Tài liệu Chất lượng thanh tra viên ở tỉnh quảng nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA ĐẶNG THỊ XUÂN LỆNH CHẤT LƢỢNG THANH TRA VIÊN Ở TỈNH QUẢNG NAM LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG THỪA THIÊN HUẾ - NĂM 2017 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO …………/………… BỘ NỘI VỤ ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA ĐẶNG THỊ XUÂN LỆNH CHẤT LƢỢNG THANH TRA VIÊN Ở TỈNH QUẢNG NAM LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 60 34 04 03 NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. LÊ TIẾN HÀO Thừa Thiên Huế - Năm 2017 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn với đề tài “Chất lƣợng thanh tra viên ở tỉnh Quảng Nam” là công trình nghiên cứu thực sự của bản thân, chưa có ai công bố ở bất kỳ nơi nào và được thực hiện trên việc vận dụng các kiến thức đã được học, nghiên cứu các tài liệu tham khảo, kết hợp với quá trình điều tra, khảo sát thực tiễn và với sự hướng dẫn khoa học của TS. Lê Tiến Hào, qua trao đổi với đồng nghiệp, người thân để hoàn thành luận văn của mình. Số liệu và các kết quả nghiên cứu trong luận văn là trung thực, hoàn toàn dựa theo số liệu thu thập và điều tra thực tế tại địa phương. Các thông tin trích dẫn và số liệu sử dụng trong luận văn đều được dẫn nguồn tài liệu tham khảo. Thừa Thiên Huế, ngày 08 tháng 3 năm 2017 Học viên Đặng Thị Xuân Lệnh LỜI CẢM ƠN Luận văn này là kết quả của bản thân sau một quá trình nỗ lực học tập và nghiên cứu với sự giúp đỡ của quý thầy cô, đơn vị, đồng nghiệp và người thân. Để có được thành quả ngày hôm nay, lời đầu tiên xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến Thầy giáo - TS. Lê Tiến Hào, người trực tiếp hướng dẫn khoa học, đã dành nhiều thời gian, công sức hướng dẫn tôi trong suốt quá trình nghiên cứu để hoàn thành luận văn này. Tiếp theo, xin gửi lời cảm ơn đến Cơ sở Học viện Hành chính khu vực miền Trung, Khoa Sau đại học Học viện Hành chính Quốc gia cùng toàn thể các thầy, cô giáo của Học viện Hành chính Quốc gia đã giảng dạy tận tình và truyền đạt những kiến thức quý báu, giúp đỡ tôi trong quá trình học tập và nghiên cứu. Tôi xin chân thành cảm ơn lãnh đạo Thanh tra tỉnh Quảng Nam, các phòng nghiệp vụ Thanh tra tỉnh; lãnh đạo Thanh tra các sở, ban, ngành và các huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh Quảng Nam đã hỗ trợ, giúp đỡ và tạo điều kiện cho tôi trong suốt quá trình thu thập số liệu điều tra phục vụ công tác nghiên cứu. Xin gửi lời cảm ơn đến các đồng chí lãnh đạo Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Quảng Nam và đồng nghiệp đã quan tâm tạo điều kiện về mọi mặt để tôi hoàn thành tốt nhiệm vụ học tập. Tuy có nhiều cố gắng, nhưng trong luận văn này không tránh khỏi những thiếu sót, hạn chế. Tôi kính mong quý thầy, cô và những người quan tâm đến đề tài có những đóng góp, giúp đỡ để đề tài được hoàn thiện hơn. Một lần nữa tôi xin chân thành cảm ơn./. Học viên Đặng Thị Xuân Lệnh MỤC LỤC Trang phụ bìa Lời cam đoan Lời cảm ơn Mục lục Danh mục các bảng Danh mục các biểu đồ MỞ ĐẦU ......................................................................................................................1 1. Lý do chọn đề tài luận văn ....................................................................................1 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn ........................................3 3. Mục đích và nhiệm vụ............................................................................................5 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu: ......................................................................6 5. Cơ sở lý luận, thực tiễn và phƣơng pháp nghiên cứu .......................................6 6. Ý nghĩa lý luận, thực tiễn và đóng góp mới của luận văn ................................6 7. Kết cấu luận văn:....................................................................................................7 Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHẤT LƢỢNG THANH TRA VIÊN............8 1.1. Khái niệm, vị trí, vai trò, đặc điểm của thanh tra viên .................................8 1.1.1. Khái niệm thanh tra viên: ........................................................................ 8 1.1.2. Vị trí, vai trò của thanh tra viên............................................................... 9 1.1.3. Đặc điểm của thanh viên: ...................................................................... 13 1.2. Khái niệm và tiêu chí đánh giá chất lƣợng thanh tra viên ........................ 15 1.2.1. Khái niệm chất lượng thanh tra viên ..................................................... 15 1.2.2. Tiêu chí đánh giá chất lượng thanh tra viên........................................... 17 1.3. Các yếu tố ảnh hƣởng đến chất lƣợng thanh tra viên và yêu cầu đối với nâng cao chất lƣợng thanh tra viên ...................................................................... 24 1.3.1. Các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng thanh tra viên ............................. 24 1.3.2. Yêu cầu đối với nâng cao chất lượng thanh tra viên .............................. 31 Tiểu kết chƣơng 1 .................................................................................................... 35 Chƣơng 2: THỰC TRẠNG CHẤT LƢỢNG THANH TRA VIÊN Ở TỈNH QUẢNG NAM.......................................................................................................... 36 2.1. Khái quát chung về tỉnh Quảng Nam, về các cơ quan thanh tra và thanh tra viên ở tỉnh Quảng Nam .................................................................................... 36 2.1.1. Khái quát chung về tỉnh Quảng Nam .................................................... 36 2.1.2. Khái quát thực trạng về tổ chức và hoạt động của các cơ quan thanh tra ở tỉnh Quảng Nam ............................................................................................. 39 2.1.3. Khái quát thực trạng thanh tra viên ở tỉnh Quảng Nam (số liệu tính đến tháng 12 năm 2016) ........................................................................................ 44 2.2. Chất lƣợng thanh tra viên ở tỉnh Quảng Nam - Ƣu điểm, hạn chế và nguyên nhân ...................................................................................................... 48 2.2.1. Ưu điểm và nguyên nhân .................................................................... 48 2.2.2. Hạn chế và nguyên nhân ....................................................................... 60 Tiểu kết chƣơng 2 .................................................................................................... 66 Chƣơng 3: MỤC TIÊU, QUAN ĐIỂM VÀ CÁC GIẢI PHÁP CHỦ YẾU NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG THANH TRA VIÊN Ở TỈNH QUẢNG NAM ............... 67 3.1. Những nhân tố tác động, mục tiêu, quan điểm nâng cao chất lƣợng thanh tra viên ở tỉnh Quảng Nam .................................................................................... 67 3.1.1. Những nhân tố tác động đến nâng cao chất lượng thanh tra viên ở tỉnh Quảng Nam ..................................................................................................... 67 3.1.2. Mục tiêu................................................................................................ 69 3.1.3. Quan điểm nâng cao chất lượng thanh tra viên tỉnh Quảng Nam ................ 70 3.2. Một số giải pháp chủ yếu nâng cao chất lƣợng thanh tra viên tỉnh Quảng Nam ............................................................................................................................ 75 3.2.1. Nâng cao nhận thức và trách nhiệm của các cấp ủy đảng, chính quyền, đoàn thể trong tỉnh Quảng Nam đối với công tác thanh tra và việc nâng cao chất lượng thanh tra viên ................................................................................ 75 3.2.2. Sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện và thực hiện các quy chế, quy định về tiêu chuẩn thanh tra viên, các ngạch thanh tra viên; quy tắc về ứng xử, đạo đức nghề nghiệp của cán bộ thanh tra, quy trình công tác,... cho phù hợp với yêu cầu mới hiện nay .......................................................................................................... 78 3.2.3. Thực hiện tốt các nội dung của công tác quản lý nhà nước về cán bộ công chức, tập trung vào khâu tuyển chọn; đào tạo, bồi dưỡng; bổ nhiệm thanh tra viên, bố trí công tác phù hợp với năng lực, sở trường, chuyên môn ................ 83 3.2.4. Đổi mới khâu tổ chức, chỉ đạo, điều hành trong các cơ quan thanh tra. Tăng cường khâu quản lý, kiểm tra, giám sát đánh giá chất lượng thanh tra viên nhất là đánh giá chất lượng hiệu quả thực hiện nhiệm vụ (mức độ hoàn thành nhiệm vụ được giao); làm tốt công tác thi đua khen thưởng đi đôi với giữ gìn kỷ cương, lỷ luật. ............................................................................................ 88 3.3.5. Khuyến khích, tạo điều kiện để thanh tra viên tự học tập, rèn luyện; chăm lo đời sống vật chất, tinh thần, chế độ, chính sách, điều kiện làm việc cho thanh tra viên............................................................................................................ 93 Tiểu kết chƣơng 3 .................................................................................................... 97 KẾT LUẬN............................................................................................................... 98 CÔNG TRÌNH CÔNG BỐ CỦA TÁC GIẢ DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO DANH MỤC PHỤ LỤC DANH MỤC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 2.1: Số lượng thanh tra viên ngành Thanh tra tỉnh Quảng Nam đến năm 2016. ........................................................................................................................... 46 Biểu đồ 2.2: Tỷ lệ các ngạch thanh tra viên ngành Thanh tra tỉnh Quảng Nam đến năm 2016 .................................................................................................................... 47 Biểu đồ 2.3: Trình độ đào tạo sau đại học của thanh tra viên đến năm 2016. ....... 51 Biểu đồ 2.4: Trình độ lý luận chính trị thanh tra viên đến năm 2016. ................... 52 Biểu đồ 2.5: Trình độ ngoại ngữ, tin học của thanh tra viên đến năm 2016.......... 53 Biểu đồ 2.6: Kinh nghiệm công tác của thanh tra viên đến năm 2016. ................. 54 Biểu đồ 2.7: Cơ cấu giới tính thanh tra viên năm 2016. ......................................... 55 Biểu đồ 2.8: Cơ cấu độ tuổi thanh tra viên năm 2016. ............................................ 56 Biểu đồ 2.9: Kết quả đánh giá, xếp loại mức độ hoàn thành nhiệm vụ được giao của thanh tra viên từ năm 2011 đến 2016 ................................................... 57 DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1: Số lượng, cơ cấu thanh tra viên trong từng cơ quan thanh tra của ngành Thanh tra năm 2016................................................................................................... 44 ix MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài luận văn Ngay từ buổi đầu thành lập chính quyền cách mạng, Đảng và Bác Hồ đã rất coi trọng vai trò của lực lượng thanh tra, là một trong những lực lượng bảo vệ chính quyền non trẻ. Chính vì vậy, chỉ hơn 2 tháng kể từ ngày 02/9/1945 sau khi Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc bản Tuyên ngôn độc lập khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa, ngày 23/11/1945 Chủ tịch Hồ Chí Minh ký sắc lệnh số 64-SL thành lập Ban Thanh tra đặc biệt với nhiệm vụ đi giám sát công việc và các nhân viên của ủy ban nhân dân và các cơ quan của Chính phủ; nhận và giải quyết các đơn, thư khiếu nại và phản ánh của các tầng lớp nhân dân từ khắp các địa phương gửi lên Chính phủ và Chủ tịch Hồ Chí Minh và các công việc quan trọng khác. Hơn bảy mươi năm qua cùng với sự lớn mạnh và phát triển của đất nước, công tác thanh tra luôn được Đảng và Nhà nước coi trọng và nhất quán phương châm tăng cường củng cố, phát triển để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ qua mỗi thời kỳ cách mạng của đất nước. Điều này được thể hiện trong các văn bản pháp luật về thanh tra, nhất là từ Pháp lệnh Thanh tra năm 1990 đến Luật Thanh tra năm 2004 và mới đây nhất là Luật Thanh tra năm 2010. Được xem như một khâu quan trọng của quản lý nhà nước, công tác thanh tra có vai trò, ý nghĩa rất quan trọng. Nó là chức năng thiết yếu của quản lý, là công cụ phục vụ sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước; góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước. Thanh tra luôn luôn gắn liền với quản lý, là một nội dung của quản lý. Thanh tra còn là một phương thức phát huy dân chủ, bảo đảm và tăng cường pháp chế; là biện pháp ngăn ngừa, phát hiện và xử lý những biểu hiện quan liêu, tham ô, lãng phí và những hành vi vi phạm pháp luật trong hoạt động quản lý. Trải qua 71 năm xây dựng và trưởng thành, ngành Thanh tra Việt Nam đã có những đóng góp quan trọng vào công cuộc xây dựng và phát triển đất 1 nước. Trong mỗi giai đoạn lịch sử, ngành luôn chủ động bám sát mọi chủ trương, đường lối lãnh đạo của Đảng và Nhà nước để phấn đấu thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ chính trị được giao. Kết quả công tác thanh tra đã giúp phát hiện những bất cập, hạn chế nảy sinh trong cơ chế quản lý kinh tế - xã hội, đặc biệt là trong điều kiện xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta. Trên cơ sở đó, ngành Thanh tra đã kịp thời tham mưu cho lãnh đạo Đảng, Nhà nước và kiến nghị với các ngành, các cấp nhằm chấn chỉnh hoặc sửa đổi, bổ sung chính sách, pháp luật, qua đó hoàn thiện cơ chế quản lý trên mọi mặt của đời sống xã hội. Ngành Thanh tra cũng đã phát hiện và xử lý vi phạm pháp luật xảy ra trên nhiều lĩnh vực quản lý nhà nước, qua đó giúp thu hồi tiền, tài sản về cho Nhà nước, bảo vệ quyền, lợi ích chính đáng của tổ chức, cá nhân và góp phần duy trì trật tự, kỷ cương xã hội. Nhìn chung, công tác thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo, tiếp công dân và phòng, chống tham nhũng của ngành Thanh tra cả nước nói chung, của các cơ quan thanh tra ở tỉnh Quảng Nam nói riêng đã đạt được nhiều kết quả tốt, nhưng cũng còn không ít khuyết điểm, hạn chế. Điều này xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, mà trong đó nguyên nhân sâu xa nhất, nguyên nhân của mọi nguyên nhân đó là chất lượng cán bộ, công chức thanh tra nói chung và thanh tra viên nói riêng. Bên cạnh những ưu điểm, chất lượng thanh tra viên còn có những hạn chế nhất định, một số thanh tra viên còn tính thiếu chuyên nghiệp, trình độ và năng lực chưa ngang tầm với yêu cầu nhiệm vụ, còn bất cập về tri thức và năng lực thực thi nhiệm vụ cũng như khả năng vận dụng khoa học công nghệ trong công tác. Số thanh tra viên trẻ được đào tạo cơ bản có đủ trình độ chuyên môn nhưng lại thiếu kinh nghiệm và ứng xử trong lĩnh vực thanh tra. Chất lượng thanh tra viên chưa đồng đều, trình độ năng lực thực tế chưa tương xứng với văn bằng. Bên cạnh đó, tinh thần trách nhiệm, ý thức tổ chức kỷ luật của một số ít thanh tra viên còn yếu, phong cách làm việc chậm đổi mới; tinh thần phục vụ nhân dân chưa cao, số lượng, cơ cấu đội ngũ thanh 2 tra viên chưa đáp ứng được yêu cầu trước mắt và lâu dài; tình trạng hẫng hụt giữa các thế hệ thanh tra viên còn phổ biến, đặc biệt là thanh tra ở cấp huyện, cấp sở. Trong giai đoạn hiện nay, yêu cầu về xây dựng đội ngũ, cán bộ, công chức, viên chức thanh tra nói chung và nâng cao chất lượng thanh tra viên để đáp ứng yêu cầu thực hiện nhiệm vụ thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng chống tham nhũng của các cơ quan thanh tra, góp phần thực hiện tốt nhiệm vụ cải cách hành chính, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước trong điều kiện xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân, vì dân; xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế,... là một tất yếu khách quan, một nhiệm vụ trọng tâm của ngành Thanh tra và các cơ quan thanh tra. Việc nâng cao chất lượng thanh tra viên là vấn đề không mới, cũng đã có một số công trình khoa học (đề tài, luận án, luận văn) đề cập đến; tuy nhiên, nhiều vấn đề cả về lý luận và thực tiễn đặt ra cần phải tiếp tục nghiên cứu, luận giải và cũng chưa có công trình khoa học nào nghiên cứu cụ thể về chất lượng thanh tra viên ở tỉnh Quảng Nam. Từ những lý do trên, tôi chọn đề tài “Chất lƣợng thanh tra viên ở tỉnh Quảng Nam” để nghiên cứu, luận giải những vấn đề về lý luận và thực tiễn đặt ra, từ đó đề xuất các giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao chất lượng thanh tra viên ở tỉnh Quảng Nam. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn Khi nghiên cứu về vấn đề này, tôi đã thấy có một số công trình nghiên cứu có liên quan đến chất lượng cán bộ, công chức nói chung và cán bộ, công chức của ngành Thanh tra nói riêng. Thứ nhất, về các đề tài nghiên cứu khoa học: - Tư tưởng Hồ Chí Minh về công tác thanh tra. Đề tài nghiên cứu khoa học cấp Bộ - 2006 - Chủ nhiệm: Quách Lê Thanh. 3 - Đổi mới hệ thống tổ chức và hoạt động của ngành Thanh tra trong cơ chế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa - Luận cứ khoa học và hoàn thiện pháp luật về thanh tra. Đề tài nghiên cứu khoa học trọng điểm cấp Bộ-2007Chủ nhiệm: Trần Văn Truyền . - Xây dựng văn hóa thanh tra và chuẩn mực đạo đức thanh tra. Đề tài nghiên cứu khoa học trọng điểm cấp Bộ - 2009 - Chủ nhiệm: Trần Văn Truyền. - Quyền trong hoạt động thanh tra - Những vấn đề lý luận và thực tiễn. Đề tài nghiên cứu khoa học cấp Bộ - 2013 - Chủ nhiệm: ThS Nguyễn Huy Hoàng. Thứ hai, về sách chuyên khảo: - Luận cứ khoa học cho việc nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ trong thời ký đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước của các tác giả: PGS.TS Nguyễn Phú Trọng, PGS.TS Trần Xuân Sầm - Nxb Chính trị Quốc gia, 2001. - Công chức và vấn đề xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức hiện nay của tác giả Tô Tử Hạ, Nxb Chính trị Quốc gia, 1998. - Tác phẩm “ Tư tưởng Hồ Chí Minh về cán bộ và công tác cán bộ” của tác giả Bùi Đình Phong, Nxb Lao Động, Hà Nội, 2002. Thứ ba, về các bài nghiên cứu đăng trên báo, tạp chí: - TS Trần Đức Lượng, Phó Tổng Thanh tra Chính phủ “Phẩm chất kỹ năng của người cán bộ Thanh tra” đăng trên Website thanhtra.edu.vn, 2015. - Vũ Ngọc Giao, Trưởng ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Quảng Ninh “Tầm quan trọng và vai trò của công tác thanh tra trong tư tưởng Hồ Chí Minh” đăng trên báo điện tử Quảng Ninh, 2005. - ThS. Nguyễn Huy Hoàng, Phó Hiệu trưởng Trường Cán bộ thanh tra “Vai trò của các cơ quan thanh tra nhà nước trong điều kiện xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa”, 2015, đăng trên Website của Viện Khoa học thanh tra. 4 Thứ tư, về các luận văn đã bảo vệ: - “Nâng cao chất lượng đội ngũ thanh tra viên tỉnh Thừa Thiên Huế trong giai đoạn hiện nay”, luận văn thạc sỹ Quản lý hành chính công Khóa 16 của tác giả Đinh Thị Thu Hiền, 2013. - “Tổ chức và hoạt động của thanh tra quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội”, luận văn thạc sỹ chuyên ngành Quản lý công của tác giả Nguyễn Đình Thu (Cao học Khóa 19B2 - 2016) Từ những góc độ khác nhau, các công trình nghiên cứu nêu trên ít nhiều đã đề cập đến chất lượng và việc nâng cao chất lượng cán bộ nói chung và chất lượng thanh tra viên nói riêng. Tuy nhiên cho đến nay, chưa có công trình nào nghiên cứu cụ thể vấn đề chất lượng thanh tra viên ở tỉnh Quảng Nam. Các công trình khoa học có nội dung có liên quan nói trên là những tài liệu có giá trị để tác giả tham khảo trong quá trình nghiên cứu và hoàn thiện luận văn. 3. Mục đích và nhiệm vụ - Mục đích: Trên cơ sở làm rõ những vấn đề lý luận và thực tiễn chất lượng thanh tra viên ở tỉnh Quảng Nam, đề xuất các giải pháp chủ yếu góp phần nâng cao chất lượng thanh tra viên ở tỉnh Quảng Nam giai đoạn hiện nay. - Nhiệm vụ nghiên cứu chủ yếu: + Làm rõ một số vấn đề lý luận về chất lượng thanh tra viên như: các khái niệm; vị trí, vai trò, đặc điểm của thanh tra viên; tiêu chí đánh giá chất lượng thanh tra viên; các yếu tố ảnh hưởng và yêu cầu đối với việc nâng cao chất lượng thanh tra viên. + Nêu khái quát một số đặc điểm tình hình của tỉnh Quảng Nam, các cơ quan thanh tra và thanh tra viên ở tỉnh Quảng Nam; đồng thời tập trung phân tích, đánh giá đúng thực trạng chất lượng thanh tra viên ở tỉnh Quảng Nam. + Xác định mục tiêu, quan điểm, đề xuất các giải pháp chủ yếu nâng cao chất lượng thanh tra viên ở tỉnh Quảng Nam. 5 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu: - Đối tƣợng nghiên cứu: Chất lượng thanh tra viên ở tỉnh Quảng Nam. - Phạm vi nghiên cứu: Thực trạng chất lượng thanh tra viên ở tỉnh Quảng Nam giai đoạn 2011 - 2016; các giải pháp nâng cao chất lượng thanh tra viên ở tỉnh Quảng Nam đến năm 2025. 5. Cơ sở lý luận, thực tiễn và phƣơng pháp nghiên cứu - Cơ sở lý luận: Luận văn được nghiên cứu trên cơ sở quan điểm của Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và quan điểm của Đảng và Nhà nước ta về cán bộ, công tác cán bộ được thể hiện trong các Văn kiện, Nghị quyết của Đảng Cộng sản Việt Nam và các văn bản pháp luật của Nhà nước. - Cơ sở thực tiễn: là thực trạng chất lượng thanh tra viên ở tỉnh Quảng Nam giai đoạn 2011 - 2016. - Phƣơng pháp nghiên cứu: Đề tài được thực hiện trên cơ sở phương pháp luận duy vật biện chứng, duy vật lịch sử của chủ nghĩa Mác - Lênin, kết hợp với một số phương pháp nghiên cứu cụ thể như: + Phương pháp thu thập tài liệu; + Phương pháp tổng hợp, thống kê, so sánh; + Phương pháp điều tra, khảo sát; + Phương pháp phân tích và mô hình hóa số liệu; + Phương pháp chuyên gia. 6. Ý nghĩa lý luận, thực tiễn và đóng góp mới của luận văn: - Góp phần làm sáng tỏ thêm một số vấn đề lý luận về chất lượng thanh tra viên. Xác định một số tiêu chí cơ bản đánh giá chất lượng thanh tra viên và các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng thanh tra viên hiện nay. - Đánh giá đúng thực trạng về chất lượng thanh tra viên ở tỉnh Quảng Nam. 6 - Đề xuất một số giải pháp khả thi góp phần nâng cao chất lượng thanh tra viên ở tỉnh Quảng Nam đến năm 2025. - Kết quả nghiên cứu của luận văn có thể được sử dụng làm nguồn tài liệu tham khảo phục vụ công tác xây dựng, nâng cao chất lượng thanh tra viên và với những đề xuất của luận văn sẽ giúp ích cho việc xây dựng chính sách phát triển chất lượng thanh tra viên tỉnh Quảng Nam nói riêng cũng như của các địa phương khác trong cả nước nói chung. 7. Kết cấu luận văn: Ngoài các phần mở đầu, kết luận và tài liệu tham khảo, bố cục của luận văn gồm 3 chương: Chƣơng 1: Cơ sở lý luận về chất lƣợng thanh tra viên. Chƣơng 2: Thực trạng chất lƣợng thanh tra viên ở tỉnh Quảng Nam. Chƣơng 3: Mục tiêu, quan điểm và các giải pháp chủ yếu nâng cao chất lƣợng thanh tra viên ở tỉnh Quảng Nam. 7 Chƣơng 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHẤT LƢỢNG THANH TRA VIÊN 1.1. Khái niệm, vị trí, vai trò, đặc điểm của thanh tra viên 1.1.1. Khái niệm thanh tra viên - Theo cuốn Từ điển Tiếng Việt của Nhà xuất bản Từ điển Bách Khoa, xuất bản năm 2013, đồng chủ biên: Nguyễn Tấn Nhan - Phú Văn Hẳn thì “thanh tra viên là người làm nhiệm vụ thanh tra” [27, tr.1008]. - Theo quy định tại Điều 31 Luật Thanh tra năm 2010: + Thanh tra viên là công chức, sĩ quan Quân đội nhân dân, sĩ quan Công an nhân dân được bổ nhiệm vào ngạch thanh tra để thực hiện nhiệm vụ thanh tra. Thanh tra viên được cấp trang phục, thẻ thanh tra. + Thanh tra viên phải tuân thủ pháp luật, chịu trách nhiệm trước Thủ trưởng cơ quan quản lý trực tiếp và trước pháp luật về thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn được giao. Cũng giống như ngạch chuyên viên; Thanh tra viên có các ngạch từ thấp đến cao như sau: thanh tra viên, thanh tra viên chính, thanh tra viên cao cấp. - Theo quy định của Nghị định 97/2011/NĐ-CP ngày 21/10/2011 của Chính phủ quy định về thanh tra viên và cộng tác viên thanh tra: “Thanh tra viên là công chức, sỹ quan Quân đội nhân dân, sỹ quan Công an nhân dân được bổ nhiệm vào ngạch thanh tra để thực hiện nhiệm vụ thanh tra và các nhiệm vụ khác theo sự phân công của Thủ trưởng cơ quan thanh tra nhà nước” [4]. Từ những quy định trên đây, có thể đưa ra khái niệm thanh tra viên như sau: Thanh tra viên là công chức, sỹ quan Quân đội nhân dân, sỹ quan Công an nhân dân công tác trong các cơ quan thanh tra nhà nước có đủ tiêu chuẩn theo quy định của pháp luật về thanh tra, được bổ nhiệm vào ngạch thanh tra để thực hiện nhiệm vụ thanh tra và các nhiệm vụ khác theo sự phân công của thủ trưởng cơ quan thanh tra nhà nước. 8 1.1.2. Vị trí, vai trò của thanh tra viên Thanh tra viên là lực lượng quan trọng, chủ yếu thực hiện chức năng, nhiệm vụ của các cơ quan thanh tra, đó là thực hiện và giúp các cơ quan quản lý nhà nước cùng cấp quản lý nhà nước về công tác thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng; tiến hành thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng theo quy định của pháp luật. Vị trí, vai trò của thanh tra viên được thể hiện cụ thể như: - Trong công tác thanh tra, khi tham gia đoàn thanh tra (trưởng đoàn, phó trưởng đoàn, thanh tra viên) hay thanh tra độc lập, thanh tra viên có nhiệm vụ là xem xét việc làm của các cơ quan, tổ chức cá nhân có đúng chính sách, pháp luật hay không. Nếu họ làm sai hoặc làm chậm thì giúp họ sửa chữa và làm cho đúng với mục đích của thanh tra là phát huy nhân tố tích cực, phòng ngừa, xử lý những vi phạm, bảo đảm để các cơ quan, tổ chức và cá nhân hiểu đúng, tuân thủ và chấp hành một cách chính xác, đầy đủ và nghiêm chỉnh pháp luật Nhà nước góp phần tăng cường pháp chế. Vị trí, vai trò quan trọng của thanh tra viên được thể hiện trong nhiều bài viết, bài nói, chỉ thị của Hồ Chủ tịch ở nhiều lúc, nhiều nơi. Tại Hội nghị tổng kết thanh tra toàn miền Bắc tháng 4 năm 1957, Hồ Chủ tịch căn dặn “cán bộ thanh tra giúp trên hiểu biết tình hình địa phương và cấp dưới, đồng thời cũng giúp cho các cấp địa phương kịp thời sửa chữa, uốn nắn nếu làm sai, hoặc làm chậm. Cho nên trách nhiệm của công tác thanh tra là quan trọng” [42]. - Trong công tác tiếp công dân: Để củng cố mối quan hệ giữa nhân dân đối với Đảng và Nhà nước cần phải làm tốt một lĩnh vực công tác quan trọng có liên quan đến việc giải quyết khiếu nại, tố cáo đó là công tác tiếp dân. Chính vì vậy, ngay từ ngày đầu xây dựng Nhà nước Việt Nam Dân chủ cộng hoà, Đảng, Chính phủ và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã luôn quan tâm đến việc thể chế hoá và hiện thực hoá các quyền tự do, dân chủ trong đó có quyền khiếu nại, tố cáo của công dân. Ngày 23/11/1945 Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ký Sắc lệnh số 9 64-SL thành lập Ban Thanh tra đặc biệt, Điều 2 của Sắc lệnh này quy định một trong những nhiệm vụ của Ban thanh tra là “Tiếp nhận các đơn khiếu nại của nhân dân”[42]. Đây là văn bản pháp lý quan trọng đầu tiên xác định quyền khiếu nại của công dân đối với quyết định hành chính, hành vi hành chính của cơ quan nhà nước, cán bộ, nhân viên làm việc trong cơ quan đó và trách nhiệm của cơ quan thanh tra trong việc giải quyết các khiếu nại của nhân dân. Điều này cho thấy, mặc dù trong giai đoạn này đất nước còn gặp nhiều khó khăn song Đảng ta đã coi hoạt động tiếp công dân là nhiệm vụ hết sức quan trọng. Trong tiếp công dân, thanh tra viên là người trực tiếp lắng nghe, tiếp nhận khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh của công dân; giải thích, hướng dẫn cho công dân về việc thực hiện khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh theo đúng quy định của pháp luật. Thanh tra viên được ví như là chiếc cầu nối giữa Đảng, nhà nước với nhân dân; thông qua công tác tiếp công dân, giúp cho cơ quan hành chính nhà nước nắm được những tâm tư, nguyện vọng, những thông tin phản hồi, các kiến nghị, góp ý của nhân dân từ thực tiễn trong việc thực hiện chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của nhà nước, từ đó kịp thời chấn chỉnh, bổ sung hoặc hủy bỏ các nội dung không phù hợp. Việc tiếp công dân đến trình bày khiếu nại, tố cáo, phản ánh, kiến nghị là một công việc phức tạp. Các khiếu nại, tố cáo, phản ánh, kiến nghị của công dân đa dạng, phức tạp, phản ánh tất cả các mặt của đời sống xã hội và liên quan đến quyền, lợi ích của người đi khiếu nại, tố cáo, phản ánh, kiến nghị; liên quan đến trách nhiệm quản lý nhà nước, trách nhiệm giải quyết của nhiều cấp, nhiều ngành. Vì vậy, cán bộ tiếp công dân phải nắm vững quy định của pháp luật đồng thời phải luôn chủ động linh hoạt về mặt nghiệp vụ, có kiến thức tương đối sâu sắc và toàn diện về nhiều lĩnh vực, có lối ứng xử văn hóa, nghệ thuật giao tiếp để có thể giải quyết những công việc phát sinh trong quá trình tiếp công dân cũng như trả lời, hướng dẫn cho người đến khiếu nại, tố cáo để đạt được mục đích của pháp luật về tiếp công dân. 10 Thông qua tiếp công dân, việc giải quyết hoạt động khiếu nại, tố cáo của công dân liên quan đến quyết định hành chính được tiến hành nhanh chóng, rõ ràng hơn khi có sự tiếp xúc trực tiếp, tìm hiểu thông tin hai chiều giữa người dân và cán bộ tiếp dân, từ đó, sẽ hạn chế việc khiếu nại, tố cáo tràn lan, vượt cấp, kéo dài cũng như nhiều bất cập khác trong công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo. Làm tốt công tác tiếp công dân sẽ góp phần huy động sự tham gia rộng rãi của nhân dân vào hoạt động quản lý của nhà nước, quản lý xã hội, tạo động lực thúc đẩy hoàn thiện công tác quản lý nhà nước nói chung và hoạt động quản lý hành chính nói riêng. Ngoài ra, còn giúp các cơ quan, đơn vị có điều kiện kiểm tra, đánh giá lại cơ chế chính sách, công tác chỉ đạo điều hành, từ đó có biện pháp chấn chỉnh, có những quyết sách đúng đắn, hợp lòng dân hơn. - Trong công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo: thanh tra viên là lực lượng nòng cốt, chủ yếu thực hiện các nhiệm vụ quản lý nhà nước về tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo; trực tiếp tham mưu thụ lý đơn (nếu đơn thuộc thẩm quyền giải quyết), tổ chức xác minh, thu thập tài liệu chứng cứ, báo cáo kết quả xác minh, xây dựng dự thảo kết luận tố cáo và quyết định giải quyết khiếu nại khi được giao. Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn nhắc nhở trách nhiệm của nhà nước trong việc tiếp nhận và giải quyết khiếu nại cho dân. Người đưa yêu cầu rất cao cho công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo của dân. Không những phải tiếp nhận và giải quyết kịp thời mà các cấp chính quyền, các cán bộ, công chức “phải giải quyết nhanh, tốt” các khiếu nại đó. Tại hội nghị cán bộ Thanh tra toàn miền Bắc năm 1957, Chủ tịch Hồ Chí Minh huấn thị: Về công tác xét và giải quyết các việc khiếu nại, tố giác, nhiệm vụ của các Ban Thanh tra là phải làm cho nghiêm chỉnh, kịp thời, làm sớm chừng nào hay chừng ấy. Đồng bào có oan ức mới khiếu nại, hoặc chưa hiểu rõ chính sách của Đảng và Chính phủ mà khiếu nại. Ta giải quyết nhanh, tốt chừng nào thì đồng 11