇn xem xÐt n÷a lµ thu nhËp tõ ho¹t ®éng cho vay. 2.5. ChØ tiªu thu nhËp tõ ho¹t ®éng cho vay ChØ tiªu nµy ®îc x¸c ®Þnh nh sau: Thu nhËp L·i tõ ho¹t ®éng cho vay tõ ho¹t ®éng = ---------------------------------cho vay Tæng thu nhËp ChÊt lîng ho¹t ®éng tÝn dông ®îc n©ng cao chØ thùc sù cã ý nghÜa khi nã gãp phÇn n©ng cao kh¶ n¨ng sinh lêi cña Ng©n hµng. Thu nhËp tõ ho¹t ®éng cho vay lµ chØ tiªu cÇn thiÕt ®Ó ®o lêng kh¶ n¨ng sinh lêi cña Ng©n hµng do ho¹t ®éng tÝn dông mang l¹i. Tuy nhiªn, khi ®¸nh gi¸ kh«ng nªn chØ ph©n tÝch trªn sè t¬ng ®èi (tû lÖ %) mµ nªn ph©n tÝch sè tuyÖt ®èi ®Ó thÊy râ møc ®é thiÖt h¹i cña Ng©n hµng, kÕt hîp so s¸nh chØ tiªu nî qu¸ h¹n b×nh qu©n trong hÖ thèng vµ theo dâi t×nh h×nh biÕn ®éng cña chØ tiªu ph©n tÝch qua c¸c n¨m sÏ thÊy ®îc chÊt lîng tÝn dông cña Ng©n hµng. TiÕp tôc ph©n tÝch c¸c nh©n tè ¶nh hëng, tõ ®ã cã biÖn ph¸p n©ng cao chÊt lîng ho¹t ®éng tÝn dông. 3. Nh÷ng nh©n tè ¶nh hëng tíi chÊt lîng tÝn dông . 3.1. Nh÷ng nh©n tè kh¸ch quan . Nh÷ng nh©n tè nµy bao gåm : m«i trêng kinh tÕ vµ m«i trêng ph¸p lÝ chi phèi ho¹t ®éng cña mét doanh nghiÖp, mét Ng©n hµng, bÊt cø thµnh phÇn nµo ho¹t ®éng trong nã. 3.1.1 M«i trêng kinh tÕ. Nghiªn cøu sù ¶nh hëng cña m«i trêng kinh tÕ ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh tiÒn tÖ cña Ng©n hµng sÏ thÊy ®îc ¶nh hëng cña nã ®Õn chÊt lîng tÝn dông. BÊt k× Ng©n hµng nµo còng chÞu sù chi phèi cña nh÷ng chu k× kinh tÕ. Trong giai ®o¹n nÒn kinh tÕ hng thÞnh, c¸c doanh nghiÖp lµm ¨n ph¸t ®¹t, xuÊt hiÖn nhiÒu nhu cÇu më réng s¶n xuÊt, nªn nhu cÇu tÝn dông t¨ng. Ho¹t ®éng tÝn dông cña Ng©n hµng sÏ ph¸t triÓn víi kh¶ n¨ng hoµn tr¶ cña c¸c doanh nghiÖp cao. Cßn trong giai ®o¹n nÒn kinh tÕ suy tho¸i, tÊt yÕu nhu cÇu tÝn dông gi¶m vµ kh¶ n¨ng hoµn tr¶ c¸c kho¶n nî cña doanh nghiÖp còng bÞ ¶nh hëng theo chiÒu híng xÊu. Lóc nµy, vèn Ng©n hµng bÞ ø ®äng, nguån vèn sö dông kh«ng hiÖu qu¶. Chu k× kinh tÕ cã ¶nh hëng ®Õn chÊt lîng tÝn dông xÐt trªn quan ®iÓm kh¸ch hµng. Khi nÒn kinh tÕ ®i xuèng, ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp bÞ ®×nh trÖ do s¶n phÈm kh«ng tiªu thô ®îc, doanh thu gi¶m sót. Doanh nghiÖp khã cã kh¶ n¨ng tr¶ ®îc nî Ng©n hµng, chÊt lîng tÝn dông lóc nµy bÞ ®¸nh gi¸ lµ kÐm. Vµ ngîc l¹i, nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp 17 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 còng ph¸t triÓn më réng, doanh nghiÖp cã kh¶ n¨ng tr¶ nî Ng©n hµng vµ cã nh÷ng dù ¸n tiÒm n¨ng míi, nhu cÇu tÝn dông xuÊt hiÖn. Nh÷ng biÕn ®éng vÒ l·i suÊt, tØ gi¸ trªn thÞ trêng còng ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn l·i suÊt Ng©n hµng, dÉn ®Õn ¶nh hëng tíi møc l·i suÊt cña kho¶n tÝn dông. Cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh §«ng Nam ¸ ®· cho thÊy sù t¸c ®éng trùc tiÕp cña sù mÊt gi¸ ®ång néi tÖ ®Õn ho¹t ®éng tÝn dông cña Ng©n hµng 3.1.2 M«i trêng ph¸p lÝ. M«i trêng ph¸p lÝ lµ mét hÖ thèng luËt vµ c¸c v¨n b¶n ph¸p qui liªn quan ®Õn ho¹t ®éng cña Ng©n hµng th¬ng m¹i nãi chung vµ ho¹t ®éng tÝn dông nãi riªng. HiÖn nay, hÖ thèng v¨n b¶n ph¸p luËt cßn cha ®ång bé, g©y khã kh¨n cho Ng©n hµng khi kÝ kÕt vµ thùc hiÖn c¸c hîp ®ång tÝn dông. Ch¼ng h¹n, LuËt Ng©n hµng qui ®Þnh khi cho vay ph¶i cã tµi s¶n thÕ chÊp nhng thùc tÕ víi c¸c doanh nghiÖp nhµ níc Ng©n hµng cho vay chñ yÕu b»ng tÝn chÊp (tµi s¶n cña doanh nghiÖp nµy thuéc së h÷u nhµ níc, nÕu ph¸t m¹i tµi s¶n th× còng chØ lµ lÊy tõ tói nµy sang tói kia cña nhµ níc mµ th«i). Râ rµng, nh÷ng qui ®Þnh vÒ thÕ chÊp tµi s¶n ®· ¶nh hëng ®Õn chÊt lîng tÝn dông. Thùc tÕ cho thÊy, LuËt Ng©n hµng cßn cha ®ång bé víi nh÷ng qui ®Þnh, v¨n b¶n díi luËt, g©y khã kh¨n cho viÖc qu¶n lÝ chÊt lîng tÝn dông cña Ng©n hµng. Sù thay ®æi c¸c chñ tr¬ng, chÝnh s¸ch Nhµ níc cã t¸c ®éng lín ®Õn kh¶ n¨ng tr¶ nî cña c¸c doanh nghiÖp. §Æc biÖt vÒ c¬ cÊu kinh tÕ, c¸c chÝnh s¸ch xuÊt nhËp khÈu nÕu cã sù thay ®æi ®ét ngét sÏ g©y ra x¸o trén ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. §iÒu ®ã ¶nh hëng tíi kh¶ n¨ng tr¶ nî cña doanh nghiÖp, dÉn ®Õn nî qu¸ h¹n, nî khã ®ßi. 3.1.3. Nh÷ng nh©n tè bÊt kh¶ kh¸ng. Ngoµi ra cßn cã nh÷ng nh©n tè ¶nh hëng nh biÕn ®éng cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi, thiªn tai lò lôt, ho¶ ho¹n, h¹n h¸n ®éng ®Êt ... trùc tiÕp g©y bÊt lîi cho t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña kh¸ch hµng lµm ¶nh hëng ®Õn kh¶ n¨ng tr¶ nî cña kh¸ch hµng. 3.2. Nh÷ng nh©n tè chñ quan (tõ phÝa Ng©n hµng). C¸c nh©n tè chñ quan ¶nh hëng tíi ho¹t ®éng tÝn dông lµ c¸c nh©n tè ¶nh hëng trùc tiÕp tíi tÊt c¶ c¸c khÝa c¹nh kh¸c nhau cña chÊt lîng tÝn dông. Cã mét sè nh©n tè sau cÇn quan t©m xem xÐt: 3.2.1 ChiÕn lîc kinh doanh dµi h¹n ChiÕn lîc kinh doanh lµ nh©n tè ¶nh hëng ®Çu tiªn tíi chÊt lîng tÝn dông, nÕu kh«ng cã chiÕn lîc kinh doanh Ng©n hµng sÏ lu«n bÞ ®éng. Trªn c¬ së chiÕn lîc kinh doanh dµi h¹n ®óng ®¾n Ng©n hµng th¬ng m¹i míi cã thÓ cã nh÷ng kÕ ho¹ch bé phËn ®óng ®¾n cho tõng thêi k× ®Ó ®¶m b¶o thùc hiÖn môc tiªu ®Ò ra. 18 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 §Æc biÖt c¸c kÕ ho¹ch bé phËn ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn chÊt lîng tÝn dông nh : kÕ ho¹ch marketing, kÕ ho¹ch ph¸t triÓn nguån nh©n lùc ... 3.2.2. C«ng t¸c tæ chøc Ng©n hµng Tæ chøc Ng©n hµng ®îc s¾p xÕp mét c¸ch cã khoa häc, ®¶m b¶o sù ph©n phèi chÆt chÏ, nhÞp nhµng gi÷a c¸c phßng ban chøc n¨ng sÏ t¹o ®iÒu kiÖn ®¸p øng kÞp thêi nhu cÇu kh¸ch hµng, gióp Ng©n hµng theo dâi qu¶n lÝ s¸t sao c¸c kho¶n cho vay, c¸c kho¶n huy ®éng vèn. §©y lµ c¬ së ®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng tÝn dông lµnh m¹nh vµ qu¶n lÝ hiÖu qu¶ c¸c kho¶n vay. 3.2.3. ChÝnh s¸ch tÝn dông ChÝnh s¸ch tÝn dông lµ kim chØ nam ®¶m b¶o cho ho¹t ®éng tÝn dông ®i ®óng híng, nã cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh ®Õn sù thµnh c«ng hay thÊt b¹i cña mét Ng©n hµng th¬ng m¹i. Mét chÝnh s¸ch tÝn dông ®óng ®¾n sÏ thu hót ®îc nhiÒu kh¸ch hµng, ®¶m b¶o kh¶ n¨ng sinh lêi tõ ho¹t ®éng tÝn dông trªn c¬ së ph©n t¸n rñi ro, tu©n thñ ph¸p luËt, ®êng lèi, chÝnh s¸ch cña nhµ níc vµ ®¶m b¶o c«ng b»ng x· héi. §iÒu ®ã còng cã nghÜa lµ chÊt lîng tÝn dông tuú thuéc vµo chÝnh s¸ch tÝn dông cña Ng©n hµng th¬ng m¹i cã ®óng d¾n hay kh«ng. BÊt cø Ng©n hµng nµo muèn cã chÊt lîng tÝn dông tèt ®Òu ph¶i cã chÝnh s¸ch phï hîp. 3.2.4. Qui tr×nh tÝn dông Bao gåm nh÷ng bíc ph¶i thùc hiÖn trong qu¸ tr×nh cho vay, thu nî nh»m ®¶m b¶o an toµn vèn tÝn dông. Nã ®îc b¾t ®Çu tõ khi chuÈn bÞ cho vay, ph¸t tiÒn vay, kiÓm tra qu¸ tr×nh cho vay ®Õn khi thu håi ®îc nî. ChÊt lîng tÝn dông cã ®îc ®¶m b¶o hay kh«ng tuú thuéc vµo viÖc thùc hiÖn tèt c¸c qui ®Þnh ë tõng bíc vµ sù phèi hîp nhÞp nhµng gi÷a c¸c bíc trong qui tr×nh tÝn dông. Trong qui tr×nh tÝn dông, bíc chuÈn bÞ cho vay rÊt quan träng (kh¸ch hµng nép hå s¬ vay vèn), bíc nµy lµ c¬ së ®Þnh lîng ho¹t ®éng tÝn dông. Tuú thuéc vµo chÊt lîng c«ng t¸c thÈm ®Þnh ®èi tîng ®îc vay vèn còng nh qui ®Þnh vÒ ®iÒu kiÖn vµ thñ tôc cho vay vña tõng Ng©n hµng th¬ng m¹i. KiÓm tra qu¸ tr×nh sö dông vèn vay gióp cho Ng©n hµng n¾m ®îc diÔn biÕn cña kho¶n tÝn dông ®· cung cÊp cho kh¸ch hµng ®Ó cã nh÷ng ®iÒu chØnh, can thiÖp khi cÇn thiÕt, sím ng¨n ngõa rñi ro cã thÓ x¶y ra. Vµ viÖc ¸p dông cã hiÖu qu¶ c¸c h×nh thøc kiÓm tra sÏ thiÕt lËp ®îc mét hÖ thèng phßng ngõa h÷u hiÖu cho chÊt lîng tÝn dông, gãp phÇn c¶i thiÖn ho¹t ®éng tÝn dông. Thu håi nî vay lµ kh©u quan träng quyÕt ®Þnh ®Õn sù tån t¹i cña Ng©n hµng. Sù nh¹y bÐn cña Ng©n hµng trong viÖc ph¸t hiÖn kÞp thêi nh÷ng biÓu hiÖn bÊt lîi x¶y ra ®èi víi kh¸ch hµng còng nh nh÷ng biÖn ph¸p xö lÝ kÞp thêi sÏ gi¶m tèi thiÓu nh÷ng kho¶n nî qu¸ h¹n vµ ®iÒu ®ã sÏ cã t¸c dông tÝch cùc ®èi víi ho¹t ®éng tÝn dông. 19 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 3.2.5 C«ng t¸c kiÓm tra gi¸m s¸t tÝn dông. §©y lµ biÖn ph¸p gióp cho ban l·nh ®¹o Ng©n hµng cã ®îc nh÷ng th«ng tin vÒ t×nh h×nh kinh doanh nh»m duy tr× cã hiÖu qu¶ c¸c ho¹t ®éng kinh doanh ®ang ®îc xóc tiÕn phï hîp víi c¸c chÝnh s¸ch, thùc hiÖn ®îc c¸c môc tiªu ®· ®Þnh trong lÜnh vùc tÝn dông. Ho¹t ®éng kiÓm tra gi¸m s¸t bao gåm : + KiÓm tra chÝnh s¸ch tÝn dông vµ c¸c thñ tôc cã liªn quan ®Õn kho¶n vay (thÈm quyÒn ®iÒu hµnh qu¶n lÝ, gi¸m s¸t c¸c kho¶n vay, hå s¬, thñ tôc cho vay) + KiÓm tra ®Þnh k× ®ét xuÊt do kiÓm so¸t viªn néi bé hoÆc do héi ®ång kiÓm tra gi¸m s¸t, thùc hiÖn c¸c b¸o c¸o c¸c trêng hîp ngo¹i lÖ, nh÷ng vi ph¹m chÝnh s¸ch, qui tr×nh nghiÖp vô, kiÓm tra c¸c ho¹t ®éng cã liªn quan ®Õn tÝn dông. §Ó c«ng t¸c kiÓm tra ®¸nh gi¸ ®óng kÕt qu¶ ®ßi hái c¸n bé kiÓm tra gi¸m s¸t ph¶i cã tr×nh ®é nghiÖp vô cao, ph¶i cã phÈm chÊt ®¹o ®øc tèt, ph¶i trung thùc kh¸nh quan. 3.2.6 HÖ thèng th«ng tin tÝn dông. Sè lîng, chÊt lîng cña th«ng tin quyÕt ®Þnh ®Õn møc ®é chÝnh x¸c trong viÖc ph©n tÝch, nhËn ®Þnh thÞ trêng, ®¸nh gi¸ kh¸ch hµng... gióp c¸n bé tÝn dông ®¸nh gi¸ nh÷ng quyÕt ®Þnh cho vay s¸ng suèt h¬n, th«ng tin cµng ®Çy ®ñ, chÊt lîng, nhanh chãng kÞp thêi tuú vµo kh¶ n¨ng phßng ngõa rñi ro tÝn dông, n©ng cao chÊt lîng tÝn dông. 3.2.7 PhÈm chÊt vµ tr×nh ®é c¸n bé. Con ngêi lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh ®Õn sù thµnh b¹i trong ho¹t ®éng kinh doanh cña Ng©n hµng còng nh viÖc ®¶m b¶o chÊt lîng ho¹t ®éng tÝn dông. ChÊt lîng nh©n sù ngµy cµng ®îc ®ßi hái cao ®Ó cã thÓ ®¸p øng nhanh, kÞp thêi vµ cã hiÖu qu¶ thÝch øng víi sù thay ®æi nhanh chãng cña m«i trêng kinh doanh tõ ®ã t¸c ®éng ®Õn sù thay ®æi cña ho¹t ®éng tÝn dông. ViÖc tuyÓn chän nh©n sù cã ®¹o ®øc nghÒ nghiÖp vµ giái chuyªn m«n (cã kh¶ n¨ng ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh tÕ cña dù ¸n xin vay, ®¸nh gi¸ tµi s¶n ®¶m b¶o, gi¸m s¸t qu¶n lÝ cho vay ...) sÏ gióp Ng©n hµng cã thÓ ng¨n ngõa ®îc nh÷ng sai ph¹m cã thÓ x¶y ra trong ho¹t ®éng tÝn dông. 3.3. Nh÷ng nh©n tè vÒ phÝa kh¸ch hµng. 3.3.1 N¨ng lùc kh¸ch hµng. Mét trong nh÷ng nguyªn nh©n dÉn ®Õn c¸c kho¶n nî qu¸ h¹n, nî khã ®ßi lµ do c¸c yÕu tè tõ phÝa kh¸ch hµng. Tríc hÕt lµ do n¨ng lùc qu¶n lÝ kinh doanh cña kh¸ch hµng cßn nhiÒu h¹n chÕ. Mét sè doanh nghiÖp lËp ph¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh rÊt hiÖu qu¶ nhng khi ®a vµo thùc hiÖn, do kh«ng lêng hÕt vµ øng phã kÞp thêi víi nh÷ng biÕn ®éng cña thÞ trêng nªn thua lç. Trong c¸c dù ¸n vay vèn Ng©n hµng ®Ó nhËp mua m¸y mãc, thiÕt bÞ, do kh«ng ®ñ tr×nh ®é qu¶n lÝ, ¸p 20