Tài liệu CÁC TƯ THẾ KHÁM BỆNH

Bµi 32 C¸C T¦ THÕ §Ó KH¸M BÖNH Môc tiªu 1. KÓ c¸c môc ®Ých cña t− thÕ kh¸m vµ trÞ liÖu th«ng th−êng. 2. Nªu c¸c ¸p dông cña t− thÕ kh¸m vµ trÞ liÖu th«ng th−êng cho tõng tr−êng hîp bÖnh. 3. Nªu c¸c yªu cÇu cña kü thuËt ®Æt ng−êi bÖnh ë c¸c t− thÕ kh¸m vµ trÞ liÖu. 1. Môc ®Ých T¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho b¸c sÜ kh¸m bÖnh. Gióp ng−êi bÖnh ®−îc tho¶i m¸i tiÖn nghi khi kh¸m. 2. NhËn ®Þnh ng−êi bÖnh T×nh tr¹ng tri gi¸c: tØnh, h«n mª… BÖnh lý kÌm theo: liÖt, chÊn th−¬ng cét sèng, vÕt th−¬ng vïng l−ng, khã thë, tim m¹ch… Tæng tr¹ng gÇy, trung b×nh hay bÐo ph×. 3. Dông cô − − − − − − − − − − MÒn hay v¶i ®¾p vµ kh¨n l«ng khi cÇn che ngùc TÊm cao su vµ v¶i phñ (nÕu cÇn) Gèi chªm (nÕu cÇn) B×nh phong. Bóa ph¶n x¹ T¨m b«ng Má vÞt soi ©m ®¹o K×m tiÕp liÖu PhiÕn kÝnh Que gßn 271 − èng nghe, m¸y ®o huyÕt ¸p. 4. Kü thuËt tiÕn hµnh 4.1. B¸o vµ gi¶i thÝch cho ng−êi bÖnh biÕt viÖc s¾p lµm 4.2. §Æt ng−êi bÖnh n»m t− thÕ thÝch hîp 4.3. Che b×nh phong cho kÝn ®¸o 4.3.1. T− thÕ n»m ngöa: dïng ®Ó kh¸m tæng qu¸t, kh¸m ngùc, bông, ch©n a. §¾p mÒn cho ng−êi bÖnh ®−îc Êm ¸p vµ kÝn ®¸o b. Bá h¼n quÇn ¸o ra (nÕu cÇn) c. §Æt ng−êi bÖnh n»m ngöa, ®Çu cã gèi d. Hai tay xu«i theo th©n m×nh hoÆc ®Ó trªn ngùc e. Hai ch©n ch©n th¼ng hoÆc co l¹i H×nh 32.1. T− thÕ n»m ngöa 4.3.2. T− thÕ n»m ngöa ch©n chèng vµ bÑt ra: kh¸m ©m ®¹o, th¨m dß trùc trµng a. Lãt tÊm cao su vµ phñ v¶i d−íi m«ng ng−êi bÖnh b. §Æt ng−êi bÖnh n»m ngöa c. Che kÝn ng−êi bÖnh b»ng mÒn hoÆc v¶i ®¾p d. Bá h¼n quÇn ng−êi bÖnh ra e. §Æt 2 ch©n ng−êi bÖnh chèng lªn vµ bÑt ra, m«ng s¸t c¹nh gi−êng (nÕu n»m trªn bµn kh¸m, ®Æt m«ng ng−êi bÖnh s¸t c¹nh bµn vµ ®Ó 2 bµn ch©n trªn gi¸ ®ì) H×nh 32.2. T− thÕ n»m ngöa, ch©n chèng bÑt réng 4.3.3. T− thÕ n»m ngöa, ch©n chèng bÑt ra nhiÒu h¬n (h×nh 32.3): kh¸m vïng héi ©m, trùc trµng, ©m ®¹o, bµng quang, cæ tö cung (t− thÕ s¶n phô khoa) a. Lãt tÊm cao su vµ v¶i phñ d−íi m«ng ng−êi bÖnh. b. §Æt ng−êi bÖnh n»m ngöa. c. Che kÝn ng−êi bÖnh b»ng mÒn hay v¶i ®¾p. d. Bá h¼n quÇn ng−êi bÖnh ra. 272 e. §Æt hai ch©n ng−êi bÖnh co s¸t bông vµ dang réng ra, m«ng s¸t c¹nh gi−êng (nÕu n»m trªn bµn kh¸m, ®Æt m«ng ng−êi bÖnh s¸t c¹nh bµn vµ ®Ó 2 bµn ch©n trªn gi¸ ®ì). H×nh 32.3. T− thÕ s¶n phô khoa H×nh 32.4. T− thÕ Sim’s 4.3.4. T− thÕ n»m nghiªng vÒ bªn tr¸i (Sim’s): kh¸m hËu m«n, ©m ®¹o a. Lãt tÊm cao su vµ v¶i phñ d−íi m«ng ng−êi bÖnh. b. §¾p mÒn. c. Bá h¼n quÇn ng−êi bÖnh ra. d. §Æt ng−êi bÖnh n»m nghiÖng vÒ bªn tr¸i, ch©n trªn co s¸t bông, ch©n d−íi h¬i co, tay tr¸i ®Ó ra sau l−ng, tay ph¶i «m gèi tr−íc ngùc. 4.3.5. T− thÕ n»m sÊp: kh¸m vïng g¸y, l−ng, cét sèng, m«ng a. §¾p mÒn cho ng−êi bÖnh ®−îc Êm vµ kÝn ®¸o. b. Bá h¼n quÇn ¸o ra. c. §Æt ng−êi bÖnh n»m sÊp mÆt nghiªng mét bªn trªn gèi. d. Hai tay ng−êi bÖnh xu«i theo th©n m×nh hoÆc ®Ó trªn ®Çu. e. Hai ch©n th¼ng. H×nh 32.5. T− thÕ n»m sÊp 4.3.6. T− thÕ n»m chæng m«ng: soi trùc trµng, kh¸m ©m ®¹o (ng−êi bÖnh ph¶i ®−îc lµm s¹ch ruét tr−íc khi soi trùc trµng). H×nh 32.6. T− thÕ n»m chæng m«ng 273 4.3.7. T− thÕ ®øng: kh¸m chØnh h×nh, thÇn kinh Cho ng−êi bÖnh ®øng th¼ng, ®i qua, ®i l¹i hoÆc lµm nh÷ng cö ®éng nh− co, duçi 2 tay, 2 ch©n ®Ó b¸c sü xem xÐt nh÷ng t×nh tr¹ng bÊt th−êng cña c¬ thÓ. 5. Dän dÑp dông cô §em dông cô vÒ phßng lµm viÖc. Dän röa vµ tr¶ vÒ chç cò. 6. Ghi hå s¬ Ngµy giê b¸c sÜ kh¸m bÖnh. H×nh 32.7. T− thÕ ®øng VÞ trÝ vµ t− thÕ kh¸m. C¸c mÉu thö (nÕu cã). Ph¶n øng cña ng−êi bÖnh (nÕu cã). Tªn b¸c sÜ kh¸m bÖnh. Tªn ®iÒu d−ìng phô t¸. 7. Nh÷ng ®iÓm cÇn l−u ý ChuÈn bÞ hå s¬ vµ dông cô ®Çy ®ñ tr−íc khi kh¸m. Vïng kh¸m ph¶i ®−îc chuÈn bÞ tèt. Lu«n trÊn an ng−êi bÖnh, gi÷ cho ng−êi bÖnh ®−îc kÝn ®¸o, Êm ¸p trong khi kh¸m. Gióp ng−êi bÖnh mÆc l¹i quÇn ¸o mét c¸ch tho¶i m¸i sau khi kh¸m. NÕu cã göi chÊt tiÕt ®i xÐt nghiÖm nhí ghi vµo hå s¬. C¢U HáI L¦îNG GI¸ Chän c©u tr¶ lêi ®óng nhÊt 1. ChuÈn bÞ t− thÕ kh¸m bÖnh cho ng−êi bÖnh víi môc ®Ých lµ: A. T¹o thuËn lîi cho thÇy thuèc khi kh¸m bÖnh B. Gióp ng−êi bÖnh tiÖn nghi, tho¶i m¸i trong lóc kh¸m C. Gióp th©n nh©n ng−êi bÖnh yªn t©m D. TiÕt kiÖm thêi gian cho b¸c sÜ vµ ®iÒu d−ìng 274 E. A vµ B ®óng 2. ChuÈn bÞ ng−êi bÖnh tr−íc khi kh¸m ta cÇn, ngo¹i trõ: A. B¸o vµ gi¶i thÝch cho ng−êi bÖnh biÕt viÖc s¾p lµm B. Che b×nh phong cho kÝn ®¸o C. ChuÈn bÞ ®Çy ®ñ dông cô tr−íc khi kh¸m D. B¸o vµ gi¶i thÝch, che b×nh phong cho kÝn, ®ång thêi chuÈn bÞ ®Çy ®ñ dông cô tr−íc khi kh¸m E. Nhê ng−êi nhµ n©ng ®ì ng−êi bÖnh 3. T− thÕ n»m ngöa, ch©n chèng vµ bÑt ra dïng ®Ó kh¸m: A. Kh¸m vïng ngùc D. Kh¸m tæng qu¸t B. Kh¸m vïng cét sèng E. Kh¸m vïng ngùc C. Kh¸m ©m ®¹o, th¨m dß trùc trµng 4. T− thÕ n»m nghiªng vÒ bªn tr¸i (Sim’s) dïng trong kh¸m: A. Kh¸m ©m ®¹o D. Kh¸m cæ tö cung B. Kh¸m vïng chËu E. Kh¸m bµng quang C. Kh¸m hËu m«n, trùc trµng 5. Khi soi trùc trµng, cÇn cho ng−êi bÖnh n»m ë t− thÕ: A. T− thÕ n»m ngöa th¼ng B. T− thÕ n»m ngöa hai ch©n chèng C. T− thÕ n»m ngöa hai ch©n chèng vµ bÑt ra D. T− thÕ n»m sÊp E. T− thÕ n»m chæng m«ng Ph©n biÖt c©u ®óng (§) – sai (S): 6. CÇn ph¶i béc lé vïng kh¸m tr−íc khi b¸c sü ®Õn kh¸m bÖnh ®Ó tiÕt kiÖm ®−îc thêi gian kh¸m. 7. Ph¶i lu«n gi÷ cho ng−êi bÖnh ®−îc kÝn ®¸o trong suèt thêi gian kh¸m. 8. T− thÕ n»m chæng m«ng th−êng ¸p dông trong tr−êng hîp néi soi trùc trµng. 9. T− thÕ ch©n chèng bÑt ra th−êng ¸p dông trong tr−êng hîp th¨m kh¸m phô khoa. 10. T− thÕ n»m sÊp th−êng ¸p dông trong th¨m kh¸m vïng l−ng, m«ng. §¸p ¸n: 1.E, 2.E ,3.C, 4.C, 5.E, 6.S, 7.§, 8.§, 9.§, 10.§. 275