Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Chi phí sản xuất kinh doanh và các biện pháp quản lý chi phí x kinh doanh tại xí...

Tài liệu Chi phí sản xuất kinh doanh và các biện pháp quản lý chi phí x kinh doanh tại xí nghiệp 24

.PDF
59
71
84

Mô tả:

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Lêi më ®Çu Trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n-íc, qu¶n trÞ tµi chÝnh lµ c«ng cô quan träng phôc vô cho viÖc qu¶n lý kinh tÕ c¶ vÒ mÆt vÜ m« vµ vi m«. Ho¹t ®éng trong c¬ chÕ thÞ tr-êng, viÖc tån t¹i vµ ph¸t triÓn lµ vÊn ®Ò sèng cßn ®èi víi doanh nghiÖp, trong ®ã lîi nhuËn lµ ®éng lùc chÝnh h-íng dÉn vµ thóc ®Èy ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Muèn cã lîi nhuËn, c¬ chÕ thÞ tr-êng ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt ph¶i th-êng xuyªn quan t©m ®Õn chi phÝ s¶n xuÊt. Do ®ã c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ lµ c«ng viÖc träng t©m vµ lu«n ®-îc xoay quanh tr-íc c¸c quyÕt ®Þnh qu¶n trÞ tµi chÝnh. §èi víi c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong c¬ chÕ thÞ tr-êng cã ®iÒu tiÕt vµ c¹nh tranh, khi quyÕt ®Þnh lùa chän ph-¬ng ¸n s¶n xuÊt mét s¶n phÈm nµo ®ã doanh nghiÖp lu«n ph¶i tÝnh ®Õn l-îng chi phÝ bá ra vµ kÕt qu¶ thu vÒ. Doanh nghiÖp cã tån t¹i hay kh«ng phô thuéc vµo viÖc doanh nghiÖp cã ®¶m b¶o bï ®¾p ®-îc chi phÝ bá ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hay kh«ng. NghÜa lµ doanh nghiÖp ph¶i tÝnh to¸n hîp lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ thùc hiÖn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt theo ®óng kÕ ho¹ch ®· ®Æt ra. Chi phÝ vµ gi¸ thµnh lµ chØ tiªu chÊt l-îng quan träng ph¶n ¸nh kÕt qu¶ viÖc qu¶n lý sö dông vËt t-, lao ®éng, tiÒn vèn. PhÊn ®Êu tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt lµ môc tiªu hµng ®Çu cña mäi doanh nghiÖp vµ còng lµ vÊn ®Ò quan t©m cña toµn x· héi. V× vËy, c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh lµ kh©u quan träng ®¶m b¶o cung cÊp th«ng tin kÞp thêi chÝnh x¸c vÒ kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt, ®¸p øng cho viÖc ra quyÕt ®Þnh qu¶n lý, lµ yÕu tè ®¶m b¶o sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp nãi riªng, t¨ng tr-ëng vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ nãi chung. Sau mét thêi gian thùc tËp t¹i xÝ nghiÖp 24 - xÝ nghiÖp thµnh viªn cña C«ng ty 22 - TCHC - BQP, t×m hiÓu ®-îc thùc tr¹ng qu¶n lý kinh tÕ cña xÝ nghiÖp kÕt hîp víi nh÷ng nhËn thøc cña b¶n th©n vÒ tÇm quan träng c¶ c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt, em ®· lùa chän ®Ò tµi "Chi phÝ s¶n xuÊt kinh Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 doanh vµ c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý chi phÝ x kinh doanh t¹i xÝ nghiÖp 24" cho lu©n v¨n tèt nghiÖp cña m×nh. Ngoµi phÇn më ®Çu vµ kÕt luËn, luËn v¨n ®-îc kÕt cÊu theo 3 ch-¬ng. Ch-¬ng I: Mét sè lý luËn c¬ b¶n vÒ chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh vµ qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng. Ch-¬ng II: Thùc tr¹ng vÒ c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh t¹i xÝ nghiÖp 24 nh÷ng n¨m qua. Ch-¬ng III: Mét sè vÊn ®Ò xuÊt nh»m t¨ng c-êng c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh t¹i xÝ nghiÖp 24. §Ó hoµn thµnh b¶n luËn v¨n nµy, em xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù h-íng dÉn tËn t×nh cña c« gi¸o Vò ThÞ YÕn, c¸c thÇy c« gi¸o trong bé m«n Tµi chÝnh doanh nghiÖp cïng toµn thÓ ban l·nh ®¹o xÝ nghiÖp 24 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Ch-¬ng I Nh÷ng lý luËn c¬ b¶n vÒ chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh vµ qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng. 1.1. Doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng. 1.1.1. Doanh nghiÖp trong c¬ chÕ thÞ tr-êng. Tõ khi nÒn kinh tÕ chuyÓn sang ho¹t ®éng theo c¬ chÕ thÞ tr-êng d-íi sù qu¶n lý cña Nhµ n-íc theo ®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa, phÇn lín doanh nghiÖp ®· tõng b-íc thÝch øng víi hoµn c¶nh míi, kh«ng nh÷ng thÕ cßn gãp phÇn ®¸ng kÓ vµo viÖc æn ®Þnh kinh tÕ x· héi, ®-a nÒn kinh tÕ ra khái khñng ho¶ng. §iÒu ®ã cµng chøng tá søc m¹nh vËt chÊt cña c¸c doanh nghiÖp, ®Æc biÖt lµ doanh nghiÖp Nhµ n-íc trong viÖc gióp Nhµ n-íc ®iÒu tiÕt vµ h-íng dÉn nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng theo ®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa. Bªn c¹nh nh÷ng kÕt qu¶ b-íc ®Çu, ®øng tr-íc nh÷ng t×nh thÕ míi, thêi c¬ vµ th¸ch thøc míi, c¸c doanh nghiÖp cßn béc lé nhiÒu yÕu kÐm. Mèc thêi gian héi nhËp ®ang ®Õn gÇn, trong khi ®ã nhiÒu doanh nghiÖp vÉn ho¹t ®éng theo lèi chê ®îi sù b¶o hé cña Nhµ n-íc, ch-a chñ ®éng chuÈn bÞ khÈn tr-¬ng nh÷ng biÖn ph¸p s¸ch l-îc s¶n xuÊt kinh doanh cô thÓ cho doanh nghiÖp m×nh ®Ó thÝch øng víi lÞch tr×nh ®· vµ sÏ cam kÕt. Râ rµng doanh nghiÖp kh«ng cßn sù lùa chän nµo kh¸c ngoµi viÖc t×m c¸ch t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, tiÕt kiÖm chi phÝ, gi¶m gi¸ thµnh s¶n phÈm, t¨ng chÊt l-îng hµng ho¸ b¸n ra ®Ó t¨ng søc c¹nh tranh, tõng b-íc chiÕm lÜnh thÞ tr-êng trong n-íc vµ trªn thÕ giíi. V× vËy ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn trong c¬ chÕ thÞ tr-êng, doanh nghiÖp tÊt yÕu ph¶i ®Æt c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh vµo vÞ trÝ träng t©m then chèt. Bëi qu¶n lý chi phÝ, gi¸ thµnh s¶n phÈm sÏ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó doanh nghiÖp ®i vµo ho¹t ®éng kinh doanh cã l·i, thùc hiÖn nh÷ng môc tiªu ®Ò ra. Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 1.1.2. Nh÷ng t¸c ®éng cña m«i tr-êng kinh doanh ®Õn ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp Trong x· héi nãi chung vµ ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp nãi riªng kh«ng mét doanh nghiÖp nµo cã thÓ tån t¹i biÖt lËp. Thùc tÕ hiÓn nhiªn lµ khi muèn thµnh ®¹t, doanh nghiÖp kh«ng chØ ph¶i n¾m v÷ng nguån lùc bªn trong mµ cßn ph¶i n¾m v÷ng c¶ nguån lùc bªn ngoµi ®Ó cã thÓ tËn dông ®-îc c¸c c¬ héi kinh doanh. C¸c nguån lùc bªn ngoµi ®ã chÝnh lµ m«i tr-êng kinh doanh. Trong ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng, t¸c ®éng cña m«i tr-êng kinh doanh ®Õn ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp cã nh÷ng nÐt c¬ b¶n sau: * Theo ph¸p luËt quy ®Þnh, c¸c doanh nghiÖp cã quyÒn tù chñ trong s¶n xuÊt kinh doanh, tù h¹ch to¸n ®¶m b¶o lÊy thu bï chi vµ kh«ng cã sù ph©n biÖt c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. §iÒu ®ã mét mÆt t¹o ra m«i tr-êng kinh doanh b×nh ®¼ng gi÷a c¸c doanh nghiÖp, mÆt kh¸c g¾n ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp víi kÕt qu¶ cuèi cïng, khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp n¨ng ®éng h¬n trong khai th¸c triÖt ®Ó kh¶ n¨ng tiÒm tµng gi¶m thiÓu chi phÝ, n©ng cao h¬n n÷a hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. * Ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp lu«n chÞu sù chi phèi m¹nh mÏ bëi c¸c quy luËt cña nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng nh- quy luËt gi¸ trÞ, quy luËt cung cÇu, quy luËt c¹nh tranh. B¶n chÊt cña quy luËt gi¸ trÞ lµ sù trao ®æi ngang gi¸ cña s¶n phÈm hµng ho¸ trªn thÞ tr-êng, gi¸ c¶ hµng ho¸ ®-îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së hao phÝ lao ®éng x· héi cÇn thiÕt. Tõ ®ã ®ßi hái ng-êi s¶n xuÊt muèn ®¹t ®-îc lîi nhuËn siªu ng¹ch ph¶i t×m ra c¸c biÖn ph¸p h¹ thÊp chi phÝ c¸ biÖt so víi møc chi phÝ chung cña x· héi. N¾m ®-îc quy luËt cung cÇu lµ ®iÒu kiÖn c¬ b¶n ®em l¹i sù thµnh ®¹t cho doanh nghiÖp trong kinh doanh. V× quy luËt cung cÇu h-íng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp phï hîp víi nhu cÇu tiªu dïng cña hx th«ng qua søc mua vµ gi¸ c¶ trªn thÞ tr-êng. Ngµy nay doanh nghiÖp lu«n ph¶i tÝnh to¸n "s¶n xuÊt c¸i g×, s¶n xuÊt cho ai vµ s¶n xuÊt nh- thÕ nµo". Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Trong m«i tr-êng kinh doanh míi, doanh nghiÖp lu«n ph¶i c¹nh tranh ®Ó giµnh lîi thÕ so víi doanh nghiÖp kh¸c. Sù c¹nh tranh cã thÓ diÔn ra ë mäi lÜnh vùc, song quan träng nhÊt lµ c¹nh tranh vÒ chÊt l-îng vµ gi¸ c¶ hµng ho¸. Bëi doanh nghiÖp nµo cã chÊt l-îng hµng cao, gi¸ b¸n hîp lý sÏ chiÕm ®-îc thÞ tr-êng tiªu thô, t¨ng uy tÝn víi kh¸ch hµng. Muèn cã ®-îc lîi thÕ nµy, doanh nghiÖp ph¶i cã c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý sö dông chi phÝ tiÕt kiÖm mµ chÊt l-îng s¶n xuÊt vÉn ®¶m b¶o, tõ ®ã sÏ linh ho¹t trong t¨ng gi¶m gi¸ b¸n nh»m thu ®-îc lîi nhuËn cao nhÊt. * Xu h-íng toµn cÇu ho¸, ®Æc biÖt lµ trong ho¹t ®éng kinh tÕ ®em l¹i cho doanh nghiÖp nhiÒu c¬ héi míi vµ c¶ nh÷ng th¸ch thøc míi. Theo xu h-íng quèc tÕ ho¸, ngµy cµng cã nhiÒu c¬ héi cho doanh nghiÖp hîp t¸c liªn doanh víi n-íc ngoµi ®Ó tranh thñ vèn, c«ng nghÖ s¶n xuÊt míi, më réng thÞ tr-êng vµ n©ng cao tr×nh ®é qu¶n lý. Doanh nghiÖp nµo nhanh nh¹y dòng c¶m ®i ®Çu trong ®æi míi kü thuËt, øng dông c«ng nghÖ míi sÏ cã kh¶ n¨ng v-¬n lªn chiÕm lÜnh thÞ tr-êng, th¾ng thÕ trong c¹nh tranh, t¹o b-íc nh¶y vät vÒ chÊt cho m×nh. §iÒu nµy rÊt yÕu ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i cã nh÷ng tÝnh to¸n s¸t sao vµ ®iÒu cèt yÕu lµ ph¶i x¸c ®Þnh ®-îc møc sinh lêi cña ®ång vèn, ph¶i thÊy ®-îc nh÷ng chi phÝ nµo bá ra lµ cÇn thiÕt ®em l¹i hiÖu qu¶ trong t-¬ng lai, tõ ®ã ®-a ra nh÷ng quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n, h¹n chÕ rñi ro trong kinh doanh. * Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng, lîi nhuËn lµ môc tiªu, lµ kh¸t väng cña nhµ kinh doanh. T«n träng ph¸p luËt, t«n träng ng-êi tiªu dïng buéc doanh nghiÖp ph¶i c¹nh tranh lµnh m¹nh ®Ó x¸c ®Þnh ®-îc chç ®øng trªn th-¬ng tr-êng. Lîi Ých kinh tÕ trë thµnh ®éng lùc m¹nh mÏ, lµ môc tiªu kinh tÕ hµng ®Çu ®èi víi doanh nghiÖp kinh tÕ. §iÒu nµy nghÜa lµ doanh nghiÖp cµng tiÕt kiÖm chi phÝ bá ra bao nhiªu th× l·i thu vÒ cµng t¨ng bÊy nhiªu. Do ®ã c¸c doanh nghiÖp ngµy nay kh«ng ngõng häc hái ¸p dông c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý kinh doanh tiªn tiÕn hiÖn ®¹i phï hîp víi ®Æc ®iÓm doanh nghiÖp m×nh. * Ph©n phèi lîi Ých kinh tÕ kh«ng chØ theo lao ®éng mµ cßn theo gi¸ trÞ vèn gãp. Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 TiÒn l-¬ng lµ gi¸ c¶ hµng ho¸ søc lao ®éng do ®ã viÖc thùc hiÖn nguyªn t¾c ph©n phèi theo lao ®éng c¨n cø vµo sè l-îng, chÊt l-îng ®ãng gãp ®Ó tr¶ l-¬ng. Muèn gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh, doanh nghiÖp ph¶i quan t©m tuyÓn chän lao ®éng ®Çu vµo cã tr×nh ®é tay nghÒ cao, nhiÖt t×nh víi c«ng viÖc. MÆt kh¸c c¬ chÕ ph©n phèi lîi nhuËn cßn l¹i cña doanh nghiÖp ph¶i thÓ hiÖn sù quan t©m tíi ng-êi lao ®éng qua trÝch lËp vµ sö dông quü khen th-ëng phóc lîi nh»m t¹o nguån bæ sung cho ng-êi lao ®éng. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng, vèn lµ mét hµng ho¸ ®Æc biÖt cã gi¸ trÞ vµ gi¸ trÞ sö dông. Ng-êi cã vèn cã thÓ b¸n quyÒn sö dông vèn cho ng-êi thiÕu vèn ®Ó h-ëng l·i. Do ®ã trong ph©n phèi lîi Ých kinh tÕ doanh nghiÖp cßn ph¶i c¨n cø vµo gi¸ trÞ møc vèn gãp cña mçi bªn tham gia ®Ó ph©n chia l·i, ®ång thêi tÝnh to¸n ®-îc chi phÝ sö dông mçi ®ång vèn tõ ®ã c¸c nguån kh¸c nhau ®Ó c hän ph-¬ng ¸n hiÖu qu¶ nhÊt. §©y lµ mét ®Æc tr-ng vÒ m«i tr-êng kinh doanh cña doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng, ng-êi cã vèn kh«ng cÇn tham gia trùc tiÕp vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh mµ chØ cÇn gãp vèn ®Çu t- ®Ó kiÓm lêi. Trªn ®©y lµ mét sè t¸c ®éng chñ yÕu cña m«i tr-êng kinh doanh ®Õn ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp, ng-êi qu¶n lý cµng n¾m râ nh÷ng ¶nh h-ëng ®ã cµng cã c¬ së ®Ó ®-a ra nh÷ng quyÕt ®Þnh phï hîp víi ®iÒu kiÖn cña doanh nghiÖp m×nh. 1.2. Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp 1.2.1 Kh¸i niÖm, néi dung vµ ®Æc ®iÓm cña chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh. Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ mµ doanh nghiÖp ®· chi ra ®Ó hoµn thµnh viÖc s¶n xuÊt s¶n phÈm, cung øng lao vô trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh. Hay chi phÝ doanh nghiÖp chi ra cÊu thµnh nªn gi¸ trÞ s¶n phÈm bao gåm: C+ V + m. Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Trong ®ã: C: Hao phÝ lao ®éng vËt ho¸, lµ toµn bé gi¸ trÞ t- liÖu s¶n xuÊt ®· tiªu hao trong qu¸ tr×nh t¹o ra s¶n phÈm nh- chi phÝ nguyªn vËt liÖu, c«ng cô, dông cô… V: Hao phÝ lao ®éng sèng, lµ chi phÝ vÒ tiÒn l-¬ng, tiÒn c«ng.. ph¶i tr¶ cho ng-êi lao ®éng tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt t¹o ra s¶n phÈm. m: Lµ gi¸ trÞ míi do lao ®éng sèng t¹o ra trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng t¹o ra gi¸ trÞ s¶n phÈm, dÞch vô lao vô. Chi phÝ s¶n xuÊt cã mét sè ®Æc ®iÓm sau: - Chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh th-êng xuyªn vµ g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. - Chi phÝ s¶n xuÊt tû lÖ thuËn víi khèi l-îng s¶n xuÊt s¶n phÈm. - Chi phÝ g¾n liÒn víi mét thêi kú nhÊt ®Þnh. Theo c¬ chÕ kinh tÕ hiÖn hµnh, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ho¹t ®éng nh- mét tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh ®éc lËp t-¬ng ®èi nªn chi phÝ s¶n xuÊt cña hä chØ gåm 2 bé phËn lµ C vµ V. c¸c chi phÝ nµy ph¸t sinh cã tÝnh chÊt th-êng xuyªn, g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh cã thÓ lµ quý, th¸ng, n¨m. MÆc dï nh÷ng hao phÝ nµy gåm nhiÒu lo¹i, nhiÒu yÕu tè kh¸c nhau nh-ng trong ®iÒu kiÖn quan hÖ hµng ho¸ tiÒn tÖ th× c¸c chi phÝ lao ®éng sèng, lao ®éng vËt ho¸ ®Òu ®-îc biÓu hiÖn d-íi h×nh th¸i tiÒn tÖ. §Ó thu ®-îc lîi nhuËn th× sau qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, doanh nghiÖp ph¶i tæ chøc viÖc tiªu thô s¶n phÈm. C«ng viÖc nµy ®ßi hái nh÷ng kho¶n chi phÝ nhÊt ®Þnh nh- chi phÝ ®ãng gãi, b¶o qu¶n, vËn chuyÓn bèc dì s¶n phÈm. MÆtkh¸c ho¹t ®éng trong m«i tr-êng ®Çy tÝnh c¹nh tranh nh- ngµy nay, ®Ó s¶n phÈm ®-îc ng-êi tiªu dïng chÊp nhËn, doanh nghiÖp ph¶i bá ra chi phÝ ®Ó nghiªn cøu thÞ tr-êng, chi phÝ tiÕp thÞ qu¶ng c¸o giíi thiÖu s¶n phÈm, thËm chÝ c¶ b¶o hµnh s¶n phÈm. Nh÷ng kho¶n chi nµy liªn quan ®Õn viÖc l-u th«ng s¶n phÈm nªn gäi lµ chi phÝ tiªu thô s¶n phÈm. Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Ngoµi chi phÝ s¶n xuÊt, chi phÝ tiªu thô s¶n phÈm ®Ó thùc hiÖn ®-îc ho¹t ®éng kinh doanh doanh nghiÖp cßn ph¶i thùc hiÖn nghÜa vô víi nhµ Nhµ n-íc nh- nép thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng, thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt, thuÕ xuÊt nhËp khÈu. §èi víi doanh nghiÖp, nh÷ng kho¶n thuÕ trªn lµ nh÷ng chi phÝ mµ doanh nghiÖp ph¶i bá ra trong kinh doanh. V× thÕ nã lµ kho¶n chi phÝ kinh doanh cña doanh nghiÖp. Nh- vËy chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp lµ toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt, chi phÝ tiªu thô vµ c¸c kho¶n thuÕ gi¸n thu mµ doanh nghiÖp ph¶i bá ra ®Ó thùc hiÖn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh. Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh lµ mét chØ tiªu kinh tÕ quan träng, nã cho thÊy t×nh h×nh sö dông vèn, tiÕt kiÖm chi phÝ còng nh- tr×nh ®é qu¶n lý cña doanh nghiÖp. Lîi nhuËn lµ môc tiªu cña ho¹t ®éng kinh doanh cßn chi phÝ ¶nh h-ëng trùc tiÕp ®Õn lîi nhuËn, v× vËy c¸c doanh nghiÖp ph¶i lu«n quan t©m ®Õn c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ, bëi mçi ®ång chi phÝ kh«ng hîp lý, hîp lÖ ®Òu lµm t¨ng gi¸ thµnh gi¶m lîi nhuËn. Do ®ã h¹ thÊp chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh lµ ®iÒu kiÖn ®¶m b¶o cho sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. §Ó qu¶n lý tèt chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh, thùc hiÖn tiÕt kiÖm chi phÝ hîp lý doanh nghiÖp cÇn tiÕn hµnh ph©n lo¹i chi phÝ. 1.2.2. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh gåm nhiÒu lo¹i cã néi dung kinh tÕ kh¸c nhau, môc ®Ých vµ c«ng dông cña chóng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh còng kh¸c nhau. §Ó kiÓm so¸t qu¶n lý hiÖu qu¶ chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh ph¶i tiÕn hµnh ph©n lo¹i chi phÝ theo nhiÒu tiªu thøc kh¸c nhau. 1.2.2.1. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh theo yÕu tè chi phÝ. Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, ng-êi ta dùa vµo c«ng dông kinh tÕ cña chi phÝ ph¸t sinh lÇn ®Çu (cßn gäi lµ dùa vµo h×nh th¸i nguyªn thuû cña chi phÝ ph¸t sinh) chØ c¨n cø vµo tÝnh chÊt kinh tÕ cña c¸c kho¶n chi phÝ. Do ®ã nh÷ng chi phÝ gièng nhau ®-îc xÕp vµo mét yÕu tè: Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu: Lµ gi¸ trÞ toµn bé nguyªn vËt liÖu, nhiªn liÖu, ®éng lùc mµ doanh nghiÖp ®· sö dông vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong mét kú nhÊt ®Þnh. Chi phÝ tiÒn l-¬ng vµ c¸c kho¶n phô cÊp cã tÝnh chÊt tiÒn l-¬ng. Lµ toµn bé tiÒn l-¬ng, tiÒn c«ng, chi phÝ cã tÝnh chÊt tiÒn l-¬ng tr¶ cho ng-êi tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n xuÊt s¶n phÈm. Chi phÝ b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, kinh phÝ c«ng ®oµn. Chi phÝ khÊu hao t¶i s¶n cè ®Þnh: Lµ sè tiÒn khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh trÝch theo quy ®Þnh ®èi víi toµn bé tµi s¶n cè ®Þnh cña doanh nghiÖp. Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: Lµ c¸c chi phÝ ®· tr¶ cho c¸c tæ chøc c¸ nh©n doanh nghiÖp vÒ c¸c dÞch vô thùc hiÖn theo yªu cÇu cña doanh nghiÖp nh- tiÒn ®iÖn, n-íc, ®iÖn tho¹i, t- vÊn, kiÓm to¸n.. vµ c¸c dÞch vô kh¸c. - Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn: Lµ c¸c kho¶n chi phÝ gåm thuÕ m«n bµi, thÕ sö dông ®Êt, chi tiÕp t©n giao dÞch.. vµ c¸c chi phÝ kh¸c. C¸c kho¶n chi kh¸c doanh nghiÖp ®-îc phÐp tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh gåm c¸c kho¶n dù phßng gi¶m gi¸ theo quy ®Þnh. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh theo yÕu tè cho biÕt cÊu lo¹i chi phÝ mµ doanh nghiÖp chi ra. Qua ®ã gióp doanh nghiÖp biÕt ®-îc träng t©m qu¶n lý chi phÝ, kiÓm tra ®-îc t×nh h×nh thùc hiÖn dù to¸n chi phÝ. 1.2.2.2. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh theo kho¶n môc gi¸ thµnh. C¸ch ph©n lo¹i nµy c¨n cø vµo ®Þa ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ vµ c«ng dung kinh tÕ cu¶ chi phÝ. T¹i mçi ®Þa ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ l¹i c¨n cø vµo c«ng dông kinh tÕ cña chi phÝ, nh÷ng chi phÝ cã néi dung gièng nhau l¹i ®-îc xÕp vµo mét nhãm h×nh thµnh kho¶n môc chi phÝ. Dùa vµo c¨n cø trªn th«ng th-êng chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp chia thµnh c¸c kho¶n môc sau: - Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: Gåm c¸c chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu, nhiªn liÖu trùc tiÕp dïng vµo s¶n xuÊt s¶n phÈm. Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: Gåm c¸c kho¶n tr¶ cho ng-êi lao ®éng trùc tiÕp s¶n xuÊt ra s¶n phÈm nh- tiÒn l-¬ng, tiÒn c«ng vµ c¸c kho¶n trÝch nép cña c«ng nh©n mµ doanh nghiÖp ph¶i nép theo quy ®Þnh. - Chi phÝ s¶n xuÊt chung: Lµ chi phÝ sö dông cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt, chÕ biÕn cña ph©n x-ëng trùc tiÕp t¹o ra s¶n phÈm vµ dÞch vô nh- chi phÝ vËt liÖu, c«ng cô dông cô,KHTSC§, tiÒn l-¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l-¬ng cña nh©n viªn ph©n x-ëng, chi phÝ dÞch vô mua ngoµi. Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn ë ph©n x-ëng. - Chi phÝ b¸n hµng: lµ chi phÝ liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh tiªu thô s¶n phÈm hµng ho¸ dÞch vô nh- tiÒn l-¬ng, kho¶n phô cÊp tr¶ cho nh©n viªn b¸n hµng chi phÝ ®ãng gãi vËn chuyÓn s¶n phÈm…vµ c¸c chi phÝ kh¸c. - Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp: Lµ chi phÝ chi cho bé m¸y qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh doanh nghiÖp nh- chi phÝ vËt liÖu, c«ng cô dông cô, KHTSC§, chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn nh- chi phÝ tiÕp t©n giao dÞch…vµ c¸c kho¶n chi phÝ kh¸c. C¸ch ph©n lo¹i nµy lµ c¬ së cho kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, lµ c¨n cø ®Ó ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh vµ ®Þnh møc chi phÝ cho kú sau. 1.2.2.3. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh thµnh chi phÝ cè ®Þnh vµ chi phÝ biÕn ®æi. C¨n cø ph©n lo¹i lµ dùa vµo mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ ph¸t sinh vµ khèi l-îng s¶n phÈm hoµn thµnh ®Ó chia thµnh chi phÝ cè ®Þnh vµ chi phÝ biÕn ®æi: - Chi phÝ cè ®Þnh lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ mµ sù biÕn ®éng cña chóng kh«ng ®ång thêi víi sù biÕn ®éng khèi l-îng s¶n xuÊt. Nã lµ nh÷ng kho¶n tån t¹i vµ ph¸t sinh ngay c¶ khi kh«ng s¶n xuÊt ra s¶n phÈm nh- tiÒn KHTSC§, tiÒn thuª ®Êt, chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp. - Chi phÝ biÕn ®èi lµ chi phÝ cã mèi t-îng quan tû lÖ thuËn víi s¶n l-îng s¶n xuÊt nh- chi phÝ nguyªn vËt liÖu, tiÒn l-îng c«ng nh©n s¶n xuÊt… Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 BiÓu ®å ph¶n ¸nh mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ cè ®Þnh vµ chi phÝ biÕn ®æi. C¸ch ph©n lo¹i nµy gióp cho doanh nghiÖp thÊy ®-îc mèi quan hÖ cña tõng lo¹i chi phÝ trong tæng sè chi ra, gióp doanh nghiÖp biÕt ®-îc h-íng biÕn ®éng cña tõng kho¶n môc chi phÝ vµ chi phÝ b×nh qu©n trªn ®¬n vÞ s¶n phÈm. Tõ ®ã t×m ra biÖn ph¸p qu¶n lý thÝch øng víi tõng lo¹i ®Ó h¹ thÊp gi¸ thµnh s¶n phÈm gióp cho viÖc ph©n tÝch ®iÓm hoµ vèn ®Ó x¸c ®Þnh ®-îc khèi l-îng s¶n xuÊt nh»m ®¹t hiÖu qu¶ cao nhÊt. 1.2.3 Gi¸ thµnh s¶n phÈm cña doanh nghiÖp 1.2.3.1 Kh¸i niÖm, néi dung vµ ®Æc ®iÓm cña gi¸ thµnh s¶n phÈm Trong s¶n xuÊt kinh doanh, chi phÝ míi chØ lµ mÆt thø nhÊt thÓ hiÖn sù hao phÝ ®· chi ra. §Ó ®¸nh gi¸ chÊt l-îng kinh doanh cña doanh nghiÖp, chi phÝ ph¶i ®-îc xem xÐt trong mèi quan hÖ víi mÆt thø hai - ®ã lµ kÕt qu¶ s¶n xuÊt thu ®-îc biÓu hiÖn d-íi h×nh th¸i tiÒn tÖ hay cßn gäi lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé hao phÝ lao ®éng sèng vµ hao phÝ vËt chÊt mµ doanh nghiÖp bá ra ®Ó thùc hiÖn viÖc s¶n xuÊt vµ tiªu thô mét lo¹i s¶n phÈm nhÊt ®Þnh. Gi¸ thµnh s¶n phÈm lu«n chøa ®ùng hai mÆt kh¸c nhau bªn trong nã lµ chi phÝ s¶n xuÊt ®· chi ra vµ gi¸ trÞ sö dông thu ®-îc cÊu thµnh trong khèi l-îng s¶n phÈm hoµn thµnh. Nh- vËy b¶n chÊt cña gi¸ thµnh lµ sù chuyÓn dÞch gi¸ trÞ cña lao ®éng vËt ho¸ vµ lao ®éng sèng vµ gi¸ trÞ s¶n phÈm hoµn thµnh do ®ã gi¸ thµnh lµ ph¹m trï kinh tÕ kh¸ch quan. Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 MÆt kh¸c, gi¸ thµnh lµ chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp ph¶n ¸nh chÊt l-îng toµn bé ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ qu¶n lý kinh tÕ tµi chÝnh cña doanh nghiÖp, do ®ã gi¸ thµnh mang tÝnh chñ quan nhÊt ®Þnh. Cã thÓ nãi, gi¸ thµnh lµ thø¬c ®o chi phÝ s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm cña doanh nghiÖp, lµ c¨n cø ®Ó doanh nghiÖp x©y dùng chÝnh s¸ch gi¸ c¶ ®èi víi tõng lo¹i s¶n phÈm vµ ®ång thêi lµ c¬ së ®Ó ng-êi qu¶n lý ra c¸c quyÕt ®Þnh trong s¶n xuÊt kinh doanh. 1.2.3.2. Ph©n lo¹i gi¸ thµnh Ph©n lo¹i theo c¬ së sè liÖu vµ thêi ®iÓm tÝnh gi¸ thµnh - Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch. Lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®-îc tÝnh trªn c¬ së chi phÝ s¶n xuÊt kÕ ho¹ch vµ s¶n l-îng kÕ ho¹ch. ViÖc tÝnh gi¸ thµnh kÕ ho¹ch ®-îc tiÕn hµnh tr-íc khi b¾t ®Çu qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ chÕ t¹o s¶n phÈm, gi¸ thµnh kÕ ho¹ch lµ môc tiªu phÊn ®Êu cña doanh nghiÖp, lµ c¨n cø ®Ó so s¸nh, ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch h¹ gi¸ thµnh cña doanh nghiÖp. - Gi¸ thµnh thùc tÕ. Lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®-îc tÝnh trªn c¬ së sè liÖu chi phÝ s¶n xuÊt thùc tÕ ph¸t sinh vµ tËp hîp trong kú. Gi¸ thµnh thùc tÕ chØ tÝnh ®-îc sau khi kÕt thóc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm. Gi¸ thµnh thùc tÕ lµ chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp ph¶n ¸nh kÕt qu¶ phÊn ®Êu cña doanh nghiÖp trong tæ chøc vµ sö dông c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ kü thuËt, lµ c¬ së x¸c ®Þnh kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. * Ph©n lo¹i gi¸ thµnh theo ph¹m vi vµ chi phÝ cÊu thµnh. - Gi¸ thµnh s¶n xuÊt: Lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn c¸c hao phÝ vËt chÊt vµ tiÒn l-¬ng tr¶ cho c«ng nh©n viªn mµ doanh nghiÖp ph¶i bá ra ®Ó hoµn thµnh viÖc s¶n xuÊt vµ tiªu thô mét lo¹i s¶n phÈm nhÊt ®Þnh. Gi¸ thµnh tiªu thô gåm gi¸ thµnh s¶n xuÊt, chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp tÝnh cho s¶n phÈm tiªu thô. Gi¸ thµnh tiªu thô lµ c¨n cø ®Ó tÝnh to¸n, x¸c ®Þnh møc lîi nhuËn tr-íc thuÕ vµ l·i vay cña doanh nghiÖp. Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 1.2.4. Mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh vµ gi¸ thµnh s¶n xuÊt VÒ b¶n chÊt, chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ hai kh¸i niÖm gièng nhau, chóng ®Òu lµ c¸c hao phÝ vÒ lao ®éng vµ c¸c hao phÝ vËt chÊt cña doanh nghiÖp. Tuy vËy gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm còng cã sù kh¸c nhau trªn c¸c ph-¬ng diÖn sau: - VÒ thêi gian: Chi phÝ s¶n xuÊt gåm toµn bé chi phÝ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ do doanh nghiÖp chi ra trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh, cßn gi¸ thµnh l¹i lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ ®-îc quy ®Þnh vµo thêi kú ®ã. VÝ dô nhkho¶n chi phÝ chê ph©n bæ. V× lµ kho¶n chi lín ®· chi ra trong mét kú nhÊt ®Þnh nh-ng nh»m ®¶m b¶o cho gi¸ thµnh æn ®Þnh vµ hîp lý, chØ mét bé phËn chi phÝ nµy ®-îc tÝnh vµo kú ®ã, phÇn cßn l¹i ph¶i chê ®Ó ph©n bæ dÇn cho kú sau: - VÒ ®èi t-îng h¹ch to¸n: Chi phÝ s¶n xuÊt biÓu hiÖn toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp cho toµn bé s¶n phÈm ®-îc s¶n xuÊt, trong khi ®ã gi¸ thµnh s¶n phÈm l¹i biÓu hiÖn nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp tÝnh cho c¸c s¶n phÈm thuéc ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh trong kú (tuú theo ngµnh kh¸c nhau mµ ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh kh¸c nhau). - VÒ mÆt l-îng: Chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh cã thÓ kh¸c nhau khi cã s¶n phÈm s¶n xuÊt dë dang ®Çu kú, cuèi kú. Sù kh¸c nhau nµy thÓ hiÖn ë c«ng thøc tÝnh gi¸ thµnh tæng qu¸t sau: Zsx = D ®k + C - D ck Trong ®ã: Zsx: Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm s¶n xuÊt D ®k: Gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang ®Çu kú. D ck: Gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang cuèi kú C: Tæng chi phÝ ph¸t sinh trong kú. Nh×n chung, gi¸ thµnh s¶n phÈm cao hay thÊp, t¨ng hay gi¶m ®ång nghÜa víi viÖc l·ng phÝ hay tiÕt kiÖm lao ®éng x· héi. Nãi c¸ch kh¸c, nã ph¶n Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 ¸nh kÕt qu¶ cña viÖc qu¶n lý, sö dông vËt t-, lao ®éng, tiÒn vèn cña doanh nghiÖp. ViÖc qu¶n lý, sö dông hîp lý c¸c nguån trªn lµ tiÒn ®Ò, c¬ së ®Ó h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ ng-îc l¹i. §ã lµ ®ßi hái kh¸ch quan khi c¸c doanh nghiÖp thùc hiÖn chÕ ®é h¹ch to¸n kinh tÕ. 1.3. Sù cÇn thiÕt ph¶i qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm 1.3.1. Yªu cÇu qu¶n lý ®èi víi chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng, cã nhiÒu doanh nghiÖp cïng s¶n xuÊt mét lo¹i mÆt hµng l¹i trªn cïng mét ®Þa bµn ho¹t ®éng nªn ®Ó chiÕm lÜnh ®-îc thÞ tr-êng c¸c doanh nghiÖp ph¶i c¹nh tranh víi nhau vÒ gi¸ c¶, chÊt l-îng vµ mÉu m· s¶n phÈm trong vµ ngoµi n-íc. Bëi s¶n phÈm chØ ®-îc kh¸ch hµng chÊp nhËn khi chÊt l-îng ®¶m b¶o, gi¸ b¸n hîp lý. Do ®ã vÊn ®Ò ®Æt ra cho c¸c doanh nghiÖp lµ ph¶i gi¶m tèi ®a c¸c kho¶n chi phÝ ®Ó h¹ gi¸ b¸n s¶n phÈm, t¨ng lîi nhuËn cho doanh nghiÖp mµ vÉn ®¶m b¶o chÊt l-îng cao, tõ ®ã t¹o c¬ së cho doanh nghiÖp tån t¹i vµ ®øng v÷ng trªn th-¬ng tr-êng. Thùc tÕ cho thÊy doanh nghiÖp n-íc ta hiÖn nay cßn t×nh tr¹ng theo ®uæi nh÷ng môc tiªu tr-íc m¾t, nh÷ng ho¹t ®éng bÒ næi mµ ch-a ®Æt ra mét chiÕn l-îc l©u dµi v÷ng ch¾c. Cô thÓ nh-: ®Ó giíi thiÖu mét lo¹i s¶n phÈm hoÆc t¹o uy tÝn trªn thÞ tr-êng c¸c doanh nghiÖp th-êng më c¸c chiÕn dÞch qu¶ng c¸o rÇm ré, tiÕp thÞ khuyÕn m¹i s¶n phÈm lµm t¨ng chi phÝ tiªu thô nh-ng th-êng kh«ng t×m c¸ch c¶i tiÕn chÊt l-îng s¶n phÈm b»ng c¸ch ¸p dông c«ng nghÖ míi. Nh- vËy ®Ó ho¹t ®éng kinh doanh hiÖu qu¶, doanh nghiÖp ph¶i so s¸nh gi÷a chi phÝ bá ra víi kÕt qu¶ ®¹t ®-îc, ph¶i tù bï ®¾p chi phÝ b»ng chÝnh kho¶n thu nhËp cña m×nh ®¶m b¶o cã lîi nhuËn t¨ng tÝch luü, më réng quy m« kinh doanh. ChÝnh v× vËy, yªu cÇu qu¶n lý ®èi víi chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ cÊp thiÕt tÊt yÕu ®èi víi mçi doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng. Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 1.3.2. Vai trß cña c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm - Qu¶n lý chi phÝ lµ hîp lý ho¸ c¸c kho¶n chi phÝ trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. Chi phÝ cña doanh nghiÖp ph¸t sinh kh¸ch quan nh»m ®¶m b¶o ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ®-îc th-êng xuyªn liªn tôc. Nh- vËy qu¶n lý chi phÝ gióp t¨ng c-êng hiÖu qu¶ mçi ®ång chi phÝ bá ra hay chÝnh lµ viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn. - Qu¶n lý chi phÝ lµ ch×a kho¸ quan träng dÓ doanh nghiÖp gi¶m ®-îc hao phÝ c¸ biÖt trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, t×m kiÕm lîi nhuËn siªu ng¹ch. Bëi muèn tån t¹i trong m«i tr-êng c¹nh tranh cña thÞ tr-êng, doanh nghiÖp ph¶i phÊn ®Êu cã møc chi phÝ c¸ biÖt thÊp h¬n hoÆc b»ng møc hao phÝ x· héi. §Ó lµm ®-îc ®iÒu nµy, doanh nghiÖp ph¶i thùc hiÖn tèt c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ. - Qu¶n lý chi phÝ gióp doanh nghiÖp tån t¹i vµ ®øng v÷ng trong m«i tr-êng cña nÒn kinh tÕ hµng ho¸. C¹nh tranh b»ng chi phÝ lµ mét chiÕn l-îc c¹nh tranh c¬ b¶n cña doanh nghiÖp, víi chi phÝ thÊp, gi¸ b¸n h¹ vµ chÊt l-îng t-¬ng ®-¬ng doanh nghiÖp sÏ cã ®ñ søc m¹nh ®Ó chiÕn th¾ng. Trong c«ng t¸c qu¶n lý, doanh nghiÖp cã thÓ th«ng qua t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh, kÕ ho¹ch chi phÝ ®Ó biÕt ®-îc t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh, biÕt ®-îc t¸c ®éng vµ hiÖu qu¶ cña c¸c biÖn ph¸p tæ chøc kü thuËt mµ doanh nghiÖp ®· ¸p dông. Tõ ®ã kÞp thêi ®Ò ra c¸c quyÕt ®Þnh phï hîp víi sù ph¸t triÓn kinh doanh nh»m môc tiªu cuèi cïng lµ ®¹t ®-îc lîi nhuËn cao nhÊt. 1.3.3. ý nghÜa cña viÖc phÊn ®Êu gi¶m chi phÝ, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm Nh×n chung ë c¸c doanh nghiÖp hiÖn nay viÖc qu¶n lý chi phÝ cßn l·ng phÝ lµm t¨ng gi¸ thµnh s¶n phÈm. Tuy nhiªn ho¹t ®éng trong nÒn kinh tÕ mang ®Çy tÝnh c¹nh tranh nh- ngµy nay ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i qu¶n lý tiÕt kiÖm chi phÝ, tÝnh ®óng tÝnh ®ñ chi phÝ vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm. Bëi v×: Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 - H¹ gi¸ thµnh gióp doanh nghiÖp giµnh ®-îc lîi thÕ trong c¹nh tranh gi¶m ®-îc gi¸ b¸n ®Ó tiªu thô nhanh s¶n phÈm, ®Èy nhanh tèc ®é quay vßng vèn. - H¹ gi¸ thµnh lµ c¬ së cho doanh nghiÖp gi¶m bít l-îng vèn l-u ®éng ®· sö dông vµo s¶n xuÊt, tiÕt kiÖm ®-îc chi phÝ nguyªn vËt liÖu, chi phÝ tiÒn l-¬ng, chi phÝ qu¶n lý. NghÜa lµ víi khèi l-îng s¶n xuÊt nh- cò doanh nghiÖp chØ cÇn mét l-îng vèn Ýt h¬n hoÆc víi l-îng vèn nh- cò doanh nghiÖp cã t hÓ më réng quy m« s¶n xuÊt. - H¹ gi¸ thµnh trùc tiÕp lµm t¨ng lîi nhuËn, nÕu gi¸ thµnh s¶n phÈm thÊp th× lîi nhuËn thu ®-îc trªn mét ®¬n vÞ s¶n phÈm cµng cao. MÆt kh¸c, gi¸ thµnh s¶n phÈm thÊp doanh nghiÖp cã thÓ h¹ gi¸ b¸n, t¨ng khèi l-îng tiªu thô vµ tÊt yÕu thu ®-îc nhiÒu lîi nhuËn. 1.4. C¸c nh©n tè chñ yÕu ¶nh h-ëng ®Õn chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm. §Ó ®-a ra nh÷ng biÖn ph¸p ®óng ®¾n trong qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh, nhµ qu¶n lý ph¶i thÊy ®-îc c¸c nh©n tè t¸c ®éng ®Õn sù ph¸t sinh chi phÝ. Cã nhiÒu nh©n tè kh¸ch quan vµ chñ quan ¶nh h-ëng ®Õn sù t¨ng gi¶m chi phÝ, song cã thÓ quy l¹i ë mét sè nh©n tè chñ yÕu sau: * Nh©n tè tiÕn bé khoa häc kü thuËt Khoa häc kü thuËt vµ c«ng nghÖ ngµy cµng ph¸t triÓn th× nã ngµy cµng t¸c ®éng m¹nh mÏ tíi chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh. Do sù ph¸t triÓn cña khoa häc kü thuËt nh÷ng m¸y mãc thiÕt bÞ hiÖn ®¹i ngµy cµng nhiÒu vµ cho n¨ng suÊt lao ®éng t¨ng lªn, lµm gi¶m l-îng chi phÝ cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm víi tr×nh ®é chuyªn m«n ho¸ tù ®éng ho¸ cao, kh«ng chØ cã chi phÝ tiÒn l-¬ng ®-îc h¹ thÊp mµ cßn h¹ thÊp c¶ møc tiªu hao nguyªn vËt liÖu s¶n xuÊt ra s¶n phÈm. NhiÒu lo¹i vËt liÖu míi ra ®êi víi tÝnh n¨ng t¸c dông lín h¬n, gi¸ rÎ h¬n còng lµm cho chi phÝ nguyªn vËt liÖu lµm gi¶m ®¸ng kÓ. Thùc chÊt nh©n tè tiÕn bé khoa häc kü thuËt vµ c«ng nghÖ lµ nh©n tè kh¸ch quan nh-ng xÐt theo gãc ®é nhµ qu¶n lý th× nã mang l¹i tÝnh chñ quan. Bëi lÏ nh©n tè nµy cã t¸c ®éng tÝch cùc tíi viÖc gi¶m chi phÝ hay kh«ng hoµn Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 toµn phô thuéc vµo sù vËn dông nhanh nh¹y cña nhµ qu¶n lý. VÊn ®Ò ®Æt ra doanh nghiÖp ph¶i lùa chän thµnh lùu khoa häc nµo vµ trong thêi ®iÓm nµo lµ phï hîp nhÊt víi ®iÒu kiÖn doanh nghiÖp Cã nh- vËy doanh nghiÖp míi h¹ thÊp chi phÝ vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm mµ vÉn n©ng cao chÊt l-îng s¶n phÈm cña m×nh. * Nh©n tè tæ chøc s¶n xuÊt vµ lao ®éng. Tæ chøc s¶n xuÊt lµ kh©u ®Çu tiªn cÇn gi¶i quyÕt khi doanh nghiÖp ®i vµo ho¹t ®éng. Doanh nghiÖp ph¶i tr¶ lêi ®-îc ba c©u hái "s¶n xuÊt c¸i g×, s¶n xuÊt cho ai, vµ s¶n xuÊt nh- thÕ nµo". ViÖc bè trÝ kh©u s¶n xuÊt hîp lý, d©y chuyÒn s¶n xuÊt khoa häc sÏ gióp doanh nghiÖp h¹n chÕ sù l·ng phÝ nguyªn vËt liÖu ®éng lùc, gi¶m thÊp tû lÖ phÕ phÈm vµ chi phÝ ngõng s¶n xuÊt. MÆt kh¸c, tæ chøc lao ®éng khoa häc sÏ t¹o ra sù kÕt hîp c¸c yÕu tè s¶n xuÊt hîp lý, lo¹i trõ ®-îc t×nh tr¹ng l·ng phÝ lao ®éng, l·ng phÝ giê m¸y, thóc ®Èy n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng dÉn ®Õn gi¶m chi phÝ, h¹ gi¸ hÖ thèngµnh s¶n phÈm. §Æc biÖt bé m¸y qu¶n lý ph¶i lµ nh÷ng cã tr×nh ®é chuyªn m«n, cã n¨ng lùc qu¶n lý, n¨ng ®éng s¸ng t¹o ®Ó gióp cho doanh nghiÖp x¸c ®Þnh ®-a ph-¬ng ¸n s¶n xuÊt tèi -u. Bè trÝ lao ®éng ®óng ngµnh, ®óng n¨ng lùc sÏ lµm t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, t¨ng hiÖu qu¶ kinh tÕ, gãp phÇn tÝch cùc vµo viÖc h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. * Nh©n tè tæ chøc qu¶n lý tµi chÝnh doanh nghiÖp. §Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt kinh doanh, c¸c doanh nghiÖp ph¶i cã mét l-îng vèn tiÒn tÖ nhÊt ®Þnh. ViÖc qu¶n lý vµ sö dông hiÖu qu¶ c¸c lo¹i vèn lµ mét trong nh÷ng ho¹t ®éng tµi chÝnh chñ yÕu cña doanh nghiÖp. Tæ chøc sö dông vèn hîp lý, ®¸p øng kÞp thêi nhu cÇu vÒ vËt t- tr¸nh ®-îc c¸c chi phÝ gi¸n ®o¹n s¶n xuÊt do thiÕu vËt t- hoÆc vËt t- kh«ng ®óng chñng lo¹i quy c¸ch… NÕu ph¸t huy tèt chøc n¨ng gi¸m ®èc tµi chÝnh, doanh nghiÖp cã thÓ thóc ®Èy qu¸ tr×nh lu©n chuyÓn vèn, gi¶m bít chi phÝ tiÒn vay, do ®ã h¹ thÊp ®-îc gi¸ thµnh s¶n phÈm. Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Trªn ®©y lµ nhãm nh©n tè chñ yÕu ¶nh h-ëng ®Õn c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Nhµ qu¶n lý cÇn xem xÐt, nghiªn cøu tõng nh©n tè vµ c¨n cø vµo ®iÒu kiÖn t×nh h×nh cña doanh nghiÖp m×nh ®Ó ®-a ra c¸c ph-¬ng h-íng, biÖn ph¸p qu¶n lý phï hîp. 1.5. Mét sè ph-¬ng h-íng biÖn ph¸p chñ yÕu ®Ó qu¶n lý hiÖu qu¶ chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh. * LËp kÕ ho¹ch chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh LËp kÕ ho¹ch chi phÝ lµ viÖc x¸c ®Þnh toµn bé mäi chi phÝ doanh nghiÖp chia ra ®Ó s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm cña kú kÕ ho¹ch. Th«ng qua viÖc lËp kÕ ho¹ch, doanh nghiÖp cã thÓ kiÓm tra t×nh h×nh sö dông chi phÝ, ph¸t hiÖn kh¶ n¨ng tiÕt kiÖm chi phÝ ®Ó thóc ®Èy c¶i tiÕn biÖn ph¸p qu¶n lý kinh doanh. LËp kÕ ho¹ch chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh phôc vô ®¾c lùc cho viÖc hoµn thµnh nhiÖm vô tiÕt kiÖm chi phÝ cña doanh nghiÖp. V× lËp kÕ ho¹ch chi phÝ nghÜa lµ ®· x©y dùng cho doanh nghiÖp mét môc tiªu ®Ó phÊn ®Êu. Khi s¶n xuÊt kinh doanh môc tiªu nµy lu«n ®-îc doanh