Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Chi phí sản xuất kinh doanh và các biện pháp quản lý chi phí sản xuất kinh doanh...

Tài liệu Chi phí sản xuất kinh doanh và các biện pháp quản lý chi phí sản xuất kinh doanh

.PDF
34
74
139

Mô tả:

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Lêi më ®Çu Trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n-íc, qu¶n trÞ tµi chÝnh lµ c«ng cô quan träng phôc vô cho viÖc qu¶n lý kinh tÕ c¶ vÒ mÆt vi m« vµ vÜ m«. Muèn cã ®-îc lîi nhuËn trong c¬ chÕ thÞ tr-êng ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt ph¶i th-êng xuyªn quan t©m ®Õn chi phÝ s¶n xuÊt. Do ®ã c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ lµ c«ng viÖc träng t©m vµ lu«n ®-îc xoay quanh tr-íc c¸c quyÕt ®Þnh qu¶n trÞ tµi chÝnh. ViÖc doanh nghiÖp cã tån t¹i hay kh«ng phô thuéc vµo viÖc doanh nghiÖp cã b¶o ®¶m bï ®¾p ®-îc chi phÝ bá ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh hay kh«ng. §iÒu dã cã nghÜa lµ doanh nghiÖp ph¶i tÝnh to¸n hîp lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ thùc hiÖn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt theo ®óng sù tÝnh to¸n Êy. Chi phÝ lµ chØ tiªu chÊt l-îng quan träng ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. Chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm thÊp hay cao, gi¶m hay t¨ng ph¶n ¸nh kÕt qu¶ cña viÖc qu¶n lý, sö dông vËt t- lao ®éng tiÒn vèn. ViÖc phÊn ®Êu tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt lµ môc tiªu quan träng kh«ng nh÷ng cña mäi doanh nghiÖp mµ cßn lµ vÊn ®Ò quan t©m cña toµn x· héi. V× vËy, c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt lµ mét kh©u quan trong ®¶m b¶o cung cÊp th«ng tin kÞp thêi chÝnh x¸c vÒ kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt, ®¸p øng nhu cÇu trong viÖc ra quyÕt ®Þnh qu¶n lý, lµ yÕu tè ®¶m b¶o sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp nãi riªng, t¨ng tr-ëng vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ nãi chung. Qua qu¸ tr×nh thùc tËp t¹i Trung t©m l-íi ®iÖn ph©n phèi cïng víi kiÕn thøc häc ë tr-êng, em ®· nhËn thøc ®-îc phÇn nµo vai trß quan träng cña viÖc qu¶n lý chi phÝ, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Em quyÕt ®Þnh chän ®Ò tµi: " Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh vµ c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh" ®-îc chia thµnh 3 ch-¬ng: Ch-¬ng 1: Nh÷ng lý luËn chung vÒ chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh vµ c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh ë doanh nghiÖp. Ch-¬ng II: Thùc tr¹ng c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cña Trung t©m thiÕt bÞ l-íi ®iÖn ph©n phèi. Ch-¬ng III: Mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt vÒ t¨ng c-êng qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ë Trung t©m thiÕt bÞ l-íi ®iÖn ph©n phèi. 1 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 ch-¬ng I Nh÷ng lý luËn chung vÒ chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh vµ c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh ë doanh nghiÖp. 1. Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cña doanh nghiÖp 1.1. Kh¸i niÖm vµ b¶n chÊt cña chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh Sù ph¸t sinh vµ ph¸t triÓn cña x· héi loµi ng-êi g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. NÒn s¶n xuÊt x· héi cña bÊt kú ph-¬ng thøc s¶n xuÊt nµo còng g¾n liÒn víi sù vËn ®éng vµ tiªu hao c¸c yÕu tè c¬ b¶n t¹o nªn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Nãi c¸ch kh¸c, qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hµng ho¸ lµ qu¸ tr×nh kÕt hîp gi÷a ba yÕu tè : t- liÖu lao ®éng, ®èi t-îng lao ®éng vµ søc lao ®éng. §ång thêi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hµng ho¸ còng chÝnh lµ qu¸ tr×nh tiªu hao cña chÝnh b¶n th©n c¸c yÕu tè trªn. Nh- vËy ®Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt hµng ho¸, ng-êi lao ®éng ph¶i bá chi phÝ vÒ thï lao lao ®éng, vÒ t- liÖu lao ®éng vµ ®èi t-îng lao ®éng. V× thÕ sù h×nh thµnh nªn c¸c chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó t¹o ra gi¸ trÞ s¶n phÈm s¶n xuÊt lµ tÊt yÕu kh¸ch quan, kh«ng phô thuéc vµo ý chÝ chñ quan cña ng-êi s¶n xuÊt. C¸c chi phÝ mµ doanh nghiÖp chi ra cÊu thµnh nªn gi¸ trÞ cña s¶n phÈm, lao vô dÞch vô ®Ó ®¸p øng nhu cÇu tiªu dïng cña x· héi. Gi¸ trÞ s¶n phÈm gåm ba bé phËn lµ : C,V,m. Trong ®ã : - C: Lµ toµn bé gi¸ trÞ t- liÖu s¶n xuÊt ®· tiªu hao trong qu¸ tr×nh t¹o ra s¶n phÈm dÞch vô nh- : KhÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh, chi phÝ nguyªn vËt liÖu, c«ng cô, n¨ng l-îng... Bé phËn nµy ®-îc gäi lµ hao phÝ vËt chÊt. - V: Lµ chi phÝ tiÒn l-¬ng, tiÒn c«ng ph¶i tr¶ cho ng-êi lao ®éng tham gia qu¸ tr×nh s¶n xuÊt t¹o ra s¶n phÈm, dÞch vô, ®-îc gäi lµ hao phÝ lao ®éng cÇn thiÕt. - m : Lµ gi¸ trÞ míi do lao ®éng sèng t¹o ra trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt ra gi¸ trÞ s¶n phÈm, dÞch vô. Do vËy, chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé c¸c hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ mµ doanh nghiÖp ph¶i