Tài liệu Cấy mẫu máu

Kyõ thuaät xeùt nghieäm vi sinh laâm saøng caùc beänh phaåm khaùc nhau MAÃU MAÙU Muïc tieâu · Giuùp ñöôïc laâm saøng cho caùc chæ ñònh caáy maùu thích hôïp nhaát vì bieát ñöôïc chæ ñònh caáy maùu vaø thôøi ñieåm toát nhaát ñeå thöïc hieän caáy maùu, · Thöïc hieän ñuùng caùch xeùt nghieäm caáy maùu vì bieát ñöôïc caùch thöïc hieän caáy maùu nhö theá naøo, bao goàm theå tích maùu neân laáy ñeå caáy bao nhieâu, neân caáy maùu maáy laàn?... · Löïa choïn ñöôïc phöông tieän thích hôïp nhaát cho caáy maùu trong caùc beänh vieän hieän nay nhôø bieát ñöôïc phöông tieän (moâi tröôøng) phuø hôïp nhaát ñeå caáy maùu. · Thöïc hieän toát qui trình theo doõi caáy maùu vaø cho caùc keát quaû chính xaùc – kòp thôøi ñeán laâm saøng vì bieát ñöôïc qui trình theo doõi caáy maùu · Bieän luaän ñöôïc moät caùch chính xaùc keát quaû caáy maùu vì bieát ñöôïc caùc vi khuaån thöôøng gaëp trong caáy maùu laø caùc vi khuaån naøo? Laøm theá naøo ñeå coù theå nhaän bieát ñöôïc moät caáy maùu döông tính thaät söï vôùi moät caáy maùu döông tính do ngoaïi nhieãm. Chæ ñònh caáy maùu ¦ Phaûi chæ ñònh caáy maùu tröôùc caùc tröôøng hôïp nhieãm truøng coù theå coù du khuaån huyeát taïm thôøi (transient bacteremia) hay nhieãm truøng huyeát (septicemia).. ¦ Do vaäy, neân chæ ñònh caáy maùu tröôùc caùc beänh nhaân coù moät trong caùc trieäu chöùng nhö soát, ôùn laïnh, laïnh run, tieáng thoåi tim (cardiac murmur) nghi ngôø vieâm noäi taâm maïc, coù xuaát huyeát ôû da hay nieâm maïc, xuaát huyeát daïng sao (splinder) treân moùng tay, choaùng. Thôøi ñieåm caáy maùu ¦ Phaûi caáy maùu tröôùc khi beänh nhaân duøng khaùng sinh heä thoáng. Trong beänh vieän, Baùc só phaûi cho caáy maùu tröôùc khi baét ñaàu cho beänh nhaân duøng khaùng sinh. ¦ Tuy nhieân trong caùc tröôøng hôïp beänh nhaân ñang ñieàu trò khaùng sinh nhöng caùc trieäu chöùng cuûa du khuaån huyeát hay nhieãm truøng huyeát vaãn khoâng thuyeân giaûm thì baùc só cuõng neân cho chæ ñònh caáy maùu ñeå phaùt hieän taùc nhaân vi khuaån gaây nhieãm truøng. ¦ Thôøi ñieåm toát nhaát ñeå caáy maùu laø khi beänh nhaân bò ôùn laïnh hay ñang laïnh run tröôùc khi soát, hay luùc beänh nhaân ñang leân côn soát.. 14 Kyõ thuaät xeùt nghieäm vi sinh laâm saøng caùc beänh phaåm khaùc nhau ¦ Coù theå caáy maùu 2 laàn trong voøng 1 giôø ñaàu, vaø thöïc hieän caáy maùu taïi 2 vò trí laáy maùu khaùc nhau treân cô theå (vd: laàn ñaàu laáy maùu tay maët thì laàn sau laáy maùu ôû tay traùi). Caùch laáy maùu ñeå caáy ¦ Laáy maùu tónh maïch baèng phöông phaùp voâ truøng (saùt truøng da baèng coàn 70%, chôø khoâ roài môùi choïc kim laáy maùu). ¦ Theå tích maùu ñöôïc laáy ñeå caáy neân chieám 1/10 hay toái ña laø 1/5 theå tích moâi tröôøng caáy maùu. Thoâng thöôøng laáy 3-10ml maùu ñeå caáy vaøo moâi tröôøng caáy maùu coù theå tích 50ml. Ñoái vôùi tröôøng hôïp beänh nhaân laø treû em, laáy khoaûng 2-3ml maùu ñeå caáy laø vöøa. Moâi tröôøng caáy maùu ¦ BHI, TSB hay Columbia broth, cho vi khuaån hieáu khí. ¦ Ñeå caáy kî khí, theâm vaøo moâi tröôøng caùc chaát khöû nhö Thioglycollate, L-cysteine. ¦ Ñeå khaùng ñoâng, toát nhaát laø duøng Sodium Polyanethol Sulfonate (SPS), neáu khoâng coù thì duøng citrate hay heparin. Theo doõi caáy maùu ¦ Chai caáy maùu ñöôïc uû trong tuû aám 35oC hay 37oC vaø theo doõi moãi ngaøy trong 5-7 ngaøy xem coù daáu hieäu coù vi khuaån moïc hay khoâng trong moâi tröôøng caáy maùu loûng, ñoù laø: (1) coù haït ñoùng treân maët hoàng caàu, (2) ñuïc ñeàu hay coù maøng, (3) tieâu huyeát, (4) ñoâng huyeát töông, (5) coù gas, (6) coù haït traéng trong lôùp hoàng caàu hay maët lôùp hoàng caàu. ¦ Neáu laø chai caáy maùu coù 2 phase thì tröôùc khi uû vaø moãi ngaøy sau khi quan saùt maët thaïch cuûa phase ñaëc xem coù khuùm vi khuaån moïc hay khoâng? neáu khoâng coù khuùm vi khuaån moïc treân phase ñaëc, traùng phase loûng leân phase ñaëc. Coù moät soá vi khuaån raát deã bò ly giaûi sau khi moïc trong moâi tröôøng loûng nhö S. pneumoniae, hay khoù moïc thaønh khuùm treân phase ñaëc nhö Streptococci, do ñoù neân laøm moät caáy truyeàn muø leân maët thaïch (thaïch maùu hay thaïch naâu, sau ñoù uû trong tuû aám CO2 hay bình neán) sau khi uû chai caáy maùu qua ñeâm hoaëc sau 24 giôø. ¦ Baát cöù luùc naøo phaùt hieän coù daáu hieäu vi khuaån moïc (treân phase ñaëc thaáy coù khuùm vi khuaån moïc, hay treân phase loûng thaáy coù moät trong caùc daáu hieäu vi khuaån moïc nhö keå treân) hay nghi ngôø vi khuaån moïc, tieán haønh caáy phaân laäp ngay, toát nhaát laø treân thaïch boå döôõng nhaát 15 Kyõ thuaät xeùt nghieäm vi sinh laâm saøng caùc beänh phaåm khaùc nhau laø thaïch naâu coù boå sung XV (CAXV = Chocolate Agar Isovitex), neáu khoâng coù thì caáy treân thaïch maùu (BA) hay thaïch naâu (CA), ñoàng thôøi laøm moät pheát nhuoäm Gram khaûo saùt tröïc tieáp. Neáu keát quaû nhuoäm Gram thaáy coù vi khuaån, coù theå laøm khaùng sinh ñoà tröïc tieáp töø chai caáy maùu. Neáu treân phase ñaëc coù vi khuaån moïc thì tieán haønh ñònh danh vaø laøm khaùng sinh ñoà ngay. ¦ Sau 5 ngaøy theo doõi chai caáy maùu, phaûi caáy truyeàn muø moät laàn nöõa ñeå chaéc chaén khoâng coù vi khuaån moïc trong chai caáy maùu tröôùc khi traû lôøi caáy maùu aâm tính. Caùc vi khuaån hay vi naám thöôøng laø taùc nhaân nhieãm truøng huyeát hay nhieãm naám huyeát. ¦ ¦ Gram (-) Ö Staphylococcus aureus Ö Escherichia Coli Ö S. epidermidis Ö Klebsiella spp. Ö S. pyogenes (nhoùm A) Ö Enterobacter spp. Ö S. agalactiae (nhoùm B) Ö Proteus spp. Ö Streptococci tieâu huyeát a Ö Samonella typhi Ö Samonella (ngoaøi S. typhi) Ö Streptococcus pneumoniae Ö Pseudomonas aeruginosa Ö E. faecalis (nhoùm D) Ö Neisseria meningitidis Ö Listeria monocytogenes Ö Haemophilus influenzae Ö Clostridium perfringens Ö Bacteroides fragilis Ö Peptococcus spp. Ö Brucella spp Ö Peptostreptococcus spp. Ö Pseudomonas pseudomallei Ö Candida albicans vaø caùc naám men (viridans) khaùc Gram (+) vaø naám men Vaán ñeà vi khuaån ngoaïi nhieãm. ¦ Caùc vi khuaån ngoaïi nhieãm coù theå Töø da: Ö Ö Propionobacterium acnes, Ö Diphtheroides. Töø moâi tröôøng xung quanh: Staphylococcus epidermidis, 16 Kyõ thuaät xeùt nghieäm vi sinh laâm saøng caùc beänh phaåm khaùc nhau Ö Clostridium spp., Ö Acinetobacter spp., Ö Bacillus spp. - phaåm khaùc cuõng treân beänh nhaân ñoù. - - caáy maùu cho thaáy vi khuaån: - Vi khuaån moïc nhanh (trong voøng 48 giôø). Loaïi tröø ñöôïc ngoaïi nhieãm khi keát quaû ¦ Cuøng phaân laäp ñöôïc töø moät beänh Caùc doøng vi khuaån coù cuøng type sinh hoïc vaø ñeà khaùng nhö nhau vôùi khaùng Cuøng phaân laäp ñöôïc töø hai chai caáy sinh ñöôïc caáy töø hai chai caáy maùu maùu caáy töø moät beänh nhaân. khaùc nhau treân cuøng moät beänh nhaân. Traû lôøi keát quaû caáy maùu döông tính Taát caû caùc vi khuaån moïc ñöôïc trong chai caáy maùu ñeàu phaûi traû lôøi cho Baùc só ñieàu trò. Tham khaûo vôùi Baùc só laâm saøng ñeå ruùt kinh nghieäm trong caùc tröôøng hôïp ngoaïi nhieãm. Caùc vi khuaån nghi laø ngoaïi nhieãm, khoâng caàn thieát phaûi laøm khaùng sinh ñoà vaø thoâng baùo cho Baùc só bieát söï nghi ngôø naøy. Phaûi thöôøng xuyeân thoâng baùo cho baùc só laâm saøng bieát caùc keát quaû taïm thôøi baát cöù khi naøo thaáy coù daáu hieäu vi khuaån moïc baèng caùc phieáu traû lôøi keát quaû taïm thôøi. Caâu hoûi oân taäp 1. Haõy cho bieát khi naøo moät beänh nhaân caàn phaûi ñöôïc caáy maùu? 2. Caáy maùu cho beänh nhaân vaøo thôøi ñieåm naøo laø toát nhaát? Caàn phaûi caáy bao nhieâu laàn? 3. Theå tích maùu ñöôïc caáy laø bao nhieâu vaø tyû leä maùu ñöôïc caáy so vôùi moâi tröôøng caáy maùu neân laø bao nhieâu thì toát? 4. Moâi tröôøng caáy maùu toát nhaát? Khaùng ñoâng baèng gì laø toát nhaát vaø taïi sao? 5. Chai moâi tröôøng caáy maùu thích hôïp nhaát cho caùc beänh vieän hieän nay taïi Vieät Nam laø loaïi naøo? Phaân tích caùc öu khuyeát ñieåm cuûa chai caáy maùu naøy? 6. Haõy cho bieát caùch theo doõi moät chai caáy maùu 2 phase trong phoøng thí nghieäm? Daáu hieäu naøo cho bieát chai caáy maùu döông tính (coù vi khuaån moïc)? Thôøi gian theo doõi chai caáy maùu cho ñeán khi traû lôøi ñöôïc keát quaû cuoái cuøng laø bao laâu? 7. Haõy cho bieát caùc vi khuaån thöôøng gaëp trong caáy maùu döông tính? 8. Laøm theá naøo coù theå nhaän bieát ñöôïc moät caáy maùu laø döông tính thaät söï hay do ngoaïi nhieãm? 17 Kyõ thuaät xeùt nghieäm vi sinh laâm saøng caùc beänh phaåm khaùc nhau CAÁY MAÙU – Caùc caâu hoûi thöôøng gaëp Treân thöïc teá, tyû leä caáy maùu döông tính taïi caùc beänh vieän raát thaáp, coù phaûi laø do chæ ñònh caáy maùu quaù roäng raõi khoâng? ¦ Thaät söï tyû leä caáy maùu döông tính thaáp taïi caùc beänh vieän khoâng phaûi do chæ ñònh caáy maùu quaù roäng raõi maø laïi laø do laâm saøng ít bao giôø nghó ñeán vieäc cho chæ ñònh caáy maùu sôùm ngay töø ñaàu. Laâm saøng chæ cho caáy maùu sau khi ñaõ thaát baïi ñieàu trò khaùng sinh vaø chính chæ ñònh caáy maùu quaù heïp naày ñaõ laøm cho tyû leä caáy maùu döông tính taïi caùc beänh vieän raát thaáp. ¦ Caáy maùu laø moät xeùt nghieäm vi sinh laâm saøng caàn phaûi thöïc hieän tröôùc caùc tröôøng hôïp beänh nhaân coù chaån ñoaùn laâm saøng nghi ngôø coù du khuaån huyeát taïm thôøi (nhieãm truøng hoâ haáp caáp...), nhieãm truøng huyeát, hay coù nguy cô nhieãm truøng huyeát (thöông haøn, nhieãm truøng tieåu, nhieãm truøng gan maät...). Caáy maùu cuõng caàn phaûi thöïc hieän treân caùc beänh nhaân coù caùc daáu hieäu nhieãm truøng maïch maùu hay tim maïch (vieâm valve tim caáp tính hay baùn caáp, vieâm noäi maïc maïch maùu...). Noùi chung chæ ñònh caáy maùu raát roäng raõi, coù theå gaàn nhö moät chæ ñònh laøm coâng thöùc baïch caàu tröôùc caùc beänh nhaân coù daáu chöùng nhieãm truøng. Thôøi ñieåm toát nhaát ñeå caáy maùu laø khi naøo, vaø neân caáy maùu maáy laàn? ¦ Toát nhaát laø caáy maùu tröôùc khi cho beänh nhaân duøng khaùng sinh heä thoáng. Tuy nhieân vaãn phaûi chæ ñònh caáy maùu trong caùc tröôøng hôïp beänh nhaân ñaõ duøng khaùng sinh maø vaãn coøn caùc daáu hieäu nhieãm truøng tieán trieån. ¦ Thôøi ñieåm caáy maùu toát nhaát laø luùc beänh nhaân ñang leân côn soát hay luùc beänh nhaân reùt run. Coù theå thöïc hieän hai laàn caáy maùu caùch nhau 1 giôø taïi 2 vò trí laáy maùu khaùc nhau (laàn ñaàu laáy maùu tay maët, laàn sau laáy maùu tay traùi chaúng haïn...) Neân laáy theå tích maùu laø bao nhieâu ñeå caáy? ¦ Theå tích maùu ñöôïc caáy laø 1/10 hay toái ña laø 1/5 theå tích moâi tröôøng caáy maùu. ¦ Ngöôøi lôùn, moãi laàn caáy, laáy 5-10ml maùu cho vaøo chai 50ml moâi tröôøng. Treû con coù theå töø 1ml ñeán 3ml cho chai 30 ñeán 50ml moâi tröôøng. Phöông tieän naøo hieän nay laø thích hôïp nhaát cho caùc beänh vieän ñeå caáy maùu? ¦ Phöông tieän caáy maùu thích hôïp nhaát cho ñieàu kieän cuûa caùc phoøng thí nghieäm laâm saøng hieän nay laø chai caáy maùu 2 phase do coâng ty Nam Khoa saûn xuaát. Chai caáy maùu naøy coù ñuû caùc öu ñieåm cuûa moät moâi tröôøng caáy maùu lyù töôûng, cuûa phöông phaùp caáy maùu taïi giöôøng thuaän tieän, cuûa phöông phaùp theo doõi ñeå phaùt hieän vi khuaån raát tieän lôïi. 18 Kyõ thuaät xeùt nghieäm vi sinh laâm saøng caùc beänh phaåm khaùc nhau Qui trình theo doõi caáy maùu ñöôïc thöïc hieän nhö theá naøo? Bao laâu sau thì laâm saøng seõ coù keát quaû caáy maùu? ¦ Ñeå theo doõi caáy maùu, caàn phaûi uû chai caáy maùu trong tuû aám 35-37oC lieân tuïc trong 5-7 ngaøy. Sau ngaøy ñaàu, phaûi caáy muø leân hoäp thaïch CA ñeå phaùt hieän ñöôïc caùc vi khuaån moïc nhanh vaø khoù thaønh khuùm treân maët thaïch nghieâng cuûa chai caáy maùu 2 phase, caùc ngaøy sau traùng phase loûng leân phase ñaëc ñeå caáy vi khuaån moïc trong phase ñaëc leân maët nghieâng. Baát cöù luùc naøo phaùt hieän ñöôïc vi khuaån moïc trong phase loûng hay treân phase ñaëc thì phaûi tieán haønh ñònh danh vaø khaùng sinh ñoà. Ngaøy theo doõi cuoái cuøng, phaûi caáy muø moät laàn nöõa leân thaïch CA ñeå ñaûm baûo khoâng coù vi khuaån moïc tröôùc khi traû lôøi keát quaû caáy maùu aâm tính. ¦ Moät qui trình caáy maùu vaø theo doõi caáy maùu ñeå traû lôøi keát quaû cho laâm saøng toái ña laø 7 ngaøy. Nhieàu tröôøng hôïp vi khuaån moïc nhanh, ta coù theå coù keát quaû trong voøng 48 giôø. Vì caáy maùu caàn phaûi coù thôøi gian nhö vaäy neân baát cöù luùc naøo chuùng ta phaùt hieän coù vi khuaån moïc treân chai caáy maùu thì phaûi traû lôøi keát quaû taïm thôøi cho laâm saøng tröôùc khi cho keát quaû chung cuoäc. Laøm theá naøo nhaän bieát ñöôïc moät chai caáy maùu döông tính laø do ngoaïi nhieãm ¦ Moät keát quaû caáy maùu döông tính do ngoai nhieãm coù theå nhaän bieát ñöôïc khi: (1) Caùc vi khuaån phaân laäp ñöôïc laø caùc vi khuaån hoaïi sinh nhö Bacillus subtilis, Bacillus cereus...; (2) Vi khuaån caáy ñöôïc treân hai chai caáy maùu treân cuøng moät beänh nhaân trong cuøng moät thôøi ñieåm hay trong hai thôøi ñieåm caùch nhau 30’ ñeán 1giôø laïi coù keát quaû khaùc nhau ¦ Moät keát quaû caáy maùu chaéc chaén laø döông tính thaät söï khi: (1) Vi khuaån caáy ñöôïc laø vi khuaån chaéc chaén gaây beänh, khoâng theå hoaïi sinh nhö: S. typhi, S. pneumoniae, N. meningitidis...; (2) Vi khuaån moïc raát nhanh, chæ 24 giôø sau khi caáy; (3) Vi khuaån caáy ñöôïc treân hai chai caáy maùu treân cuøng moät beänh nhaân cho keát quaû gioáng nhau; (4) Vi khuaån töø caáy maùu gioáng heät vi khuaån phaân laäp ñöôïc töø moät nhieãm truøng khaùc laø nguoàn goác gaây du khuaån huyeát hay nhieãm truøng huyeát. 19 Kyõ thuaät xeùt nghieäm vi sinh laâm saøng caùc beänh phaåm khaùc nhau Saûn phaåm lieân quan: Chai caáy maùu HAI PHASE Moâ taû ¦ Chai caáy maùu HAI PHASE (BIPHASIC) laø saûn phaåm töø ñeà taøi nghieân cöùu caáp boä cuûa TS. BS. Phaïm Huøng Vaân. Saûn phaåm naày chæ duøng moät laàn (disposable), khoâng duøng laïi ñöôïc. Caáu taïo (xem hình döôùi) goàm caùc thaønh phaàn sau: 1. Chai baèng nhöïa polystyrene. 2. Nuùt cao su ñeå choïc kim caáy maùu qua, laøm baèng cao su trung tính. 3. Naép vaën baèng nhöïa maøu ñoû ñeå môû naép chai caáy maùu caáy truyeàn khi ñaõ coù daáu hieäu vi khuaån moïc trong phase loûng hay treân beà maët phase ñaëc. 4. Naép che baèng nhöïa maøu xanh laù ñeå baûo veä phaàn nuùt cao su. 5. Phase ñaëc laø maët moâi tröôøng BHI agar (Difco, Biorad hay Merck). 6. Phase loûng laø BHI loûng (Difco, Biorad hay Merck) coù SPS (Sigma). 7. Vaùch ngaên phase ñaëc vaø phase loûng. ¦ Chai caáy maùu ñöôïc boïc trong maøng co, coù ghi lot vaø ngaøy saûn xuaát. Khi chöa duøng, baûo quaûn trong toái, nhieät ñoä phoøng thí nghieäm, vaø coù haïn duøng 2 naê m keå töø ngaøy saûn xuaát. Neáu baûo quaûn trong tuû laïnh, SPS seõ bò keát tuûa laïi, nhöng keát tuûa naày seõ tan sau khi uû trong tuû aám vaøi giôø. Caùch caáy maùu ¦ Xeù raùch maøng co, ruùt naép che ra khoûi naép vaën (khoâng vaën naép). ¦ Saùt truøng maët nuùt cao su cuûa naép vaën baèng coàn 70% roài chôø khoâ. ¦ Choïc kim caáy qua nuùt cao su, bôm 3-10ml maùu vaøo phase loûng. ¦ Ñaäy naép che laïi. Laéc ñeàu ñeå troän, traùng qua maët moâi tröôøng phase ñaëc. UÛ 35-37oC. Caùc öu ñieåm cuûa chai caáy maùu hai phase ¦ ¦ Traùnh ngoaïi nhieãm nhôø: · Khoâng caàn môû nuùt chai khi caáy maùu. · Caáy truyeàn ngay trong chai caáy maùu kín töø phase loûng qua phase ñaëc. Moâi tröôøng caáy maùu lyù töôûng vì: · Cheá töø moâi tröôøng BHI cuûa Difco, Biorad hay Merck. · Coù SPS vôùi caùc coâng duïng 20 Kyõ thuaät xeùt nghieäm vi sinh laâm saøng caùc beänh phaåm khaùc nhau ¦ - Khaùng ñoâng, nhôø ñoù vi khuaån khoâng bò baãy trong cuïc maùu ñoâng. - ÖÙc cheá thöïc baøo. - ÖÙc cheá boå theå. - ÖÙc cheá taùc ñoäng cuûa caùc khaùng sinh Aminoglycosides Taùch rôøi phase ñaëc khoûi phase loûng ñeå: · Neáu trong maùu coù chaát öùc cheá vi khuaån (khaùng sinh), chaát öùc cheá töø maùu hoøa vaøo phase loûng seõ seõ khoâng thaám qua phase ñaëc. Nhôø vaäy vi khuaån khoâng moïc trong phase loûng vaãn coù theå moïc trong phase ñaëc. · ¦ Laøm ñöôïc khaùng sinh ñoà tröïc tieáp töø chai caáy maùu döông tính. Tieát kieäm thôøi gian, coù theå laøm khaùng sinh ñoà tröïc tieáp töø chai caáy maùu döông tính baèng caùch duøng phase loûng laøm huyeàn dòch vi khuaån traûi leân maët thaïch Mueller Hinton ñeå laøm khaùng sinh ñoà, ñoïc keát quaû sau 6-8 giôø uû. 95% caùc tröôøng hôïp naøy coù keát quaû phuø hôïp vôùi phöông phaùp chuaån. Naép che Nuùt cao su Nuùt cao su Phase ñaëc Chai nhöïa Phase loûng Hình 1: Caáu taïo chai caáy maùu hai phase 21 Kyõ thuaät xeùt nghieäm vi sinh laâm saøng caùc beänh phaåm khaùc nhau Moät soá ñieåm caàn caân nhaéc ñeå löïa choïn chai caáy maùu 2 phase hieän ñang coù maët treân thò tröôøng vieät nam Chai caáy maùu 2 phase saûn xuaát trong nöôùc 1. Coâng ty saûn xuaát ñaït ISO 9001:2000, WHO-GMP/GLP (UKASS) 2. Khaùng ñoâng baèng SPS cuûa Sigma (Myõ). 3. Moâi tröôøng BHI cuûa Merck (Ñöùc), hay Biorad (Myõ) 4. Theå tích moâi tröôøng 50ml töông thích ñeå caáy maùu cho caû ngöôøi lôùn (5ml maùu) hay con nít (1-3ml) 5. Chai baèng nhöïa trong suoát, raát deã phaùt hieän khuùm vi khuaån moïc 6. Taùch rôøi phase ñaëc ra khoûi phase loûng neân khuùm vi khuaån seõ deã moïc vaø deã taùch rôøi. 7. Deã thao taùc trong thí nghieäm vì nheï, mieäng chai roäng deã cho voøng caáy vaøo beân trong ñeå laáy dòch caáy cuõng nhö khuùm vi khuaån. 