Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Các chính sách phát triển ngoại thương nhằm thực hiện kế hoạch chuyển dịch cơ cấ...

Tài liệu Các chính sách phát triển ngoại thương nhằm thực hiện kế hoạch chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo xu thế hội nhập ở việt nam

.DOC
14
53
127

Mô tả:

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 PhÇn më ®Çu Níc ta b¾t dÇu dæi míi nÒn kinh tÕ tõ nh÷ng n¨m chÝn m¬i cho ®Õn nay ®· qua mêi n¨m .Trong dã vai trß chñ ®¹o, dÉn d¾t, ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn cña kinh tÕ Nhµ níc lu«n ®îc §¶ng quan t©m, coi träng vµ ®· ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu bíc ®Çu rÊt kh¶ quan c¶ trong lÜnh vùc kinh tÕ, chÝnh trÞ, x· héi, c¶ ®êng lèi ®èi néi vµ ®èi ngo¹i cña ®Êt níc.§Ó ph¸t triÓn nÒn kinh tª theo ®Þnh híng XHCN trong NghÞ quyÕt §¹i héi §¶ng IX ®· kh¼ng ®Þnh chñ tr¬ng nhÊt ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn, c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kinh doanh theo ph¸p luËt, cïng ph¸t triÓn l©u dµi, hîp t¸c, c¹nh tranh lµnh m¹nh trong ®ã kinh tÕ Nhµ níc gi÷ vai trß chñ ®¹o vµ quuyÕt ®Þnh, kinh tÕ Nhµ níc cïng kinh tÕ tËp thÓ trë thµnh c¬ së v÷ng ch¾c cña nÒn kinh tÕ quèc d©n vµ mét lÇn n÷a nhÊn m¹nh nhiÖm vô “TiÕp tôc ®æi míi vµ ph¸t triÓn kinh tÕ Nhµ níc ®Ó thùc hiÖn tèt vai trß chñ ®¹o nÒn kinh tÕ”. Cã nh thÕ míi ph¸t huy ®îc ®Æc diÓm cña kinh tÕ XHCN Nh»m thÓ hiÖn râ vai trß cña thµnh phÇn kinh tÕ Nhµ níc trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa ®ßi hái kinh tÕ Nhµ níc ph¶i ®æi míi ®Ó gi÷ v÷ng vai trß chñ ®¹o, thóc ®Èy c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c cïng ph¸t triÓn. V× vËy viÖc nghiªn cøu nh÷ng gi¶i ph¸p ®Ó ph¸t huy vai trß chñ ®¹o cña kinh tÕ Nhµ níc trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa ë ViÖt nam hiÖn nay lµ hÕt søc quan träng. Víi tÇm quan trängcña nã em ®· chän ®Ò tµi : “Kinh tÕ nhµ níc vµ vai trß chñ ®¹o trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ë ViÖt Nam" Ngoµi phÇn më ®µu vµ phÇn kÕt luËn §Ò tµi bao gåm Ch¬ng1 Vai trß cña Kinh tÕ Nhµ níc trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng XHCN 1 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 1.1 1.2 Ch¬ng2 Kinh tÕ Nhµ níc Kinh tÕ Nhµ níc cã vai trß chñ ®¹o trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng Kinh tÕ Nhµ níc ë níc ta hiÖn nay 2.1 2.2 Ch¬ng3 Nh÷ng thµnh tùu ®· ®¹t dîc trong h¬n 10 n¨m ®æi míi Sù h¹n chÕ vµ nh÷ng tån t¹i cña kinh tÕ Nhµ níc Quan ®iÓm vµ gi¶i ph¸p t¨ng cêng vai trß chñ ®¹o Kinh tÕ Nhµ níc trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng XHCN. Quan ®iÓm cña §¶ng vµ Nhµ níc ®èi víi thµnh phÇn kinh tÕ Nhµ níc. Mét sè gi¶i ph¸p nh»m t¨ng cêng vai trß chñ ®¹o Kinh tÕ Nhµ níc. §æi míi vµ n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c¸c Tæng c«ng ty Nhµ níc, h×nh thµnh mét sè tËp ®oµn kinh tÕ m¹nh. §Èy m¹nh cæ phÇn ho¸ DNNN, thùc hiÖn giao, b¸n, kho¸n kinh doanh, cho thuª, s¸t nhËp, gi¶i thÓ, ph¸ s¶n DNNN. §æi míi, n©ng cao hiÖu lùc, hiÖu qu¶ qu¶n lý cña Nhµ níc vµ söa ®æi bæ sung vÒ c¬ chÕ chÝnh s¸ch. 3.1 3.2 a c d PHÇN HAI:NéI DUNG §Ò Tµi I. Vai trß cña Kinh tÕ Nhµ níc trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng XHCN: 1 Kinh tÕ Nhµ níc: Kinh tÕ Nhµ níc lµ nh÷ng ®¬n vÞ, tæ chøc trùc tiÕp s¶n xuÊt kinh doanh hoÆc phôc vô s¶n xuÊt, kinh doanh mµ toµn