nghiÖp cè g¾ng thùc hiÖn vµ ®ång thêi còng ®-îc doanh nghiÖp t×m tßi khai th¸c tiÒm n¨ng h¹ thÊp chi phÝ vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm. *Chó träng tíi trang thiÕt bÞ m¸y mãc c«ng nghÖ cña doanh nghiÖp. Doanh nghiÖp ph¶i lu«n theo dâi t×nh tr¹ng m¸y mãc thiÕt bÞ, d©y chuyÒn kü thuËt. §èi míi m¸y mãc ®i ®«i víi tiÕt kiÖm nguyªn vËt liÖu, tiÕt kiÖm ®iÖn n¨ng, n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng… dÉn tíi gi¶m chi phÝ h¹ gi¸ thµnh. Tuy vËy doanh nghiÖp ph¶i cÇn xem xÐt mét c¸ch chiÕn l-îc hiÖu qu¶ cña sù ®Çu t- mang l¹i. * Qu¶n lý vµ sö dông lao ®éng hiÖu qu¶. Muèn gi¶m chi phÝ tiÒn l-¬ng vµ tiÒn c«ng cÇn t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng c¶i tiÕn tæ chøc lao ®éng, ®µo t¹o n©ng cao tr×nh ®é tay nghÒ, hoµn thiÖn ®Þnh møc lao ®éng, t¨ng c-êng kû luËt lao ®éng. §ång thêi ¸p dông c¸c h×nh thøc th-ëng ph¹t vËt chÊt ®Ó ng-êi lao ®éng g¾n bã vµ cã tr¸ch nhiÖm víi c«ng viÖc. Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 §Æc biÖt, ®Ó xem xÐt chi phÝ tiÒn l-¬ng cã hîp lý tiÕt kiÖm hay kh«ng doanh nghiÖp cÇn n¾m v÷ng t×nh h×nh t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, mèi quan hÖ gi÷a t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng vµ tèc ®é t¨ng tiÒn l-¬ng b×nhg qu©n, sù t¸c ®éng cña h×nh thøc tr¶ l-¬ng víi viÖc t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng. * Tæ ch-c bè trÝ c¸c kh©u s¶n xuÊt kinh doanh hîp lý. Nhµ qu¶n lý cÇn tæ chøc c¸c kh©u trong toµn bé ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh tõ kh©u s¶n xuÊt ®Õn l-u th«ng tiªu thô s¶n phÈm mét c¸ch nhÞp nhµng ¨n khíp. Lµm nh- vËy nh»m tiÕt chi phÝ gi¸n tiÕp, h¹n chÕ c¸c chi phÝ ph¸t sinh kh«ng cÇn thiÕt, sö dông mçi ®ång vèn bá ra mét c¸ch tiÕt kiÖm vµ ®¹t hiÖu qu¶ cao nhÊt. * T¨ng c-êng ph¸t huy vai trß cña tµi chÝnh trong qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh hiÖu qu¶ ®ßi hái sù quan t©m chó ý vµo tÊt c¶ c¸c kh©u trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp ë khËu s¶n xuÊt, cÇn ®Æc biÖt chó ý tíi chi phÝ nguyªn vËt liÖu, chi phÝ nh©n c«ng v× bé phËn nµy chiÕm tû träng cao trong gi¸ thµnh s¶n phÈm s¶n phÈm. ë kh©u tiªu thô cÇn xem xÐt hiÖu qu¶ mang l¹i do ®Çu t- vµo viÖc qu¶ng c¸o tiÕp thÞ s¶n phÈm qu¶n lý chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp cÇn tËp trung kiÓm tra ®¸nh gi¸ viÖc thùc hiÖn ®Þnh møc dù to¸n cho tõng yÕu tè chi phÝ ®Ò ra trong kÕ ho¹ch. Tãm l¹i, qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh lµ mét ®ßi hái tÊt yÕu kh¸ch quan ®èi víi mäi doanh nghiÖp. ViÖc qu¶n lý cã hiÖu qu¶ hay kh«ng hoµn toµn phô thuéc vµo bé m¸y qu¶n lý. §Çu tiªn lµ lËp kÕ ho¹ch (dù to¸n) chi phÝ. Dù to¸n cã hîp lý s¸t sao th× doanh nghiÖp míi cã c¬ së ®Ó tiÕn hµnh theo dâi vµ ph¸t hiÖn kh¶ n¨ng tiÒm tµng ®Ó tiÕt kiÖm chi phÝ. ViÖc kiÓm tra qu¸ tr×nh thùc hiÖn, chÊp hµnh kÕ ho¹ch dù to¸n còng hÕt søc quan träng. KiÓm tra th-êng xuyªn, ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ sù biÕn ®éng cña chi phÝ trong tõng thêi kú, doanh nghiÖp míi cã c¬ héi ®Ó t×m tßi nh÷ng biÖn ph¸p qu¶n lý cô thÓ thÝch øng víi tõng thêi kú ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. Cã nh- vËy c¸c biÖn ph¸p nµy míi ph¸t huy ®-îc hÕt t¸c dông trong h¹ thÊp chi phÝ vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Ch-¬ng II Thùc tr¹ng vÒ qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cña xÝ nghiÖp 24 2.1. Kh¸i qu¸t chung vÒ t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh 2.1.1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña xÝ nghiÖp C«ng ty 22 lµ DNNN thuéc tæng côc hËu cÇn ®-îc thµnh lËp theo th«ng b¸o sè 1119/§MDN ngµy 13 -3 - 1996 cña v¨n phßng ChÝnh phñ vµ quyÕt ®Þnh sè 568/BQP ngµy 22/4/1996 cña Bé tr-ëng BQP, Q§ sè 78/Q§ cña chñ nhiÖm TCHC trªn c¬ së ®æi tªn xÝ nghiÖp chÕ biÕn thùc phÈm 2, s¸p nhËp thÔmn 24 thuéc côc qu©n l-¬ng vµ bæ sung ngµnh nghÒ kinh doanh. Ngµy 2/7/1996 C«ng ty 22 TCHC ®-îc cÊp l¹i giÊy phÐp kinh doanh mang sè hiÖu 110747 cã ph¹m vi ho¹t ®éng trong c¶ n-íc. Ngµnh nghÒ kinh doanh mµ C«ng ty ®-îc phÐp kinh doanh gåm: - S¶n xuÊt chÕ biÕn l-¬ng thùc, thùc phÈm nh- l-¬ng kh«, khÈu phÇn ¨n, b¸nh kÑo, bia n-íc ngät (do xÝ nghiÖp 22 ®¶m tr¸ch). - S¶n xuÊt c¸c mÆt hµng qu©n trang, qu©n dông, dông cô cÊp d-ìng, trang bÞ bÕp ¨n cho c¸c ®¬n vÞ qu©n ®éi, sao v¹ch, h×nh qu©n, binh chñng. §©y lµ ngµnh nghÒ xÝ nghiÖp 24 ®-îc phÐp s¶n xuÊt kinh doanh. C«ng ty cã 2 xÝ nghiÖp thµnh viªnlµ xÝ nghiÖp 22 vµ xÝ nghiÖp 24. Trong ®ã xÝ nghiÖp 24 cã ®Þa ®iÓm ho¹t ®éng xa v¨n phßng C«ng ty, trô së thÞ trÊn CÇu DiÔn - Hµ Néi. Qua 4 n¨m ho¹t ®éng, mét kho¶ng thêi gian kh«ng dµi ®Ó ®-a ra mét ®¸nh gi¸ tuyÖt ®èi víi sù lìn m¹nh cña C«ng ty, ®iÒu ®ã l¹i cµng khã h¬n ®èi víi xÝ nghiÖp cã ®Æc ®iÓm ®Æc biÖt nh- xÝ nghiÖp 24. Tuy nhiªn xÝ nghiÖp 24 ®· b-íc ®Çu kh¼ng ®Þnh ®-îc m×nh lµ mét xÝ nghiÖp kh«ng ngõng v-¬n lªn trªn ®µ tiÕn bé chung cña nÒn kinh tÕ trong thêi kú më cöa. §iÒu nµy ®ang ®-îc chøng minh qua viÖc s¶n phÈm cña xÝ nghiÖp ®ang chiÕm lÜnh chØ ph¹m vi qu©n ®éi mµ trªn c¶ toµn quèc.
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan