Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
§Ò ¸n Kinh tÕ chÝnh trÞ.
§Ò tµi:
chÝnh s¸ch kinh tÕ míi cña lªnin vµ sù vËn dông nã ë
viÖt nam.
a.phÇn më ®Çu.
Trong lÞch sö ra ®êi vµ ph¸t triÓn chñ nghÜa x· héi thÕ giíi, chÝnh s¸ch kinh
tÕ míi (NEP) cña Lªnin, xuÊt hiÖn vµo nh÷ng n¨m ®Çu tiªn, ë n-íc x· héi chñ
nghÜa ®Çu tiªn trªn thÕ giíi . ChÝnh s¸ch kinh tÕ míi cña Lªnin cã ý nghÜa cùc kú
quan träng, tr-íc hÕt nã kh«i phôc ®-îc nÒn kinh tÕ X« viÕt sau chiÕn tranh. ChØ
trong mét thêi gian ng¾n ®· t¹o ra mét b-íc ph¸t triÓn quan träng biÕn "n-íc
Nga ®ãi" thµnh mét n-íc cã nguån lùc dåi dµo. Tõ ®ã, nã kh¾c phôc khñng
ho¶ng chÝnh trÞ, cñng cè lßng tin cho nh©n d©n vµ sù th¾ng lîi tÊt yÕu vµ b¶n chÊt
tèt ®Ñp cña chñ nghÜa x· héi theo nh÷ng nguyªn lý mµ Lªnin v¹ch ra. ChÝnh s¸ch
kinh tÕ míi cña Lªnin cßn ®¸nh dÊu mét b-íc ph¸t triÓn míi vÒ lý thuyÕt nÒn
kinh tÕ x· héi chñ nghÜa. Theo t- t-ëng nµy nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn, c¸c
h×nh thøc kinh tÕ qu¸ ®é, viÖc duy tr× vµ ph¸t triÓn quan hÖ hµng ho¸ tiÒn tÖ, quan
t©m tíi lîi Ých kinh tÕ c¸ nh©n tr-íc hÕt lµ cña n«ng d©n lµ nh÷ng vÊn ®Ò cã tÝnh
nguyªn t¾c trong viÖc x©y dùng m« h×nh nÒn kinh tÕ x· héi chñ nghÜa .
TiÒm n¨ng t- duy lý luËn, chÝnh trÞ vµ nghÖ thuËt l·nh ®¹o tæ chøc thùc tiÔn
cña Lªnin trong thêi kú chÝnh s¸ch kinh tÕ míi, vÉn lu«n lµ céi nguån cña sù
s¸ng t¹o cña nh÷ng ng-êi céng s¶n ®ang trùc tiÕp l·nh ®¹o c«ng cuéc x©y dùng
x· héi míi ë c¸c giai ®o¹n kh¸c nhau.
ë n-íc ta, nhiÒu ng-êi ®· nãi tíi chÝnh s¸ch kinh tÕ míi cña Lªnin tõ nhiÒu
n¨m tr-íc. Nh-ng hiÖn nay, thùc tiÔn c¸ch m¹ng n-íc ta lµ ®Æt ra nhiÒu vÊn ®Ò,
møc ®é khã kh¨n vµ cô thÓ h¬n, nh- sö dông c¬ cÊu nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ víi
vai trß chñ ®¹o cña nÒn kinh tÕ quèc doanh, vËn dông quan hÖ hµng ho¸ - tiÒn tÖ,
qui luËt gi¸ trÞ víi vai trß kÕ ho¹ch ho¸, vËn dông nguyªn t¾c qu¶n lý tËp trung
d©n chñ trong viÖc ph¸t huy m¹nh mÏ tÝnh chñ ®éng, s¸ng t¹o cña s¬ së vµ ®Þa
-1- Sinh viªn: Ph¹m ThÞ Quúnh Chi
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
§Ò ¸n Kinh tÕ chÝnh trÞ.
ph-¬ng....Kh«ng cã mét chÝnh s¸ch chñ tr-¬ng nµo cã hiÖu qu¶ nÕu kh«ng nhËn
thøc vµ gi¶i quyÕt ®óng ®¾n c¸c vÊn ®Ò c¬ b¶n ®ã. NhËn thøc vµ vËn dông kinh
nghiÖm vÒ chÝnh s¸ch kinh tÕ míi cña Lªnin sÏ gãp phÇn quan träng vµo suy
nghÜ gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò nãi trªn.
Nh÷ng quan ®iÓm kinh tÕ cña §¶ng ta nhÊt lµ tõ §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc
lÇn thø V ®Õn nay ®· thÓ hiÖn sù vËn dông quan ®iÓm cña Lªnin trong chÝnh s¸ch
kinh tÕ míi . TÊt nhiªn, do thêi gian vµ kh«ng gian c¸ch xa nhau, nªn nhËn thøc
vµ vËn dông nã cã sù kh¸c nhau vÒ b-íc ®i, néi dung vµ biÖn ph¸p cô thÓ trong
khi tiÕn hµnh ë n-íc ta. ChÝnh v× vËy em chän ®Ò tµi nµy víi môc ®Ých lµm s¸ng
tá vÊn ®Ò trªn qua viÖc nghiªn cøu vÒ lý luËn cña Lªnin trong chÝnh s¸ch kinh tÕ
míi ®Ó tõ ®ã vËn dông vµo ®iÒu kiÖn n-íc ta. Do tr×nh ®é vµ hiÓu biÕt cã h¹n, bµi
viÕt nµy kh«ng tr¸nh khái nh÷ng h¹n chÕ nhÊt ®Þnh. Em rÊt mong nhËn ý kiÕn
phª b×nh gãp ý cña thÇy c« ®Ó hoµn thiÖn bµi viÕt, nh©n ®©y em thµnh thËt c¸m
¬n thÇy gi¸o NguyÔn TiÕn Long ®· gióp ®ì em hoµn thµnh bµi viÕt nµy.
Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n!
-2- Sinh viªn: Ph¹m ThÞ Quúnh Chi
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
§Ò ¸n Kinh tÕ chÝnh trÞ.
b. phÇn néi dung.
i. c¬ së lý luËn:
1. Hoµn c¶nh ra ®êi cña NEP:
Nh- ta ®· biÕt, chÝnh s¸ch kinh tÕ míi ra ®êi kh«ng chØ g¾n víi bèi c¶nh
lÞch sö n-íc Nga ®Çu nh÷ng n¨m 20 mµ cßn g¾n liÒn víi t×nh h×nh quèc tÕ cã
nh÷ng thay ®æi mang tÝnh b-íc ngoÆt.
VÒ t×nh h×nh quèc tÕ, NEP ra ®êi trong bèi c¶nh quèc tÕ hÕt søc ®Æc biÖt ®ã lµ bèi c¶nh mµ triÓn väng cña c¸ch m¹ng thÕ giíi ®Çy høa hÑn ®-îc h×nh
thµnh vµo n¨m1918 sau th¾ng lîi mang ý nghÜa v¹ch thêi ®¹i nh-ng trong bèi
c¶nh ®ã ®· khiÕn n-íc Nga x« viÕt trÎ tuæi ph¶i tån t¹i ë tr¹ng th¸i biÖt lËp, ®¬n
®éc trong mét thêi gian dµi víi c¸c n-íc t- b¶n chñ nghÜa.
Kh«ng bao l©u sau c¸ch m¹ng th¸ng m-êi, viÖc thùc hiÖn x©y dùng kÕ
ho¹ch chñ nghÜa x· héi cña Lªnin bÞ gi¸n ®o¹n bëi cuéc néi chiÕn 1918 - 1920 .
§Ó ®èi ®Çu víi mét nÒn kinh tÕ thèi n¸t ë trong n-íc vµ sù tÊn c«ng cña c¸c n-íc
t- b¶n chñ nghÜa, Lªnin ®· ¸p dông chÝnh s¸ch céng s¶n thêi chiÕn. Néi dung c¬
b¶n cña chÝnh s¸ch céng s¶n thêi chiÕn lµ tr-ng thu l-¬ng thùc thõa cña n«ng
d©n sau khi dµnh l¹i cho hä møc ¨n tèi thiÓu. §ång thêi xo¸ bá quan hÖ hµng
ho¸ - tiÒn tÖ, xo¸ bá viÖc mua b¸n l-¬ng thùc tù do trªn thÞ tr-êng, thùc hiÖn chÕ
®é cung cÊp hiÖn vËt cho qu©n ®éi vµ bé m¸y nhµ n-íc.
ChÝnh s¸ch céng s¶n thêi chiÕn ®· ®ãng vai trß quan träng trong th¾ng lîi
cña nhµ n-íc X« viÕt. Nhê ®ã mµ qu©n ®éi ®ñ søc chiÕn th¾ng kÎ thï, b¶o vÖ
®-îc nhµ n-íc X« viÕt. Tuy nhiªn, khi hoµ b×nh lËp l¹i, chÝnh s¸ch céng s¶n thêi
chiÕn kh«ng cßn thÝch hîp. Nã trë thµnh nh©n tè k×m h·m sù ph¸t triÓn s¶n xuÊt,
thªm vµo ®ã hËu qu¶ cña chiÕn tranh ®èi víi nÒn kinh tÕ rÊt nÆng nÒ. NÒn kinh tÕ
Nga bÞ l©m vµo t×nh tr¹ng khñng ho¶ng trÇm träng, cô thÓ: 1/4 tµi s¶n quèc gia bÞ
pha huû, n«ng nghiÖp r¬i vµo t×nh tr¹ng ®×nh trÖ, n-íc Nga cã n¨m triÖu ng-êi bÞ
chÕt ®ãi. L-u th«ng ph©n phèi cùc kú rèi ren, ®ång róp gi¶m gi¸ 13 ngh×n ®ång,
-3- Sinh viªn: Ph¹m ThÞ Quúnh Chi
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
§Ò ¸n Kinh tÕ chÝnh trÞ.
ng©n hµng kh«ng cßn lý do ®Ó tån t¹i. N¨m 1920 so víi n¨m 1913 s¶n l-îng
n«ng nghiÖp chØ cßn mét nöa, ®¹i c«ng nghiÖp cßn 1/7, giao th«ng vËn t¶i bÞ tª
liÖt v× thiÕu nguyªn liÖu, tµi chÝnh - tÝn dông th× l©m vµo t×nh tr¹ng rèi lo¹n.
