Tài liệu Chiến lược phát triển các khu công nghiệp bà rịa vũng tàu trong giai đoạn từ 2012 2020

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KỸ THUẬT CÔNG NGHỆ TP. HCM --------------------------- BÙI ĐÌNH BẢO CHIẾN LƯỢC PHÁT TRIỂN CÁC KHU CÔNG NGHIỆP BÀ RỊA – VŨNG TÀU TRONG GIAI ĐOẠN TỪ 2012 - 2020 LUẬN VĂN THẠC SĨ Chuyên ngành : Quản trị kinh doanh Mã số ngành: 60340102 TP. HỒ CHÍ MINH, tháng 12 năm 2012 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KỸ THUẬT CÔNG NGHỆ TP. HCM --------------------------- BÙI ĐÌNH BẢO CHIẾN LƯỢC PHÁT TRIỂN CÁC KHU CÔNG NGHIỆP BÀ RỊA – VŨNG TÀU TRONG GIAI ĐOẠN TỪ 2012 - 2020 LUẬN VĂN THẠC SĨ Chuyên ngành : Quản trị kinh doanh Mã số ngành: 60340102 HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN ĐÌNH LUẬN TP. HỒ CHÍ MINH, tháng 12 năm 2012 CÔNG TRÌNH ĐƯỢC HOÀN THÀNH TẠI TRƯỜNG ĐẠI HỌC KỸ THUẬT CÔNG NGHỆ TP. HCM Cán bộ hướng dẫn khoa học : TS. NGUYỄN ĐÌNH LUẬN (Ghi rõ họ, tên, học hàm, học vị và chữ ký) Luận văn Thạc sĩ được bảo vệ tại Trường Đại học Kỹ thuật Công nghệ TP. HCM ngày … tháng … năm … Thành phần Hội đồng đánh giá Luận văn Thạc sĩ gồm: (Ghi rõ họ, tên, học hàm, học vị của Hội đồng chấm bảo vệ Luận văn Thạc sĩ) 1. TS. Truơng Quang Dũng 2. TS. Tần Xuân Bảo 3. TS. Ngô Quang Huân 4. TS. Hà Văn Ánh 5. TS. Phạm Thị Hà Chủ tịch Phản biện 1 Phản biện 2 Ủy viên Ủy viên, Thư ký Xác nhận của Chủ tịch Hội đồng đánh giá Luận sau khi Luận văn đã được sửa chữa (nếu có). Chủ tịch Hội đồng đánh giá LV TRƯỜNG ĐH KỸ THUẬT CÔNG NGHỆ TP. HCM PHÒNG QLKH - ĐTSĐH CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập - Tự do - Hạnh phúc TP. HCM, ngày….… tháng…… năm 2012 NHIỆM VỤ LUẬN VĂN THẠC SĨ Họ tên học viên: BÙI ĐÌNH BẢO Giới tính: Nam Ngày, tháng, năm sinh: 07/01/1978 Nơi sinh: Vũng Tàu Chuyên ngành: Quản trị kinh doanh MSHV: 1184011006 I- tên đề tài: Chiến lược phát triển các khu công nghiệp Bà Rịa – Vũng Tàu trong giai đoạn từ 2012 - 2020 II- Nhiệm vụ và nội dung: Xây dựng chiến lược phát triển các khu công nghiệp Bà Rịa – Vũng Tàu đến năm 2020 thông qua việc phân tích thực trạng phát triển các khu công nghiệp trong giai đoạn hiện nay để từ đó đề xuất các giải pháp nhằm nhằm đẩy mạnh việc thu hút đầu tư và phát triển các KCN tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu đến năm 2020. III- Ngày giao nhiệm vụ: 30/5/2012 IV- Ngày hoang thành nhiệm vụ: 30/11/2012 V- Cán bộ huớng dẫn: TS. NGUYỄN ĐÌNH LUẬN CÁN BỘ HƯỚNG DẪN (Họ tên và chữ ký) TS. NGUYỄN ĐÌNH LUẬN KHOA QUẢN LÝ CHUYÊN NGÀNH (Họ tên và chữ ký) PGS. TS. NGUYỄN PHÚ TỤ i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong Luận văn là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Tôi xin cam đoan rằng mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện Luận văn này đã được cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong Luận văn đã được chỉ rõ nguồn gốc. Học viên thực hiện Luận văn BÙI ĐÌNH BẢO ii LỜI CÁM ƠN Tôi xin chân thành cảm ơn đến Quý Thầy, Cô Trường Đại học Kỹ thuật Công nghệ Thành phố Hồ Chí Minh (HUTECH) đã tận tình giảng dạy và hướng dẫn cho tôi nhiều kiến thức quý báu trong suốt thời gian học tại trường. Xin chân thành cảm ơn TS. Nguyễn Đình Luận, người đã tận tình hướng dẫn tôi thực hiện luận văn này. Xin chân thành cảm ơn Quý Thầy, Cô trong Hội đồng chấm luận văn tốt nghiệp đã đóng góp ý kiến thiết thực cho luận văn này. Xin chân thành cảm ơn đến các vị lãnh đạo, các đồng nghiệp đang công tác tại Ban Quản lý các Khu công nghiệp Bà Rịa – Vũng Tàu (BIZA) đã hỗ trợ cho tôi nhiều thông tin, kiến thức và ý kiến thiết thực trong quá trình thu thập dữ liệu cho luận văn này. Học viên thực hiện luận văn iii TÓM TẮT 1. Tính cấp thiết của đề tài Sau gần 20 năm triển khai xây dựng các khu công nghiệp (KCN), trong cả nước đã hình thành một mạng lưới các KCN, và đã có những đóng góp quan trọng vào sự phát triển kinh tế của các địa phương, vùng và cả nước, thể hiện vai trò đi đầu trong tiếp nhận chuyển giao công nghệ, kinh nghiệm quản lý, nâng cao năng lực cạnh tranh và thúc đẩy sự phát triển của ngành công nghiệp phụ trợ Việt Nam. Trong những năm qua, các Khu công nghiệp (KCN) đã minh chứng là một công cụ hữu hiệu để thu hút các doanh nghiệp công nghiệp và dịch vụ công nghiệp thực hiện mục tiêu chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp hóa trong phạm vi địa phương và trên cả nước. Các KCN, KCX ra đời đã tạo nên những vùng công nghiệp tập trung, tác động rất tích cực tới việc phát triển các cơ sở nguyên liệu, thúc đẩy phát triển các loại hình dịch vụ phục vụ công nghiệp, nâng cao giá trị nông sản hàng hóa, nâng cao hiệu quả tổng hợp của các ngành sản xuất. Các KCN đã huy động được một lượng vốn đầu tư lớn của các thành phần kinh tế trong và ngoài nước phục vụ cho sự nghiệp công nghiệp hóa hiện đại hóa của đất nước, làm chuyển dịch cơ cấu kinh tế của từng địa phương và cả nước theo hướng ngày càng tăng tỷ trọng ngành công nghiệp và dịch vụ, giảm dần tỷ trọng ngành nông nghiệp. Nhờ có các KCN, sản xuất kinh doanh đã đa dạng hóa về ngành nghề, trình độ thiết bị công nghệ và khả năng cạnh tranh của sản phẩm được nâng cao, các mối quan hệ, hợp tác quốc tế được mở rộng. Sự phát triển của các KCN có tác dụng lan tỏa tích cực tới trình độ phát triển của các vùng, các ngành và các lĩnh vực. Các KCN ra đời đã tạo nên những vùng công nghiệp tập trung, tác động đến sự phát triển của các cơ sở nguyên liệu, nâng cao giá trị nông sản hàng hóa, thúc đẩy sự phát triển của các KCN hoặc giữa các KCN với nhau. Quá trình hình thành và phát triển các KCN đã sáng tạo ra một mô hình quản lý mới đối với các doanh nghiệp, đó là mô hình quản lý “một cửa, tại chỗ” iv tại Ban Quản lý các KCN. Theo mô hình này các Bộ, ngành TW và UBND tỉnh đã ủy quyền quản lý hầu hết các thủ tục về đầu tư xây dựng, lao động, xuất nhập khẩu, môi trường, chuyển nhượng, thanh lý giải thể doanh nghiệp cho Ban Quản lý các KCN, làm cho các doanh nghiệp rất thuận lợi khi đầu tư và kinh doanh. Mô hình quản lý “một cửa, tại chỗ” tại Ban Quản lý các KCN, đang được các cơ quan chuyên môn tổng kết, nghiên cứu để nhân rộng ra các ngành và các địa phương. Nhận thấy vai trò tác dụng to lớn của các KCN nêu trên, thời gian vừa qua các địa phương trên cả nước tranh đua nhau xây dựng KCN. Tính đến 12/2011, cả nước đã có 283 KCN được thành lập với tổng diện tích đất tự nhiên 76.000 ha, trong đó diện tích đất công nghiệp có thể cho thuê đạt gần 46.000 ha, chiếm khoảng 61% tổng diện tích đất tự nhiên. Các KCN được thành lập trên 58 tỉnh, thành phố trên cả nước; được phân bố trên cơ sở phát huy lợi thế địa kinh tế, tiềm năng của các Vùng kinh tế trọng điểm, đồng thời phân bố ở mức độ hợp lý một số KCN ở các vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn hơn nhằm tạo điều kiện cho ngành công nghiệp địa phương từng bước phát triển. Việc phát triển ồ ạt của các KCN không dựa trên lợi thế tiềm năng của mỗi tỉnh và chiến lược lâu dài đã dẫn đấn sự lãng phí đất đai, vốn đầu tư, tạo ra sự cạnh tranh không lành mạnh giữa các tỉnh trong việc thu hút đầu tư, lao động và dịch vụ, đồng thời gây ô nhiễm môi trường sinh thái chung của cả khu vực. Chính vì vậy trên phạm vi cả nước cũng như mỗi tỉnh, thành phố cần phải phân tích sâu sắc quá trình phát triển các KCN trong thời gian vừa qua rút ra những cơ hội và nguy cơ, những mặt mạnh và mặt yếu. Từ đó hoạch định chiến lược phát triển các KCN một cách bền vững, tránh được những hạn chế nêu trên. Tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu cũng cần phải làm như vậy, nhưng từ trước đến nay ở tỉnh chỉ có những báo cáo riêng rẽ hàng năm, những báo cáo chuyên đề về một lĩnh vực nào đó của KCN, chưa có một công trình nào nghiên cứu toàn diện về các vấn đề của KCN và hoạch định chiến lược phát triển các KCN một cách khoa học. Do đó tôi đã chọn đề tài luận văn thạc sĩ là “Chiến lược phát triển các KCN Bà Rịa - Vũng Tàu trong giai đoạn từ 2012 - 2020”. v ABSTRACT 1. The urgency of the subject In recent years, the industrial zone (IZ) has proven to be an effective tool to attract businesses and industrial services industry achieve the objective of economic restructuring towards industrialization in localities and across the country. The formation of industrial zones, export processing zones have created the industry focus areas, a very positive impact on the development of the material base, promote the development of services, increase the value of agricultural production of goods, improve the overall efficiency of the industry. The industrial park has mobilized a large amount of capital investment of domestic and foreign economic component for the industrialization and modernization of the country, as the restructuring of the local economy and the water in the direction of increasing the share of industry and services, reduce the proportion of the agricultural sector. Thanks to the industrial zones, business has diversified industries, the level of equipment and technology competitiveness of the products is enhanced, relationships, expanded international cooperation. The development of industrial zones have a positive spillover effect on the level of development of the region, the industry and other fields. The advent has created IPs industry focus areas, affecting the development of the material base, enhance the value of agricultural products, promoting the development of industrial zones or between zones together . IPs play an important role in the creation of jobs, increased incomes for workers, improve people's knowledge, the implementation of social policy and protection of the ecological environment. The process of formation and development of industrial zones created a new management model for enterprise management model that is "one-stop-spot" in the Industrial Zones Authority. According to this model the ministries, central sectors and PPC management has authorized most of the procedures for construction investment, labor, import and export, environment, transfer, liquidation or dissolution of business for the Industrial Zones Authority, making the business very vi favorable investment and business. Management model "one-stop-spot" in the Industrial Zones Authority, being the professional body review, studies to replicate and local industries. Recognizing the role big effect of IPs mentioned above, the last time the local construction across the country compete each other IPs. Up to 12/2011, there were 283 industrial zones were established with a total area 76,000 ha of natural land, including industrial land can be leased nearly 46,000 ha, accounting for about 61% of the total natural land area. C evil industrial zones were established in 58 provinces and cities across the country; been distributed on the basis of the geoeconomic advantage, the potential of the key economic region, and distributed at a reasonable level IPs in the areas of social and economic conditions more difficult to create conditions for the local industry gradually developed. The massive development of industrial zones are not based on the potential advantages of each province and long-term strategy to gradually waste land, capital investment, create unfair competition between provinces in the collection investment, labor and services, and pollute the environment and ecology of the region. So on a national scale as well as each of the provinces and cities need to analyze deeply the development of industrial zones in recent times draw the opportunities and threats, strengths and weaknesses. From strategic planning to develop a sustainable industrial park, avoid the above limitations. Ba Ria-Vung Tau Province will also need to do so, but so far in the province of only the separate annual reports, thematic reports on a certain area of the industrial park, no one works comprehensive study of the problems of IP development and strategic planning of industrial zones in a scientific way. Therefore I have chosen master's thesis is "Development Strategy of Ba Ria-Vung Tau Industrial Zones in the period from 2012 - 2020." vii MỤC LỤC Lời cam đoan .......................................................................................................................... i Lời cảm ơn .............................................................................................................................ii Tóm tắt..................................................................................................................................iii Abstract .................................................................................................................................. v Danh mục các từ viết tắt ........................................................................................................ ix Danh mục các bảng ................................................................................................................ x Danh mục các hình ................................................................................................................ xi Lời mở đầu .................................................................................................................. 1 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ HOẠCH ĐỊNH CHIẾN LƯỢC .............. 4 1.1. Khái niệm nội dung về chiến lược ....................................................................... 4 1.2. Quy trình hoạch định chiến lược ......................................................................... 7 1.3. Các mô hình phân tích chiến lược ..................................................................... 14 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG THỰC HIỆN CHIẾN LƯỢC PHÁT TRIỂN CÁC KCN TỈNH BÀ RỊA-VŨNG TÀU ................................................................. 30 2.1. Thực trạng thực hiện chiến lược phát triển các khu công nghiệp và tình hình thu hút đầu tư vào các KCN trên địa bàn tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu .................................. 30 2.2. Phân tích môi trường vĩ mô ................................................................................ 48 2.3. Phân tích nội bộ ................................................................................................. 62 2.4. Các ma trận lựa chọn chiến lược phát triển các KCN đến năm 2020 .........................77 CHƯƠNG 3: CHIẾN LƯỢC PHÁT TRIỂN CÁC KHU CÔNG NGHIỆP TỈNH BÀ RỊA-VŨNG TÀU ĐẾN NĂM 2020 ....................................................... 83 3.1 Quan điểm phát triển các khu công nghiệp Bà Rịa - Vũng Tàu ........................... 83 3.2 Mục tiêu phát triển các bộ phận của KCN đến năm 2020 ................................... 84 3.3 Định hướng phát triển các bộ phận của khu công nghiệp đến năm 2020 ............ 84 3.3.1 Định hướng phát triển số lượng và diện tích các KCN ..................................... 84 3.3.2 Định hướng phát triển về đầu tư hạ tầng các KCN .......................................... 84 3.3.3 Định hướng thu hút đầu tư vào các KCN ....................................................... .85 3.4 Các giải pháp phát triển các khu công nghiệp tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đến năm 2020 ...................................................................................... ..................................... 87 3.4.1 phát triển kinh tế ............................................................................................. 87 viii 3.4.2 Nhóm các giải pháp về thu hút đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng cho các KCN .. 87 3.4.3 Nhóm các giải pháp về hu hút đầu tư phát triển sản xuất công nghiệp trong các khu công nghiệp ................................................................................................ 90 3.4.4 Nhóm các giải pháp phát triển đồng bộ giữa hạ tầng trong hàng rào và ngoài hàng rào khu công nghiệp ......................................................................................... 91 3.4.5 Nhóm các giải pháp về khoa học và công nghệ ................................................. 92 3.4.6 Nhóm các giải pháp về môi trường và phát triển bền vững đối với phát triển các khu công nghiệp ................................................................................................. 93 3.4.7 Nhóm các giải pháp về đảm bảo nguồn nhân lực cho các khu công nghiệp .... 94 3.5 Các giải pháp tổ chức thực hiện ......................................................................... 95 3.5.1 Phổ biến quy hoạch. ....................................................................................... .95 3.5.2 Xây dựng và hoàn thiện mô hình quản lý phát triển các KCN ....................... 95 3.5.3 Đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính trong công tác quản lý nhà nước về phát triển các khu công nghiệp ................................................................................. 96 KẾT LUẬN .......................................................................................................................... 98 TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................................................. 102 PHỤ LỤC ix DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT Chữ viết đầy đủ STT Ký hiệu, viết tắt 01 Khu công nghiệp KCN 02 Khu chế xuất KCX 03 Khu kinh tế KKT 04 Tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu 05 07 Nghiên cứu và phát triển Ma trận SWOT: Strengths (điểm mạnh), Weaknesses (điểm yếu), Opportunities (Cơ hội), Threats (Nguy cơ) Strengths - Opportunities 08 Strengths - Threats S–T 09 Weaknesses – Opportunities W–O 10 W–T 12 Weaknesses – Threats Boston Consulting Group (Ma trận quan hệ tăng trưởng và thị phần) Doanh nghiệp 13 Ủy ban Nhân dân UBND 14 18 Công ty trách nhiệm hữu hạn Gross Domestic Product (Tổng sản phẩm quốc nội) Kinh tế - xã hội Foreign Direct Investment (Đầu tư trực tiếp nước ngoài) Giải phóng mặt bằng 19 Hạ tầng kỹ thuật 20 Đô la Mỹ 06 11 15 16 17 Tỉnh BR-VT R&D SWOT S–O BCG DN Công ty TNHH GDP KT-XH FDI GPMB HTKT USD x DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 1.1 Ma trận SWOT ...................................................................................... 17 Bảng 1.2 Các hướng phát triển của DN theo H.I.Ansoff ........................................ 18 Bảng 1.3 Bảng đánh giá ngành và DN theo mô hình Mc. Kinsey ......................... 22 Bảng 1.4 Các loại chiến lược theo mô hình Mc. Kinsey........................................ 23 Bảng 1.5 Ma trận các yếu tố bên ngoài ................................................................. 27 Bảng 1.6 Ma trận các yếu tố bên trong.................................................................. 28 Bảng 1.7 Ma trận hình ảnh cạnh tranh .................................................................. 28 Bảng 2.1 Các khu công nghiệp đã được thành lập ................................................. 34 Bảng 2.2 Tình hình đầu tư hạ tầng KCN ................................................................ 35 Bảng 2.3 Những cơ hội và nguy cơ đối với các KCN........................................... 60 Bảng 2.4 Quy hoạch phát triển các KCN đến năm 2020 ....................................... 61 Bảng 2.5 Tổng hợp 10 KCN đang GPMB, xây dựng hạ tầng ................................. 62 Bảng 2.6 Dân số trên địa bàn tỉnh ......................................................................... 70 Bảng 2.7 Cơ cấu lao động theo ngành.................................................................... 71 Bảng 2.8 Dự báo về nhu cầu phát triển lực lượng lao động GĐ 2010-2020 ........... 72 Bảng 2.9 Dự báo nhu cầu đào tạo công nhân kỹ thuật giai đoạn 2010-2020 .......... 72 Bảng 2.10 Ma trận các yếu tố bên trong của các KCN Bà Rịa – Vũng Tàu .......... 76 Bảng 2.11 Ma trận các yếu tố bên trong của các KCN Bà Rịa – Vũng Tàu .......... 77 Bảng 2.12 Ma trận SWOT của các KCN Bà Rịa - Vũng Tàu .............................. 78 Bảng 3.1 Dự báo thu hút đầu tư giai đoạn 2012-2020 ....................................... 86 xi DANH MỤC CÁC HÌNH Hình 1.1 Ma trận trận BCG ................................................................................ 21 Hình 1.2 Ma trận Mc. Kinsey ............................................................................. 23 Hình 1.3 Mô hình phân tích chiến lược ADL ...................................................... 25 Hình 2.1: Sơ đồ vị trí các KCN Bà Rịa – Vũng Tàu ............................................. 36 Hình 2.2: Sản phẩm xỉ thép và công trình sử dụng sản phẩm từ xỉ thép của Công ty TNHH Vật Liệu Xanh .......................................................................................... 43 Hình 2.3: Nhà máy Nhiệt điện Phú Mỹ ................................................................. 44 Hình 2.4: Tháp dân số Việt Nam ......................................................................... 54 Hình 2.5 Bản đồ quy hoạch tổng thể phát triển KT-XH tỉnh đến năm 2015 ......... 56 Hình 2.6: Khu nhà ở công nhân Công ty TNHH MTV Giấy Sài Gòn – Mỹ Xuân . 75 1 LỜI MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Sau gần 20 năm triển khai xây dựng các khu công nghiệp (KCN), trong cả nước đã hình thành một mạng lưới các KCN, và đã có những đóng góp quan trọng vào sự phát triển kinh tế của các địa phương, vùng và cả nước, thể hiện vai trò đi đầu trong tiếp nhận chuyển giao công nghệ, kinh nghiệm quản lý, nâng cao năng lực cạnh tranh và thúc đẩy sự phát triển của ngành công nghiệp phụ trợ Việt Nam. Trong những năm qua, các Khu công nghiệp (KCN) đã minh chứng là một công cụ hữu hiệu để thu hút các doanh nghiệp công nghiệp và dịch vụ công nghiệp thực hiện mục tiêu chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp hóa trong phạm vi địa phương và trên cả nước. Các KCN, KCX ra đời đã tạo nên những vùng công nghiệp tập trung, tác động rất tích cực tới việc phát triển các cơ sở nguyên liệu, thúc đẩy phát triển các loại hình dịch vụ phục vụ công nghiệp, nâng cao giá trị nông sản hàng hóa, nâng cao hiệu quả tổng hợp của các ngành sản xuất. Các KCN đã huy động được một lượng vốn đầu tư lớn của các thành phần kinh tế trong và ngoài nước phục vụ cho sự nghiệp công nghiệp hóa hiện đại hóa của đất nước, làm chuyển dịch cơ cấu kinh tế của từng địa phương và cả nước theo hướng ngày càng tăng tỷ trọng ngành công nghiệp và dịch vụ, giảm dần tỷ trọng ngành nông nghiệp. Nhờ có các KCN, sản xuất kinh doanh đã đa dạng hóa về ngành nghề, trình độ thiết bị công nghệ và khả năng cạnh tranh của sản phẩm được nâng cao, các mối quan hệ, hợp tác quốc tế được mở rộng. Sự phát triển của các KCN có tác dụng lan tỏa tích cực tới trình độ phát triển của các vùng, các ngành và các lĩnh vực. Các KCN ra đời đã tạo nên những vùng công nghiệp tập trung, tác động đến sự phát triển của các cơ sở nguyên liệu, nâng cao giá trị nông sản hàng hóa, thúc đẩy sự phát triển của các KCN hoặc giữa các KCN với nhau. Các KCN đã góp phần quan trọng trong việc giải quyết việc làm, tăng thu nhập cho người lao động, nâng cao trình độ dân trí, thực hiện các chính sách xã hội và bảo vệ môi trường sinh thái. 2 Quá trình hình thành và phát triển các KCN đã sáng tạo ra một mô hình quản lý mới đối với các doanh nghiệp, đó là mô hình quản lý “một cửa, tại chỗ” tại Ban Quản lý các KCN. Theo mô hình này các Bộ, ngành TW và UBND tỉnh đã ủy quyền quản lý hầu hết các thủ tục về đầu tư xây dựng, lao động, xuất nhập khẩu, môi trường, chuyển nhượng, thanh lý giải thể doanh nghiệp cho Ban Quản lý các KCN, làm cho các doanh nghiệp rất thuận lợi khi đầu tư và kinh doanh. Mô hình quản lý “một cửa, tại chỗ” tại Ban Quản lý các KCN, đang được các cơ quan chuyên môn tổng kết, nghiên cứu để nhân rộng ra các ngành và các địa phương. Nhận thấy vai trò tác dụng to lớn của các KCN nêu trên, thời gian vừa qua các địa phương trên cả nước tranh đua nhau xây dựng KCN. Tính đến 12/2011, cả nước đã có 283 KCN được thành lập với tổng diện tích đất tự nhiên 76.000 ha, trong đó diện tích đất công nghiệp có thể cho thuê đạt gần 46.000 ha, chiếm khoảng 61% tổng diện tích đất tự nhiên. Các KCN được thành lập trên 58 tỉnh, thành phố trên cả nước; được phân bố trên cơ sở phát huy lợi thế địa kinh tế, tiềm năng của các Vùng kinh tế trọng điểm, đồng thời phân bố ở mức độ hợp lý một số KCN ở các vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn hơn nhằm tạo điều kiện cho ngành công nghiệp địa phương từng bước phát triển. Việc phát triển ồ ạt của các KCN không dựa trên lợi thế tiềm năng của mỗi tỉnh và chiến lược lâu dài đã dẫn đấn sự lãng phí đất đai, vốn đầu tư, tạo ra sự cạnh tranh không lành mạnh giữa các tỉnh trong việc thu hút đầu tư, lao động và dịch vụ, đồng thời gây ô nhiễm môi trường sinh thái chung của cả khu vực. Chính vì vậy trên phạm vi cả nước cũng như mỗi tỉnh, thành phố cần phải phân tích sâu sắc quá trình phát triển các KCN trong thời gian vừa qua rút ra những cơ hội và nguy cơ, những mặt mạnh và mặt yếu. Từ đó hoạch định chiến lược phát triển các KCN một cách bền vững, tránh được những hạn chế nêu trên. Tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu cũng cần phải làm như vậy, nhưng từ trước đến nay ở tỉnh chỉ có những báo cáo riêng rẽ hàng năm, những báo cáo chuyên đề về một lĩnh vực nào đó của KCN, chưa có một công trình nào nghiên cứu toàn diện về các vấn đề của KCN và hoạch định chiến lược phát triển các KCN một cách khoa học. Do đó tôi đã chọn đề tài luận văn thạc sĩ là “Chiến lược phát triển các KCN Bà Rịa - Vũng Tàu trong giai đoạn từ 2012 - 2020”. 3 2. Đối tượng nghiên cứu của đề tài: Là các khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu. 3. Phạm vi nghiên cứu của đề tài: Về không gian là địa bàn tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu có so sánh với Vùng kinh tế trọng điểm Phía nam và cả nước, về thời gian từ năm 1996 (khi có khu công nghiệp đầu tiên của tỉnh) đến năm 2020. 4. Phương pháp nghiên cứu: Là một đề tài nghiên cứu ứng dụng khoa học kinh tế vào một đơn vị cụ thể, vì vậy các phương pháp nghiên cứu được sử dụng trong luận văn gồm: Phương pháp ứng dụng lý thuyết hệ thống; dự báo; phân tích tổng hợp; thống kê; so sánh. Dữ liệu thứ cấp được thu thập từ tài liệu của nghiên cứu trước đây, các tài liệu, báo cáo của các Bộ, ngành liên quan. Dữ liệu sơ cấp được thu thập từ các số liệu thực tế. Sau đó sử dụng phương pháp so sánh, mô tả, hệ thống và tổng hợp để phân tích. 5. Những đóng góp mới của đề tài: Lý thuyết về chiến lược quản lý là phương pháp luận nghiên cứu của đề tài. Đề tài lại là một thực tế rất mới bổ sung cho lý thuyết về chiến lược quản lý. Áp dụng những kết quả nghiên cứu của đề tài để hoạch định chiến lược phát triển các KCN Bà Rịa – Vũng Tàu đến năm 2020. 6. Kết cấu của luận văn: Ngoài lời mở đầu và kết luận, luận văn có cấu trúc gồm 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận về hoạch định chiến lược Chương 2: Phân tích môi trường phát triển các KCN tỉnh Bà Rịa -Vũng Tàu Chương 3: Chiến lược phát triển các KCN tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đến năm 2020 Kết luận và kiến nghị 4 CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HOẠCH ĐỊNH CHIẾN LƯỢC 1.1. Khái niệm nội dung về chiến lược 1.1.1. Khái niệm về chiến lược kinh doanh Ở nước ta khi chuyển đổi từ nền kinh tế kế hoạch hóa sang nền kinh tế thị trường, các doanh nghiệp và các cơ quan đã bắt đầu có hoạt động quản lý chiến lược. Đến nay quản lý chiến lược là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu của quản lý nói chung và quản lý doanh nghiệp nói riêng. Tuỳ theo từng cách tiếp cận mà xuất hiện các quan điểm khác nhau về về chiến lược kinh doanh. 1.1.1.1. Coi chiến lược kinh doanh là công cụ cạnh tranh: Micheal Porter cho rằng: “Chiến lược kinh doanh là nghệ thuật xây dựng lợi thế cạnh tranh vững chắc để phòng thủ”. Còn Ohmae thì cho rằng: “Mục đích của chiến lược kinh doanh là mang lại điều thuận lợi nhất cho một phía, đánh giá đúng thời điểm tấn công hay rút lui, xác định gianh giới của sự thỏa hiệp”. Không có đối thủ cạnh tranh thì không có chiến lược, mục đích của chiến lược là đảm bảo thắng lợi trước đối thủ cạnh tranh. 1.1.1.2. Coi chiến lược kinh doanh là một phạm trù của khoa học quản lý: Fred Chandler viết: “Chiến lược kinh doanh là việc xác định các mục tiêu cơ bản và dài hạn của doanh nghiệp, lực chọn các chính sách, chương trình hành động nhằm phân bố các nguồn lực để đạt được các mục tiêu cơ bản đó”. 1.1.1.3. Theo cách tiếp cận kế hoạch hoá: James B.Quinn cho rằng: “Chiến lược kinh doanh đó là một dạng thức hay là một kế hoạch phối hợp các mục tiêu chính, các chính sách và các chương trình hành động thành một tổng thể kết dính lại với nhau”. Theo William J.Glueck: “Chiến lược kinh doanh là một kế hoạch mang tính thống nhất, tính toàn diện và tính phối hợp được thiết kế để đảm bảo rằng các mục tiêu cơ bản của doanh nghiệp sẽ được thực hiện”. 5 1.1.1.4. Theo nghĩa của từ chiến lược: Từ chiến lược có rất nhiều nghĩa, mỗi tác giả sử dụng nó theo nghĩa riêng. Năm 1976 Minzberg đã tổng kết những nghĩa của từ đã được các học giả sử dụng và đưa ra 5 nghĩa chính của từ chiến lược, đó là “5P” của chiến lược: Kế hoạch (Plan), Mưu lược (Ploy), Mô thức- dạng thức (Pattern), Vị thế (Position), Triển vọng (Perspective). Theo nghĩa của những từ trên, chiến lược là kế hoạch hay một chương trình hành động được xây dựng một cách có ý thức. Chiến lược là mưu mẹo. Chiến lược là tập hợp các hành vi gắn bó chặt chẽ với nhau theo thời gian. Chiến lược là sự xác định vị trí của doanh nghiệp trong môi trường của nó. Chiến lược thể hiện viễn cảnh của doanh nghiệp nhưng đồng thời cũng thể hiện sự nhận thức và đánh giá thế giới bên ngoài (môi trường) của doanh nghiệp. Rõ ràng khái niệm chiến lược được thể hiện qua nhiều quan niệm: - Chiến lược như những quyết định, những hành động hoặc những kế hoạch liên kết với nhau được thiết kế để đề ra và thực hiện các mục tiêu của một tổ chức. - Chiến lược là tập hợp những quyết định và hành động hướng đến các mục tiêu đảm bảo sao cho năng lực và nguồn lực của tổ chức đáp ứng được những cơ hội và thách thức từ bên ngoài. - Chiến lược như là một mô hình, vì ở một khía cạnh nào đó, chiến lược của một tổ chức phản ánh cấu trúc, khuynh hướng mà người ta dự định trong tương lai. - Chiến lược như là một triển vọng, một quan điểm này muốn đề cập đến sự liên quan đến chiến lược với những mục tiêu cơ bản, vị thế chiến lược và triển vọng tương lai của nó. Vậy chiến lược kinh doanh của doanh nghiệp được hiểu là tập hợp thống nhất các mục tiêu, các chính sách và sự phối hợp các hoạt động của các đơn vị kinh doanh trong chiến lược tổng thể của doanh nghiệp “Tiến sĩ Nguyễn Văn Nghiến-Giáo trình Chiến lược quản lý”. Chiến lược kinh doanh phản ánh các hoạch động của đơn vị kinh doanh bao gồm quá trình đặt ra các mục tiêu và các biện pháp, các phương tiện sử dụng để đạt được mục tiêu đó.