Tài liệu Biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên trung tâm gdtx huyện kiến thụy thành phố hải phòng đến năm 2015

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM PHẠM VĂN THÚY BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TRUNG TÂM GDTX HUYỆN KIẾN THỤY THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG ĐẾN NĂM 2015 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC THÁI NGUYÊN – 2013 ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM PHẠM VĂN THÚY BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TRUNG TÂM GDTX HUYỆN KIẾN THỤY THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG ĐẾN NĂM 2015 Chuyên ngành: QUẢN LÝ GIÁO DỤC Mã số: 60.14.01.14 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS. TRƢƠNG VĂN CHÂU THÁI NGUYÊN – 2013 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi; các số liệu và kết quả nghiên cứu nêu trong luận văn là trung thực, đƣợc các đồng tác giả cho phép sử dụng và chƣa từng đƣợc công bố trong bất kỳ một công trình nào khác. Tác giả luận văn Phạm Văn Thúy Soá hoùa bôûi Trung taâm Hoïc lieäu i http://lrc.tnu.edu.vn/ LỜI CẢM ƠN Tôi xin có lời cảm ơn chân thành và sâu sắc đến: Ban lãnh đạo và các Thầy, Cô giáo Đại học sƣ phạm - Đại học Thái Nguyên đã tận tình giảng dạy, hƣớng dẫn và tạo điều kiện cho tôi trong quá trình học tập và nghiên cứu tại lớp Thạc sỹ, khóa 2011 - 2013, chuyên ngành quản lý giáo dục. Phó giáo sƣ - Tiến sĩ Trƣơng Văn Châu, ngƣời Thầy đã tận tình hƣớng dẫn chỉ bảo, giúp đỡ động viên tôi hoàn thành luận văn tốt nghiệp. Sở GD&ĐT Hải Phòng, các chuyên viên phòng GDTX-CN Sở GD&ĐT Hải Phòng. Ban giám đốc, giáo viên trung tâm GDTX Kiến Thụy và các bạn đồng nghiệp các Trung tâm GDTX cấp huyện trong thành phố Hải Phòng đã giúp đỡ động viên tôi trong quá trình nghiên cứu đề tài này. Dù cố gắng rất nhiều nhƣng bản luận văn vẫn không trách khỏi những thiếu sót. Kính mong sự chỉ dẫn góp ý của Quý Thầy, Cô giáo và các bạn đồng nghiệp để luận văn hoàn thiện hơn. Xin chân trọng cảm ơn! Hải Phòng, tháng 10 năm2013 Tác giả Phạm Văn Thúy Soá hoùa bôûi Trung taâm Hoïc lieäu ii http://lrc.tnu.edu.vn/ MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ....................................................................................................... ii MỤC LỤC............................................................................................................ iii DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT.............................................................................. iv DANH MỤC CÁC BẢNG ..................................................................................... v DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ ............................................................................... vi MỞ ĐẦU ............................................................................................................. 1 1. Lý do chọn đề tài .......................................................................................... 1 2. Mục đích nghiên cứu .................................................................................... 3 3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu.............................................................. 3 4. Giả thuyết khoa học ...................................................................................... 3 5. Nhiệm vụ nghiên cứu ................................................................................... 4 6. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu.................................................................... 4 7. Phƣơng pháp nghiên cứu .............................................................................. 4 Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TRUNG TÂM GDTX........................................................................................... 5 1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề ......................................................................... 5 1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài ........................................................... 8 1.2.1. Quản lý ................................................................................................... 8 1.2.2. Quản lý nguồn nhân lực ....................................................................... 10 1.2.3. Phát triển đội ngũ giáo viên Trung tâm giáo dục thƣờng xuyên ......... 10 1.2.4. Tiêu chuẩn giáo viên ............................................................................ 13 1.2.5. Trung tâm giáo dục thƣờng xuyên ....................................................... 16 1.3. Nội dung phát triển đội ngũ giáo viên Trung tâm GDTX ....................... 19 1.3.1. Trung tâm giáo dục thƣờng xuyên cấp huyện trong hệ thống giáo dục thƣờng xuyên ......................................................................................... 19 Soá hoùa bôûi Trung taâm Hoïc lieäu iii http://lrc.tnu.edu.vn/ 1.3.2. Đặc trƣng của đội ngũ giáo viên tại các Trung tâm giáo dục thƣờng xuyên cấp huyện .................................................................................. 22 1.3.3. Những luận điểm cơ bản phát triển đội ngũ giáo viên Trung tâm giáo dục thƣờng xuyên cấp huyện ....................................................... 28 1.3.4. Vận dụng quan điểm phát triển đội ngũ giáo viên Trung tâm giáo dục thƣờng xuyên cấp huyện để phát triển đội ngũ giáo viên tại Trung tâm giáo dục thƣờng xuyên huyện Kiến Thụy, thành phố Hải Phòng. ........... 31 Tiểu kết chƣơng 1 ............................................................................................ 34 Chƣơng 2: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TRUNG TÂM GDTX HUYỆN KIẾN THỤY TP HẢI PHÒNG ...................... 36 2.1. Tình hình kinh tế - xã hội thành phố Hải Phòng .................................... 36 2.1.1. Về phát triển kinh tế.............................................................................. 36 2.1.2. , giáo dục - đào tạo, y tế, khoa học và công nghệ .............. 38 - an ninh ..................................................................... 39 2.2. Khái quát về Trung tâm giáo dục thƣờng xuyên huyện Kiến Thụy thành phố Hải Phòng ............................................................................ 39 2.2.1. Quá trình hình thànhTrung tâm giáo dục thƣờng xuyên huyện Kiến Thụy thành phố Hải Phòng ................................................................... 39 2.2.2. Các thành tựu đã đạt đƣợc của Trung tâm giáo dục thƣờng xuyên huyện Kiến Thụy thành phố Hải Phòng ............................................... 39 2.2.3. Đội ngũ cán bộ quản lý và giáo viên giảng dạy tại Trung tâm giáo dục thƣờng xuyên huyện Kiến Thụy thành phố Hải Phòng ................. 43 2.3. Thực trạng công tác phát triển đội ngũ giáo viên ở Trung tâm giáo dục thƣờng xuyên huyện Kiến Thụy thành phố Hải Phòng ........................ 46 2.3.1. Công tác quy hoạch đội ngũ giáo viên Trung tâm giáo dục thƣờng xuyên huyện Kiến Thụy thành phố Hải Phòng ....................... 46 2.3.2. Công tác đào tạo, bồi dƣỡng đội ngũ giáo viên Trung tâm giáo dục thƣờng xuyên huyện Kiến Thụy thành phố Hải Phòng ........................ 46 Soá hoùa bôûi Trung taâm Hoïc lieäu iv http://lrc.tnu.edu.vn/ 2.3.3. Phƣơng pháp tổ chức phát triển đội ngũ giáo viên của cán bộ quản lý Trung tâm GDTX huyện Kiến Thụy thành phố Hải Phòng ............... 52 2.4. Đánh giá thực trạng công tác phát triển đội ngũ giáo viên Trung tâm GDTX huyện Kiến Thụy thành phố Hải Phòng ..................................... 60 2.4.1. Những thành tựu ................................................................................... 60 2.4.2. Những hạn chế ...................................................................................... 61 Tiểu kết chƣơng 2............................................................................................. 62 Chƣơng 3: ĐỀ XUẤT BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TRUNG TÂM GDTX HUYỆN KIẾN THỤY TP HẢI PHÒNG ....................... 64 3.1. Các nguyên tắc đề xuất biện pháp ........................................................... 64 3.1.1. Đảm bảo tính pháp chế .......................................................................... 64 3.1.2. Đảm bảo tính đồng bộ .......................................................................... 64 3.1.3. Đảm bảo tính thực tiễn ......................................................................... 64 3.1.4 Đảm bảo tính khả thi ............................................................................. 65 3.2. Các biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên .......................................... 65 3.2.1. Xây dựng chuẩn nghề nghiệp giáo viên Trung tâm giáo dục thƣờng xuyên huyện Kiến Thụy thành phố Hải Phòng ..................................... 65 3.2.2. Xây dựng quy hoạch phát triển đội ngũ giáo viên Trung tâm Giáo dục Thƣờng xuyên Huyện Kiến Thụy Thành phố Hải Phòng ..................... 67 3.2.3. Tăng cƣờng công tác đào tạo bồi dƣỡng nâng cao trình độ chuyên môn giáo viên ................................................................................................ 69 3.2.4. Sử dụng hợp lý đội ngũ giáo viên ......................................................... 75 3.2.5. Tăng cƣờng công tác kiểm tra, đánh giá về chuyên môn của giáo viên .. 78 3.2.6. Chăm lo, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho đội ngũ giáo viên .... 81 3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp ................................................................ 84 3.4. Khảo nghiệm tính cần thiết và khả thi của các biện pháp .......................... 85 Tiểu kết chƣơng 3................................................................................................. 87 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ..................................................................... 89 1. Kết luận....................................................................................................... 89 Soá hoùa bôûi Trung taâm Hoïc lieäu v http://lrc.tnu.edu.vn/ 2. Khuyến nghị .............................................................................................. 90 TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................................. 92 PHỤ LỤC ............................................................................................................... Soá hoùa bôûi Trung taâm Hoïc lieäu vi http://lrc.tnu.edu.vn/ DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT BCH Ban chấp hành CBQL Cán bộ quản lý GDTX Giáo dục thƣờng xuyên CNH - HĐH Công nghiệp hóa, hiện đại hóa. ĐNGV Đội ngũ giáo viên CNXH Chủ nghĩa xã hội CNCS Chủ nghĩa Cộng sản GD&ĐT Giáo dục và đào tạo THCS Trung học cơ sở THPT Trung học phổ thông BTTHPT Bổ túc trung học phổ thông HS Học sinh GV Giáo viên NV Nhân viên CNTT Công nghệ thông tin UBND Ủy ban nhân dân TNCS Thanh niên cộng sản OECD Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (Organization for Economic Cooperation and Development) UNESCO Tổ chức LHQ về giáo dục, khoa học và văn hóa (UNE ducational, Scientific and Cultural Organization) GDP Là tổng sản phẩm quốc nội (Gross Domestic Product) Soá hoùa bôûi Trung taâm Hoïc lieäu iv http://lrc.tnu.edu.vn/ DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1. Tổng hợp quy mô học sinh học nghiệp dạy nghề .................. 41 Bảng 2.2. Tổng hợp quy mô học sinh BTVH THPT ......................................... 41 Bảng 2.3. Tổng hợp quy mô liên kết đào tạo ..................................................... 42 Bảng 2.4. Tổng hợp quy mô công tác xóa mù, chuyên đề, đào tạo Tin học - Ngoại ngữ ứng dụng ....................................................................... 42 Bảng 2.5. Tổng biên chế đội ngũ cán bộ quản lý và giáo viên giảng dạy tại Trung tâm GDTX huyện Kiến Thụy thành phố Hải Phòng ............ 43 Bảng 2.6. Đánh giá của giáo viên Trung tâm về hiệu quả của các hình thức đào tạo, chuyên môn, nghiệp vụ cho giáo viên ................ 47 Bảng 2.7. Các yếu tố ảnh hƣởng đến việc nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ của GV .............................................................................. 49 Bảng 2.8. Nhu cầu bồi dƣỡng của đội ngũ giáo viên ........................................ 50 Bảng 2.9. Các hình thức bồi dƣỡng giáo viên cần sử dụng ............................... 51 Bảng 2.10. Tác dụng của các chế độ chính sách hiện nay đối với việc phát triển ĐNGV ....................................................................................... 55 Bảng 3.1. Đánh giá tính cấp thiết và tính khả thi của các nhóm biện pháp ............. 85 Soá hoùa bôûi Trung taâm Hoïc lieäu v http://lrc.tnu.edu.vn/ DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ Hình 1.1 Tiêu chí đánh giá trình độ phát triển của đội ngũ giáo viên tại Trung tâm giáo dục thƣờng xuyên cấp huyện ................................... 28 Hình 1.2 Quy trình phát triển đội ngũ giáo viên Trung tâm giáo dục thƣờng xuyên cấp huyện .................................................................... 30 Hình 2.1. Biểu đồ Cơ cấu đội ngũ giáo viên trong Trung tâm GDTX huyện Kiến Thụy, thành phố Hải Phòng .......................................... 45 Hình 2.2. Biểu đồ hoạt động của tổ chuyên môn trong bồi dƣỡng giáo viên tại Trung tâm GDTX huyện Kiến thụy, thành phố Hải Phòng .......... 48 Soá hoùa bôûi Trung taâm Hoïc lieäu vi http://lrc.tnu.edu.vn/ MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Hiện nay khoa học và công nghệ hiện đại phát triển nhƣ vũ bão, tạo ra sự biến đổi mạnh mẽ, sâu sắc chƣa từng có trong lịch sử nhân loại. Với những thành tựu của các ngành công nghệ cao nhƣ: công nghệ thông tin, công nghệ sinh học, công nghệ vật liệu mới, công nghệ năng lƣợng... đã đƣa sự phát triển kinh tế sang một giai đoạn mới, giai đoạn kinh tế tri thức. Nhƣ vậy, bên cạnh nền kinh tế nông nghiệp, kinh tế công nghiệp đã có thêm nền kinh tế mới kinh tế hậu công nghiệp hay còn gọi là kinh tế tri thức. Trƣớc xu thế toàn cầu hoá, Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng cộng sản Việt Nam đã khẳng định: “Phát triển nguồn nhân lực chất lƣợng cao, đặc biệt là đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý giỏi; đội ngũ cán bộ khoa học, công nghệ, văn hoá đầu đàn; đội ngũ doanh nhân và lao động lành nghề. Đẩy mạnh đào tạo nghề theo nhu cầu phát triển của xã hội; có cơ chế và chính sách thiết lập mối liên kết chặt chẽ giữa các doanh nghiệp với cơ sở đào tạo. Xây dựng và thực hiện các chƣơng trình, đề án đào tạo nhân lực cho các ngành, lĩnh vực mũi nhọn, đồng thời chú trọng đào tạo nghề cho nông dân; nâng cao tỉ lệ lao động qua đào tạo”. Trong thời kỳ công nghiệp hóa và hiện đại hóa đất nƣớc hiện nay, mục tiêu Giáo dục & Đào tạo là nhằm “Nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dƣỡng nhân tài”. Đó là mục tiêu khái quát ở cấp độ xã hội. Mục tiêu xã hội đƣợc xác định bao gồm hai cấp độ vĩ mô và vi mô. Mục tiêu này một mặt hƣớng tới sự phát triển nền văn hóa xã hội, mặt khác giáo dục phải định hƣớng tới sự phát triển tối đa tiềm năng của từng cá nhân. Để thực hiện đƣợc mục tiêu trên thì Giáo dục & Đào tạo phải cần một đội ngũ giáo viên "có tâm, có tầm", “biết làm, làm có trách nhiệm”, chúng ta thƣờng gọi đó là nguồn nhân lực. Đội ngũ giáo viên luôn đƣợc xem là lực lƣợng cốt cán của sự nghiệp Soá hoùa bôûi Trung taâm Hoïc lieäu 1 http://lrc.tnu.edu.vn/ phát triển giáo dục và đào tạo, là nhân tố quan trọng nhất quyết định việc nâng cao chất lƣợng giáo dục, biến mục tiêu phát triển giáo dục của Đảng thành hiện thực. Nghị quyết Hội nghị BCH Trung ƣơng lần thứ 4 khoá VIII đã xác định: “Giáo viên là nhân tố quyết định chất lƣợng giáo dục”. Chỉ thị 40- CT/TW của Ban Bí thƣ Trung ƣơng Đảng về xây dựng, nâng cao chất lƣợng đội ngũ nhà giáo và CBQL giáo dục cũng chỉ rõ: “Nhà giáo và CBQL giáo dục là lực lƣợng nòng cốt, có vai trò quan trọng”. Do vậy, muốn phát triển giáo dục - đào tạo, điều quan trọng trƣớc tiên là phải chăm lo xây dựng và phát triển đội ngũ giáo viên. Chỉ thị 40- CT/TW của Ban Bí thƣ Trung ƣơng Đảng đã chỉ rõ: “… Phải tăng cƣờng xây dựng đội ngũ nhà giáo và CBQL giáo dục một cách toàn diện”. Đây là nhiệm vụ vừa đáp ứng yêu cầu trƣớc mắt, vừa mang tính chiến lƣợc lâu dài nhằm thực hiện thành công Chiến lƣợc giáo dục 2011 - 2020 và chấn hƣng đất nƣớc. Nghị quyết TW6 (khóa XI) chỉ rõ: “Phát triển và nâng cao chất lƣợng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục, hoàn thiện hệ thống giáo dục quốc dân thành hệ thống giáo dục mở và xây dựng xã hội học tập. Nâng cao chất lƣợng, hiệu quả nghiên cứu khoa học và công tác truyền thông phục vụ đổi mới giáo dục. Mở rộng và nâng cao chất lƣợng, hiệu quả hội nhập quốc tế về giáo dục. Khoa học và công nghệ cùng với giáo dục và đào tạo phải thực sự là quốc sách hàng đầu, là động lực quan trọng nhất để phát triển đất nƣớc”. Thực tế, đội ngũ giáo viên của các Trung tâm giáo dục thƣờng xuyên cấp huyện nói chung, Trung tâm giáo dục thƣờng xuyên huyện Kiến Thụy, thành phố Hải Phòng nói riêng không thiếu những ngƣời đủ đức đủ tài. Song vấn đề đặt ra là quản lý, sử dụng nhƣ thế nào để họ có cơ hội phát huy hết tài năng? làm thế nào để tình trạng thừa thầy, thiếu thợ, ngƣời làm cụ thể thì ít, ngƣời "chỉ tay năm ngón” thì nhiều không xẩy ra? Những vấn đề nêu trên để đi đến mục đích mà tôi muốn đề cập: Làm thế nào để năng lực của mỗi giáo viên Trung tâm giáo dục thƣờng xuyên huyện Kiến Thụy, thành phố Hải Phòng đƣợc phát huy, đƣợc trải nghiệm, đƣợc thể Soá hoùa bôûi Trung taâm Hoïc lieäu 2 http://lrc.tnu.edu.vn/ hiện tâm huyết với nghề, với trò. Muốn làm đƣợc điều đó cần phải có những biện pháp quản lý phát trỉển đội ngũ giáo viên phù hợp phát huy năng lực của mỗi cá nhân, nâng cao chất lƣợng giáo dục - đào tạo, xây dựng tập thể sƣ phạm đồng thuận, thực sự tâm huyết với nghề. Xuất phát từ những suy nghĩ đó, tôi chọn đề tài: Biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên trung tâm giáo dục thường xuyên huyện Kiến Thụy thành phố Hải Phòng đến năm 2015. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn về phát triển đội ngũ giáo viên, luận văn đề xuất biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên trung tâm giáo dục thƣờng xuyên huyện Kiến Thụy, thành phố Hải Phòng trong những năm tới. 3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu + Khách thể nghiên cứu: Đội ngũ giáo viên ở trung tâm GDTX huyện Kiến Thụy, thành phố Hải Phòng. + Đối tượng nghiên cứu: Biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên Trung tâm giáo dục thƣờng xuyên huyện Kiến Thụy, thành phố Hải Phòng. 4. Giả thuyết khoa học Hiện nay, đội ngũ giáo viên giảng dạy ở Trung tâm giáo dục thƣờng xuyên huyện Kiến Thụy, thành phố Hải Phòng do nhiều nguyên nhân, đang thiếu về số lƣợng, không đồng bộ về cơ cấu, hiệu quả đào tạo thấp, công tác phát triển đội ngũ giáo viên Trung tâm giáo dục thƣờng xuyên huyện Kiến Thụy, thành phố Hải Phòng chƣa đáp ứng yêu cầu trong thời kỳ CNH, HĐH nông nghiệp nông thôn hiện nay. Nếu xây dựng đƣợc hệ thống biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên Trung tâm GDTX huyện Kiến Thụy phù hợp sẽ tác động trực tiếp đến các thành tố cấu trúc của đội ngũ giáo viên; góp phần nâng cao uy tín, chất lƣợng nhà giáo và uy tín, chất lƣợng đào tạo ở Trung tâm giáo dục thƣờng xuyên huyện Kiến Thụy, thành phố Hải Phòng. Soá hoùa bôûi Trung taâm Hoïc lieäu 3 http://lrc.tnu.edu.vn/ 5. Nhiệm vụ nghiên cứu 5.1. Hệ thống hóa lý luận về công tác phát triển giáo viên nói chung và phát triển đội ngũ giáo viên ở các Trung tâm giáo dục thường xuyên cấp huyện 5.2. Đánh giá thực trạng đội ngũ giáo viên và công tác phát triển đội ngũ giáo viên ở Trung tâm giáo dục thường xuyên huyện Kiến Thụy, thành phố Hải Phòng 5.3. Đề xuất biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên Trung tâm giáo dục thường xuyên huyện Kiến Thụy, thành phố Hải Phòng đến năm 2015 6. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu 6.1. Về nội dung nghiên cứu: Biện pháp quản lý phát triển đội ngũ của chủ thể quản lý ở Trung tâm giáo dục thường xuyên huyện Kiến Thụy, thành phố Hải Phòng 6.2. Về địa bàn nghiên cứu: Nghiên cứu thực tiễn và nghiên cứu thử nghiệm được triển khai ở Trung tâm GDTX huyện Kiến Thụy, thành phố Hải Phòng 7. Phƣơng pháp nghiên cứu 7.1 Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận Thu thập, phân tích, tổng hợp, hệ thống hoá, khái quát hoá những văn bản chỉ đạo của Đảng, Nhà nƣớc, Bộ giáo dục - đào tạo, thành phố, Sở giáo dục, huyện và thực tiễn có liên quan tới phát triển đội ngũ giáo viên Trung tâm giáo dục thƣờng xuyên huyện kiến Thụy, thành phố Hải Phòng. 7.2 Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn Phƣơng pháp xin ý kiến chuyên gia, Phƣơng pháp điều tra xã hội học, phƣơng pháp tổng kết kinh nghiệm… nhằm đánh giá thực trạng phát triển đội ngũ giáo viên Trung tâm giáo dục thƣờng xuyên huyện kiến Thụy, thành phố Hải Phòng. 7.3 Nhóm các phương pháp hỗ trợ khác Sử dụng phƣơng pháp thống kê, tổng hợp, phân tích xử lý kết quả điều tra, sàng lọc thông tin, xem xét độ tin cậy của thông tin. Soá hoùa bôûi Trung taâm Hoïc lieäu 4 http://lrc.tnu.edu.vn/ Chƣơng 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TRUNG TÂM GDTX 1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề Lịch sử nghiên cứu các vấn đề phát triển đội ngũ giáo viên gắn liền với lịch sử phát triển của nền giáo dục Việt Nam. Gần 70 năm xây dựng và phát triển, nền giáo dục nƣớc ta đã xây dựng đựơc một hệ thống giáo dục hoàn chỉnh từ giáo dục Mầm non đến giáo dục Đại học đáp ứng nhu cầu nâng cao dân trí, đào tạo nguồn nhân lực và bồi dƣỡng nhân tài của xã hội. Vấn đề bồi dƣỡng ĐNGV đã đƣợc Bác Hồ, Đảng và Nhà nƣớc ta rất quan tâm, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định: “… nếu không có thầy giáo thì không có giáo dục…”, Ngƣời còn chỉ rõ vai trò và ý nghĩa của nghề dạy học … có gì vẻ vang hơn là đào tạo những thế hệ sau này tích cực góp phần xây dựng CNXH và CNCS “… Các thầy, cô giáo có nhiệm vụ nặng nề và vẻ vang là đào tạo cán bộ cho dân tộc”, “… các cô, các chú đã thấy trách nhiệm to lớn của mình, đồng thời cũng thấy khả năng của mình cần đƣợc nâng cao thêm mãi mới làm tròn nhiệm vụ” . Thực hiện tƣ tƣởng của Hồ Chủ Tịch, Đảng và Nhà nƣớc ta đã không ngừng chỉ đạo, tạo điều kiện thuận lợi cho việc xây dựng và phát triển đội ngũ giáo viên; trong đó có việc nghiên cứu về đội ngũ giáo viên. Trên cơ sở đó, nhiều công trình nghiên cứu về ĐNGV đã đƣợc triển khai dƣới sự chỉ đạo của Bộ GD&ĐT. Tiêu biểu trong các nghiên cứu đó là những công trình nghiên cứu về mô hình nhân cách của đội ngũ giáo viên các cấp học, bậc học và mô hình nhân cách của ngƣời cán bộ quản lý nhà trƣờng trong hệ thống Soá hoùa bôûi Trung taâm Hoïc lieäu 5 http://lrc.tnu.edu.vn/ giáo dục quốc dân. Nghiên cứu về đội ngũ giáo viên còn đƣợc thực hiện dƣới góc độ quản lý giáo dục ở cấp độ vĩ mô và vi mô. Nhiều hội thảo khoa học về chủ đề đội ngũ giáo viên dƣới góc độ quản lý theo ngành học, bậc học đã đƣợc thực hiện. Có thể kể đến một số nghiên cứu của các tác giả: Đặng Quốc Bảo, Nguyễn Thanh Bình, Nguyễn Thanh Hoàn, Trần Bá Hoành… Việc xây dựng đội ngũ giáo viên cũng đƣợc một số công trình nghiên cứu, đề cập. Tại hội thảo khoa học “Chất lƣợng giáo dục và vấn đề đào tạo giáo viên” do Khoa sƣ phạm - Đại học quốc gia Hà Nội tổ chức, nhiều báo cáo tham luận cũng đã đề cập đến việc đào tạo đội ngũ giáo viên trƣớc nhiệm vụ mới của GD&ĐT [24;25]. Những nhà nghiên cứu giáo dục và quản lý giáo dục rất quan tâm đến vấn đề nâng cao chất lƣợng đội ngũ giáo viên. Trong bài viết “Chất lƣợng giáo viên” đăng trên Tạp chí Giáo dục tháng 11 năm 2001 của tác giả Trần Bá Hoành đã đề xuất cách tiếp cận chất lƣợng giáo viên từ các góc độ nhƣ: Đặc điểm lao động của ngƣời giáo viên, sự thay đổi chức năng của ngƣời giáo viên trƣớc yêu cầu đổi mới giáo dục, mục tiêu sử dụng giáo viên, chất lƣợng giáo viên và chất lƣợng ĐNGV, các thành tố tạo nên chất lƣợng giáo viên là phẩm chất và năng lực. Theo tác giả Trần Bá Hoành, phẩm chất của giáo viên đựơc thể hiện ở thế giới quan, lòng yêu nghề, mến trẻ; năng lực của giáo viên bao gồm: Năng lực chuẩn đoán nhu cầu và đặc điểm đối tƣợng dạy học, năng lực thiết kế kế hoạch, năng lực tổ chức thực hiện kế hoạch dạy học, năng lực quan sát, đánh giá kết quả các hoạt động dạy học, năng lực giải quyết các vấn đề nảy sinh trong thực tế dạy học. Ba nhân tố ảnh hƣởng tới chất lƣợng giáo viên là: Quá trình đào tạo, sử dụng và bồi dƣỡng giáo viên; hoàn cảnh, điều kiện lao động sƣ phạm của giáo viên; ý chí, thói quen và năng lực tự học của giáo viên. Tác giả cũng đề ra ba giải pháp cho vấn đề giáo viên: phải đổi mới công tác đào tạo, công tác bồi dƣỡng và đổi mới việc Soá hoùa bôûi Trung taâm Hoïc lieäu 6 http://lrc.tnu.edu.vn/ sử dụng giáo viên [26]. Trong bài “ Nghề và nghiệp của ngƣời giáo viên” tại hội thảo nâng cao chất lƣợng đào tạo toàn quốc lần thứ 2, đã đề cập đến tính chất nghề nghiệp của ngƣời giáo viên. Tác giả đã nhấn mạnh đến vấn đề “lý tƣởng sƣ phạm”, cái tạo nên động cơ cho việc thực hành nghề dạy học của ngƣời giáo viên, thôi thúc giáo viên sáng tạo, thúc đẩy giáo viên không ngừng học hỏi, nâng cao trình độ. Từ đó tác giả đề nghị cần phải xây dựng tập thể sƣ phạm theo mô hình “đồng thuận” mà ở đó giáo viên trong quan hệ với nhau có sự sẻ chia “bí quyết nhà nghề”; đồng thời, những yêu cầu về năng lực chuyên môn của ngƣời giáo viên là nền tảng của mô hình đào tạo giáo viên thế kỷ XXI: Sáng tạo và hiệu quả. Trong bài “Chất lƣợng giáo viên và những chính sách cải thiện chất lƣợng giáo viên” đăng trên Tạp chí Phát triển giáo dục số 2 năm 2003, tác giả Nguyễn Thanh Hoàn đã trình bày khái niệm chất lƣợng giáo viên bằng cách phân tích kết quả nghiên cứu về chất lƣợng giáo viên của các nƣớc thành viên OECD. Tác giả đã đƣa ra những đặc điểm và năng lực đặc trƣng của một giáo viên có năng lực qua sự phân tích qua 22 năng lực cụ thể trên góc độ tiếp cận năng lực giảng dạy và giáo dục. Tác giả cũng đề cập những chính sách cải thiện và duy trì chất lƣợng giáo viên ở cấp độ vĩ mô và vi mô; từ đó, tác giả nhấn mạnh đến ba vấn đề quyết định đến chất lƣợng giáo viên là: Bản thân ngƣời giáo viên, nhà trƣờng, môi trƣờng chính sách bên ngoài [24]. Trong thời kỳ đổi mới, vấn đề nâng cao chất lƣợng đội ngũ giáo viên đƣợc Đảng và Nhà nƣớc ta coi là một trong các giải pháp cho việc phát triển giáo dục - đào tạo; để giáo dục trở thành “quốc sách hàng đầu” trong sự nghiệp đổi mới đất nƣớc; vừa đáp ứng yêu cầu đổi mới đất nƣớc vừa nâng cao chất lƣợng và hiệu quả giáo dục. Chiến lƣợc phát triển giáo dục giai đoạn 2001 - 2010 đã xác định một trong những giải pháp quan trọng để phát Soá hoùa bôûi Trung taâm Hoïc lieäu 7 http://lrc.tnu.edu.vn/ triển giáo dục Quốc gia là: “phát triển đội ngũ nhà giáo đủ về số lƣợng, hợp lý về cơ cấu và chuẩn chất lƣợng”. Trong chƣơng trình đào tạo sau đại học, chuyên ngành quản lý giáo dục, vấn đề đội ngũ giáo viên cũng đƣợc triển khai nghiên cứu một cách tƣơng đối có hệ thống. Nhiều luận văn tốt nghiệp đã chọn đề tài nghiên cứu thuộc lĩnh vực quản lý nhân sự trong giáo dục, trong đó có vấn đề phát triển đội ngũ giáo viên. Các tác giả nghiên cứu vấn đề phát triển đội ngũ giáo viên theo bậc học và ngành học trong đó chủ yếu đề cập đến đội ngũ giáo viên của các trƣờng Đại học, Cao đẳng và khối Trung học chuyên nghiệp. Nghiên cứu về đội ngũ giáo viên còn đựơc thực hiện dƣới góc độ là nội dung của công tác quy hoạch phát triển của vùng, miền và lãnh thổ. Tổng quan nghiên cứu nêu trên, có thể rút ra một số nhận xét sau: - Nghiên cứu về đội ngũ giáo viên đƣợc triển khai ở nhiều bình diện khác nhau và đặc biệt quan tâm trên bình diện quản lý giáo dục. - Các nghiên cứu về phát triển đội ngũ giáo viên đƣợc tập trung vào hai mảng chính: Nghiên cứu phát triển đội ngũ giáo viên theo cấp bậc, ngành học; nghiên cứu phát triển đội ngũ giáo viên cho từng cơ sở giáo dục thuộc bậc học, cấp học và ngành học. Công tác giảng dạy của đội ngũ giáo viên trong các Trung tâm GDTX quận, huyện là vấn đề còn khá mới mẻ, do đó việc cứu phát triển đội ngũ giáo viên Trung tâm giáo dục thƣờng xuyên huyện Kiến Thụy cần đựơc nghiên cứu một cách đầy đủ và hệ thống 1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài 1.2.1. Quản lý Quản lý đƣợc định nghĩa là một công việc mà một ngƣời lãnh đạo học suốt đời không thấy chán và cũng là sự khởi đầu của những gì họ nghiên cứu. Quản lý đƣợc giải thích nhƣ là nhiệm vụ của một nhà lãnh đạo thực thụ, Soá hoùa bôûi Trung taâm Hoïc lieäu 8 http://lrc.tnu.edu.vn/ nhƣng không phải là sự khởi đầu để họ triển khai công việc. . ngƣời Theo Taylor - . mãn ít với kiến . : “Quản a K.Marx năng tất K.Marx cầm riêng , nhƣng một .” [36] Theo Đặng - ” [27]. ; [30]. : Soá hoùa bôûi Trung taâm Hoïc lieäu 9 http://lrc.tnu.edu.vn/