ChÝnh s¸ch céng s¶n thêi chiÕn ®· xo¸ bá nh÷ng kÝch thÝch kinh tÕ, nh÷ng thø
nµy bÞ coi lµ tµn d- cña chñ nghÜa t- b¶n. Sù ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt n«ng nghiÖp
th× bÞ k×m h·m bëi " chÕ ®é tr-ng thu kh«ng tr¶ l¹i s¶n phÈm thÆng d- cña n«ng
d©n, n«ng d©n kh«ng cßn høng thó ®Ó s¶n xuÊt víi ý nghÜ s¶n xuÊt ®Ó lµm g× nÕu
hä cø lÊy hÕt s¶n phÈm thõa. C¶ sù ph©n phèi b×nh qu©n theo chÕ ®é tem phiÕu
trong khi ®ång tiÒn mÊt gi¸ còng lµ trë ng¹i ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ. NhvËy ®· vi ph¹m nguyªn t¾c ph©n phèi b×nh qu©n theo lao ®éng vµ ®iÒu ®ã dÉn tíi
chç ph¸ vì kû luËt lao ®éng ë trong n-íc, n¨ng suÊt lao ®éng gi¶m sót, s¶n xuÊt
®×nh ®èn...t×nh tr¹ng nÒn kinh tÕ n-íc Nga lóc nµy ®-îc Lªnin vÝ nh- mét ng-êi
bÞ ®¸nh thËp tö nhÊt sinh chØ cã thÓ ®i l¹i b»ng ®«i n¹ng cña m×nh.
§øng tr-íc hoµn c¶nh ®ã, §¹i héi X cña §¶ng céng s¶n B«nsªvÝch Nga
(häp tõ 8 ®Õn 16 – 3 – 1921) ®± chð tr¬ng thay chÝnh s²ch “ Kinh tÕ céng s°n
thêi chiÕn” b´ng chÝnh s²ch “Kinh tÕ míi” _ NEP.
2. Néi dung cña NEP:
C¸c néi dung cña NEP lµ mét hÖ thèng gåm nhiÒu m¾t kh©u liªn hoµn, cã
mèi liªn hÖ bªn trong nh- mét d©y chuyÒn, kh«ng thÓ thiÕu kh©u nµo. TÊt c¶ c¸c
kh©u t¹o thµnh c¬ chÕ kinh tÕ cho phÐp nhµ n-íc th¸o gì khã kh¨n, ®iÒu hµnh sù
vËn ®éng kinh tÕ - x· héi.
C¬ chÕ kinh tÕ cña NEP gåm mÊy kh©u sau ®©y:
2.1. Kh©u thø nhÊt cña c¬ chÕ NEP: ThuÕ l-¬ng thùc.
Cã thÓ coi ®©y lµ kh©u ®Çu, lµ b-íc qu¸ ®é tõ tr¹ng th¸i hçn lo¹n sang c¬
chÕ kinh tÕ míi. ThuÕ l-¬ng thùc l¹i lµ kh©u ®Çu tiªn v× trong ®iÒu kiÖn n-íc
Nga lóc Êy, giai cÊp n«ng d©n vµ n«ng nghiÖp lµ nguån nu«i sèng x· héi. S¶n
xuÊt vµ ®êi sèng x· héi phô thuéc vµo n«ng nghiÖp. Khã kh¨n lín nhÊt mµ nhµ
n-íc vÊp ph¶i lµ thiÕu l-¬ng thùc. N¹n ®ãi n¨m 1921 cµng lµm t¨ng khã kh¨n
-4- Sinh viªn: Ph¹m ThÞ Quúnh Chi
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
§Ò ¸n Kinh tÕ chÝnh trÞ.
®ã. V× vËy môc ®Ých trùc tiÕp cña thuÕ l-¬ng thùc lµ mét trong nh÷ng "biÖn ph¸p
cÊp tèc c-¬ng quyÕt nhÊt ®Ó c¶i thiÖn ®êi sèng cña n«ng d©n vµ n©ng cao lùc
l-îng s¶n xuÊt cña hä". Thùc hiÖn thuÕ l-¬ng thùc, xo¸ bá chÕ ®é tr-ng thu
l-¬ng thùc thõa cã nghÜa lµ chuyÓn tõ biÖn ph¸p hµnh chÝnh thuÇn tuý sang biÖn
ph¸p kinh tÕ, thuÕ l-¬ng thùc cã vai trß cña b-íc qu¸ ®é ®ã.
Theo chÝnh s¸ch thuÕ l-¬ng thùc, ng-êi n«ng d©n chØ nép thuÕ l-¬ng thùc
víi mét møc cè ®Þnh trong nhiÒu n¨m. Møc thuÕ nµy c¨n cø vµo ®iÒu kiÖn tù
nhiªn cña ®Êt ®ai canh t¸c. Nãi c¸ch kh¸c thuÕ n«ng nghiÖp chÝnh lµ ®Þa t« mµ
ng-êi n«ng d©n canh t¸c trªn ruéng ®Êt thuéc së h÷u toµn d©n ph¶i tr¶ cho Nhµ
n-íc. Sè l-¬ng thùc cßn l¹i, ng-êi n«ng d©n ®-îc tù do trao ®æi, mua b¸n trªn
thÞ tr-êng.
Nãi tãm l¹i thuÕ l-¬ng thùc lµ ®ßn xeo m¹nh mÏ ®Ó kh«i phôc nÒn n«ng
nghiÖp sau chiÕn tranh, biÓu hiÖn yªu cÇu cña tÝnh quy luËt ®Çu tiªn cña qu¸
tr×nh kh«i phôc kinh tÕ, bëi v×: "ThuÕ l-¬ng thùc sÏ gióp vµo viÖc c¶i thiÖn nÒn
kinh tÕ n«ng d©n. B©y giê, n«ng d©n sÏ b¾t tay vµo viÖc mét c¸ch yªn t©m vµ
h¨ng h¸i h¬n".
2.2. Kh©u thø hai cña c¬ chÕ NEP: Kh«i phôc vµ ph¸t triÓn s¶n xuÊt hµng
ho¸ trong n«ng nghiÖp th«ng qua trao ®æi s¶n phÈm gi÷a n«ng nghiÖp vµ c«ng
nghiÖp.
Trong thêi kú ¸p dông chÝnh s¸ch céng s¶n thêi chiÕn xu h-íng hiÖn vËt ho¸
nÒn n«ng nghiÖp ®-îc duy tr× vµ t¨ng lªn, xu h-íng kinh tÕ hµng ho¸ bÞ k×m
h·m. ý nghÜa vµ c¸c t¸c dông cÇn cã cña thuÕ l-¬ng thùc kh«ng thÓ ph¸t huy
®-îc trong nÒn n«ng nghiÖp tù cung tù cÊp, v× sè n«ng s¶n thõa t¨ng lªn mét
møc ®é nµo ®ã nÕu kh«ng cã trao ®æi th× nã mÊt t¸c dông kÝch thÝch. Do vËy,
muèn c¶i thiÖn ®êi sèng n«ng d©n vµ c«ng d©n th× kh«ng thÓ dùa vµo nÒn n«ng
nghiÖp gia tr-ëng mang tÝnh chÊt tù cung tù cÊp mµ chØ cã thÓ dùa vµo mét nÒn
n«ng nghiÖp hµng ho¸.
-5- Sinh viªn: Ph¹m ThÞ Quúnh Chi
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
§Ò ¸n Kinh tÕ chÝnh trÞ.
Kh¸c víi c¬ chÕ giao nép, tr-ng thu dùa trªn mÖnh lÖnh trong thêi kú thùc
hiÖn chÝnh s¸ch céng s¶n thêi chiÕn, c¬ chÕ kinh tÕ hµng ho¸ cho phÐp ®¹t ®-îc
c¸c môc tiªu nh-:
- §¸p øng nhu cÇu nhiÒu mÆt cña s¶n xuÊt vµ tiªu dïng cña n«ng d©n vµ x·
héi. Th«ng qua trao ®æi hµng ho¸, thóc ®Èy qu¸ tr×nh ph©n c«ng lao ®éng trong
n«ng nghiÖp khuyÕn khÝch s¶n xuÊt n«ng nghiÖp võa ®i vµo chuyªn canh võa
ph¸t triÓn kinh doanh tæng hîp, nhê ®ã c¸c lùc l-îng s¶n xuÊt trong n«ng nghiÖp
®-îc kh«i phôc vµ ph¸t triÓn.
- §ã lµ con ®-êng ®Ó nhµ n-íc gi¶i quyÕt vÊn ®Ò l-¬ng thùc mét c¸ch v÷ng
ch¾c. S¶n xuÊt l-¬ng thùc ngµy cµng mang tÝch chÊt hµng ho¸ th× n«ng d©n cã lîi
h¬n, nªn võa më réng diÖn tÝch canh t¸c, võa th©m canh nhê ®Çu t- thªm vèn vµ
lao ®éng. KÕt qu¶ lµ tæng sè l-¬ng thùc cña x· héi t¨ng lªn, khèi l-îng l-¬ng
thùc vµo tay nhµ n-íc qua con ®-êng trao ®æi vµ thu thuÕ còng ngµy cµng t¨ng.
- Kh«i phôc vµ ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸ trong n«ng nghiÖp lµm sèng l¹i
c¸c ngµnh kinh tÕ vµ toµn bé sinh ho¹t x· héi ë thµnh thÞ vµ n«ng th«n.
Nh- vËy chÝnh s¸ch thuÕ l-¬ng thùc cña Lªnin cßn bao hµm t- t-ëng chuyÓn
sang kinh doanh l-¬ng thùc, ®-îc coi nh- mét ®ßn bÈy quan träng cho sù ph¸t
triÓn s¶n xuÊt l-¬ng thùc vµ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp nãi chung. Theo h-íng ®ã nhµ
n-íc ®· ®em l¹i sù gióp ®ì to lín vÒ tµi chÝnh vµ kü thuËt cho n«ng d©n.
2.3. Kh©u thø ba cña c¬ chÕ NEP: Kh«i phôc vµ tæ chøc l¹i nÒn s¶n xuÊtt
c«ng nghiÖp phï hîp víi yªu cÇu cña n«ng nghiÖp vµ n«ng d©n.
Mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn ®Ó thùc hiÖn trao ®æi hµng ho¸ lµ cÇn quü hµng
c«ng nghiÖp cã c¬ cÊu phï hîp víi yªu cÇu n«ng th«n. Nh-ng trong lóc nµy s¶n
xuÊt c«ng nghiÖp ®ang sa sót v× thiÕu l-¬ng thùc vµ nguyªn liÖu. V× vËy, ph¶i
xem xÐt mét c¸ch thiÕt thùc yªu cÇu vµ kh¶ n¨ng kh«i phôc c«ng nghiÖp. Qu¸
tr×nh kh«i phôc s¶n xuÊt c«ng nghiÖp cã nh÷ng ®Æc ®iÓm vµ tÝnh quy luËt sau :
Mét lµ, kh«i phôc c«ng nghiÖp trªn c¬ së kü thuËt cò:
-6- Sinh viªn: Ph¹m ThÞ Quúnh Chi
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
§Ò ¸n Kinh tÕ chÝnh trÞ.
§©y lµ mét tÊt yÕu vÒ hai ph-¬ng diÖn kinh tÕ vµ x· héi v× trong ®iÒu kiÖn
khã kh¨n lóc bÊy giê nhµ n-íc cã rÊt Ýt vèn ®Çu t- cho c«ng nghiÖp, cßn vÒ mÆt
x· héi th× thu hót c«ng nh©n trë vÒ xÝ nghiÖp, t¹o thªm c«ng viÖc lµm, nhê ®ã
cñng cè kû luËt lao ®éng, tËp hîp l¹i giai cÊp c«ng nh©n, nhanh chãng æn ®Þnh
s¶n xuÊt.
Hai lµ, ph¹m vi kh«i phôc s¶n xuÊt c«ng nghiÖp c©n ®èi víi nguån tµi
chÝnh, nguyªn liÖu vµ nhiªn liÖu:
Do kh«i phôc c«ng nghiÖp dùa trªn kh¶ n¨ng c©n ®èi thùc tÕ, nªn nhµ n-íc
thùc hiÖn ®-îc sù tËp trung s¶n xuÊt trong c«ng nghiÖp. §©y kh«ng ph¶i lµ sù tËp
trung ho¸ t¹o ra xÝ nghiÖp lín míi, mµ lµ tËp trung nh÷ng c¬ së ®· b¶o ®¶m ®-îc
nguyªn liÖu, dù tr÷ vËt chÊt vµ tµi chÝnh. §ã lµ nh÷ng xÝ nghiÖp trong kÕ ho¹ch
nhµ n-íc ®-îc cung øng toµn bé hay mét phÇn c¸c ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt.
TËp trung s¶n xuÊt nh- vËy cho phÐp t¹o ra s¶n phÈm thÆng d-, dï chØ lµ cña
mét bé phËn c«ng nghiÖp vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho h¹ch to¸n kinh tÕ.
Ba lµ, b-íc ®i cña qu¸ tr×nh kh«i phôc c«ng nghiÖp:
XuÊt ph¸t tõ nhu cÇu n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n, cã tÝnh ®Õn kh¶ n¨ng tÝch
luü ngay trong qu¸ tr×nh kh«i phôc, nÒn c«ng nghiÖp ®-îc kh«i phôc theo b-íc
®i nh- sau:
Tr-íc hÕt lµ kh«i phôc c«ng nghiÖp nhÑ vµ c«ng nghiÖp thùc phÈm, lµ nh÷ng
ngµnh g¾n bã víi n«ng nghiÖp vÒ nguyªn liÖu vµ tiªu thô s¶n phÈm.
TiÕp ®ã kh«i phôc c«ng nghiÖp than. C¸c ngµnh c«ng nghiÖp nÆng ®-îc
kh«i phôc chËm h¬n. Vèn ®Çu t- phÇn lín ®-îc nhµ n-íc h-íng vµo ph¸t triÓn
c¬ së n¨ng l-îng. C«ng nghiÖp dÇu khÝ ®-îc kh«i phôc vµ c¶i t¹o c¬ b¶n, cïng
víi c¸c c¬ së n¨ng l-îng kh¸c.
Bèn lµ, sö dông c¬ cÊu nhiÒu thµnh phÇn trong kh«i phôc c«ng nghiÖp:
H×nh thøc kinh tÕ c¬ b¶n trong viÖc sö dông c¬ cÊu kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn
lµ h×nh thøc chñ nghÜa t- b¶n nhµ n-íc nh- h×nh thøc t« nh-îng trong c«ng
nghiÖp, h×nh thøc hîp t¸c x· cña nh÷ng ng-êi s¶n xuÊt nhá, h×nh thøc t- nh©n
lµm ®¹i lý cho nhµ n-íc trong th-¬ng nghiÖp, h×nh thøc nhµ n-íc cho t- nh©n
thuª xÝ nghiÖp, vïng má, khu rõng, khu ®Êt...
-7- Sinh viªn: Ph¹m ThÞ Quúnh Chi
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
§Ò ¸n Kinh tÕ chÝnh trÞ.
Thùc chÊt cña c¸c h×nh thøc ®ã lµ "nh÷ng m¾t xÝch trung gian cã thÓ t¹o
®iÒu kiÖn thuËn lîi cho b-íc chuyÓn tõ chÕ ®é gia tr-ëng, tõ nÒn tiÓu s¶n xuÊt
lªn chñ nghÜa x· héi".
N¨m lµ, chuyÓn tõ c¬ chÕ qu¶n lý tËp trung b»ng mÖnh lÖnh sang c¬ chÕ h¹ch
to¸n kinh tÕ theo nguyªn t¾c tËp trung d©n chñ:
Trong ®iÒu kiÖn thùc hiÖn NEP, c«ng nghiÖp kh«ng thÓ tiÕp tôc sèng dùa
vµo ng©n s¸ch nhµ n-íc, kh«ng thÓ qu¶n lý tËp trung b»ng mÖnh lÖnh nh- tr-íc,
ph-¬ng ph¸pqu¶n lý b»ng chØ thÞ th¼ng ®-îc thay b»ng sù kÕt hîp tèi -u, ph-¬ng
ph¸p hµnh chÝnh víi ph-¬ng ph¸p kinh tÕ. Sù chuyÓn biÕn trong qu¶n lý c«ng
nghiÖp bao gåm mÊy néi dung chñ yÕu:
Tr-íc tiªn, tiÕn hµnh h¹ch to¸n kinh tÕ ë c¸c xÝ nghiÖp. C¸c xÝ nghiÖp h¹ch
to¸n kinh tÕ ®-îc quyÒn tæ chøc cung øng, quyÒn tiªu thô s¶n phÈm cña m×nh
trªn thÞ tr-êng.Muèn chuyÓn sang h¹ch to¸n kinh tÕ, kh«ng nh÷ng ph¶i b¶o ®¶m
quyÒn tù chñ cña xÝ nghiÖp vÒ s¶n xuÊt mµ cßn thùc hiÖn quyÒn tù chñ tµi chÝnh,
nhÊt lµ vÒ ph©n phèi lîi nhuËn vµ tiÒn l-¬ng. Sè lîi nhuËn do xÝ nghiÖp t¹o ra
®-îc dµnh 20% ®Ó trang tr¶i c¸c chi phÝ vµ më réng s¶n xuÊt, phÇn cßn l¹i nép
vµo ng©n s¸ch nhµ n-íc. Nh- vËy do ph¶i tÝnh to¸n ®Õn chi phÝ lç l·i nªn c¸c xÝ
nghiÖp ®· thùc hiÖn ®-îc tiÕt kiÖm, ®ång thêi nhê ph¸t huy quyÒn tù chñ,
khuyÕn khÝch b»ng tiÒn th-ëng ®· ph¸t huy kh¶ n¨ng s¸ng t¹o, n©ng cao n¨ng
suÊt lao ®éng.
Trong thêi kú nµy, nhê cã chÝnh s¸ch ®iÒu tiÕt gi¸ c¶ thÝch hîp mµ nhµ n-íc
®· giµnh ®-îc thÞ tr-êng n«ng th«n. §iÒu cÇn chó ý trong qu¸ tr×nh phÊn ®Êu ®Ó
thiÕt lËp quan hÖ kinh tÕ vµ tû gi¸ hîp lý gi÷a hai ngµnh lµ nh÷ng biÖn ph¸p cho
kinh tÕ hai ngµnh t¸c ®éng lÉn nhau, bæ sung cho nhau trong sù ph¸t triÓn, chø
kh«ng ph¶i k×m h·m nhau.
