Tài liệu Chiến quốc sách - nguyễn hiến lê

CHIẾN QUỐC SÁCH Chú dịch và giới thiệu: Giản Chi – Nguyễn Hiến Lê Nhà xuất bản: Từ điển Bách khoa Năm xuất bản: 2006 Số trang: 496 Giá bìa: 60.000đ Đánh máy: Goldfish Sửa lỗi: Tuanz, Quocsan Tạo ebook: QuocSan http://www.e-thuvien.com Tạo lại: Goldfish (Có sửa lỗi và bổ sung) Ngày hoàn thành: 28.10.2013 TVE-4u MỤC LỤC Vài lời thưa trước. 6 PHẦN I GIỚI THIỆU. 13 THỜI CHIẾN QUỐC. 13 NGUỒN GỐC CHIẾN QUỐC SÁCH. 18 GIÁ TRỊ VỀ TÀI LIỆU LỊCH SỬ.. 22 XÃ HỘI TRUNG HOA TRONG CHIẾN QUỐC SÁCH. 26 GIÁ TRỊ CHIẾN QUỐC SÁCH VỀ PHƯƠNG DIỆN VĂN HỌC. 37 PHẦN II TRÍCH DỊCH. 51 LỜI DẪN. 51 CHƯƠNG I CHU SÁCH. 54 ĐÔNG CHU. 55 1. TẦN ĐÒI CHÍN CÁI ĐỈNH CỦA CHU (Tần cầu Chu cửu đỉnh) 55 2. TẦN TẤN CÔNG NGHI DƯƠNG – C4,2-123 (Tần công Nghi Dương) 56 4. TÔ TỬ THUYẾT VUA TÂY CHU THÁO NƯỚC CHO ĐÔNG CHU TRỒNG LÚA NẾP – C5,5-124 ( Đông Chu dục vi đạo) 58 5. TÔ LỆ NÓI GIÙM CHO TƯỚNG QUỐC CHU (Chiêu Hiến tại Dương Địch) 59 6. TẦN MƯỢN ĐƯỜNG CỦA CHU ĐỂ ĐÁNH HÀN (Tần giả đạo ư Chu dĩ phạt Hàn) 59 7. SỞ GIẬN CHU (Sở công Ung Thị) 59 8. KHỎI BỊ CÁCH CHỨC (Chu tướng Lữ Thương kiến khách ư Chu Quân) 60 10. NGƯỜI ĐẤT ÔN KHÉO ĐỐI ĐÁP MÀ KHỎI BỊ GIAM (Ôn nhân chi Chu) 61 17. TRIỆU LẤY TẾ ĐIỀN CỦA CHU – C8,22-11 (Triệu thủ Chu chi tế địa) 61 18. VUA NƯỚC NGHÈO NÊN LỰA BỀ TÔI RA SAO? (Đỗ Hách dục trọng Cảnh Thuý ư Chu) 61 20. TƯỚNG QUỐC CHU KHÔNG MUỐN QUA TẦN (Tam quốc ải Tần) 62 21. XƯƠNG THA BỊ GIẾT – 138 (Xương Tha vong Tây Chu) 62 23. CHU SỢ HÀN GIẬN VỀ VỤ NGHIÊM THỊ (Nghiêm Thị vi tặc) 62 TÂY CHU. 63 1. HÀN KHÁNH THUYẾT TIẾT CÔNG (Tiết Công dĩ Tề vị Hàn, Nguỵ công Sở) 63 3. DU ĐẰNG BIỆN HỘ CHO VUA CHU (Tần lịnh Xư Lý Tật nhập Chu) 64 4. TÔ ĐẠI THUYẾT CÔNG TRỌNG (Ung Thị chi dịch) 65 6. TÔ LỆ BÀY KẾ CHO VUA CHU KHUYÊN BẠCH KHỞI ĐỪNG ĐÁNH HÀN – C10,6-124 (Tô Lệ vị Chu Quân) 66 10. TẦN VỜI VUA CHU QUA ĐỂ ĐÁNH NGUỴ (Tần chiêu Chu Quân) 66 11. CƠ MẪU KHÔI THUYẾT VUA NGỤY (Tê Vũ bại ư Y Khuyết) 67 14. CUNG THA KHUYÊN CHU ĐỀ PHÒNG TẦN (Cung Tha vị Chu Quân) 67 CHƯƠNG II TẦN SÁCH. 68 TẦN I 68 1. TRUYỆN VỆ ƯỞNG (Vệ Ưởng vong Nguỵ nhập Tần) 68 2. TRUYỆN TÔ TẦN – C11,2-31 (Tô Tần thuỷ tương liên hoành) –QC – BC. 69 3. TẦN HUỆ VƯƠNG MUỐN PHÁ KẾ HỢP TUNG CỦA TÔ TẦN ( Tần Huệ Vương vị Hàn Tuyền Tử) 74 5. TRƯƠNG NGHI THUYẾT TẦN HUỆ VƯƠNG (Trương Nghi thuế Tần Huệ Vương) 74 7. TƯ MÃ THÁC BÀN VỀ LẼ NÊN ĐÁNH THỤC (Tư Mã Thác thỉnh phạt Thục) 79 10. TẦN GIÚP NGUỴ ĐỂ NUỐT NGUỴ (Sở công Nguỵ) 81 11. TRẦN CHẨN ĐÁP VUA TẦN – C14,11-86 (Điền Tân chi vị Trấn Chẩn thuế Tần Huệ Vương) 81 12. TRẦN CHẨN LẠI ĐÁP VUA TẦN – C14,12-85 (Trần Chẩn khứ Sở chi Tần) 83 TẦN II 84 1. SỞ MẮC MƯU TRƯƠNG NGHI (Tề trợ Sở công Tần) 84 2. TRẦN CHẨN THUYẾT VUA TẦN (Sở tuyệt Tề) 86 5. BIỂN THƯỚC MẮNG VUA TẦN – C15,5-1 (Y Biển Thước kiến Tần Vương) 87 6. CAM MẬU SỢ TẦN VŨ VƯƠNG NGHE LỜI GIÈM PHA – C15,6-62 (Tần Vũ Vương vị Cam Mậu) 87 7. PHÙNG CHƯƠNG GẠT VUA SỞ (Nghi Dương chi dịch) 89 8. CAM MẬU ĐÁNH NGHI DƯƠNG I – C15,8-64 (Cam Mậu công Nghi Dương) 89 9. CAM MẬU ĐÁNH NGHI DƯƠNG II (Nghi Dương vị đắc) 89 10. HÀN, SỞ ĐỀ PHÒNG NHAU (Nghi Dương chi dịch) 90 11. CAM MẬU KHUYÊN VUA TẦN (Tần Vương vị Cam Mậu) 90 12. TÔ ĐẠI GIÚP CAM MẬU (Cam Mậu vong Tần) 90 13. VUA TẦN ĐUỔI CÔNG TÔN DIỄN (Cam Mậu tướng Tần) 91 16. TUYÊN THÁI HẬU BẮT NGUỴ XÚ PHU CHẾT THEO MÌNH – C16,6-125 (Tần Tuyên thái hậu ái Nguỵ Xú Phu) 92 TẦN III 92 2. KHUYÊN YÊN ĐÁNH TỀ (Tần khách khanh Tạo thuế Nhương Hầu) 92 8. PHẠM TUY DÂNG THƯ LÊN TẦN CHIÊU VƯƠNG (Phạm Tử nhân Vương Kê nhập Tần) 93 9. PHẠM TUY THUYẾT VUA TẦN (Phạm Tử chí) – QC – BC. 94 10. BỀ TÔI MẠNH QUÁ THÌ NGUY CHO VUA – C18,12-55 (Ưng Hầu vị Chiêu Vương) 99 11. ĐỪNG TẤN CÔNG ĐẤT MÀ NÊN TẤN CÔNG NGƯỜI – C18,13-120 (Tần công Hàn) 100 13. CÁC KẺ SĨ TRONG THIÊN HẠ TRANH NHAU ĂN (Thiên hạ chi sĩ hợp tung) 101 17. THÁI TRẠCH THUYẾT PHẠM TUY – C19,19-21 (Thái Trạch kiến trục ư Triệu) 101 TẦN IV. 106 3. VUA TẦN QUYẾT ĐỊNH CẮT ĐẤT (Tam quốc công Tần) 106 7. ĐỐN NHƯỢC THUYẾT VUA TẦN (Tần Vương dục kiến Đốn Nhược) 107 8. HOÀNG YẾT THUYẾT VUA TẦN THÂN THIỆN VỚI SỞ (Khoảnh Tương Vương nhị thập niên) 108 TẦN V. 112 5. LỮ BẤT VI BUÔN VUA (Bộc Dương nhân Lữ Bất Vi) 112 6. CAM LA THUYẾT TRƯƠNG ĐƯỜNG VÀ VUA TRIỆU – C21,6-82 (Văn Tín Hầu dục công Triệu) 114 8. DIÊU CỔ ĐÁP VUA TẦN ( Tứ quốc vi nhất) 116 CHƯƠNG III TỀ SÁCH. 118 TỀ I 118 3. NƯỚC VỚI CÁ (Tĩnh Quách Quân tương thành Tiết) 118 5. TỀ MẠO BIỆN CỨU TRI KỶ (Tĩnh Quách Quân thiện Tề Mạo Biện) 119 6. TỀ CỨU TRIỆU MÀ HẠI CẢ TRIỆU LẪN NGUỴ – C24,6-59 (Hàm Đan chi nan) 120 8. CÔNG TÔN HÃN MƯU HẠI ĐIỀN KỊ (Thành Hầu Trâu Kị vi Tề tướng) 121 12. TRÂU KỊ KHUYÊN VUA TỀ NGHE LỜI CAN GIÁN – C25,12-53 – M116 (Trâu Kị tu bát xích) 121 16. TÔ TẦN THUYẾT VUA TỀ THEO HỢP TUNG (Tô Tần vi Triệu hợp tung) 122 17. TRƯƠNG NGHI THUYẾT VUA TỀ THEO LIÊN HOÀNH (Trương Nghi vi Tần liên hoành) 123 TỀ II 124 2. TRƯƠNG NGHI LẬP MƯU ĐỂ ĐƯỢC VŨ VƯƠNG TIN DÙNG (Trương Nghi sự Tần Huệ Vương) 124 4. VẼ RẮN THÊM CHÂN – C26,4-18 (Chiêu Dương vi Sở phạt Nguỵ) 125 7. TÔ TẦN THUYẾT VUA TỀ GIÚP TRIỆU (Tần công Triệu Trường Bình) 126 TỀ III 127 1. MƯU MÔ TÔ TẦN – C27,1-105 (Sở vương tử) 127 2. ĐOÁN TÂM LÝ VUA (Tề Vương phu nhân tử) 130 3. TÔ ĐẠI CAN MẠNH THƯỜNG QUÂN – C28,3-13 (Mạnh Thường Quân nhập Tần) 130 10. THUẦN VU KHÔN VỚI KẺ SĨ (Thuần Vu Khôn nhất nhật nhi kiến thất sĩ) 131 11. CHÓ ĐUỔI THỎ, NÔNG PHU BẮT ĐƯỢC CẢ HAI (Tề dục phạt Nguỵ) 131 TỀ IV. 132 1. PHÙNG HUYÊN LÀM THỰC KHÁCH NHÀ MẠNH THƯỜNG QUÂN (Tề nhân hữu Phùng Huyên) – QC – BC. 132 2. CÔNG TÔN HOẰNG ĐI SỨ TẦN (Mạnh Thường Quân vi tung) 134 3. MẠNH THƯỜNG QUÂN CHƯA BIẾT TRỌNG KẺ SĨ – C29,3-39 (Lỗ Trọng Liên vị Mạnh Thường Quân) 135 4. ĐÀM THẬP TỬ KHUYÊN MẠNH THƯỜNG QUÂN NÊN QUÊN OÁN – C29,419 (Mạnh Thường Quân trục ư Tề) 136 5. NHAN XÚC THUYẾT TỀ TUYÊN VƯƠNG (Tề Tuyên Vương kiến Nhan Xúc) – QC – BC. 137 6. VƯƠNG ĐẨU YẾT KIẾN TỀ TUYÊN VƯƠNG – C29,6-2 (Tiên sinh Vương Đẩu) 139 7. TRIỆU UY HẬU HỎI THĂM NƯỚC TỀ – M176 (Tề vương sử sứ giả) 140 9. QUẢN YÊN TRÁCH KẺ SĨ – M176 (Quản Yên đắc tội) 141 TỀ V. 142 1. TÔ TẦN THUYẾT TỀ MẪN VƯƠNG (Tô Tần thuế Tề Mẫn Vương) 142 TỀ VI 147 1. TỀ MẪN VƯƠNG TÀN BẠO, MÀ BỊ GIẾT – C40,1b-15 (Tề phụ quách chi nhân) 147 2. LỖ TRỌNG LIÊN THUYẾT TƯỚNG YÊN – C30,3-67 (Yên công Tề, thủ thất thập dư thành) 149 3. QUÁN CHÂU KHUYÊN TỀ TUYÊN VƯƠNG – C31,4-84 (Yên công Tề, Tề phá) 152 4. ĐIÊU BỘT BÊNH VỰC ĐIỀN ĐAN (Điêu Bột thường ố Điền Đan) 153 5. TẠI SAO ĐIỀN ĐAN KHÔNG THẮNG RỢ ĐỊCH – C31,6-10 (Điền Đan tương công Địch) 155 CHƯƠNG IV SỞ SÁCH. 156 SỞ I 156 1. TỬ TƯỢNG KHUYÊN TỐNG ĐỪNG GIÚP TỀ – C32,1-119 (Tề, Sở cấu nạn) 156 3. CÁO MƯỢN OAI CỌP – C32,3-47 (Tuyên Vương vấn quần thần) 156 5. SỞ CỨU TRIỆU ĐỂ CHIẾM ĐẤT CỦA NGỤY – C32,5-60 (Hàm Đan chi nạn) 157 7. GIANG ẤT GHÉT CHIÊU HỀ TUẤT – C33,7-48 (Giang Ất ố Chiêu Hề Tuất) 157 8. GIANG ẤT GIÈM PHA CHIÊU HỀ TUẤT (Giang Ất dục ố Chiêu Hề Tuất) 157 9. AN LĂNG QUÂN XIN CHẾT THEO VUA (Giang Ất thuế ư An Lăng Quân) 158 15. VUA SỞ LỰA TỂ TƯỚNG CHO TẦN (Sở Vương vấn ư Phạm Hoàn) 159 16. TÔ TẦN THUYẾT SỞ UY VƯƠNG (Tô Tần vi Triệu hợp tung) 160 17. TRƯƠNG NGHI VÌ TẦN MÀ PHÁ THẾ HỢP TUNG (Trương Nghi vi Tần phá tung) 161 19. MẠC NGAO TỬ HOA ĐÁP SỞ UY VƯƠNG – C34,19-124 (Uy Vương vấn ư Mạc Ngao Tử Hoa) 163 SỞ II 166 1. VIỆC ĐỀ CỬ CAM MẬU LÀM TƯỚNG QUỐC NGUỴ (Nguỵ tướng Địch Cường tử) 166 4. CẨN THƯỢNG BÀY KẾ CỨU TRƯƠNG NGHI (Sở Hoài Vương câu Trương Nghi) 166 7. THẬN TỬ GIẢI NẠN CHO SỞ – C35,8-128 (Sở Tương Vương vi thái tử) 167 SỞ III 170 1. TIẾN HIỀN LÀ VIỆC KHÓ NHẤT (Tô Tử vị Sở Vương) 170 2. GẶP VUA SỞ KHÓ NHƯ GẶP THƯỢNG ĐẾ (Tô Tần chí Sở) 171 4. THUẬT XOAY TIỀN CỦA TRƯƠNG NGHI (Trương Nghi chí Sở, bần) 171 SỞ IV. 172 2. TRỊNH DỮU GHEN – M107 (Nguỵ Vương di Sở Vương mỹ nhân) 172 4. TRANG TÂN DÙNG NGỤ NGÔN KHUYÊN SỞ TƯƠNG VƯƠNG – C37,4-50 (Trang Tân vị Tương Vương) – M117 – QC – BC. 173 7. DOẠ CẮT ĐẤT ĐỂ ĐƯỢC GIÚP ĐỠ – C37,7-130 (Trường Sa chi nạn) 175 8. THUỐC BẤT TỬ – C37,8-115 (Hữu hiến bất tử chi dược) 176 10. CHIM KHÔNG BỊ TÊN CŨNG RỚT (Thiên hạ hợp tung) 176 11. KẺ SĨ KHÔNG GẶP NGƯỜI BIẾT MÌNH – C38,11-48 (Hãn Minh kiến Xuân Thân Quân) 177 12. XUÂN THÂN QUÂN MUỐN LÀM CHA VUA (Sở Khảo Liệt Vương vô tử) 178 CHƯƠNG V TRIỆU SÁCH. 180 TRIỆU I 180 2. TRÍ BÁ QUÁ THAM MÀ BỊ DIỆT (Trí Bá suất Triệu, Hàn, Nguỵ) 180 4. TRUYỆN DỰ NHƯỢNG – C38,4-80 (Tấn Tất Dương chi tôn) 184 8. TÔ TẦN THUYẾT LÍ ĐOÁI – C39,8130 (Tô Tần thuế Lí Đoái) 186 TRIỆU II 188 2. TÔ TẦN THUYẾT TRIỆU TÚC HẦU THEO HỢP TUNG (Tô Tần tòng Yên chi Triệu) 188 3. TRƯƠNG NGHI THUYẾT TRIỆU VŨ LINH VƯƠNG THEO LIÊN HOÀNH (Trương Nghi vi Tần liên hoành) 191 4. VŨ LINH VƯƠNG MUỐN BẬN HỒ PHỤC (Vũ Linh Vương bình trú nhàn cư) 192 TRIỆU III 197 1. TRIỆU XA GIẢNG TẠI SAO PHẢI TĂNG BINH LỰC (Triệu Huệ Văn Vương) 197 9. VUA TRIỆU DO DỰ KHÔNG BIẾT NÊN CẮT ĐẤT CHO TẦN HAY KHÔNG (Tần công Triệu ư Trường Bình) 198 12. LỖ TRỌNG LIÊN KHÔNG CHỊU TÔN VUA TẦN LÀM ĐẾ – C43,13-71 (Tần vi Triệu chi Hàm Đan) – GC. 201 15. COI QUỐC GIA KHÔNG BẰNG MỘT THƯỚC LỤA – C43,16-132 (Kiến Tín Quân quí ư Triệu) 205 16. NẰM MỘNG THẤY VUA TÁO ( Vệ Linh Công cận Ung Thư) 206 TRIỆU IV. 206 1. TỀ THUYẾT TRIỆU NÊN THÂN THIỆN VỚI TỀ (Vi Tề hiến thư Triệu Vương ) 206 6. PHẠM TOẠ SUÝT BỊ NGU KHANH HÃM HẠI (Ngu Khanh thỉnh Triệu Vương) 207 12. PHÙNG KỴ YẾT KIẾN VUA TRIỆU (Phùng Kỵ thỉnh kiến Triệu Vương) 208 13. LỰA NGỰA VÀ LỰA TƯỚNG QUỐC – C47,13-133 (Khách kiến Triệu Vương) 209 14. LƯỢNG NGHỊ ĐI SỨ TẦN (Tần công Nguỵ, thủ Ninh Ấp) 210 18. XÚC CHIỆP THUYẾT THÁI HẬU NƯỚC TRIỆU – C48,18-77 (Triệu thái hậu tân dụng sự) – QC – BC. 211 CHƯƠNG VI NGUỴ SÁCH. 213 NGUỴ I 213 1. TRÍ BÁ VÌ THAM VÀ KIÊU MÀ MẤT NƯỚC (Trí Bá sách địa ư Nguỵ Hoàn Tử) 213 2. NHẠC DƯƠNG ĂN THỊT CON (Nhạc Dương vi Nguỵ tướng) 214 4. NGUỴ VĂN HẦU GIỮ LỜI HẸN (Văn Hầu dữ ngu nhân kì liệp) 215 6. ĐỊA THẾ KHÔNG QUAN TRỌNG BẰNG CHÍNH TRỊ (Nguỵ Vũ Hầu dữ chư đại phu phù ư Tây Hà) 215 9. TÔ TẦN THUYẾT VUA NGUỴ HỢP TUNG (Tô Tử vi Triệu hợp tung) 216 10. TRƯƠNG NGHI THUYẾT VUA NGUỴ THEO LIÊN HOÀNH (Trương Nghi vi Tần liên hoành) 217 16. TRƯƠNG SỬU KHÔNG MUỐN CHO TRƯƠNG NGHI VÔ NGUỴ (Trương Nghi tẩu chi Nguỵ) 219 18. UNG THƯ THUYẾT TỀ, SỞ ĐỪNG ĐÁNH NGUỴ (Trương Nghi dĩ Tần tướng Nguỵ) 219 24. KẾ LY GIÁN CỦA CÔNG TÔN DIỄN (Tề Vương tương kiến Yên…) 220 26. XEN BÒ VÀO VỚI NGỰA (Công Tôn Diễn vi Nguỵ tướng) 220 NGUỴ II 220 4. TÊ THỦ TRẢ THÙ SỬ CỬ (Sử Cử phi Tê Thủ ư vương) 220 5. THÀNH KHÔI KHUYÊN HÀN ĐỪNG VỘI ĐÁNH NGUỴ (Sở Vương công Lương nam) 221 6. HOÃN LẠI NGÀY TÁNG VUA NGUỴ HUỆ VƯƠNG (Nguỵ Huệ Vương tử) 221 13. TRỒNG KHÓ, NHỔ DỄ (Điền Nhu quí ư Nguỵ Vương) 222 14. TÔ ĐẠI THUYẾT VUA NGUỴ CHO THÁI TỬ LÀM TƯỚNG QUỐC (Điền Nhu tử) 222 16. VUA SỞ PHẢN TẦN BỊ TẦN PHẢN LẠI (Tần, Sở công Nguỵ) 223 17. NGHE RIẾT RỒI THÌ TIN – C53,16-49 (Bàng Thông dữ thái tử) – M115. 224 18. VUA LỖ KHUYÊN VUA LƯƠNG (Lương Vương Nguỵ Anh trường chư hầu) – QC. 224 NGUỴ III 225 4. CHU HÂN CAN VUA NGUỴ ĐỪNG VÔ TẦN (Tần bại Nguỵ ư Hoa) 225 5. TÔN THẦN CAN VUA NGUỴ ĐỪNG CẮT ĐẤT CHO TẦN (Hoa quân chi chiến) 227 6. THUẦN VU KHÔN CAN VUA TỀ ĐỪNG ĐÁNH NGUỴ (Tề dục phạt Nguỵ) 227 7. MẠNH THƯỜNG QUÂN THUYẾT CHƯ HẦU CỨU NGUỴ (Tần tương phạt Nguỵ) 228 8. VÔ KỴ THUYẾT VUA NGUỴ ĐỪNG NGHE LỜI TẦN MÀ ĐÁNH HÀN (Nguỵ tương dữ Tần công Hàn) 229 NGUỴ IV. 231 1. CÓ NGƯỜI KHUYÊN TẦN ĐỪNG ĐÁNH LƯƠNG MÀ ĐÁNH SỞ (Hiến thư Tần Vương) 231 2. ĐỪNG NÊN TRÔNG CẬY Ở NƯỚC KHÁC (Bát niên… vi Nguỵ Vương) 232 3. TRƯƠNG MAO KHUYÊN VUA ĐỪNG ĐÁNH HÀN (Nguỵ Vương vấn Trương Mao) 233 7. KHÔNG CẤM ĐƯỢC CHÓ SỦA – M116 (Bạch Khuê vị Tân Thành Quân) 233 10. BÌNH ĐÔ QUÂN KHUYÊN NGUỴ ĐỪNG TIN TẦN (Trường Bình chi dịch) 233 16. CÀNG HÀNH ĐỘNG CÀNG XA MỤC ĐÍCH – M115 (Nguỵ Vương dục công Hàm Đan) 234 20. ĐƯỜNG THƯ THUYẾT VUA TẦN CỨU NGUỴ (Tần Nguỵ vi dữ quốc) 234 21. NÊN QUÊN RẰNG MÌNH CÓ ÂN ĐỨC VỚI NGƯỜI (Tín Lăng Quân sát Tấn Bỉ) – QC. 235 22. SÚC CAO VÀ AN LĂNG QUÂN KHÔNG CHỊU NHỤC (Nguỵ công Quản nhi bất hạ) 235