Mô tả:
Bệnh Ung thư là gì - Giáo dục sức khỏe phòng chống ung thư
Beänh ung thö laø gì?
Nguyeãn Chaán Huøng
TAØI LIEÄU GIAÙO DUÏC SÖÙC KHOEÛ
PHOØNG CHOÁNG UNG THÖ
1
ÑAËT VAÁN ÑEÀ
Muoán phoøng choáng ung thö, moïi ngöôøi phaûi
bieát beänh ung thö laø gì?
Vaøi thaäp nieân vöøa qua, thaønh quaû nghieân cöùu
ôû nhieàu lónh vöïc ñaõ ñem laïi söï hieåu bieát raát saâu
roäng veà ung thö.
Caùc phöông thöùc xöû trí hôïp lyù hôn, ña dieän
hôn vaø hieäu quaû hôn.
Moät taøi lieäu giaùo duïc söùc khoeû thaät caàn thieát
vôùi caùc yeáu caàu deã hieåu, chính xaùc, ñaày ñuû vaø
caäp nhaät.
2
Ung Thö laø gì?
3
Vaøi loaïi
carcinoâm
thöôøng gaëp
Beänh
baïch caàu
maùu
Phoåi
Vuù
(phuï nöõ)
Ruoät giaø
Gan
Boïng ñaùi
Coå töû cung
Tuyeán
tieàn lieät
(ñaøn oâng)
Ung thö
haïch
lymphoâm
Vaøi loaïi
sarcoâm
Caùc loaïi
ung thö
Bieåu moâ
Carcinoâm
Trung moâ
Sarcoâm
Moâ lymphoâ
Lymphoâm
Maùu
Môõ
Xöông
Cô
4
Beänh baïch caàu
Söï taê n g tröôû n g bình
thöôø n g
Caùc teá baøo cheát troùc
khoûi lôùp ngoaøi maët
Teá baøo di chuyeån
Teá baøo phaân ñoâi
ôû lôùp caên baûn
Lôùp bì
5
Caùc khoái böôùu
Lôùp moâ beân döôùi
6
Söï tích luõy caùc ñoät bieán gen
Söï tích luõy caùc ñoät bieán gen
NHIEÀU ÑOÄT BIEÁN DAÃN ÑEÁN UNG THÖ
Teá baøo bình
thöôøng
Ñoät bieán
moät
Ñoät bieán
hai
Ñoät bieán
ba
Ñoät bieán 4
hoaëc sau
nöõa
Caùc teá baøo
aùc tính
7
Maïch maùu
1. Caùc teá baøo ung thö
xaâm laán moâ xung quanh
vaø caùc maïch maùu
2. Caùc teá baøo ung thö
theo doøng tuaàn hoaøn
ñeán caùc nôi xa
3. Caùc teá baøo ung thö
laïi xaâm laán vaø taêng
tröôûng ôû vò trí môùi
SÖÏ DI CAÊN
8
Söï taêng tröôûng cuûa ung thö
1cm
Soá teá baøo ung thö
1kg
10 12
1g
109
Töû vong
(neáu khoâng
ñieàu trò)
1cm
Thôøi gian
Thôøi kyø tieàn ung thö
Phoøng ngöøa
Giaùo duïc truyeàn thoâng
caùc yeáu toá nguy cô
Ung thö tieàn laâm saøng
Thôøi kyø khoâng trieäu chöùng
Phoøng ngöøa thöù caáp
Phaùt hieän vaø ñieàu trò
toån thöông tieàn ung thö
Thuoác laù, röôïu, thöùc aên, tia naéng
Ung thö laâm saøng
Trieäu chöùng ban ñaàu
chaån ñoaùn laâm saøng
Caùc trieäu chöùng baùo ñoäng
Phaùt hieän sôùm
Phaùt hieän vaø ñieàu trò ung Ñieàu trò rieâng leû phoái hôïp
9 phaãu trò, xaï trò, hoaù trò
thö “nín laëng”
Lieäu phaùp ña moâ thöùc phaãu±xaï±hoaù
Caù c böôù u laø n h vaø böôù u
aù c
AÙc (ung thö)
Laønh
AÊn lan caùc moâ laân caän
Nhaäp vaøo doøng maùu vaø lan traøn
(di caên) ñeán nhieàu vò trí khaùc nhau
10
Phaùt hieän vaø chaån ñoaùn ung thö
11
Caùc trieäu chöùng baùo ñoäng ung thö
1. Coù söï thay ñoåi thoùi quen cuûa ruoät vaø boïng ñaùi.
2. Moät choã lôû loeùt khoâng chòu laønh.
3. Chaûy maùu hoaëc tieát dòch (öùa nöôùc, öùa chaát nhôøn hoaëc maùu) baát
thöôøng.
4. Moät choã daøy leân hoaëc moät cuïc ôû vuù hoaëc ôû nôi naøo ñoù trong cô
theå.
5. AÊn khoâng tieâu hoaëc nuoát khoù.
6. Coù thay ñoåi roõ raøng tính chaát cuûa moät “muït ruoài duyeân”
7. Ho dai daúng hoaëc khaøn tieáng
12
Ung thö sôùm coù theå khoâng coù
trieäu chöùng gì
13
HÖÔÙNG DAÃN ÑEÅ RAØ TÌM VAØ PHAÙT HIEÄN CAÙC LOAÏI UNG THÖ
Vò trí ung thö
Coå töû cung
Caùc trieäu chöùng
Caùc xeùt nghieäm raø
tìm/phaùt hieän
Dính maùu sau giao hôïp Khaùm phuï khoa
Xeùt n ghieäm Pap
Soi coå töû cung
14
HÖÔÙNG DAÃN RAØ TÌM ÑEÅ PHAÙT HIEÄN CAÙC LOAÏI UNG THÖ
Vò trí ung thö
Caùc trieäu chöùng
Caùc xeùt nghieäm
raø tìm/phaùt hieän
Vuù
Moät cuïc khoâng ñau
Öùa dòch nuùm vuù moät beân
Öùa maùu
Ngöùa lôõ nuùm vuù/ quaàng vuù
Noùng da vuù
Nuùm vuù bò luùm hay leäch
Thay ñoåi bôø vuù
Da vuù phuø neà vaø ñoû leân
Haïch trong naùch
Töï khaùm vuù
Baùc só khaùm tuyeán vuù
Nhuõ aûnh
Sieâu aâm
Thöû teá baøo (FNA)
15
Xeùt nghieäm Pap
Nhuõ aûnh
Pap
bình thöôøng
Pap
baát thöôøng
16
Caùc xeùt nghieäm maùu
PSA,
CEA,
AFP
17
Caù c daá u hieä u sinh hoï c ung
thö
Ñaàu coå
SCC
Phoåi
CEA
SCC/NSE
Cyfra 21-1
Gan
AFP
Maùu
ß2-microglobulin
Ñaïi-tröïc traøng
CEA CA
19 -9
CA 50
Tuyeán tieàn lieät
PSA
PAP
Tinh hoaøn
ß-hCG, AFP, SP-1
Thaàn kinh trung öông
5-HIAA
Tuyeán giaùp
CEA
Calcitonin
Thyroglobulin
Thöïc quaûn
SCC
Vuù
CEA, CAÏ-15-3, MCA,
ER, PR
Bao töû
CEA, CA 72-4
CA 50
Tuïy taïng
CA 19-9
Elastase
Buoàng tröùng
CEA
CA 125
AFP
ß-hcG
Coå töû cung
18
SCC
Tìm maùu trong phaân(FOPT)
19
Sinh thieá t
Bình thöôøng
Ung thö
Raát nhieàu teá baøo
ñang phaân ñoâi
Nhaân to dò daïng
Theå tích teá baøo chaát
nhoû so vôùi nhaân
Maãu
moâ
Caùc teá baøo treân
kính hieån vi
Maát caùc tieâu chuaån
bieät hoùa teá baøo bình
thöôøng
Caùc teá baøo xeáp voâ
traät töï
Bôø böôùu khoâng
ñeàu
20
- Xem thêm -