bé nguån lùc thuéc së h÷u Nhµ níc hoÆc mét phÇn phô thuéc së h÷u Nhµ níc chiÕm tû lÖ khèng chÕ. Nh vËy, kinh tÕ Nhµ níc ®îc h×nh thµnh th«ng qua viÖc Nhµ níc ®Çu t vèn x©y dùng míi tõ vèn ng©n s¸ch nhµ níc hoÆc th«ng qua quèc h÷u ho¸ c¸c xÝ nghiÖp t nh©n. Kinh tÕ Nhµ níc bao gåm c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc, c¸c tæ chøc kinh tÕ, tµi chÝnh thuéc së h÷u Nhµ níc nh hÖ thèng ng©n hµng, kho b¹c, dù tr÷ quèc gia, vµ toµn bé tµi s¶n thuéc së h÷u Nhµ níc. 2 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Kinh tÕ Nhµ níc réng vµ m¹nh h¬n bé phËn doanh nghiÖp nhµ níc. §Ó n¾m râ ®îc hai ph¹m trï nµy vµ nhËn thøc ®Çy ®ñ h¬n vai trß kinh tÕ nhµ níc lµ mét bíc ph¸t triÓn vÒ nhËn thøc thùc tiÔn nÒn kinh tÕ níc ta trong qu¸ tr×nh ®æi míi Ta còng cÇn ph©n biÖt së h÷u Nhµ níc víi thµnh phÇn kinh tÕ nhµ níc. Ph¹m trï së h÷u Nhµ níc réng h¬n ph¹m trï thµnh phÇn kinh tÕ nhµ níc, thµnh phÇn kinh tÕ Nhµ níc tríc hÕt ph¶i thuéc së h÷u Nhµ níc, nhng së h÷u nhµ níc cã thÓ do c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c sö dông. ThÝ dô: ®Êt ®ai, Nhµ níc ®¹i biÓu cho toµn d©n së h÷u, nhng kinh tÕ hé, hîp t¸c x· n«ng nghiÖp, c¸c doanh nghiÖp thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c sö dông. Ngîc l¹i, së h÷u Nhµ níc kh«ng ph¶i lµ kinh tÕ Nhµ níc, ch¼ng h¹n Nhµ níc gãp vèn cæ phÇn chiÕm tû lÖ thÊp vµo c¸c doanh nghiÖp thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c, th«ng qua liªn doanh, liªn kÕt gäi lµ thµnh phÇn kinh tÕ t b¶n Nhµ níc. 2. Kinh tÕ Nhµ níc cã vai trß chñ ®¹o trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng Trong thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi nÒn kinh tÕ níc ta lµ nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ®ang trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi. C¸c thµnh phÇn kinh tÕ tån t¹i, ho¹t ®éng ®an xen lÉn nhau, võa hîp t¸c, võa c¹nh tranh víi nhau, lu«n vËn ®éng vµ cã sù chuyÓn ho¸ trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn. Thµnh phÇn kinh tÕ Nhµ níc cã vai trß më ®êng dÉn d¾t cho nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ph¸t triÓn theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa. §Ó gi÷ v÷ng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa ®èi víi nÒn kinh tÕ, cÇn ph¶i t¹o ®iÒu kiÖn cho thµnh phÇn kinh tÕ Nhµ níc lªn n¾m vai trß chñ ®¹o trong nÒn kinh tÕ quèc d©n, lµ nh©n tè chÝnh thóc ®Èy t¨ng trëng kinh tÕ nhanh vµ l©u bÒn. Ph¸t huy lîi thÕ nguån vèn lín tõ ng©n s¸ch; lùc lîng ®µo t¹o chuyªn s©u vÒ tr×nh ®é qu¶n lý, tr×nh ®é kü thuËt; tr×nh ®é kü thuËt, c«ng nghÖ hiÖn ®¹i; quan hÖ kinh tÕ réng lín trong vµ ngoµi níc, kinh tÕ Nhµ níc cã chøc n¨ng t¹o lËp c¬ së vËt chÊt h¹ tÇng, s¶n xuÊt c¸c hµng ho¸ dÞch vô c«ng céng, hç trî, chi phèi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c. Tuy nhiªn vai trß chñ ®¹o ë ®©y kh«ng cã nghÜa lµ chiÕm tû träng lín mµ ®Ó gi÷ vai trß nµy thµnh phÇn kinh tÕ Nhµ níc ph¶i n¾m ®îc nh÷ng ngµnh then chèt, nh÷ng lÜnh vùc quan träng trong nÒn kinh tÕ quèc d©n nh c«ng nghiÖp nÆng, giao th«ng vËn t¶i, c¬ së h¹ tÇng ... N¨m 2002 ta ®· thu dîc nh÷ng kÕt nh :t¨ng trëng GDP 7,04%, tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu t¨ng 16%, gi¸ trÞ s¶n xuÊt c¸c ngµnh c«ng nghiÖp t¨ng 14%, l¹m ph¸t gi¶m xuèng møc kh«ng qu¸ 5% ... Trong ®ã, riªng khu vùc kinh tÕ Nhµ níc chiÕm 39,7% GDP, ®ãng gãp gÇn 40% tæng nép Ng©n s¸ch nhµ níc 3 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 vµ 50% kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c¶ níc. Thµnh phÇn kinh tÕ Nhµ níc ®· thùc sù chøng tá vai trß chñ ®¹o, chi phèi vµ thóc ®Èy toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n ph¸t triÓn theo ®óng quü ®¹o theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa. II. Kinh tÕ Nhµ níc ë ViÖt nam hiÖn nay. 1. Nh÷ng thµnh tùu ®· ®¹t ®îc trong h¬n 10 n¨m ®æi míi : Theo ®êng lèi chñ tr¬ng chØ ®¹o qua c¸c §¹i héi §¶ng VI ,VII, VIII vµ gÇn ®©y nhÊt lµ §¹i héi §¶ng XI, kinh tÕ Nhµ níc nãi chung, DNNN nãi riªng ®· ®îc s¾p xÕp l¹i mét bíc kh¸ c¨n b¶n, ®· gi¶m qu¸ nöa sè doanh nghiÖp (nh÷ng doanh nghiÖp nhá vµ yÕu kÐm), nh÷ng doanh nghiÖp cßn l¹i ®îc cñng cè mét bíc. C¬ chÕ qu¶n lý ®îc h×nh thµnh ngµy cµng hoµn thiÖn gióp c¸c doanh nghiÖp chuyÓn ®æi vµ thÝch nghi dÇn víi c¸c quy luËt cña kinh tÕ thÞ trêng trong bèi c¶nh nÒn kinh tÕ më vµ héi nhËp quèc tÕ. Tõ 1990 ®Õn nay níc ta ®· tiÕn hµnh 3 lÇn tæ chøc s¾p xÕp l¹i hÖ thèng DNNN. LÇn thø nhÊt (1990 - 1993), tæ chøc l¹i s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp quèc doanh víi môc tiªu thay thÕ nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch mang tÝnh hµnh chÝnh b»ng mét nÒn kinh tÕ s¶n xuÊt hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn theo c¬ chÕ thÞ trêng, ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa. KÕt qu¶ s¾p xÕp trong giai ®o¹n nµy vÒ sè lîng ®· c¾t gi¶m 1/2 sè doanh nghiÖp Nhµ níc, vÒ mÆt kinh tÕ ®· cã sù thay ®æi c¨n b¶n trong t duy kinh tÕ: doanh nghiÖp Nhµ níc lÊy lîi nhuËn lµm môc tiªu c¬ b¶n, nhng vÉn ®¶m nhËn vai trß lµm h×nh mÉu cho c¸c doanh nghiÖp thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c; doanh nghiÖp Nhµ níc thùc hiÖn c¶ hai kh©u s¶n xuÊt vµ lu th«ng ph©n phèi; DNNN kh«ng cßn bÞ bã hÑp kinh doanh theo ngµnh vµ l·nh thæ; DNNN b¾t ®Çu biÕt ®Õn kh¸i niÖm c¹nh tranh víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c trªn thÞ trêng. §æi míi DNNN lÇn thø hai (1994-1997), ChÝnh phñ tiÕn hµnh thµnh lËp c¸c DNNN víi tæng vèn chñ së h÷u chiÕm tû lÖ lín trong tæng sè vèn cña doanh nghiÖp Nhµ níc, ®ã lµ c¸c tæng c«ng ty 91, tæng c«ng ty 90. ViÖc s¾p xÕp nµy ®· h×nh thµnh c¸c Tæng c«ng ty Nhµ níc chi phèi ®îc nh÷ng ngµnh kinh tÕ quan träng nh ®iÖn n¨ng, dÞch vô bu chÝnh viÔn th«ng, hµng kh«ng, vËn t¶i ®êng s¾t, viÔn d¬ng, giao th«ng vËn t¶i, x©y dùng.... Mét sè tæng c«ng ty ®· trë thµnh h¹t nh©n cña nh÷ng tËp ®oµn kinh tÕ ®a ngµnh. 4 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Cuéc ®æi míi DNNN lÇn thø ba, thùc hiÖn h¹ cÊp së h÷u th«ng qua giao b¸n, kho¸n, cho thuª, chuyÓn thµnh c«ng ty cæ phÇn ®èi víi c¸c DNNN kh«ng cã vai trß then chèt cÇn Nhµ níc n¾m gi÷, vèn së h÷u nhá, ho¹t ®éng kinh doanh kh«ng cã hiÖu qu¶... HiÖn nay doanh nghiÖp Nhµ níc ë níc ta ®îc tæ chøc l¹i theo h×nh thøc vµ c¬ cÊu: 17 tæng c«ng ty 91, 76 tæng c«ng ty 90 vµ trªn 4.000 doanh nghiÖp Nhµ níc ®éc lËp. §Õn n¨m 2002 c¶ níc ®· s¸t nhËp h¬n 3.500 doanh nghiÖp, gi¶i thÓ kho¶ng 4.500 doanh nghiÖp Nhµ níc (DNNN), cæ phÇn ho¸ gÇn 500 doanh nghiÖp Nhµ níc. Nhê vËy tr×nh ®é tÝch tô vµ tËp trung vèn trong DNNN ®îc n©ng lªn. Sè DNNN cã vèn díi 1 tû ®ång ®· gi¶m ®¸ng kÓ vµ sè DNNN cã vèn trªn 10 tû ®ång t¨ng tõ 10% lªn 35% tõ n¨m 1994- 2002, s¶n xuÊt kinh doanh ph¸t triÓn vµ hiÖu qu¶ ®îc n©ng lªn râ rÖt. §ãng gãp cña khu vùc kinh tÕ Nhµ níc trong tæng s¶n phÈm quèc néi (GDP) qua c¸c n¨m (tÝnh theo ®¬n vÞ %) : C¸c khu vùc kinh tÕN¨m 1991N¨m 1992N¨m 1993N¨m 1994N¨m 1995N¨m 1996N¨m 1997N¨m 1998N¨m 1999N¨m 2000N¨m 2001N¨m 2002GDP100100100100100100100100100100100100KTNN29,330,639,240,140,239,940,540,038, 739,039,239,7KTNQD70,769,460,853,553,552,750,450,049,147,747,146§TNN0006,46,37,49,110,012,213,3 13,714,3(Nguån: Thêi b¸o Kinh tÕ). KTNN : Kinh tÕ nhµ níc KTNQD : Kinh tÕ ngoµi quèc doanh §TNN : §µu t níc ngoµi 5 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Tõ nh÷ng sè liÖu cô thÓ trªn chøng tá thµnh phÇn kinh tÕ Nhµ níc thùc sù cã vai trß chi phèi, thóc ®Èy toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n ph¸t triÓn ®óng quü ®¹o, gãp phÇn vµo viÖc t¨ng cêng vai trß chñ ®¹o cña nÒn kinh tÕ nhµ níc trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa ë ViÖt nam. 2. Nh÷ng tån t¹i vµ h¹n chÕ cña kinh tÕ Nhµ níc. Sau h¬n 10 n¨m ®æi míi, bªn c¹nh nh÷ng tiÕn bé trong viÖc ph¸t triÓn khu vùc kinh tÕ Nhµ níc cßn cã nh÷ng tån t¹i vµ h¹n chÕ, biÓu hiÖn chñ yÕu ë nh÷ng mÆt sau: - Sù ph¸t triÓn cña khu vùc kinh tÕ Nhµ níc vµ ®Æc biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc cßn nhá bÐ vÒ quy m« vµ dµn tr¶i vÒ ngµnh nghÒ. NhiÒu doanh nghiÖp cïng lo¹i ho¹t ®éng chång chÐo vÒ ngµnh nghÒ kinh doanh, cÊp qu¶n lý vµ trªn cïng mét ®Þa bµn t¹o ra sù c¹nh tranh kh«ng ®¸ng cã trong chÝnh khu vùc kinh tÕ nhµ níc víi nhau. Doanh nghiÖp Nhµ níc cßn dµn tr¶i trªn tÊt c¶ c¸c ngµnh nghÒ tõ s¶n xuÊt ®Õn th¬ng m¹i, du lÞch, dÞch vô g©y t×nh tr¹ng ph©n t¸n, manh món vÒ vèn trong khi vèn ®Çu t nhµ níc rÊt h¹n chÕ, g©y chi phèi, xÐ lÎ c¸c nguån lùc kÓ c¶ ho¹t ®éng qu¶n lý nhµ níc, kh«ng thÓ tËp trung vµo nh÷ng ngµnh, lÜnh vùc chñ yÕu, then chèt. - Tr×nh ®é kü thuËt, khoa häc c«ng nghÖ cßn l¹c hËu dÉn ®Õn n¨ng lùc c¹nh tranh kÐm vµ thua thiÖt trong héi nhËp vÒ kinh tÕ víi khu vùc vµ quèc tÕ. HÇu hÕt trong khu vùc kinh tÕ Nhµ níc mµ ®Æc biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc cã m¸y mãc, thiÕt bÞ nhËp khÈu tõ nhiÒu níc, thuéc nhiÒu thÕ hÖ, chñng lo¹i kh¸c nhau. Cã nhiÒu ý kiÕn cho r»ng nhiÒu hÖ thèng d©y chuyÒn s¶n xuÊt, m¸y mãc thiÕt bÞ cña níc ta l¹c hËu so víi khu vùc vµ thÕ giíi tõ 10 - 30 n¨m. - Trong khu vùc kinh tÕ Nhµ níc ®ang tån t¹i hiÖn tîng thiÕu viÖc lµm, sè lao ®éng d thõa lín. Thùc tr¹ng ho¹t ®éng c¸c doanh nghiÖp cßn nhiÒu yÕu kÐm, sè doanh nghiÖp ho¹t ®éng kinh doanh cã hiÖu qu¶ chiÕm tû lÖ thÊp trong tæng sè c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc, sè doanh nghiÖp cßn l¹i liªn tôc lç trong nhiÒu n¨m, hoÆc cã l·i mang tÝnh chÊt tîng trng vÒ sè liÖu, l·i gi¶ lç thËt. Mét ®ång vèn ®Çu t vµo doanh nghiÖp Nhµ níc t¹o ®îc tû lÖ lîi nhuËn thÊp h¬n so víi ®Çu t vµo c¸c doanh nghiÖp thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c. Tû lÖ t¨ng trëng ®ãng gãp cña hÖ thèng doanh nghiÖp Nhµ níc vµo GDP t¨ng kh«ng ®¸ng kÓ trong thêi gian võa qua trong khi ®ã ng©n s¸ch Nhµ níc liªn tôc ph¶i cÊp vèn cho ®Çu t x©y dùng, cÊp bæ sung vèn lu ®éng, bï lç, hç trî 6 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 gi¶m bít khã kh¨n vÒ tµi chÝnh cho c¸c DNNN. §ång thêi, Nhµ níc cßn ph¶i miÔn gi¶m thuÕ, xo¸ nî, khoanh nî, miÔn gi¶m l·i cho c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc. Theo ®¸nh gi¸ hiÖn nay chØ cã 40% doanh nghiÖp Nhµ níc s¶n xuÊt kinh doanh thùc sù hiÖu qu¶, 40% cha hiÖu qu¶, khi lç khi l·i, kh«ng æn ®Þnh, cßn l¹i 20% ho¹t ®éng thùc sù cha hiÖu qu¶, thua lç liªn tôc. * Nguyªn nh©n cña nh÷ng yÕu kÐm cña kinh tÕ Nhµ níc: - Trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ, c¬ chÕ míi ®ang h×nh thµnh, c¬ chÕ cò cha ®îc xo¸ bá triÖt ®Ó vµ nhiÒu vÊn ®Ò do lÞch sö ®Ó l¹i kh«ng thÓ gi¶i quyÕt trong mét sím mét chiÒu. - NhËn thøc cha thèng nhÊt vµ cha ®Çy ®ñ vÒ chñ tr¬ng s¾p xÕp, ®æi míi vµ ph¸t triÓn doanh nghiÖp Nhµ níc. NhiÒu vÊn cßn ®Ò cha râ, cha ®îc tæng kÕt thùc tiÔn ®Ó cã gi¶i ph¸p kÞp thêi vµ nhÊt qu¸n nh: quyÒn qu¶n lý Nhµ níc ®èi víi doanh nghiÖp Nhµ níc; quyÒn chñ së h÷u nhµ níc; quyÒn cña ®¹i diÖn chñ së h÷u trùc tiÕp t¹i doanh nghiÖp; quyÒn sö dông vèn vµ chñ ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp ... - C¬ chÕ, chÝnh s¸ch cßn nhiÒu bÊt cËp, cha ®ång bé, cßn nhiÒu ®iÓm cha phï hîp víi kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng XHCN, cha t¹o ®îc ®éng lùc m¹nh mÏ thóc ®Èy c¸n bé, ngêi lao ®éng trong DNNN n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng vµ hiÖu qu¶ kinh doanh. - C¶i c¸ch hµnh chÝnh tiÕn hµnh chËm, cha theo kÞp ®ßi hái thùc tiÔn cña tiÕn tr×nh ®æi míi doanh nghiÖp Nhµ níc. ViÖc n©ng cao hiÖu qu¶, hiÖu lùc qu¶n lý nhµ níc ®èi víi doanh nghiÖp cßn kÐm, cßn g©y nhiÒu phiÒn hµ cho doanh nghiÖp, cha ph¸t huy quyÒn tù chñ, tÝnh n¨ng ®éng cña doanh nghiÖp trong c¬ chÕ thÞ trêng. - §éi ngò c¸n bé chñ chèt trong doanh nghiÖp Nhµ níc nãi chung cßn cha ®¸p øng víi yªu cÇu, mét bé phËn kh«ng nhá kÐm n¨ng lùc, phÈm chÊt vµ tinh thÇn thiÕu tr¸ch nhiÖm, thªm vµo ®ã c«ng t¸c ®µo t¹o ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý kinh tÕ cßn nhiÒu ®iÒu bÊt cËp. - Sù thiÕu kiªn quyÕt trong viÖc thùc hiÖn ®êng lèi ®æi míi cña §¶ng trong ®æi míi vµ ph¸t triÓn thµnh phÇn kinh tÕ Nhµ níc. TiÕn tr×nh cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp, h¹ cÊp së h÷u th«ng qua giao, b¸n, kho¸n, cho thuª doanh nghiÖp Nhµ níc cßn chËm. VÉn cßn tån t¹i hµng ngh×n doanh nghiÖp cã vèn së h÷u rÊt nhá, cßn rÊt nhiÒu doanh nghiÖp “chÕt mµ cha ch«n” ®· lµm tr× trÖ nÒn kinh tÕ. 7 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 III. Quan ®iÓm vµ mét sè gi¶i ph¸p nh»m t¨ng cêng vai trß chñ ®¹o Kinh tÕ Nhµ níc trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng XHCN : 1. Quan ®iÓm cña §¶ng vµ Nhµ níc ®èi víi thµnh phÇn kinh tÕ Nhµ níc. T¹i Héi nghÞ lÇn 3 Ban chÊp hµnh Trung ¬ng §¶ng kho¸ IX, §¶ng ta ®· kh¼ng ®Þnh ph¶i tiÕp tôc s¾p xÕp, ®æi míi, ph¸t triÓn vµ n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña thµnh phÇn kinh tÕ Nhµ níc mµ ®Æc biÖt lµ ho¹t ®éng cña c¸c DNNN. Ph©n tÝch s©u s¾c nh÷ng mÆt tÝch cùc vµ nh÷ng h¹n chÕ, yÕu kÐm, nguyªn nh©n cña t×nh h×nh qua thùc tiÔn s¾p xÕp vµ ®æi míi doanh nghiÖp Nhµ níc ta cÇn ph¶i hiÓu vµ n¾m râ : - Kinh tÕ Nhµ níc cã vai trß quyÕt ®Þnh trong viÖc gi÷ v÷ng ®Þnh híng XHCN, æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn kinh tÕ, chÝnh trÞ, x· héi cña ®Êt níc. Trong ®ã DNNN ( gåm DNNN gi÷ 100% vèn vµ DNNN gi÷ cæ phÇn chi phèi) ph¶i kh«ng ngõng ®îc ®æi m¬Ý, ph¸t triÓn vµ n©ng cao hiÖu qu¶, gi÷ vÞ trÝ then chèt trong nÒn kinh tÕ . - Kiªn quyÕt ®iÒu chØnh c¬ cÊu ®Ó DNNN cã c¬ cÊu hîp lý, tËp trung vµo nh÷ng ngµnh, lÜnh vùc then chèt vµ ®Þa bµn quan träng, chiÕm thÞ phÇn ®ñ lín ®èi víi c¸c s¶n phÈm vµ dÞch vô chñ yÕu nhng kh«ng nhÊt thiÕt lµ ph¶i gi÷ tû träng lín trong tÊt c¶ c¸c ngµnh, lÜnh vùc, s¶n phÈm cña nÒn kinh tÕ. - TiÕp tôc ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý ®Ó DNNN kinh doanh tù chñ, tù chÞu tr¸ch nhiÖm, hîp t¸c vµ c¹nh tranh b×nh ®¼ng víi c¸c doanh nghiÖp thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c theo ph¸p luËt. - ViÖc tiÕp tôc s¾p xÕp, ®æi míi, ph¸t triÓn vµ n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh cña DNNN lµ nhiÖm vô cÊp b¸ch vµ còng lµ nhiÖm vô chiÕn lîc l©u dµi víi nhiÒu khã kh¨n, phøc t¹p. - NhiÖm vô chñ yÕu trong giai ®o¹n tríc m¾t lµ hoµn thµnh c¬ b¶n viÖc s¾p xÕp, ®iÒu chØnh c¬ cÊu l¹i vµ ®æi míi ho¹t ®éng DNNN hiÖn cã, ph©n ®Þnh râ c¸c lo¹i doanh nghiÖp ®Ó cã chÝnh s¸ch gi¶i ph¸p phï hîp; thùc hiÖn s¸p nhËp, kho¸n kinh doanh, cho thuª hoÆc giao, b¸n, gi¶i thÓ, ph¸ s¶n c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc quy m« nhá thua lç kÐo dµi kh«ng cæ phÇn ho¸ ®îc vµ Nhµ níc kh«ng cÇn n¾m gi÷ ®Ó sö dông cã hiÖu qu¶ tµi s¶n cña Nhµ níc, b¶o ®¶m viÖc lµm, thu nhËp, quyÒn lîi hîp ph¸p cña ngêi lao ®éng. - §æi míi kinh tÕ Nhµ níc theo ph¬ng híng trªn mét mÆt ph¶i ®¶m b¶o kh¾c phôc sù tr× trÖ, kÐm hiÖu qu¶ cña nÒn kinh tÕ, mÆt kh¸c tr¸nh t×nh tr¹ng t 8 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 nh©n ho¸ trµn lan nÒn kinh tÕ, kh«ng kiÓm so¸t. 2. Mét sè gi¶i ph¸p nh»m t¨ng cêng vai trß chñ ®¹o Kinh tÕ Nhµ níc: Víi thùc tÕ hiÖn nay, kinh tÕ Nhµ níc cha thËt sù ®¸p øng ®îc vai trß nµy trªn c¸c mÆt hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh, tr×nh ®é qu¶n lý tæ chøc còng nh ph¬ng thøc ph©n phèi. §ång thêi, viÖc ®æi míi, ph¸t triÓn kinh tÕ Nhµ níc cha thËt sù cã nh÷ng chuyÓn biÕn ®¸ng kÓ. HiÖn nay kinh tÕ Nhµ níc ®ang ®øng tríc th¸ch thøc gay g¾t cña yªu cÇu ®æi míi, ph¸t triÓn vµ chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. Qu¸n triÖt tinh thÇn NghÞ quyÕt c¶u §¹i héi §¶ng IX ®Ò ra ®ã lµ cÇn ®Èy m¹nh h¬n n÷a c«ng t¸c ®æi míi, ph¸t triÓn kinh tÕ Nhµ níc, ph©n lo¹i, s¾p xÕp l¹i hÖ thèng DNNN, t×m ra gi¶i ph¸p, ph¬ng híng ®æi míi kinh tÕ Nhµ níc nh»m t¨ng cêng vai trß chñ ®¹o Kinh tÕ Nhµ níc ®ang lµ vÊn ®Ò cÇn ®îc quan t©m nghiªn cøu, gi¶i quyÕt. Sau ®©y lµ mét sè ®Þnh híng vµ gi¶i ph¸p nh»m t¨ng cêng vai trß chñ ®¹o Kinh tÕ Nhµ níc nh sau: a.§Þnh híng ph¸t triÓn vµ chÊn chØnh l¹i mét bíc viÖc ph©n lo¹i DNNN ho¹t ®éng c«ng Ých vµ ho¹t ®éng kinh doanh. - X¸c ®Þnh l¹i c¸c doanh nghiÖp c«ng Ých cÇn thiÕt ho¹t ®éng kh«ng v× môc ®Ých lîi nhuËn lµ chÝnh, dï thua lç vÉn cÇn duy tr× tån t¹i ®Ó cã chÝnh s¸ch c¬ chÕ phï hîp bï lç, t¨ng cêng qu¶n lý vµ sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c nguån lùc ®îc ®Çu t, ®¶m b¶o môc tiªu chÝnh trÞ – x· héi, ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa. Trong tõng thêi kú Nhµ níc xem xÐt, ®iÒu chØnh ®Þnh híng ph©n lo¹i cho phï hîp víi yªu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi. - §èi víi c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng v× lîi nhuËn cÇn tËp trung ®Çu t, n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng, h×nh thµnh nh÷ng doanh nghiÖp m¹nh toµn diÖn, lµm nßng cèt c¹nh tranh trªn thÞ trêng quèc tÕ vµ trong níc nh dÇu khÝ, ®iÖn, than, hµng kh«ng, ng©n hµng...C¸c doanh nghiÖp nµy ®i ®Çu vÒ b¶o ®¶m x· héi, ph¸t huy gióp ®ì c¸c thµnh phÇn kinh tÕ vµ ¶nh hëng ®Õn sù ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi b»ng tÝnh chÊt x· héi chñ nghÜa cña m×nh, t¹o ra sù biÕn chuyÓn v÷ng ch¾c theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa. b. §æi míi vµ n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c¸c Tæng c«ng ty Nhµ níc, h×nh thµnh mét sè tËp ®oµn kinh tÕ m¹nh. Thùc hiÖn gi¶i ph¸p nµy nh»m môc ®Ých tËp trung nguån lùc ®Ó chi phèi nh÷ng ngµnh, lÜnh vùc then chèt cña nÒn kinh tÕ nh: bu ®iÖn, ®iÖn lùc, ng©n 9 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 hµng, tµi chÝnh, b¶o hiÓm, c¸c trung t©m th¬ng m¹i, du lÞch, dÞch vô lín... lµm lùc lîng chñ ®¹o ®Ó ®¶m b¶o c¸c c©n ®èi lín vµ æn ®Þnh kinh tÕ vÜ m«; cung øng nh÷ng s¶n phÈm träng yÕu cho nÒn kinh tÕ vµ xuÊt khÈu, ®ãng gãp lín cho ng©n s¸ch Nhµ níc; lµm nßng cèt thóc ®Èy t¨ng trëng kinh tÕ vµ chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cã hiÖu qu¶. H×nh thµnh mét sè tËp ®oµn kinh tÕ m¹nh trªn c¬ së c¸c tæng c«ng ty nhµ níc, cã sù than gia c¶u c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, kinh doanh ®a ngµnh trong ®ã cã ngµnh kinh doanh chÝnh, chuyªn m«n ho¸ cao vµ gi÷ vai trß chi phèi lín trong nÒn kinh tÕ quèc d©n, cã quy m« lín vÒ vèn, ho¹t ®éng c¶ trong vµ ngoµi níc, cã tr×nh ®é c«ng nghÖ cao vµ qu¶n lý hiÖn ®¹i. Tríc m¾t thÝ ®iÓm h×nh thµnh tËp ®oµn kinh tÕ trong mét sè lÜnh vùc cã ®iÒu kiÖn, cã thÕ m¹nh, cã kh¶ n¨ng ph¸t triÓn ®Ó c¹nh tranh vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cã hiÖu qu¶ nh: dÇu khÝ, viÔn th«ng, ®iÖn lùc, x©y dùng ... §©y ®ang lµ gi¶i ph¸p cã tÝnh chÊt bíc ngoÆt ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña khu vùc kinh tÕ Nhµ níc. c. §Èy m¹nh cæ phÇn ho¸ DNNN, thùc hiÖn giao, b¸n, kho¸n kinh doanh, cho thuª, s¸t nhËp, gi¶i thÓ, ph¸ s¶n DNNN. - §Èy m¹nh h¬n n÷a c«ng t¸c cæ phÇn ho¸ DNNN theo nhiÒu møc ®é, thùc hiÖn ®a d¹ng ho¸ së h÷u t¹o ®éng lùc cho c¸c chñ thÓ kinh tÕ, t¨ng vèn më réng s¶n xuÊt kinh doanh. Song cæ phÇn ho¸ DNNN kh«ng ®îc biÕn thµnh t nh©n ho¸ DNNN. - §èi víi c¸c DNNN nhá, nh÷ng DNNN kh«ng cã vai trß quan träng, lµm ¨n thua lç, cÇn døt ®iÓm xö lý nh chuyÓn h×nh thøc së h÷u, b¸n, giao, kho¸n kinh doanh, cho thuª, s¸t nhËp, gi¶i thÓ hoÆc ph¸ s¶n theo luËt ph¸ s¶n c«ng ty. d. §æi míi, n©ng cao hiÖu lùc, hiÖu qu¶ qu¶n lý cña Nhµ níc vµ söa ®æi bæ sung vÒ c¬ chÕ chÝnh s¸ch. - CÇn x¸c ®Þnh râ tr¸ch nhiÖm, quyÒn h¹n, sù ®iÒu tiÕt cña Nhµ níc cã tÝnh chÊt ®éc quyÒn, hoÆc c¬ quan chøc n¨ng æn ®Þnh thÞ trêng, gi¸ c¶ ®Ó ®¶m b¶o c«ng b»ng, t¹o m«i trêng c¹nh tranh, phôc vô cho sù ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ. Nghiªn cøu, ¸p dông c¸c h×nh thøc tæ chøc qu¶n lý trong c¸c DNNN. T¨ng cêng ho¹t ®éng cña kinh tÕ Nhµ níc trong ph©n phèi lu th«ng, x©y dùng v¨n minh th¬ng nghiÖp vµ ®¶m b¶o quyÒn lîi ngêi tiªu dïng. 10 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 - Ph©n ®Þnh râ quyÒn cña c¸c c¬ quan nhµ níc thùc hiÖn chøc n¨ng chñ së h÷u ®èi víi DNNN - §µo t¹o nguån nh©n lùc trong khu vùc kinh tÕ Nhµ níc cÇn cã c¬ chÕ, chÝnh s¸ch vµ ®Çu t tho¶ ®¸ng cho c«ng t¸c ®µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i, tuyÓn dông vµ ®·i ngé hîp lý ®Ó sím h×nh thµnh ®é ngò c«ng nh©n lµnh nghÒ, c¸n bé qu¶n lý l·nh ®¹o doanh nghiÖp giái, n¨ng ®éng, s¸ng t¹o ®¸p øng ®îc yªu cÇu c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc vµ ho¹t ®éng kinh doanh trong m«i trêng quèc gia vµ quèc tÕ lu«n biÕn ®éng. - Tõng bíc bæ sung, söa ®æi c¬ chÕ, chÝnh s¸ch, h×nh thµnh khung ph¸p lý ®ång bé, t¹o lËp m«i trêng kinh tÕ b×nh ®¼ng trong c¬ chÕ thÞ trêng cho doanh nghiÖp thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ, trong ®ã DNNN ph¸t huy ®îc ®Çy ®ñ quyÒn tù chñ, tù chÞu tr¸ch nhiÖm, lµnh m¹nh tµi chÝnh doanh nghiÖp, gi¶i quyÕt c¬ b¶n nî tån ®äng kh«ng cã kh¶ n¨ng thanh to¸n vµ lao ®éng d«i d, ®æi míi vµ hiÖn ®¹i ho¸ mét bíc quan träng c«ng nghÖ vµ qu¶n lý cña ®¹i bé phËn DNNN. 11 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 PhÇn kÕt luËn Qua thùc tiÔn h¬n 10 n¨m ®æi míi víi nh÷ng®ãng gãp ®¸ng kÓ vµo sù ph¸t triÓn chung cña nÒn kinh tÕ quèc d©n, kinh tÕ Nhµ níc ®· ®ang vµ sÏ lµ thµnh phÇn kinh tÕ gi÷ vai trß chñ ®¹o trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa ë ViÖt nam. Kh¼ng ®Þnh ph¸t triÓn kinh tÕ, c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc lµ nhiÖm vô trung t©m trong thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi hiÖn nay ë ViÖt nam. Níc ta trong thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi nÒn kinh tÕ hiÖn nay lµ nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ®ang trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi. C¸c thµnh phÇn kinh tÕ tån t¹i, ho¹t ®éng ®an xen lÉn nhau, võa hîp t¸c, võa c¹nh tranh víi nhau, lu«n vËn ®éng vµ cã sù chuyÓn ho¸ trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn. Thµnh phÇn kinh tÕ Nhµ níc cã vai trß më ®êng dÉn d¾t cho nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ph¸t triÓn theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa. §Ó gi÷ v÷ng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa ®èi víi nÒn kinh tÕ, cÇn ph¶i t¹o ®iÒu kiÖn cho thµnh phÇn kinh tÕ Nhµ níc lªn n¾m vai trß chñ ®¹o trong nÒn kinh tÕ quèc d©n, lµ nh©n tè chÝnh thóc ®Èy t¨ng trëng kinh tÕ nhanh vµ l©u bÒn. §Ò tµi ®îc lùa chän lµ mét trong nh÷ng dÒ tµi hÊp dÉn ®èi víi mçi sinh viªn còng nh ngµnh kinh tÕ v× vËy viÖc nghiªn cøu cã ý nghÜa hÕt søc quan träng. Gióp ta n¾m v÷ng ®êng lèi Kinh tÕ chñ tr¬ng cña §¶ng ,nhµ níc ®ång thêi ®©y còng lµ mét trong nh÷ng v¨n b¶n kh¼ng ®Þnh vai trß cña kinh tÕ nhµ níc, kinh tÕ tËp thÓ trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng nhiÒu thµnh phÇn ®Þnh híng XHCN §èi víi nh÷ng sinh viªn nh chóng em th× ®Ò tµi cßn lµ mét bµi nghiªn cøu thùc sù to lín gióp rÌn luyÖn tÝnh cÇn cï, ham häc hái va c¶ sù s¸ng t¹o. Nã sÏ lµ tµi liÖu h÷u Ých cho qua tr×nh häc tËp còng nh lµm viÖc sau nµy cña kh«ng chØ b¶n th©n em mµ cßn c¶ b¹n bÌ,®ång nghiÖp mçi khi cÇn thiÕt 12 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 §Ò tµi ®îc thùc hiÖn díi sù híng dÉn nhiÖt t×nh cña thÇy CÇn – Gi¸o viªn bé m«n Kinh tÕ chÝnh trÞ Trêng §¹i häc Th¬ng m¹i , sù gióp ®ì cña ban chñ nhiÖm khoa vµ cña th viÖn trong vÊn ®Ò t¹o mäi ®iÒu kiÖn vÒ tµi liÖu tham kh¶o, hç trî kiÕn thøc . Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn sÏ kh«ng tr¸nh khái nh÷ng sai sãt, mong ®ùoc sù chØ b¶o vµ gióp ®ì cña thÇy Em xin ch©n thµnh c¸m ¬n sù gióp ®ì,quan t©m cña nhµ trêng cña thÇy gi¸o! 13 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 C¸c tµi liÖu ®· tham kh¶o 1) Gi¸o tr×nh Kinh tÕ ChÝnh trÞ Trêng §H Th¬ng M¹i 2) Gi¸o tr×nh Kinh tÕ ChÝnh trÞ Trêng §H Kinh tÕ quèc d©n 3) Thêi b¸o Kinh tÕ ViÖt Nam 4) V¨n kiÖn §¹i héi §¶ng toµn quèc kho¸ IX 5) T¹p chÝ Céng S¶n 6) Mét sè tµi liÖu kh¸c 14
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan