Tài liệu Cấy kỵ khí

Kyõ thuaät xeùt nghieäm vi sinh laâm saøng caùc beänh phaåm khaùc nhau CAÁY KÎ KHÍ Muïc tieâu · Chæ ñònh laâm saøng ñöôïc ñeå caáy kî khí vaø caùc tröôøng hôïp naøo khoâng neân caáy kî khí vaø coù theå giuùp ñöôïc laâm saøng cho ñuùng chæ ñònh caáy kî khí vaø traùnh caùc chæ ñònh khoâng caàn thieát. · Thöïc hieän ñöôïc khaâu laáy beänh phaåm caáy kî khí moät caùch chính xaùc vaø hoaøn haûo nhôø vaäy taêng ñöôïc cô hoäi phaân laäp ñöôïc vi khuaån kî khí gaây beänh töø caùc beänh phaåm vì bieát ñöôïc caùc phöông tieän vaø caùc caùch laáy vaø chuyeân chôû caùc maãu beänh phaåm ñeå caáy kî khí. · Thöïc hieän ñöôïc caáy kî khí nhôø ñoù coù theå trieån khai ñöôïc xeùt nghieäm caáy kî khí taïi phoøng thí nghieäm laâm saøng taïi caùc beänh vieän vì bieát ñöôïc caùc phöông tieän caàn thieát vaø thích hôïp nhaát ñeå coù theå thöïc hieän ñöôïc xeùt nghieäm naøy. · Thöïc hieän ñöôïc ñaày ñuû qui trình caáy vaø theo doõi kî khí, ñoàng thôøi taïo ñöôïc moái lieân laïc vôùi laâm saøng trong quaù trình laøm xeùt nghieäm caáy kî khí. Chæ ñònh 1. Laâm saøng nghó ñeán nhieãm truøng kî khí khi Ö Dòch ró : hoâi thoái, coù hôi, coù maøu ñen; huyønh quang ñoû, haït sulfur. Ö Caùc nhieãm truøng gaàn nieâm maïc. Ö Veát thöông coù hoaïi töû, moâ daäp naùt, maøng giaû. Ö Vieâm noäi taâm maïc caáy maùu hieáu khí aâm nghieäm. Ö Nhieãm truøng ôû caùc beänh aùc tính, beänh coù phaù huûy moâ, beänh coù hö haïi maïch maùu. Ö Nhieãm truøng khi ñang duøng khaùng sinh Aminoglycosides. Ö Nhieãm truøng huyeát coù vieâm tónh maïch thuyeân taét, coù vaøng da, sau naïo thai, sau giaûi phaåu vuøng buïng. 2. Caùc beänh phaåm neân chæ ñònh caáy kî khí Taát caû caùc beänh phaåm laáy töø caùc nôi khoâng bò ngoaïi nhieãm vi khuaån thöôøng truù kî khí, kî khí tuøy nghi vaø hieáu khí: 106 Kyõ thuaät xeùt nghieäm vi sinh laâm saøng caùc beänh phaåm khaùc nhau Ö Veát thöông vaø aùp xe, huùt muû. Ö Moâ (sinh thieát, töû thieát, phaåu thuaät). Ö Caùc dòch cô theå (DNT, maøng phoåi, maøng buïng, maøng tim, dòch khôùp). Ö Maùu, tuûy xöông. Ö Dòch huùt khí quaûn qua da. Ö Dòch choïc huùt phoåi (cuõng nhö caùc dòch choïc huùt töø caùc nôi khaùc cuûa cô theå). Ö Caùc haït löu huyønh laáy töø beänh nhaân nghi nhieãm Actinomyces. Ö Nöôùc tieåu (choïc huùt qua da treân xöông mu, loå môû nieäu quaûn,thaåm tích, nieäu quaûn, phaåu thuaät môû baøng quang hay môû thaän). Ö Nieäu duïc (chæ laáy töø caùc nôi khoâng coù vi khuaån kî khí thöôøng truù). Ö Ruoät non (blind loop vaø caùc hoäi chuùng keùm haáp thu töông töï). Ö Phaân hay beänh phaåm töø daï daøy ruoät (ñeå phaùt hieän ñoäc toá vaø caáy phaùt hieän caùc vi khuaån nghi ngôø gaây beänh nhö Clostridium difficile, C. perfringens vaø C. botulinum). 3. Caùc beänh phaåm khoâng neân chæ ñònh caáy kî khí Do khoâng theå phaân bieät ñöôïc taùc nhaân gaây beänh vaø vi khuaån thöôøng truù nhö: Ö Queät hoïng hay muõi haàu, queät nöôùu raêng. Ö Ñaøm, dòch huùt noäi soi pheá quaûn khoâng laáy baèng oáng thoâng coù hai noøng vaø coù baûo veä. Ö Caùc dòch daï daøy vaø ruoät non (tröø tröôøng hôïp blind loop vaø caùc hoäi chöùng töông töï), phaân (tröø tröôøng hôïp tìm ñoäc toá vaø phaùt hieän caùc clostridia gaây beänh), queät haäu moân, maïch löôn töø ruoät giaø ra da, vaø thoâng noái ruoät giaø daï daøy (colostomy stomata). Ö Caùc beänh phaåm laáy töø beà maët caùc veát loeùt do naèm laâu, caùc queät töø caùc beà maët khaùc, ñöôøng daãn töø xoang (sinus tract), vaø caùc hoaïi töû (eschar). Ö Beänh phaåm laáy gaàn da vaø nieâm maïc baèng caùc phöông phaùp khoâng thích hôïp, deã bò ngoaïi nhieãm. Ö Nöôùc tieåu (voided urine), queät aâm ñaïo hay coå töû cung. 107 Kyõ thuaät xeùt nghieäm vi sinh laâm saøng caùc beänh phaåm khaùc nhau Caùc phöông phaùp laáy beänh phaåm ñeå caáy kî khí ¦ Toát nhaát laø beänh phaåm sau khi laáy phaûi ñöôïc cho ngay vaøo trong moâi tröôøng chuyeân chôû chuyeân duøng nhö Carryport (duøng caëp tube ñuõa taêm boâng voâ truøng/tube ñuõa Carryport). ¦ Beänh phaåm coù theå ñöôïc laáy baèng taêm boâng voâ truøng ñöa saâu vaøo trong moâi tröôøng chuyeân chôû. Hay sau khi cho vaøo moâi tröôøng chuyeân chôû thì duøng taêm boâng voâ truøng ñaåy saâu vaøo beân trong moâi tröôøng. ¦ Caùc beänh phaåm khaùc nhö DNT, chaát dòch, sau khi huùt vaøo oáng kim, ñaäy chaët naép kim laïi vaø göûi nguyeân ñeán PTN. Qui trình vi sinh laâm saøng khaûo saùt maãu kî khí Ngaøy 1: 1 Maãu ñöôïc laáy vaøo moâi tröôøng chuyeân chôû kî khí Ñoù laø Carryport (Nam Khoa); tröôøng hôïp dòch hay muû, coù theå huùt baèng oáng chích insulin khoâng cho boït khí laãn vaøo roài mang thaúng ñeán PTN. 2. Phoøng thí nghieäm phaûi tieán haønh khaûo saùt ngay theo caùc böôùc sau Ö Caáy vaøo caùc moâi tröôøng phaân laäp kî khí vaø/hay hieáu khí: ­ Caáy hieáu khí: BA hay BANg, EMB hay MC. BA uû trong bình neán, MC hay EMB ôû khí tröôøng bình thöôøng. Theo doõi theo qui trình caùc maãu beänh phaåm caáy hieáu khí. ­ Caáy kî khí: BA kî khí (BAYK) vaø BAYK coù phenyl Ethyl Alcohol (BAYK-PEA) hay BAYK coù Nalidixic acid (BANg). UÛ trong bình hay tuùi kî khí (vd: Genbox cuûa bio-Meùrieux) vaø khí tröôøng kî khí ñöôïc taïo ra baèng phöông phaùp hoaù hoïc (vd: bao Genbox anaer cuûa bio-Meùrieux khoâng caàn duøng xuùc taùc hay bao Gaspak cuûa BD vôùi xuùc taùc Pallidium-aluminium). Bình uû kî khí ñöôïc giöõ trong tuû aám 37oC trong 48 giôø. Ö Laøm pheát nhuoäm Gram beänh phaåm, ghi nhaän söï hieän dieän cuûa caùc vi khuaån trong maãu tröôùc khi coù keát quaû caáy. Traû lôøi keát quaû sô boä cho baùc só ñieàu trò qua ñieän thoaïi hay qua phieáu traû lôøi keát quaû taïm thôøi. 108 Kyõ thuaät xeùt nghieäm vi sinh laâm saøng caùc beänh phaåm khaùc nhau Ngaøy 3: (vì phaûi uû bình kî khí treân 48 giôø) Ö Môû bình kî khí hay tuùi kî khí. Quan saùt caùc maët thaïch, ghi nhaän caùc loaïi khuùm vaø hình thaùi caùc khuùm. Laøm pheát nhuoäm Gram khaûo saùt döôùi kính hieån vi. Ö Thöïc hieän caáy laïi thuaàn khieát caùc khuùm trong moâi tröôøng BAYK/uû kî khí, ñoàng thôøi laøm thöû nghieäm loaïi tröø vi khuaån phaân laäp ñöôïc laø YK tuøy nghi, HK tuyeät ñoái baèng caùch caáy theâm treân maët thaïch BA/uû bình neán. Ö Traû lôøi theâm keát quaû sô boä cho laâm saøng. Ngaøy 4 hay 5: Ö Quan saùt BA/uû bình neán. Neáu khoâng coù vi khuaån moïc thì vi khuaån phaân laäp ñöôïc laø YK tuyeät ñoái. Ö Môû bình kî khí. Laáy caùc khuùm vi truøng treân thaïch BAYK ñaõ xaùc ñònh laø kî khí tuyeät ñoái. Laøm pheát nhuoäm Gram quan saùt hình daùng vi khuaån qua kính hieån vi. Ö Tieán haønh qui trình ñònh danh vôùi API 20A vaø laøm khaùng sinh ñoà vôùi ATB-ANA, uû kî khí 24-36 giôø. Neáu khoâng coù API 20A thì coù theå tieán haønh ñònh danh kî khí theo qui trình kinh ñieån vôùi moät soá moâi tröôøng vaø phaûn öùng sinh hoaù ñaëc bieät. Ö Traû lôøi keát quaû chung cuoäc cho laâm saøng sau khi ñoïc keát quaû ñònh danh vaø khaùng sinh ñoà. Caùc phöông phaùp taïo khí tröôøng khoâng coù O2 (oxy phaân töû) ñeå caáy kî khí Phöông phaùp duøng bao sinh khí CO2 vaø khöû khí O2 trong bình uû hay trong bao uû: Phöông phaùp naøy duøng moät tuùi kín chöùa moät bao hoaù chaát maø khi tuùi kín naøy bò xeù ra ñeå bao hoaù chaát tieáp xuùc vôùi khoâng khí thì seõ xaõy ra phaûn öùng hoaù hoïc khöû O2 trong khoâng khí vaø sinh ra khí CO2 vôùi tyû leä 5% trong bình uû hay tuùi uû töông öùng vôùi khaû naêng khöû O2 cuûa bao hoaù chaát. Haõng bio-Meùrieux coù ñöa ra thò tröôøng saûn phaåm coù coâng duïng nhö treân vaø coù teân laø Genbox-anaer duøng cho bình uû cho khoaûng 10 hoäp thaïch phaân laäp vaø Genbag-anaer daønh cho tuùi uû cho khoaûng 2 hoäp thaïch phaân laäp. Caùc saûn phaåm naøy raát deã daøng söû duïng vì khoâng caàn phaûi cho nöôùc vaøo tuùi hay laø phaûi duøng chaát xuùc taùc. Trong daân duïng chuùng ta coù theå thaáy saûn phaåm coù coâng duïng khöû O2 (nhöng khoâng sinh CO2) trong caùc tuùi baùnh trung thu nhaèm muïc 109 Kyõ thuaät xeùt nghieäm vi sinh laâm saøng caùc beänh phaåm khaùc nhau ñích giöõ baùnh trung thu ôû ñieàu kieän kî khí nhôø vaäy maø baûo quaûn ñöôïc baùnh khoâng bò naám moác trong thôøi gian daøi. Phöông phaùp duøng bao sinh khí CO2 vaø H2 ñeå H2 khöû O2 trong bình uû nhôø chaát xuùc taùc: Haõng BD (Myõ) ñöa ra saûn phaåm coù teân laø Gaspak hoaït ñoäng theo nguyeân taéc naøy. Gaspak laø moät tuùi kín chöùa hai vieân hoaù chaát maø khi moät goùc treân cuûa tuùi kín naøy bò xeù ra vaø cho vaøo ñoù 10ml nöôùc thì nöôùc seõ thaám daàn vaøo hai vieân hoaù chaát ñeå coù moät vieân sinh ra khí CO2 vaø moät vieân sinh khí H2. Khí H2 sinh ra seõ nhôø chaát xuùc taùc (laø caùc vieân ñaù pallidium-aluminium gaén treân naép bình, ñöôïc goïi laø xuùc taùc laïnh; hay laø voøng daây baïch kim nung noùng nhôø ñieän trôû cuõng gaén treân naép bình, ñöôïc goïi laø xuùc taùc noùng) phaûn öùng vôùi O2 trong khoâng khí bình uû thaønh H2O baùm vaøo thaønh bình. Moät löu yù cuûa phöông phaùp naøy khi duøng caùc vieân ñaù xuùc taùc pallidium-aluminium laø phaûi saáy khoâ caùc vieân ñaù naøy 180oC trong voøng 1 giôø ngay tröôùc khi söû duïng hay sau khi söû duïng vaø sau ñoù giöõ trong caùc bình kín (dessicator) coù silicagel huùt aåm vì caùc vieân ñaù naøy chæ xuùc taùc phaûi öùng keát hôïp O2 vôùi H2 khi chuùng ôû daïng khan nöôùc. Moät baát tieän nöõa laø caùc tuùi Gaspak khoâng theå chuyeân chôû ñöôïc baèng ñöôøng haøng khoâng vì nguy cô gaây chaùy noå neân ngöôøi söû duïng phaûi ñaët haøng tröôùc khaù laâu môùi coù. Phöông phaùp duøng bình khí CO2 vaø bình khí H2 phoái troän laïi ñeå thay khoâng khí trong bình uû, sau ñoù chaát xuùc taùc seõ keát hôïp H2 vôùi O2 ñeå khöû hoaøn toaøn O2 trong bình uû: Phöông phaùp naøy reõ tieàn nhaát nhöng muoán aùp duïng thì phaûi trang bò cho ñaày ñuû caùc bình cung caáp H2 vaø O2, maùy troän khí ñeå troän H2 vaø CO2 töø hai bình caáp khí, vaø boâm chaân khoâng noái vôùi bình uû. Sau khi cho caùc hoäp thaïch ñaõ caáy beänh phaåm vaøo trong bình uû, phaûi thöïc hieän qui trình thay khoâng khí trong hình uû baèng hoån hôïp khí nhö sau: (1) Ñaäy chaët bình uû roài noái voøi caáp khí vaø voøi huùt chaân khoâng vaøo bình qua naép bình, ñoùng khoaù voøi caáp khí vaø môû khoaù voøi huùt roài baät maùy huùt chaân khoâng ñeå huùt khoâng khí ra khoûi bình cho ñeán aùp löïc ñaït <10-2 thì khoaù voøi. (2) Môû khoaù voøi caáp khí ñeå cung caáp hoån hôïp khí vaøo bình uû cho ñeán khi aùp löïc khí trong bình trôû laïi bình thöôøng thì ñoùng voøi caáp khí. (3) Tieáp tuïc laïi qui trình naøy theâm vaøi laàn nöõa ñeå ñaûm baûo khoâng khí trong bình ñaõ ñöôïc thay hoaøn toaøn baèng hoån hôïp khí. Hoån hôïp khí naøy vaãn coù theå coøn O2 vì khoù coù theå coù ñöôïc caùc bình caáp khí CO2 vaø bình caáp khí H2 khoâng bò taïp nhieãm O2, tuy nhieân sau vaøi giôø khí O2 trong hoãn hôïp khí trong bình seõ bò khöû hoaøn toaøn nhôø caùc xuùc taùc noùng hay xuùc taùc laïnh gaén ôû naép bình. Cuõng nhö phöông phaùp duøng bao Gaspak, neáu 110 Kyõ thuaät xeùt nghieäm vi sinh laâm saøng caùc beänh phaåm khaùc nhau Ñoàng hoà ño aùp löïc Khoùa ñoùng môû Khoùa ñoùng môû Voøi noái vôùi maùy troän khí Voøi noái vôùi maùy huùt chaân khoâng Xuùc taùc noùng hay laïnh OÁng chæ thò kî khí Hình 32: Caáu truùc moät bình uû kî khí duøng phöông phaùp thay khí chuùng ta duøng xuùc taùc laïnh thì phaûi khöû nöôùc xuùc taùc laïnh baèng caùch saáy 180oC trong hôn moät giôø ñeå ñaûm baûo xuùc taùc hoaït ñoäng toát. Hieän nay coù maùy troän khí thöïc hieän vieäc huùt chaân khoâng cua bình vaø cho khí vaøo bình moät caùch hoaøn toaøn töï ñoäng, ví duï maùy Anoxomat mark II cuûa Haø Lan (Hình 33) vaø nhôø vaäy ngöôøi laøm xeùt nghieäm khoâng caàn phaûi thöïc hieän caùc ñoäng taùc môû, ñoùng vane xaû vaø huùt khí nöõa. Chæ thò kî khí Chæ thò kî khí laø moät phöông tieän giuùp chuùng ta coù theå kieåm tra ñöôïc laø trong bình kî khí thaät söï ñaõ hoaøn toaøn heát O2 chöa. Caùc chæ thò kî khí thöôøng hoaït ñoäng döïa treân nguyeân taéc khöû maøu cuûa moät chaát maøu khi chaát maøu naøy ôû daïng khöû vaø coù maøu khi ôû daïng oxid hoaù. Caùc chaát maøu coù ñaëc tính nhö vaäy laø Methylene blue vaø Resazurin vaø ñaây cuõng laø hai chaát thöôøng ñöôïc cho vaøo moâi tröôøng Thioglycolate hay moâi tröôøng chuyeân chôû beänh phaåm ñeå caáy kî khí cuõng vôùi muïc ñích cho bieát caùc moâi tröôøng naøy coù ôû tình traïng khöû O2 trong phaàn saâu döôùi beà maët 111 Kyõ thuaät xeùt nghieäm vi sinh laâm saøng caùc beänh phaåm khaùc nhau cuûa moâi tröôøng hay khoâng ñeå saün saøng söû duïng. Neáu ôû phaàn saâu cuûa oáng moâi tröôøng coù maøu thì ngöôøi ta phaûi ñun caùch thuyû chuùng ñeå ñuoåi heát O2 (khi ñoù phaàn saâu cuûa moâi tröôøng seõ maát maøu) vaø ñeå nguoäi roài môùi söû duïng. Chuùng ta coù theå töï pha chæ thò maøu ñeå kieåm tra tình traïng kî khí cuûa bình uû, nhöng ñôn giaûn nhaát laø chuùng ta coù theå duøng moät oáng moâi tröôøng chuyeân chôû kî khí hay moät oáng moâi tröôøng thioglycollate ñeå laøm chæ thò kî khí. Caùch söû duïng laø tröôùc heát phaûi ñun caùch thuyû caùc oáng moâi tröôøng naøy ñeå ñuoåi heát O2 khoûi moâi tröôøng vaø sau ñoù ñeå nguoäi, luùc naøy phaàn maët oáng moâi tröôøng seõ coù maøu trôû laïi. Nôùi loûng naép oáng moâi tröôøng vaø cho vaøo bình uû kî khí tröôùc khi ñaây naép. Bình uû kî khí ñöôïc coi laø kî khí hoaøn toaøn khi beà maët caùc oáng moâi tröôøng naøy maát maøu hoaøn toaøn sau khi tieán haønh uû kî khí khoaûng 1-2 giôø. Hình 33: Maùy Axonomat Mark II cuûa Haø Lan ñeå taïo khí tröôøng kî khí Caâu hoûi oân taäp 1. Cho bieát laâm saøng neân cho chæ ñònh caáy kî khí tröôùc caùc tröôøng hôïp naøo? 2. Caùc beänh phaåm naøo coù theå laáy ñeå laøm xeùt nghieäm tìm vi khuaån kî khí?. Caùc beänh phaåm naøo khoâng neân cho laøm xeùt nghieäm tìm vi khuaån kî khí gaây beänh, phaân tích lyù do taïi sao? 3. Cho bieát caùc caùch laáy vaø chuyeân chôû beänh phaåm ñeå laøm xeùt nghieäm tìm vi khuaån kî khí vaø phaân tích lyù do taïi sao?. 4. Cho bieát qui trình caáy vaø theo doõi caáy kî khí ñöôïc thöïc hieän trong maáy ngaøy vôùi caùc buôùc tieán haønh nhö theá naøo cho töøng ngaøy? 112 Kyõ thuaät xeùt nghieäm vi sinh laâm saøng caùc beänh phaåm khaùc nhau CAÁY MAÃU BEÄNH PHAÅM KÎ KHÍ Caùc caâu hoûi thöôøng gaëp Moät soá baùc só laâm saøng muoán tìm taùc nhaân vi khuaån kî khí gaây vieâm phoåi. Yeâu caàu naøy coù hôïp lyù khoâng, vaø phoøng thí nghieäm coù neân ñaùp öùng yeâu caàu naøy khoâng? ¦ Thöïc teá coù moät soá baùc só coù yeâu caàu naøy, tuy nhieân nhö ñaõ trình baøy laø caáy kî khí khoâng neân thöïc hieän treân caùc beänh phaåm ñaøm hay dòch röûa khí quaûn vì ñaây laø caùc maãu thöû taïp nhieãm, khoâng theå phaân bieät ñöôïc vi khaån kî khí gaây beänh vôùi vi khuaån kî khí taïp nhieãm. Do vaäy, neáu muoán tìm taùc nhaân vi khuaån kî khí gaây vieâm phoåi thì phaûi coù phöông tieän laáy ñöôïc beänh phaåm laø ñaøm laáy qua noäi soi baèng oáng thoâng coù hai noøng vaø coù baûo veä. ¦ Tuy nhieân cuõng caàn phaûi bieát raèng taùc nhaân gaây vieâm phoåi coäng ñoàng raát hieám khi laø vi khuaån kî khí, maø thöôøng laø S. pneumoniae, H. influenzae, vaø M. catarrhalis....Taùc nhaân gaây vieâm phoåi beänh vieän cuõng vaäy, thöôøng laø S. aureus, caùc tröïc khuaån Gram [-] ñöôøng ruoät hay khoâng leân men. Do vaäy theo chuùng toâi nghó yeâu caàu tìm vi khuaån kî khí gaây vieâm phoåi laø khoâng hôïp lyù laém. Chæ neân nghó ñeán taùc nhaân vi khuaån kî khí trong caùc tröôøng hôïp vieâm phoåi taét ngheõn (do hít dò vaät hay do ñaøm quaù ñaëc vaø nhieàu bít laáy khí quaûn trong caùc tröôøng hôïp COPD naëng), caùc tröôøng hôïp vieâm phoåi coù keøm aùp xe phoåi. Trong caùc tröôøng hôïp naøy beänh phaåm toát nhaát laø choïc huùt phoåi qua thaønh ngöïc ñeå huùt laáy muû aùp xe hay caùc chaát dòch vuøng nhu moâ phoåi bò toån thöông. Coù nhieàu tröôøng hôïp beänh nhaân coù daáu hieäu nhieãm truøng huyeát roõ raøng nhöng caáy maùu vaãn bò aâm tính. Coù phaûi nhö vaäy laø beänh nhaân coù theå bò nhieãm truøng huyeát vi khuaån kî khí khoâng? ¦ Coù nhieàu tröôøng hôïp nhö vaäy, nhöng khoâng phaûi taát caû ñeàu laø do nhieãm truøng vi khuaån kî khí maø coøn coù theå laø do beänh nhaân bò nhieãm truøng taïi choã naøo ñoù maø vi khuaån khoâng vaøo maùu vaø trieäu chöùng beänh lyù gioáng nhieãm truøng huyeát laø do phaûn öùng toaøn thaân cuûa cô theå ñoái vôùi tình traïng nhieãm truøng naøy. ¦ Ñeå coù theå caáy maùu kî khí, coù theå caáy maùu trong moâi tröôøng ñaëc bieät, ñoù laø caùc chai moâi tröôøng thioglycolate. Caùc chai caáy maùu naøy ñöôïc cheá töø moâi tröôøng thioglycolate loûng laø moâi tröôøng ñuû boå döôõng vaø coù ñuû chaát khöû ñeå duy trì tình traïng kî khí trong moâi tröôøng. 113 Kyõ thuaät xeùt nghieäm vi sinh laâm saøng caùc beänh phaåm khaùc nhau Taïi sao chuùng ta khoâng söû duïng phöông phaùp caáy khuùm vi khuaån naøy treân oáng thaïch nghieâng saâu ñeå coù theå phaân bieät ñöôïc moät khuùm vi khuaån moïc treân maët thaïch phaân laäp uû kî khí laø khuùm vi khuaån kî khí hay kî khí tuyø nghi? ¦ OÁng thaïch nghieâng saâu ñöôïc cheá töø moâi tröôøng thaïch thioglycolate vaø ñöôïc laøm ñaëc trong oáng sau khi khöû truøng ñeå coù moät phaàn saâu vaø moät phaàn nghieâng nhö oáng moâi tröôøng KIA hay TSI. Ngöôøi ta caáy vaøo oáng thaïch nghieâng nhö caáy vaøo oáng thaïch KIA hay TSI, töùc laø sau khi laáy maàm caáy laø khuùm vi khuaån leân que hay voøng caáy, ñaâm saâu vaøo phaàn saâu vaø sau ñoù caáy zic-zaéc treân phaàn maët nghieâng. UÛ oáng moâi tröôøng trong ñieàu kieän hieáu khí qua ñeâm hay 24 giôø. Quan saùt vi khuaån moïc trong oáng, neáu chæ moïc ôû phaàn saâu maø khoâng moïc ñöôïc treân maët nghieâng thì ñoù laø vi khuaån kî khí. Neáu vi khuaån moïc ñöôïc treân caû maët nghieâng laãn döôùi phaàn saâu thì ñoù laø vi khuaån kî khí tuøy nghi. ¦ Tuy nhieân vì ña soá Streptococci khoâng theå moïc ñöôïc treân maët thaïch thioglycolate duø chuùng coù laø kî khí tuyø nghi, do vaäy thöû nghieäm naøy coù theå khoâng phaân bieät ñöôïc Streptococci kî khí vôùi Streptococci kî khí tuyø nghi. Ñaây chính laø moät lyù do giaûi thích taïi sao coù moät vaøi coâng trình nghieân cöùu vi khuaån kî khí laïi cho keát quaû khaùng sinh ñoà coù tyû leä ñeà khaùng quaù cao khaùng sinh Metronidazol vì coù theå trong caùc coâng trình naøy caùc taùc giaû ñaõ cho caùc chuûng Streptococci kî khí tuyø nghi thaønh Streptococci kî khí. Ñoái vôùi phoøng thí nghieäm khoâng coù phöông tieän caáy kî khí, laøm theá naøo coù theå nhaän bieát ñöôïc coù taùc nhaân vi khuaån kî khí trong beänh phaåm? ¦ Duø khoâng coù phöông tieän caáy kî khí nhöng phoøng thí nghieäm vaãn coù theå nhaän bieát ñöôïc söï hieän dieän cuûa vi khuaån kî khí baèng caùch song song vôùi qui trình caáy hieáu khí (caáy khoâng kî khí ), luoân caáy maãu vaøo moät oáng moâi tröôøng thòt baèm (choped meat) hay oáng moâi tröôøng thioglycolate. Neáu maãu caáy hieáu khí khoâng coù vi khuaån moïc maø trong caùc oáng moâi tröôøng treân laïi ñuïc vi khuaån thì raát coù khaû naêng coù vi khuaån kî khí, luùc ñoù chuùng ta seõ tieán haønh nhuoäm Gram ñeå traû lôøi cho laâm saøng keát quaû nhuoäm Gram vaø caùc nhaän xeùt cuûa mình. ¦ Ñeå ñaûm baûo caùc oáng thioglycolate vaø oâng thòt baêm hoaøn toaøn khöû heát O2 trong phaàn saâu, tröôùc khi cho beänh phaåm vaøo moâi tröôøng ngöôøi ta phaûi ñun soâi caùc oâng moâi tröôøng naøy trong 10 phuùt ñeå ñuoåi heát O2 ra khoûi moâi tröôøng vaø sau ñoù ñeå nguoäi roài môùi caáy beänh phaåm vaøo. 114 Kyõ thuaät xeùt nghieäm vi sinh laâm saøng caùc beänh phaåm khaùc nhau Caáy phaân laäp treân moâi tröôøng BAYK vaø BAYK+PEA/BAYKNg. Beänh phaåm caáy kî khí phaûi ñöôïc giöõ trong moâi tröôøng chuyeân chôû chuyeân duøng laø CARRYBAC D0 UÛ kî khí trong bình kî khí vôùi bao Genbox-anaer. Ñeå trong tuû aám 37o C qua 2 ñeâm D1 Choïn khuùm vi khuaån, caáy ziczac treân hai maët thaïch BAYK Moät uû bình neán 37oC qua ñeâm Moät uû kî khí 37oC trong 24h D2 Choïn vi khuaån chæ moïc kî khí, khoâng moïc trong bình neán Thöïc hieän ñònh danh vôùi API 20A vaø khaùng sinh ñoà vôùi ATB-ANA. UÛ kî khí/37oC/24 giôø D3 Sô ñoà 11: QUI TRÌNH VI SINH LAÂM SAØNG CAÙC MAÃU KHAÛO SAÙT KÎ KHÍ Ñoïc keát quaû chung cuoäc: Ñònh danh vaø khaùng sinh ñoà 115