Tài liệu Các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định mua căn hộ của kenton residences

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH NGUYỄN THỊ THANH THẢO CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN QUYẾT ĐỊNH CHỌN TRƯỜNG CỦA HỌC VIÊN CAO HỌC TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ Tp. Hồ Chí Minh – Năm 2013 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH NGUYỄN THỊ THANH THẢO CÁC NHÂN TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN QUYẾT ĐỊNH CHỌN TRƯỜNG CỦA HỌC VIÊN CAO HỌC TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH Chuyên ngành: Quản trị kinh doanh Mã số: 60340102 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: GS.TS NGUYỄN ĐÔNG PHONG Tp. Hồ Chí Minh – Năm 2013 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn: “Các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định chọn trường của học viên cao học trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh”, là kết quả của quá trình nghiên cứu của riêng tôi, ngoài các phần và số liệu tham khảo như đã trích dẫn. Các số liệu điều tra, kết quả nghiên cứu đưa ra trong luận văn là trung thực và chưa từng được công bố trong bất kỳ công trình nghiên cứu nào đã có từ trước. Ngoài ra, để hoàn thành bài luận văn này, tôi xin chân thành cảm ơn: Các Thầy/Cô Trường Đại học Kinh tế thành phố Hồ Chí Minh đã tận tình chỉ dạy và truyền đạt cho tôi nhiều kiến thức có giá trị trong suốt quá trình tôi học tập tại Trường, đặc biệt, là thầy GS.TS Nguyễn Đông Phong – Hiệu trưởng Trường Đại học Kinh tế thành phố Hồ Chí Minh, người đã hết lòng hướng dẫn, góp ý và hỗ trợ tôi trong thời gian tôi thực hiện bài luận văn thạc sĩ. Các Thầy/Cô Trường Đại học Tài chính – Marketing đã cung cấp cho tôi nhiều tài liệu quý và có nhiều góp ý giúp tôi hoàn thành bài luận văn này. Các đồng nghiệp tại Trường Đại học Tài chính – Marketing đã giúp tôi điều tra dữ liệu sơ cấp tại Trường Đại học Tài chính – Marketing, Trường Đại học Mở thành phố Hồ Chí Minh, Trường Đại học Kinh tế - Luật, Trường Đại học Kinh tế thành phố Hồ Chí Minh. Cuối cùng, tôi gửi lời cảm ơn tới gia đình và bạn bè các lớp cao học tại 4 trường tôi tiến hành khảo sát đã hỗ trợ tôi trong suốt quá trình tôi học tập tại trường và trong thời gian tôi thực hiện bài luận văn thạc sĩ. Mặc dù đã cố gắng hết sức để thực hiện bài luận văn này, tuy nhiên sẽ không tránh khỏi những thiếu sót, rất mong nhận được những ý kiến đóng góp chân thành của quý Thầy/Cô và bạn đọc. Tp.Hồ Chí Minh, tháng 10 năm 2013 Người viết Nguyễn Thị Thanh Thảo MỤC LỤC TRANG PHỤ BÌA LỜI CAM ĐOAN MỤC LỤC DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT DANH MỤC BẢNG BIỂU DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ, ĐỒ THỊ CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN .................................................................................. 1 1.1. Lý do chọn đề tài .......................................................................................... 1 1.2. Mục tiêu nghiên cứu ..................................................................................... 3 1.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ................................................................ 3 1.4. Phương pháp nghiên cứu .............................................................................. 4 1.5. Ý nghĩa thực tiễn của đề tài .......................................................................... 5 1.6. Kết cấu của luận văn ..................................................................................... 5 Tóm tắt ................................................................................................................... 5 CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU ................... 7 2.1. Giới thiệu ...................................................................................................... 7 2.2. Cơ sở lý thuyết .............................................................................................. 7 2.3. Một số nghiên cứu về quyết định chọn trường đại học ................................ 8 2.4. Mô hình các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định chọn trường của học viên cao học trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh ...................................................... 10 2.4.1. Đặc điểm về đào tạo trình độ thạc sĩ ở Việt Nam ................................... 10 2.4.2. Đề xuất mô hình và các giả thuyết nghiên cứu ....................................... 13 2.4.2.1. Giả thuyết nghiên cứu .......................................................................... 13 a) Nhóm tham khảo ............................................................................................ 13 b) Đặc điểm của trường đại học ......................................................................... 14 c) Sở thích, khả năng của học viên .................................................................... 15 d) Yếu tố liên quan đến công việc...................................................................... 15 e) Môi trường xã hội của trường đại học ........................................................... 16 2.4.3. Mô hình nghiên cứu:................................................................................ 17 Tóm tắt ................................................................................................................. 18 CHƯƠNG 3: THIẾT KẾ NGHIÊN CỨU ........................................................... 19 3.1. Giới thiệu .................................................................................................... 19 3.2. Thiết kế nghiên cứu .................................................................................... 19 3.2.1. Nghiên cứu định tính ............................................................................... 19 3.2.2. Nghiên cứu định lượng ............................................................................ 19 3.2.2.1. Kích thước mẫu .................................................................................... 19 3.2.2.2. Phương pháp phân tích dữ liệu ............................................................. 20 3.2.3. Quy trình nghiên cứu ............................................................................... 22 3.3. Điều chỉnh thang đo .................................................................................... 25 3.3.1. Thang đo Nhóm tham khảo ..................................................................... 27 3.3.2. Thang đo Đặc điểm cố định của trường đại học ..................................... 27 3.3.3. Danh tiếng của trường đại học ................................................................ 28 3.3.4. Đặc điểm của chương trình học ............................................................... 28 3.3.5. Sở thích, khả năng của học viên .............................................................. 28 3.3.6. Kỳ vọng của học viên .............................................................................. 29 3.3.7. Thang đo yếu tố liên quan đến công việc ................................................ 29 3.3.8. Môi trường xã hội của trường đại học ..................................................... 30 3.3.9. Quyết định chọn trường ........................................................................... 30 3.4. Hiệu chỉnh mô hình và giả thuyết nghiên cứu ............................................ 31 3.5. Đánh giá sơ bộ thang đo ............................................................................. 33 Tóm tắt ................................................................................................................. 37 CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN............................. 38 4.1. Giới thiệu .................................................................................................... 38 4.2. Đặc điểm mẫu khảo sát ............................................................................... 38 4.3. Đánh giá chính thức thang đo ..................................................................... 39 4.3.1. Kết quả Conbach alpha ............................................................................ 39 4.3.2. Kết quả phân tích nhân tố khám phá EFA............................................... 40 4.4. Phân tích tương quan .................................................................................. 43 4.5. Phân tích hồi quy ....................................................................................... 45 4.6. Phân tích ảnh hưởng của các biến nhân khẩu học đến quyết định chọn trường của học viên .............................................................................................. 48 4.6.1. Giới tính ................................................................................................... 48 4.6.2. Độ tuổi ..................................................................................................... 49 4.6.3. Tình trạng hôn nhân................................................................................. 51 4.6.4. Nghề nghiệp ............................................................................................. 52 4.6.5. Thu nhập .................................................................................................. 53 4.7. Thảo luận kết quả kiểm định và giả thuyết nghiên cứu.............................. 54 4.8. Xem xét sự đánh giá của học viên về các yếu tố có thể ảnh hưởng đến quyết định chọn trường. ....................................................................................... 56 4.9. Xem xét đánh giá của học viên tại 4 trường về một số yếu tố ảnh hưởng đến quyết định chọn trường ................................................................................. 57 4.9.1. Nhóm Tham khảo .................................................................................... 57 4.9.2. Đặc điểm cố định của trường Đại học ..................................................... 58 4.9.3. Danh tiếng của trường đại học ................................................................ 59 4.9.4. Đặc điểm của chương trình học ............................................................... 60 4.9.5. Kỳ vọng của học viên .............................................................................. 61 Tóm tắt ................................................................................................................. 62 CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ....................................................... 63 5.1. Giới thiệu .................................................................................................... 63 5.2. Kết quả chính và những đóng góp của nghiên cứu .................................... 64 5.3. Kiến nghị..................................................................................................... 66 5.4. Hạn chế của đề tài và hướng nghiên cứu tiếp theo ..................................... 68 Phụ lục 1 DÀN BÀI PHỎNG VẤN ĐỊNH TÍNH ............................................... 75 Phụ lục 2 BẢNG CÂU HỎI CHÍNH THỨC ...................................................... 77 Phụ lục 3 Tóm tắt kết quả nghiên cứu định tính .................................................. 81 Phụ lục 4 Kiểm định thang đo bằng Cronbach alpha........................................... 82 Phụ lục 5 Kết quả EFA......................................................................................... 88 Phụ lục 6 Kết quả hồi quy bội .............................................................................. 94 Phụ lục 7 Kết quả thống kê mô tả Thang đo Danh tiếng của trường đại học ...... 98 DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT ANOVA: Analysis Variance CNHV: Sở thích, khả năng của học viên DDCT: Đặc điểm chương trình học DDDH: Đặc điểm cố định của trường đại học ĐH: Đại học DTDH: Danh tiếng của trường đại học EFA: Exploratory Factor Analysis KMO: Kaiser – Mayer Olkin KVHV: Kỳ vọng của học viên MLR: Multiple Linear Regresslon NTK: Nhóm tham khảo QDCT: Quyết định chọn trường TPHCM: Thành phố Hồ Chí Minh VIF: Variance inflation factor YTXH: Môi trường xã hội của trường đại học DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 3.1: Tiến độ thực hiện các nghiên cứu........................................................ 23 Bảng 3.2: Kết quả Cronbach alpha ...................................................................... 34 Bảng 4.1: Cronbach alpha của các khái niệm nghiên cứu ................................... 40 Bảng 4.2: Kết quả EFA ........................................................................................ 41 Bảng 4. 3: Ma trận tương quan giữa các biến ...................................................... 44 Bảng 4. 4: Bảng tóm tắt........................................................................................ 45 Bảng 4.5: Bảng ANOVA ..................................................................................... 45 Bảng 4. 6: Bảng trọng số hồi quy......................................................................... 47 Bảng 4. 7: Kết quả T-test đối với biến giới tính .................................................. 49 Bảng 4. 8: Kết quả T-test đối với biến độ tuổi ..................................................... 50 Bảng 4. 9: Kết quả ANOVA của tình trạng hôn nhân đối với quyết định chọn .. 51 Bảng 4. 10: Kết quả ANOVA của nghề nghiệp đối với quyết định chọn trường 52 Bảng 4. 11: Kết quả ANOVA của thu nhập đối với quyết định chọn trường ..... 53 Bảng 4. 12: Bảng tổng hợp kiểm định giả thuyết nghiên cứu ............................. 56 Bảng 4.13: Điểm trung bình của các thang đo ..................................................... 57 Bảng 4. 14: Điểm trung bình của Nhóm Tham khảo ........................................... 57 Bảng 4.15: Điểm trung bình Đặc điểm cố định của trường đại học .................... 58 Bảng 4. 16: Điểm trung bình thang đo Danh tiếng của trường đại học ............... 59 Bảng 4.17: Điểm trung bình thang đo Đặc điểm của chương trình học .............. 60 Bảng 4.18: Điểm trung bình thang đo Kỳ vọng của học viên ............................. 61 DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ, ĐỒ THỊ Hình 2.1: Mô hình nghiên cứu đề nghị ................................................................ 17 Hình 3.1: Quy trình nghiên cứu ........................................................................... 24 Hình 3.2: Mô hình nghiên cứu đề nghị chính thức .............................................. 32 Hình 4. 1: Biểu đồ tần số của phần dư chuẩn hóa................................................ 48 Hình 4. 2: Biểu đồ điểm trung bình thang đo các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định chọn trường .................................................................................................. 57 Hình 4.3: Biểu đồ điểm trung bình thang đo Nhóm tham khảo........................... 58 Hình 4.4: Biểu đồ điểm trung bình thang đo ĐĐ cố định của trường ĐH .......... 59 Hình 4. 5: Biểu đồ điểm trung bình thang đo Danh tiếng của trường ĐH........... 60 Hình 4. 6: Biểu đồ điểm trung bình thang đo ĐĐ của chương trình học............. 61 1 CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN 1.1. Lý do chọn đề tài Toàn cầu hóa đòi hỏi chất lượng nguồn nhân lực ngày càng tăng, áp lực cạnh tranh về công việc ngày càng lớn đòi hỏi mỗi cá nhân phải nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của xã hội. Nâng cao năng lực nguồn nhân lực trong giai đoạn hiện nay trở thành một vấn đề cấp bách, nhất là yêu cầu của sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước và trong thời kỳ hội nhập kinh tế quốc tế. Thực tiễn cho thấy chất lượng nguồn nhân lực còn nhiều vấn đề cần bàn, hiện nay tình trạng thừa lao động phổ thông, nhưng thiếu nguồn nhân lực chất lượng cao, đặc biệt là các chuyên gia đầu ngành diễn ra thường xuyên. Cùng với xu thế đó, đào tạo sau đại học đã và đang trở thành lựa chọn hàng đầu của các trường đại học tại Việt nam nói chung và thành phố Hồ Chí Minh nói riêng. Trước bối cảnh như vậy, tính cạnh tranh của môi trường giáo dục đại học ngày càng thể hiện rõ nét trên các mặt như chất lượng đào tạo, cơ sở vật chất, chất và lượng của đội ngũ giảng viên…Sự cạnh tranh giữa các trường Đại học trong việc thu hút sinh viên đòi hỏi Ban quản trị các trường đại học cần hiểu được điều gì ảnh hưởng đến quyết định chọn trường của học viên khi chọn các trường đại học để tiếp tục được đào tạo ở bậc cao học là yếu tố quyết định sự thành công trong cạnh tranh nhằm thu hút người học. Vấn đề xem xét những yếu tố nào ảnh hưởng đến quyết định chọn trường đã được nhiều nhà nghiên cứu trên thế giới quan tâm và tập trung nghiên cứu (nghiên cứu của Chapman.1981, Freeman K.1999, Haylen.2000, Hossler và cộng sự.1989, Kerin.2000, Marvin J