Khi c¸c xÝ nghiÖp chuyÓn sang h¹ch to¸n kinh tÕ sö dông ngµy cµng réng
r·i quan hÖ hµng ho¸ - tiÒn tÖ, th× ®ßi hái ph¶i ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý vÜ m« trong
c«ng nghiÖp:
Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn NEP, nhiÒu h×nh thøc qu¶n lý phong phó ®· ®-îc
thùc hiÖn vµ vËn dông. Sù thay ®æi trong c¸c h×nh thøc qu¶n lý g¾n liÒn víi sù
-8- Sinh viªn: Ph¹m ThÞ Quúnh Chi
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
§Ò ¸n Kinh tÕ chÝnh trÞ.
thay ®æi trong nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn, víi sù thay ®æi vÒ c¬ cÊu kinh tÕ vµ
c¬ cÊu x· héi. Nh-ng khuynh h-íng chñ ®¹o cña sù thay ®æi ®ã lµ khuynh
h-íng hoµn thiÖn vµ më réng ph¹m vi ¸p dông c¸c nguyªn t¾c qu¶n lý kinh tÕ x·
héi chñ nghÜa, dùa trªn quan hÖ biÖn chøng gi÷a tËp trung vµ d©n chñ.
§æi míi c¬ chÕ qu¶n lý vÜ m«, vÒ thùc chÊt lµ t¨ng c-êng c«ng t¸c phèi hîp
(ph©n c«ng vµ hîp t¸c) gi÷a c¸c ngµnh, c¸c yÕu tè cña nÒn kinh tÕ quèc d©n
nh»m ®¹t hiÖu qu¶ kinh tÕ tèi -u. Do ®ã vai trß cña c«ng t¸c kÕ ho¹ch ho¸ trong
®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ®-îc cñng cè, chø kh«ng ph¶i lµ xo¸ bá.
Lªnin ®· chØ râ: "ChÝnh s¸ch kinh tÕ míi kh«ng thay ®æi kÕ ho¹ch kinh tÕ thèng
nhÊt cña nhµ n-íc vµ kh«ng v-ît ra ngoµi giíi h¹n cña kÕ ho¹ch ®ã, nh-ng thay
®æi biÖn ph¸p thùc hiÖn kÕ ho¹ch ®ã".
D©n chñ ho¸ qu¶n lý kinh tÕ:
Mét trong nh÷ng ®Æc tr-ng cña c¬ chÕ qu¶n lý cò vµ c¬ chÕ qu¶n lý thêi kú
NEP lµ sù tham gia cña quÇn chóng vµo ho¹t ®éng qu¶n lý. Lªnin coi viÖc l«i
cuèn quÇn chóng vµo viÖc qu¶n lý lµ mét vÊn ®Ò nguyªn t¾c, thÓ hiÖn ®ßi hái c¶
vÒ mÆt d©n chñ lÉn mÆt tËp trung.
Trong giai ®o¹n tùc hiÖn NEP, d©n chñ ho¸ trong qu¶n lý kinh tÕ ®-îc thùc
hiÖn cã kÕt qu¶ trªn mÊy mÆt sau:
* Tæ chøc héi nghÞ s¶n xuÊt víi sù tham gia cña ®¹i diÖn c«ng ®oµn vµ chÝnh
quyÒn ®Ó gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò cô thÓ vÒ c¶i tiÕn s¶n xuÊt vµ qu¶n lý mµ theo
Lªnin: c«ng ®oµn tham gia vµo qu¶n lý cßn quan träng h¬n nhiÒu so víi tuyªn
truyÒn s¶n xuÊt.
* Thùc hiÖn chÕ ®é ph©n phèi theo lao ®éng, xo¸ bá dÇn t×nh tr¹ng b×nh
qu©n ho¸ trong thu nhËp, ®i ®«i víi cñng cè kû luËt lao ®éng, ph¸t triÓn phong
trµo thi ®ua.
* H×nh thøc c«ng khai vµ d©n chñ trong viÖc lùa chän c¸n bé l·nh ®¹o qu¶n lý. Trong viÖc lùa chän c¸n bé qu¶n lý c¸c cÊp, Lªnin quan t©m ®Æc biÖt
®Õn nh÷ng ng-êi cã tµi, trung thùc, kh«ng ph©n biÖt lµ ®¶ng viªn hay ngoµi ®¶ng
vµ ®Æt vÊn ®Ò "duy tr× sù kiÓm so¸t vµ sù l·nh ®¹o cña nh÷ng ng-êi céng s¶n.
MÆt kh¸c, nh÷ng ng-êi ngoµi d¶ng còng ph¶i kiÓm so¸t c¸c ®¶ng viªn".
-9- Sinh viªn: Ph¹m ThÞ Quúnh Chi
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
§Ò ¸n Kinh tÕ chÝnh trÞ.
* Thùc hiÖn nguyªn t¾c vµ sù kiÓm so¸t cña c«ng nh©n trong qu¸ tr×nh c¶i t¹o
x· héi chñ nghÜa nÒn kinh tÕ.
2.4. Kh©u thø t- cña c¬ chÕ NEP: Tæ chøc qu¸ tr×nh l-u th«ng theo quan
®iÓm NEP.
Héi nghÞ §¶ng lÇn thø XI th¸ng 12 n¨m 1921 ®· nªu ra ph-¬ng h-íng qu¶n
lý lÜnh vùc l-u th«ng lµ "C¨n cø vµo thÞ tr-êng hiÖn cã vµ tÝnh to¸n ®Õn c¸c quy
luËt cña nã, chiÕm lÜnh thÞ tr-êng vµ b»ng nh÷ng biÖn ph¸p kinh tÕ th-êng
xuyªn, cã c©n nh¾c vµ ®-îc x©y dùng trªn sù kiÓm kª chÝnh x¸c qu¸ tr×nh cña thÞ
tr-êng mµ n¾m v÷ng viÖc ®iÒu tiÕt thÞ tr-êng vµ l-u th«ng tiÒn tÖ".
Quan ®iÓm cña NEP víi viÖc ®æi míi lÜnh vùc l-u th«ng hoµn toµn kh¸c víi
quan ®iÓm trong thêi kú tr-íc lµ quan ®iÓm ®ßi xo¸ bá th-¬ng nghiÖp vµ l-u
th«ng hµng ho¸. Nã phï hîp víi yªu cÇu chuyÓn nÒn kinh tÕ tõ tr¹ng th¸i hçn
lo¹n sang quü ®¹o t¸i s¶n xuÊt b×nh th-êng, tõ ph©n phèi trùc tiÕp vµ bao cÊp
sang kinh tÕ hµng ho¸. Do ®ã, néi th-¬ng trë thµnh c¸i m¾t xÝch ®Æc biÖt cÇn
n¾m v÷ng trong d©y truyÒn qu¶n lý, ®iÒu tiÕt ho¹t ®éng cña nÒn kinh tÕ. Lªnin ®·
chØ ra r»ng th-¬ng nghiÖp lµ m¾t xÝch trong triÓn khai NEP, bëi v×: Môc ®Ých cao
nhÊt cña NEP ë b-íc ngo¹t c¸ch m¹ng lµ thiÕt lËp liªn minh kinh tÕ gi÷a hai giai
cÊp c«ng nh©n vµ n«ng d©n trong ®iÒu kiÖn n«ng nghiÖp l¹c hËu, ph©n t¸n th×
th-¬ng nghiÖp lµ mèi liªn hÖ kinh tÕ duy nhÊt cã thÓ cã gi÷a hµng chôc triÖu tiÓu
n«ng víi giai cÊp v« s¶n, lµ ®iÒu kiÖn ®Ó cho c«ng nghiÖp vµ n«ng nghiÖp cã thÓ
t¸i s¶n xuÊt ®-îc. H¬n n÷a, kh«ng cã ho¹t ®éng th-¬ng nghiÖp th× kh«ng thÓ sö
dông c¸c h×nh thøc qu¸ ®é trong s¶n xuÊt vµ l-u th«ng.
§Ó h-íng qu¸ tr×nh l-u th«ng hµng ho¸ ®i th¼ng tíi nhu cÇu, nhµ n-íc ®· sö
dông nhiÒu h×nh thøc th-¬ng nghiÖp víi mét c¬ cÊu th-¬ng nghiÖp b¶o ®¶m ph¸t
huy vai trß cña th-¬ng nghiÖp nhµ n-íc. Trong qu¸ tr×nh tæ chøc l-u th«ng hµng
ho¸ theo tinh thÇn NEP, Nhµ n-íc X« viÕt ®· n¾m v÷ng tÝnh quy luËt liªn kÕt
gi÷a th-¬ng nghiÖp víi tµi chÝnh vµ ng©n hµng nh- mét chØnh thÓ.
Tæ chøc qu¸ tr×nh l-u th«ng, ngoµi th-¬ng nghiÖp ra, giao th«ng vËn t¶i lµ
kh©u quan träng v× khi nÒn kinh tÕ chuyÓn sang quü ®¹o NEP, tæng s¶n l-îng x·
-10- Sinh viªn: Ph¹m ThÞ Quúnh Chi
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
§Ò ¸n Kinh tÕ chÝnh trÞ.
héi t¨ng lªn nhanh chãng, khèi l-îng vËn chuyÓn t¨ng nhiÒu vµ ®a d¹ng, trong
khi ngµnh giao th«ng vËn t¶i ®ang gÆp khã kh¨n do bÞ tµn ph¸ nÆng nÒ trong
chiÕn tranh vµ bÞ ®Æt trong c¬ chÕ tËp trung ho¸ cao mµ nay ®· kh«ng cßn phï
hîp. §Ó kh¾c phôc nh÷ng khã kh¨n ®ã, mét mÆt nhµ n-íc ®Çu t- kh«i phôc giao
th«ng vËn t¶i. MÆt kh¸c, nhµ n-íc chñ tr-¬ng c¶i thiÖn t×nh h×nh tµi chÝnh cña
giao th«ng vËn t¶i b»ng c¸ch chuyÓn ngµnh nµy sang h¹ch to¸n kinh tÕ.