chi ra ®Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt s¶n phÈm trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh. 2 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 TiÕp theo sau qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, doanh nghiÖp ph¶i tæ chøc viÖc tiªu thô s¶n phÈm ®Ó thu tiÒn vÒ. §Ó thùc hiÖn ®-îc viÖc nµy, doanh nghiÖp còng ph¶i bá ra nh÷ng chi phÝ nhÊt ®Þnh ch¼ng h¹n nh- chi phÝ ®ãng gãi s¶n phÈm, chi phÝ vËn chuyÓn, bèc dì, b¶o qu¶n s¶n phÈm... H¬n n÷a, trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng cã sù c¹nh tranh nh- hiÖn nay, ngoµi c¸c chi phÝ tiªu thô trªn, doanh nghiÖp cßn ph¶i bá ra chi phÝ ®Ó nghiªn cøu thÞ tr-êng, chi phÝ qu¶ng c¸o ®Ó giíi thiÖu s¶n phÈm, chi phÝ b¶o hµnh s¶n phÈm. Nh÷ng kho¶n chi phÝ nµy ph¸t sinh trong lÜnh vùc l-u th«ng s¶n phÈm nªn ®-îc gäi lµ chi phÝ tiªu thô hay chi phÝ l-u th«ng s¶n phÈm. Ngoµi nh÷ng chi phÝ nªu trªn, doanh nghiÖp cßn ph¶i thùc hiÖn ®-îc nghÜa vô cña m×nh víi Nhµ n-íc nh- nép thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng, thuÕ xuÊt nhËp khÈu, thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt, thuÕ khai th¸c tµi nguyªn... Nh÷ng kho¶n chi phÝ nµy ®Òu diÔn ra trong qu¸ tr×nh kinh doanh v× thÕ ®ã còng lµ kho¶n chi phÝ kinh doanh cña doanh nghiÖp. Tãm l¹i, chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña mét doanh nghiÖp lµ toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt, chi phÝ tiªu thô s¶n phÈm vµ c¸c kho¶n tiÒn thuÕ mµ doanh nghiÖp ph¶i bá ra ®Ó thùc hiÖn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh. 1.2. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh §Ó qu¶n lý vµ kiÓm tra chÆt chÏ viÖc thùc hiÖn c¸c ®Þnh møc chi phÝ, tÝnh to¸n ®-îc kÕt qu¶ tiÕt kiÖm chi phÝ ë tõng bé phËn s¶n xuÊt cña toµn doanh nghiÖp, doanh nghiÖp cÇn ph¶i tiÕn hµnh ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cã nhiÒu c¸ch ph©n lo¹i sau: * Ph©n lo¹i chi phÝ theo yÕu tè chi phÝ : C¸ch ph©n lo¹i nµy ®Ó phôc vô cho viÖc tËp hîp qu¶n lý c¸c chi phÝ theo néi dung kinh tÕ ban ®Çu ®ång nhÊt cña nã mµ kh«ng xÐt ®Õn ®Þa ®iÓm ph¸t sinh vµ chi phÝ ®-îc dïng cho môc ®Ých g× trong s¶n xuÊt. C¸ch ph©n lo¹i nµy gióp cho viÖc x©y dùng vµ ph©n tÝch ®Þnh møc vèn l-u ®éng còng nh- viÖc lËp, kiÓm tra vµ ph©n tÝch dù to¸n chi phÝ. Theo quy ®Þnh hiÖn hµnh ë ViÖt Nam toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh ph¸t sinh lÇn ®Çu trong doanh nghiÖp ®-îc chia thµnh c¸c yÕu tè nh-: + YÕu tè nguyªn liÖu, vËt liÖu bao gåm toµn bé gi¸ trÞ tµi nguyªn vËt liÖu chÝnh, nguyªn vËt liÖu phô, phô tïng thay thÕ, c«ng cô, dông cô sö dông vµo s¶n xuÊt kinh doanh trong kú (lo¹i trõ gi¸ trÞ dïng kh«ng hÕt nhËp l¹i kho vµ phÕ liÖu thu håi cïng víi nhiªn liÖu ®éng lùc). 3 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 + YÕu tè nhiªn liÖu, ®éng lùc mua ngoµi sö dông vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh trong kú (trõ sè dïng kh«ng hÕt nhËp l¹i kho vµ phÕ liÖu thu håi). + YÕu tè tiÒn l-¬ng vµ c¸c kho¶n phô cÊp l-¬ng : Ph¶n ¸nh tæng sè tiÒn l-¬ng vµ phô cÊp mang tÝnh chÊt l-¬ng chñ doanh nghiÖp ph¶i tr¶ cho c¸n bé c«ng nh©n viªn chøc. + YÕu tè b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, kinh phÝ c«ng ®oµn trÝch theo tû lÖ quy ®Þnh trªn tæng sè tiÒn l-¬ng vµ phô cÊp l-¬ng chñ doanh nghiÖp ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n viªn chøc. + YÕu tè khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh : Ph¶n ¸nh tæng sè khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh ph¶i trÝch trong kú cña tÊt c¶ tµi s¶n cè ®Þnh sö dông cho s¶n xuÊt kinh doanh trong kú. + YÕu tè chi phÝ dÞch vô mua ngoµi. + YÕu tè chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn : Ph¶n ¸nh toµn bé c¸c chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn ch-a ph¶n ¸nh vµo c¸c yÕu tè trªn dïng vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh trong kú. * Ph©n lo¹i chi phÝ theo kho¶n môc gi¸ thµnh Theo quy ®Þnh hiÖn hµnh, gi¸ thµnh c«ng x-ëng s¶n phÈm bao gåm ba kho¶n môc chi phÝ sau: + Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp : gåm c¸c chi phÝ vÒ nguyªn liÖu, vËt liÖu, nhiªn liÖu vµ ®éng lùc trùc tiÕp dïng vµo s¶n xuÊt kinh doanh. + Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp : gåm c¸c kho¶n chi phÝ tr¶ cho ng-êi lao ®éng trùc tiÕp s¶n xuÊt (chi phÝ tiÒn l-¬ng,tiÒn c«ng) vµ c¸c kho¶n trÝch nép cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt mµ doanh nghiÖp ph¶i cã tr¸ch nhiÖm chi tr¶ cho hä. + Chi phÝ s¶n xuÊt chung: lµ c¸c chi phÝ sö dông chung cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt chÕ biÕn cña ph©n x-ëng, bé phËn kinh doanh cña doanh nghiÖp trùc tiÕp t¹o ra s¶n phÈm. Chi phÝ s¶n xuÊt chung bao gåm chi phÝ tiÒn l-¬ng, phô cÊp tr¶ cho nh©n viªn ph©n x-ëng, chi phÝ vËt liÖu, dông cô dïng cho ph©n x-ëng, khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh thuéc ph©n x-ëng (bé phËn s¶n xuÊt), chi phÝ dÞch vô mua ngoµi, chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn ph¸t sinh ë ph©n x-ëng. Ngoµi ra, khi tÝnh chØ tiªu gi¸ thµnh s¶n phÈm tiªu thô th× chØ tiªu gi¸ thµnh cßn bao gåm kho¶n môc chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp vµ chi phÝ b¸n hµng. * Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt víi khèi l-îng s¶n xuÊt s¶n phÈm. 4 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 C¨n cø vµo mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt víi khèi l-îng s¶n phÈm, c«ng viÖc lao vô s¶n xuÊt trong kú, chi phÝ s¶n xuÊt ®-îc chia lµm hai lo¹i: + Chi phÝ cè ®Þnh (hay chi phÝ bÊt biÕn) lµ nh÷ng chi phÝ kh«ng bÞ biÕn ®éng trùc tiÕp theo sù thay ®æi cña khèi l-îng s¶n xuÊt s¶n phÈm. Chi phÝ nµy gåm cã khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh, chi phÝ b¶o d-ìng m¸y mãc thiÕt bÞ, tiÒn thuª ®Êt, chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp... Tuy nhiªn trong kú cã thÓ thay ®æi vÒ khèi l-îng s¶n phÈm th× c¸c kho¶n chi phÝ cè ®Þnh nµy chØ mang tÝnh chÊt t-¬ng ®èi cã thÓ khèng ®æi hoÆc biÕn ®æi ng-îc chiÒu. NÕu nh- trong kú cã sù thay ®æi vÒ khèi l-îng s¶n phÈm th× c¸c kho¶n chi phÝ cè ®Þnh nµy tÝnh trªn mét ®¬n vÞ s¶n phÈm sÏ biÕn ®éng t-¬ng quan tû lÖ nghÞch víi sù biÕn ®éng cña s¶n l-îng. + Chi phÝ biÕn ®æi (hay cßn gäi lµ chi phÝ kh¶ biÕn): lµ nh÷ng chi phÝ bÞ biÕn ®éng mét c¸ch trùc tiÕp theo sù thay ®æi cña khèi l-îng s¶n xuÊt s¶n phÈm c¸c chi phÝ nµy còng t¨ng theo tû lÖ t-¬ng øng. Thuéc vÒ chi phÝ kh¶ biÕn bao gåm chi phÝ vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. ViÖc ph©n lo¹i chi phÝ theo tiªu thøc trªn cã ý nghÜa lín trong c«ng t¸c qu¶n lý doanh nghiÖp. Nã gióp nhµ qu¶n lý t×m ra c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý thÝch øng víi tõng lo¹i chi phÝ ®Ó h¹ thÊp gi¸ thµnh s¶n phÈm. Nã còng gióp cho viÖc ph©n ®iÓm hoµ vèn ®Ó x¸c ®Þnh ®-îc khèi l-îng s¶n xuÊt nh»m ®¹t hiÖu qu¶ kinh tÕ cao. 1.3. Gi¸ thµnh s¶n phÈm 1.3. Kh¸i niÖm Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn toµn bé chi phÝ vËt chÊt vµ hao phÝ søc lao ®éng cña doanh nghiÖp ®Ó hoµn thµnh viÖc s¶n xuÊt vµ tiªu thô mét lo¹i s¶n phÈm nhÊt ®Þnh 1.3.2. Néi dung * Gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm vµ dÞch vô gåm: - Chi phÝ vËt t- trùc tiÕp : Bao gåm chi phÝ nguyªn liÖu, nhiªn liÖu sö dông trùc tiÕp t¹o ra s¶n phÈm, dÞch vô. - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: Bao gåm chi phÝ l-¬ng, tiÒn c«ng, c¸c kho¶n trÝch nép cña c«ng nh©n trùc tiÕp t¹o ra s¶n phÈm vµ dÞch vô mµ doanh nghiÖp ph¶i nép theo quy ®Þnh nh- b¶o hiÓm x· héi, kinh phÝ c«ng ®oµn, b¶o hiÓm y tÕ cña c«ng nh©n s¶n xuÊt. 5 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 - Chi phÝ s¶n xuÊt chung : Lµ c¸c chi phÝ sö dông cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt, chÕ biÕn cña ph©n x-ëng trùc tiÕp t¹o ra s¶n phÈm hµng ho¸, dÞch vô. Bao gåm : Chi phÝ vËt liÖu, c«ng cô lao ®éng nhá, khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh ph©n x-ëng, tiÒn l-¬ng c¸c kho¶n trÝch nép theo quy ®Þnh cña nh©n viªn ph©n x-ëng, chi phÝ dÞch vô mua ngoµi, chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn ph¸t sinh ë ph¹m vi ph©n x-ëng. Gi¸ thµnh s¶n xuÊt s¶n phÈm = Chi phÝ vËt t- trùc tiÕp + Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp + Chi phÝ s¶n xuÊt chung. * Gi¸ thµnh tiªu thô cña s¶n phÈm, dÞch vô tiªu thô bao gåm: - Gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm, dÞch vô tiªu thô - Chi phÝ b¸n hµng : Lµ toµn bé c¸c chi phÝ liªn quan tíi viÖc tiªu thô s¶n phÈm, dÞch vô, bao gåm c¸c chi phÝ b¶o hµnh s¶n phÈm. - Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp : Bao gåm c¸c chi phÝ cho bé m¸y qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh doanh nghiÖp, c¸c chi phÝ cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp nh- : Chi phÝ c«ng cô lao ®éng nhá, khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh phôc vô cho bé m¸y qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh doanh nghiÖp, tiÒn l-¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch nép theo quy ®Þnh cña bé m¸y qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh doanh nghiÖp, chi phÝ mua ngoµi, chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn ph¸t sinh ë doanh nghiÖp nh- chi phÝ vÒ tiÕp kh¸ch, giao dÞch, chi c¸c kho¶n trî cÊp th«i viÖc cho ng-êi lao ®éng. Gi¸ thµnh tiªu thô = gi¸ thµnh s¶n xuÊt + chi phÝ b¸n hµng + chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp. 1.3.3. Ph©n lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm §Ó gióp cho viÖc nghiªn cøu vµ qu¶n lý tèt gi¸ thµnh s¶n phÈm còng nh- x©y dùng gi¸ c¶ hµng ho¸ cÇn ph¶i ph©n biÖt c¸c lo¹i gi¸ thµnh kh¸c nhau. Cã hai c¸ch ph©n lo¹i chñ yÕu lµ : * Ph©n lo¹i gi¸ thµnh theo c¬ së sè liÖu vµ thêi ®iÓm tÝnh gi¸ thµnh: - Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch : Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®-îc tÝnh trªn c¬ së chi phÝ s¶n xuÊt kÕ ho¹ch vµ s¶n l-îng kÕ ho¹ch. - Gi¸ thµnh ®Þnh møc : Gi¸ thµnh ®Þnh møc lµ gi¸ thµnh ®-îc tÝnh trªn c¬ së ®Þnh møc chi phÝ s¶n xuÊt vµ s¶n l-îng s¶n phÈm hµng n¨m. 6 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 - Gi¸ thµnh thùc tÕ : Lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®-îc tÝnh trªn c¬ së sè liÖu chi phÝ s¶n xuÊt thùc tÕ ®· ph¸t sinh vµ tËp hîp ®-îc trong kú còng nh- s¶n l-îng ®· s¶n xuÊt thùc tÕ trong kú. * Ph©n lo¹i gi¸ thµnh theo ph¹m vi c¸c chi phÝ cÊu thµnh: - Gi¸ thµnh s¶n xuÊt: Gi¸ thµnh s¶n xuÊt lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn c¸c hao phÝ vËt chÊt vµ hao phÝ lao ®éng sèng mµ doanh nghiÖp chi ra ®Ó hoµn thµnh viÖc s¶n xuÊt s¶n phÈm nhÊt ®Þnh. Gi¸ thµnh s¶n xuÊt s¶n phÈm bao gåm : c¸c chi phÝ s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm (chi phÝ nguyªn liÖu vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung) tÝnh cho s¶n phÈm, c«ng viÖc hay lao vô ®· hoµn thµnh. - Gi¸ thµnh tiªu thô cña s¶n phÈm tiªu thô: Lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn c¸c hao phÝ vËt chÊt vµ hao phÝ lao ®éng sèng mµ doanh nghiÖp chi ra ®Ó hoµn thµnh viÖc s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm, lao vô nhÊt ®Þnh. Gi¸ thµnh s¶n phÈm tiªu thô bao gåm : Bao gåm gi¸ thµnh s¶n xuÊt vµ chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp tÝnh cho s¶n phÈm tiªu thô. Gi¸ thµnh toµn bé dïng ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp. 1.3.4. Mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Mçi doanh nghiÖp khi ®i vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh, th× doanh nghiÖp ®ã ph¶i bá ra nh÷ng kho¶n chi phÝ nhÊt ®Þnh ®Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt ra s¶n phÈm. Tõ ®ã ta thÊy chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi nhau, gi¸ thµnh s¶n phÈm cao hay thÊp phô thuéc vµo chi phÝ cao hay thÊp. Chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh ®Òu gièng nhau vÒ chÊt : ®Òu biÓu hiÖn b»ng tiÒn c¸c hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ nh-ng trong ph¹m vi vµ néi dung cña chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm còng cã nh÷ng ®iÓm kh¸c nhau. Chi phÝ s¶n xuÊt lµ tÝnh toµn bé nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong mét kú nhÊt ®Þnh (th¸ng, quý, n¨m). Gi¸ thµnh s¶n phÈm th× giíi h¹n sè chi phÝ s¶n xuÊt cã liªn quan ®Õn mét khèi l-îng s¶n phÈm, dÞch vô hoµn thµnh. II. C¸c nh©n tè chñ yÕu ¶nh h-ëng ®Õn chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ c¸c biÖn ph¸p phÊn ®©ó gi¶m chi phÝ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm 7 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 2.1. C¸c nh©n tè chñ yÕu ¶nh h-ëng ®Õn chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm 2.1.1 Nh÷ng tiÕn bé khoa häc kü thuËt vµ c«ng nghÖ Sù tiÕn bé cña khoa häc kü thuËt vµ c«ng nghÖ viÖc ¸p dông nhanh chãng nh÷ng thµnh tùu khoa häc vµ c«ng nghÖ vµo s¶n xuÊt lµ nh©n tè cùc kú quan träng cho phÐp c¸c doanh nghiÖp gi¶m ®-îc chi phÝ h¹ thÊp gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ thµnh c«ng trong kinh doanh. M¸y mãc hiÖn ®¹i dÇn dÇn thay thÕ søc ng-êi trong nh÷ng c«ng viÖc lao ®éng nÆng nhäc còng nh- ®ßi hái sù tinh vi, chÝnh x¸c vµ tõ ®ã lµm thay ®æi ®iÒu kiÖn cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Víi tr×nh ®é chuyªn m«n ho¸, tù ®éng ho¸ cao, víi sù ra ®êi cña c¸c c«ng nghÖ míi, kh«ng chØ cã chi phÝ vÒ tiÒn l-¬ng ®-îc h¹ thÊp mµ cßn h¹ thÊp c¶ møc tiªu hao nguyªn vËt liÖu ®Ó s¶n xuÊt ra s¶n phÈm. NhiÒu lo¹i vËt liÖu míi ra ®êi víi tÝnh n¨ng t¸c dông h¬n, chi phÝ thÊp h¬n còng lµm cho chi phÝ nguyªn vËt liÖu ®-îc h¹ thÊp. 2.1.2. Tæ chøc s¶n xuÊt vµ sö dông con ng-êi §©y lµ mét nh©n tè quan träng ®Ó n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng gi¶m chi phÝ vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm cña doanh nghiÖp, nhÊt lµ ®èi víi doanh nghiÖp sö dông nhiÒu lao ®éng trong s¶n xuÊt. ViÖc tæ chøc lao ®éng khoa häc sÏ t¹o ra sù kÕt hîp c¸c yÕu tè s¶n xuÊt mét c¸ch hîp lý, lo¹i trõ ®-îc t×nh tr¹ng l·ng phÝ lao ®éng, l·ng phÝ giê m¸y, cã t¸c dông rÊt lín thóc ®Èy n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng gi¶m chi phÝ vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm - dÞch vô. 2.1.3. Nh©n tè tæ chøc qu¶n lý tµi chÝnh doanh nghiÖp Nh©n tè nµy t¸c ®éng m¹nh mÏ tíi chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Bëi lÏ chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ qua ®ã ta thÊy ®Ó s¶n xuÊt kinh doanh doanh nghiÖp cÇn ph¶i cã mét l-îng vèn tiÒn tÖ nhÊt ®Þnh, qua qu¸ tr×nh s¶n xuÊt l-îng vèn tiÒn tÖ nµy sÏ bÞ tiªu hao nªn viÖc qu¶n lý vµ sö dông chóng tèt lµ mét trong nh÷ng ho¹t ®éng tµi chÝnh chñ yÕu cña doanh nghiÖp. Ho¹t ®éng tµi chÝnh cã t¸c ®éng lín tíi viÖc h¹ thÊp chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm tõ ®ã lµm t¨ng lîi nhuËn cña doanh nghiÖp. 