Tài liệu Chính sách đối với người có công-thực trạng và giả pháp

LỜI NÓI ĐẦU “ Uống nước nhớ nguồn, ăn quả nhớ người trồng cây” Là một truyền thống tốt đẹp, một đạo lý cao cả của người Việt Nam. Để có được cuộc sống hạnh phúc hoà bình như ngày hôm nay biết bao người đã ngã xuống cùng với những nỗi đau mất mát, nỗi đau chiến tranh vẫn còn âm ỉ trong lòng mỗi thân nhân gia đình chính sách, người có công với nước. Nhằm mục đích ghi nhận và đền đáp công lao đóng góp hi sinh của những người có công và các gia đình chính sách, Đảng và Nhà nước ta đã tạo mọi điều kiện để bù đắp phần nào về giá trị vậy chất và tinh thần cho họ. Chính từ đó mà chính sách ưu đãi, chăm sóc người có công đã ra đời và đi vào cuộc sống góp phần không nhỏ trong việc nâng cao đời sống của người có công, từ đó góp phần ổn định kinh tế, chính trị của đất nước. Phòng Lao Động – TBXH Quận Hồng Bàng nói riêng và ngành LĐXH nói chung là một ngành đơn vị có tầm quan trọng rất lớn trong việc tổ chức, triển khai, thực hiện chính sách cho các đối tượng hưởng trợ cấp ưu đãi xã hội. Trong năm 2010, công tác tổ chức thực thi chính sách ưu đãi, chăm sóc người có công tại phòng LĐTB&XH quận Hồng Bàng đạt được nhiều thành tích nổi bật; góp phần cải thiện và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người có công trên địa bàn quận; đưa chính sách ưu đãi, chăm sóc người có công với nước đến với mọi người. Song trong quá trình thực hiện còn gặp phải những khó khăn, công tác tổ chức thực thi chính sách người có công với nước tại phòng còn có những hạn chế cần được khắc phục trong thời gian tới để phát huy và nâng cao hiệu quả của chính sách. 1 I. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ TỔ CHỨC THỰC THI CHÍNH SÁCH CHĂM SÓC NGƯỜI CÓ CÔNG VỚI NƯỚC. 1. Khái niệm 1.1. Khái niệm an sinh xã hội 2. Các khái niệm có liên quan. 3. Đặc điểm chung về người có với nước. Người có công với nước được hưởng chế độ ưu đãi của Nhà nước là người đã có thành tích giúp đỡ cách mạng trong lúc khó khăn, nguy hiểm và được Nhà nước tặng kỷ niệm chương Tổ quốc ghi công hoặc bằng có công với nước, huân chương kháng chiến, huy chương kháng chiến. Theo Pháp Lệnh ưu đãi người có công số 26/2005/PL – UBTVQH, quy định người có công với nước bao gồm: - Người hoạt động cách mạng trước ngày 1 tháng 1 năm 1945; Người hoạt động cách mạng từ ngày 1 tháng 1 năm 1945 đến trước Tổng khởi nghĩa 19 tháng 8 năm 1945;Liệt sĩ, thân nhân liệt sỹ; - Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân, Anh hùng lao động; - Thương binh, người hưởng chính sách như thương binh; Bệnh binh; Người hoạt động kháng chiến bị nhiễm chất độc hoá học; - Người hoạt động cách mạng, hoạt động kháng chiến bị địch bắt tù, đày; Người hoạt động kháng chiến giải phóng dân tộc, bảo vệ Tổ quốc và làm nghĩa vụ quốc tế là người tham gia kháng chiến được Nhà nước tặng huân chương kháng chiến, huy chương kháng chiến; Người có công giúp đỡ cánh mạng. 4. Nhu cầu và đặc điểm tâm lý của người có công với cách mạng 4.1. Nhu cầu Cũng như mọi người, người có công với cách mạng rất cần có một cuộc sống vật chất và tinh thần đầy đủ, no ấm và hạnh phúc. Mặt khác họ đã có nhiều cống hiến hy sinh, chịu nhiều thiệt thòi mất mát vì sự nghiệp chung của dân tộc, do đó họ cần được mọi người tôn trọng, quan tâm chăm sóc, chia sẻ, động viên họ nhiều hơn để họ vơi đi nỗi đau mất mát, quên đi bệnh tật và mất người thân. 4.2. Đặc điểm tâm lý 2 Họ luôn có ý thức về quá khứ cống hiến của mình cho cách mạng, có tinh thần trách nhiệm giữ gìn những phẩm chất và truyền thống cách mạng. Đại bộ phận những người có công luôn gương mẫu trong đời sống và công tác, thể hiện thái độ trung thành với chế độ mà mình đã đem xương máu, sức lực ra chiến đấu, bảo vệ. Khi hoà bình lập lại cho đến nay nhiều trong số họ dù mang trong mình những thương tích, thương tật, bệnh tật nhưng vẫn nỗ lực cố gắng vươn lên tìm cho mình một công việc phù hợp để vượt qua cái đói nghèo, góp phần xây dựng tổ quốc và nhiều người đã trở thành tấm gương lao động giỏi, chiến sỹ thi đua, nhà khoa học, nhà quản lý có uy tín. Họ có tâm trạng mặc cảm thấy thua thiệt, mất mát so với những người xung quanh nên họ thích được mọi người quan tâm. Ngoài ra, những thương binh, bệnh binh họ còn có những đặc điểm tâm lý riêng: - Đối với thương, bệnh binh thời kỳ kháng chiến chống Pháp: hiện nay số còn sống rất ít, tuổi đã cao, họ sống khiêm tốn, giản dị ít đòi hỏi quyền lợi cá nhân. Nhu cầu vật chất giản dị, nhưng tinh thần thông tin thời sự, chính trị lại khá cao, họ thích tìm hiểu và tham gia bình luận tình hình thế giới và trong nước, muốn có nhiều bạn bè để cùng nhau ôn lại kỉ niệm về tháng năm hào hùng đã qua. - Đối với thương, bệnh binh thời kỳ kháng chiến chống Mỹ: đại đa số họ ở đọ tuổi trung niên, có trình độ văn hoá và chính trị, nhạy cảm với các chính sách, chế độ của Đảng và Nhà nước, nhất là những vấn đề liên quan tới họ. Họ có ý thức tự chủ, tự kiềm chế, đúng đắn, hăng hái nhiệt tình tham gia các hoạt động xã hội cũng như các công tác khác được giao. Bên cạnh đó có một số ít đối tượng có tư tưởng công thần, ỷ vào công lao cống hiến để đòi hỏi, thậm chí một số ít còn lợi dụng chính sách ưu đãi của Đảng và Nhà nước để làm trái pháp luật. - Đối với tâm lý thương binh, bệnh binh từ năm 1975 trở lại đây: chủ yếu là những người bị thương tật trong công cuộc xây dựng và bảo vệ tổ quốc, phần lớn tuổi còn trẻ, trình độ văn hoá cao, họ vẫn nặng nề về tâm lý thua thiệt những người xung quanh nên có tâm lý bi quan, thiếu tin tưởng và một số thương binh còn gặp khó khăn trong cuộc sống, chưa tìm được việc làm 3 - Đối với thân nhân liệt sỹ và người có công với cách mạng: sự mất mát người thân là sự đau đớn lớn nhất đối với những người cha, người mẹ, người vợ, người con liệt sỹ mà không gì có thể bù đắp được. Họ rất muốn được sự quan tâm chia sẻ, động viên nhất là vào các dịp ngày lễ, ngày tết bởi họ cũng muốn sự đầm ấm hạnh phúc trong những ngày này. Nhìn chung người có công có những đặc điểm tâm lý khác nhau đòi hỏi công tác chăm sóc cũng khác nhau và phải tìm hiểu kỹ đặc điểm, nhu cầu của họ. Điều này có ý nghĩa rất quan trọng để đưa ra những giải pháp chăm sóc, hỗ trợ phù hợp, đem lại hiệu quả cao, nhằm bù đắp phần nào những hy sinh cống hiến to lớn của người có công với cách mạng. 4.3. Sự cần thiết chăm sóc người có công. Kế thừa và phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc “ Uống nước nhớ nguồn, đền ơn đáp nghĩa”, ngay từ những ngày đầu kháng chiến chống thực dân Pháp ( năm 1947), Chủ tịch Hồ Chí Minh đã quyết định chọn ngày 27-7 là ngày Thương binh - Liệt sĩ để tỏ lòng hiếu nghĩa bác ái với thương binh, bệnh binh, gia đình liệt sĩ và người có công với cách mạng nhằm tôn vinh và tỏ lòng biết ơn các anh hùng liệt sĩ, đồng chí, đồng bào đã hi sinh xương máu vì tổ quốc. Vì vậy, chăm sóc, ưu đãi xã hội với người có công với cách mạng có ý nghĩa chính trị, xã hội to lớn và rất cần thiết trở thành một nguyên tắc hiến định ghi nhận ở Điều 67 - Hiến pháp nước Cộng hoà Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam. Đảng và Nhà nước ta đã khẳng định: “ Thực hiện tốt các chính sách ưu đãi với người có công với nước, vận động toàn xã hội tham gia các hoạt động đền ơn đáp nghĩa, nâng cao mức sống về mặt vật chất tinh thần của người có công”. Người có công với cách mạng được toàn xã hội quan tâm chăm lo về vật chất, tinh thần; được trân trọng, tôn vinh, biết ơn, đền ơn đáp nghĩa…Ưu đãi xã hội, chăm sóc người có công với nước là tình cảm và trách nhiệm của Nhà nước và toàn xã hội. Đây là yếu tố thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội, góp phần ổn định chính trị xã hội; thúc đẩy sự nghiệp đổi mới với tiến trình hội nhập và phát triển. 5. Chính sách chăm sóc người có công với nước. 4 Để qui định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Pháp lệnh Ưu đãi người có công với nước của Chính phủ, Liên Bộ Lao Động – Thương binh và Xã hội - Bộ Tài chính và các Bộ có liên quan đã ban hành các thông tư hướng dẫn thực hiện chính sách ưu đãi, chăm sóc người có công với nước. Chính sách ưu đãi người có công với cách mạng không chỉ là đạo lý truyền thống mà còn là vấn đề chính trị, tư tưởng, tình cảm, vấn đề xã hội lớn; không chỉ là vấn đề cáp bách trước mắt mà còn có ý nghĩa lâu dài của một thể chế chính trị. Nhà nước đã ban hành bổ sung hàng loạt văn bản pháp quy nhằm xử lý những bất hợp lý về chính sách, chế độ và những vấn đề nảy sinh từ cuộc sống phù hợp với sự chuyển đổi không ngừng của nền kinh tế, hướng tới sự bảo đảm công bằng trong việc thực hiện ưu đãi đối với thương binh, bệnh binh, gia đình liệt sĩ và người có công với cách mạng. Chính sách người có công nhằm tưng bước nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của người có công với cách mạng, góp phần giữ vững ổn định chính trị - xã hội, tiếp tục xây dựng nét đẹp truyền thống trong đời sống văn hóa – xã hội của đất nước. 6. Hình thức thực hiện chính sách chăm sóc người có công với nước. - Đối với chế độ trợ cấp ưu đãi xã hội: thực hiện ưu đãi trong giáo dục, đào tạo theo đúng chính sách của Nhà nước, cung cấp sổ trợ cấp theo đúng kì hạn, giải quyết những chế độ ưu đãi một cách nhanh chóng, trung thực để các đối tượng có thể thuận lợi trong học tập và công việc. - Chế độ chăm sóc sức khỏe: Phòng LĐTB&XH thực hiện mua BHYT cho các đối tượng theo Nghị định số 54 và Quyết định số 290 của Nhà nước; đưa người có công đi điều dưỡng theo từng đợt tại các trung tâm điều dưỡng người có công của tỉnh, thành phố; cung cấp các dụng cụ chỉnh hình phù hợp cho các thương binh, bệnh binh thuận tiện trong sinh hoạt. - Hỗ trợ giải quyết việc làm, nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống cho thương, bệnh binh, gia đình người có công. Các gia đình chính sách phải được ưu tiên cấp ruộng đất tốt, thuận lợi cho sản xuất, miễn giảm thuế,…hỗ trợ về nhà ở bằng hình thức sửa chữa, xây dựng mới nhà tình nghĩa. 5 II. THỰC TRẠNG TỔ CHỨC THỰC THI CHÍNH SÁCH CHĂM SÓC NGƯỜI CÓ CÔNG TẠI PHÒNG LAO ĐỘNG – THƯƠNG BINH VÀ XÃ HỘI QUẬN HỒNG BÀNG - HẢI PHÒNG. 1. Đặc điểm chung về người có công của Quận 1.1. Quy mô, cơ cấu đối tượng người có công thuộc phòng Lao động – Thương binh & Xã hội quận Hông Bàng quản lý. - Người hoạt động trước cách mạng tháng 8 năm 1945 là 10 người trong đó: Cán bộ lão thành 3 người; cán bộ tiền khởi nghĩa là 7 người. Liệt sỹ chống Pháp là 1118 người, liệt sỹ chống Mỹ là 1847 người, liệt sỹ XDBVTQ là 168 người. - Số gia đình liệt sỹ là 3109 gia đình trong đó thương binh là 1060 người, bệnh binh là 448 người. Hạng Số người ¼ 31 2/4 67 ¾ 447 4/4 515 Hạng 1/3 2/3 3/3 Số người 07 339 102 Thương binh 1060 người Bệnh binh 448 người ( Nguồn: Theo kết quả điều tra, thống kê đối tượng thương binh, bệnh binh trên địa bàn thành phố năm 2009 của phòng LĐTB&XH). 1.2. Thực trạng đời sống của người có công trong huyện. Cùng với sự đổi mới và quan tâm sâu sắc đến sự nghiệp phát triển kinh tế của Đảng và chính quyền nhân dân thành phố Hải Phòng, trong những năm gần 6 đây đời sống của đại bộ phận nhân dân nói chung và bộ phận người có công trong thành phố nói riêng đã từng bước được cải thiện và nâng cao. 1.2.1. Thực trạng về kinh tế gia đình Những người có công đa số hiện tại đều là những người cao tuổi, sưc khoẻ yếu, giảm sút, thêm vào đó là những thương tật, bệnh tật, di chứng của chiến tranh để lại vì thế sức lao động kém nên cũng ảnh hưởng đến thu nhập của họ, đời sống kinh tế khó khăn. Nên nguồn thu nhập chủ yếu của họ là khoản trợ cấp ưu đãi của Nhà nước. 1.2.2. Thực trạng về học vấn, văn hoá. Cùng với sự phát triển kinh tế có nhiều đổi mới thì công tác giáo dục cũng được chăm lo cho thế hệ trẻ, đặc biệt là đối tượng thuộc diện gia đình chính sách được chú trọng quan tâm. Các trung tâm cơ sở giáo dục trong quận đã thực hiện đúng, đầy đủ, nghiêm túc theo quy định, nội dung của ưu đãi đối với học sinh, sinh viên là con em các hộ chính sách, có nhiều hình thức giúp đỡ, động viên các em trong học tập tốt hơn. Chính vì vậy mà trình độ học vấm của người có công được nâng cao và đã có nhiều em là con em chính sách học tại các trường đại học, cao đẳng, trung học chuyên nghiệp và dạy nghề. 1.2.3. Thực trạng về sức khoẻ. Do nhậu quả của chiến tranh để lại nên đa số người có công bị thương tật, bệnh tật, nhiễm chất độc hoá học, hay đau yếu, bệnh cũ hay tái phát khi trở về sinh sống cùng gia đình, nên nhu cầu của người có công rất cần khám và chữa bệnh nhiều hơn. Trong năm 2009 vừa qua, quận đã tổ chức cấp phát thẻ BHYT cho người có công, đã tổ chức được nhiều đợt thăm khám sức khoẻ, khám điều trị và phát thuốc tại nhà cho các đối tượng người có công với cách mạng. 1.2.4. Thực trạng về việc làm. Trong nền kinh tế nhiều thành phần theo định hướng xã hội chủ nghĩa, để có việc làm có hiệu quả thì khả năng hoàn thành công việc của người lao động và những thông tin về việc làm rất quan trọng. Nhận thức được điều này chính quyền, các cơ quan chức năng địa phương như Trung tâm dạy nghề, hỗ trợ việc làm, trung tâm giới thiệu việc làm đã dạy nghề, hỗ trợ việc làm cho nhiều người 7 dân trong quận, đặc biệt là người có công với cách mạng, Trang bị cho họ những hiểu biết cần thiết, để tìm công việc phù hợp và làm việc có hiệu quả. Những công việc chủ yếu của người có công trong quận là làm nông nghiệp trồng lúa nước, hoa màu và làm tiểu thủ công nghiệp đan lát, hầu hết đều là những công việc đơn giản lao động thủ công, những công việc mang tính thời vụ và không ổn định về thời gian. Vì vậy, chính quyền nhân dân quận cần quan tâm hơn nữa cho người có công có việc làm phù hợp để họ tiếp tục cống hiến những công sức của mình cho quê hương theo lời dạy của Bác Hồ vĩ đại: “ Thương binh tàn nhưng không phế”. 1.2.5. Thực trạng về hoàn cảnh sống và nhà ở. Các đối tượng là người có công trong quận chủ yếu là sống và sinh hoạt cùng gia đình, chỉ còn một số ít đối tượng sống cô đơn, đó là những bà mẹ Việt Nam anh hùng và con của liệt sỹ mồ côi. Vì vậy các tổ chức đoàn thể, cá nhân cần phát triển mạnh công tác xã hội hoá chăm sóc đời sống người có công như: nhận phụ dưỡng bà mẹ Việt Nam anh hùng, nhận đỡ đầu con liệt sỹ mồ côi để cho các đối tượng bớt cô đơn, tin tưởng vào chính sách quan tâm của Đảng, Nhà nước và chính quyền địa phương. Về nhà ở: quận đã chăm lo đến việc sửa chữa, hỗ trợ, cải thiện nhà ở cho người có công đã được trợ giúp để có chỗ ở ổn định hơn. Tuy nhiên nhà các hộ gia đình chính sách đã xuống cấp và chật chội, số lượng gia đình người có công cần hỗ trợ về nhà ở còn nhiều. Nhìn chung thực trạng đời sống người có công trên địa bàn quận trong những năm gần đây đã được cải thiện đáng kểm đa số các hộ gia đình chính sách có cuộc sống ổn định với mức sống trung bình so với mức sống của cộng đồng dân cư địa phương. Tuy nhiên vẫn còn một số bộ phận người có công gặp khó khăn trong cuộc sống. Vì vậy đòi hỏi các cấp chính quyền địa phương và toàn thể cộng đồng nơi sở tại tích cực quan tâm hơn nữa tới đời sống hộ gia đình chính sách người có công với cách mạng để nhằm thực hiện tốt các chính sách, quan điểm của Đảng, Nhà nước ta về công tác “Đền ơn đáp nghĩa”, nó cũng thể hiện truyền thống vô cùng tốt đẹp của dân tộc ta. 8 2. Quá trình thực thi chính sách chăm sóc người có công tại Phòng LĐTB&XH quận Hồng Bàng - Hải Phòng. Phòng LĐTB&XH quận Hồng Bàng là cơ quan chịu trách nhiệm chính trong quá trình tổ chức thực thi chính sách chăm sóc người có công với nước tại quận dưới sự chỉ đạo trực tiếp của huyện uỷ, hội đồng nhân dân, uỷ ban nhân dân, uỷ ban mặt trận tổ quốc quận Hồng Bàng cùng phối hợp với các cơ quan có liên quan Sở LĐTB&XH thành phố Hải Phòng; Ngân hàng chính sách xã hội, hội cựu chiến binh, hội cựu thanh niên xung phong, hội phụ nữ, Đoàn thanh niên, trung tâm lao động và giới thiệu việc làm, ngành y tế, giáo dục – đào tạo trong quận. 2.1. Hệ thống văn bản pháp quy hướng dẫn thực hiện chính sách chăm sóc người có công với nước. Trong năm 2009 phòng LĐTB&XH quận tiếp tục đưa ra các văn bản hướng dẫn, triển khai tới các xã về thực hiện chế độ ưu đãi xã hội, chăm sóc người có công dựa theo: - Nghị định 54/2006/NĐ – CP ngày 26/5/2006 của Chính phủ để xét duyệt đề nghị cho đối tượng tham gia hoạt động kháng chiến có huân, huy chương không hưởng chế độ BHXH hoặc trợ cấp nào khác được cấp thẻ BHYT để khám chữa bệnh. - Quyết định số 26/2000/QĐ – TTg ngày 23/2/2000 và quyết định số 120/QĐ – TTg ngày 5/7/2004 của Thủ tướng Chính phủ, để hướng dẫn triển khai tới các xã, thị trấn để thụ ký hồ sơ, đề nghị cấp trên xét duyệt cho đối tượng tham gia hoạt động kháng chiến ở trường học trước ngày 30/4/1975 và con củ họ được hưởng trợ cấp hàng tháng theo quy định. Quyết định số 41/QĐ – UBNDTP về trợ cấp cho người già yếu, người mắc bệnh hiểm nghèo, gia đình không có khả năng thoát nghèo được trợ cấp hàng tháng. - Thông tư số 08/2009/TT – BLĐ TBXH về việc thực hiện chế độ ưu đãi cho người tham gia hoạt động kháng chiến bị nhiễm chất độc hoá học Các văn bản quy phạm pháp luật nhằm từng bước hàn thiện hệ thống chính sách ưu đãi người có công như Nghị định 38 quy định mức trợ cấp, phụ cấp ưu đãi đối với người có công với cách mạng; Thông tư 24 về việc hướng dẫn 9 thực hiện Quyết định 170 về chế độ bảo hiểm y tế và trợ cấp ami táng đối với thanh niên xung phong thời kỳ kháng chiến chống Pháp…và kế hoạch 611 về giải quyết dứt điểm hồ sơ tồn đọng, công văn 1932 về giải quyết những hồ sơ chất độc hoá học bị dừng trợ cấp của Cục người có công. 2.2. Giai đoạn thực hiện chính sách ưu đãi, chăm sóc người có công. Xây dựng hệ thống thông tin chuyên ngành về chính sách chăm sóc người có công: UBND, phòng LĐTB&XH quận ra những công văn, kế hoạch gửi tới các xã, thị trấn, các cơ sở sản xuất kinh doanh đóng trên địa bàn quận, vận động các đơn vị tham gia đóng góp vào công tác chăm sóc các đối tượng chính sách như nhận phụng dưỡng bà mẹ Việt Nam anh hùng, nhận đỡ đầu con liệt sỹ mồ côi, đóp góp vào quỹ “Đền ơn đáp nghĩa”. Ngoài ra, còn thực hiện các cuộc thi tìm hiểu về quan điểm, chủ trương, chế độ, chính sách của Đảng và Nhà nước về ưu đãi xã hội đối với người có công, các buổi mít tinh kỉ niệm ngày thương binh liệt sỹ 27/7 Tổ chức được nhiều hội nghị tập huấn triển khai chế độ mới, nội dung chính sách mới cho cán bộ chủ chốt, cán bộ trực tiếp làm công tác thương binh liệt sỹ và người có công với cách mạng ở các xã, thị trấn. Tuyên truyền tới những người có công và gia đình của họ tiếp tục phát huy truyền thống cách mạng, cống hiến cho sự nghiệp phát triển, xây dựng tổ quốc nói chung. 3. Các chương trình, chính sách chăm sóc người có công của quận. Chương trình xây dựng nhà tình nghĩa. Với những chính sách kích thích phát triển kinh tế hợp lý cùng sự quan tâm của các cấp, uỷ Đảng, các hộ gia đình chính sách của quận cũng đã cải thiện được cuộc sống của mình. Song bên cạnh đó còn nhiều gia đình vẫn trong hoàn cảnh khó khăn về nhà ở, vốn sản xuất do họ ảnh hưởng của thương, bệnh tật, sức khoẻ yếu, thời gian cống hiến dài nên ít có thời gian lao động sản xuất phát triển kinh tế gia đình, chưa tự giải quyết được nhu cầu cuộc sống của mình, đặc biệt là vấn đề nhà ở. Thấy được nhu cầu bức xúc đó, trong nhiều năm qua toàn quận đã thực hiện mục tiêu chung là hỗ trợ thương binh, gia đình liệt sỹ, người có công với cách mạng, đã làm mới và sửa chữa nhà ở, phấn đấu xóa nhà tạm, nhà dột nát, 10 xuống cấp cho các gia đình chính sách. Và không chỉ đóng góp bằng tiền mặt mà nhân dân trong quận còn đóng góp nhiều công sức để xây dựng nhiều ngôi nhà tình nghĩa. Nguồn quỹ để xây dựng, hỗ trợ cải thiện nhà ở cho đối tượng là người có công trong quận đều từ ngân sách Nhà nước cấp, xong quận đã trích thêm từ tiền ủng hộ quỹ “đền ơn đáp nghĩa” để hỗ trợ cùng nhà nước chăm sóc đời sống người có công có được ngôi nhà khang trang tạo niềm tin, sự phấn khởi cho họ để ổn định cuộc sống, tập trung vào sản xuất, phát triển kinh tế, nâng cao đời sống của gia đình. 3.2. Chương trình ổn định đời sống thương binh, bệnh binh, gia đình liệt sỹ người có công. Cùng với việc thực hiện đầy đủ, kịp thời các chế độ chính sách thường xuyên, hàng tháng và các chê độ ưu đãi khác. Huyện uỷ, HĐND, UBND quận thường xuyên quan tâm, lãnh đạo, chỉ đoạ và được các cấp uỷ đảng, chính quyền và nhân dân các dân tộc trong quận tạo mọi điều kiện để người có công trên địa bàn huyện có cuộc sống ổn định, có mức sống trung bình trở lên, ổn đinh tư tưởng, chính trị, lạc quan phấn khởi, tin tưởng vào đường lối của Đảng, Nhà nước. Trong những năm qua quận Hồng Bàng đã bằng nhiều hình thức vận động được toàn thể nhân dân tham gia vào chương trình ổn định đời sống cho người có công như: - Tổ chức khám chữa bệnh, điều trị định kỳ, điều dưỡng nâng cao sức khoẻ, cấp phát thẻ y tế, tặng quà vào các dịp lễ, tết; tổ chức vận động các cơ quan đơn vị và cá nhân chăm sóc, phụng dưỡng bố mẹ liệt sỹ già yếu, cô đơn, bà mẹ Việt Nam anh hùng, đỡ đầu con liệt sỹ mồ côi. - Hỗ trợ, bố trí đất sử dụng sản xuất ở những địa điểm thuận lợi để buôn bán, kinh doanh, vận động các đơn vị sản xuất kinh doanh hỗ trợ, tặng sổ tình nghĩa cho thương binh, bệnh binh. Con liệt sỹ, con thương binh nặng được học nghề, tạo việc làm tại địa phương để tăng thu nhập, được miễn, giảm học phí khi theo học tại các trường giáo dục. Và các cá nhân đơn vị nhận đỡ đầu khi đến tuổi trưởng thành. Nguồn quỹ được sử dụng cho phong trào tặng sổ tiết kiệm tình nghĩa để ổn định đời sống thương binh, bệnh binh, gia đình liệt sỹ và người có công là sự 11 đóng góp của cơ quan huyện uỷ, hội cựu chiến binh, chi nhánh điện, ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn, ban chỉ huy quân sự quận, cán bộ giáo viên ngành giáo dục, phòng LĐTBXH quận,… 3.3. Chương trình xây dựng quỹ đền ơn đáp nghĩa. Căn cứ vào hướng dẫn của UBND thành phố Hải Phòng, UBND quận Hồng Bàng đã ra quyết định thành lập và kiện toàn ban quản lý quỹ đền ơn đáp nghĩa, tổ chức vận động cán bộ, công nhân viên chức và nhân dân đóng góp tinh thần và tình cảm đối với người có công với cách mạng. UBND quận đã vận động các cơ quan đơn vị hành chính sự nghiệp của Nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội - nghề nghiệp; cơ quan quân sự và công an cấp quận, huyện; các doang nghiệp thuộc thành phần kinh tế nhà nước do cơ quan cấp quận, huyện quản lý. Ngoài các chương trình chăm sóc trên, quận còn đưa ra một số kế hoạch, hình thức khác để thực hiện các chương trình nhằm chăm sóc đa dạng đời sống người có công như: tặng bể nước tình nghĩa, vườn cây, ao cá, các chương trình xây dựng trạm y tế, cơ sở phục vụ y tế cho nhân dân; các cơ sở sản xuất kinh doanh luôn sắp xếp những việc làm phù hợp với sức của người có công, bố trí công việc hợp lý. Chương trình xoá đói giảm nghèo, cho các hộ gia đình vay vốn để phát triển sản xuất, nâng cao đời sống, hướng dẫn họ là ăn từ các nguồn vốn vay được vay để phát triển kinh tế gia đình các đối tượng. Chương trình chăm sóc, giữ gìn, bảo quản, tôn tạo các công trình tổ quốc chi công các anh hùng liệt sỹ. Quận luôn cùng các cán bộ cựu chiến binh, lão thành cách mạng tiếp tục thực hiện tìm hài cốt liệt sỹ về quy tập tại nghĩa trang các xã, điều đó thể hiện lòng biết ơn của nhân dân đối với các liệt sỹ đã hi sinh ngã xuống và ổn định tâm lý yên tâm cho các hộ gia đình liệt sỹ. Huy động mọi hình thức dù là nhỏ nhất từ cộng đồng vào việc chăm sóc, giúp đỡ các gia đình chính sách, tạo điều kiện để họ phát huy sở trường của mình trong việc xây dựng quê hương, đất nước. 4. Phối hợp các tổ chức để triển khai thực thi chính sách chăm sóc người có công. 12 Việc chăm sóc đời sống người có công với cách mạng đã được Bác Hồ, Đảng và Nhà nước ta quán triệt đó là trách nhiệm của toàn dân, không là trách nhiệm của riêng ai. Vì vậy trong những năm qua cán bộ, tổ chức, đoàn thể quận luôn phấn đấu thi đua xuất sắc trong phong trào chăm sóc người có công với cách mạng nhờ sự thực hiện nghiêm túc, đúng chức năng, nhiệm vụ được giao của từng đơn vị, cơ quan trong quận. Và đặc biệt là sự phối hợp chặt chẽ giữa phòng LĐTB & XH, huyện uỷ, HĐND, UBND với các cơ quan, ban ngành, đoàn thể trong quận: Ngành trung tâm Lao động và giới thiệu việc làm: Ngành y tế; ngành giáo dục và đào tạo; Ngành nông nghiệp và phát triển nông thôn. hội cựu chiến binh, hội cựu thanh niên xung phong, đoàn thanh niên, hội phụ nữ trong quá trình tổ chức, triển khai thực hiện chính sách chăm sóc người có công trên địa bàn quận 13 III. THÀNH TỰU VÀ HẠN CHẾ CỦA CÔNG TÁC TỔ CHỨC THỰC THI CHÍNH SÁCH CHĂM SÓC NGƯỜI CÓ CÔNG TẠO PHÒNG LAO ĐỘNG – THƯƠNG BINH & XÃ HỘI QUẬN HỒNG BÀNG NĂM 2009. 1. Thành tựu của công tác tổ chức thực thi chính sách chăm sóc người có công tại Phòng LĐTB & XH quận Hồng Bàng năm 2009. Được sự quan tâm, cjỉ đạo của sở LĐTB& XH thành phố Hải Phòng, huyện uỷ, UBND quận Hồng Bàng và sự phối hợp của các cơ quan ban ngành, đoàn thể trong quận, năm 2009 công tác tổ chức thục thi chính sách chăm sóc, ưu đãi xã hội người có công với nước tại phòng LĐTB&XH quận Hồng Bàng thực hiện khá tốt. Các giai đoạn trong quá trình tổ chức thực thi chính sách được thực hiện đầy đủ và đạt dược nhiều thành tích nổi bật như: - Thực hiện giải quyết các chế độ trợ cấp, phụ cấp theo đúng quy định của Nhà nước, thực hiện đúng, đầy đủ và kịp thời không để xảy ra nhầm lẫn, sai sót, tiêu cực, đảm bảo chi trả tận tay các đối tượng, không để tồn đọng và hiện tượng mong chờ từ phía các đối tượng: Lập hồ sơ trình Chính phủ suy tôn cho 4 trường hợp thương binh chết do vết thương tái phát; đổi và cấp lại Bằng Tổ quốc ghi công cho 45 trường hợp bị mất bằng hoặc bị rách nát, cấp phát thẻ BHYT cho 243 người hoạt động kháng chiến theo quyết định số 290/QĐ – TTg, Nghị định số 54/CP. - Tổ chức cho 452 người có công của quận đi điều dưỡng tại các Trung tâm điều dưỡng người có công của thành phố và 540 người được hưởng chế độ điều dưỡng tại gia đình. Kiểm tra hồ sơ, đề nghi Sở giải quyết chế độ trợ cấp một 14 lần và mai táng phí cho 218 người có công với cách mạng; hướng dẫn các xã, thị trấn khảo sát, lập danh sách người trong gia đình có công giúp đỡ cách mạng chưa được hưởng chế độ đã từ trần và người hoạt động kháng chiến, hoạt động cách mạng bị tù đày có hoàn cảnh khó khăn hiện không được hưởng lương và BHXH để đề nghị Nhà nước xem xét giải quyết chế độ, hướng dẫn các phường, thị trấn thường xuyên kiểm tra thực trạng nghĩa trang liệt sỹ. Ngoài các khoản phụ cấp và trợ cấp thực hiên theo ưu đãi của Nhà nước, quận còn tổ chức chăm sóc đời sống người có công như thăm hỏi, tổ chức cấp phát 18.170 xuất quà cho các gia đình có công với cách mạng vào dịp lế, tết, kỉ niệm ngày thương binh liệt sỹ. Để thực hiện tốt pháp lệnh ưu đãi người có công nhân dân trong quận hàng năm tích cực tuyên truyền vận động quyên góp, ủng hộ quỹ “ Đền ơn đáp nghĩa”, nhận chăm sóc phụng dưỡng bà mẹ Việt Nam anh hùng, con liệt sỹ mồ côi không nơi nương tựa, công tác chăm sóc nghĩa trang liệt sỹ, bia mộ hương khói tưởng nhớ các liệt sỹ đã hi sinh ngã xuống; xây dựng mới và sử chữa 36 ngôi nhà tình nghĩa với tổng số tiền là 2.233.056.000 đồng, tặng 760 sổ tiết kiệm tình ngiã với số tiền là 350.000.000 đồng cho người có công trên địa bàn huyện tính từ năm 2006 – 2009 ( Nguồn: Theo báo cáo tổng kết chương trình xây dựng nhà tình nghĩa cho người có công trên địa bàn quận của phòng LĐTB&XH quận, ngày 6/2/2010). Phân bổ và sử dụng nguồn quỹ hợp lý cho các chương trình xây dựng nhà tình nghĩa, chăm sóc đời sống người có công với nước, tu bổ, sửa chữa các bia mộ, nghĩa trang liệt sỹ, các chương trình ưu đãi giáo dục, y tế cho người có công và con em họ. Chính vì có kế hoạch triển khai thực hiện tốt các chương trình ưu đãi và chăm sóc người có công mà đến nay đời sống đại bộ phận các gia đình chính sách đã được cải thiện đáng kể và thu được nhiều kết quả đáng khích lệ, các hoạt động chăm sóc đó đã cùng Đảng và Nhà nước ta thể hiện được truyền thống “ Uống nước nhớ nguồn”. 2. Nguyên nhân của những thành tựu. Do Đảng ta có đường lối chủ trương nhất quán trước su như một đối với việc toàn dân chăm sóc đời sống người có công với cách mạng, các chương trình 15 chăm sóc luôn được cụ thể hoá về mặt nhà nước, phù hợp với tình hình thực tế ở mỗi thời kỳ. Điều đó đã góp phần làm ổn định chính trị - xã hội, làm tăng niềm tin của nhân dân đối với Đảng và Nhà nước tạo nên nét đẹp mới trong đời sống xã hội của đất nước. Do sự quan tâm chỉ đạo thường xuyên, sâu sắc của Quận uỷ, HĐND, UBND, UBMTTQ quận, sự tham mưu tích cực của phòng LĐTB&XH quận về việc tổ chức thực hiện công tác chăm sóc đời sống tinh thần, vật chất cho các đối tượng chính sách, cùng với sự tham gia tích cực, ủng hộ nhiệt tình của nhân dan toàn quận vào công tác chăm sóc người có công. Các tầng lớp cấn bộ và nhân dân trong quận ý thức được trách nhiệm của mình trong công tác chăm sóc thương binh, bệnh binh, gia đình liệt sỹ và người có công với cách mạng và có kế hoạch giúp đỡ đối tượng chính sách. Nhân dân trong huyện luôn coi việc chăm sóc người có công là một tiêu chỉ tiêu để đánh giá kết quả thực hiện mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của quận. Do có sự phối hợp chặt chẽ của các cơ quan chuyên môn, các tổ chức đoàn thể và nhân dân trong việc cùng nhau tổ chức chăm sóc tốt các đối tượng gia đình chính sách trong quận; do các cấp uỷ Đảng có những biện pháp đúng đắn trong việc huy động nguồn lực trong nhân dân tham gia thực hiện quỹ “Đền ơn đáp nghĩa”; tích cực tuyên truyền mở rộng việc biết ơn chăm sóc người có công vơi cách mạng. Đội ngũ cán bộ, công chức luôn được tập huấn bồi dưỡng và cập nhật thông tin chính xác kịp thời, công tác thanh tra, kiểm tra, đôn đốc thựa hiện nghiêm túc. Cán bộ chuyên trách luôn thấy được nhiệm vụ của mình trong việc thực hiện chăm sóc đời sống người có công cả về vật chất và tinh thần. 3. Hạn chế của công tác tổ chức thực thi chính sách chăm sóc người có công tại phòng LĐTB&XH quận Hồng Bàng. Bên cạnh những thành tựu đạt được trong quá trình tổ chức thục thi chính sách chăm sóc, ưu đãi xã hội với người có công của phòng LĐTB&XH quận Hồng Bàng năm 2009 còn gặp nhiều khó khăn trong công tác chuyên môn, như vấn đề giải quyết chế độ ưu đãi đối với người hoạt động kháng chiến bị nhiễm chất độc hoá học, hiện đang còn nhiều tồn tại, vướng mắc nhất là tiêu chí để 16 công nhận chưa được Bộ y tế ban hành, mưc trợ cấp còn thấp. Ngoài ra còn một số vấn đề như: - Các văn bản hướng dẫn của cấp trên về việc chăm sóc đời sống người có công ban hành xuông nhiều lúc còn chồng chéo, không đồng bộ, các kế hoạch, phương pháp thực hiện chăm sóc người có công của huyện đưa ra có lúc, có nơi chưa được quan tâm đúng mức và thường xuyên, chưa huy động được triệt để những nguồn lực tại cộng đồng địa phương như nguồn vốn, nguồn lực vào việc chăm sóc đời sống người có công. Sự phối hợp giữa các ban ngành đoàn thể trong công tác chăm sóc đời sống các gia đình chính sách nhiều lúc chưa được thực hiện thường xuyên, chặt chẽ. - Đội ngũ cán bộ làm công tác chính sách ưu đãi người có công đặc biệt ở một số xa, phường chưa nắm chắc trình dộ chuyên môn nên ảnh hưởng nhiều đến việc giải quyết công việc. Thân nhân và bản thân một số đối tượng chưa nắm bắt được các quy định của nhà nước để khai báo hoặc làm các thủ tục hồ sơ kịp thời. Việc thực hiện chính sách chăm sóc, ưu đãi xã hội với người có công chưa có sự đồng đều ở một số phường, chưa thực hiện tốt trong việc chăm lo đời sống người có công ở địa phương mình, vẫn còn tồn đọng nhưng hộ gia đình chính sách khó khăn và một số phường chưa thực sự quan tâm giải quyết chế độ BHYT cho người có công. 4. Nguyên nhân của những hạn chế Ban, ngành cấp trên do chưa nắm chắc tình hình thực tế của địa phương nên việc đưa ra các văn bản còn chồng chéo. Các quy định cụ thể trong lĩnh vực chăm sóc người có công còn thiếu, chưa đồng bộ; cán bộ một số xã chưa thực sự quan tâm đến quỹ đền ơn đáp nghĩa, chăm sóc toàn diện đời sống người có công ở địa phương mình. Cán bộ công tác tuyên truyền ít, thiếu kinh nghiệm, công tác tuyên truyền còn chưa hiệu quả và đa dạng hoá các hình thức tuyên truyền trong dân về công tác chăm sóc người có công. Phương pháp kê hoạch trong việc huy động nguồn lực từ cộng đồng chưa đúng đắn, thiếu sự quan tâm thường xuyên, thiếu kiểm tra đôn đốc trong việc tác động tới người dân nên hiệu quả tổng hợp sức mạnh trong việc chăm sóc đời sống người có công ở địa bàn quận chưa cao, chưa đầy đủ. Các hội nghị tập huấn 17 chưa thựa sự thường xuyên và hiệu quả nên nhiều cán bộ xã còn yếu kém trong việc giải quyết công việc, nhiệm vụ chuyên môn. Việc nắm bắt hoàn cảnh đối tượng chưa sâu nên sử dụng nguồn quỹ ngân sách Nhà nước cấp và quỹ đền ơn đáp nghĩa còn chưa chú trọng vào đối tượng cần sự quan tâm giúp đỡ thực sự. Việc thực hiện xã hội hoá công tác chăm sóc đời sống người có công trên dịa bàn quận còn có những tồn tại cần được khắc phục trong thời gian tới. Tuy nhiên những thành tích, kết quả mà nhân dân các dân tộc trong huyện đạt được là cơ bản nên cần tiếp tục thực hiện phát huy tôt hơn nữa những chương trình chăm sóc, cải thiện đời sống người có công tại các địa phương trong quận. 18 IV. MỘT SỐ KIẾN NGHỊ NHẰM HOÀN THIỆN TỔ CHỨC THỰC THI CHÍNH SÁCH CHĂM SÓC NGƯỜI CÓ CÔNG TẠI PHÒNG LĐTB & XH QUẬN HỒNG BÀNG - HẢI PHÒNG. 1. Phương hướng tổ chức thực thi chính sách chăm sóc người có công của phòng LĐTB&XH quận Hồng Bàng năm 2010. Thực hiện việc chăm sóc đối với thương binh, bệnh binh, gia đình liệt sỹ và người có công với cách mạng không chỉ là vấn đề đạo lý truyền thống “ Uống nước nhớ nguồn, ăn quả nhớ người trồng cây” mà còn là vấn đề chính trị, tư tưởng tình cảm, quan hệ xã hội, có ý nghĩa lâu dài và cũng luôn được sự quan tâm của Đảng và Nhà nước. Trong thời kỳ CNH- HĐH đất nước cùng với sự phát triển và tăng trưởng kinh tế là cơ sở, điều kiện để thực hiện tốt các chính sách xã hội, trong đó có chính sách ưu đãi, chăm sóc người có công với nước. Bởi vậy dựa trên kết quả đạt được và những tồn tại về công tác tổ chức thực thi chính sách ưu đãi, chăm sóc người có công với nước trong năm 2009 và trong năm 2010 công tác tổ chức trên địa bàn có những phương hướng sau: Luôn quán triệt tư tưởng, quan điểm của Đảng, Nhà nước và Chủ tịch Hồ Chí Minh về toàn dân chăm sóc đời sống đối với người có công với nước, tăng cường sự đoàn kết chặt chẽ, chỉ đạo thường xuyên công tác xã hội hoá chăm sóc người có công; tiếp tục ban hành các văn bản, quyết định, chỉ thị phù hợp với tình hình thực tế của từng phường, thị trấn tránh sự chồng chéo, bất hợp lý và phải phối hợp thường xuyên, chặt chẽ giữa quận uỷ, HĐND, UBND, phòng LĐTB&XH trong quá trình thực thi chính sách. Luôn luôn đôn đốc, kiểm tra các phường, thị trấn để đúc rút kinh nghiệm, đưa ra giải pháp khắc phục những khó khăn, tồn tại trong việc thực hiện các phong trào chăm sóc và đồng thời đẩy mạnh các chương trình chăm lo đời sống 19 người có công trên địa bàn quận. Tổ chức triển khai và thực hiện Nghị định 35/2010/NĐ – CP quy định mức trợ cấp, phụ cấp ưu đãi đối với người có công với cách mạng bắt đầu từ 1/5/2010. Huy động nguồn lực địa phương là nguồn vốn chủ yếu để thực hiện chính sách ưu đãi, chăm sóc người có công với nước. Đào tạo và nâng cao năng lực chuyên môn cho các cán bộ làm công tác LĐTBXH của phòng trong việc chăm sóc người có công. Đẩy mạnh công tác kiểm tra, rà soát việc nhận người có công, giải quyết rứt điểm những hồ sơ tồn đọng và kiêm quyết xử lý những trường hợp vi phạm. Tiếp tục duy trì công tác tuyên truyền, vận động bằng nhiều hình thức sâu rộng trong nhân dân, đẩy mạnh hoạt động xã hội hoá công tác chăm sóc thương, bệnh binh, gia đình liệt sỹ và người có công với cách mạng. Tổ chức thêm nhiều mô hình chăm sóc khác từ sự giúp đỡ, ủng hộ của các đoàn thể, cá nhân trong quận. Phát triển mạnh việc xây dựng quỹ đền ơn đáp nghĩa ở tất cả các cơ quan đơn vị, các phường thị trấn trong quận khuyến khích tạo điều kiện để các gia đình chính sách có điều kiện học tập, nâng cao trình độ văn hoá. 2. Một số kiến nghị nhằm hoàn thiện tổ chức thực thi chính sách chăm sóc người có công tại phòng LĐTB&XH quận Hồng Bàng. 2.1. Hoàn thiện hệ thống chính sách chăm sóc người có công. Hiện nay hệ thống văn bản hướng dẫn thực hiện khá đồ sộ, luôn thay đổi thiếu tính thống nhất chặt chẽ và nhiều nội dung cần được thể chế bổ sung như: - Văn bản hướng dẫn xác nhận thương binh, liệt sỹ trong điều kiện hoàn cảnh mới, thực hiện ưu đãi người hoạt động cách mạng trước năm 1945 và từ năm 1945 đến trước tổng khởi nghĩa 19/8/1945. - Một số chế độ ưu đãi về giáo dục đào tạo, chăm sóc sức khoẻ, dụng cụ chỉnh hình phục hồi chức năng, chế độ trợ cấp…cũng cần phải sửa đổi, bổ sung để việc ưu đãi xã hội đồng bộ, đầy đủ và có tính khoa học hợp lý. Vì vậy đẻ hoàn thiện và tạo điều kiện thuận lợi cho quận Hồng Bàng tổ chức thực thi chính sách ưu đãi, chăm sóc người có công đạt hiệu quả, đề nghị Bộ LĐTB&XH mở rộng thêm đối tượng điều dưỡng luân phiên hàng năm cho thương, bệnh binh và các nhóm đối tượng người có công khác. Đồng thời tăng mức kinh phí điều dưỡng hàng năm cho quận để chăm sóc, nâng cao sức khoẻ và 20