Tài liệu Các giải pháp nâng cao hiệu quả đào tạo cán bộ nghiệp vụ bảo hiểm xã hội cấp quận, huyện, thị

B¶o hiÓm x∙ héi viÖt nam -------------------------- B¸o c¸o tæng kÕt ®Ò tµi cÊp bé C¸c gi¶I ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ ®µo t¹o c¸n bé nghiÖp vô bhxh cÊp quËn, huyÖn, thÞ Chñ nhiÖm ®Ò tµi: trÇn xu©n vinh 7137 20/02/2009 Hµ néi - 2007 I. PhÇn më ®Çu: 1. Sù cÇn thiÕt ph¶i nghiªn cøu chuyªn ®Ò: Trong c¬ cÊu hÖ thèng tæ chøc 3 cÊp cña BHXH ViÖt Nam hiÖn nay th× BHXH quËn, huyÖn vµ thÞ x·, thµnh phè trùc thuéc tØnh (sau ®©y gäi t¾t lµ cÊp huyÖn) lµ cÊp thÊp nhÊt, l¹i cã sè l−îng c¸n bé, viªn chøc rÊt lín (chiÕm kho¶ng >40% lùc l−îng lao ®éng cña toµn ngµnh). Hä lµ nh÷ng ng−êi trùc tiÕp thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô c¬ b¶n cu¶ ngµnh nh−: Tæ chøc thu, chi BHXH, BHYT; tiÕp nhËn hå s¬ chÕ ®é chÝnh s¸ch, khiÕu n¹i, tè c¸o vÒ BHXH, BHYT; tuyªn truyÒn, gi¶i thÝch, chÕ ®é, chÝnh s¸ch; qu¶n lý ®èi t−îng kh¸m ch÷a bÖnh vµ gi¸m ®Þnh chi BHYT; tæ chøc thùc hiÖn BHYT vµ sau nµy c¶ BHXH tù nguyÖn…chÝnh hä lµ nh÷ng ng−êi thay mÆt ngµnh trùc tiÕp tiÕp xóc, tiÕp nhËn vµ gi¶i quyÕt c¸c chÕ ®é, chÝnh s¸ch cho c¸c ®èi t−îng tham gia vµ h−ëng c¸c chÕ ®é BHXH, BHYT. NhiÖm vô nµy cña hä cµng trë nªn nÆng nÒ h¬n khi c¸c ®èi t−îng vµ lo¹i h×nh BHXH, BHYT ngµy cµng ®−îc më réng vµ t¨ng lªn nh»m thùc hiÖn BHXH cho mäi ng−êi lao ®éng vµ BHYT toµn d©n trong nh÷ng n¨m s¾p tíi. MÆt kh¸c, ë n−íc ta hiÖn nay do trong qu¸ tr×nh hoµn thiÖn luËt ph¸p nªn c¸c v¨n b¶n ph¸p quy quy ®Þnh chÕ ®é, chÝnh s¸ch BHXH, BHYT còng th−êng xuyªn thay ®æi. V× vËy cÇn th−êng xuyªn cËp nhËt kiÕn thøc míi cho ®éi ngò c¸n bé nghiÖp vô cÊp huyÖn. BHXH lµ mét ngµnh ho¹t ®éng dÞch vô c«ng. Yªu cÇu ®èi víi dÞch vô c«ng lµ mét kÕt qu¶ phôc vô hoµn h¶o vµ thuËn tiÖn nhÊt cho c¸c c«ng d©n tham gia vµ h−ëng thô c¸c chÕ ®é BHXH, BHYT. §iÒu ®ã ®ßi hái ®éi ngò c¸n bé nghiÖp vô cÊp huyÖn ph¶i cã kh¶ n¨ng chuyªn m«n giái, phÈm chÊt, ®¹o ®øc nghÒ nghiÖp cao míi cã thÓ ®¸p øng ®−îc yªu cÇu cña nhiÖm vô. Trong xu thÕ héi nhËp vµ c¶i c¸ch hµnh chÝnh hiÖn nay th× vÊn ®Ò t¨ng c−êng ph©n cÊp viÖc thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô cô thÓ cho BHXH cÊp huyÖn lµ mét ®ßi hái tÊt yÕu. Muèn lµm ®−îc ®iÒu ®ã th× tr−íc tiªn cÇn ph¶i n©ng cao n¨ng lùc chuyªn m«n vµ phÈm chÊt, ®¹o ®øc nghÒ nghiÖp cho c¸n bé nghiÖp vô cÊp huyÖn. 1 C¸n bé, viªn chøc ngµnh BHXH ViÖt Nam nãi chung vµ ë cÊp huyÖn nãi riªng, tuyÖt ®¹i ®a sè ®−îc ®µo t¹o vÒ nhiÒu chuyªn m«n kh¸c nhau nh− kinh tÕ, tµi chÝnh, luËt, c¸c ngµnh kh¸c. HÇu nh− ch−a cã ai lµ ®−îc ®µo t¹o chuyªn ngµnh vÒ BHXH. Bëi v×, cho ®Õn nay ë ViÖt Nam còng ch−a cã mét c¬ së ®µo t¹o chuyªn ngµnh BHXH (tõ n¨m 2006 míi b¾t ®Çu ë §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n). ChÝnh v× vËy, viÖc ®µo t¹o, ®µo t¹o l¹i vµ båi d−ìng nghiÖp vô cho ®éi ngò c¸n bé nghiÖp vô cña BHXH cÊp huyÖn l¹i cµng cÊp thiÕt. Trong khi ®ã, c«ng t¸c ®µo t¹o båi d−ìng nghiÖp vô cho c¸n bé, viªn chøc cña BHXH ViÖt Nam nh÷ng n¨m qua míi chØ b¾t ®Çu, cßn thiÕu kinh nghiÖm. MÆc dï, ngµnh ®· quan t©m ®Çu t− cho mÆt ho¹t ®éng nµy, nh−ng kÕt qu¶ ®¹t ®−îc ch−a nhiÒu, ch−a cã chiÒu s©u. Muèn n©ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c ®µo t¹o, båi d−ìng nghiÖp vô cña ngµnh nãi chung vµ ®èi víi ®éi ngò c¸n bé, viªn chøc cÊp huyÖn nãi riªng cÇn ph¶i ph©n tÝch, tæng kÕt, ®¸nh gi¸ vµ t×m ra c¸c gi¶i ph¸p h÷u hiÖu nhÊt. MÆt kh¸c, BHXH ViÖt Nam còng ch−a cã mét nghiªn cøu khoa häc hay mét b¸o c¸o ®¸nh gi¸ toµn diÖn nµo vÒ c«ng t¸c ®µo t¹o, båi d−ìng c¸n bé BHXH cÊp huyÖn. XuÊt ph¸t tõ nh÷ng lý do c¬ b¶n nªu trªn mµ chóng t«i chän nghiªn cøu chuyªn ®Ò “C¸c gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ ®µo t¹o, båi d−ìng c¸n bé nghiÖp vô cña BHXH quËn, huyÖn” nh»m ®ãng gãp mét sè gi¶i ph¸p thùc tÕ, cô thÓ ®Ó gi¶i quyÕt nhiÖm vô nµy cña toµn ngµnh. 2. Môc ®Ých nghiªn cøu cña chuyªn ®Ò: - §¸nh gi¸ thùc tr¹ng ®éi ngò c¸n bé nghiÖp vô BHXH cÊp huyÖn. - §¸nh gi¸ thùc tr¹ng c«ng t¸c ®µo t¹o, båi d−ìng c¸n bé nghiÖp vô BHXH cÊp huyÖn hiÖn nay. - §Ò xuÊt gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ ®µo t¹o, båi d−ìng c¸n bé nghiÖp vô cña BHXH quËn, huyÖn. 2 3. §èi t−îng vµ ph¹m vi nghiªn cøu: - §èi t−îng nghiªn cøu lµ c¸c mèi quan hÖ cã ¶nh h−ëng ®Õn viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c ®µo t¹o vµ båi d−ìng ®éi ngò c¸n bé, viªn chøc BHXH cÊp huyÖn. - Trong khu«n khæ cña chuyªn ®Ò nµy, chóng t«i chØ giíi h¹n ph¹m vi nghiªn cøu vÒ thùc tr¹ng ®· ®−îc ®µo t¹o cña c¸n bé, viªn chøc cÊp huyÖn vµ thùc tr¹ng c«ng t¸c ®µo t¹o vµ båi d−ìng nghiÖp vô cña BHXH ViÖt Nam nh÷ng n¨m qua ®Ó ®−a ra c¸c gi¶i ph¸p cô thÓ. 4. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu: Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn chuyªn ®Ò ®· sö dông mét sè ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu chÝnh sau ®©y: - Thu thËp, ph©n tÝch vµ xö lý c¸c sè liÖu, t− liÖu, tµi liÖu vÒ ®µo t¹o, båi d−ìng c¸n bé, viªn chøc vµ cña ngµnh BHXH. - §iÒu tra, kh¶o s¸t sè liÖu, tr−ng cÇu ý kiÕn Gi¸m ®èc BHXH cÊp huyÖn trong ph¹m vi toµn quèc. - Nghiªn cøu v¨n b¶n, tµi liÖu quy ®Þnh vÒ ®µo t¹o, båi d−ìng. 5. Néi dung nghiªn cøu: Ngoµi phÇn më ®Çu vµ kÕt luËn, chuyªn ®Ò ®−îc kÕt cÊu thµnh 03 ch−¬ng chÝnh sau: Ch−¬ng 1: Mét sè vÊn ®Ò lý luËn vÒ n©ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c ®µo t¹o, båi d−ìng c¸n bé, viªn chøc BHXH cÊp huyÖn. Ch−¬ng 2: Thùc tr¹ng ®éi ngò c¸n bé nghiÖp vô BHXH cÊp huyÖn vµ c«ng t¸c ®µo t¹o, båi d−ìng nghiÖp vô ®èi víi hä. Ch−¬ng 3: Mét sè gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ ®µo t¹o, båi d−ìng c¸n bé nghiÖp vô BHXH cÊp huyÖn. 3 ch−¬ng I Mét sè vÊn ®Ò lý luËn vÒ n©ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c ®µo t¹o, båi d−ìng c¸n bé, viªn chøc BHXH cÊp huyÖn 1. Kh¸i niÖm vÒ hiÖu qu¶ c«ng t¸c ®µo t¹o, båi d−ìng: 1.1. Kh¸i niÖm ®µo t¹o. §µo t¹o ®−îc hiÓu lµ mét qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cã môc ®Ých, cã tæ chøc nh»m trang bÞ kiÕn thøc cho ng−êi häc mét c¸ch hệ thèng để n©ng cao n¨ng lùc, chuyªn m«n đủ khả năng c«ng t¸c ®éc lËp theo yªu cÇu nhiÖm vô chuyªn m«n ®−îc giao. Hay nãi mét c¸ch kh¸c, ®µo t¹o ®−îc xem nh− mét qu¸ tr×nh lµm cho ng−êi ®−îc ®µo t¹o trë thµnh ng−êi cã kiÕn thøc vµ n¨ng lùc theo tiªu chuÈn nhÊt ®Þnh ®Ò ra. Theo Từ điển B¸ch khoa ViÖt Nam xuÊt b¶n n¨m 2000,TËp 1, tr.735: §µo t¹o lµ "qu¸ tr×nh t¸c ®éng ®Õn con ng−êi, nh»m lµm cho ng−êi ®ã lÜnh héi vµ n¾m v÷ng nh÷ng tri thøc, kü n¨ng, kü x¶o...mét c¸ch cã hÖ thèng nh»m chuÈn bÞ cho ng−êi ®ã thÝch nghi víi cuéc sèng vµ kh¶ n¨ng nhËn ®−îc mét sù ph©n c«ng lao ®éng nhÊt ®Þnh, gãp phÇn cña m×nh vµo viÖc ph¸t triÓn x· héi, duy tr× vµ ph¸t triÓn nÒn v¨n minh cña loµi ng−êi”. VÒ c¬ b¶n, §µo t¹o lµ gi¶ng d¹y vµ häc tËp trong nhµ tr−êng, g¾n víi gi¸o dôc ®¹o ®øc, nh©n c¸ch. KÕt qu¶ vµ tr×nh ®é ®−îc ®µo t¹o (tr×nh ®é häc vÊn) cña mét ng−êi cßn do viÖc tù ®µo t¹o cña ng−êi ®ã thÓ hiÖn ra ë viÖc tù häc vµ tham gia c¸c ho¹t ®éng x· héi, lao ®éng s¶n xuÊt råi tù rót kinh nghiÖm cña ng−êi ®ã quyÕt ®Þnh. ChØ khi nµo qu¸ tr×nh ®µo t¹o ®−îc biÕn thµnh qu¸ tr×nh tù ®µo t¹o mét c¸ch tÝch cùc, tù gi¸c th× viÖc ®µo t¹o míi cã hiÖu qu¶ cao. Cã nhiÒu h×nh thøc ®µo t¹o: ®µo t¹o cÊp tèc, ®µo t¹o chuyªn s©u, ®µo t¹o c¬ b¶n, ®µo t¹o l¹i, ®µo t¹o ng¾n h¹n, ®µo t¹o chÝnh quy, ®µo t¹o tõ xa, ®µo t¹o t¹i chøc, ®µo t¹o chuyªn tu...Mçi lo¹i h×nh ®¹o t¹o cã ®èi t−îng, ph−¬ng ph¸p, néi dung, thêi gian vµ kÕt qu¶ ®µo t¹o kh¸c nhau. 4 §µo t¹o c¸n bé, c«ng chøc cã tÝnh chÊt ®Æc thï so víi ®µo t¹o nguån nh©n lùc còng nh− hÖ thèng gi¸o dôc quèc d©n nãi chung. §µo t¹o nh©n lùc ®−îc thùc hiÖn cho nhiÒu lo¹i løa tuæi, mäi thµnh phÇn kinh tÕ- x· héi trong tÊt c¶ c¸c lo¹i tr−êng, c¬ së gi¸o dôc ®µo t¹o hiÖn cã. Cßn ®µo t¹o c¸n bé, c«ng chøc chØ giíi h¹n trong ph¹m vi nh÷ng ng−êi lµm viÖc trong c¸c c¬ quan thuéc hÖ thèng chÝnh trÞ ®−îc x¸c ®Þnh theo c¸c ®èi t−îng cô thÓ thuéc ph¹m vi ®iÒu chØnh cña Ph¸p lÖnh c¸n bé, c«ng chøc vµ c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt kh¸c cã liªn quan. Quan niÖm vÒ ®µo t¹o c¸n bé, c«ng chøc nh− vËy, nh−ng nã ph¶i ®−îc ®Æt trong mèi quan hÖ t−¬ng hç víi ®µo t¹o hÖ thèng gi¸o dôc quèc d©n. V× trªn thùc tÕ, ®¹i ®a sè tr−íc khi trë thµnh c«ng chøc th× ng−êi lao ®éng ph¶i cã mét b»ng cÊp hoÆc chøng chØ ®−îc ®µo t¹o tr−íc ®ã. Tøc lµ, ng−êi lao ®éng ®· tr¶i qua mét ch−¬ng tr×nh ®µo t¹o c¬ b¶n ë giai ®o¹n "tiÒn c¸n bé, c«ng chøc" theo mét chuyªn ngµnh nhÊt ®Þnh mµ c¸c c¬ quan sö dông c¸n bé, c«ng chøc cã nhu cÇu. Ở ®©y cã hai vÊn ®Ò kh«ng thÓ kh«ng ®Ò cËp tíi khÝa c¹nh quan niÖm vÒ ®µo t¹o c¸n bé, c«ng chøc. §ã lµ: - Thø nhÊt, kh«ng nªn hiÓu viÖc ®µo t¹o c¸n bé, c«ng chøc chØ diÔn ra trong hÖ thèng ®éi ngò c¸n bé, c«ng chøc mét lÇn; nghÜa lµ, tr−íc ®ã, kh«ng ph¶i hä kh«ng ®−îc ®µo t¹o chuyªn ngµnh g× mµ ph¶i ®µo t¹o tõ ®Çu. Ng−îc l¹i, phÇn lín nh÷ng ng−êi ®−îc tuyÓn dông vµo ®éi ngò c¸n bé, c«ng chøc ®· ®−îc ®µo t¹o trong hÖ thèng gi¸o dôc quèc d©n, ®· ®−îc tiÕp thu mét hÖ thèng tri thøc c¸c chuyªn ngµnh cô thÓ. - Thø hai, do nhu cÇu c«ng t¸c trong lÜnh vùc hµnh chÝnh nhµ n−íc vµ thùc hiÖn tiªu chuÈn ho¸ c¸c chøc danh c¸n bé, c«ng chøc nªn viÖc ®µo t¹o tiÕp theo cho c¸n bé, c«ng chøc víi môc tiªu, néi dung, ch−¬ng tr×nh vµ ®èi t−îng ®µo t¹o kh«ng gièng víi hÖ thèng ®µo t¹o gi¸o dôc quèc d©n; nã diÔn ra chñ yÕu trong hÖ thèng ®éi ngò c¸n bé, c«ng chøc, viªn chøc. ë giai ®o¹n nµy, ®µo t¹o c¸n bé, c«ng chøc trªn thùc tÕ gi÷ vai trß trang bÞ nh÷ng kiÕn thøc chuyªn ngµnh, chuyªn s©u vÒ kü thuËt, kü n¨ng, kü x¶o hµnh chÝnh; ph¶i hiÓu ®−îc ®Çy ®ñ c¸c tiªu chuÈn ph¶i cã, chÕ ®é c«ng vô, tr¸ch nhiÖm cña c¸n bé, c«ng chøc v.v...qua viÖc 5 ®µo t¹o, míi cã thÓ hoµ quyÖn, chuyÓn ho¸ ®−îc nh÷ng kiÕn thøc ®· ®−îc ®µo t¹o tr−íc ®ã víi kiÕn thøc chuyªn ngµnh vÒ hµnh chÝnh vµo trong c−¬ng vÞ c«ng t¸c cña m×nh. Hai qu¸ tr×nh nµy cã quan hÖ rÊt chÆt chÏ víi nhau vµ ®Òu cã vai trß, vÞ trÝ rÊt quan träng trong viÖc ®µo t¹o c¸n bé, c«ng chøc vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc cña ®Êt n−íc. §µo t¹o c¸n bé, c«ng chøc cña ngµnh BHXH ViÖt Nam nãi chung ®Òu g¾n víi c¸c lo¹i h×nh ®µo t¹o. V× c¸n bé c«ng chøc cña ngµnh BHXH ViÖt Nam ®−îc ®µo t¹o tõ nhiÒu ngµnh nghÒ, tõ nhiÒu tr−êng, nhiÒu lo¹i h×nh ®µo t¹o. Nh−ng xÐt vÒ c«ng t¸c ®µo t¹o cña ngµnh BHXH ViÖt Nam, nh− mét nhiÖm vô cña ngµnh, th× c«ng t¸c ®µo t¹o cña BHXH ViÖt Nam g¾n víi néi dung cña ®µo t¹o l¹i, ®µo t¹o ng¾n h¹n, ®µo t¹o cÊp tèc, ®µo t¹o chuyªn s©u. V× cã líp g¾n víi néi dung cña ®µo t¹o l¹i, cã líp l¹i mang néi dung ®µo t¹o chuyªn s©u, ®µo t¹o cÊp tèc...Nãi chung c«ng t¸c ®µo t¹o cña ngµnh BHXH ViÖt Nam kh«ng ph¶i lµ ®µo t¹o chÝnh quy, ®µo t¹o c¬ b¶n. §µo t¹o l¹i c¸n bé c«ng chøc xuÊt ph¸t tõ 3 lý do chÝnh sau: - Thø nhÊt, c¸n bé c«ng chøc trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn nhiÖm vô ph¶i th−êng xuyªn cËp nhËt kiÕn thøc míi, t¹o kh¶ n¨ng tèt h¬n ®Ó hoµn thµnh nhiÖm vô. - Thø hai, do yªu cÇu c«ng viÖc ®−îc giao ngµy cµng n©ng cao, ®ßi hái c¸n bé c«ng chøc ph¶i ®−îc n©ng cao tr×nh ®é, kh¶ n¨ng chuyªn m«n, do vËy ph¶i ®−îc tiÕp tôc ®µo t¹o. - Thø ba, do ph©n c«ng nhiÖm vô cña tæ chøc, nhiÒu ng−êi khi ra tr−êng ®−îc ph©n c«ng kh«ng ®óng ngµnh nghÒ ®µo t¹o, hoÆc ®ang lµm viÖc nµy l¹i ®−îc thuyªn chuyÓn sang lµm viÖc kh¸c, nªn ph¶i ®−îc ®µo t¹o l¹i cho phï hîp víi chuyªn m«n ®−îc giao. §µo t¹o l¹i c¸n bé c«ng chøc trong ngµnh BHXH ViÖt Nam còng xuÊt ph¸t tõ 3 lý do nµy. §©y lµ 3 lý do chÝnh. Tuy nhiªn trong tõng tr−êng hîp cô thÓ vµ tõng c¸n bé c«ng chøc cô thÓ, BHXH ViÖt Nam tæ chøc c¸c líp häc cho phï hîp víi tõng ®èi t−îng, phï hîp víi nhiÖm vô cô thÓ cña ngµnh. 6 §µo t¹o l¹i cña ngµnh BHXH ViÖt Nam, trong mét chõng mùc nhÊt ®Þnh nã cßn mang néi dung cña båi d−ìng nghiÖp vô. 1.2. Kh¸i niÖm vÒ båi d−ìng nghiÖp vô. §µo t¹o vµ båi d−ìng lµ hai kh¸i niÖm kh¸c nhau, nh−ng cïng mét môc ®Ých lµ trang bÞ kiÕn thøc, n©ng cao n¨ng lùc cña ®éi ngò c¸n bé, c«ng chøc. Båi d−ìng cã thÓ ®−îc coi lµ qu¸ tr×nh bæ sung thªm kiÕn thøc cßn thiÕu hôt hoÆc kiÕn thøc ®−îc ®µo t¹o tr−íc ®©y nay ®· l¹c hËu. Båi d−ìng cßn lµ cËp nhËt ho¸ nh÷ng kiÕn thøc míi, bæ tóc thªm nghÒ nghiÖp, c¸c kü n¨ng theo c¸c chuyªn ®Ò...c¸c ho¹t ®éng båi d−ìng nh»m t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸n bé, c«ng chøc cã thªm kiÕn thøc, tÇm nh×n xa réng h¬n gióp cho c«ng t¸c cã hiÖu qu¶ cao. §Ó ph©n biÖt râ h¬n gi÷a kh¸i niÖm ®µo t¹o vµ båi d−ìng c¸n bé, c«ng chøc cã thÓ dùa vµo mét sè tiªu chÝ sau: - XÐt vÒ môc ®Ých vµ néi dung ch−¬ng tr×nh, th× ®µo t¹o lµ mét qu¸ tr×nh trang bÞ kiÕn thøc t−¬ng ®èi c¬ b¶n, cã hÖ thèng nªn hµm l−îng néi dung, ch−¬ng tr×nh dµi, bao gåm nhiÒu m«n häc vµ häc cã ®Çu cã cuèi, mçi néi dung, ch−¬ng tr×nh, mçi m«n häc ®Òu ph¶i ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ theo quy chÕ. Cßn båi d−ìng th× phÇn lín lµ nh»m bæ sung thªm kiÕn thøc theo c¸c lo¹i chuyªn ®Ò, nªn néi dung, ch−¬ng tr×nh ng¾n, cuèi ®ît båi d−ìng th−êng viÕt thu ho¹ch hoÆc tham gia gãp ý cho néi dung, ch−¬ng tr×nh båi d−ìng. - XÐt vÒ thêi l−îng, th× ®µo t¹o ph¶i cã thêi gian dµi theo ®óng quy ®Þnh cho c¸c hÖ, c¸c kho¸ ®µo t¹o t−¬ng øng víi khèi l−îng néi dung, ch−¬ng tr×nh ®· ®−îc x©y dùng vµ ¸p dông chÝnh thøc. Cßn båi d−ìng th× thêi gian th−êng ng¾n vµ kh«ng æn ®Þnh, tuú theo tõng ®èi t−îng mµ cã néi dung, ch−¬ng tr×nh båi d−ìng cô thÓ. - XÐt vÒ h×nh thøc gi¸ trÞ v¨n b»ng, chøng chØ th× ®µo t¹o ®−îc cÊp v¨n b»ng sau khi ®· tèt nghiÖp kho¸ ®µo t¹o t−¬ng øng víi hÖ ®µo t¹o, cÊp ®µo t¹o. Cßn båi d−ìng th× cÊp chøng chØ sau mçi kho¸ båi d−ìng tuú theo môc ®Ých néi dung, ch−¬ng tr×nh vµ c¬ së båi d−ìng. Còng cã nhiÒu líp båi d−ìng sau khi kÕt 7 thóc kh«ng cã chøng chØ hoÆc lo¹i giÊy tê g× ghi nhËn kÕt qu¶ båi d−ìng. V× th«ng th−êng trong suèt cuéc ®êi c«ng t¸c, mçi c¸n bé, c«ng chøc tham gia kh¸ nhiÒu líp båi d−ìng kiÕn thøc nªn kh«ng nhÊt thiÕt lo¹i båi d−ìng nµo còng cÇn ph¶i cÊp giÊy chøng chØ. 1.3. §µo t¹o l¹i. Ph¹m trï ®µo t¹o l¹i lu«n g¾n liÒn víi c¸c ho¹t ®éng ®µo t¹o cña BHXH ViÖt Nam. ë ®©y, ®µo t¹o l¹i ®−îc hiÓu lµ mét ph¹m trï ®an xen gi÷a ®µo t¹o lÇn ®Çu víi båi d−ìng ®Ó trang bÞ thªm kiÕn thøc cho nh÷ng ®èi t−îng cÇn chuyÓn ®æi nhiÖm vô theo yªu cÇu míi. Tøc ®µo t¹o l¹i chØ diÔn ra sau qu¸ tr×nh ®µo t¹o lÇn ®Çu. §µo t¹o l¹i lµ mét qu¸ tr×nh nh»m t¹o cho ng−êi häc cã c¬ héi ®Ó ®¸p øng mét lÜnh vùc c«ng t¸c míi, cã kiÕn thøc vµ chuyªn m«n, nghiÖp vô míi ®Ó ®æi nghÒ hoÆc thay ®æi m«i tr−êng ho¹t ®éng. §Æc tr−ng cña ®µo t¹o l¹i lµ g¾n liÒn víi nh÷ng thay ®æi c¬ b¶n trong sù ho¹t ®éng cña ®èi t−îng lµm viÖc, ph−¬ng thøc ho¹t ®éng cña nghÒ nghiÖp trong m«i tr−êng c«ng t¸c míi. §µo t¹o l¹i th−êng c¨n cø vµo nÒn kiÕn thøc ®µo t¹o lÇn ®Çu kÕt hîp víi më réng thªm ë lÜnh vùc c«ng t¸c míi; trong ®ã chó träng nhiÒu tíi chuyªn m«n nghiÖp vô theo yªu cÇu thay ®æi nghÒ nghiÖp. B¶n chÊt cña ®µo t¹o l¹i nh»m môc ®Ých ®æi nghÒ, thay ®æi c«ng t¸c kh¸c, häc nghÒ míi, hoÆc kiÕn thøc ®µo t¹o lÇn ®Çu ®· l¹c hËu. Tuú theo môc ®Ých vµ néi dung ®µo t¹o l¹i nªn thêi gian cã thÓ dµi, cã thÓ ng¾n, tuú theo tõng ®èi t−îng ®µo t¹o l¹i. KÕt thóc líp häc, häc viªn cã thÓ ®−îc cÊp b»ng hoÆc chøng chØ nÕu ®¹t kÕt qu¶. §µo t¹o, båi d−ìng vµ ®µo t¹o l¹i lµ mét qu¸ tr×nh liªn tôc, nªn tuy møc ®é quan niÖm cã sù ph©n biÖt ®Ó x¸c ®Þnh môc tiªu vµ ®èi t−îng nµo cÇn ®µo t¹o hay båi d−ìng theo quy ho¹ch bè trÝ sö dông cña mçi c¬ quan. Song, nã cã quan hÖ ®an xen, hoµ quyÖn víi nhau ë chç nh÷ng ng−êi ®· ®−îc ®µo t¹o råi nh−ng vÉn ph¶i tiÕp tôc ®−îc ®i båi d−ìng kiÕn thøc míi hoÆc ®µo t¹o ë cÊp häc cao h¬n. 8 Còng nh− vËy nh÷ng ng−êi ®· ®−îc båi d−ìng l¹i cã thÓ ®i ®µo t¹o tiÕp vµ ®µo t¹o råi l¹i båi d−ìng mét c¸ch th−êng xuyªn ®Ó kh«ng ngõng n©ng cao kiÕn thøc, n¨ng lùc ®¸p øng yªu cÇu c«ng t¸c. 1.4. Kh¸i niÖm hiÖu qu¶. Theo Tõ ®iÓn tiÕng ViÖt (1997), Tr.469 th× hiÖu qu¶ lµ: C¸i ®¹t ®−îc, thu ®−îc trong mét c«ng viÖc hoÆc mét qu¸ tr×nh tiÕn triÓn cña sù vËt. Theo Tõ ®iÓn B¸ch khoa ViÖt Nam (2002), Tr.289 th× hiÖu qu¶ (HQ) lµ: kÕt qu¶ mong muèn, c¸i sinh ra kÕt qu¶ mµ con ng−êi chê ®îi vµ h−íng tíi; nã cã néi dung kh¸c nhau ë nh÷ng lÜnh vùc kh¸c nhau. Trong s¶n xuÊt, HQ cã nghÜa lµ hiÖu suÊt, n¨ng suÊt. Trong kinh doanh, HQ lµ l·i suÊt; trong s¶n xuÊt HQ ®−îc ®¸nh gi¸ b»ng sè l−îng thêi gian hao phÝ ®Ó s¶n xuÊt ra mét ®¬n vÞ s¶n phÈm, hoÆc lµ b»ng sè l−îng s¶n phÈm ®−îc s¶n xuÊt ra trong mét ®¬n vÞ thêi gian. Trong x· héi häc, mét hiÖn t−îng, mét sù viÖc cã hiÖu qu¶ x· héi, tøc lµ cã t¸c dông tÝch cùc ®èi víi mét lÜnh vùc x· héi, ®èi víi sù ph¸t triÓn cña lÜnh vùc ®ã. Cã thÓ ph©n lo¹i hiÖu qu¶ theo c¸ch tiªu thøc kh¸c nhau nh−. HiÖu qu¶ tr−íc m¾t, hiÖu qu¶ l©u dµi; hiÖu qu¶ chung vµ hiÖu qu¶ riªng, hiÖu qu¶ kinh tÕ, hiÖu qu¶ x· héi… Nh−ng chuyªn ®Ò chØ tËp trung nghiªn cøu kh¸i niÖm hiÖu qu¶ kinh tÕ, v× hiÖu qu¶ kinh tÕ g¾n liÒn víi hiÖu qu¶ ®µo t¹o. HiÖu qu¶ kinh tÕ (HQKT): chØ tiªu biÓu hiÖn kÕt qu¶ cu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt, nãi réng ra lµ cña ho¹t ®éng kinh tÕ, ho¹t ®éng kinh doanh, ph¶n ¸nh t−¬ng quan gi÷a kÕt qu¶ ®¹t ®−îc so víi hao phÝ lao ®éng, vËt t−, tµi chÝnh. Lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh tr×nh ®é vµ chÊt l−îng sö dông c¸c yÕu tè cña s¶n xuÊt- kinh doanh, nh»m ®¹t ®−îc hiÖu qu¶ kinh tÕ tèi ®a víi chi phÝ tèi thiÓu. Tuú theo môc ®Ých cã thÓ ®¸nh gi¸ HQKT b»ng nh÷ng chØ tiªu kh¸c nhau nh− n¨ng suÊt lao ®éng, lîi nhuËn so víi vèn, thêi gian thu håi vèn v.v...ChØ tiªu tæng hîp th−êng dïng nhÊt lµ doanh lîi thu ®−îc so víi tæng sè vèn bá ra. Trong ph¹m vi nÒn kinh tÕ quèc d©n, chØ tiªu HQKT lµ tû träng thu nhËp quèc d©n trong tæng s¶n phÈm x· héi. Trong nhiÒu tr−êng hîp, ®Ó ph©n tÝch c¸c vÊn ®Ò kinh tÕ cã quan hÖ chÆt chÏ víi 9 c¸c vÊn ®Ò x· héi, khi tÝnh HQKT, ph¶i coi träng hiÖu qu¶ vÒ mÆt x· héi (nh− t¹o thªm viÖc lµm vµ gi¶m thÊt nghiÖp, t¨ng c−êng an ninh chÝnh trÞ, trËt tù an toµn x· héi, cñng cè sù ®oµn kÕt gi÷a c¸c d©n téc, c¸c tÇng líp nh©n d©n vµ sù c«ng b»ng x· héi), tõ ®ã cã kh¸i niÖm hiÖu qu¶ kinh tÕ- x· héi. Tõ c¸c kh¸i niÖm hiÖu qu¶ nãi chung, hiÖu qu¶ kinh tÕ nªu trªn cã thÓ hiÓu hiÖu qu¶ c«ng t¸c ®µo t¹o ngµnh BHXH ViÖt Nam nh− sau: HiÖu qu¶ c«ng t¸c ®µo t¹o ngµnh BHXH ViÖt nam lµ c¸c chØ tiªu ph¶n ¸nh kÕt qu¶ cña c«ng t¸c ®µo t¹o, nh−: kÕt qu¶ häc tËp cña häc viªn, sè l−îng häc viªn ®−îc ®µo t¹o, n¨ng suÊt vµ chÊt l−îng c«ng viÖc cña ng−êi häc sau khi ®−îc ®µo t¹o, tiÕt kiÖm chi phÝ ®µo t¹o... N©ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c ®µo t¹o lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh kÕt qu¶ c«ng t¸c ®µo t¹o cña mèc thêi gian sau cao h¬n mèc thêi gian tr−íc; hoÆc cña líp häc sau cao h¬n líp häc tr−íc... 2. ChØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ c«ng t¸c ®µo t¹o: Cã nhiÒu chØ tiªu ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c ®µo t¹o, nh−ng cã mét sè chØ tiªu chñ yÕu sau ®©y: 2.1. KÕt qu¶ häc tËp cña häc viªn. KÕt qu¶ häc tËp cña ng−êi häc lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh râ nÐt nhÊt, trùc tiÕp nhÊt vÒ hiÖu qu¶ c«ng t¸c ®µo t¹o. KÕt qu¶ häc tËp ®−îc thÓ hiÖn qua ®iÓm sè hoÆc qua ph©n lo¹i häc viªn. HiÖn nay theo quy chÕ cña Bé Gi¸o dôc ®µo t¹o, viÖc ®¸nh gi¸ chÊt l−îng cña häc sinh, sinh viªn chñ yÕu b»ng thang ®iÓm tõ 1-10 vµ chia ra 4 lo¹i: 1-4 xÕp lo¹i kÐm, 5-6 lµ trung b×nh, 7-8 lµ kh¸, 9-10 lµ giái. Trong c¸c lo¹i cßn ph©n nhá ra trung b×nh vµ trung b×nh kh¸. HoÆc khung tõ 8-10 cßn chia ra, 8 lµ kh¸, 9-10 lµ xuÊt s¾c… Ngoµi h×nh thøc chÊm ®iÓm, Bé cßn cho phÐp c¸c c¬ së ®µo t¹o ®−îc ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ ®µo t¹o b»ng c¸ch ph©n lo¹i trùc tiÕp, kh«ng qua chÊm ®iÓm, nh−: xÕp lo¹i ®¹t, kh¸, giái hoÆc xuÊt s¾c. H×nh thøc ph©n lo¹i nµy chñ yÕu ®−îc ¸p dông ®èi víi c¸c Héi ®ång chÊm luËn ¸n tiÕn sü 10 vµ c¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu khoa häc. Th«ng th−êng cuèi n¨m häc, kho¸ häc, hoÆc häc xong mét m«n häc, ng−êi häc ph¶i qua mét kú thi, hoÆc kiÓm tra d−íi nhiÒu h×nh thøc nh−: thi viÕt, nãi, tr¾c nghiÖm, hoÆc viÕt thu ho¹ch m«n häc...KÕt qu¶ ®iÓm thi hoÆc viÕt thu ho¹ch m«n häc lµ ph¶n ¸nh chÊt l−îng cña c«ng t¸c gi¶ng d¹y vµ häc tËp. §iÓm thi cµng cao th× hiÖu qu¶ c«ng t¸c ®µo t¹o cµng cao vµ ng−îc l¹i. §èi víi ®µo t¹o c«ng chøc viªn chøc cña ngµnh BHXH ViÖt Nam, chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ®µo t¹o còng cÇn ph¶i tu©n thñ quy chÕ chÊm ®iÓm chung víi thang ®iÓm tõ 1 ®Õn 10. V× ®©y lµ nh÷ng chuÈn mùc khoa häc nhÊt ë n−íc ta trong viÖc ®¸nh gi¸ chÊt l−îng gi¸o dôc ®µo t¹o. Ngoµi h×nh thøc ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ b»ng thang ®iÓm 10, hiÖn nay nhiÒu c¬ quan, tr−êng häc cßn ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ theo thang ®iÓm 50, 100. Nh−ng h×nh thøc nµy chñ yÕu ¸p dông trong viÖc thi tuyÓn. §èi víi BHXH ViÖt Nam, cã thÓ ¸p dông thang ®iÓm 50, hoÆc 100 trong trong viÖc thi tuyÓn c«ng chøc, cßn trong ®¸nh gi¸ chÊt l−îng ®µo t¹o cña c¸c líp häc nªn ¸p dông thang ®iÓm 10 lµ phï hîp. C¨n cø vµo kÕt qu¶ häc tËp cña häc viªn sau mçi líp häc, L·nh ®¹o BHXH ViÖt Nam cã thÓ ®¸nh gi¸ ®−îc chÊt l−îng d¹y vµ häc vµ qua ®ã còng ®¸nh gi¸ ®−îc hiÖu qu¶ c«ng t¸c ®µo t¹o, båi d−ìng cña c¸c líp häc trong ngµnh. Häc viªn hiÓu ®−îc bµi gi¶ng th× kÕt qu¶ thi sÏ cao vµ kh¶ n¨ng vËn dông vµo thùc tÕ sÏ tèt vµ ng−îc l¹i. §ã lµ tÝnh l«gÝch ph¶n ¸nh chÊt l−îng ®µo t¹o. 2.2. Sè l−îng häc viªn ®−îc ®µo t¹o, båi d−ìng: §©y lµ mét chØ sè quan träng cña hiÖu qu¶ ®µo t¹o. Sè l−îng häc viªn ®−îc ®µo t¹o ®−îc tÝnh theo tæng sè häc viªn ®· häc qua c¸c líp ®µo t¹o vµ båi d−ìng nghiÖp vô trong thêi gian lµ 01 n¨m kÕ ho¹ch (hoÆc 01 n¨m häc) thêi gian ®ã ®èi víi mét l−îng kinh phÝ nhÊt ®Þnh nÕu tæ chøc ®−îc nhiÒu líp cho nhiÒu häc viªn häc, ®¹t kÕt qu¶ tèt lµ cã hiÖu qu¶ cao vµ ng−îc l¹i. Tuy nhiªn, bªn c¹nh sè l−îng líp, sè l−îng häc viªn ®−îc ®µo t¹o cßn ph¶i xem xÐt ®Õn c¸c chØ sè nh−: thêi gian cña mét ch−¬ng tr×nh ®µo t¹o, sù cÇn thiÕt cña néi dung ®µo t¹o, ph−¬ng 11 ph¸p ®µo t¹o... c¸c yÕu tè ®ã sÏ t¹o thµnh mét tæng thÓ hoµn chØnh c¸c chØ sè cña hiÖu qu¶ ®µo t¹o. 2.3. HiÖu qu¶ c«ng t¸c chuyªn m«n cña ng−êi häc sau khi kÕt thóc líp häc. Môc tiªu cña ®µo t¹o lµ trang bÞ cho ng−êi häc cã mét hÖ thèng kiÕn thøc n©ng cao n¨ng lùc chuyªn m«n ®Ó sau khi häc xong cã ®iÒu kiÖn thùc hiÖn nhiÖm vô chuyªn m«n ®−îc tèt h¬n. Ng−êi häc ®¸p øng ®−îc môc tiªu th× c«ng t¸c ®µo t¹o cã hiÖu qu¶. NghÜa lµ ng−êi häc sau khi häc xong ph¶i n©ng cao ®−îc n¨ng lùc chuyªn m«n, biÕt vËn dông nh÷ng kiÕn thøc ®· häc vµo thùc tÕ. §©y lµ chØ tiªu g¾n liÒn gi÷a häc vµ hµnh. Tuy nhiªn, viÖc ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ®µo t¹o th«ng qua n¨ng suÊt, chÊt l−îng vµ hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c chuyªn m«n cÇn ph¶i cã mét thêi gian nhÊt ®Þnh. §ã lµ qu¸ tr×nh ng−êi häc ph¶i chñ ®éng vËn dông kiÕn thøc ®· häc vµo thùc tÕ, ®ång thêi ng−êi häc ph¶i biÕt kÕt hîp qu¸ tr×nh ®µo t¹o ë nhµ tr−êng vµ qu¸ tr×nh tù ®µo t¹o cña b¶n th©n, lu«n häc hái ®óc rót kinh nghiÖm tõ thùc tÕ, biÕn qu¸ tr×nh ®µo t¹o thµnh qu¸ tr×nh tù ®µo t¹o. NÕu ng−êi häc kh«ng biÕt kÕt hîp qu¸ tr×nh ®µo t¹o vµ tù ®µo t¹o cña b¶n th©n th× ng−êi häc kh«ng thÓ n©ng cao ®−îc n¨ng lùc chuyªn m«n, kh«ng ph¸t huy ®−îc kÕt qu¶ häc tËp vµo thùc tÕ. Khi ®ã, dï cã ®µo t¹o thêi gian dµi, ph−¬ng ph¸p ®µo t¹o hiÖn ®¹i còng kh«ng cã hiÖu qu¶. Tuy nhiªn, qua thùc tÕ còng ph¶i kh¼ng ®Þnh r»ng, kÕt thóc mét ch−¬ng tr×nh ®µo t¹o, båi d−ìng ng−êi häc ®¹t ®−îc yªu cÇu b»ng c¸c ®iÓm sè quy ®Þnh vµ ®−îc cÊp b»ng hoÆc chøng chØ th× tr×nh ®é chuyªn m«n cña ng−êi häc vÒ lÜnh vùc ®−îc ®µo t¹o sÏ ®−îc n©ng lªn. §ã lµ c¬ së ®Ó Nhµ n−íc ta tiªu chuÈn ho¸ c¸c chøc danh c¸n bé c«ng chøc. V× vËy ®µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i lµ nhiÖm vô th−êng xuyªn cña c¸c ngµnh, c¸c cÊp. §èi víi BHXH ViÖt Nam, hµng n¨m ®Òu cã tæ chøc c¸c líp ®µo t¹o, båi d−ìng nghiÖp vô còng nh»m môc ®Ých n©ng cao tr×nh ®é c¸n bé c«ng chøc, viªn 12 chøc trong ngµnh. §ã lµ biÖn ph¸p quan träng nhÊt ®Ó n©ng cao tr×nh ®é c¸n bé, c«ng chøc viªn chøc trong ngµnh lªn ngang tÇm thêi ®¹i. Trong thùc tÕ, do n¾m v÷ng h¬n vÒ chÕ ®é chÝnh s¸ch, vÒ nghiÖp vô chuyªn m«n, ng−êi häc cã nhiÒu biÓu hiÖn cô thÓ ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ c«ng t¸c ®µo t¹o nh−: - Kh¶ n¨ng viÕt báo cáo ®−îc n©ng lªn. Sau khi kÕt thóc líp häc, ng−êi häc tõ chç ch−a biÕt so¹n th¶o v¨n b¶n ®· biÕt so¹n th¶o v¨n b¶n; tõ chç so¹n th¶o v¨n b¶n cßn ch−a ®óng, ch−a chuÈn ®· so¹n th¶o v¨n b¶n tèt h¬n, viÕt b¸o c¸o tèt h¬n, thñ tr−ëng ®ì ph¶i söa h¬n... - Kh¶ n¨ng nãi, tr×nh bµy, diÔn thuyÕt ®−îc n©ng lªn. - Tham m−u ®−îc nhiÒu h¬n cho thñ tr−ëng... HiÖu qu¶ ®µo t¹o cßn ®−îc thÓ hiÖn ë tr×nh ®é v¨n ho¸ cña ng−êi häc. §ã lµ c¸ch øng xö, giao tiÕp vµ t− c¸ch cña ng−êi c¸n bé trong c«ng t¸c chuyªn m«n. Sau khi kÕt thóc líp häc, ng−êi häc thÊy tù tin h¬n, chñ ®éng h¬n trong giao tiÕp c«ng viÖc vµ do ®ã cã kÕt qu¶ c«ng t¸c chuyªn m«n tèt h¬n. Nh÷ng biÓu hiÖn cô thÓ vÒ hiÖu qu¶ ®µo t¹o th«ng qua chuyªn m«n phô thuéc vµo ®iÒu kiÖn cô thÓ cu¶ tõng ng−êi, trong ®ã cã c¶ ®iÒu kiÖn kh¸ch quan vµ chñ quan, nh−ng ®iÒu kiÖn chñ quan lµ quyÕt ®Þnh nhÊt. Ngoµi ra, cßn cã c¸c tiªu chÝ kh¸c nh−: tiÕt kiÖm chi phÝ ®µo t¹o, thêi gian ®µo t¹o... C¸c tiªu chÝ nµy ®Òu cã vÞ trÝ ®éc lËp t−¬ng ®èi ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ®µo t¹o, song l¹i cã mèi liªn hÖ mËt thiÕt víi nhau. V× vËy khi xem xÐt hiÖu qu¶ c«ng t¸c ®µo t¹o ph¶i xem xÐt c¸c tiªu chÝ nµy trong c¸c mèi quan hÖ biÖn chøng víi nhau. VÝ dô ®¹t ®−îc chØ tiªu tiÕt kiÖm chi phÝ ®µo t¹o nh−ng ph¶i b¶o ®¶m chÊt l−îng ®µo t¹o, th× khi ®ã chi tiªu tiÕt kiÖm chi phÝ lµ cã hiÖu qu¶ thùc sù. Ng−îc l¹i tiÕt kiÖm chi phÝ nh−ng kh«ng ®¶m b¶o chÊt l−îng ®µo t¹o, d¹y kh«ng ra d¹y, häc kh«ng ra häc th× cã tiÕt kiÖm ®−îc chi phÝ còng kh«ng cã hiÖu qu¶ kinh tÕ. T−¬ng tù, khi xem xÐt tiªu chÝ sè l−îng häc viªn còng ph¶i ®Æt trong c¸c mèi quan hÖ víi c¸c tiªu chÝ kh¸c. 13 3. Ph−¬ng ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ ®µo t¹o, båi d−ìng: HÖ thèng kiÕn thøc cÇn ®−îc ®µo t¹o båi d−ìng cho c«ng chøc Nhµ n−íc lµ nh©n tè quan träng t¸c ®éng ®Õn hiÖu qu¶ ho¹t ®éng qu¶n lý cña c«ng chøc Nhµ n−íc. VÒ mÆt khoa häc, néi dung ®µo t¹o cÇn phï hîp víi thùc tiÔn qu¶n lý ®Æt ra vµ cÇn ®−îc söa ®æi ®Ó lo¹i bá nh÷ng kiÕn thøc cò vµ cËp nhËt nh÷ng kiÕn thøc míi. Nh×n chung, nh÷ng n¨m qua, néi dung ®µo t¹o vµ båi d−ìng ®· cã nh÷ng thay ®æi vµ ®iÒu chØnh ®¸ng kÓ. C¸c kiÕn thøc cña nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung ®· ®−îc thay thÕ b»ng kiÕn thøc cña nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng gióp cho ng−êi häc tõng b−íc tiÕp xóc víi c¸c ph¹m trï kinh tÕ míi. Tuy nhiªn, néi dung vµ ch−¬ng tr×nh gi¶ng d¹y cßn qu¸ nÆng nÒ, thiªn vÒ trang bÞ lý thuyÕt, viÖc båi d−ìng c«ng chøc g¾n liÒn víi c¸c t×nh huèng qu¶n lý còng nh− rÌn luyÖn c¸c kh¶ n¨ng thùc hµnh cßn qu¸ Ýt vµ yÕu (nh− viÖc giao tiÕp bªn ngoµi, sö dông c¸c c«ng cô bæ trî trong chuyªn m«n, kü n¨ng ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ t×nh huèng). MÆt kh¸c, néi dung gi¶ng d¹y còng cã t¸c ®éng rÊt lín ®Õn ph−¬ng ph¸p gi¶ng d¹y cña c¸c gi¶ng viªn. TÝnh truyÒn thèng (gi¸o viªn d¹y, häc viªn ghi chÐp) vÉn lµ ®Æc ®iÓm chñ yÕu cña ph−¬ng ph¸p gi¶ng d¹y hiÖn nay. Ph−¬ng ph¸p ®−a ra t×nh huèng, th¶o luËn, nhËp vai ®Ó gi¶i quyÕt t×nh huèng hÇu nh− ch−a ®−îc ¸p dông nhiÒu. V× vËy hiÖu qu¶ viÖc ®µo t¹o vµ båi d−ìng c¸n bé hiÖn nay ®ang bÞ t¸c ®éng bëi ph−¬ng ph¸p gi¶ng d¹y truyÒn thèng nãi trªn. §iÒu nµy lý gi¶i t¹i sao c¸c c¸n bé, c«ng chøc Nhµ n−íc mÆc dï ®· ®−îc ®µo t¹o qua nhiÒu tr−êng líp nh−ng kh¶ n¨ng qu¶n lý, ®iÒu hµnh cña hä vÉn cßn rÊt thÊp, hä ch−a cã sù ®ét ph¸ nµo trong viÖc vËn dông lý thuyÕt ®· häc vµo thùc tiÔn ho¹t ®éng. ChÝnh v× vËy mµ sù tr× trÖ cña hÖ thèng hµnh chÝnh vÉn ®ang lµ trë ng¹i rÊt lín ®èi víi sù hoµ nhËp cña ViÖt Nam vµo thÕ giíi. Mét vÊn ®Ò kh¸c lµ sù trïng l¾p vÒ néi dung ch−¬ng tr×nh gi¶ng d¹y. Xem xÐt hÖ thèng tµi liÖu vµ c¬ cÊu tµi liÖu ®µo t¹o vµ båi d−ìng hiÖn cã, chóng ta thÊy r»ng nhiÒu m«n häc cã sù trïng l¾p. C¸c néi dung nµy ®−îc lÆp ®i lÆp l¹i ë c¸c tµi liÖu kh¸c nhau mµ Ýt cã sù thay ®æi ®¸ng kÓ nµo. H¬n n÷a, hiÖn nay ch−a cã mét 14 c¬ quan chøc n¨ng nµo ®−îc giao nhiÖm vô tiÕn hµnh kiÓm duyÖt vµ ®¸nh gi¸ chÊt l−îng tµi liÖu gi¸o tr×nh, còng nh− ch−¬ng tr×nh häc. V× vËy sù bÊt cËp vµ trïng l¾p vÒ néi dung lµ ®iÒu tÊt yÕu. §iÒu nµy dÉn ®Õn ng−êi häc sÏ khã kh¨n trong viÖc lùa chän tµi liÖu vµ ¶nh h−ëng rÊt lín ®Õn hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c ®µo t¹o, båi d−ìng c¸n bé. Do vËy ®Ó cã thÓ n©ng cao hiÖu qu¶ ®µo t¹o, båi d−ìng c¸n bé, chóng ta ph¶i chó träng gi¶i quyÕt mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n sau ®©y: - Thø nhÊt, hoµn thiÖn hÖ thèng v¨n b¶n ph¸p quy lµm c¬ së ph¸p lý cho c«ng t¸c ®µo t¹o båi d−ìng, ®ång thêi t¨ng c−êng ®æi míi viÖc x©y dùng c¸c quy ho¹ch vµ kÕ ho¹ch nh»m n©ng cao chÊt l−îng cña c«ng t¸c quy ho¹ch còng nh− hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c ®µo t¹o, båi d−ìng hiÖn nay. ViÖc hoµn thiÖn hÖ thèng c¸c v¨n b¶n ph¸p quy bao gåm viÖc rµ so¸t, söa ®æi, lo¹i bá nh÷ng quy ®Þnh kh«ng cßn phï hîp ®ång thêi nghiªn cøu vµ ban hµnh c¸c v¨n b¶n ph¸p lý cÇn thiÕt phôc vô cho c«ng t¸c ®µo t¹o, båi d−ìng. VÝ dô nh− c¸c quy chÕ vÒ cÊp v¨n b»ng chøng chØ, quy ®Þnh vÒ tr×nh ®é vµ chuyªn m«n cña gi¶ng viªn, quy ®Þnh vÒ hÖ thèng gi¸o tr×nh, tµi liÖu, néi dung ch−¬ng tr×nh ®µo t¹o. Néi dung ch−¬ng tr×nh ®µo t¹o ®−îc coi lµ cã chÊt l−îng nÕu cã kh¶ n¨ng ®¸p øng môc tiªu ®µo t¹o, phï hîp víi tr×nh ®é, sù tiÕp thu vµ tho¶ m·n nhu cÇu cña häc viªn, ®ång thêi thÝch hîp víi c¸c ®iÒu kiÖn vµ nguån lùc cña c¸c c¬ së ®µo t¹o vµ båi d−ìng. Gi¸o tr×nh còng ®−îc coi lµ ®¹t tiªu chuÈn chÊt l−îng nÕu ®¶m b¸o ®−îc tÝnh khoa häc, tÝnh chÝnh trÞ, tÝnh thùc hµnh vµ tÝnh t− t−ëng, ®ång thêi ph¶i ®¶m b¶o kÕt hîp gi÷a tÝnh hiÖn ®¹i, tÝnh d©n téc vµ tÝnh quèc tÕ. - Thø hai, n©ng cao hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c qu¶n lý Nhµ n−íc vÒ ®µo t¹o vµ båi d−ìng c«ng chøc Nhµ n−íc lu«n g¾n liÒn víi ho¹t ®éng c«ng vô cña ®éi ngò c«ng chøc qu¶n lý ®µo t¹o vµ båi d−ìng. §éi ngò nµy lµ nh÷ng ng−êi trùc tiÕp v¹ch ra c¸c kÕ ho¹ch, quy ho¹ch, tæ chøc thùc hiÖn vµ kiÓm tra gi¸m s¸t viÖc ®µo t¹o vµ båi d−ìng c«ng chøc Nhµ n−íc, v× vËy hä còng ph¶i th−êng xuyªn ®−îc gi¸o dôc, th−êng xuyªn ph¶i häc tËp ®Ó cËp nhËt kiÕn thøc ®Æc biÖt lµ c¸c kiÕn 15 thøc vÒ nghiÖp vô qu¶n lý, kü n¨ng vµ ph−¬ng ph¸p x©y dùng tæ chøc thùc hiÖn kÕ ho¹ch. Ngoµi ra, cÇn ®æi míi x©y dùng hÖ thèng c¸c chÕ ®é chÝnh s¸ch vÒ c¸n bé c«ng chøc Nhµ n−íc. Môc tiªu cña c¸c c¬ chÕ chÝnh s¸ch lµ thóc ®Èy c¸c c«ng chøc Nhµ n−íc kh«ng ngõng n©ng cao tr×nh ®é, n¨ng lùc nghiÖp vô cña m×nh trong qu¸ tr×nh thùc thi c«ng vô hµnh chÝnh vµ qu¶n lý Nhµ n−íc. V× vËy cÇn ph¶i cã nh÷ng chÕ ®é chÝnh s¸ch ®·i ngé hîp lý, g¾n ®µo t¹o víi sö dông lµm ®éng lùc thóc ®Èy c«ng chøc Nhµ n−íc. HiÖn t¹i c¸c chÕ ®é chÝnh s¸ch trong thêi kú tËp trung kh«ng cßn hîp víi xu h−íng míi. CÇn ph¶i nghiªn cøu, bæ sung söa ®æi, cÇn tËp trung ban hµnh c¸c chÕ ®é, chÝnh s¸ch cô thÓ ho¸ nh÷ng quy ®Þnh trong ph¸p lÖnh chÕ ®é tiÒn l−¬ng, tiÒn th−ëng.v.v. chÝnh s¸ch tiÒn l−¬ng hiÖn nay ®ang béc lé nh÷ng h¹n chÕ bÊt hîp lý, møc l−¬ng qu¸ thÊp kh«ng khuyÕn khÝch c«ng chøc n©ng cao tr×nh ®é còng nh− kh«ng thu hót ®−îc nh©n tµi vµo khu vùc Nhµ n−íc. V× vËy chÝnh s¸ch tiÒn l−¬ng ph¶i ®−îc ®æi míi ®Ó tiÒn l−¬ng thùc tÕ trë thµnh bé phËn c¬ b¶n trong tæng thu nhËp cña c«ng chøc Nhµ n−íc ®Ó ®¶m b¶o t¸i s¶n xuÊt më réng. Cïng víi chÝnh s¸ch tiÒn l−¬ng c¸c chÕ ®é khen th−ëng ®èi víi c«ng chøc cã tr×nh ®é n¨ng lùc, lµm viÖc hiÖu qu¶ cao còng lµ nh÷ng yÕu tè kÝch thÝch rÊt lín ®èi víi c«ng chøc Nhµ n−íc trong c«ng t¸c tù n©ng cao tr×nh ®é häc vÊn cña m×nh ®Æc biÖt lµ ®éi ngò c«ng chøc Nhµ n−íc ë cÊp c¬ së ë vïng s©u, vïng xa. Thø ba, ph¸t triÓn ®éi ngò gi¶ng viªn vµ c¶i tiÕn c¸c ph−¬ng gi¶ng d¹y cña gi¸o viªn. HiÖn nay ®éi ngò gi¶ng viªn phôc vô cho c«ng t¸c ®µo t¹o c«ng chøc Nhµ n−íc võa thiÕu vÒ sè l−îng, yÕu vÒ chÊt l−îng vµ kh«ng hîp lý vÒ c¬ cÊu. Tõ ®ã vÊn ®Ò x©y dùng ®éi ngò gi¸o viªn hiÖn nay lµ vÊn ®Ò hÕt søc cÊp b¸ch nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng ®µo t¹o båi d−ìng c«ng chøc Nhµ n−íc. Do ®ã, trong viÖc n©ng cao chÊt l−îng cña gi¶ng viªn th× c«ng t¸c ®µo t¹o vµ båi d−ìng gi¶ng viªn cÇn ®−îc xem lµ mét kh©u träng yÕu. ViÖc ®µo t¹o vµ båi d−ìng gi¶ng 16 viªn cã thÓ th«ng qua nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau: ®µo t¹o trong n−íc víi c¸c ch−¬ng tr×nh tËp huÊn ng¾n h¹n, ®µo t¹o ®¹i häc, th¹c sü, tiÕn sü,… ®µo t¹o båi d−ìng th«ng qua c¸c ch−¬ng tr×nh dù ¸n hîp t¸c song ph−¬ng gi÷a ViÖt Nam vµ n−íc ngoµi; ®µo t¹o ë n−íc ngoµi d−íi sù gióp ®ì cña tæ chøc quèc tÕ hoÆc c¸c n−íc tiªn tiÕn, hoÆc ®µo t¹o th«ng qua ph−¬ng thøc tõ xa nhê c¸c thµnh tùu khoa häc hiÖn ®¹i. ViÖc n©ng cao tr×nh ®é gi¶ng d¹y cña gi¸o viªn cßn phô thuéc vµo chÕ ®é ®·i ngé cña Nhµ n−íc, ®éng c¬ thóc ®Èy hä häc tËp vµ cËp nhËt c¸c kiÕn thøc míi. Song song víi viÖc n©ng cao tr×nh ®é, chÊt l−îng gi¶ng d¹y, gi¶ng viªn cÇn ®æi míi ph−¬ng ph¸p gi¶ng d¹y cña m×nh ®Ó n©ng cao chÊt l−îng cña c«ng t¸c ®µo t¹o vµ båi d−ìng c«ng chøc Nhµ n−íc. §æi míi c¸c ph−¬ng ph¸p gi¶ng d¹y bao gåm viÖc gi¶m bít ph−¬ng ph¸p truyÒn thèng (gi¸o viªn d¹y, sinh viªn ghi) b»ng viÖc ¸p dông c¸c ph−¬ng ph¸p hiÖu qu¶ h¬n nh− ®èi tho¹i, ®µm tho¹i vµ tæ chøc c¸c bµi tËp t×nh huèng. Nh×n chung, ngoµi x¸c ®Þnh néi dung ®óng ®¾n chÊt l−îng ®µo t¹o båi d−ìng liªn quan ®Õn ba vÊn ®Ò: ®èi t−îng, môc tiªu vµ ph−¬ng ph¸p ®µo t¹o. Ba vÊn ®Ò nµy cã mèi quan hÖ chÆt chÏ víi nhau, vÊn ®Ò quan träng lµ chóng ta nªn lùa chän tõng ph−¬ng ph¸p phï hîp víi tõng ®èi t−îng cô thÓ. §èi t−îng cña ®µo t¹o, båi d−ìng c«ng chøc Nhµ n−íc ®a sè lµ nh÷ng ng−êi lín tuæi, cã mét chõng mùc nµo ®ã vÒ kiÕn thøc vµ kinh nghiÖm. Hä cã môc ®Ých häc tËp lµ ®Ó n¾m v÷ng chuyªn m«n vµ kinh nghiÖm qu¶n lý trong thùc tÕ. V× vËy, ph−¬ng ph¸p t×nh huèng nªn ®−îc ¸p dông ®Ó ®µo t¹o vµ båi d−ìng ®èi t−îng nµy nh»m trang bÞ cho hä nh÷ng t×nh huèng ®Ó hiÓu s©u h¬n vÒ lý thuyÕt, ®−îc båi d−ìng kü n¨ng, c¸ch thøc qu¶n lý vµ tù thay ®æi b¶n th©n m×nh trong thùc hiÖn c«ng vô. T×nh huèng b¾t buéc häc viªn ph¶i ®i t×m d÷ kiÖn trong qu¶n lý hµnh chÝnh g¾n víi thùc tiÔn bëi v× tÊt c¶ c¸c d÷ kiÖn kh«ng cã s½n. Tõ ®ã, hä cã thÓ lùa chän mét gi¶i ph¸p thÝch hîp. 17 ViÖc sö dông ph−¬ng ph¸p t×nh huèng sÏ gi¶m bít khèi l−îng gi¶ng d¹y vÒ lý thuyÕt vµ n©ng cao kh¶ n¨ng øng dông lý thuyÕt vµo thùc tiÔn, gióp cho ng−êi häc rót ra kinh nghiÖm tõ c¸c ph−¬ng ph¸p gi¶i quyÕt vÊn ®Ò cña c¸c nhµ hµnh chÝnh thÕ hÖ tr−íc, gi¶m bít lèi häc thô ®éng, n©ng cao kh¶ n¨ng suy luËn, tæng hîp nh×n nhËn vµ ph©n tÝch vÊn ®Ò mét c¸ch toµn diÖn. Tuy nhiªn, trong x©y dùng t×nh huèng cÇn ph¶i chó ý t×nh huèng ph¶i thÝch hîp víi môc tiªu ®µo t¹o, ph¶i cã h−íng dÉn cña gi¶ng viªn triÓn khai t×nh huèng. Gi¶ng viªn ph¶i cã nghÖ thuËt trong viÖc chuÈn bÞ, lùa chän c¸ch gi¶ng d¹y, th¶o luËn t×nh huèng, h−íng dÉn häc viªn trong ph©n tÝch t×nh huèng vµ lùa chän gi¶i ph¸p cho t×nh huèng. NÕu ®iÒu kiÖn kh«ng khÐo, sÏ cã nhiÒu h¹n chÕ tõ ph−¬ng ph¸p nµy nh− sù tham gia th¸i qu¸ hoÆc hiÖn t−îng kh«ng tham gia cña c¸c häc viªn trong líp. §iÒu ch¾c ch¾n r»ng, ph−¬ng ph¸p t×nh huèng dï cã tèt ®Õn ®©u còng kh«ng thÓ thay thÕ ®−îc hoµn toµn ph−¬ng ph¸p gi¶ng d¹y truyÒn thèng.V× vËy, kÕt hîp gi÷a hai ph−¬ng ph¸p nµy sÏ gãp phÇn n©ng cao chÊt l−îng ®µo t¹o vµ båi d−ìng. 4. Sù cÇn thiÕt ph¶i n©ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c ®µo t¹o, båi d−ìng c¸n bé nghiÖp vô cÊp huyÖn: C¸n bé nghiÖp vô BHXH cÊp huyÖn bao gåm toµn bé c¸n bé, viªn chøc thuéc hÖ thèng BHXH ViÖt Nam ®ang c«ng t¸c t¹i BHXH cÊp QuËn, huyÖn, thÞ x· vµ thµnh phè trùc thuéc tØnh trong c¶ n−íc. Hä võa lµ c¸n bé, viªn chøc chÞu sù ®iÒu chØnh cña Ph¸p lÖnh c¸n bé, c«ng chøc cña n−íc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam; võa lµ c¸n bé, viªn chøc chÞu sù ®iÒu chØnh cña c¸c quy ®Þnh cña BHXH ViÖt Nam, trong ®ã cã quy chÕ §µo t¹o båi d−ìng. H¬n n÷a, c¸n bé nghiÖp vô BHXH cÊp huyÖn ®ang hµng ngµy hµng giê ph¶i tiÕp xóc trùc tiÕp víi c¸c ®èi t−îng tham gia BHXH, BHYT ®Ó tæ chøc thùc hiÖn chÕ ®é chÝnh s¸ch BHXH, BHYT cña Nhµ n−íc. Trong khi ®èi t−îng, chÕ ®é ngµy cµng t¨ng, chÝnh s¸ch th−êng kh«ng æn ®Þnh nªn viÖc ®µo t¹o l¹i, båi 18 d−ìng cËp nhËt nh÷ng kiÕn thøc chuyªn m«n, kü n¨ng nghiÖp vô, cËp nhËt th«ng tin lµ mét viÖc lµm cÇn thiÕt. MÆt kh¸c, do ngµnh míi thµnh lËp, c¸n bé tËp hîp tõ nhiÒu ngµnh kh¸c nhau, tr×nh ®é chuyªn m«n nghiÖp vô cña c¸n bé ë c¬ së cßn nhiÒu h¹n chÕ, hiÖn ch−a cã c¬ së chuyªn ®µo t¹o ë c¸c cÊp bËc vÒ chuyªn m«n nghiÖp vô BHXH… nªn viÖc ®µo t¹o, båi d−ìng víi ®èi t−îng nµy l¹i cµng lµ yªu cÇu tÊt yÕu. H¬n n÷a, trong xu thÕ c¶i c¸ch hµnh chÝnh hiÖn nay ngµnh BHXH ph¶i lµ mét ngµnh dÞch vô c«ng cã môc ®Ých cao nhÊt lµ phôc vô thËt tèt c¸c ®èi t−îng tham gia vµ h−ëng BHXH, BHYT. V× vËy, c¸c thao t¸c nghiÖp vô chÝnh cña ngµnh sÏ thùc hiÖn ë BHXH cÊp huyÖn n¬i tiÕp xóc trùc tiÕp víi d©n nªn xu thÕ ph©n cÊp m¹nh vÒ nghiÖp vô cho cÊp huyÖn lµ mét tÊt yÕu. . . viÖc ®µo t¹o båi d−ìng n©ng cao n¨ng lùc chuyªn m«n, phÈm chÊt ®¹o ®øc nghÒ nghiÖp cho ®éi ngò c¸n bé, viªn chøc cÊp huyÖn l¹i cµng cÊp b¸ch. Trong thêi gian qua, viÖc ®µo t¹o vµ båi d−ìng c¸n bé nghiÖp vô cÊp huyÖn ®· vµ ®ang ®−îc tæ chøc thùc hiÖn theo nhiÒu h−íng, nh−ng cã hai h−íng chÝnh: §µo t¹o tËp trung, t¹i chøc t¹i c¸c c¬ së ®µo t¹o trong hÖ thèng gi¸o dôc quèc d©n theo xu h−íng hoµn thiÖn b»ng cÊp ®Ó chuÈn hãa c¸n bé; Båi d−ìng bæ sung, cËp nhËt kiÕn thøc chuyªn m«n, kü n¨ng nghiÖp vô theo yªu cÇu thùc tÕ c«ng viÖc cña ngµnh theo môc tiªu phôc vô c«ng viÖc cÇn thiÕt tr−íc m¾t. ViÖc ®µo t¹o, båi d−ìng c¸n bé nghiÖp vô cÊp huyÖn cßn h¹n chÕ vÒ nhiÒu mÆt: néi dung, ch−¬ng tr×nh, kÕt qu¶, sù phï hîp néi dung ®µo t¹o víi c«ng viÖc chuyªn m«n, chi phÝ ®µo t¹o hîp lý… V× vËy, viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c ®µo t¹o, båi d−ìng c¸n bé, viªn chøc BHXH cÊp huyÖn lµ viÖc lµm cÇn thiÕt vµ cÊp b¸ch. 19