Tài liệu Biện pháp tổ chức trò chơi học tập nhằm phát triển ghi nhớ có chủ định của trẻ mẫu giáo 5 6 tuổ

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP. HỒ CHÍ MINH Nguyễn Thị Ngọc Tâm BIỆN PHÁP TỔ CHỨC TRÒ CHƠI HỌC TẬP NHẰM PHÁT TRIỂN GHI NHỚ CÓ CHỦ ĐỊNH CỦA TRẺ MẪU GIÁO 5-6 TUỔI LUẬN VĂN THẠC SĨ GIÁO DỤC HỌC Thành phố Hồ Chí Minh – 2014 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP. HỒ CHÍ MINH Nguyễn Thị Ngọc Tâm BIỆN PHÁP TỔ CHỨC TRÒ CHƠI HỌC TẬP NHẰM PHÁT TRIỂN GHI NHỚ CÓ CHỦ ĐỊNH CỦA TRẺ MẪU GIÁO 5-6 TUỔI Chuyên ngành : Giáo dục học (Mầm non) Mã số: 60 14 01 01 LUẬN VĂN THẠC SĨ GIÁO DỤC HỌC Người hướng dẫn khoa học: TS. PHẠM PHƯỚC MẠNH Thành phố Hồ Chí Minh – 2014 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nhiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là hoàn toàn trung thực và chưa từng công bố trong các công trình khác. Học viên Nguyễn Thị Ngọc Tâm LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành luận văn này, tác giả xin chân thành gửi lời cảm ơn đến: Ban giám hiệu trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh cùng quý Thầy Cô giảng dạy tác giả trong suốt những năm học đại học đặc biệt trong hai năm học Cao học. Những kiến thức và phương pháp Thầy Cô truyền đạt là nền tảng quan trọng để tác giả hoàn thành luận văn này. Quý Thầy Cô Phòng Sau đại học đã hỗ trợ và tạo điều kiện để tác giả có thể tham gia học tập và hoàn thành luận văn. Tác giả cũng xin gửi lời tri ân chân thành và sâu sắc đến TS. Phạm Phước Mạnh, người Thầy kính mến đã hết lòng quan tâm, hỗ trợ, hướng dẫn nghiên cứu và động viên để tác giả hoàn thành luận văn một cách tốt nhất. Trường Mầm non Sơn Ca, huyện Dầu Tiếng, tỉnh Bình Dương đã tạo điều kiện và hỗ trợ tác giả trong suốt quá trình học tập và hoàn thành luận văn. Phòng giáo dục Huyện Dầu Tiếng cùng Ban giám hiệu và giáo viên các trường: Mầm non Sơn ca, Mầm non 13 – 3, Mầm non Minh Tân, Mẫu giáo Thanh Tuyền đã nhiệt tình cộng tác trong quá trình nghiên cứu đề tài. Tác giả cũng gửi lời cảm ơn đến quý đồng nghiệp và bạn học cùng lớp cao học khóa 23 đã hợp tác và chia sẽ kiến thức. Cuối cùng, tác giả gửi lời cảm ơn đến gia đình đã luôn ủng hộ, động viên tác giả trong suốt quá trình nghiên cứu. Bình Dương, tháng 9 năm 2014 Học viên Nguyễn Thị Ngọc Tâm MỤC LỤC Trang phụ bìa Lời cam đoan Lời cảm ơn Mục lục Danh mục các bảng Danh mục các biểu đồ PHẦN MỞ ĐẦU .............................................................................. 1 1. Lý do chọn đề tài ...............................................................................................1 2. Mục đích nghiên cứu .........................................................................................3 3. Nhiệm vụ nghiên cứu.........................................................................................3 4. Đối tượng và khách thể nghiên cứu ..................................................................3 5. Giả thuyết khoa học của đề tài .........................................................................4 6. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu .......................................................................4 7. Phương pháp nghiên cứu ..................................................................................4 8. Đóng góp mới của đề tài ...................................................................................5 Chương 1. CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ BIỆN PHÁP TỔ CHỨC TRÒ CHƠI HỌC TẬP NHẰM PHÁT TRIỂN GHI NHỚ CÓ CHỦ ĐỊNH CỦA TRẺ MẪU GIÁO 5-6 TUỔI ................................... 6 1.1. Lịch sử nghiên cứu về biện pháp tổ chức trò chơi học tập nhằm phát triển ghi nhớ có chủ định của trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi .............................................................6 1.1.1. Những nghiên cứu ở nước ngoài ...............................................................6 1.1.2. Những nghiên cứu ở Việt Nam..................................................................9 1.2. Cơ sở lí luận về biện pháp tổ chức trò chơi học tập nhằm phát triển ghi nhớ có chủ định của trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi...................................................................12 1.2.1. Hệ thống các khái niệm ...........................................................................12 1.2.2. Cơ sở lí luận về biện pháp tổ chức trò chơi học tập nhằm phát triển ghi nhớ có chủ định của trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi ........................................................21 1.2.2.1. Đặc điểm ghi nhớ có chủ định của trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi .................21 TIỂU KẾT CHƯƠNG 1................................................................ 36 2.1. Vài nét về địa bàn và khách thể nghiên cứu ...................................................37 2.2. Thực trạng việc sử dụng biện pháp tổ chức trò chơi học tập nhằm phát triển ghi nhớ có chủ định cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi .....................................................37 2.2.1. Khái quát về tổ chức nghiên cứu thực trạng ............................................37 2.2.2. Kết quả nghiên cứu thực trạng sử dụng biện pháp tổ chức trò chơi học tập nhằm phát triển ghi nhớ có chủ định cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi ..................40 TIỂU KẾT CHƯƠNG 2................................................................ 70 Chương 3. THỰC NGHIỆM MỘT SỐ BIỆN PHÁP TỔ CHỨC TRÒ CHƠI HỌC TẬP NHẰM PHÁT TRIỂN GHI NHỚ CÓ CHỦ ĐỊNH CỦA TRẺ MẪU GIÁO 5-6 TUỔI .......................... 72 3.1. Cơ sở định hướng cho việc đề xuất các biện pháp tổ chức trò chơi học tập nhằm phát triển ghi nhớ có chủ định cho trẻ mẩu giáo 5-6 tuổi ...........................72 3.2. Một số biện pháp tổ chức trò chơi học tập nhằm phát triển ghi nhớ có chủ định cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi ..............................................................................73 3.3. Thực nghiệm một số biện pháp tổ chức trò chơi học tập nhằm phát triển ghi nhớ có chủ định cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi ...........................................................83 TIỂU KẾT CHƯƠNG 3.............................................................. 105 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .................................................... 107 TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................... 110 DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT % Tỷ lệ phần trăm N Tần số ĐC Đối chứng TN Thực nghiệm GVMN Giáo viên mầm non GDMN Giáo dục mầm non TCHT Trò chơi học tập GNCCĐ Ghi nhớ có chủ định MG 5-6T Mẫu giáo 5-6 tuổi DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 1.1. Thang đo mức độ ghi nhớ có chủ định của trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi......... 34 Bảng 2.1. Đánh giá của giáo viên về biểu hiện ghi nhớ có chủ định của trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi khi chơi trò chơi học tập ............................... 40 Bảng 2.2. Kết quả khảo sát biểu hiện ghi nhớ có chủ định của trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi khi chơi trò chơi học tập .......................................................... 41 Bảng 2.3. Bảng 2.4. Nhận thức của giáo viên về đặc trưng của trò chơi học tập .................. 45 Nhận thức của giáo viên mầm non về vai trò của TCHT đối với sự phát triển ghi nhớ có chủ định cho trẻ 5-6 tuổi ..................................... 46 Bảng 2.5. Bảng 2.6. Bảng 2.7. Bảng 2.8. Bảng nhận thức của giáo viên mầm non về các yếu tố quan trọng khi tổ chức trò chơi học tập nhằm phát triển ghi nhớ có chủ định cho trẻ 5-6 tuổi....................................................................................... 49 Mức độ quan trọng của các khâu trong tổ chức trò chơi học tập của giáo viên mầm non .......................................................................... 51 Xếp hạng các nguyên nhân ảnh hưởng đến ghi nhớ có chủ định của trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi khi chơi trò chơi học tập ............................... 53 Một số hạn chế của giáo viên ảnh hưởng đến ghi nhớ có chủ định của trẻ 5-6 tuổi khi chơi trò chơi học tập .............................................. 57 Bảng 2.9. Những hạn chế của trẻ liên quan đến ghi nhớ có chủ định ................... 58 Bảng 2.10. Đánh giá của giáo viên về mức độ sử dụng các biện pháp tổ chức trò chơi học tập nhằm phát triển ghi nhớ có chủ định cho trẻ ............... 62 Bảng 2.11. Kết quả khảo sát thực trạng giáo viên sử dụng biện pháp tổ chức trò chơi học tập nhằm phát triển ghi nhớ có chủ định cho trẻ ............... 65 Bảng 2.12. Đề xuất của giáo viên về các biện pháp tổ chức trò chơi học tập nhằm phát triển ghi nhớ có chủ định cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi............ 67 Bảng 3.1. So sánh mức độ ghi nhớ có chủ định của nhóm đối chứng và nhóm thực nghiệm trước thực nghiệm .................................................. 87 Bảng 3.2. So sánh mức độ ghi nhớ có chủ định của nhóm đối chứng trước và sau thực nghiệm ..................................................................................... 90 Bảng 3.3. So sánh mức độ ghi nhớ có chủ định của nhóm đối chứng và nhóm thực nghiệm sau thực nghiệm ..................................................... 92 Bảng 3.4. So sánh mức độ ghi nhớ có chủ định của nhóm thực nghiệm trước và sau thực nghiệm .............................................................................. 102 DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 3.1. Điểm trung bình các tiêu chí đánh giá của nhóm đối chứng và nhóm thực nghiệm trước thực nghiệm .............................................. 89 Biểu đồ 3.2. Điểm trung bình các tiêu chí đánh giá của nhóm đối chứng trước và sau thực nghiệm .................................................................. 91 Biểu đồ 3.3. Điểm trung bình các tiêu chí đánh giá của nhóm đối chứng và nhóm thực nghiệm sau thực nghiệm ................................................. 94 Biểu đồ 3.4. Điểm trung bình các tiêu chí đánh giá của nhóm thực nghiệm trước và sau thực nghiệm ................................................................ 104