Burns.2006, Shannon G.Wash Burn.2000, Ruth E.Kallio.1995,…) nhưng các nghiên cứu lại tập trung chủ yếu vào mô hình lựa chọn trường đại học của học sinh trung học phổ thông, có rất ít nghiên cứu được thực hiện trên đối tượng là sinh viên sau đại học, tuy nhiên theo Ruth E.Kallio (1995), quyết định chọn trường của học viên cao học bị ảnh hưởng bởi một số 2 yếu tố trong quyết định chọn trường cao đẳng, đại học của học sinh, cụ thể là: đặc điểm của trường đại học và đặc điểm cá nhân của bản thân học sinh. Sự khác biệt giữa quyết định chọn trường của học viên cao học với học sinh là tình trạng hôn nhân và các yếu tố liên quan đến công việc. Tại Việt Nam, vấn đề định hướng chọn nghề, chọn trường cũng được các trường quan tâm, hàng năm, các trường tổ chức chương trình tư vấn tuyển sinh để tìm hiểu và định hướng việc chọn nghề, chọn trường cho học sinh trung học phổ thông, khi các em vào đại học thì các trường tiến hành khảo sát, lấy ý kiến của sinh viên về công tác giảng dạy và đào tạo tại trường. Bắt kịp xu hướng này, một số nhà nghiên cứu đã tiến hành nghiên cứu các yếu tố tác động đến quyết định chọn ngành, chọn trường của học sinh trung học phổ thông (nghiên cứu của Trần Văn Quý và Cao Hào Thi (2009), luận văn cao học của Nguyễn Phương Toàn (2011),…), nghiên cứu về giá trị cảm nhận của sinh viên về đào tạo đại học (Chu Nguyễn Mộng Ngọc, 2010). Có thể thấy các trường đại học đã thực sự quan tâm đến hành vi của người học, tuy vậy ở bậc sau đại học nói chung và cao học nói riêng vẫn chưa thực sự được quan tâm đúng mức, các nghiên cứu về đối tượng này chỉ dừng lại ở việc đánh giá giá trị chương trình cao học (Nguyễn & ctg (2010), đánh giá sự hài lòng của học viên về chất lượng đào tạo (Nguyễn Hoàng Châu, 2004; Nguyễn Khánh Duy và cộng sự , 2010). Ruth E. Kallio (1995) đã nghiên cứu lĩnh vực này với đối tượng là sinh viên sau đại học, tuy nhiên bối cảnh nghiên cứu của ông tại trường đại học Michigan của Mỹ và đối tượng nghiên cứu là các sinh viên đã được nhận vào học tại Trường Đại học Michigan. Tác giả nhận thấy, do nghiên cứu tại một đất nước đã phát triển như Mỹ chưa chắc đã phù hợp với Việt Nam, một đất nước đang phát triển, và hơn thế nữa phạm vi nghiên cứu của ông còn hẹp, chưa mang tính đại diện cao, chính vì vậy tác giả quyết định thực hiện đề tài “Các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định chọn trường của học viên cao học trên địa bàn 3 thành phố Hồ Chí Minh” với một phạm vi rộng hơn và trên đối tượng là học viên cao học tại một số Trường Đại học được chọn trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh nhằm tìm ra các yếu tố thực sự ảnh hưởng đến quyết định chọn trường của học viên cao học và từ đó giúp các trường đại học có chiến lược phù hợp để thu hút người học. 1.2. Mục tiêu nghiên cứu Xác định các nhân tố tác động đến quyết định chọn trường của học viên cao học. Xây dựng và kiểm định mô hình lý thuyết, từ đó đo lường mức độ ảnh hưởng của các nhân tố tác động đến quyết định chọn trường của học viên cao học. Từ kết quả phân tích, đưa ra các hàm ý quản trị cho các trường đại học nhằm thu hút sinh viên có dự định học cao học. 1.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu Đối tượng khảo sát của đề tài là các học viên cao học khối ngành kinh tế, trong đó tập trung ở ngành Quản trị kinh doanh và Tài chính – Ngân hàng tại các trường Đại học trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh. Phạm vi khảo sát: các yếu tố tác động đến quyết định lựa chọn cơ sở đào tạo cao học của học viên đang theo học cao học tại các trường đại học trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh, tuy nhiên do sự hạn chế về điều kiện thực hiện nghiên cứu, nên nghiên cứu này chỉ giới hạn đối với các học viên theo học khối ngành kinh tế, trong đó tập trung ở ngành Quản trị kinh doanh và Tài chính – Ngân hàng tại 4 trường Đại học: Trường Đại học Tài chính – Marketing, Trường Đại học Mở thành phố Hồ Chí Minh, Trường Đại học Kinh tế Tp.HCM và Trường Đại học Kinh tế Luật – Đại học Quốc gia thành phố Hồ Chí Minh. 4 1.4. Phương pháp nghiên cứu Nghiên cứu sử dụng phương pháp nghiên cứu định tính và nghiên cứu định lượng:  Phương pháp nghiên cứu định tính được thực hiện thông qua nghiên cứu kinh nghiệm (hỏi chuyên gia) và thảo luận nhóm tập trung. Hai nhóm, một nhóm gồm 10 học viên ngành quản trị kinh doanh và một nhóm là 10 học viên ngành Tài chính – Ngân hàng. Bước nghiên cứu định tính nhằm khám phá, điều chỉnh và bổ sung các biến quan sát dùng để đo lường các khái niệm nghiên cứu.  Nghiên cứu định lượng nhằm kiểm định mô hình và các giả thuyết nghiên cứu. Nghiên cứu định lượng được thực hiện qua các giai đoạn: Thu thập dữ liệu nghiên cứu bằng bản câu hỏi và kỹ thuật phỏng vấn học viên đang học cao học. Kích thước mẫu n = 335, được chọn theo phương pháp lấy mẫu thuận tiện. Phân tích Cronbach’s alpha và nhân tố khám phá EFA (Exploratory Factor Analysis) thông qua phần mềm xử lý SPSS 16, nhằm đánh giá sơ bộ các thang đo, qua đó loại bỏ các biến quan sát không đạt độ tin cậy. Phân tích hồi qui đa biến, kiểm định xem các yếu tố nào thực sự ảnh hưởng đến quyết định chọn trường của học viên cao học trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh. Kiểm định T-Test, Anova có hay không sự khác biệt về quyết định chọn trường của học viên cao học trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh theo nhân khẩu học (giới tính, độ tuổi, nghề nghiệp, thu nhập, tình trạng hôn nhân). 5 1.5. Ý nghĩa thực tiễn của đề tài Đề tài góp phần cung cấp thông tin và luận cứ khoa học cho các trường đại học đề ra các chính sách và chiến lược phù hợp trong quá trình hội nhập. Đề tài cho thấy mối quan hệ giữa các yếu tố hành vi người học đến quyết định chọn trường của học viên cao học, đồng thời chỉ ra mức độ tác động khác nhau của các yếu tố đối với học viên ở các độ tuổi, giới tính, thu nhập, tình trạng hôn nhân. Kết quả nghiên cứu góp phần xác định những yếu tố ảnh hưởng đến quyết định chọn trường của học viên cao học, từ đó giúp các trường đại học có các quyết sách phù hợp trong việc xây dựng chương trình đào tạo sao cho phù hợp với nhu cầu của bản thân người học và của xã hội, đồng thời làm gia tăng khả năng cạnh tranh của các cơ sở đào tạo trong nước cũng như với các cơ sở đào tạo nước ngoài trong quá trình hội nhập. Đề tài cũng là tài liệu tham khảo cho các đề tài nghiên cứu tiếp theo trong một phạm vi rộng hơn. 1.6. Kết cấu của luận văn Luận văn dự kiến gồm 5 chương: Chương 1: Tổng quan Chương 2: Cơ sở lý thuyết và mô hình nghiên cứu Chương 3: Thiết kế nghiên cứu Chương 4: Kết quả nghiên cứu và thảo luận Chương 5: Kết luận và kiến nghị Tóm tắt Chương này giới thiệu lý do chọn đề tài, mục tiêu nghiên cứu, đối tượng và phạm vi nghiên cứu. Chương 1 cũng giới thiệu phương pháp nghiên cứu mà tác giả sử dụng trong đề tài, theo đó, đề tải sử dụng cả phương pháp nghiên cứu 6 định tính và phương pháp nghiên cứu định lượng. Đề tài được kết cấu gồm 5 chương, chương 1: tổng quan, chương 2: cơ sở lý thuyết và mô hình nghiên cứu, chương 3: thiết kế nghiên cứu, chương 4: kết quả nghiên cứu và thảo luận, chương 5: kết luận và kiến nghị. 7 CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU 2.1. Giới thiệu Chương 2 nhằm mục đích giới thiệu cơ sở lý thuyết cho nghiên cứu, hệ thống cơ sở lý thuyết về quyết định chọn trường đại học, trên cơ sở này xây dựng mô hình lý thuyết và các giả thuyết của nghiên cứu. 2.2. Cơ sở lý thuyết Từ xưa đến nay, người ta vẫn cho giáo dục là sự nghiệp công ích, là phúc lợi xã hội cần phải được bao cấp hoàn toàn; đối với các nho sĩ phong kiến thì giáo dục là một hình thái hoạt động thanh cao, thuần tuý trau dồi hiểu biết và đức hạnh, không liên quan gì đến những sinh hoạt vật chất như sản xuất hàng hoá, tính toán giá cả, lưu thông trao đổi,… Trước xu thế hội nhập kinh tế quốc tế, việc các trường đại học, các cơ sở giáo dục nước ngoài đầu tư vào Việt Nam ngày càng tăng làm cho tính cạnh tranh giữa các trường càng trở lên mạnh mẽ hơn bao giờ hết, môi trường giáo dục ngày càng cạnh tranh hơn và các trường đại học cũng đang phải tranh đua để thu hút sinh viên (James et al., 1999). Điều này đã buộc chúng ta phải chuyển đổi quan niệm, giáo dục không thể là một ốc đảo, đứng ngoài nền kinh tế thị trường, đứng ngoài những yêu cầu phát triển của xã hội; sản phẩm của giáo dục cũng phải coi là hàng hoá, dù là một thứ hàng hoá đặc biệt. Hoạt động của giáo dục phải phù hợp với kế hoạch tổng thể của đất nước, chịu sự chi phối trực tiếp từ những yêu cầu của kinh tế, xã hội. Giáo dục được coi là thương mại dịch vụ thì các trường đại học nên coi sinh viên, học viên là khách hàng sử dụng dịch vụ đó, và họ được cung cấp một loại dịch vụ đặc biệt là dịch vụ đào tạo, do vậy, các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định chọn trường của học viên cao học cũng bị chịu tác động từ các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định mua sắm của khách hàng. 8 Theo Philip Kotler (2001), khách hàng là người luôn mong muốn giá trị tối đa trong phạm vi túi tiền cho phép cùng trình độ hiểu biết của họ. Vì thế khách hàng sẽ chọn mua thứ hàng hóa nào bảo đảm tối đa giá trị dành cho họ, đồng thời mức độ thỏa mãn của khách hàng sau khi mua hàng là yếu tố quyết định để họ mua lại, trong đó: Giá trị dành cho khách hàng: là chênh lệch giữa tổng giá trị của khách hàng và tổng chi phí mà khách hàng phải trả để nhận được sản phẩm hay dịch vụ. Trong đó, tổng giá trị của khách hàng là toàn bộ những lợi ích mà họ mong đợi ở sản phẩm, dịch vụ, đó là: giá trị sản phẩm, giá trị dịch vụ, giá trị nhân sự và giá trị hình ảnh của nhà cung cấp; tổng chi phí mà khách hàng phải trả là toàn bộ những phí tổn mà khách hàng phải bỏ ra, bao gồm: giá tiền, phí tổn thời gian, phí tổn công sức và phí tổn tinh thần. Sự thỏa mãn của khách hàng: là trạng thái cảm giác của một người bắt nguồn từ việc so sánh giữa những lợi ích khách hàng nhận được từ sản phẩm, dịch vụ và những kỳ vọng của họ, được hình thành trên cơ sở kinh nghiệm mua sắm trước đó; ý kiến của bạn bè, đồng nghiệp (gọi chung là nhóm tham khảo) cùng những thông tin hứa hẹn của những người làm marketing và đối thủ cạnh tranh. Cũng theo Kotler (2001), các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định mua sắm của khách hàng, ngoài các yếu tố quyết định giá trị dành cho khách hàng, còn bao gồm nhóm tham khảo, hoạt động chiêu thị của những người làm marketing và đặc tính cá nhân của khách hàng. 2.3. Một số nghiên cứu về quyết định chọn trường đại học Nghiên cứu của D.W.Chapman (1981), mô hình chung về sựa lựa chọn trường đại học của học sinh dựa trên sự tương tác giữa đặc điểm cá nhân của học sinh, kỳ vọng, năng khiếu, thành tích trong học tập; một loạt các yếu tố bên ngoài có ảnh hưởng như gia đình, bạn bè, bạn bè đang theo học tại trường đại 9 học; đặc điểm cố định của trường đại học và nỗ lực giao tiếp cũa trường đại học với học sinh. Như vậy, theo mô hình lựa chọn trường đại học của D.W.Chapman (1981), thì có 2 nhóm yếu tố ảnh hưởng đến quyết định chọn trường đại học của học sinh: (1) Đặc điểm của gia đình và cá nhân học sinh, (2) các yếu tố bên ngoài ảnh hưởng đến quyết định của học sinh. Nghiên cứu của Ruth E.Kallio (1995), các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định chọn trường đại học của sinh viên đã tốt nghiệp, được tiến hành trên 2.834 sinh viên được nhận vào học bậc sau đại học tại Trường Đại học Michigan – Mỹ, kết quả nghiên cứu cho thấy có thể đo lường các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định chọn trường đại học của sinh viên đã tốt nghiệp qua các nhân tố: yếu tố về học thuật1, các yếu tố liên quan đến công việc, hôn nhân và gia đình, yếu tố về xã hội2. Ngoài ra, cũng có thể xem xét các yếu tố như; khả năng của sinh viên, độ tuổi và tình trạng cư trú. Cabera và La Nasa (2000) dựa trên mô hình nghiên cứu của D.W.Chapman (1981) nhấn mạnh rằng những mong đợi về công việc trong tương lai của học sinh cũng là một nhóm yếu tố quan trọng tác động đến quyết định lựa chọn trường đại học của học sinh. Kết quả nghiên cứu của M.J.burn tại một trường đại học của Mỹ, dựa trên mô hình nghiên cứu của D.W.Chapman (1981) và Cabera và La Nasa (2000), cũng khẳng định 2 nhóm yếu tố nêu trên có ảnh hưởng đến quyết định chọn trường đại học. Kết quả nghiên cứu của Trần Văn Quí, Cao Hào Thi (2009) thì có 5 nhân tố yếu tố ảnh hướng đến quyết định lựa chọn trường của học sinh: (1) yếu tố cơ hội việc làm trong tương lai, (2) thông tin có sẵn về trường đại học, (3) yếu tố về Yếu tố về học thuật bao gồm các yếu tố liên quan đến môi trường học thuật của trường đại học và chương trình học của sinh viên (Ruth E.Kallio. 1995). 1 Yếu tố về xã hội liên quan đến môi trường xã hội của trường đại học như: chất lượng cuộc sống, cơ hội về văn hóa xã hội, cơ hội gặp gỡ bạn bè (Ruth E.Kallio. 1995). 2 10 bản thân cá nhân học sinh, (4) yếu tố về cá nhân có ảnh hưởng đến quyết định, (5) yếu tố đặc điểm cố định của trường đại học. Nghiên cứu của Nguyễn Phương Toàn (2011) cho thấy có 05 yếu tố ảnh hưởng đến quyết định chọn trường của học sinh: yếu tố về mức độ đa dạng và hấp dẫn ngành đào tạo; yếu tố về đặc điểm của trường đại học; yếu tố về khả năng đáp ứng sự mong đợi sau khi ra trường; yếu tố về những nỗ lực giao tiếp của trường đại học và yếu tố về danh tiếng của trường đại học. 2.4. Mô hình các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định chọn trường của học viên cao học trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh 2.4.1. Đặc điểm về đào tạo trình độ thạc sĩ ở Việt Nam Đào tạo sau đại học là hình thức đào tạo dành cho các đối tượng đã tốt nghiệp đại học3. Trong những năm gần đây, đào tạo sau đại học phát triển quá nóng, trong khi những điều kiện cơ bản như: đội ngũ giảng viên, nội dung chương trình, giáo trình, cơ sở vật chất phục vụ cho công tác đào tạo còn hạn chế, do đó chất lượng đào tạo không cao. Hơn nữa, đào tạo sau đại học của nước ta chưa gắn với chiến lược phát triển kinh tế, nhu cầu nguồn nhân lực, chưa xuất phát từ nhu cầu nguồn nhân lực cho phát triển kinh tế - xã hội, dẫn đến đào tạo không phục vụ trực tiếp cho phát triển kinh tế - xã hội. Tình trạng mất cân đối nghiêm trọng trong cơ cấu lao động đang diễn ra phổ biến, lãng phí trong đào tạo cũng rất lớn. Qua kết quả nghiên cứu định tính và lấy ý kiến một số chuyên gia trong ngành giáo dục thì đặc trưng cơ bản của đào tạo sau đại học: Thứ nhất, nội dung chương trình và phương pháp đào tạo có xu hướng thay thế rõ nét. Đặc điểm dễ nhận thấy là xuất hiện sự nhất thể hoá trong đào tạo, thể hiện từ chương trình, nội dung đến phương pháp đào tạo. Chương trình đào Mục tiêu trang bị những kiến thức sau đại học và nâng cao kỹ năng thực hành nhằm xây dựng đội ngũ những người làm khoa học có phẩm chất chính trị, đạo đức, có ý thức phục vụ nhân dân, có trình độ cao, đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội, khoa học - công nghệ của Việt Nam. 3 11 tạo này theo hướng ngày càng thống nhất và tương đối giống nhau: các trường đại học ở các nước đang phát triển thường tham khảo các chương trình đào tạo của các nước có công nghiệp tiên tiến và coi đó là chuẩn mực để xây dựng và điều chỉnh chương trình của mình. Cũng như thế, nhiều nội dung giảng dạy và giáo trình của các nước tư bản tiên tiến được các nước đang phát triển sử dụng để giảng dạy trong các trường đại học (Nguyễn Trọng Thản, 2013). Thứ hai, cơ sở vật chất của các trường đại học, cao đẳng tại Việt Nam còn trên 50% là dưới chuẩn (khảo sát của Bộ Giáo dục và Đào tạo năm 2010), thêm vào đó còn rất nhiều trường đại học phải thuê mướn cơ sở dạy học, khiến cho việc học tập và đi lại của người học còn gặp nhiều khó khăn, do đó việc xây dựng và hoàn thiện cơ sở vật chất cùng với hệ thống phòng học đạt chuẩn sẽ góp phần tăng sức cạnh tranh của các trường và thu hút người học. Thứ ba, đội ngũ giảng viên được cơ cấu phù hợp với mục tiêu và chương trình đào tạo, các hướng nghiên cứu khoa học phục vụ cho công tác đào tạo cũng được điều chỉnh và cơ cấu lại cho phù hợp với mục tiêu và chương trình đào tạo. Những thay đổi trong phương pháp đào tạo cũng đặt ra những yêu cầu mới trong việc thiết kế và xây dựng mới hệ thống giảng đường và phòng học hiện đại (Nguyễn Trọng Thản, 2013). Thứ tư, tỷ lệ sinh viên/giảng viên tại Việt Nam còn cao, theo quy định đối với khối ngành kinh tế là 25 sinh viên/giảng viên, tuy nhiên, theo khảo sát của Bộ Giáo dục và Đào tạo năm 2012 đối với 38 trường đại học và cao đẳng trong cả nước thì có nhiều trường còn bị vi phạm quy định về bảo đảm chất lượng. Thứ năm, khác với những quan niệm trước đây, ngày nay trong bối cảnh quốc tế hoá, giáo dục và đào tạo sau đại học không còn thuần tuý là loại hoạt động thuộc dịch vụ công cộng, đào tạo đã chứa đựng tính kinh doanh thương mại. Vì vậy, giáo dục và đào tạo sau đại học mang tính cạnh tranh ngày càng mạnh mẽ khi cấp độ hội nhập của một quốc gia ngày càng cao. Do đó đào tạo