Tài liệu Chiến lược tài chính cho nhóm 20 công ty nghành thủy sản niêm yết trên sàn chứng khoán việt nam luận văn thạc sĩ

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ Tp. HCM PHẠM HUY HẬU CHIẾN LƯỢC TÀI CHÍNH CHO NHÓM 20 CÔNG TY NGÀNH THỦY SẢN NIÊM YẾT TRÊN SÀN CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM CHUYÊN NGÀNH: KINH TẾ TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG Mà SỐ : 60.31.12 LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS NGUYỄN NGỌC ĐỊNH TP. HCM - 2010 LỜI CẢM ƠN Khi hoàn thành luận văn này, điều tôi thực sự muốn làm nhất là gửi lời cảm ơn đến mọi người. Trước tiên, tôi xin được cảm ơn ba mẹ tôi, người đã nuôi dạy tôi, luôn động viên tôi bằng vật chất lẫn tinh thần để tôi có thể tập trung hoàn thành đề tài này. Tôi xin cảm ơn Người hướng dẫn khoa học của tôi – TS. Nguyễn Ngọc Định đã nhiệt tình hướng dẫn và chỉ bảo tôi trong quá trình thực hiện luận văn này. Tôi xin cảm ơn những người bạn tuyệt vời của tôi, xin cảm ơn anh Lê Hoàng Điệp, anh Giang Văn Lộc, anh Lý Công Hoan, anh Nguyễn Ngọc Anh, anh Huỳnh Anh Kiệt đã giúp đỡ tôi rất nhiều trong công tác tìm kiếm, nhập liệu, sửa lỗi chính tả và góp ý cho luận văn của tôi. Xin cảm ơn em gái Phạm Ánh Nhân của tôi đã thức khuya nhập liệu và sữa lỗi chính tả cho luận văn của tôi. Một lần nữa tôi xin được nói: “cảm ơn mọi người rất nhiều”. LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn là kết quả nghiên cứu của riêng tôi, không sao chép của ai. Nội dung luận văn có tham khảo và sử dụng các tài liệu, thông tin được đăng tải trên các tài liệu, tác phẩm, tạp chí, các trang web và được nêu cụ thể ở phần “Tài liệu tham khảo”. Tác giả luận văn Phạm Huy Hậu Học viên cao học lớp TCDN ngày – K16 Trường Đại học kinh tế TP.HCM DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT STT 1 2 TỪ VIẾT TẮT NỘI DUNG ĐẦY ĐỦ Nhóm công ty Là Nhóm gồm 20 công ty niêm yết và được nêu cụ thể trong phần "Đối tượng và phạm vi nghiên cứu". Bộ NN&PTNT Bộ Nông Nghiệp và Phát Triển Nông Thôn 3 TSCĐ Tài sản cố định 4 P/E Hệ số giá trên thu nhập của một cổ phiếu 5 EPS Thu nhập trên mỗi cổ phần 6 g Tỷ lệ tăng trưởng 7 D1 Mức cổ tức trong năm tiếp theo của năm hiện tại 8 Re Tỷ suất sinh lợi mong muốn của cổ phiếu 9 Rf Lãi suất phi rủi ro 10 Rm Lãi suất thị trường 11 CAPM Mô hình định giá tài sản vốn 12 Rd Chi phí sử dụng nợ, lãi suất cho vay 13 WACC Chi phí sử dụng vốn bình quân 14 D Tổng số nợ 15 E Tổng số vốn chủ sở hữu 16 EU Liên minh Châu Âu 17 IUU 18 VASEP Luật chống khai thác thủy sản bất hợp pháp, không khai báo và không theo quy định của Hội đồng Châu Âu (EC) Hiệp hội chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam 19 USFDA Cục quản lý Thực phẩm và Dược Hoa Kỳ 20 USDA Bộ Nông Nghiệp Hoa Kỳ 21 ĐBSCL Đồng bằng sông Cửu Long 22 XN Xí nghiệp 23 DNNN Doanh nghiệp nhà nước 24 DNTN Doanh nghiệp tư nhân 25 TNHH Trách nhiệm hữu hạn 26 Cty CP Công ty cổ phần 27 HACCP Hệ thống phân tích mối nguy và điểm kiểm soát tới hạn 28 ISO 9001 29 SQF Tiêu chuẩn quốc tế về hệ thống đảm bảo chất lượng trong thiết kế, phát triển, sản xuất, lắp đặt và dịch vụ Thực phẩm đạt chất lượng an toàn 30 GMP Quy phạm về thực hành sản xuất tốt 31 SSOP Quy phạm vệ sinh chuẩn 32 Global GAP 33 MSC 34 APPU Hệ thống tiêu chuẩn kiểm tra và giám sát an toàn thực phẩm xuyên suốt từ khâu sửa soạn nông trại nuôi trồng cho đến thu hoạch, chế biến và tồn trữ. Chứng nhận sản phẩm khai thác từ ngư trường bền vững, quản lý tốt và khai thác có trách nhiệm (một loại nhãn hiệu sinh thái được chú trọng trên thế giới) Liên hợp sản xuất cá sạch. 35 Green Office 36 ASC Tổ chức quản lý, thay đổi nhằm giảm tác động tiêu cực lên môi trường và tiết kiệm chi phí Chứng nhận nuôi trồng thủy sản tốt nhất về môi trường và xã hội 37 AquaGAP Chứng nhận tốt cho nuôi trồng thủy sản DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU B¶ng 1.1. Tãm t¾t rñi ro tμi chÝnh theo c«ng cô nî vμ vèn. ....................................5 B¶ng 1.2: Ma trËn rñi ro kinh doanh vμ rñi ro tμi chÝnh..........................................9 B¶ng 1.3: B¶ng rñi ro gi¶m dÇn theo vßng ®êi s¶n phÈm. ....................................10 B¶ng 1.4: C¸c th«ng sè chÝnh cho chiÕn l−îc tμi chÝnh trong giai ®o¹n khëi ®Çu 12 B¶ng 1.5: C¸c th«ng sè chÝnh cho chiÕn l−îc tμi chÝnh trong giai ®o¹n t¨ng tr−ëng: ...............................................................................................................................14 B¶ng 1.6: C¸c th«ng sè chÝnh cho chiÕn l−îc tμi chÝnh trong giai ®o¹n b¶o hßa (sung m·n): ...........................................................................................................15 B¶ng 1.7: C¸c th«ng sè chÝnh cho chiÕn l−îc tμi chÝnh trong giai ®o¹n suy gi¶m16 B¶ng 2.1: C¸c th«ng tin tæng quan vÒ Nhãm c«ng ty: ..........................................27 B¶ng 2.2: Tæng hîp rñi ro kinh doanh cña Nhãm c«ng ty:...................................30 B¶ng 2.3: Doanh thu vμ møc t¨ng tr−ëng doanh thu cña Nhãm c«ng ty: .............31 B¶ng 2.4: P/E, EPS vμ P cña Nhãm c«ng ty:.........................................................32 B¶ng 2.5: Dßng tiÒn cña Nhãm c«ng ty:...............................................................35 B¶ng 2.6: C¬ cÊu vèn cña Nhãm c«ng ty:.............................................................37 B¶ng 2.7: Beta cña Nhãm c«ng ty.........................................................................41 B¶ng 3.1: ROA vμ ROE cña Nhãm c«ng ty..........................................................62 DANH MỤC CÁC ĐỒ THỊ VÀ HÌNH VẼ §å thÞ 1.1: Th«ng sè tμi chÝnh thay ®æi theo vßng ®êi s¶n phÈm .........................10 §å thÞ 2.1: Gi¸ trÞ kim ng¹ch xuÊt khÈu thñy s¶n ViÖt Nam 2003 – 2009 .........21 H×nh 1.1: Ma trËn BCG .........................................................................................11 H×nh 1.2: Mèi quan hÖ gi÷a P, P/E vμ EPS kú väng .............................................19 H×nh 3.1: ChiÕn l−îc tμi chÝnh ®Ò xuÊt cho giai ®o¹n t¨ng tr−ëng........................59 MỞ ĐẦU............................................................................................1 Sù cÇn thiÕt cña ®Ò tμi .............................................................................................1 Môc ®Ých nghiªn cøu ...............................................................................................1 §èi t−îng vμ ph¹m vi nghiªn cøu............................................................................1 Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu.........................................................................................2 Nguån d÷ liÖu cña ®Ò tμi .........................................................................................2 KÕt cÊu cña ®Ò tμi....................................................................................................3 CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ CHIẾN LƯỢC TÀI CHÍNH..............4 1.1 Mét sè kh¸i niÖm vμ lý thuyÕt liªn quan ®Õn chiÕn l−îc tμi chÝnh. ..........4 1.1.1 Rñi ro kinh doanh.........................................................................................4 1.1.2 Rñi ro tμi chÝnh.............................................................................................5 1.1.3 ChiÕn l−îc tμi chÝnh: ....................................................................................5 1.1.4 Mét sè lý thuyÕt vÒ cÊu tróc vèn vμ chÝnh s¸ch cæ tøc.................................6 1.1.4.1 Lý thuyÕt chi phÝ trung gian ........................................................................6 1.1.4.2 Lý thuyÕt ®¸nh ®æi cña cÊu tróc vèn...........................................................6 1.1.4.3 Lý thuyÕt trËt tù ph©n h¹ng cña tμi trî doanh nghiÖp ................................7 1.1.4.4 Mét sè chÝnh s¸ch cæ tøc.............................................................................7 1.1.5 ChiÕn l−îc tμi chÝnh kÕt hîp víi lý thuyÕt vßng ®êi s¶n phÈm. ...................8 1.1.5.1 Ma trËn rñi ro kinh doanh vμ rñi ro tμi chÝnh. ...........................................9 1.1.5.2 Vßng ®êi s¶n phÈm......................................................................................9 1.1.5.3 Ma trËn BCG (Boston consulting Group Matrix)......................................11 1.2 ChiÕn l−îc tμi chÝnh cho tõng giai ®o¹n vßng ®êi s¶n phÈm...................11 1.2.1 Giai ®o¹n khëi ®Çu. ......................................................................................11 1.2.2 Giai ®o¹n t¨ng tr−ëng:..................................................................................13 1.2.3 Giai ®o¹n b¶o hßa (sung m·n): ....................................................................14 1.2.4 Giai ®o¹n suy gi¶m: .....................................................................................15 1.2.5 §Æc thï cña ngμnh thñy s¶n: ........................................................................17 1.2.6 P/E vμ EPS - YÕu tè nhËn biÕt vμ ®¸nh gi¸ cña chiÕn l−îc tμi chÝnh: ..........17 1.2.6.1 Tû sè P/E:..................................................................................................17 1.2.6.2 Thu nhËp trªn mét cæ phiÕu (EPS): ..........................................................19 1.3 Mét sè bμi häc kinh nghiÖm trong thùc thi c¸c chiÕn l−îc tμi chÝnh: ....19 1.3.1 Bioglan Pharma ............................................................................................19 1.3.2 Marconi PLC ................................................................................................20 KÕt luËn cho ch−¬ng I.........................................................................................21 CHƯƠNG 2: THỰC TIỄN CHIẾN LƯỢC TÀI CHÍNH CỦA NHÓM CÔNG TY NGÀNH THỦY SẢN VIỆT NAM ....................................22 2.1 Tæng quan Ngμnh thñy s¶n ViÖt Nam.......................................................22 2.1.1 Tãm l−îc t×nh h×nh chung cña Ngμnh thñy s¶n ViÖt Nam...........................22 2.1.2 Giai ®o¹n cña Ngμnh thñy s¶n ViÖt Nam theo lý thuyÕt Vßng ®êi s¶n phÈm ...............................................................................................................................22 2.1.3 Mét sè c¬ héi vμ th¸ch thøc chñ yÕu cña Ngμnh thñy s¶n ViÖt Nam ..........24 2.1.4 Rñi ro kinh doanh cña Nhãm c«ng ty ..........................................................26 2.1.4.1 Rñi ro s¶n phÈm vμ rñi ro ®−îc thÞ tr−êng chÊp nhËn..............................26 2.1.4.2 Rñi ro tõ thÞ tr−êng tiªu thô, rñi ro chiÕm lÜnh thÞ tr−êng: .......................28 2.1.4.3 Mét sè rñi ro kinh doanh quan träng kh¸c:..............................................28 2.2 Thùc tiÔn chiÕn l−îc tμi chÝnh cña Nhãm c«ng ty ....................................30 2.2.1 Doanh thu, EPS vμ P/E: ................................................................................30 2.2.2 T×nh h×nh ®Çu t−: ..........................................................................................34 2.2.3 Dßng tiÒn:.....................................................................................................35 2.2.4 C¬ cÊu vèn:...................................................................................................37 2.2.5 ChÝnh s¸ch chia cæ tøc .................................................................................38 2.2.6 Ph©n tÝch mét sè tr−êng hîp ®¹i diÖn:..........................................................39 2.2.6.1 X¸c ®inh tû suÊt sinh lîi mong muèn cña nhμ ®Çu t− ®èi víi ngμnh thñy s¶n ...............................................................................................................................39 2.2.6.2 Ph©n tÝch chiÕn l−îc tμi chÝnh cho mét sè tr−êng hîp ®¹i diÖn cña Nhãm c«ng ty:..................................................................................................................42 KÕt luËn cho ch−¬ng II .......................................................................................56 CHƯƠNG 3: MỘT SỐ ĐỀ XUẤT VỀ CHIẾN LƯỢC TÀI CHÍNH CHO NHÓM CÔNG TY NGÀNH THỦY SẢN VIỆT NAM ........................57 3.1 ChiÕn l−îc tμi chÝnh rñi ro thÊp g¾n víi chiÕn l−îc −u tiªn t¨ng tr−ëng cã rñi ro kinh doanh cao. ........................................................................................59 3.2 CÊu tróc vèn thËn träng ®Ó gi¶m rñi ro tμi chÝnh......................................61 3.3 ChÝnh s¸ch cæ tøc thÊp (danh nghÜa)...........................................................63 3.4 C¸c dÊu hiÖu ®¸nh gi¸ cho chiÕn l−îc tμi chÝnh trong t−¬ng lai ph¶i phï hîp vμ g¾n víi ®Æc ®iÓm cña tõng c«ng ty (P/E vμ EPS).................................63 3.5 Nh÷ng ®Ò xuÊt thªm cho chiÕn l−îc tμi chÝnh cña Nhãm c«ng ty: ...........67 KÕt luËn cho ch−¬ng III......................................................................................69 KẾT LUẬN CỦA ĐỀ TÀI.................................................................70 HẠN CHẾ CỦA ĐỀ TÀI...................................................................70 Tμi liÖu tham kh¶o ..............................................................................................71 Phô lôc Phô lôc 1: Hμng tån kho vμ nî ph¶i thu cña Nhãm c«ng ty ...........................73 Phô lôc 2: T×nh h×nh ®Çu t− cña Nhãm c«ng ty ...............................................74 Phô lôc 3: B¶ng tÝnh Beta cña Nhãm c«ng ty...................................................78 Phô lôc 4: Hμng tån kho vμ nî ph¶i thu cña Nhãm c«ng ty ...........................88 1 MỞ ĐẦU Sù cÇn thiÕt cña ®Ò tμi §iÒu g× ®· x¶y ra víi Ngμnh Thñy s¶n ViÖt Nam trong thêi gian gÇn ®©y? Gi¸ cæ phiÕu cña c¸c c«ng ty trong Ngμnh Thñy s¶n trªn sμn chøng kho¸n sôt gi¶m trong thêi gian dμi vμ ch−a cã dÊu hiÖu håi phôc mÆc dï Ngμnh Thñy s¶n lu«n ®−îc ®¸nh gi¸ lμ cã lîi thÕ c¹nh tranh tèt cña n−íc ta. §Ò tμi “ChiÕn l−îc tμi chÝnh cho Nhãm 20 c«ng ty niªm yÕt cña Ngμnh thñy s¶n ViÖt Nam” sÏ gióp chóng ta hiÓu râ vÒ khÝa c¹nh “chiÕn l−îc tμi chÝnh” cña Nhãm c«ng ty vμ tr¶ lêi mét phÇn cho c¸c c©u hái nªu trªn. §Ò tμi sÏ ®−a ra c¸c ®¸nh gi¸ khoa häc vÒ “ChiÕn l−îc tμi chÝnh” cña Nhãm c«ng ty dùa trªn lý thuyÕt “vßng ®êi s¶n phÈm”, lý thuyÕt ®−îc sö dông duy nhÊt trong ch−¬ng “chiÕn l−îc t¹i chÝnh” cña cuèn “Tμi chÝnh doanh nghiÖp hiÖn ®¹i” do PGS.TS TrÇn Ngäc Th¬ lμm chñ biªn. Th«ng qua c¸c kÕt qu¶ ph¸t hiÖn vμ ®Ò xuÊt cña ®Ò tμi, c¸c c«ng ty kh¸c trong Ngμnh thñy s¶n còng cã thÓ dùa vμo ®ã ®Ó tham kh¶o cho “chiÕn l−îc tμi chÝnh” cña c«ng ty m×nh. Môc ®Ých nghiªn cøu §Ò tμi sÏ tËp trung tr¶ lêi cho 02 c©u hái nghiªn cøu sau: + Dùa trªn lý thuyÕt “vßng ®êi s¶n phÈm”, ta xem xÐt t×nh h×nh chiÕn l−îc tμi chÝnh hiÖn nay cña Nhãm c«ng ty nh− thÕ nμo? + Dùa trªn t×nh h×nh hiÖn t¹i, Nhãm c«ng ty nªn cã nh÷ng hμnh ®éng g× cho chiÕn l−îc tμi chÝnh cña m×nh? §èi t−îng vμ ph¹m vi nghiªn cøu §Ò tμi tËp trung nghiªn cøu vÒ ChiÕn l−îc tμi chÝnh cña Nhãm gåm 20 c«ng ty ®ang niªm yÕt trªn sμn chøng kho¸n ViÖt Nam, ®−îc gäi t¾t lμ “Nhãm c«ng ty” gåm: AAM: C«ng ty Cæ phÇn Thñy s¶n Mekong. ABT: C«ng ty Cæ phÇn XNK Thuû s¶n BÕn Tre. ACL: C«ng ty Cæ phÇn XNK Thñy s¶n Cöu Long An Giang. AGD: C«ng ty Cæ phÇn Gß §μng. PHẠM HUY HẬU – K16 LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ 2 AGF: C«ng ty Cæ phÇn XNK Thñy s¶n An Giang. ANV: C«ng ty Cæ phÇn Nam ViÖt. ATA: C«ng ty Cæ phÇn NTACO. BAS: C«ng ty Cæ phÇn Basa. BLF: C«ng ty Cæ phÇn Thñy s¶n B¹c Liªu. CAD: C«ng ty Cæ phÇn chÕ biÕn vμ XNK Thñy s¶n Cadovimex. FBT: C«ng ty Cæ phÇn XNK l©m thñy s¶n BÕn Tre. FMC: C«ng ty Cæ phÇn thùc phÈm Sao Ta. HVG: C«ng ty Cæ phÇn Hïng V−¬ng. ICF: C«ng ty Cæ phÇn ®Çu t− th−¬ng m¹i Thñy s¶n. MPC: C«ng ty Cæ phÇn Thñy h¶i s¶n Minh Phó. NGC: C«ng ty Cæ phÇn chÕ biÕn xuÊt khÈu Ng« QuyÒn. SJ1: C«ng ty Cæ phÇn Thñy s¶n sè 1. TS4: C«ng ty Cæ phÇn Thñy s¶n sè 4. VHC: C«ng ty Cæ phÇn VÜnh Hoμn. VNH: C«ng ty Cæ phÇn Thñy h¶i s¶n ViÖt NhËt. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu C¸c th«ng tin vÒ ChiÕn l−îc tμi chÝnh lμ c¸c th«ng tin b¶o mËt vμ nh¹y c¶m nªn ph−¬ng ph¸p kh¶o s¸t ®Ó thu thËp th«ng tin sÏ kh«ng ®¹t hiÖu qu¶. Do ®ã, ®Ò tμi ®−îc thùc hiÖn trªn c¬ së ¸p dông c¸c ph−¬ng ph¸p nh− ph−¬ng ph¸p thèng kª, ph−¬ng ph¸p m« t¶, ph−¬ng ph¸p so s¸nh vμ ph©n tÝch tõ c¸c d÷ liÖu thø cÊp cña Nhãm c«ng ty nh− b¸o c¸o tμi chÝnh, b¸o c¸o th−êng niªn, b¶n c¸o b¹ch vμ dùa trªn c¸c dÊu hiÖu, th«ng sè ®Ò xuÊt cña lý thuyÕt “vßng ®êi s¶n phÈm”. Nguån d÷ liÖu cña ®Ò tμi + C¸c sè liÖu chñ yÕu ®−îc lÊy tõ B¸o c¸o tμi chÝnh ®· ®−îc kiÓm to¸n, B¸o c¸o th−êng niªn vμ B¶n c¸o b¹ch cña c¸c c«ng ty ®−îc c«ng bè trªn website: hsx.vn (Së Giao DÞch Chøng Kho¸n TP.HCM) vμ website: hnx.vn (Së Giao DÞch Chøng Kho¸n Hμ Néi). PHẠM HUY HẬU – K16 LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ 3 + C¸c chØ sè tμi chÝnh kh¸c nh− hÖ sè Beta, P/E ®−îc lÊy tõ website: www.cafef.vn (C«ng ty CP truyÒn th«ng VN – VCCorp). KÕt cÊu cña ®Ò tμi Ngoμi phÇn më ®Çu vμ kÕt luËn, ®Ò tμi sÏ ®−îc tr×nh bμy theo kÕt cÊu 03 ch−¬ng nh− sau: + Ch−¬ng 1: Tæng quan vÒ chiÕn l−îc tμi chÝnh. Träng t©m cña ch−¬ng nμy lμ c¬ së lý luËn cña lý thuyÕt “vßng ®êi s¶n phÈm” vμ x¸c ®Þnh tÝnh thÝch hîp cña lý thuyÕt cho viÖc ®¸nh gi¸ chiÕn l−îc tμi chÝnh cña Nhãm c«ng ty. + Ch−¬ng 2: Thùc tiÔn chiÕn l−îc tμi chÝnh cña Nhãm c«ng ty. Trong ch−¬ng nμy, chóng ta sÏ ®i vμo ph©n tÝch sè liÖu thùc tiÔn vÒ chiÕn l−îc tμi chÝnh cña Nhãm c«ng ty vμ tæng hîp c¸c kÕt qu¶ ph¸t hiÖn ®−îc. + Ch−¬ng 3: §Ò xuÊt cho Nhãm c«ng ty vÒ chiÕn l−îc tμi chÝnh. PHẠM HUY HẬU – K16 LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ 4 CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ CHIẾN LƯỢC TÀI CHÍNH 1.1 Mét sè kh¸i niÖm vμ lý thuyÕt liªn quan ®Õn chiÕn l−îc tμi chÝnh. 1.1.1 Rñi ro kinh doanh. Rñi ro kinh doanh ®−îc m« t¶ nh− lμ rñi ro liªn quan ®Õn b¶n chÊt ho¹t ®éng kinh doanh cña c«ng ty vμ rñi ro liªn quan ®Õn viÖc thùc thi c¸c chiÕn l−îc c¹nh tranh cña c«ng ty. Mét c¸ch ®¬n gi¶n ®Ó ®¸nh gi¸ rñi ro kinh doanh lμ xem xÐt c¸c rñi ro mμ c«ng ty ph¶i ®èi mÆt. Ruth Bender, Keith Ward (Corporate Financial Strategy 2nd edtion, 2002) ®· ®Ò xuÊt mét sè vÊn ®Ò cÇn quan t©m khi ph©n tÝch rñi ro kinh doanh: a. BiÕn ®éng ë phÝa cÇu (demand): c¸c yÕu tè thÞ tr−êng, thay ®æi trong thÞ hiÕu, s¶n phÈm chu kú sèng ng¾n, hμnh ®éng cña c¸c ®èi thñ b. BiÕn ®éng trong gi¸ b¸n (selling price): c¸c yÕu tè thÞ tr−êng, cuéc chiÕn gi¸ c¶, c¸c ®iÒu kiÖn kinh tÕ, gi¸ cña c¸c s¶n phÈm thay thÕ vμ kÕt hîp, cung qu¸ nhiÒu (hoÆc qu¸ thiÕu) c. BiÕn ®éng trong chi phÝ ®Çu vμo (input cost): sè l−îng vμ kh¶ n¨ng cña nhμ cung cÊp, hiÖu qu¶, quan hÖ víi chi phÝ cho TSC§, sù tin t−ëng vμo thÞ tr−êng, møc ®é liªn quan cña chi phÝ khi thay ®æi gi¸ vμ l−îng d. BiÕn ®éng trong chi phÝ gi¸n tiÕp (expense): ®é tin cËy cña c¸c nhμ cung cÊp chÝnh, møc ®é liªn quan cña chi phÝ TSC§, chi phÝ biÕn ®éng nh− thÕ nμo theo quy m« cña doanh nghiÖp e. Nh©n tè ph¸t triÓn (growth drivers): kh¶ n¨ng ph¸t triÓn s¶n phÈm míi, kh¶ n¨ng t×m kiÕm c¸c ph©n khóc míi ®Ó ph¸t triÓn, kh¶ n¨ng qu¶n lý hiÖn t¹i cã ®¸p øng ®−îc nhu cÇu ph¸t triÓn f. Nh÷ng chñ ®Ò quan träng kh¸c (other issues): ph©n tÝch c«ng nghiÖp (industry analysis) nh− søc m¹nh cña c¸c ®èi thñ, nhμ cung cÊp vμ kh¸ch hμng, c¬ héi gia nhËp thÞ tr−êng (c¸c ®èi thñ míi), sù s½n sμng cña s¶n phÈm thay thÕ; ph©n tÝch vÒ chÝnh trÞ, m«i tr−êng, x· héi, kü thuËt, ph¸p lÝ, kinh tÕ cã thÓ ¶nh h−ëng tíi t−¬ng lai cña doanh nghiÖp; nhu cÇu vèn; rñi ro tiÒn tÖ PHẠM HUY HẬU – K16 LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ 5 1.1.2 Rñi ro tμi chÝnh. Rñi ro tμi chÝnh ®−îc xem lμ rñi ro trong viÖc lùa chän cÊu tróc tμi chÝnh cña c«ng ty. Rñi ro tμi chÝnh ®−îc m« t¶ nh− lμ 02 mÆt cña mét vÊn ®Ò, do ®ã mét ®iÒu hÕt søc quan träng lμ chóng ta ph¶i biÕt ®−îc rñi ro tμi chÝnh ®ang ®−îc ph©n tÝch trªn khÝa c¹nh nμo. B¶ng sau sÏ gióp chóng ta hiÓu râ h¬n vÒ c¸c khÝa c¹nh cña rñi ro tμi chÝnh. Rñi ro tμi chÝnh tõ c¸c khÝa c¹nh kh¸c nhau B¶ng 1.1. Tãm t¾t rñi ro tμi chÝnh theo c«ng cô nî vμ vèn. Nî Vèn KhÝa c¹nh nhμ ®Çu t− (khÝa c¹nh cho m−în) - §−îc tr¶ l·i suÊt theo hîp ®ång. - §−îc tr¶ nî gèc theo hîp ®ång. - Cã yªu cÇu tμi s¶n ®¶m b¶o. KhÝa c¹nh c«ng ty (khÝa c¹nh ®i m−în) - Ph¶i tr¶ l·i suÊt. - Ph¶i tr¶ nî gèc. - Cã thÓ bÞ mÊt quyÒn së h÷u cña tμi s¶n ®em ®i thÕ chÊp. - §©y lμ c«ng cô cã rñi ro tμi - §©y lμ c«ng cô rñi ro tμi chÝnh cao chÝnh thÊp - §−îc tr¶ cæ tøc theo ®iÒu kiÖn - Cã thÓ lùa chän tr¶ hoÆc kh«ng tr¶ cæ tøc. cña c«ng ty. - Kh«ng ph¶i tr¶ vèn gèc. - Kh«ng ®−îc tr¶ vèn gèc. - §©y lμ c«ng cô cã rñi ro tμi - §©y lμ c«ng cô cã rñi ro tμi chÝnh thÊp chÝnh cao Gi¸m ®èc tμi chÝnh sÏ ®−a ra c¸c quyÕt ®Þnh tμi chÝnh dùa trªn rñi ro tμi chÝnh nh×n tõ khÝa c¹nh c«ng ty. Tuy nhiªn, c¸c s¶n phÈm tμi chÝnh ®−îc ®−a ra tõ vÞ gi¸m ®èc nμy sÏ ph¶i nh×n tõ khÝa c¹nh cña nhμ ®Çu t− ®Ó hy väng r»ng nã sÏ ®−îc c¸c nhμ ®Çu t− chÊp nhËn. 1.1.3 ChiÕn l−îc tμi chÝnh: Nãi ®Õn chiÕn l−îc tμi chÝnh lμ nãi ®Õn khÝa c¹nh tμi chÝnh cña mét quyÕt ®Þnh chiÕn l−îc. ChiÕn l−îc tμi chÝnh ®Ò cËp ®Õn c¸c quan hÖ ë cÊp ®é vi m« cña c¸c yÕu tè trong mét doanh nghiÖp. ChiÕn l−îc tμi chÝnh cã thÓ ®−îc ®Þnh nghÜa theo 2 thμnh phÇn sau ®©y. Mét lμ huy ®éng c¸c nguån vèn theo nhu cÇu cña doanh nghiÖp theo nh÷ng c¸ch thÝch hîp. Hai lμ qu¶n trÞ sù vËn hμnh cña c¸c nguån vèn nμy, bao gåm c¶ quyÕt ®Þnh t¸i ®Çu t− hay ph©n phèi lîi nhuËn ®¹t ®−îc cña doanh nghiÖp. PHẠM HUY HẬU – K16 LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ 6 Nãi c¸ch kh¸c, chiÕn l−îc tμi chÝnh lμ sù kÕt nèi gi÷a c¸c quyÕt ®Þnh, tõ quyÕt ®Þnh ®Çu t−, quyÕt ®Þnh huy ®éng vèn cho ®Õn quyÕt ®Þnh t¸i ®Çu t−, ph©n phèi lîi nhuËn. Cuèi cïng, chiÕn l−îc tμi chÝnh lμ nh»m t¹o ra c¸c gi¸ trÞ t¨ng thªm cho doanh nghiÖp, ®iÒu kh«ng ph¶i lu«n ®¹t ®−îc b»ng c¸ch tèi thiÓu hãa chi phÝ. 1.1.4 Mét sè lý thuyÕt vÒ cÊu tróc vèn vμ chÝnh s¸ch cæ tøc. Nh− ®· tr×nh bμy ë phÇn 1.1.3, ta thÊy chiÕn l−îc tμi chÝnh gåm 02 phÇn quan träng lμ cÊu tróc vèn vμ chÝnh s¸ch cæ tøc. Trong phÇn 1.1.4 nμy, chóng ta sÏ tr×nh bμy mét sè lý thuyÕt nghiªn cøu vÒ cÊu tróc vèn vμ chÝnh s¸ch cæ tøc. 1.1.4.1 Lý thuyÕt chi phÝ trung gian Lý thuyÕt nμy chØ ra c¸c vÊn ®Ò trung gian cã thÓ lμ nguyªn nh©n cho nhiÒu hay Ýt nî h¬n. NÕu c«ng ty sö dông qu¸ nhiÒu vèn cæ phÇn th× dßng tiÒn mÆt tù do nhiÒu sÏ dÉn tíi m©u thuÉn vÒ lîi Ých gi÷a c¸c nhμ qu¶n lý vμ cæ ®«ng: nhμ qu¶n lý muèn an toμn trong khi cæ ®«ng l¹i muèn l·i nhiÒu h¬n (Jensen, 1986). Cßn nÕu c«ng ty sö dông qu¸ nhiÒu nî sÏ dÉn tíi m©u thuÉn vÒ lîi Ých gi÷a c¸c nhμ qu¶n lý vμ tr¸i chñ do tr¸i chñ lo sî c¸c kho¶n vèn cho vay cña m×nh sÏ khã thu håi víi c¸c kho¶n ®Çu t− kh«ng hiÖu qu¶ céng víi tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n cña cæ ®«ng (Jensen vμ Meckling, 1976). Tõ c¸c nguyªn nh©n trªn lμm ph¸t sinh c¸c chi phÝ trung gian ®Ó gi¸m s¸t ho¹t ®éng vμ h¹n chÕ c¸c hμnh vi kh«ng ®−îc mong muèn tõ phÝa c¸c nhμ qu¶n lý. 1.1.4.2 Lý thuyÕt ®¸nh ®æi cña cÊu tróc vèn C¸c gi¸m ®èc tμi chÝnh th−êng coi quyÕt ®Þnh vÒ Nî - Vèn cña doanh nghiÖp nh− lμ sù ®¸nh ®æi gi÷a tÊm ch¾n thuÕ vμ chi phÝ kiÖt quÖ tμi chÝnh, thÓ hiÖn theo c«ng thøc sau: V1 = Vu + C – D – E Trong ®ã: + V1: gi¸ trÞ cña doanh nghiÖp sö dông nî. + Vu: gi¸ trÞ cña doanh nghiÖp kh«ng sö dông nî. + C: lîi Ých cña nî. + D: hiÖn gi¸ cña chi phÝ kiÖt quÖ tμi chÝnh. + E: hiÖn gi¸ cña chi phÝ trung gian. PHẠM HUY HẬU – K16 LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ 7 Lý thuyÕt ®¸nh ®æi thõa nhËn r»ng c¸c tû lÖ nî môc tiªu cã thÓ kh¸c nhau gi÷a c¸c doanh nghiÖp. C¸c c«ng ty cã tμi s¶n h÷u h×nh an toμn vμ nhiÒu thu nhËp chÞu thuÕ ®Ó khÊu trõ th−êng cã tû lÖ nî cao. C¸c c«ng ty cã tμi s¶n v« h×nh nhiÒu vμ thu nhËp thÊp chñ yÕu dùa vμo vèn cæ phÇn. Lý thuyÕt ®¸nh ®æi thμnh c«ng trong viÖc gi¶i thÝch c¸c kh¸c biÖt trong cÊu tróc vèn gi÷a nhiÒu ngμnh. VÝ dô: ngμnh c«ng nghÖ cao cã tμi s¶n rñi ro cao vμ hÇu hÕt lμ v« h×nh th−êng sö dông Ýt nî. C¸c h·ng hμng kh«ng cã thÓ vay vμ th−êng vay rÊt nhiÒu v× tμi s¶n cña hä lμ h÷u h×nh vμ t−¬ng ®èi an toμn. Lý thuyÕt ®¸nh ®æi còng cho r»ng c¸c c«ng ty cã nî vay qu¸ nhiÒu kh«ng thÓ tr¶ b»ng tiÒn mÆt ph¸t sinh néi bé trong vßng mét vμi n¨m nªn ph¸t hμnh cæ phÇn, h¹n chÕ cæ tøc hay b¸n bít tμi s¶n ®Ó huy ®éng tiÒn mÆt nh»m t¸i c©n ®èi cÊu tróc vèn. 1.1.4.3 Lý thuyÕt trËt tù ph©n h¹ng cña tμi trî doanh nghiÖp Lý thuyÕt nμy hμm ý: + C¸c doanh nghiÖp thÝch tμi trî néi bé h¬n. + C¸c doanh nghiÖp ®iÒu chØnh c¸c tû lÖ chi tr¶ cæ tøc theo c¸c c¬ héi ®Çu t−, trong khi tr¸nh c¸c thay ®æi ®ét xuÊt trong cæ tøc. + NÕu cÇn tμi trî tõ bªn ngoμi, c¸c doanh nghiÖp sÏ ph¸t hμnh nî tr−íc, sau ®ã ®Õn chøng kho¸n ghÐp nh− tr¸i phiÕu chuyÓn ®æi, cæ phÇn th−êng lμ gi¶i ph¸p cuèi cïng. Trong lý thuyÕt nμy, sù hÊp dÉn cña tÊm ch¾n thuÕ ®−îc coi lμ cã t¸c ®éng h¹ng nh×. Nã gi¶i thÝch c¸c doanh nghiÖp cã kh¶ n¨ng sinh lîi Ýt th−êng vay Ýt h¬n, kh«ng ph¶i v× hä cã tû lÖ nî môc tiªu thÊp mμ v× hä kh«ng cÇn tiÒn tõ bªn ngoμi. B¶ng sau ®©y sÏ tãm t¾t l¹i thø tù −a thÝch cña c¸c lo¹i vèn: Thø tù 1 2 3 4 5 Nguån Thu nhËp gi÷ l¹i Vay nî trùc tiÕp Nî cã thÓ chuyÓn ®æi Cæ phÇn −u ®·i Cæ phÇn th−êng 1.1.4.4 Mét sè chÝnh s¸ch cæ tøc. Trong thùc tiÔn, c¸c c«ng ty th−êng ¸p dông mét sè chÝnh cæ tøc nh− sau: • ChÝnh s¸ch lîi nhuËn gi÷ l¹i thô ®éng: PHẠM HUY HẬU – K16 LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ 8 ChÝnh s¸ch nμy ®Ò xuÊt r»ng doanh nghiÖp nªn gi÷ l¹i lîi nhuËn khi doanh nghiÖp cã c¸c c¬ héi ®Çu t− høa hÑn mét tû suÊt sinh lîi cao h¬n tû suÊt sinh lîi mμ c¸c nhμ ®Çu t− mong ®îi. §iÒu nμy cã nghÜa lμ viÖc chi tr¶ cæ tøc b»ng tiÒn mÆt chØ lμ −u tiªn thø hai. • ChÝnh s¸ch cæ tøc tiÒn mÆt æn ®Þnh: ChÝnh s¸ch nμy ®Ò xuÊt doanh nghiÖp nªn tr¶ cæ tøc b»ng tiÒn mÆt æn ®Þnh trong mét thêi gian. TÝnh æn ®Þnh ®−îc thÓ hiÖn b»ng viÖc −u tiªn gi¶m l−îng tiÒn mÆt trong doanh nghiÖp ®Ó tr¶ cæ tøc tõ n¨m nμy sang n¨m kh¸c. T−¬ng tù, nh÷ng gia t¨ng trong tû lÖ cæ tøc còng th−êng bÞ tr× ho·n cho ®Õn khi c¸c gi¸m ®èc tμi chÝnh c«ng bè r»ng c¸c kho¶n lîi nhuËn trong t−¬ng lai ®ñ cao ®Õn møc ®é tháa m·n cæ tøc lín h¬n. • ChÝnh s¸ch cæ tøc cã tû lÖ chi tr¶ kh«ng ®æi ChÝnh s¸ch nμy sÏ chi tr¶ cæ tøc theo mét tû lÖ cè ®Þnh víi lîi nhuËn cña doanh nghiÖp. Nh− vËy sè cæ tøc b»ng tiÒn mÆt chi tr¶ hμng n¨m sÏ thay ®æi theo sù thay ®æi cña lîi nhuËn. • ChÝnh s¸ch chi tr¶ mét cæ tøc nhá hμng quý céng víi cæ tøc th−ëng thªm vμo cuèi n¨m ChÝnh s¸ch nμy ®Ò xuÊt mét møc cæ tøc “b¶o ®¶m” nhá hμng quý. Khi doanh nghiÖp cã møc lîi nhuËn thÊp kh«ng thÓ tr¶ cæ tøc th−ëng thªm vμo cuèi n¨m th× nhμ ®Çu t− vÉn cã møc “b¶o ®¶m” ®Ó kh«ng buån lßng. Cßn khi doanh nghiÖp cã lîi nhuËn cao, hä sÏ c«ng bè mét møc cæ tøc th−ëng thªm vμo cuèi n¨m ®Ó t¨ng sù hμi lßng cho cæ ®«ng. 1.1.5 ChiÕn l−îc tμi chÝnh kÕt hîp víi lý thuyÕt vßng ®êi s¶n phÈm. Nh÷ng lý thuyÕt trªn tuy chØ tËp trung tr¶ lêi riªng lÎ cho tõng c©u hái cña chiÕn l−îc tμi chÝnh nh−ng ®· gióp chóng ta h×nh dung râ h¬n vÒ mét chiÕn l−îc tμi chÝnh. Ruth Bender, Keith Ward (Corporate financial strategy, 1993) ®· ®Ò xuÊt mét chiÕn l−îc tμi chÝnh dùa trªn kÕt hîp gi÷a rñi ro kinh doanh vμ rñi ro tμi chÝnh. YÕu tè thêi gian trong chiÕn l−îc tμi chÝnh ®−îc gi¶i quyÕt dùa trªn lý thuyÕt vßng ®êi s¶n phÈm. PHẠM HUY HẬU – K16 LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ 9 1.1.5.1 Ma trËn rñi ro kinh doanh vμ rñi ro tμi chÝnh. Chóng ta cã thÓ t¹o ra c¸c chiÕn l−îc tμi chÝnh hîp lÝ cho c«ng ty dùa trªn viÖc kÕt hîp gi÷a rñi ro tμi chÝnh vμ rñi ro kinh doanh. ViÖc kÕt hîp nμy ®−¬ng nhiªn ph¶i t¹o ra mét rñi ro tæng thÓ cã thÓ chÊp nhËn ®−îc. B¶ng 1.2: Ma trËn rñi ro kinh doanh vμ rñi ro tμi chÝnh Rñi Cao ro kinh doanh ThÊp 9 X X 9 ThÊp Cao Rñi ro tμi chÝnh (Nguån: Ruth Bender, Keith Ward – 2002) ViÖc kÕt hîp gi÷a rñi ro kinh doanh cao vμ rñi ro tμi chÝnh cao, vÝ dô nh− viÖc thμnh lËp mét c«ng ty kü thuËt sinh häc cao (rñi ro kinh doanh cao) b»ng tû lÖ nî cao (rñi ro tμi chÝnh cao) sÏ t¹o ra mét chiÕn l−îc tμi chÝnh gÇn nh− kh«ng thÓ x¶y ra trong thùc tÕ v× c¸c chñ nî sÏ kh«ng chÊp nhËn viÖc cho m−în nμy. Ng−îc l¹i, mét kÕt hîp gi÷a rñi ro kinh doanh thÊp (thùc phÈm phôc vô nhu cÇu tiªu dïng hμng ngμy nh− thÞt, c¸) vμ rñi ro tμi chÝnh thÊp còng rÊt khã x¶y ra v× c¸c chñ së h÷u sÏ tËn dông rñi ro kinh doanh thÊp cña m×nh ®Ó sö dông c¸c ®ßn bÈy tμi chÝnh cho c«ng ty. Tuy nhiªn, kÕt hîp trªn chØ hîp lý cho c¸c c«ng ty cæ phÇn niªm yÕt v× mét c«ng ty t− nh©n cã thÓ −u tiªn cho quyÒn së h÷u cña hä ®èi víi c«ng ty vμ hä s½n sμng bá qua yÕu tè rñi ro tμi chÝnh cao. 1.1.5.2 Vßng ®êi s¶n phÈm NhËn thÊy rñi ro kinh doanh cña c«ng ty th−êng ph¸t sinh vμ thay ®æi theo vßng ®êi cña s¶n phÈm mμ c«ng ty ®ã s¶n xuÊt (theo b¶ng 1.3 vμ ®å thÞ 1.1). Ruth bender, Keith Ward ®Ò xuÊt chiÕn l−îc tμi chÝnh dùa vμo kÕt hîp rñi ro tμi chÝnh t¨ng dÇn víi rñi ro kinh doanh gi¶m dÇn, ®ång thêi ®Ò xuÊt c¸c th«ng sè chÝnh ®Ó theo dâi vμ ®¸nh gi¸ gåm: doanh thu, dßng tiÒn, P/E vμ EPS, tû lÖ chia cæ tøc. PHẠM HUY HẬU – K16 LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ 10 B¶ng 1.3: B¶ng rñi ro gi¶m dÇn theo vßng ®êi s¶n phÈm. Khëi ®Çu + Rñi ro s¶n phÈm. + Rñi ro thÞ tr−êng chÊp nhËn s¶n phÈm. + Rñi ro trong chiÕm lÜnh thÞ tr−êng. + Rñi ro ®é lín thÞ tr−êng khi ®¹t møc b¶o hßa. + Rñi ro ®é dμi thêi gian b¶o hßa. + Rñi ro duy tr× thÞ phÇn. + Rñi ro trong tû lÖ l·i thu håi. T¨ng tr−ëng B¶o hßa Suy gi¶m + Rñi ro trong chiÕm lÜnh thÞ tr−êng. + Rñi ro ®é lín thÞ tr−êng khi ®¹t møc b¶o hßa. + Rñi ro ®é dμi thêi gian b¶o hßa. + Rñi ro duy tr× thÞ phÇn. + Rñi ro trong tû lÖ l·i thu håi. + Rñi ro ®é dμi thêi gian b¶o hßa. + Rñi ro duy tr× thÞ phÇn. + Rñi ro trong tû lÖ + Rñi ro trong tû lÖ l·i thu håi. l·i thu håi. §å thÞ 1.1: Th«ng sè tμi chÝnh thay ®æi theo vßng ®êi s¶n phÈm Khởi đầu Tăng trưởng Bảo hòa Suy giảm Giá trị Lợi nhuận Doanh thu Thời gian Dòng tiền (Nguån: Ruth Bender, Keith Ward – 2002) PHẠM HUY HẬU – K16 LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ 11 1.1.5.3 Ma trËn BCG (Boston Consulting Group Matrix) Boston Consulting Group (BCG) x¸c ®Þnh 2 yÕu tè quan träng cho thμnh c«ng cña doanh nghiÖp lμ thÞ phÇn c«ng ty vμ tèc ®é t¨ng tr−ëng cña thÞ tr−êng s¶n phÈm ®ã. Do ®ã, khi mét doanh nghiÖp b¾t ®Çu ®−a s¶n phÈm cña m×nh ra thÞ tr−êng (thÞ phÇn thÊp, thùc ra lμ b»ng 0) th× hä th−êng chän c¸c thÞ tr−êng cã tèc ®é t¨ng tr−ëng cao. VÞ trÝ cña nã do ®ã sÏ ë « “dÊu chÊm hái”. ChiÕn l−îc cña doanh nghiÖp ë giai ®o¹n nμy râ rμng lμ nªn tËp trung vμo nghiªn cøu vμ ph¸t triÓn thÞ tr−êng cho s¶n phÈm míi. TiÒm n¨ng thμnh c«ng cña s¶n phÈm sÏ bÞ ¶nh h−ëng nhiÒu nÕu chóng ta chËm trÔ trong khi c¸c ®èi thñ ®· thiÕt lËp ®−îc thÞ phÇn v÷ng ch¾c. §−a ®−êng “vßng ®êi s¶n phÈm” vμo ma trËn BCG, chóng ta sÏ thÊy râ c¸c hμnh ®éng ph¶i lμm. H×nh 1.1: Ma trËn BCG Ngôi sao Dấu chấm hỏi Cao Tỷ lệ tăng trưởng của thị trường Thấp Tài trợ vốn Đường vòng đời sản phẩm Bò sữa Con chó Cao Thấp Thị phần của công ty (Nguån: Ruth Bender, Keith Ward 2002) 1.2 ChiÕn l−îc tμi chÝnh cho tõng giai ®o¹n vßng ®êi s¶n phÈm. Trong phÇn nμy, chóng ta sÏ tiÕp tôc lμm râ h¬n chiÕn l−îc tμi chÝnh cho tõng vßng ®êi cña s¶n phÈm. 1.2.1 Giai ®o¹n khëi ®Çu. Trong giai ®o¹n nμy, s¶n phÈm cña doanh nghiÖp sÏ ph¶i ®èi mÆt víi c¸c c©u hái sèng cßn: S¶n phÈm cã ®−îc thÞ tr−êng chÊp nhËn hay kh«ng? Doanh thu cña s¶n phÈm trong giai ®o¹n nμy sÏ thÊp. PHẠM HUY HẬU – K16 LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ 12 Lîi nhuËn vμ dßng tiÒn sÏ ©m v× c¸c kho¶n chi rÊt lín cho R&D (nghiªn cøu vμ ph¸t triÓn), cho kÕ ho¹ch s¶n xuÊt vμ kÕ ho¹ch marketing gióp nhËn biÕt s¶n phÈm, gióp giíi thiÖu s¶n phÈm ®Õn víi thÞ tr−êng. C¸c c©u hái hãc bóa tiÕp theo sÏ lμ: Kh¶ n¨ng s¶n xuÊt cña s¶n phÈm míi cã hiÖu qu¶ hay kh«ng? NÕu cã hiÖu qu¶ th× s¶n phÈm ®ã cã ®−îc kh¸ch hμng t−¬ng lai chÊp nhËn hay kh«ng? NÕu ®−îc chÊp nhËn, thÞ tr−êng cã t¨ng tr−ëng ®Õn mét quy m« hiÖu qu¶ ®ñ cho c¸c chi phÝ triÓn khai vμ ®−a s¶n phÈm ra thÞ tr−êng kh«ng? Vμ nÕu tÊt c¶ c¸c ®iÒu nμy ®Òu ®¹t ®−îc th× c«ng ty cã chiÕm ®−îc thÞ phÇn kh«ng? Râ rμng rñi ro kinh doanh ë giai ®o¹n nμy lμ rÊt cao, cã nghÜa lμ rñi ro tμi chÝnh ®i kÌm nªn ®−îc gi÷ cμng thÊp cμng tèt trong suèt giai ®o¹n nμy. §Çu t− trong giai ®o¹n nμy ®−îc xem lμ ®¸nh b¹c vμ do ®ã c¸c nhμ ®Çu t− vèn m¹o hiÓm lμ thÝch hîp nhÊt cho giai ®o¹n nμy. §−¬ng nhiªn c¸c nhμ ®Çu t− vèn m¹o hiÓm nμy sÏ yªu cÇu mét tû suÊt sinh lîi rÊt cao ®Ó bï ®¾p cho nh÷ng rñi ro cao mμ hä ph¶i g¸nh chÞu. Do dßng tiÒn trong giai ®o¹n nμy sÏ ©m, nghÜa lμ hä kh«ng nhËn ®−îc cæ tøc trong giai ®o¹n nμy nªn c¸c nhμ ®Çu t− vèn m¹o hiÓm chØ kú väng vμo phÇn l·i vèn (hay gi¸ trÞ cæ phÇn t¨ng thªm sau nμy so víi gi¸ trÞ ban ®Çu cña chóng). §Ó thu hót ®−îc c¸c nhμ ®Çu t− vèn m¹o hiÓm, C«ng ty ph¶i cho hä thÊy triÓn väng t¨ng tr−ëng rÊt cao trong t−¬ng lai cña c«ng ty. Mét ®iÒu rÊt quan träng kh¸c ®èi víi c¸c nhμ ®Çu t− vèn m¹o hiÓm lμ mét “lèi ra”. Hä ch¾c ch¾n kh«ng thÝch ph¶i m¾c kÑt l¹i t¹i c«ng ty khi c«ng ty b−íc qua giai ®o¹n t¨ng tr−ëng víi mét tû suÊt sinh lîi ®· gi¶m sót. B¶ng 1.4: C¸c th«ng sè chÝnh cho chiÕn l−îc tμi chÝnh trong giai ®o¹n khëi ®Çu: Rñi ro kinh doanh Rñi ro tμi chÝnh Nguån tμi trî Dßng tiÒn ChÝnh s¸ch cæ tøc TriÓn väng t¨ng tr−ëng t−¬ng lai Tû sè gi¸ trªn thu nhËp (P/E) PHẠM HUY HẬU – K16 RÊt cao RÊt thÊp Vèn ®Çu t− m¹o hiÓm ¢m Kh«ng chi tr¶ cæ tøc. RÊt cao RÊt cao LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ 13 Thu nhËp trªn mçi cæ phÇn (EPS) Gi¸ cæ phÇn (P) Danh nghÜa hoÆc ©m T¨ng nhanh hoÆc biÕn ®éng cao 1.2.2 Giai ®o¹n t¨ng tr−ëng: Mét khi s¶n phÈm tung ra thÞ tr−êng ®−îc c¸c kh¸ch hμng chÊp nhËn, doanh sè sÏ b¾t ®Çu t¨ng nhanh chãng. Rñi ro kinh doanh ®i kÌm víi s¶n phÈm gi¶m xuèng. Nh−ng ®iÒu nμy còng thu hót nhiÒu ®èi thñ h¬n tham gia vμo thÞ tr−êng. Râ rμng, c¸c ®èi thñ míi sÏ cè g¾ng t¨ng doanh sè. Trong khi ®ã, c¸c ®èi thñ cò sÏ ®Èy m¹nh viÖc chiÕm lÜnh thÞ phÇn trong mét thÞ tr−êng ®ang ph¸t triÓn nhanh chãng. Nh÷ng ®iÒu trªn cho chóng ta thÊy nhu cÇu cÇn ®iÒu chØnh chiÕn l−îc cña c«ng ty. Trong chiÕn l−îc c¹nh tranh cÇn nhÊn m¹nh ®Õn c¸c ho¹t ®éng marketing ®Ó chiÕm lÜnh thÞ tr−êng vμ b¶o ®¶m doanh sè t¨ng tr−ëng tho¶ ®¸ng trong mét thÞ tr−êng ®ang t¨ng tr−ëng nhanh. SÏ kh«ng cßn nhiÒu ý nghÜa khi chóng ta b−íc chËm h¬n c¸c ®èi thñ cña m×nh. Giai ®o¹n t¨ng tr−ëng th−êng kÕt thóc b»ng mét cuéc c¹nh tranh gi¸ c¶ m¹nh mÏ gi÷a c¸c c«ng ty vμ tõ ®ã thiÕt lËp mét vÞ trÝ æn ®Þnh cho c¸c bªn. C¸c vÊn ®Ò mÊu chèt ë trªn gióp chóng ta thÊy r»ng: Rñi ro kinh doanh dï ®· gi¶m bít so víi giai ®o¹n khëi sù nh−ng vÉn cßn cao trong suèt thêi gian t¨ng tr−ëng nhanh nμy. §iÒu nμy cã nghÜa lμ vÉn tiÕp tôc dïng nguån vèn cæ phÇn. Nh− ®· ®Ò cËp trong phÇn “Giai ®o¹n khëi ®Çu”, c¸c nhμ ®Çu t− vèn m¹o hiÓm cÇn mét “lèi tho¸t” ®Ó cã thÓ t¸i ®Çu t− vμo c¸c doanh nghiÖp míi khëi sù kh¸c víi yªu cÇu tû suÊt sinh lîi rÊt cao. §iÒu nμy cã nghÜa lμ c«ng ty cÇn mét chiÕn l−îc tμi chÝnh míi ®Ó t×m kiÕm c¸c nhμ ®Çu t− vèn cæ phÇn míi, nh÷ng ng−êi kh«ng −a thÝch rñi ro cao. Nguån vèn hîp lý nhÊt cho giai ®o¹n nμy th−êng cã ®−îc b»ng viÖc ph¸t hμnh réng r·i chøng kho¸n cña c«ng ty ra c«ng chóng. Doanh sè giai ®o¹n nμy sÏ cao h¬n, lμm ph¸t sinh c¸c dßng tiÒn vμo m¹nh h¬n so víi giai ®o¹n míi khëi sù. Tuy nhiªn, c«ng ty còng cÇn ®Çu t− thªm rÊt nhiÒu cho c¸c ho¹t ®éng ph¸t triÓn thÞ tr−êng, më réng thÞ phÇn, vμ c¸c ®Çu t− thiÕt yÕu kh¸c ®Ó theo kÞp møc ®é ho¹t ®éng kinh doanh ngμy cμng gia t¨ng. V× vËy, tiÒn mÆt PHẠM HUY HẬU – K16 LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