Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
Lêi nãi ®Çu
Tõ sau §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø VI, ®Êt n-íc ta chuyÓn tõ c¬ chÕ
tËp trung bao cÊp sang c¬ chÕ thÞ tr-êng cã sù ®iÒu tiÕt cña Nhµ n-íc theo
®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa. Cho ®Õn nay, chóng ta ®· thu ®-îc nh÷ng thµnh
tùu ®¸ng kÓ, ®Æc biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp sau mét thêi gian ngì ngµng tr-íc
c¬ chÕ thÞ tr-êng nay ®· phôc håi v-¬n lªn trong s¶n xuÊt kinh doanh.
Trong c¬ chÕ thÞ tr-êng cã sù ®iÒu tiÕt cña Nhµ n-íc, c¸c doanh nghiÖp
hoµn toµn tù chñ trong s¶n xuÊt, lÊy thu bï chi vµ kinh doanh ph¶i cã l·i.
Tr-íc yªu cÇu ®ã, c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh kh«ng ngõng v-¬n
lªn hoµn thiÖn mäi ho¹t ®éng cña m×nh ®Ó thùc hiÖn môc tiªu: Gi¶m gi¸
thµnh, n©ng cao chÊt l-îng s¶n phÈm, dÞch vô... ®Ó tõ ®ã n©ng cao kh¶ n¨ng
c¹nh tranh.
§Ó thùc hiÖn ®-îc c¸c môc tiªu ®ã, c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i quan
t©m vµ ph¸t huy hiÖu qu¶ c¸c ®ßn bÈy kinh tÕ trong qu¶n lý kinh tÕ. Bëi nã cã
t¸c dông rÊt lín khi ta sö dông lµm c«ng cô qu¶n lý trong doanh nghiÖp. Mét
trong nh÷ng c«ng cô mµ doanh nghiÖp sö dông ®ã lµ c«ng cô tiÒn l-¬ng. TiÒn
l-¬ng lµ mét ®ßn bÈy kinh tÕ lîi h¹i trong c«ng t¸c qu¶n lý cña doanh nghiÖp.
Nhµ n-íc cho phÐp c¸c doanh nghiÖp tù lùa chän c¸c h×nh thøc tr¶ l-¬ng cho
phï hîp víi ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh sao cho ph¸t huy tèt nhÊt
®ßn bÈy kinh tÕ cña tiÒn l-¬ng.
Qua thêi gian dµi ®-îc häc tËp vµ nghiªn cøu t¹i tr-êng cïng víi qu¸
tr×nh thùc tËp t¹i C«ng ty dÖt kim Th¨ng Long. VËn dông lý thuyÕt ®· ®-îc
häc víi kh¶o s¸t thùc tÕ t¹i C«ng ty t«i ®· chän ®Ò tµi: Hoµn thiÖn c¸c h×nh
thøc tr¶ l-¬ng, tr¶ th-ëng t¹i C«ng ty dÖt kim Th¨ng Long
Chuyªn ®Ò gåm 3 phÇn:
Ch-¬ng I: C¬ së lý luËn vÒ tiÒn l-¬ng, tiÒn th-ëng
Ch-¬ng II: Ph©n tÝch thùc tr¹ng tr¶ l-¬ng, tr¶ th-ëng ë C«ng ty dÖt kim
Th¨ng Long.
§ç Duy Träng
1
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
Ch-¬ng III: Mét sè gi¶i ph¸p hoµn thiÖn h×nh thøc tr¶ l-¬ng tr¶ th-ëng ë
C«ng ty DÖt kim Th¨ng Long.
T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n ThÇy gi¸o NguyÔn §øc Kiªn, L·nh ®¹o
C«ng ty, ®Æc biÖt lµ c¸n bé Phßng Tæ chøc lao ®éng ®· nhiÖt t×nh h-íng dÉn,
gióp ®ì t«i hoµn thµnh chuyªn ®Ò nµy.
Hµ Néi, th¸ng 4/2003
§ç Duy Träng
2
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
Ch-¬ng I
c¬ së lý luËn vÒ tiÒn l-¬ng, tiÒn th-ëng
I. Kh¸i niÖm, b¶n chÊt vµ vai trß cña tiÒn l-¬ng
1.1 Kh¸i niÖm, b¶n chÊt tiÒn l-¬ng
TiÒn l-¬ng vµ tiÒn c«ng lµ mét thµnh phÇn cña thï lao lao ®éng. §ã lµ
phÇn thï lao cè ®Þnh (thï lao c¬ b¶n) mµ ng-êi lao ®éng nhËn ®-îc mét c¸ch
th-êng kú th«ng qua quan hÖ thuª m-ín gi÷a hä víi tæ chøc. Trong ®ã, tiÒn
l-¬ng lµ sè tiÒn mµ ng-êi sö dông lao ®éng tr¶ cho ng-êi lao ®éng khi hä thùc
hiÖn c«ng viÖc mét c¸ch cè ®Þnh vµ th-êng xuyªn theo mét ®¬n vÞ thêi gian,
cã thÓ lµ l-¬ng tuÇn hay l-¬ng th¸ng. Cßn tiÒn c«ng lµ sè tiÒn mµ ng-êi sö
dông lao ®éng tr¶ cho ng-êi lao ®éng khi hä thùc hiÖn c«ng viÖc tuú thuéc
vµo sè l-îng thêi gian lµm viÖc thùc tÕ hoÆc sè l-îng s¶n phÈm thùc tÕ s¶n
xuÊt ra hoÆc khèi l-îng c«ng viÖc thùc tÕ ®· thùc hiÖn .
HiÓu mét c¸ch chung nhÊt, tiÒn l-¬ng lµ kho¶n tiÒn mµ ng-êi lao ®éng
nhËn ®-îc sau khi kÕt thóc mét qu¸ tr×nh lao ®éng, hoÆc lµ hoµn thµnh mét
c«ng viÖc nhÊt ®Þnh theo hîp ®ång lao ®éng . Theo c¸ch hiÓu nµy th× tiÒn
l-¬ng vµ tiÒn c«ng gièng nhau.
Tuy vËy, qua c¸c thêi kú kh¸c nhau th× tiÒn l-¬ng còng ®-îc hiÓu theo
nh÷ng c¸ch kh¸c nhau. Tr-íc ®©y trong nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung
tiÒn l-¬ng lµ mét phÇn cña thu nhËp quèc d©n, ®-îc Nhµ n-íc ph©n phèi mét
c¸ch cã kÕ ho¹ch cho ng-êi lao ®éng theo sè l-îng vµ chÊt l-îng lao ®éng.
Hay tiÒn l-¬ng chÞu sù t¸c ®éng cña quy luËt ph¸t triÓn c©n ®èi, cã kÕ ho¹ch
vµ chÞu sù chi phèi trùc tiÕp cña Nhµ n-íc. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng b¶n
chÊt cña tiÒn l-¬ng ®· thay ®æi. NÒn kinh tÕ thÞ tr-êng b¶n chÊt cña tiÒn l-¬ng
®· thay ®æi. NÒn kinh tÕ thÞ tr-êng thõa nhËn sù tån t¹i kh¸ch quan cña thÞ
tr-êng søc lao ®éng, nÒn tiÒn l-¬ng kh«ng chØ thuéc ph¹m trï ph©n phèi mµ
cßn lµ ph¹m trï trao ®æi, ph¹m trï gi¸ trÞ. TiÒn l-¬ng lµ gi¸ c¶ hµng ho¸ søc
lao ®éng, ®-îc h×nh thµnh qua tho¶ thuËn gi÷a ng-êi sö dông lao ®éng vµ
§ç Duy Träng
3
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
ng-êi lao ®éng phï hîp víi quan hÖ cung cÇu lao ®éng trªn thÞ tr-êng. NhvËy, tõ chç coi tiÒn l-¬ng chØ lµ yÕu tè cña ph©n phèi, th× nay ®· coi tiÒn l-¬ng
lµ yÕu tè cña s¶n xuÊt. Tøc lµ chi phÝ tiÒn l-¬ng kh«ng chØ ®Ó t¸i s¶n xuÊt søc
lao ®éng, mµ cßn lµ ®Çu t- cho ng-êi lao ®éng.
Tãm l¹i tiÒn l-¬ng mang b¶n chÊt kinh tÕ - x· héi. Nã biÓu hiÖn quan
hÖ x· héi gi÷a nh÷ng ng-êi tham gia qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ biÓu hiÖn mèi quan
hÖ lîi Ých gi÷a c¸c bªn.
1.2 Vai trß cña tiÒn l-¬ng
TiÒn l-¬ng cã vai trß quan träng ®èi víi c¶ ng-êi lao ®éng vµ doanh
nghiÖp. TiÒn l-¬ng cã t¸c dông bï ®¾p l¹i søc lao ®éng cho ng-êi lao ®éng.
§ång thêi tiÒn l-¬ng còng cã t¸c dông to lín trong ®éng viªn khuyÕn khÝch
ng-êi lao ®éng yªn t©m lµm viÖc. Ng-êi lao ®éng chØ cã thÓ yªn t©m dån hÕt
søc m×nh cho c«ng viÖc nÕu c«ng viÖc Êy ®em l¹i cho hä mét kho¶n ®ñ ®Ó
trang tr¶i cuéc sèng. Thùc tÕ hiÖn nay tiÒn l-¬ng cßn ®-îc coi nh- mét th-íc
®o chñ yÕu vÒ tr×nh ®é lµnh nghÒ vµ th©m niªn nghÒ nghiÖp. V× thÕ, ng-êi lao
®éng rÊt tù hµo vÒ møc l-¬ng cao, muèn ®-îc t¨ng l-¬ng mÆc dï , tiÒn l-¬ng
cã thÓ chØ chiÕm mét phÇn nhá trong tæng thu nhËp cña hä.
§èi víi doanh nghiÖp, tiÒn l-¬ng ®-îc coi lµ mét bé phËn cña chi phÝ
s¶n xuÊt. V× vËy, chi cho tiÒn l-¬ng lµ chi cho ®Çu t- ph¸t triÎn. Hay tiÒn
l-¬ng lµ mét ®ßn bÈy quan träng ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh
nghiÖp. MÆt kh¸c tæ chøc tiÒn l-¬ng trong doanh nghiÖp c«ng b»ng vµ hîp lý
sÏ gãp phÇn duy tr×, cñng cè vµ ph¸t triÓn lùc l-îng lao ®éng cña m×nh.
2. C¸c yªu cÇu vµ nguyªn t¾c c¬ b¶n cña tæ chøc tiÒn l-¬ng
C¸c doanh nghiÖp th-êng cã nh÷ng quan ®iÓm, nh÷ng môc tiªu kh¸c
nhau trong hÖ thèng thï lao, nh-ng nh×n chung, môc tiªu cña hÖ thèng thï lao
nh»m vµo hai vÊn ®Ò :
+ HÖ thèng thï lao ®Ó thu hót vµ g×n gi÷ ng-êi lao ®éng giái.
+ HÖ thèng thï lao t¹o ®éng l-c cho ng-êi lao ®éng
§ç Duy Träng
4
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
§Ó ®¹t ®-îc hai môc tiªu c¬ b¶n nµy, doanh nghiÖp ph¶i x©y dùng hÖ
thèng thï lao hîp lý. §ã lµ sù kÕt hîp c¸c yªu cÇu ®èi víi mét hÖ thèng thï
lao vµ sù tu©n thñ c¸c nguyªn t¾c tr¶ l-¬ng.
2.1 C¸c yªu cÇu cña hÖ thèng thï lao :
* TÝnh hîp ph¸p : HÖ thèng thï lao ph¶i tu©n thñ c¸c ®iÒu luËt vÒ l-¬ng
tèi thiÓu, c¸c quy ®Þnh vÒ thêi gian vµ diÒu kiÖn lao ®éng, c¸c quy ®Þnh vÒ
phóc lîi x· héi nh- BHXH, èm ®au, thai s¶n, tai n¹n lao ®éng.....
* TÝnh hÊp dÉn : thÓ hiÖn ë møc l-¬ng khëi ®iÓm . Møc l-¬ng khëi
®iÓm th-êng lµ mét trong nh÷ng yÕu tè c¬ b¶n nhÊt khiÕn ng-êi lao ®éng
quyÕt ®Þnh cã chÊp nhËn viÖc lµm ë doanh nghiÖp hay kh«ng. Th«ng th-êng
c¸c doanh nghiÖp cµng tr¶ l-¬ng cao cµng cã kh¶ n¨ng thu hót ®-îc ng-êi lao
®éng giái.
* T¹o ®éng lùc : ThÓ hiÖn ë c¸c møc l-¬ng sau møc l-¬ng khëi ®iÓm.
C¸c møc l-¬ng nµy ph¶i cã sù ph©n biÖt t-¬ng øng víi yªu cÇu møc ®é phøc
t¹p vµ kü n¨ng thùc hiÖn còng nh- møc ®é ®ãng gãp.
* TÝnh c«ng b»ng: HÖ thèng thï lao ph¶i gióp mäi ng-êi lao ®éng c¶m
thÊy sù chªnh lÖch gi÷a c¸c c«ng viÖc kh¸c nhau (c«ng b»ng trong néi bé).
Ngoµi ra, hÖ thèng thï lao cña doanh nghiÖp ph¶i t-¬ng quan víi thï lao cña
c¸c doanh nghiÖp kh¸c trong cïng ngµnh (c«ng b»ng so víi bªn ngoµi)
* TÝnh b¶o ®¶m : HÖ thèng thï lao ph¶i gióp ng-êi lao ®éng c¶m nhËn
®-îc thï lao hµng th¸ng cña m×nh ®-îc b¶o ®¶m ë mét møc nµo ®ã vµ kh«ng
phô thuéc vµo c¸c yÕu tè biÕn ®éng kh¸c.
* TÝnh hiÖu suÊt : HÖ thèng thï lao ph¶i mang l¹i hiÖu qu¶ cho doanh
nghiÖp . Hay hÖ thèng thï lao ph¶i tÝnh ®Õn mét ®ång l-¬ng bá ra th× thu l¹i
®-îc bao nhiªu ®ång lîi nhuËn.
2.2 C¸c nguyªn t¾c tr¶ l-¬ng
2.2.1 Nguyªn t¾c 1: Tr¶ l-¬ng ngang nhau cho lao ®éng nh- nhau
§ç Duy Träng
5
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
Nguyªn t¾c nµy b¶o ®¶m ®-îc tÝnh c«ng b»ng trong ph©n phèi tiÒn
l-¬ng gi÷a nh÷ng ng-êi lao ®éng lµm viÖc nh- nhau trong doanh nghiÖp .
NghÜa lµ lao ®éng cã sè l-îng vµ chÊt l-îng nh- nhau th× tiÒn l-¬ng ph¶i nhnhau.
2.2.2 Nguyªn t¾c 2 : §¶m b¶o tèc ®é t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng nhanh
h¬n tèc ®é t¨ng tiÒn l-¬ng b×nh qu©n
T¨ng tiÒn l-¬ng vµ t¨ng NSL§ cã quan hÖ chÆt chÏ víi nhau. T¨ng
NSL§ lµ c¬ së ®Ó t¨ng tiÒn l-¬ng vµ ng-îc l¹i t¨ng tiÒn l-¬ng lµ mét trong
nh÷ng biÖn ph¸p khuyÕn khÝch con ng-êi h¨ng say lµm viÖc ®Ó t¨ng NSL§.
Trong c¸c doanh nghiÖp th-êng t¨ng tiÒn l-¬ng dÉn ®Õn t¨ng chi phÝ
s¶n xuÊt kinh doanh, cßn t¨ng NSL§ l¹i lµm gi¶m chi phÝ cho tõng ®¬n vÞ s¶n
phÈm. Mét doanh nghiÖp thùc sù kinh doanh cã hiÖu qu¶ khi chi phÝ nãi
chung còng nh- chi phÝ cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm ®-îc h¹ thÊp, tøc møc gi¶m
chi phÝ do t¨ng NSL§ ph¶i lín h¬n møc t¨ng chi phÝ do tiÒn l-¬ng t¨ng.
Nguyªn t¾c nµy lµ cÇn thiÕt ph¶i b¶o ®¶m ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh
cña doanh nghiÖp , n©ng cao ®êi sèng cña ng-êi lao ®éng.
III. C¸c h×nh thøc tr¶ l-¬ng , tr¶ th-ëng
1. H×nh thøc tr¶ l-¬ng theo thêi gian
1.1 Kh¸i niÖm
TiÒn l-¬ng theo thêi gian lµ tiÒn l-¬ng thanh to¸n cho ng-êi c«ng nh©n
c¨n cø vµo tr×nh ®é lµnh nghÒ vµ thêi gian c«ng t¸c cña hä.
1.2 Ph¹m vi ¸p dông
H×nh thøc tr¶ l-¬ng theo thêi gian chñ yÕu ¸p dông ®èi vêi nh÷ng ng-êi
lµm c«ng t¸c qu¶n lý
§èi víi c«ng nh©n s¶n xuÊt th× h×nh thøc nµy chØ ¸p dông ë c¸c bé phËn
mµ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®· ®-îc tù ®éng ho¸, nh÷ng c«ng viÖc ch-a x©y dùng
®-îc ®Þnh møc lao ®éng, nh÷ng c«ng viÖc mµ khèi l-îng hoµn thµnh kh«ng
x¸c ®Þnh ®-îc hoÆc nh÷ng lo¹i c«ng viÖc cÇn thiÕt ph¶i tr¶ l-¬ng thêi gian
§ç Duy Träng
6
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
nh»m ®¶m b¶o chÊt l-îng s¶n phÈm nh- c«ng viÖc kiÓm tra chÊt l-îng s¶n
phÈm, c«ng viÖc söa ch÷a m¸y mãc thiÕt bÞ.
1.3 H×nh thøc tr¶ l-¬ng theo thêi gian
1.3.1 ChÕ ®é tr¶ l-¬ng theo thêi gian ®¬n gi¶n
Kh¸i niÖm: ChÕ ®é tr¶ l-¬ng theo thêi gian ®¬n gi¶n lµ chÕ ®é tr¶ l-¬ng
mµ tiÒn l-¬ng cña mèi ng-êi c«ng nh©n nhËn ®-îc phô thuéc vµo bËc cao hay
thÊp, thêi gian thùc tÕ lµm viÖc nhiÒu hay Ýt.
Ph¹m vi ¸p dông : ChÕ ®é tr¶ l-¬ng nµy ¸p dông ë nh÷ng n¬i khã x¸c
®Þnh møc lao ®éng chÝnh x¸c, khã ®¸nh gi¸ c«ng viÖc chÝnh x¸c do ®ã h×nh
thøc tr¶ l-¬ng theo thêi gian ®¬n gi¶n th-êng ¸p dông víi nh÷ng ng-êi lµm
c«ng t¸c qu¶n lý vµ th-êng ®-îc ¸p dông trong khèi hµnh chÝnh sù nghiÖp.
TiÒn l-¬ng theo thêi gian ®¬n gi¶n ®-îc tÝnh theo c«ng thøc
Ltt = Lcb x T
Trong ®ã :
Ltt : TiÒn l-¬ng thùc tÕ mµ ng-êi lao ®éng nhËn ®-îc
Lcb : TiÒn l-¬ng cÊp bËc chÝnh theo thêi gian
T : Thêi gian lµm viÖc thùc tÕ: giê, ngµy
Cã ba lo¹i l-¬ng theo thêi gian ®¬n gi¶n
L-¬ng giê : Lµ tiÒn l-¬ng tÝnh theo møc l-¬ng cÊp bËc giê vµ sè giê
lµm viÖc thùc tÕ.
L-¬ng ngµy : TÝnh theo møc l-¬ng cÊp bËc ngµy vµ sè ngµy lµm viÖc
thùc tÕ.
L-¬ng th¸ng : TÝnh theo møc l-¬ng cÊp bËc th¸ng
NhËn xÐt :
¦u ®iÓm : Ng-êi lao ®éng cã thÓ yªn t©m lµm viÖc v× tiÒn l-¬ng ®-îc
tr¶ cè ®Þnh kh«ng phô thuéc vµo kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh
§ç Duy Träng
7
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
nghiÖp. TiÒn l-¬ng phô thuéc vµo th©m niªn c«ng t¸c. Th©m niªn cµng nhiÒu
th× tiÒn l-¬ng cµng cao.
Nh-îc ®iÓm : chÕ ®é tr¶ l-¬ng nµy mang tÝnh b×nh qu©n, tiÒn l-¬ng
kh«ng g¾n víi hiÖu qu¶ c«ng viÖc, kh«ng khuyÕn khÝch sö dông hîp lý thêi
gian lµm viÖc, tiÕt kiÖm nguyªn liÖu, sö dông cã hiÖu qu¶ c«ng suÊt cña m¸y
mãc thiÕt bÞ ®Ó t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng.
1.3.2 ChÕ ®é tr¶ l-¬ng theo thêi gian cã th-ëng :
Kh¸i niÖm: Lµ sù kÕt hîp gi÷a tr¶ l-¬ng theo thêi gian gi¶n ®¬n víi tiÒn
th-ëng khi ®¹t ®-îc nh÷ng chØ tiªu vÒ sè l-îng hoÆc chÊt l-îng ®· quy ®Þnh.
Ph¹m vi ¸p dông : ChÕ ®é tr¶ l-¬ng nµy chñ yÕu ¸p dông ®èi víi c«ng
nh©n phô lµm c«ng viÖc phô nh- c«ng nh©n söa ch÷a, ®iÒu khiÓn thiÕt bÞ...
ngoµi ra, cßn ¸p dông ®èi víi c«ng nh©n chÝnh lµm viÖc ë nh÷ng kh©u s¶n
xuÊt cã tr×nh ®é c¬ khÝ ho¸ cao, tù ®éng ho¸ hoÆc nh÷ng c«ng viÖc tuyÖt ®èi
ph¶i ®¶m b¶o chÊt l-îng.
C¸ch tÝnh l-¬ng thêi gian cã th-ëng :
TLth = Ltt x Tth
Trong ®ã :
TLth : TiÒn l-¬ng cã th-ëng
Ltt : TiÒn l-¬ng thùc tÕ c«ng nh©n nhËn ®-îc
TTh : TiÒn th-ëng
NhËn xÐt :
¦u ®iÓm : ChÕ ®é tr¶ l-¬ng theo thêi gian cã th-ëng cã nhiÒu -u ®iÓm
h¬n chÕ ®é thêi gian ®¬n gi¶n v× nã g¾n chÆt thµnh tÝch c«ng t¸c cña tõng
ng-êi ®· ®¹t ®-îc th«ng qua c¸c chØ tiªu xÐt th-ëng. H×nh thøc nµy kh«ng
nh÷ng ph¶n ¸nh tr×nh ®é thµnh ht¹o vµ thêi gian lµm viÖc thùc tÕ mµ cßn
khuyÕn khÝch ng-êi lao ®éng quan t©m ®Õn tr¸ch nhiÖm vµ kÕt qu¶ cña m×nh.
Do ®ã, chÕ ®é tr¶ l-¬ng nµy ngµy cµng ®-îc ¸p dông trªn quy m« réng h¬n.
§ç Duy Träng
8
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
Nh- vËy, nh-îc ®iÓm chÝnh cña h×nh thøc tr¶ l-¬ng theo thêi gian lµ
kh«ng g¾n liÒn gi÷a chÊt l-îng vµ sè l-îng lao ®éng mµ c«ng nh©n ®· tiªu
hao trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm. Nªn h×nh thøc nµy kh«ng mang l¹i cho
ng-êi lao ®éng sù quan t©m ®Çy ®ñ ®èi víi thµnh qu¶ lao ®éng cña m×nh
kh«ng t¹o diÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó uèn n¾n kÞp thêi nh÷ng th¸i ®é sai lÖch vµ
kh«ng khuyÕn khÝch hä nghiªm chØnh thùc hiÖn chÕ ®é tiÕt kiÖm thêi gian, vËt
t- vµ lao ®éng trong qu¸ tr×nh c«ng t¸c.
2. H×nh thøc tr¶ l-¬ng theo s¶n phÈm
2.1 Kh¸i niÖm
Tr¶ l-¬ng theo s¶n phÈm lµ h×nh thøc tr¶ l-¬ng cho ng-êi lao ®éng dùa
trùc tiÕp vµo sè l-îng vµ chÊt l-îng s¶n phÈm (dÞch vô) mµ hä ®· hoµn thµnh.
§©y lµ h×nh thøc tr¶ l-¬ng ®-îc ¸p dông phÇn lín trong c¸c nhµ m¸y xÝ
nghiÖp ë n-íc ta, nhÊt lµ trong c¸c doanh nghiÖp sö dông chÕ t¹o s¶n phÈm.
2.2 ý nghÜa cña tr¶ l-¬ng theo s¶n phÈm
- Lµ h×nh thøc c¨n b¶n ®Ó thùc hiÖn quy luËt ph©n phèi theo lao ®éng .
Ai lµm nhiÒu chÊt l-îng s¶n phÈm tèt ®-îc h-ëng nhiÒu l-¬ng ai lµm Ýt chÊt
l-îng s¶n phÈm xÊu th× ®-îc h-ëng Ýt l-¬ng. Nh÷ng ng-êi lµm viÖc nh- nhau
th× ph¶i h-ëng l-¬ng b»ng nhau. §iÒu nµy sÏ cã t¸c dông t¨ng n¨ng suÊt lao
®éng cña ng-êi lao ®éng.
- Tr¶ l-¬ng theo s¶n phÈm cã t¸c dông trùc tiÕp khuyÕn khÝch ng-êi lao
®éng ra søc häc tËp n©ng cao tr×nh ®é lµnh nghÒ tÝch luü kinh nghiÖm, rÌn
luyÖn kü n¨ng, ph¸t huy s¸ng t¹o ®Ó n©ng cao kh¶ n¨ng lµm viÖc vµ n¨ng suÊt
lao ®éng.
- Tr¶ l-¬ng theo s¶n phÈm cßn cã ý nghÜa trong viÖc n©ng cao vµ hoµn
thiÖn c«ng t¸c qu¶n lý, n©ng cao tÝnh tù chñ vµ chñ ®éng trong lµm viÖc cña
ng-êi lao ®éng. §ång thêi ®Êu tranh chèng hiÖn t-îng tiªu cùc lµm viÖc thiÕu
tr¸ch nhiÖm trong c¸n bé c«ng nh©n s¶n xuÊt.
§ç Duy Träng
9
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
- Cñng cè vµ ph¸t triÓn m¹nh mÏ thi ®ua s¶n xuÊt x· héi chñ nghÜa ®éng
viªn thi ®ua liªn tôc vµ m¹nh mÏ ®ång thêi ¸p dông mét c¸ch ®óng ®¾n c¸c
chÕ ®é tiÒn l-¬ng theo s¶n phÈm sÏ kÕt hîp chÆt chÏ ®-îc hai mÆt khuyÕn
khÝch b»ng lîi Ých vËt chÊt vµ ®éng viªn tinh thÇn ®Ó thóc ®Èy s¶n xuÊt.
Nh- vËy chÕ ®é tr¶ l-¬ng theo s¶n phÈm cã ý nghÜa kinh tÕ chÝnh trÞ
quan träng. Nã ®éng viªn ng-êi lao ®éng lµm viÖc ®Ó t¨ng thªm thu nhËp va
t¨ng s¶n phÈm cho x· héi.
2.3 C¸c chÕ ®é tr¶ l-¬ng theo s¶n phÈm
2.3.1 ChÕ ®é tr¶ l-¬ng theo s¶n phÈm trùc tiÕp c¸ nh©n
Kh¸i niÖm : Lµ chÕ ®é tiÒn l-¬ng ®-îc tr¶ theo tõng ®¬n vÞ s¶n phÈm
hoÆc chi tiÕt s¶n phÈm va theo ®¬n gi¸ nhÊt ®Þnh.
Trong bÊt kú tr-êng hîp nµo c«ng nhËn hôt møc, hay v-ît møc cø mçi
®¬n vÞ s¶n phÈm lµm ra ®Òu ®-îc tr¶ l-¬ng nhÊt ®Þnh gäi lµ ®¬n gi¸ s¶n phÈm
nh- vËy tiÒn l-¬ng sÏ t¨ng theo sè l-îng s¶n phÈm s¶n xuÊt ra.
Ph¹m vi ¸p dông : chÕ ®é tiÒn l-¬ng theo s¶n phÈm trùc tiÕp c¸ nh©n
®-îc ¸p dông réng r·i ®èi víi nh÷ng ng-êi trùc tiÕp s¶n xuÊt trong qu¸ tr×nh
lao ®éng cña hä mang tÝnh chÊt ®éc lËp t-¬ng ®èi , cã thÓ ®Þnh møc kiÓm tra ,
nghiÖm thu s¶n phÈm mét c¸ch riªng biÖt.
TiÒn l-¬ng s¶n phÈm trùc tiÕp c¸ nh©n ®-îc tÝnh theo c«ng thøc sau:
L1 = §G x Q1
L1 : TiÒn l-¬ng thùc tÕ mµ c«ng nh©n nhËn ®-îc.
DG : §¬n gi¸ tiÒn l-¬ng cho mét s¶n phÈm
Q1 : Sè l-îng s¶n phÈm thùc tÕ hoµn thµnh
TÝnh ®¬n gi¸ tiÒn l-¬ng :
§¬n gi¸ tiÒn l-¬ng lµ møc tiÒn l-¬ng tr¶ cho ng-êi lao ®éng khi hä
hoµn thµnh mét ®¬n vÞ s¶n phÈm. Khi x¸c ®Þnh mét ®¬n gi¸ tiÒn l-¬ng ng-êi
ta c¨n cø vµo hai nh©n tè : ®Þnh møc lao ®éng vµ møc l-¬ng cÊp bËc c«ng viÖc.
§ç Duy Träng
10
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
NÕu c«ng viÖc cã ®Þnh møc s¶n l-îng :
§G = L0/Q
NÕu c«ng viÖc cã ®Þnh møc thêi gian :
§G = L0 x T
Trong ®ã :
§G : §¬n gi¸ tiÒn l-¬ng cho mét s¶n phÈm
L0 : L-¬ng cÊp bËc cña c«ng nh©n trong kú (ngµy, th¸ng)
Q : Møc s¶n l-îng
T : Møc thêi gian hoµn thµnh mét ®¬n vÞ s¶n phÈm
NhËn xÐt :
¦u ®iÓm: DÔ dµng tÝnh ®-îc tiÒn l-¬ng trùc tiÕp trong kú. KhuyÕn
khÝch c«ng nh©n tù gi¸c, tiÕt kiÖm thêi gian lµm viÖc, gi¶m tèi ®a thêi gian
l·ng phÝ tù häc hái ®Ó n©ng cao kü n¨ng kü x¶o lµm viÖc, n©ng cao n¨ng xuÊt
lao ®éng t¨ng thu nhËp.
Nh-îc ®iÓm: C«ng nh©n chØ quan t©m ®Õn sè l-îng mµ Ýt chó ý ®Õn
chÊt l-îng s¶n phÈm. NÕu kh«ng cã th¸i ®é vµ ý thøc lµm viÖc sÏ l·ng phÝ vËt
t- nguyªn vËt liÖu.
2.3.2 ChÕ ®é tr¶ l-¬ng s¶n phÈm tËp thÓ :
Kh¸i niÖm: Còng lµ chÕ ®é tr¶ l-¬ng cho tõng ®¬n vÞ s¶n phÈm theo ®¬n
gi¸ nhÊt ®Þnh mµ tËp thÓ chÕ t¹o, ®¶m b¶o chÊt l-îng vµ phô thuéc vµo c¸ch
ph©n chia tiÒn l-¬ng cho tõng thµnh viªn.
Ph¹m vi ¸p dông : Kh¸c víi tr¶ l-¬ng s¶n phÈm trùc tiÕp c¸ nh©n ë chÕ
®é nµy ®Ó tr¶ l-¬ng trùc tiÕp cho mét nhãm ng-êi lao ®éng (Tæ sö dông) khi
hä hoµn thµnh mét khèi l-îng s¶n phÈm nhÊt ®Þnh. ¸p dông cho nh÷ng c«ng
viÖc ®ßi hái nhiÒu ng-êi cïng tham gia thùc hiÖn, mµ c«ng viÖc cña mçi c¸
nh©n cã liªn quan ®Õn nhau.
§ç Duy Träng
11
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
TÝnh tiÒn l-¬ng thùc tÕ : L1 = DG1 x Q1
Trong ®ã :
L1 : TiÒn l-¬ng thùc tÕ tæ nhËn ®-îc
DG1 : §¬n gi¸ tiÒn l-¬ng cña s¶n phÈm
Q1 : S¶n l-îng thùc tÕ tæ ®· hoµn thµnh
TÝnh ®¬n gi¸ tiÒn l-¬ng
NÕu tæ hoµn thµnh nhiÒu s¶n phÈm trong kú.
DG = Lch /Q0
NÕu tæ hoµn thµnh mét s¶n phÈm trong kú
DG = Lcb x T0
Trong ®ã :
DG : §¬n gi¸ tiÒn l-¬ng s¶n phÈm tr¶ cho tæ
Lcb : TiÒn l-¬ng cÊp bËc cña c«ng viÖc cña c«ng nh©n
Q0 : Møc s¶n l-îng cña tæ
T0 : Møc thêi gian cña tæ
VÊn ®Ò cÇn chó ý lµ : Ph¶i ph©n phèi tiÒn l-¬ng cho c¸c thµnh viªn phï
hîp víi bËc l-¬ng vµ thêi gian lao ®éng cña hä.
C¶ hai ph-¬ng ph¸p chia l-¬ng:
Ph-¬ng ph¸p 1: Ph-¬ng ph¸p ¸p dông hÖ sè ®iÒu chØnh tr×nh tù thùc
hiÖn nh- sau:
+ X¸c ®Þnh hÖ sè ®iÒu chØnh Hdc :
Hdc = L1 / L0
Trong ®ã :
L1 : TiÒn l-¬ng cña tæ thùc tÕ nhËn ®-îc
L0 : TiÒn l-¬ng cÊp bËc c¶ tæ
§ç Duy Träng
12
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
Kh¸i niÖm: Lµ chÕ ®é tr¶ l-¬ng cho c«ng nh©n phôc vô hay bæ trî dùa
trªn c¬ së s¶n l-îng hoµn thµnh cña c«ng nh©n chÝnh.
§Æc ®iÓm cña chÕ ®é tr¶ l-¬ng lµ tiÒn l-¬ng thùc tÕ cña c«ng nh©n phô
thuéc vµo kÕt qu¶ lµm viÖc cña c«ng nh©n chÝnh. Do vËy nÕu c«ng nh©n chÝnh
lµm tèt, n¨ng suÊt lao ®éng cao, th× c«ng nh©n phô míi cã thu nhËp cao vµ
ng-îc l¹i.
TiÒn l-¬ng thùc tÕ cña c«ng nh©n phô
L1 = DG x Q1
DG = L/ (M x Q)
Trong ®ã :
L1 : TiÒn l-¬ng thùc tÕ cña c«ng nh©n
DG : §¬n gi¸ tiÒn l-¬ng cña c«ng nh©n phô
Q1 : Sè l-îng s¶n phÈm thùc tÕ cña c«ng nh©n chÝnh
Q : Møc s¶n l-îng cña c«ng nh©n chÝnh
NhËn xÐt :
¦u ®iÓm: chÕ ®é tr¶ l-¬ng nµy khuyÕn khÝch c«ng nh©n phôc vô tèt h¬n
c«ng nh©n chÝnh gãp phÇn n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng cña c¶ hai.
Nh-îc ®iÓm: TiÒn l-¬ng cña c«ng nh©n phô phô thuéc trùc tiÕp vµo kÕt
qu¶ cña c«ng nh©n chÝnh, mµ kÕt qu¶ nµy nhiÒu khi chÞu t¸c ®éng cña c¸c yÕu
tè kh¸ch quan nªn lµm h¹n chÕ sù cè g¾ng lµm viÖc cña c«ng nh©n phô.
2.3.4 ChÕ ®é tr¶ l-¬ng s¶n phÈm kho¸n:
Kh¸i niÖm: Lµ chÕ ®é l-¬ng s¶n phÈm khi giao c«ng viÖc ®· quy ®Þnh
râ rµng sè tiÒn ®· thµnh mét khèi l-îng c«ng viÖc trong ®¬n vÞ thêi gian nhÊt
®Þnh.
Ph¹m vi ¸p dông: ChÕ ®é nµy ®-îc ¸p dông kh¸ phæ biÕn trong ngµnh
n«ng nghiÖp, x©y dùng c¬ b¶n hoÆc mét sè ngµnh kh¸c khi c«ng nh©n lµm
§ç Duy Träng
13
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
c«ng viÖc mang tÝnh ®ét xuÊt c«ng viÖc kh«ng thÓ x¸c ®Þnh mét ®Þnh møc lao
®éng æn ®Þnh trong thêi gian dµi ®-îc.....
TiÒn l-¬ng kho¸n ®-îc tÝnh nh- sau :
Lk = DGk x Q1
Trong ®ã :
Lk : TiÒn l-¬ng thùc tÕ c«ng nh©n nhËn ®-îc.
DGk: §¬n gi¸ kho¸n,
Q1: Sè l-îng s¶n phÈm hoµn thµnh.
Ngay tõ khi nhËn viÖc,c«ng nh©n sÏ biÕt ®-îc ngay sè tiÒn m×nh sÏ l·nh
sao khi hoµn thµnh khèi l-îng c«ng viÖc.
Khi ¸p dông chÕ ®é l-¬ng kho¸n cµn ph¶i lµm tèt c«ng t¸c thèng kª vµ
®Þnh møc lao ®éng tõng phÇn viÖc råi tæng hîp l¹i thµnh khèi l-îng c«ng viÖc
gi¶m thêi gian lao ®éng, thµnh ®¬n gi¸ cho toµn bé c«ng viÖc.
NhËn xÐt:
¦u ®iÓm: Cã t¸c dông khuyÕn khÝch c«ng nh©n n©ng cao n¨ng suÊt lao
®éng ph¸t huy s¸ng kiÕn vµ tÝch cùc c¶i tiÕn lao ®éng ®Ó tèi -u ho¸ qu¸ tr×nh
lµm viÖc gi¶m thêi gian lao ®éng, hoµn thµnh c«ng viÖc tr-íc thêi h¹n gi¶m
bít sè lao ®éng kh«ng cÇn thiÕt.
Nh-îc ®iÓm: ViÖc x¸c ®Þnh ®¬n gi¸ kho¸n phøc t¹p, khã chÝnh x¸c.
Ph¶i tiÕn hµnh x©y dùng chÆt chÏ phï hîp víi diÒu kiÖn lµm viÖc cña ng-êi lao
®éng.
2.3.5. ChÕ ®é tr¶ l-¬ng s¶n phÈm cã th-ëng:
Kh¸i niÖm: Lµ chÕ ®é tr¶ l-¬ng cho c«ng nh©n dùa trªn sù kÕt hîp tr¶
l-¬ng theo s¶n phÈm vµ tiÒn l-¬ng theo s¶n phÈm vµ tiÓn th-ëng.
ChÕ ®é tr¶ l-¬ng theo s¶n phÈm cã th-ëng gåm hai phÇn:
+ PhÇn tr¶ theo ®¬n gi¸ cè ®Þnh vµ sè l-îng s¶n phÈm thùc tÕ hoµn
thµnh.
§ç Duy Träng
14
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
+ PhÇn tiÒn th-ëng dùa vµo tr×nh ®é hoµn thµnh v-ît møc.
TiÒn l-¬ng s¶n phÈm cã th-ëng ®-îc tÝnh theo c«ng thøc;
Lth L
Lm.h
100
Trong ®ã:
Lth: TiÒn l-¬ng s¶n phÈm cã th-ëng
L: L-¬ng tr¶ theo ®¬n gi¸ cè ®Þnh.
H: Tû lÖ hoµn thµnh phÇn tr¨m ®-îc tÝnh th-ëng.
NhËn xÐt:
¦u ®iÓm: Qu¸n triÖt ®Çy ®ñ h¬n nguyªn t¾c ph©n phèi theo lao ®éng
khuyÕn khÝch c«ng nh©n chó trông h¬n n÷a viÖc c¶i tiÕn chÊt l-îng s¶n phÈm
tiÕt kiÖm nguyªn liÖu, hoµn thµnh v-ît møc nhiÖm vô quy ®Þnh.
Nh-îc ®iÓm: Ph¶i tÝnh to¸n chÝnh x¸c, ®óng ®¾n c¸c chØ tiªu chÝnh
th-ëng nÕu kh«ng sÏ lµm t¨ng chi phÝ l-¬ng béi chi quü tiÒn l-¬ng.
1.3.6. ChÕ ®é tr¶ l-¬ng theo s¶n phÈm luü tiÕn
Kh¸i niÖm: Lµ chÕ ®é tr¶ l-¬ng cho c«ng nh©n dùa trªn hai lo¹i ®¬n gi¸
(®¬n gi¸ cè ®Þnh vµ ®¬n gi¸ luý tiÕn) vµ sè l-îng s¶n phÈm s¶n xuÊt ra ®¶m
b¶o chÊt l-îng.
§¬n gi¸ cè ®Þnh: Dïng ®Ó tr¶ cho nh÷ng s¶n phÈm thùc tÕ ®· hoµn
thµnh.
§¬n gi¸ luü tiÕn: Dïng ®Ó tÝnh l-¬ng cho nh÷ng s¶n phÈm v-ît møc
khëi ®iÓm vµ cã gi¸ trÞ b»ng ®¬n gi¸ cè ®Þnh nhËn víi tû lÖ t¨ng ®¬n gi¸.
Ph¹m vi ¸p dông: ChÕ ®é l-¬ng nµy ¸p dông cho c«ng nh©n s¶n xuÊt ë
nh÷ng kh©u quan träng, lóc s¶n xuÊt khÈn tr-¬ng ®Ó ®¶m b¶o tÝnh ®ång bé, ë
nh÷ng kh©u mµ n¨ng suÊt lao ®éng t¨ng cã tÝnh quyÕt ®Þnh ®èi víi viÖc hoµn
thµnh chung kÕ ho¹ch cña xÝ nghiÖp.
TiÒn l-¬ng cña c«ng nh©n ®-îc tÝnh theo c«ng thøc:
§ç Duy Träng
15
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
L = DG x Q1+ DG x K x (Q1-Q0)
Trong ®ã:
T: Tæng tiÒn l-¬ng cña c«ng nh©n.
DG: §¬n gi¸ cè ®Þnh theo s¶n phÈm.
Q1: S¶n l-îng thùc tÕ hoµn thµnh.
Q0: S¶n l-îng ®¹t møc khëi ®iÓm.
K: Tû lÖ t¨ng thªm ®Ó cã ®¬n gi¸ luü tiÕn.
K
d cd xt
d1
Trong ®ã:
K: Tû lÖ t¨ng ®¬n gi¸ hîp lý
Dcd: Tû lÖ chi phÝ s¶n xuÊt gi¸n tiÕp cè ®Þnh trong gi¸ thµnh.
D1: Tû lÖ sè tiÒn tiÕt kiÖm vÒ chi phÝ s¶n xuÊt gi¸n tiÕp cè ®Þnh ®Ó t¨ng
®¬n gi¸.
NhËn xÐt:
¦u ®iÓm: ViÖc t¨ng ®¬n gi¸ sÏ lµm cho c«ng nh©n tÝch cùc lµm viÖc
t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng.
Nh-îc ®iÓm: ¸p dông chÕ ®é nµy lµm cho tèc ®é t¨ng tiÒn l-¬ng nhanh
h¬n tèc ®é t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, c«ng nh©n chØ ch¹y theo sè l-îng Ýt quan
t©m ®Õn chÊt l-îng s¶n phÈm.
3. Vai trß cña tiÒn l-¬ng, tiÒn th-ëng.
TiÒn l-¬ng, tiÒn th-ëng cã vai trß rÊt lín ®èi víi ®êi sèng vµ s¶n xuÊt.
§Ó ®¹t ®-îc hiÖu qu¶ cao trong lao ®éng gãp phÇn thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña
x©y dùng vÊn ®Ò tr¶ l-¬ng cho ng-êi lao ®éng ®· kh«ng chØ lµ vÊn ®Ò quan
t©m cña c¸c doanh nghiÖp, mµ cßn lµ vÊn ®Ò bøc xóc cña c¶ x· héi cÇn ®-îc
Nhµ n-íc quan t©m gióp ®ì. TiÒn l-¬ng tiÒn th-ëng cÇn ®-îc tr¶ ®óng th«ng
qua c¸c h×nh thøc vµ chÕ ®é tr¶ l-¬ng, tr¶ th-ëng ®Ó nã trë thµnh ®éng lùc
§ç Duy Träng
16
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
m¹nh mÏ cã t¸c dông ®¶m b¶o t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng kh«ng ngõng n©ng
cao ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cho ng-êi lao ®éng.
§èi víi ng-êi lao ®éng tiÒn l-¬ng g¾n liÒn víi hä vµ nguån chñ yÕu
nu«i sèng b¶n th©n vµ gia ®×nh. NÕu tiÒn l-¬ng nhËn ®-îc tho¶ m·n sÏ lµ ®éng
lùc kÝch thÝch t¨ng n¨ng lùc s¸ng t¹o, t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, t¹o ra hoµ khÝ
cëi më gi÷a nh÷ng ng-êi lao ®éng, t¹o thµnh mèi ®oµn kÕt thèng nhÊt, trªn
d-íi mét lßng, mét ý chÝ sù nghiÖp ph¸t triÓn doanh nghiÖp vµ v× lîi Ých ph¸t
triÓn cña b¶n th©n hä. ChÝnh v× vËy mµ ng-êi lao ®éng lµm viÖc h¨ng say, cã
tn vµ tù hµo vÒ møc l-¬ng cña hä.
§èi víi c¸c doanh nghiÖp, tiÒn l-¬ng, tiÒn th-ëng lµ yÕu tè cña chi phÝ
s¶n xuÊt, cßn ®èi víi ng-êi lao ®éng tiÒn l-¬ng, tiÒn th-ëng lµ nguån thu nhËp
chÝnh, do vËy tæ chøc tiÒn l-¬ng trong doanh nghiÖp ph¶i c«ng bµng, ®¶m b¶o
cho lîi Ých cña c¶ hai bªn.
NÕu doanh nghiÖp tr¶ l-¬ng, tr¶ th-ëng thiÕu c«ng b»ng, hîp lý, hoÆc v×
môc tiªu lîi nhuËn thuÇn tuý, kh«ng chó ý ®óng møc ®é lîi Ých ng-êi lao
®éng th× ng-êi c«ng nh©n sÏ bÞ kiÖt quÖ vÒ thÓ lùc vµ tinh thÇn, gi¶m sót chÊt
l-îng lao ®éng, th× kh«ng nh÷ng ®Î ra m©u thuÉn néi bé mµ cßn cã thÓ g©y
nªn sù ph¸ ho¹i ngÇm d·n nh÷ng ®Õn l·ng phÝ trong s¶n xuÊt; biÓu hiÖn ®ã lµ
t×nh tr¹ng c¾t xÐn thêi gian lµm viÖc, l·ng phÝ nguyªn nhiªn vËt liÖu.
§ç Duy Träng
17
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
Ch-¬ng II
Ph©n tÝch thùc tr¹ng tr¶ l-¬ng, tr¶ th-ëng
ë C«ng ty DÖt Kim Th¨ng long.
I. §Æc ®iÓm cña C«ng ty DÖt Kim Th¨ng long.
1.1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña C«ng ty.
C«ng ty DÖt Kim Th¨ng Long lµ doanh nghiÖp Nhµ n-íc trùc thuéc Së
C«ng nghiÖp Hµ Néi. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña c«ng ty cã thÓ
chia ra 5 thêi kú.
Thêi kú n¨m 1959 ®Õn n¨m 1975:
Th¸ng 2 n¨m 1959, xÝ nghiÖp DÖt kim Cù Doanh ®-îc thµnh lËp dùa
trªn c¬ së c«ng ty hîp doanh gi÷a Nhµ n-íc víi x-ëng dÖt Cù Doanh ë phè
Hµng Qu¹t - Hµ Néi cña nhµ t- s¶n TrÞnh V¨n C¨n.
Tõ khi thµnh lËp cho ®Õn n¨m 1975, s¶n phÈm chñ yÕu cña xÝ nghiÖp lµ
¸o may « vµ ¸o lãt nam phôc vô nhu cÇu tiªu dïng néi ®Þa vµ trang bÞ cho
qu©n ®éi víi s¶n l-îng tõ 1 - 2 triÖu chiÕc/n¨m.
Thêi kú tõ n¨m 1976 ®Õn th¸ng 6 n¨m 1982:
N¨m 1976, xÝ nghiÖp b¾t ®Çu tham gia s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu trong
khu«n khæ NghÞ ®Þnh th- víi c¸c n-íc XHCN nh- Liªn X«, Hungary, TiÖp
Kh¾c... s¶n l-îng hµng n¨m 3 - 4 triÖu chiÕc, trong ®ã 60% lµ s¶n phÈm xuÊt
khÈu trùc tiÕp, cßn l¹i lµ tiªu dïng néi ®Þa vµ cung cÊp cho quèc phßng.
Tuy nhiªn thêi gian nµy c¸c doanh nghiÖp kh«ng ®-îc phÐp xuÊt nhËp
khÈu trùc tiÕp. Do ®ã, toµn bé viÖc xuÊt khÈu cña xÝ nghiÖp lóc ®ã ph¶i uû
th¸c qua Tæng cña c«ng ty XuÊt nhËp khÈu hµng dÖt ViÖt Nam (TEXTIMEX).
Thêi kú tõ th¸ng 7 n¨m 1982 ®Õn th¸ng 11 n¨m 1986.
XÝ nghiÖp ngµy cµng ph¸t triÓn s¶n xuÊt nh-ng l¹i h¹n chÕ v× mÆt b»ng
s¶n xuÊt chËt hÑp. §øng tr-íc t×nh h×nh ®ã, th¸ng 7 n¨m 1982, UBND thµnh
phè Hµ Néi ®· quyÕt ®Þnh s¸t nhËp XÝ nghiÖp DÖt Kim Cù Doanh víi XÝ
§ç Duy Träng
18
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
nghiÖp may mÆc Hµ Néi vµ ®æi tªn thµnh C«ng ty DÖt Kim Th¨ng Long nhhiÖn nay.
Cã thÓ nãi ®©y lµ thêi kú hoµng kim cña C«ng ty DÖt Kim Th¨ng Long.
S¶n l-îng hµng n¨m lu«n duy tr× ë møc 8 - 9 triÖu chiÕc, trong ®ã xuÊt khÈu
sang TiÖp 6 triÖu, Liªn X« 1,5 triÖu, cßn l¹i lµ tiªu dïng néi ®Þa.
Thêi kú tõ th¸ng 12 n¨m 1986 ®Õn cuèi n¨m 1991.
§©y lµ thêi kú cña c«ng ty ®iÒu chØnh ho¹t ®éng cña m×nh ®Ó thÝch øng
víi c¬ chÕ míi. Khi chuyÓn tõ c¬ chÐ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung sang nÒn kinh tÕ
thÞ tr-êng cã sù qu¶n lý cña Nhµ n-íc c«ng ty ®· gÆp ph¶i nhiÒu khã kh¨n
nh-: Nguyªn vËt liÖu khan hiÕm ph¶i nhËp ngo¹i, m¸y mãc thiÕt bÞ ®· cò, c¬
së h¹ tÇng xuèng cÊp. MÆt kh¸c, gi÷a n¨m 1991, Liªn X« vµ hÖ thèng c¸c
n-íc XHCN tan r·, c«ng ty mÊt ®i thÞ tr-êng truyÒn thèng. Do ®ã, ho¹t ®éng
cña c«ng ty ®ßi hái ph¶i cã sù thay ®æi, c«ng ty ph¶i lµm chñ ho¹t ®éng s¶n
xuÊt kinh doanh cña m×nh, tù s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm.
Thêi kú tõ n¨m 1992 ®Õn nay:
Thêi kú nµy cña c«ng ty dÇn thÝch nghi víi ®ßi hái cña thÞ tr-êng. N¨m
1992, cña c«ng ty ®-îc cÊp giÊy phÐp xuÊt khÈu trùc tiÕp. S¶n l-îng hµng
n¨m d-íi 2 triÖu chiÕc. Giê ®©y, cña c«ng ty ®· m¹nh d¹n v÷ng b-íc trªn con
®-êng kinh doanh trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng víi nh÷ng thö th¸ch vµ th¾ng
lîi míi.
§ç Duy Träng
19
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
1.2. Bé m¸y qu¶n lý cña c«ng ty
S¬ ®å 1: Bé m¸y qu¶n lý cña c«ng ty:
Gi¸m ®èc
PG§ kü thuËt
s¶n xuÊt
Phßng
Kü thuËt
KCS
Ph©n x-ëng
dÖt
PG§ ®êi sèng
hµnh chÝnh
Phßng
KÕ ho¹ch
vËt t-
Phßng
Tµi chÝnh
kÕ to¸n
Ph©n x-ëng
TÈy, nhuém
Phßng Tæ
chøc hµnh
chÝnh
Phßng
B¶o vÖ
DÞch vô
Ph©n x-ëng
C¾t, may
Nguån: Phßng tæ chøc - Hµnh chÝnh
Dùa vµo s¬ ®å trªn tay thÊy c¬ cÊu tæ chøc cña C«ng ty DÖt Kim Th¨ng
Long vµ c¬ cÊu tùc tuyÕn - chøc n¨ng. Theo kiÓu, Gi¸m ®èc ®-îc sù gióp søc
cña hai phã gi¸m ®èc vµ c¸c phßng chøc n¨ng. Tuy nhiªn quyÒn quyÕt ®Þnh
thuéc vÒ Gi¸m ®èc. C¸c phßng chøc n¨ng cã tr¸ch nhiÖm tham m-u cho toµn
bé hÖ thèng trùc tuyÕn, nh-ng kh«ng cã quyÒn ra mÖnh lÖnh cho c¸c ph©n
x-ëng. Cßn c¸c ph©n x-ëng lµ c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt c¬ b¶n trong c«ng ty, mçi
ph©n x-ëng cã tõng nhiÖm vô riªng.
* Ban gi¸m ®èc:
Ban gi¸m ®èc gåm Gi¸m ®èc vµ hai phã gi¸m ®èc: PG§ kü thuËt s¶n
xuÊt vµ PG§ ®êi sèng hµnh chÝnh.
Gi¸m ®èc cã nhiÖm vô qu¶n lý toµn diÖn, chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ mäi mÆt
ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kü thuËt, kinh doanh vµ ®êi sèng cña doanh nghiÖp. Ngoµi
§ç Duy Träng
20
- Xem thêm -
.PDF 
54 
77073 
176 