2.5. Kh©u thø n¨m cña c¬ chÕ NEP:
æn ®Þnh tiÒn tÖ, cñng cè nÒn tµi chÝnh
X« viÕt.
ViÖc æn ®Þnh tiÒn tÖ, cñng cè nÒn tµi chÝnh lµ hai vÊn ®Ò liªn quan mËt thiÕt
víi nhau, nhÊt lµ trong bèi c¶nh: n-íc Nga tr¶i qua mÊy n¨m thi hµnh chÝnh s¸ch
céng s¶n thêi chiÕn vµ nh÷ng hËu qu¶ cña chiÕn tranh, nÒn kinh tÕ bÞ x¸o trén, bÞ
tµn ph¸, kinh tÕ hµng ho¸ bÞ thu hÑp, xu h-íng hiÖn vËt ho¸ ngµy cµng t¨ng.
B-íc vµo kh«i phôc kinh tÕ trong t×nh tr¹ng l¹m ph¸t nÆng nÒ, ng©n s¸ch béi chi
ngµy cµng lín, ®ång róp mÊt gi¸.Ta sÏ xÐt tõng vÊn ®Ò:
ChÊn chØnh c«ng t¸c tµi chÝnh, cñng cè nÒn tµi chÝnh X« viÕt.
Lªnin ®· chØ ra nhiÒu biÖn ph¸p ®Ó chÊn chØnh c«ng t¸c tµi chÝnh, nh- biÖn
ph¸p kiÓm kª, kiÓm so¸t cã t¸c dông tÝnh to¸n nhu cÇu thùc tÕ vÒ tµi chÝnh cña xÝ
nghiÖp, kiÓm so¸t viÖc chi tiªu, h¹n chÕ c¸c chi phÝ s¶n xuÊt vµ chi phÝ cho bé
m¸y. Ngay trong thêi kú thùc hiÖn chÝnh s¸ch céng s¶n thêi chiÕn, Lªnin ®· chØ
ra r»ng trong thêi ®¹i chuyªn chÝnh v« s¶n vµ chÕ ®é c«ng h÷u vÒ t- liÖu s¶n
xuÊt, tµi chÝnh cña nhµ n-íc ph¶i trùc tiÕp dùa trªn c¬ së l-u th«ngcña mét bé
phËn thu nhËp nhÊt ®Þnhcña c¸c ®éc quyÒn nhµ n-íc. Sù c©n ®èi thu chi chØ cã
thÓ thùc hiÖn ®-îc trªn c¬ së tæ chøc viÖc trao ®æi hµng ho¸ ®óng ®¾n.
B-íc vµo thùc hiÖn NEP, c«ng t¸c tµi chÝnh cña nhµ n-íc ®øng tr-íc nh÷ng
khã kh¨n lín: Ng©n s¸ch nhµ n-íc béi chi 21.937 tØ róp, trong khi c«ng t¸c qu¶n
lý tµi chÝnh qu¸ yÕu kÐm. Do vËy cÇn t¨ng thu, gi¶m chi.
* §Ó gi¶m chi chÝnh quyÒn X« viÕt ®· thùc hiÖn mÊy biÖn ph¸p chñ yÕu:
-11- Sinh viªn: Ph¹m ThÞ Quúnh Chi
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
§Ò ¸n Kinh tÕ chÝnh trÞ.
- Gi¶m biªn chÕ nhµ n-íc mét c¸ch kiªn quyÕt ®Ó gi¶m nhÑ cho ng©n s¸ch,
®i ®«i víi t×m c«ng viÖc lµm cho lao ®éng d«i ra.
- Thi hµnh quy ®Þnh vÒ c¸c kho¶n chi tiªu ë møc tèi thiÓu, theo nguyªn t¾c
tiÕt kiÖm, c¾t gi¶m nh÷ng kh©u chi kh«ng cÇn thiÕt trong bé m¸y hµnh
chÝnhqu¶n lý kinh tÕ.
- Kh«ng cÊp ng©n s¸ch cho c¸c xÝ nghiÖp, thùc hiÖn chÕ ®é tù trang tr¶i, tù
chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ tµi chÝnh trªn c¬ së ®-a c¸c xÝ nghiÖp vµo chÕ ®é h¹ch to¸n
kinh tÕ.
* §Ó t¨ng thu, ®· thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p sau ®©y:
- C¸c c¬ së kinh tÕ nhµ n-íc chuyÓn sang h¹ch to¸n kinh tÕ, ph¶i trÝch nép
lîi nhuËn vµ khÊu hao cho ng©n s¸ch. Cïng víi sù kh«i phôc s¶n xuÊt, nguån thu
nµy ngµy cµng t¨ng vµ dÇn trë thµnh nguån thu chñ yÕu.
- X©y dùng l¹i hÖ thèng thuÕ, bao gåm: thuÕ c«ng th-¬ng nghiÖp, thuÕ thu
nhËp, thuÕ tµi s¶n, thuÕ n«ng nghiÖp...
- Nhµ n-íc tiÕn hµnh ph¸t hµnh c«ng tr¸i vµ tÝn phiÕu ®Ó gãp phÇn t¨ng thªm
ng©n s¸ch quèc gia.
- Ngoµi ra, sù phôc håi cña ngo¹i th-¬ng cµng bæ sung ®-îc mét sè dù tr÷
vµng cho nhµ n-íc.
æn ®Þnh tiÒn tÖ.
Trong ba th¸ng ng¾n ngñi thùc hiÖn mét sè chÝnh s¸ch vµ biÖn ph¸p quan
träng cña nh÷ng kh©u ®Çu trong c¬ chÕ NEP nh- ¸p dông chÝnh s¸ch thuÕ l-¬ng
thùc, xo¸ bá chÝnh s¸ch tr-ng thu l-¬ng thùc thõa, chÝnh s¸ch trao ®æi hµng ho¸,
cñng cè chÝnh s¸ch th-¬ng nghiÖp... NÕu xÐt theo gãc ®é cña viÖc æn ®Þnh ®ång
tiÒn th× nh÷ng kÕt qu¶ b-íc ®Çu cña c¸c biÖn ph¸p ®ã ®· cã t¸c ®éng tÝch cùc
nhÊt trªn lÜnh vùc tµi chÝnh, tiÒn tÖ, mµ kÕt qu¶ râ rÖt nhÊt lµ ®· gãp phÇn vµo
viÖc æn ®Þnh ®ång róp ®-îc 3 th¸ng trong n¨m 1921. §ã chÝnh lµ tÝn hiÖu vÒ sù
®óng ®¾n cña c¬ chÕ NEP, cã thÓ v÷ng t©m tiÕn hµnh ®Õn kh©u cuèi cïng c¸c c¬
chÕ ®ã. §Ó æn ®Þnh tiÒn tÖ ph¶i tiÕn hµnh c¶i c¸ch tiÒn tÖ th«ng qua c¸c b-íc
tuÇn tù: B-íc thø nhÊt lµ tiÕn hµnh thay ®æi ®¬n vÞ tiÒn tÖ, b-íc thø hai lµ b-íc
-12- Sinh viªn: Ph¹m ThÞ Quúnh Chi
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
§Ò ¸n Kinh tÕ chÝnh trÞ.
qu¸ ®é cña c¶i c¸ch tiÒn tÖ, b-íc cuèi cïng lµ hoµn thµnh c¶i c¸ch tiÒn tÖ cïng
víi cñng cè vµ ph¸t triÓn hÖ thèng ng©n hµng nh- ng©n hµng nhµ n-íc, ng©n
hµng c«ng th-¬ng nghiÖp, ng©n hµng chuyªn nghiÖp vµ n¨ng l-îng, ng©n hµng
ngo¹i th-¬ng...
Nh- vËy, c¸c néi dung c¬ b¶n cña NEP t¹o thµnh mét hÖ thèng gåm n¨m
kh©u liªn hoµn kÓ trªn, chóng cã mèi quan hÖ bªn trong nh- mét d©y chuyÒn,
kh«ng thÓ thiÕu kh©u nµo. Nh÷ng néi dung nµy kh«ng dõng l¹i ë t- t-ëng, ë lý
thuyÕt mµ ý nghÜa lín lao cña nã ®· ®-îc lÞch sö chøng minh. Nhê thùc hiÖn
NEP ®· ®em l¹i nh÷ng thµnh c«ng kh«ng thÓ phñ nhËn trong c«ng cuéc kh«i
phôc vµ ph¸t triÓn kinh tÕ ë Nga ®Çu nh÷ng n¨m 20.
ii. c¬ së lý luËn:
1. Thùc tr¹ng kinh tÕ n-íc Nga sau khi thùc hiÖn NEP:
Nhê viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch kinh tÕ míi mµ chØ trong mét thêi gian ng¾n
nhµ n-íc X« viÕt ®· kh«i phôc ®-îc nÒn kinh ttÕ quèc d©n, trong ®ã ph¶i kÓ ®Õn
mét sè thµnh tùu sau:
Thø nhÊt, do qu¸n triÖt ®Çy ®ñ quan ®iÓm Lªnin trong chÝnh s¸ch l-¬ng thùc
nªn ngay sau ®ã, vô thuÕ l-¬ng thùc ®Çu tiªn ®¹t 96% (mÆc dï tû xuÊt thuÕ ®· h¹
thÊp vµ n¨m 1921 lµ n¨m bÞ h¹n hans ghª gím vµ n¹n ®ãi kinh khñng). Cßn sau
®ã, gi÷a n¨m 1922 ®Õn n¨m 1925, n«ng nghiÖp ph¸t triÓn m¹nh. §Õn n¨m 1925
s¶n xuÊt n«ng nghiÖp n-íc Nga ®· ®¹t møc tr-íc chiÕn tranh(1913), trong khi
c¸c n-íc t- b¶n chñ nghÜa tham gia chiÕn tranh thÕ giíi lÇn thø nhÊt ph¶i tr¶i qua
m-êi n¨m míi kh«i phôc xong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp.N«ng nghiÖp ®-îc phôc håi
vµ ph¸t triÓn kÐo theo sù kh«i phôc c«ng nghiÖp vµ th-¬ng nghiÖp. §êi sèng
nh©n d©n lao ®éng ®-îc æn ®Þnh trë l¹i sau mét n¨m thi hµnh NEP. Sau 4,5 n¨m
thi hµnh NEP, n-íc Nga X« viÕt kh«ng chØ kh¾c phôc ®-îc hËu qu¶ chiÕn tranh
vµ n¹n ®ãi, mµ s¶n xuÊt cßn v-ît møc tr-íc chiÕn tranh..
Thø hai, nhê kh«i phôc vµ tæ chøc l¹i nÒn s¶n xuÊt c«ng nghiÖp c©n ®èi nªn
trong 4 n¨m(1921 - 1924), tæng s¶n l-îng c«ng nghiÖp quèc doanh t¨ng h¬n hai
-13- Sinh viªn: Ph¹m ThÞ Quúnh Chi
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
§Ò ¸n Kinh tÕ chÝnh trÞ.
lÇn. §Õn n¨m 1926, møc t¨ng s¶n phÈm trung b×nh hµng n¨m lµ 41%, c«ng
nghiÖp nÆng ®· v-ît møc tr-íc chiÕn tranh.
Thø ba, nhê sö dông c¬ cÊu kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn, thùc hiÖn h¹ch to¸n
kinh tÕ ë c¸c xÝ nghiÖp quèc doanh ®· n©ng cao n¨ng xuÊt lao ®éng. Møc s¶n
xuÊt cña mét c«ng nh©n trong n¨m 1921 - 1924 ®· t¨ng 14%, trong n¨m 1924 1925 ®· t¨ng ®Õn 168%, gi¸ thµnh s¶n phÈm c«ng nghiÖp quèc doanh gi¶m
xuèng nhiÒu. Lîi nhuËn cña c«ng nghiÖp quèc doanh t¨ng lªn 4 lÇn tõ n¨m 1924
®Õn n¨m 1926.
Thø t-, nhê tæ chøc l¹i qu¸ tr×nh l-u th«ng nªn th-¬ng nghiÖp ®-îc ph¸t
triÓn m¹nh mÏ, tæng møc l-u chuyÓn hµng ho¸ n¨m 1926 b»ng hai lÇn n¨m
1924.
Thø n¨m, nhê cñng cè nÒn tµi chÝnh, æn ®Þnh tiÒn tÖ mµ c¸n c©n thu chi ®-îc
c¶i thiÖn nhanh chãng, nÕu th¸ng 9 - 1922, sù thiÕu hôt ®èi víi c¸c kho¶n chi phÝ
ng©n s¸ch quèc gia lµ 43,4%, trong n¨m 1922 - 1923 lµ 27,1% th× n¨m 1923 1924 sù thiÕu hôt ng©n s¸ch ®· gi¶m tíi møc tèi thiÓu(tæng sè thu lµ 2026 triÖu
róp, tæng sè chi lµ 2022 triÖu róp ). Cßn vÒ æn ®Þnh tiÒn tÖ ®· thu ®-îc nh÷ng
th¾ng lîi c¬ b¶n, ®iÒu chØnh l¹i thu nhËp quèc d©n. N¨m 1925 - 1926, thu nhËp
quèc d©n ®· thay ®æi h¼n: 82% thu nhËp thuéc c«ng nh©n, n«ng d©n; 10% thuéc
t- s¶n thµnh thÞ vµ n«ng th«n; thu nhËp thuéc gia ®×nh nghÌo vµ trung b×nh v-ît
møc 1913, ®êi sèng ng-êi d©n ®-îc æn ®Þnh vµ c¶i thiÖn.
Còng trong thùc hiÖn NEP, nhê t¨ng c-êng ph¸t huy vai trß cña hîp t¸c x·,
coi hîp t¸c x· lµ bé phËn h÷u c¬ cña nÒn kinh tÕ, lµ liªn minh kinh tÕ gi÷a c«ng
nh©n vµ n«ng d©n mµ nhµ n-íc X« viÕt ®· tiÕn ®-îc mét b-íc dµi trong cñng cè
khèi liªn minh nµy vµ ®· lËp nªn mét nhµ n-íc c«ng n«ng ®Çu tiªn trªn thÕ giíi
®ã lµ liªn bang céng hoµ XHCN X« viÕt.
Tr-íc nh÷ng thµnh tùu to lín ®¹t ®-îc ë n-íc Nga khi thùc hiÖn NEP, nã
cßn mang ý nghÜa lÞch sö to lín vµ nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm quý b¸u cho c«ng
cuéc ®æi míi ë n-íc ta hiÖn nay.
-14- Sinh viªn: Ph¹m ThÞ Quúnh Chi
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
§Ò ¸n Kinh tÕ chÝnh trÞ.
2. ýnghÜa lÞch sö, bµi häc kinh nghiÖm vµ sù vËn dông cña NEP vµo n-íc
ta:
2.1.ýnghÜa lÞch sö, bµi häc kinh nghiÖm cña NEP:
2.1.1 ýnghÜa lÞch sö cña NEP:
C¸ch m¹ng th¸ng m-êi më ra thêi ®¹i míi cho x· héi loµi ng-êi, kh«ng chØ
v× ®ã lµ cuéc c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa ®Çu tiªn, mµ cßn v× chÝnh s¸ch kinh tÕ
míi ®Æt nÒn mãng cho toµn bé th¾ng lîi sau nµy trong b¶o vÖ Tæ quèc vµ x©y
dùng chñ nghÜa x· héi.
Th¾ng lîi cña chÝnh s¸ch kinh tÕ míi ngay tõ nh÷ng th¸ng n¨m ®Çu c¸ch
m¹ng x· héi chñ nghÜa ®· cã ý nghÜa lÞch sö vÜ ®¹i. Nã ®· vµ ®ang lµ mét nh©n tè
chñ yÕu ph¸t huy ¶nh h-ëng s©u réng cña c¸ch m¹ng th¸ng m-êi trong t- t-ëng
vµ t×nh c¶m cña giai cÊp c«ng nh©n, n«ng d©n vµ trÝ thøc trªn toµn thÕ giíi.
HiÖn nay, trong qu¸ tr×nh c¶i tæ ë c¸c n-íc x· héi chñ nghÜa, mçi b-íc tiÕn
lªn vÒ chÊt cña chñ nghÜa x· héi l¹i cµng lµm næi bËt thªm nh÷ng gi¸ trÞ cña
chÝnh s¸ch kinh tÕ cã tÇm vãc lÞch sö ®ã.
Nhê cã NEP, nªn lý luËn chñ nghÜa x· héi khoa häc lÇn ®Çu tiªn trë thµnh
hiÖn thùc. Lªnin kh«ng nh÷ng dÉ ®Æt nÒn mãng lý luËn, mµ cßn nªu ra mÉu mùc
vÒ chiÕn l-îc vµ s¸ch l-îc cña c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa tõ ®iÓm xuÊt ph¸t
kh¸c nhau. Ph¶n ¸nh ®óng ®¾n ®ßi hái cña quy luËt ra ®êi vµ ph¸t triÓn chñ nghÜa
x· héi trong ®iÒu kiÖn thêi ®¹i míi, t- t-ëng kinh tÕ Lªnin vµ toµn bé häc thuyÕt
cña Ng-êi ®ang soi s¸ng, h-íng dÉn mçi b-íc tiÕn lªn cña c¸c qu¸ tr×nh c¸ch
m¹ng ë c¸c n-íc ë tr×nh ®é kh¸c nhau.
2.1.2. Bµi häc kinh nghiÖm cña NEP:
Thùc tiÔn ®æi míi ë ViÖt Nam cho thÊy r»ng, kh«ng thÓ gi¶i quyÕt ®-îc
nh÷ng vÊn ®Ò cÊp b¸ch trong c«ng cuéc x©y dùng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ b»ng c¸c
chñ tr-¬ng, biÖn ph¸p dùa trªn t- duy kinh tÕ cò, mang ®Çy tÝnh bÞ ®éng vµ ®èi
phã víi t×nh h×nh. Bëi vËy, ®æi míi t- duy, tr-íc hÕt lµ ®æi míi t- duy kinh tÕ, lµ
mét chñ tr-¬ng hoµn toµn ®óng ®¾n, lµ b-íc chuyÓn cã ý nghÜa c¸ch m¹ng, ®Æt
-15- Sinh viªn: Ph¹m ThÞ Quúnh Chi
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
§Ò ¸n Kinh tÕ chÝnh trÞ.
®óng vÞ trÝ vµ tÇm vãc cña c¸i tÊt yÕu kinh tÕ tronh thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa
x· héi, tõ mét n-íc ph¶i ®i theo con ®-êng "rót ng¾n", víi h×nh thøc qu¸ ®é
"gi¸n tiÕp" mµ lÞch sö ®· quy ®Þnh. Trong mét bèi c¶nh lÞch sö cô thÓ kh«ng b×nh
th-êng, nhiÒu biÕn ®éng, ®-¬ng nhiªn chóng ta ph¶i x©y dùng kh«ng chØ ®-êng
lèi chiÕn l-îc, mµ c¶ nh÷ng gi¶i ph¸p t×nh thÕ, võa cã kh¶ n¨ng ®¸p øng yªu cÇu
tr-íc m¾t, võa t¹o nÒn mãng cho sù ph¸t triÓn l©u bÒn. ChiÕn l-îc vµ s¸ch l-îc
®ã ph¶i dùa trªn mét nÒn t¶ng lý luËn v÷ng ch¾c vµ ®-îc h×nh thµnh trªn c¬ së
thùc tiÔn ®Çy ®ñ, kÕt hîp kinh nghiÖm trong n-íc vµ kinh nghiÖm quèc tÕ.
Thùc tiÔn x©y dùng chñ nghÜa x· héi ë ViÖt Nam hiÖn nay cho thÊy râ,
chÝnh s¸ch kinh tÕ míi cña Lªnin lµ mÉu mùc vÒ mét gi¶i ph¸p t×nh thÕ, vµ cßn
lµ ®-êng lèi mang tÝnh chiÕn l-îc, lµ c¸i ®em l¹i cho chóng ta c¬ së lý luËn vÒ
con ®-êng qu¸ ®é gi¸n tiÕp lªn chñ nghÜa x· héi. Kinh nghiÖm thùc hiÖn chÝnh
s¸ch kinh tÕ míi ë n-íc Nga ®Çu nh÷ng n¨m 20 vÉn cßn lµ bµi häc bæ Ých cho
®Êt n-íc chóng ta trong bèi c¶nh hiÖn nay.
ThËt vËy, nh÷ng t- t-ëng c¬ b¶n trong chÝnh s¸ch kinh tÕ míi cña Lªnin vÒ
viÖc sö dông chñ nghÜa t- b¶n nhµ n-íc, thi hµnh chÕ ®é hîp t¸c x·, cho phÐp tù
do bu«n b¸n, tù do trao ®æi hµng ho¸, kinh doanh t- nh©n trªn c¬ së ®iÒu tiÕt cña
nhµ n-íc vÉn cã gi¸ trÞ vµ ý nghÜa lín lao trong c«ng cuéc ®æi míi, x©y dùng
nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn, vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ tr-êng, cã sù
qu¶n lý cña nhµ n-íc, theo ®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa ë n-íc ta.
2.2. Sù vËn dông cña NEP vµo n-íc ta:
2.2.1 Nh÷ng ®iÓm kh¸c biÖt gi÷a thùc tr¹ng n-íc ta hiÖn nay vµ thùc tr¹ng
n-íc Nga giai ®o¹n thùc hiÖn NEP:
Thêi kú thùc hiÖn NEP ë Liªn X« c¸ch xa chóng ta vÒ mÆt thêi gian, nh-ng
nhiÒu vÊn ®Ò kinh tÕ - x· héi mµ NEP ®· gi¶i quyÕt thµnh c«ng lóc bÊy giê nh®· nãi ë trªn lµ rÊt gÇn gòi víi nh÷ng vÊn ®Ò chóng ta ®ang tËp trung suy nghÜ
gi¶i quyÕt ë n-íc ta. Tuy nhiªn, nh÷ng ®iÒu kiÖn lÞch sö cô thÓ cña Liªn X« lóc
®ã, còng nh- t×nh h×nh quèc tÕ thêi kú ®ã kh«ng gièng víi ®iÒu kiÖn n-íc ta vµ
hoµn c¶nh thêi ®¹i hiÖn nay. TÝnh ®Õn sù kh¸c nhau Êy trong viÖc vËn dông NEP
-16- Sinh viªn: Ph¹m ThÞ Quúnh Chi
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
§Ò ¸n Kinh tÕ chÝnh trÞ.
vµo n-íc ta lµ rÊt quan träng vµ cÇn thiÕt, nhÊt lµ ph¶i chó ý nh÷ng ®Æc ®iÓm chñ
yÕu sau ®©y:
Thø nhÊt, ®iÓm xuÊt ph¸t vÒ kinh tÕ - x· héi cña n-íc Nga lóc ®ã kh¸c víi
®iÓm xuÊt ph¸t cña c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa ë n-íc ta. N-íc Nga ®· tr¶i qua
giai ®o¹n ph¸t triÓn t- b¶n chñ nghÜa, ®· cã nÒn ®¹i c«ng nghiÖp bªn c¹ch nÒn
n«ng nghiÖp s¶n xuÊt cho hµng ho¸. Sù quyÖn chÆt gi÷a t- b¶n ®éc quyÒn hiÖn
®¹i víi tµn tÝch phong kiÕn lµ ®Æc ®iÓm vÒ ®iÓm xuÊt ph¸t cña c¸ch m¹ng x· héi
chñ nghÜa n-íc Nga, cßn n-íc ta qu¸ ®é lªn x· héi chñ nghÜa kh«ng qua giai
®o¹n ph¸t triÓn t- b¶n chñ nghÜa, ch-a cã nÒn ®¹i c«ng nghiÖp vµ n«ng nghiÖp
cßn ë tr×nh ®é ®éc canh, tù cung tù cÊp.
Thø hai, Nga lµ n-íc XHCN ®Çu tiªn trªn thÕ giíi. Nh-ng chóng ta lµ nh÷ng
ng-êi ®i sau nªn cã nhiÒu thuËn lîi h¬n trong viÖc tiÕp thu nh÷ng thµnh tùu khoa
häc kü thuËt vµ nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm quý b¸u.
2.2.2 Nh÷ng ®iÓm chung gi÷a thùc tr¹ng n-íc ta hiÖn nay vµ thùc tr¹ng n-íc
Nga giai ®o¹n thùc hiÖn NEP:
Muèn vËn dông nh÷ng kinh nghiÖm trong NEP, tr-íc hÕt ph¶i t×m hiÓu
kh«ng nh÷ng ®Æc ®iÓm kh¸c nhau ®· nãi ë trªn, mµ cßn ph¶i nhËn thøc nh÷ng
®iÓm chung, nh÷ng vÊn ®Ò gièng nhau mµ c¸ch m¹ng gi¶i quyÕt. Ph©n tÝch thùc
tr¹ng n-íc ta hiÖn nay vµ t×nh h×nh kinh tÕ - x· héi mµ NEP ®· gi¶i quyÕt thµnh
c«ng th× nh÷ng vÊn ®Ò chung gåm cã:
Mét lµ, nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn, ®ßi hái ph¶i sö dông vµ c¶i t¹o x· héi
chñ nghÜa nh- thÕ nµo ®Ó h-íng tíi mét nÒn kinh tÕ x· héi chñ nghÜa.
Hai lµ, nÒn n«ng nghiÖp cßn lµ s¶n xuÊt nhá ®ßi hái ph¶i gi¶i quyÕt mèi
quan hÖ gi÷a nhµ n-íc víi n«ng d©n nh- thÕ nµo, quan hÖ gi÷a kinh tÕ c«ng
nghiÖp víi kinh tÕ n«ng nghiÖp vµ kinh tÕ gia ®×nh nh- th¸ nµo ®Ó thiÕt lËp b-íc
®Çu c¬ së kinh tÕ cña liªn minh c«ng n«ng.
Ba lµ, vÒ mÆt ph-¬ng ph¸p l·nh ®¹o vµ qu¶n lý bao gåm hai vÊn ®Ò c¬ b¶n:
-17- Sinh viªn: Ph¹m ThÞ Quúnh Chi
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
§Ò ¸n Kinh tÕ chÝnh trÞ.
§ã lµ vÊn ®Ò chuyÓn tõ ph-¬ng ph¸p l·nh ®¹o - qu¶n lý chØ mÖnh lÖnh hµnh
chinhc, b»ng chØ thÞ tõ trªn xuèng cña c¬ chÕ tËp trung quan liªu sang nh÷ng
ph-¬ng ph¸p kinh tÕ lµ chñ yÕu kÕt hîp víi ph-¬ng ph¸p hµnh chÝnh vµ gi¸o dôc.
Ngoµi ra, trong khi gi¶i quyÕt tÊt c¶ c¸c vÊn ®Ò trªn, ph-¬ng ph¸p kÕt hîp
nh÷ng vÊn ®Ò nãng báng tr-íc m¾t víi nh÷ng vÊn ®Ò l©u dµi mét c¸ch cã c¨n cø
lý luËn vµ thùc tiÔn.
TÊt c¶ nh÷ng néi dung vµ ph-¬ng ph¸p nãi trªn ®· ®-îc Lªnin gi¶i quyÕt
th¾ng lîi chØ trong mét thêi gian ng¾n, trong mét chiÕn l-îc kiÓu mÉu, s¸ng t¹o
víi mét quyÕt t©m cao, t¸o b¹o, quÖn chÆt tÝnh khoa häc vµ nghÖ thuËt trong l·nh
d¹o. Trong NEP, nh÷ng nh©n tè sau ®©y lµ c¬ së cho viÖc h×nh thµnh chiÕn l-îc
s¸ng t¹o.
* Thø nhÊt: X©y dùng t- duy lý luËn vµ quan ®iÓm lý luËn ®óng vÒ chñ nghÜa
x· héi hiÖn thùc vµ vÒ c¸ch mang x· héi chñ nghÜa trong ®iÒu kiÖn lÞch sö cô thÓ.
ViÖc h×nh thµnh t- duy lý luËn vµ quan ®iiÓm lý luËn ®óng chØ cã thÓ b»ng
con ®-êng duy nhÊt lµ c¨n cø vµo lý luËn Mac - Lªnin mµ ph©n tÝch thùc tiÔn ®Êt
n-íc, rót ra nh÷ng kÕt luËn vÒ ph©n kú thêi kú qu¸ ®é, nh÷ng néi dung cña
chÆng ®-êng, nh÷ng ®iÒu kiÖn ®¶m b¶o th¾ng lîi cña c¸ch m¹ng vµ cÇn vËn
dông nã mét c¸ch s¸ng t¹o, ph¸t triÓn nã trong ®iÒu kiÖn cô thÓ.
* Thø hai: H×nh thµnh t- duy chÝnh trÞ vµ quan ®iÓm chÝnh trÞ ®óng ®¾n,
ph¶n ¸nh nh÷ng ®ßi hái cña kinh tÕ vµ x· héi.
Trong mäi giai ®o¹n cña c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa, nhÊt lµ trong giai
®o¹n cã nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ, nhiÒu giai cÊp vµ tÇng líp x· héi, cã lîi Ých
kh¸c biÖt, m©u thuÉn víi nhau th× t- duy chÝnh trÞ ®óng lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh ®Çu
tiªn mäi th¾ng lîi vÒ kinh tÕ. T- duy chÝnh trÞ Lªnin - nÝt trong chÆng ®Çu thêi kú
qu¸ ®é biÓu hiÖn cô thÓ trªn c¸c chÝnh s¸ch, chñ tr-¬ng quan träng nh-:
- ChÝnh s¸ch ®èi víi n«ng nghiÖp vµ n«ng d©n. Ph¶i b¾t ®Çu tõ n«ng d©n
trong x©y dùng khèi liªn minh c«ng n«ng vÒ kinh tÕ vµ chÝnh trÞ trong giai ®o¹n
míi. Quan ®iÓm chÝnh trÞ "b¨t ®Çu tõ n«ng d©n" ®-îc cô thÓ ho¸ thµnh hai chÝnh
s¸ch kinh tÕ, g¾n bã víi nhau, kh«ng thÓ thiÕu mét. §ã lµ chÝnh s¸ch thuÕ n«ng
nghiÖp vµ chÝnh s¸ch trao ®æi hµng ho¸.
-18- Sinh viªn: Ph¹m ThÞ Quúnh Chi
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
§Ò ¸n Kinh tÕ chÝnh trÞ.
- Sù kÕt hîp thèng nhÊt yªu cÇu kinh tÕ víi yªu cÇu x· héi lµ c¸i cèt lâi cña
ph-¬ng ph¸p kinh doanh x· héi chñ nghÜa, ®Æc biÖt quan träng trong nÒn kinh tÕ
nhiÒu thµnh phÇn.
- B¶o ®¶m thùc hiÖn nguyªn t¾c tËp trung d©n chñ trong l·nh ®¹o - qu¶n lý
kinh tÕ vµ x· héi. TÝnh thèng nhÊt biÖn chøng cña nguyªn t¾c tËp trung d©n chñ
lµ b¶n chÊt cña chÕ ®é x· héi míi vµ chÕ ®é kinh tÕ míi.
- CÇn cã chÝnh s¸ch kinh tÕ ®èi ngo¹i ®óng ®¾n, cho phÐp tù gi¸c kÕt hîp
®-îc søc m¹nh d©n téc víi søc m¹nh thêi ®¹i.
§Ó n©ng cao tr×nh ®é vµ søc chiÕn ®Êu cña ®¶ng ngang tÇm nhiÖm vô lÞch sö
cña giai cÊp th× kh«ng nh÷ng ph¶i båi th-êng t- duy lý luËn, mµ cßn ph¶i cã
b-íc chuyÓn ho¸ tõ t- duy lý luËn thµnh t- duy chÝnh trÞ.
* Thø ba: VËn dông t- duy lý luËn - chÝnh trÞ vµo ho¹t ®éng thùc tiÔn.
Muèn vËn dông cã hiÖu qu¶, ph¶i dùa vµo c¸c nguyªn t¾c nhÊt ®Þnh, coi nhlµ chuÈn mùc vµ ®Þnh h-íng cña qu¸ tr×nh ®i tõ t- duy trõu t-îng ®Õn tæ chøc
thùc tiÔn. Trong thùc tr¹ng n-íc ta hiÖn nay, vËn dông t- duy lý luËn - chÝnh trÞ
vµo thùc tiÔn, cÇn ®-îc chó ý mÊy mÆt sau ®©y:
- Mét lµ, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh, thùc tr¹ng kinh tÕ - x· héi theo nguyªn t¾c
Lªnin - nÝt. §ã lµ ph-¬ng ph¸p ph©n tÝch m©u thuÉn kinh tÕ - x· h«i - c¸ch nh×n
th¼ng vµo sù thËt, theo ®óng nghÜa cña nã. ChØ cã c¸ch ®ã, míi gióp cho c¬ quan
l·nh ®¹o n¾m v÷ng thùc chÊt cña mèi quan hÖ kinh tÕ - chÝnh trÞ - x· héi gi÷a c¸c
giai cÊp vµ tÇng líp, ®-îc ph¶n ¸nh trong nghÞ quyÕt cïng víi viÖc gi¶i ph¸p tõ
®ã ra.
- Hai lµ, trong ho¹t ®éng thùc tiÔn, ngoµi ph-¬ng ph¸p ph©n tÝch m©u thuÉn,
cßn ph¶i vËn dông ph-¬ng ph¸p xem xÐt hÖ thèng, tõ ®ã ®Ò ra nh÷ng biÖn ph¸p
®ång bé vµ cã träng ®iÓm nh- mét c¬ chÕ, trong ®ã cã m¾t xÝch ®Æc biÖt cÇn n¾m
ch¾c ®Ó chuyÓn biÕn t×nh h×nh theo h-íng tÝch cùc. ChÝnh Lªnin ®· sö dông hai
ph-¬ng ph¸p trªn ®Ó xem xÐt vÊn ®Ò ®êi sèng giai cÊp c«ng nh©n vµ kh«i phôc
c«ng nghiÖp trong mèi quan hÖ víi ®êi sèng n«ng d©n vµ kÝch thÝch n«ng nghiÖp.
Tõ yªu cÇu trao ®æi gi÷a c«ng nghiÖp víi n«ng nghiÖp, Ng-êi ®· chØ ra th-¬ng
nghiÖp lµ m¾t xÝch cÇn ®em toµn lùc ra ®Ó n¾m lÊy.
-19- Sinh viªn: Ph¹m ThÞ Quúnh Chi
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
§Ò ¸n Kinh tÕ chÝnh trÞ.
§Ó vËn dông c¸c néi dung vµ ph-¬ng ph¸p nãi trªn, cßn ®ßi hái ë ng-êi l·nh
®¹o c¸c phÈm chÊt sau ®©y:
- Ba lµ, thùc hiÖn nguyªn t¾c tÝnh thèng nhÊt gi÷a t- duy vµ hµnh ®éng, nãi
víi lµm. ChÝnh ë b-íc nµy míi kiÓm tra ®-îc sù ®óng ®¾n cña t- duy. B-íc
chuyÓn nµy ph©n biÖt phÈm chÊt cña ng-êi céng s¶n víi ng-êi c¸ch m¹ng tiÓu ts¶n.Uy tÝn cña §¶ng vµ mçi ®¶ng viªn, rót côc lµ ë kÕt qu¶ cña hµnh ®éng ®óng
nh- lêi dËy cña ng-êi thÇy c¸ch m¹ng v« s¶n "Kh«ng ai cã thÓ lµm mÊt uy tÝn
cña ng-êi céng s¶n trõ khi hä tù lµm mÊt uy tÝn cØa m×nh".
- Bèn lµ, ®èi víi mét tæ chøc, mét tËp thÓ, viÖc vËn dông t- duy míi, quan
®iÓm míi ®· thÓ hiÖn trong chÝnh s¸ch, nghÞ quyÕt, ph¶i ®i ®«i víi c«ng t¸c tæ
chøc c¸n bé. Bé m¸y hµnh ®éng vµ ng-êi c¸n bé chñ chèt ph¶i phï hîp víi tduy vµ quan ®iÓm míi th× míi b¶o ®¶m nguyªn t¾c thèng nhÊt t- duy vµ hµnh
®éng.
* Thø t-: VËn dông quan hÖ hµng ho¸ - tiÒn tÖ vµo ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý
kinh tÕ ë n-íc ta.
Trong c-¬ng lÜnh §¶ng céng s¶n Liªn X« ®-îc th«ng qua §¹i héi 27 ®· nªu
râ: "Nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt, hoµn thiÖn viÖc ph©n phèi, trao ®æi, tiªu
dïng, ®iÒu quan träng lµ sö dông ®Çy ®ñ h¬n c¸c quan hÖ hµng ho¸ - tiÒn tÖ phï
hîp víi néi dung míi vèn cã cña quan hÖ ®èi víi chñ nghÜa x· héi".
NghÞ quyÕt §¹i héi VI cña §¶ng ta còng chØ râ r»ng: "TÝnh kÕ ho¹ch lµ ®Æc
tr-ng sè mét… Sö dông ®óng ®¾n quan hÖ hµng ho¸ - tiÒn tÖ lµ ®Æc tr-ng thø hai
cña c¬ chÕ míi vÒ qu¶n lý kinh tÕ mµ chóng ta ®ang x©y dùng".
ChÝnh tõ sù nhËn thøc hÕt søc râ rµng vÒ ý nghÜa, bµi häc kinh nghiÖm cña
NEP, cïng nh÷ng ®iÓm chung vµ ®iÓm kh¸c biÖt gi÷a thùc tr¹ng kinh tÕ n-íc
Nga trong giai ®o¹n thùc hiÖn NEP víi ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ n-íc ta hiÖn nay
mµ §¶ng ta ®· cã nh÷ng vËn dông hÕt søc ®óng ®¾n, s¸ng t¹o NEP vµo ®æi míi
qu¶n lý kinh tÕ nhµ n-íc, ®Æc biÖt lµ ®æi míi qu¶n lý doanh nghiÖp nhµ n-íc,
vËn dông thùc hiÖn nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ®Æc biÖt lµ kinh tÕ t- b¶n nhµ
n-íc vµ kinh tÕ hîp t¸c...
-20- Sinh viªn: Ph¹m ThÞ Quúnh Chi