8. Caùc vi khuaån khoù moïc nhö H. influenzae hay S. pneumoniae vaãn moïc ñöôïc deã daøng. Chai caáy maùu 2 phase cuûa AÁn Ñoä (Hi-Media) 1. Khoâng chaéc khaùng ñoâng baèng SPS cuûa Sigma (Myõ). 2. Moâi tröôøng BHI cuûa HiMedia (AÁn Ñoä), keùm xa veà chaát löôïng so vôùi BHI cuûa Merck hay Biorad 3. Theå tích moâi tröôøng <20ml chæ töông thích ñeå caáy maùu cho con nít (1-2ml). Muoán duøng caáy maùu cho ngöôøi lôùn thì phaûi duøng chai coù theå tích moâi tröôøng 50ml vôùi giaù thaønh cao hôn. 4. Chai baèng thuyû tinh daøy, khoù phaùt hieän khuùm vi khuaån moïc treân phase ñaëc vaø phase loûng. 5. Khoâng taùch rôøi phase ñaëc ra khoûi phase loûng neân khuùm vi khuaån seõ raát khoù moïc treân phase ñaëc vaø deã bò bong khoûi phase ñaëc khi thao taùc. Ngoaøi ra neáu beänh nhaân ñaõ duøng khaùng sinh thì khaùng sinh seõ thaám vaøo phase ñaëc vaø öùc cheá vi khuaån moïc treân phase ñaëc. 6. Raát khoù thao taùc trong thí nghieäm vì naëng, mieäng chai heïp khoù cho voøng caáy vaøo beân trong ñeå laáy dòch caáy cuõng nhö khuùm vi khuaån 7. Thöû nghieäm cho thaáy vi khuaån H. influenzae vaø S. pneumoniae raát khoù moïc trong chai caáy maùu naøy 22 Kyõ thuaät xeùt nghieäm vi sinh laâm saøng caùc beänh phaåm khaùc nhau Hình 2: Chai caáy maùu 2 phase coù vi khuaån moïc (traùi) vaø chai caáy maùu 2 phase chöa caáy beänh phaåm (phaûi) Hình 3: Chai caáy maùu 2 phase nöôùc ngoaøi duøng moâi tröôøng Hi-media cuûa AÁn Ñoä 23 Kyõ thuaät xeùt nghieäm vi sinh laâm saøng caùc beänh phaåm khaùc nhau D0 Sô ñoà 1: QUI TRÌNH VI SINH LAÂM SAØNG CAÁY MAÙU VÔÙI CHAI CAÁY MAÙU HAI PHASE D1 D1 Laéc troän, traùng leân phase ñaëc UÛ 37oC Neáu coù daáu hieäu VK moïc Neáu khoâng coù daáu hieäu VK moïc Qui trình A Qui trình B Thöïc hieän caáy muø Treân phase ñaëc khoâng VK moïc Laáy vaøi gioït moâi tröôøng Laáy vaøi gioït moâi tröôøng o UÛ tieáp 37 C, qua ñeâm Neáu treân phase ñaëc coù khuùm vi khuaån Ñònh danh, khaùng sinh ñoà CAXV hay BA. UÛ 37oC/CO2 Nhuoäm Gram Tieáp tuïc ñeán ngaøy 7 Neáu khoâng coù VK Chôø KQ caáy treân CAXV hay BA Coù VK moïc D2 Quan saùt chai caáy maùu moãi ngaøy, cho ñeán N5. Sau khi quan saùt,, laéc troän - traùng leân phase ñaëc. Sau ñoù tieáp tuïïc uû Neáu coù vi khuaån Laøm KSÑ tröïc tieáp töø phase loûng Khoâng coù VK moïc Ñònh danh, khaùng sinh ñoà Qui trình B KQ sô boä: KSÑ tröïc tieáp Keát quaû chung cuoäc Neáu coù daáu hieäu VK moïc Neáu khoâng coù daáu hieäu VK moïc D3-D5 Qui trình A Tröôùc khi traû keát quaû chung cuoäc, thöïc hieän caáy muø nhö qui trình B Keát quaû chung cuoäc sau 5 ngaøy: Caáy maùu (-) neáu khoâng coù VK moïc Caáy maùu (+) vôùi KQ ñònh danh vaø KSÑ Keát quaû chung cuoäc 24