Tài liệu Chẩn đoán hình ảnh sỏi đường mật

Chẩn đoán hình ảnh sỏi đường mật :  X.quang ổ bụng không chuẩn bị : + Ít có giá trị, có thể thấy hình cản quang dạng dải nằm trong bóng gan, khi chụp nghiêng nó nằm ở phía trước cột sống + Trường hợp sỏi không cản quang thì khó phát hiện trên phim  Siêu âm  Sỏi ống mật chủ ( sỏi đường mật ngoài gan) : - Có thể được hình thành tại chỗ hoặc sỏi từ đường mật ngoài gan, sỏi túi mật di chuyển đến - Sỏi ống mật chủ có thể không có triệu chứng lâm sàng hoặc biểu hiện đau, sốt, vàng da từng đợt - Sỏi có thể đơn độc hoặc nhiều, đôi khi chất đầy đường mật Hình ảnh siêu âm: Dấu hiệu trực tiếp : Là hình tăng âm kèm bóng cản phía sau nằm trong ống mật chủ Dấu hiệu gián tiếp : + Giãn đường mật phía trên sỏi, mức độ giãn nhiều khi không tương xứng với kích thước, số lượng sỏi + Dịch mật phía trên sỏi đôi khi có bùn mật + Sỏi bùn là hình tăng âm không kèm bóng cản + Đôi khi sỏi hình thành trên 1 mảnh xác giun, siêu âm thấy mảnh xác giun hình đường ray và hình tăng âm bao quanh kèm bóng cản + Sỏi ống mật chủ nằm ở vị trí thấp nhiều khi khó phát hiện do vướng hơi trong tá - tràng, bệnh nhân béo  Chẩn đoán phân biệt : U đường mật ngoài gan U tụy ( nhất là sỏi bùn) Sỏi đầu tụy trong viêm tụy mãn  Sỏi đường mật ngoài gan : Gặp nhiều ở Việt Nam Sỏi được hình thành tại chỗ do nhiễm trùng hoặc ký sinh trùng Đôi khi sỏi hình thành do những dị dạng đường mật Siêu âm : là phương pháp chẩn đoán hữu hiệu nhất Dấu hiệu trực tiếp và gián tiếp của sỏi đường mật trong gan cũng giống như sỏi đường mật ngoài gan, đó là những hình tăng âm kèm bóng cản nằm trong đường mật trong gan và giãn đường mật trên sỏi - Siêu âm cần chẩn đoán cụ thể vị trí của sỏi ở thùy gan phải hay trái, phân thùy và ảnh hưởng tới đường mật ở phía trên giúp định hướng điều trị  Chẩn đoán phân biệt : - Hơi trong đường mật : + Do phẫu thuật nối mật ruột, do can thiệp nội soi đường mật, do thủng đường mật vào ống tiêu hóa + Hơi trong đường mật có hình bang dẹt, sáng hơn, không có bóng cản, thường nằm ở vùng ngoại vi hơn + Nếu đường mật giãn to thì hơi nằm ở chỗ cao - Vôi hóa nhu mô gan : Là những hình tăng âm kèm bóng cản nằm dọc theo nhánh tĩnh mạch cửa, thường là sỏi hơn là vôi hóa nhu mô gan  CT Scanner : - Chẩn đoán sỏi đường mật chủ yếu dựa vào siêu âm là đủ - CT thường được chỉ định cho những trường hợp siêu âm gặp khó khăn như : hơi trong ống tiêu hóa, sỏi nhỏ nằm ở đoạn thấp OMC, sỏi có biến chứng hoặc những bệnh nhân sỏi mật cần đánh giá chi tiết và khách quan vị trí sỏi, tình trạng nhu mô gan, tình trạng đường mật để định hướng phương pháp điều trị, nhất là điều trị cắt gan - Sỏi mật biểu hiện trên CT là hình tăng tỷ trọng nằm trong đường mật và đường mật phía trên sỏi giãn - Các sỏi Cholesterol thường đồng tỷ trọng với dịch mật và các sỏi nhỏ đôi khi bỏ sót trên phim chụp CT  Chụp hình đường mật tụy cộng hưởng từ (MRCP) : có giá trị chẩn đoán rất cao ( độ nhạy 95%, độ đặc hiệu 89%) với các chuỗi xung T2W, HASTE, T1W Flash, xung đường mật RARE  Chụp đường mật ngược dòng qua nội soi ERCP : là tiêu chuẩn vàng trong chẩn đoán ( độ nhạy 90 đến 95%) và được sử dụng chủ yếu trong can thiệp , trên ERCP sỏi đường mật biểu hiện bằng những vùng khuyết thuốc cản quang có hình đa giác, các dấu hiệu khác có thể gặp : giãn đường mật, thuốc kém xuống tá tràng