2.2. C¸c ph-¬ng h-íng biÖn ph¸p gi¶m chi phÝ h¹ gi¸ thµnh 8 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 PhÊn ®Êu gi¶m phÝ vµ h¹ gi¸ thµnh lµ biÖn ph¸p chñ yÕu ®Ó t¨ng lîi nhuËn cña doanh nghiÖp. Muèn gi¶m chi phÝ vµ h¹ gi¸ thµnh th× ph¶i thùc hiÖn ®ång bé nhiÒu ph-¬ng h-íng, biÖn ph¸p sau: 2.2.1 Gi¶m chi phÝ nguyªn vËt liÖu, nhiªn liÖu, n¨ng l-îng trong gi¸ thµnh s¶n phÈm Trong gi¸ thµnh s¶n phÈm, ®Ó tiÕt kiÖm nguyªn liÖu, vËt liÖu, n¨ng l-îng cÇn ph¶i c¶i tiÕn kÕt cÊu cña s¶n phÈm, c¶i tiÕn ph-¬ng ph¸p c«ng nghÖ, sö dông tæng hîp nguyªn liÖu, lîi dông triÖt ®Ó phÕ liÖu, sö dông vËt liÖu thay thÕ, gi¶m tû lÖ phÕ phÈm, b¶o qu¶n, vËn chuyÓn. TiÕt kiÖm nguyªn vËt liÖu, nhiªn liÖu, n¨ng l-îng sÏ lµm cho chi phÝ nguyªn vËt liÖu... trong gi¸ thµnh gi¶m vµ sÏ lµm cho gi¸ thµnh gi¶m nhiÒu v× trong kÕt cÊu gi¸ thµnh tû träng nguyªn vËt liÖu chiÕm bé phËn lín nhÊt, cã doanh nghiÖp chiÕm tõ 6080%. 2.2.2. Gi¶m chi phÝ tiÒn l-¬ng vµ tiÒn c«ng trong gi¸ thµnh s¶n phÈm Muèn gi¶m chi phÝ tiÒn l-¬ng trong gi¸ thµnh s¶n phÈm cÇn t¨ng nhanh n¨ng suÊt lao ®éng, b¶o ®¶m cho n¨ng suÊt lao ®éng t¨ng nhanh h¬n tiÒn l-¬ng b×nh qu©n vµ tiÒn c«ng. Nh- vËy cÇn : c¶i tiÕn tæ chøc s¶n xuÊt, c¶i tiÕn tæ chøc lao ®éng, ¸p dông tiÕn bé khoa häc kü thuËt c«ng nghÖ, n©ng cao tr×nh ®é c¬ giíi ho¸ tù ®éng ho¸, hoµn thiÖn ®Þnh møc lao ®éng, t¨ng c-êng kü thuËt lao ®éng, ¸p dông c¸c h×nh thøc tiÒn l-¬ng, tiÒn th-ëng vµ tr¸ch nhiÖm vËt chÊt ®Ó kÝch thÝch lao ®éng, ®µo t¹o n©ng cao tr×nh ®é kü thuËt c«ng nh©n. Tèc ®é t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng nhanh h¬n tèc ®é t¨ng tiÒn l-¬ng b×nh qu©n vµ tiÒn c«ng sÏ cho phÐp gi¶m chi phÝ tiÒn l-¬ng trong gi¸ thµnh s¶n phÈm do ®ã kho¶n môc tiÒn l-¬ng trong gi¸ thµnh s¶n phÈm sÏ gi¶m theo tû lÖ víi tû träng tiÒn l-¬ng trong gi¸ thµnh. 2.2.3. Gi¶m chi phÝ cè ®Þnh trong gi¸ thµnh s¶n phÈm Muèn gi¶m chi phÝ cè ®Þnh trong gi¸ thµnh s¶n phÈm cÇn phÊn ®Êu t¨ng nhanh, t¨ng nhiÒu s¶n phÈm hµng ho¸ s¶n xuÊt ra. Tèc ®é t¨ng vµ quy m« t¨ng s¶n phÈm hµng ho¸ sÏ lµm cho chi phÝ cè ®Þnh trong gi¸ thµnh s¶n phÈm gi¶m v× tèc ®é t¨ng chi phÝ cè ®Þnh chËm h¬n tèc ®é t¨ng quy m« vµ s¶n l-îng. Nãi c¸ch kh¸c lµ tèc ®é t¨ng chi phÝ cè ®Þnh kh«ng lÖ thuéc víi tèc ®é vµ quy m« t¨ng cña s¶n l-îng. §Ó t¨ng s¶n l-îng hµng ho¸ cÇn ph¶i s¶n xuÊt nhiÒu. Muèn s¶n 9 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 xuÊt nhiÒu th× ph¶i s¶n xuÊt nhanh trªn c¬ së t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, ph¶i më réng quy m« s¶n xuÊt, tinh gi¶m bé m¸y qu¶n lý doanh nghiÖp, gi¶m c¸c hao hôt mÊt m¸t do ngõng s¶n xuÊt g©y ra. ch-¬ng II Thùc tr¹ng c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i trung t©m thiÕt bÞ l-íi ®iÖn ph©n phèi c«ng ty s¶n xuÊt thiÕt bÞ ®iÖn I. Kh¸i qu¸t chung vÒ t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña Trung t©m. 1.1 Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña Trung t©m thiÕt bÞ l-íi ®iÖn ph©n phèi. Trung t©m thiÕt bÞ l-íi ®iÖn ph©n phèi ®-îc thµnh lËp ngµy 30 th¸ng 4 n¨m 1988 t¹i Hµ Néi theo quyÕt ®Þnh sè 553/NL - TCCBL§ cña Bé th-¬ng M¹i vµ QuyÕt dÞnh thµnh lËp l¹i doanh nghiÖp Nhµ n-íc sè 1170/NL-TCCBL§ ngµy 24.6.1993 theo nghÞ ®Þnh 388/CP cña ChÝnh phñ. Trung t©m ho¹t ®éng d-íi sù qu¶n lý toµn diÖn cña C«ng ty s¶n xuÊt thiÕt bÞ ®iÖn vµ chÞu sù qu¶n lý cña Nhµ n-íc vÒ ho¹t ®éng kinh danh xuÊt nhËp khÈu cña Bé th-¬ng m¹i, Trung t©m thiÕt bÞ l-íi ®iÖn ph©n phèi ®Æt trô së t¹i : Sè 14 Phè BÝch C©u - Ph-êng Quèc Tö Gi¸m - QuËn §èng §a - HN. Tªn giao dÞch: VINAELECTRO. §iÖn tho¹i : 7.320.946 Qu¸ tr×nh h×nh thµnh ph¸t triÓn cña trung t©m cã thÓ ph©n chia lµm hai giai ®o¹n nh- sau: - Giai ®o¹n I : Tõ khi thµnh lËp ( 1988 ) ®Õn n¨m 1991. - Giai ®o¹n II : tõ 1991 ®Õn nay. 10 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 XuÊt ph¸t tõ nh÷ng ®Æc ®iÓm kinh tÕ x· héi trong n-íc vµ trªn thÕ giíi còng nhsù thay ®æi vÒ c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ nªn trong nh÷ng giai ®o¹n ph¸t triÓn cña trung t©m còng cã nh÷ng ®Æc ®iÓm kh¸c nhau. 1.2. Chøc n¨ng nhiÖm vô cña Trung t©m Chøc n¨ng vµ nhiÖm vô cña Trung t©m ®-îc quy ®Þnh cô thÓ trong ®iÒu lÖ vÒ tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña Trung t©m ®-îc thÓ hiÖn ë nh- sau: - TiÕp nhËn vËt t- hµng ho¸, thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn thuéc ch-¬ng tr×nh l-íi ®iÖn 35KV trªn toµn quèc theo hiÖp ®Þnh ngµy 19/5/1987 gi÷a ViÖt Nam vµ Liªn X« cò. - N¨m 1991 Trung t©m ®-îc Bé N¨ng l-îng giao nhiÖm vô dÞch vô uû th¸c nhËp khÈu, cung øng vËt t-, nguyªn liÖu thiÕt bÞ ®iÖn vµ tiªu thô s¶n phÈm cho c¸c ®¬n vÞ trong C«ng ty. Ph¹m vi ho¹t ®éng - XuÊt nhËp khÈu: + VËt liÖu vµ thiÕt bÞ phôc vô ph¸t triÓn l-íi ®iÖn, ph©n phèi vµ truyÒn t¶i ®iÖn tõ kh©u gia c«ng, chÕ t¹o, l¾p ®Æt vµ söa ch÷a. + C¸c dÞch vô, kü thuËt ngµnh söa ch÷a vµ chÕ t¹o thiÕt bÞ ®iÖn kÓ c¶ nguån l-íi thiÕt bÞ dïng ®iÖn. + Hîp t¸c quèc tÕ trong lÜnh vùc vËt liÖu, thiÕt bÞ kü thuËt ®iÖn, x©y dùng vµ tham gia c¸c h×nh thøc hîp t¸c ®Ó ph¸t triÓn c¸c c«ng tr×nh ®iÖn t¹i ViÖt Nam. + Cã quan hÖ hîp t¸c víi trªn 100 doanh nghiÖp, C«ng ty, tæ chøc trong vµ ngoµi n-íc ®Ó thùc thi c¸c dù ¸n ph¸t triÓn ®iÖn lùc ViÖt Nam. - Cung øng vËt t- - ®iÖn lùc: + Thùc hiÖn c¸c dÞch vô l-u th«ng vËn t¶i c¸c lo¹i hµng ®Æc chñng cña ngµnh ®iÖn theo yªu cÇu cña kh¸ch hµng. + Qu¶n lý vµ cung øng vËt t- - thiÕt bÞ ®iÖn thuéc ch-¬ng tr×nh ph¸t triÓn l-íi ®iÖn 35KV vµ c¸c ch-¬ng tr×nh ph¸t triÓn l-íi ®iÖn n«ng th«n b»ng nguån vèn vay n-íc ngoµi. 1.3. Tæ chøc bé m¸y qu¶n lý vµ tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n ë Trung t©m 1.3.1. §Æc ®iÓm tæ chøc bé m¸y qu¶n lý 11 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Bé m¸y qu¶n lý cña Trung t©m ®-îc tæ chøc theo c¬ cÊu qu¶n lý trùc tuyÕn chøc n¨ng vµ ®-îc thÓ hiÖn qua s¬ ®å sau : 12 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 S¬ ®å c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y cña Trung t©m Gi¸m ®èc Phßng Tæchøc hµnh chÝnh Phßng Tµi chÝnh kÕ to¸n Phßng KÕ ho¹ch vËt t- Phßng Dù ¸n ®Êu thÇu Phßng Kinh doanh- Cöa hµng GTSP TiÕp thÞ 1.3.2. Tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n * Tr-ëng phßng: Phô tr¸ch chung, chÞu sù ®iÒu hµnh, chÞu tr¸ch nhiÖm trùc tiÕp tr-íc gi¸m ®èc vµ ph¸p luËt. §iÒu hµnh tæ chøc ho¹t ®éng tµi chÝnh cña Trung t©m. * KÕ to¸n b¸n hµng : Theo dâi hµng ho¸ nhËp xuÊt tån, theo dâi thÎ kho chi tiÕt cho tõng lo¹i hµng ho¸. ViÕt ho¸ ®¬n b¸n hµng theo lÖnh xuÊt kho, theo dâi cho ®Õn khi kh¸ch hµng nhËn ®Çy ®ñ hµng ho¸, theo dâi ®«n ®èc thu nî (nÕu cã) chi tiÕt cho tõng kh¸ch hµng. * KÕ to¸n thanh to¸n Theo dâi tiÒn göi ng©n hµng, ngo¹i tÖ : c¨n cø chøng tõ, h¹ch to¸n vµo sæ, l-u gi÷ chøng tõ theo tr×nh tù thêi gian, c©n ®èi dù b¸o t×nh h×nh vÒ ngo¹i tÖ ®Ó b¸o c¸o l·nh ®¹o. Theo dâi thanh to¸n c¸c hîp ®ång mua b¸n. * KÕ to¸n quü, tiÒn l-¬ng vµ BHXH KiÓm so¸t chøng tõ thu chi vµo sæ quü, kiÓm quü hµng ngµy. Cuèi th¸ng, quý, n¨m lËp b¸o c¸o quü, tiÒn l-¬ng vµ BHXH. * KÕ to¸n TSC§ 13 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Hµng th¸ng tÝnh khÊu hao TSC§ chi tiÕt cho tõng lo¹i tµi s¶n, theo dâi t¨ng, gi¶m, theo dâi thÎ kho chi tiÕt cho tõng lo¹i tµi s¶n, vµo b¶ng kª TSCC§. * Nh©n viªn kinh tÕ cña cöa hµng GTSP: Cã nhiÖm vô thu nhËp chøng tõ ®Þnh kú chuyÓn vÒ phßng TC - KT kiÓm tra vµ ghi sæ kÕ to¸n. Cã tr¸ch nhiÖm b¸o c¸o gi¶i tr×nh ®Çy ®ñ vµ trung thùc sè liÖu vÒ phßng ®Ó tæng hîp, lËp b¸o c¸o. * KÕ to¸n tæng hîp, ThuÕ : Cuèi quý n¨m c¨n cø vµo c¸c b¸o c¸o chi tiÕt cña c¸c bé phËn, kiÓm so¸t vµ lËp b¸o c¸o tµi chÝnh. TËp hîp c¸c nhËt ký chøng tõ, b¶ng kª, lªn sæ c¸i, göi b¸o c¸o tµi chÝnh (theo ph¸p lÖnh kÕ to¸n) ®Þnh kú lªn c¸c c¬ quan chøc n¨ng 1.4. T×nh h×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña Trung t©m * VÒ thÞ tr-êng : NÕu nh- trong giai ®o¹n I, thÞ tr-êng cña Trung t©m chñ yÕu lµ Liªn X« cò vµ c¸c n-íc x· héi chñ nghÜa do ®Æc ®iÓm kinh tÕ ®èi ngo¹i n-íc ta lóc bÊy giê vµ thÞ tr-êng b¸n cña Trung t©m chØ duy nhÊt lµ c¸c ®¬n vÞ trong ngµnh ®iÖn ViÖt Nam th× trong giai ®o¹n ph¸t triÓn thø hai cña Trung t©m cã sù thay ®æi vµ më réng c¶ thÞ tr-êng mua lÉn thÞ tr-êng b¸n. VÒ thÞ tr-êng nhËp khÈu, hiÖn nay Trung t©m ®· cã quan hÖ giao dÞch víi nhiÒu b¹n hµng n-íc ngoµi ë hÇu hÕt c¸c khu vùc trªn thÕ giíi nh- : Trung Quèc, §µi Loan, Anh, §øc. VÒ thÞ tr-êng b¸n còng cã nh÷ng thay ®æi ®ã lµ viÖc Trung t©m më réng viÖc bu«n b¸n kinh doanh víi c¸c ®¬n vÞ ngoµi C«ng ty s¶n xuÊt thiÕt bÞ ®iÖn. Bªn c¹nh nh÷ng viÖc x¸c ®Þnh thÞ tr-êng Trung t©m lµ c¸c ®¬n vÞ thuéc C«ng ty s¶n xuÊt thiÕt bÞ ®iÖn, Trung t©m cßn më réng thÞ tr-êng b»ng viÖc cung cÊp c¸c vËt t- thiÕt bÞ l-íi ®iÖn cho c¸c doanh nghiÖp trong c¶ n-íc. * VÒ vèn kinh doanh : HiÖn nay tû träng vèn l-u ®éng trªn tæng sè vèn lµ chñ yÕu, chiÕm tû träng 70%. N¨m 2001, tæng sè vèn kinh doanh cña Trung t©m ®¹t 5.065.000.000 ®ång trong ®ã vèn l-u ®éng chiÕm 70.68% hµng n¨m. Vèn kinh doanh cña Trung t©m th-êng xuyªn ®-îc bæ sung tõ hai nguån vèn chÝnh lµ vèn tù bæ sung vµ ng©n s¸ch nhµ n-íc, ®¹t tèc ®é t¨ng tr-ëng vèn b×nh qu©n hµng n¨m kh¸ cao. §iÒu nay thÓ hiÖn qua b¶ng sè liÖu sau : 14 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 B¶ng 2 : C¬ cÊu nguån vèn kinh doanh cña Trung t©m Vèn cè ®Þnh BQ TT N¨m Vèn l-u ®éng BQ Tæng vèn KDBQ L-îng vèn Tû träng L-îng vèn Tû träng L-îng vèn Tû träng (1000®) (%) (1000®) (%) (1000®) (%) 1 1999 702.000 17,76 3.250.000 82,24 3.952.000 100 2 2000 881.000 20,75 3.364.000 79,25 4.245.000 100 3 2001 1.485.000 29,32 3.580.000 70,68 5.065.000 100 Nh×n vµo B¶ng 2, ta thÊy quy m« ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña Trung t©m ngµy cµng më réng vµ ®¹t ®-îc hiÖu qu¶. Vèn cè ®Þnh n¨m 2001 t¨ng ®¸ng kÓ so víi n¨m 2000 = 68,58 % ( tøc lµ 604.000 ngµn ®ång) phÇn t¨ng nµy mét phÇn do Trung t©m ®-îc ng©n s¸ch nhµ n-íc cÊp vµ mét phÇn do Trung t©m vay cña ng©n hµng. Còng trong n¨m 2000 Trung t©m b¾t ®Çu ®-a trô së míi vµ sö dông b-íc ®Çu ®em l¹i hiÖu qu¶ cho Trung t©m thÓ hiÖn tæng vèn kinh doanh cña Trung t©m n¨m 2001 t¨ng 19% so víi n¨m 2000. §©y cã lÏ lµ b-íc thuËn lîi cho Trung t©m ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh tèt h¬n trong c¸c n¨m tíi. * VÒ kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh : MÆc dÇu ®øng tr-íc nh÷ng khã kh¨n do nh÷ng cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh khu vùc, trªn thÕ giíi mµ nÒn kinh tÕ ViÖt Nam còng bÞ ¶nh h-ëng, tû gi¸ USA t¨ng cao khiÕn viÖc nhËp khÈu mét sè ngµnh gÆp nhiÒu khã kh¨n. Cã thÓ nãi nguån ®em l¹i doanh thu lín hµng n¨m cho Trung t©m chÝnh lµ viÖc xuÊt nhËp khÈu mÆt hµng cña Trung t©m ra c¸c ®èi t¸c n-íc ngoµi mµ chñ yÕu lµ c¸c n-íc T©y ¢u vµ §«ng ¢u, trong khi gi¸ thµnh nhËp khÈu vËt t-, thiÕt bÞ phôc vô cho c«ng nghiÖp trao ®æi b»ng ngo¹i tÖ kh«ng thay ®æi th× gi¸ tiªu thô t¹i thÞ tr-êng l¹i t¨ng lªn, c¸c kh¸ch hµng trong n-íc khã cã kh¶ n¨ng chÊp nhËn sù thay ®æi nay. MÆc dï vËy, b»ng sù cè g¾ng v-¬n lªn, Trung t©m kh«ng nh÷ng duy tr× ®-îc ho¹t ®éng cña m×nh mµ cßn ph¸t huy hiÖu qu¶ tÝch cùc thÓ hiÖn ë b¶ng sau ®©y: 15 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 B¶ng 3 : KÕt qu¶ ho¹t ®éng SXKD cña Trung t©m tõ 1999 - 2001 ChØ tiªu N¨m 2000 N¨m 1999 TH TH/KH TH 2000/1999 2001/2000 TH % % Tæng D.Thu N¨m 2001 % 25 139 30 120 32 107 6,1 130 9,1 149 9,2 101 5,2 137 11 211 6,5 59 300 128 504 168 704 140 886.463 110 1.081.661 122 1.116.125 103 (tû ® ) Kim ngh¹ch XNK (Tr USD) Thu nép NSNN (tû ®) Lîi nhuËn (tr.®) Thu nhËp bqu©n ( ®/ng ) II. Thùc tr¹ng c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cña Trung t©m mét sè n¨m qua 2.1. Nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n cña Trung t©m trong c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ Trong c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ, cïng víi viÖc tËp hîp chi phÝ theo yÕu tè ®óng theo quy ®Þnh chÕ ®é cña nhµ n-íc ban hµnh, Trung t©m lu«n lu«n tËp trung nghiªn cøu, t×m tßi ®Ó ®-a ra c¸c gi¶i ph¸p cô thÓ nh»m gi¶m thiÓu tèi ®a chi phÝ trong ho¹t ®éng kinh doanh, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Qua ®ã gi¸ b¸n s¶n phÈm cña tõng mÆt hµng ®· h¹ mÆc dï mét sè chi phÝ trong tõng mÆt hµng vÉn cã xu thÕ t¨ng lªn. Bªn c¹nh nh÷ng -u ®iÓm mµ Trung t©m ®· ®¹t ®-îc trong c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ, Trung t©m vÉn cßn nh÷ng nh-îc ®iÓm cÇn ®-îc kh¾c phôc. 16 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 C«ng t¸c lËp kÕ ho¹ch chi phÝ ho¹t ®éng kinh doanh cßn s¬ sµi ch-a ®-îc coi träng trong c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ, ch-a ®-îc vËn dông tèt trong c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ ho¹t ®éng kinh doanh vµ h¹ gi¸ b¸n s¶n phÈm. Hµng ho¸ cña Trung t©m chñ yÕu lµ nhËp khÈu theo nh÷ng hîp ®ång ®· ký kÕt s½n, nªn Trung t©m ch-a thùc sù chñ ®éng trong viÖc x¸c ®Þnh chi phÝ còng nh- gi¸ b¸n cña s¶n phÈm ®ã. §èi víi viÖc sö dông c¸c yÕu tè cña qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh th× viÖc ¸p dông c¸c h×nh thøc th-ëng ph¹t ch-a ®-îc tèt nªn ch-a taä ®-îc sù thi ®ua c¹nh tranh nhau trong Trung t©m. Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi vµ chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c cßn cao ch-a t-¬ng øng víi kÕt qu¶ ®em l¹i. §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh doanh b»ng mèi quan hÖ gi÷a doanh thu ®¹t ®-îc vµ chi phÝ bá ra trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh Doanh thu HiÖu qu¶ kinh doanh = Chi phÝ 29.893 HiÖu qu¶ kinh doanh n¨m 2000 = =1,10 27.215 31.903 HiÖu qu¶ kinh doanh n¨m 2001 = =1,07 29.901 Tõ kÕt qu¶ tÝnh to¸n trªn ta thÊy hiÖu qu¶ kinh doanh n¨m 2000 lµ 1,10 tøc lµ mét ®ång chi phÝ bá ra n¨m 2000 t¹o ra doanh thu lín h¬n mét ®ång chi phÝ bá ra n¨m 2001 lµ 1,10 - 1,07 = 0,03 ®ång. Tõ ®ã ta thÊy ®©y còng lµ mét trong nh÷ng nh-îc ®iÓm mµ Trung t©m cÇn kh¾c phôc. 2.2. Kh¸i qu¸t vÒ chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña Trung t©m Trung t©m thiÕt bÞ l-íi ®iÖn ph©n phèi tËp hîp chi phÝ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh theo yÕu tè chi phÝ vµ ®-îc chia ra n¨m lo¹i: - YÕu tè chi phÝ nguyªn vËt liÖu - YÕu tè chi phÝ nh©n c«ng - YÕu tè chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh 17 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 - YÕu tè chi phÝ dÞch vô mua ngoµi - YÕu tè chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c. §Ó ®¸nh gi¸ kh¸i qu¸t vÒ thùc tr¹ng qu¶n lý chi phÝ ho¹t ®éng kinh doanh cña Trung t©m ta ®i ph©n tÝch ®¸nh gi¸ c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ ho¹t ®éng kinh doanh cña Trung t©m trong hai n¨m qua ë b¶ng sau : B¶ng 4 : TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh theo yÕu tè cña Trung t©m thiÕt bÞ l-íi ®iÖn ph©n phèi trong mét sè n¨m qua YÕu tè chi phÝ N¨m 2000 Sè tiÒn §¬n vÞ : 1.000 ® N¨m 2001 Chªnh lÖch TT Sè tiÒn TT 26.903.155 94,08 28.327.538 92,8 2. Chi phÝ NC 442.292 1,16 774.000 2,53 3. Chi phÝ KHTSC§ 131.423 0,5 81.213 0,3 4. Chi phÝ DVMN 526.451 1,84 659.221 2,2 132.770 25 5. Chi phÝ b»ng tiÒn 593.440 2,1 700.909 2,3 107.469 18 28.596.761 100 30.542.881 100 1.946.120 6,8 1. Chi phÝ NLVL Tæng chi phÝ Sè tiÒn TT 1.424.383 5,29 331.708 75 50.210 -38,2 * Chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu: Chi phÝ nguyªn liÖu vËt liÖu lµ kho¶n chi phÝ cÊu thµnh nªn thùc thÓ cña s¶n phÈm. Nh×n vµo kÕt qu¶ tÝnh to¸n ë b¶ng trªn ta thÊy chi phÝ nguyªn liÖu vËt liÖu cña Trung t©m chiÕm tû träng lãn nhÊt trong tæng chi phÝ tõ 92,7% - 94%. N¨m 2001 chi phÝ nguyªn liÖu vËt liÖu ®· t¨ng lªn so víi n¨m 2000 víi møc t¨ng 1.424.388 ngµn ®ång t-¬ng øng víi tû lÖ t¨ng 5,29% vµ chiÕm tíi 73% trong møc t¨ng cña tæng chi phÝ. Trªn gãc ®é lµ mét nhµ qu¶n lý chi phÝ, th× chi phÝ nguyªn liÖu vËt liÖu lµ träng t©m trong c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ cña Trung t©m. ViÖc tiÕt kiÖm kho¶n chi phÝ nµy lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh viÖc phÊn ®Êu h¹ gi¸ thµnh cña s¶n phÈm. Nguyªn liÖu vËt liÖu ë Trung t©m chÝnh lµ gi¸ vèn hµng ho¸ mµ Trung t©m nhËp khÈu vÒ bao gåm c¸c lo¹i chi phÝ nh- : gi¸ mua hµng ho¸, thuÕ nhËp khÈu ph¶i nép, chi phÝ vËn chuyÓn, chi phÝ qu¶n lý, bao b×,... 18 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 C«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ nguyªn liÖu : ®èi víi tÊt c¶ c¸c lo¹i nguyªn liÖu vËt liÖu Trung t©m nhËp khÈu vÒ ®Òu tiÕn hµnh nhËp kho, khi cã kh¸ch hµng mua míi xuÊt kho gi¸ thùc tÕ nguyªn liÖu vËt liÖu xuÊt kho ®-îc tÝnh theo ®¬n gi¸ nguyªn liÖu vËt liÖu xuÊt kho theo gi¸ b×nh qu©n nguyªn liÖu vËt liÖu xuÊt kho * Chi phÝ nh©n c«ng : ë Trung t©m thiÕt bÞ l-íi ®iÖn ph©n phèi : chi phÝ nh©n c«ng bao gåm toµn bé tiÒn l-¬ng vµ c¸c kho¶n phô cÊp b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, kinh phÝ c«ng ®oµn cña nh©n viªn qu¶n lý. TiÒn l-¬ng thùc tÕ ph¶i tr¶ cho nh©n viªn qu¶n lý ®-îc c¨n cø vµo hÖ sè l-¬ng c¬ b¶n cña tõng c¸n bé c«ng nh©n viªn. C¸c kho¶n trÝch theo l-¬ng bao gåm : b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, kinh phÝ c«ng ®oµn ®-îc tÝnh vµo chi phÝ ho¹t ®éng kinh doanh theo ®óng chÕ ®é quy ®Þnh hiÖn hµnh cña nhµ n-íc. - B¶o hiÓm x· héi : 15% tÝnh vµo tiÒn l-¬ng c¬ b¶n. - B¶o hiÓm y tÕ : 2% tÝnh vµo tiÒn l-¬ng c¬ b¶n. - Kinh phÝ c«ng ®oµn : 2% tÝnh theo tiÒn l-¬ng thùc tÕ. Chi phÝ nh©n c«ng cña Trung t©m chiÕm mét tû träng kh¸ lín trong tæng chi phÝ tõ 1,6% ®Õn 2,53%. N¨m 2001 chi phÝ nh©n c«ng cña Trung t©m ®· t¨ng lªn so víi n¨m 2000 lµ 331.708 ngµn ®ång víi tû lÖ t¨ng t-¬ng øng lµ 75%. §iÒu nµy cho thÊy trong n¨m 2001 ®êi sèng c¸n bé c«ng nh©n viªn cña Trung t©m ®· ®-îc c¶i thiÖn ®¸ng kÓ th«ng qua tæng quü l-¬ng t¨ng lªn. Trong khi ®ã tèc ®é t¨ng doanh thu thuÇn n¨m 2001 chØ ®¹t 7,5%, mµ tæng quü l-¬ng cña Trung t©m n¨m 2001 l¹i t¨ng lªn 75%. §iÒu nµy cho thÊy viÖc t¨ng quü l-¬ng cña Trung t©m lµ qu¸ cao so víi doanh thu thuÇn ®¹t ®-îc, ch-a ph¶n ¸nh ®óng thùc chÊt hiÖu qu¶ kinh doanh mang l¹i. Nh-ng ®iÒu nµy còng dÔ lý gi¶i bëi v× Trung t©m ngoµi ho¹t ®éng kinh doanh th× cßn thùc hiÖn cung cÊp hµng cho ch-¬ng tr×nh 35KV cña Tæng c«ng ty ®iÖn lùc ViÖt Nam, nªn sÏ ®-îc tr¶ tiÒn l-¬ng, ®iÒu nµy cã thÓ lý gi¶i t¹i sao doanh thu thuÇn chØ t¨ng cã 7,5%, mµ trong khi ®ã tæng quü l-¬ng l¹i t¨ng lªn 75%. 19 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 * Chi phÝ khÊu hao : Theo kÕt qu¶ tÝnh to¸n ë b¶ng trªn ta thÊy chi phÝ khÊu hao chiÕm mét tû träng rÊt nhá trong tæng chi phÝ, ®©y còng lµ ®Æc ®iÓm c¬ b¶n cña lo¹i h×nh doanh nghiÖp th-¬ng m¹i - dÞch vô. N¨m 2001 chi phÝ khÊu hao lµ 81.213 ngµn ®ång gi¶m 50.210 ngµn ®ång so víi n¨m 2000 - t-¬ng øng víi tû lÖ gi¶m 38,2%. Qua t×m hiÓu thùc tÕ n¨m 2001, Trung t©m ®· thanh lý mét sè tµi s¶n hÕt thêi h¹n khÊu hao vµ ®¸nh gi¸ l¹i tµi s¶n cè ®Þnh ®Ó viÖc tÝnh khÊu hao ®-îc chÝnh x¸c h¬n. Nªn ®· lµm chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh cña Trung t©m trong n¨m 2001 gi¶m ®i so víi n¨m 2000. * Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi : Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi lµ kho¶n chi phÝ hÕt søc cÇn thiÕt phôc vô cho qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh cña Trung t©m bao gåm (®iÖn, ®iÖn tho¹i vµ c¸c dÞch vô kh¸c....). Qua b¶ng so s¸nh cho thÊy chi phÝ dÞch vô mua ngoµi cña Trung t©m kh«ng ngõng t¨ng lªn víi møc t¨ng 132.770 ngµn ®ång ®¹t tû lÖ t¨ng 25%, còng theo sè liÖu chi tiÕt cña chi phÝ vµ sè liÖu cña doanh thu cho thÊy th× tèc ®é t¨ng cña doanh thu qua so s¸nh cña hai n¨m 2000 vµ 2001 t-¬ng øng (tèc ®é t¨ng doanh thu chØ ®¹t 6,7% trong khi tèc ®é t¨ng chi phÝ dÞch vô mua ngoµi t¨ng víi 25%, t¨ng h¬n ba lÇn tèc ®é t¨ng doanh thu). Qua t×m hiÓu sè liÖu thùc tÕ cho thÊy chi phÝ dÞch vô mua ngoµi t¨ng lªn chñ yÕu t¨ng ë hai kho¶n : chi phÝ giao nhËn gi¸m ®Þnh hµng ho¸ vµ chi phÝ thö nghiÖm s¶n phÈm c«ng t¬ ®iÖn tö, kho¶n chi phÝ nµy tuú theo tõng thêi ®iÓm còng nh- theo tõng mÆt hµng mµ thêi ®iÓm ®ã Trung t©m nhËp khÈu, nÕu nh- nhËp khÈu chñng lo¹i m¸y mãc nhiÒu th× c¸c kho¶n chi phÝ vÒ gi¸m ®Þnh, thö nghiÖm s¶n phÈm sÏ t¨ng lªn. * Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c : Chi phÝ b»ng tiÒn kh«ng ph¶i lµ kho¶n chi phÝ trùc tiÕp t¹o ra s¶n phÈm hµng ho¸ nh- : chi phÝ tiÕp kh¸ch, qu¶ng c¸o, c¸c lo¹i thuÕ, c«ng t¸c phÝ, v¨n phßng phÝ... Tuy nhiªn nã còng lµ mét trong nh÷ng kho¶n chi phÝ t-¬ng ®èi lín mµ doanh nghiÖp ph¶i chi ra trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh qua b¶ng 4 cho thÊy chi phÝ b»ng tiÒn n¨m 2001 t¨ng 107.469 ngµn ®ång ®¹t tû lÖ t¨ng 18%, ®em so s¸nh tû lÖ t¨ng doanh thu chØ ®¹t 6,7%. Cho thÊy tèc ®é t¨ng chi phÝ b»ng tiÒn lín h¬n hai lÇn so víi møc t¨ng cña doanh thu nguyªn nh©n lµm t¨ng chi phÝ b»ng tiÒn lµ t¨ng kho¶n tiÒn tiÕp kh¸ch n¨m 20
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan