Bé C«ng th−¬ng
TËp ®oµn C«ng nghiÖp Than - Kho¸ng s¶n ViÖt Nam
ViÖn C¬ khÝ N¨ng l−îng vµ Má - TKV
B¸o c¸o tæng kÕt
§Ò tµi nghiªn cøu khoa häc c«ng nghÖ
Nghiªn cøu thiÕt kÕ, chÕ t¹o goßng
chë vËt liÖu ®æ t¶i b»ng më ®¸y cho
c¸c má than hÇm lß viÖt Nam
TËp I
ThuyÕt minh b¸o c¸o
KS. Hoµng V¨ n VÜ
6787
12/4/2008
Hµ Néi - 2007
Nghiªn cøu thiÕt kÕ, chÕ t¹o goßng chë vËt liÖu ®æ t¶i b»ng më ®¸y
Bé C«ng Th−¬ng
TËp ®oµn C«ng nghiÖp Than - Kho¸ng s¶n ViÖt Nam
ViÖn C¬ khÝ N¨ng l−îng vµ Má - TKV
*****
b¸o c¸o tæng kÕt
§Ò tµi nghiªn cøu khoa häc c«ng nghÖ
Nghiªn cøu thiÕt kÕ, chÕ t¹o goßng chë
vËt liÖu ®æ t¶i b»ng më ®¸y cho c¸c má
than hÇm lß viÖt Nam
M∙ sè: BCTK.01NN/07 - GM§
C¬ quan chñ qu¶n:
Bé C«ng nghiÖp
C¬ quan chñ tr×:
ViÖn C¬ khÝ N¨ng l−îng vµ Má - TKV
Chñ nhiÖm ®Ò tµi
duyÖt viÖn
Hoµng V¨n VÜ
Hµ Néi – 2007
ViÖn C¬ khÝ N¨ng l−îng vµ Má - TKV
2
Nghiªn cøu thiÕt kÕ, chÕ t¹o goßng chë vËt liÖu ®æ t¶i b»ng më ®¸y
Nh÷ng ng−êi thùc hiÖn
Hä vµ tªn
Chøc danh,
nghÒ ngiÖp
1
Hoµng V¨n VÜ
Chñ nhiÖm ®Ò tµi
ViÖn CK NL & Má - TKV
2
Do∙n V¨n Quang
Gi¸m ®èc
C«ng ty Than M«ng D−¬ng - TKV
3
TrÇn §øc Thä
ThS. C¬ khÝ
ViÖn CK NL & Má - TKV
4
Høa Ngäc S¬n
ThS. M¸y má
ViÖn CK NL & Má - TKV
5
§ç Trung HiÕu
ThS. C¬ khÝ
ViÖn CK NL & Má - TKV
6
§µm H¶i Nam
KS. ChÕ t¹o m¸y
ViÖn CK NL & Má - TKV
7
T¹ Ngäc H¶i
TS. C¬ khÝ má
ViÖn CK NL & Má - TKV
8
Bïi V¨n KiÓm
C¬ ®iÖn tr−ëng
C«ng ty Than M«ng D−¬ng - TKV
9
Hµ ThÞ Thuý V©n
KS. Kinh tÕ
ViÖn CK NL & Má - TKV
10
Cao Hång Phó
KS C¬ khÝ
ViÖn CK NL & Má - TKV
11
Vò §øc Qu¶ng
KS C¬ khÝ
ViÖn CK NL & Má - TKV
12
NguyÔn Huy T©n
KS. ChÕ t¹o m¸y
ViÖn CK NL & Má - TKV
TT
ViÖn C¬ khÝ N¨ng l−îng vµ Má - TKV
C¬ quan
3
Nghiªn cøu thiÕt kÕ, chÕ t¹o goßng chë vËt liÖu ®æ t¶i b»ng më ®¸y
tãm t¾t ®Ò tµi
Môc tiªu nghiªn cøu cña ®Ò tµi “Nghiªn cøu thiÕt kÕ, chÕ t¹o goßng chë
vËt liÖu ®æ t¶i b»ng më ®¸y cho c¸c má than hÇm lß viÖt Nam” trªn c¬ së c¶i
tiÕn c«ng nghÖ dì t¶i, nh»m gãp phÇn t¨ng n¨ng suÊt vËn t¶i than ë c¸c má than
hÇm lß hiÖn nay, ®ång thêi gi¶m chi phÝ ®Çu t− vµ sö dông.
§Ò tµi ®¸nh gi¸ s¬ l−îc vÒ t×nh h×nh khai th¸c, v©n t¶i than hÇm lß víi
c«ng nghÖ míi. §Ò tµi ®· kh¶o s¸t t×nh h×nh sö dông c¸c lo¹i goßng hiÖn nay, lùa
chän ph−¬ng ¸n s¶n phÈm. §Ò tµi ®· tham kh¶o tµi liÖu thiÕt kÕ mét sè lo¹i
goßng, x©y dùng c¸c b−íc thùc hiÖn:
- Lùa chän c«ng nghÖ vËn t¶i b»ng goßng dì t¶i qua ®¸y.
- Lùa chän c¸c th«ng sè ®−a ra thiÕt kÕ s¬ bé, tÝnh to¸n c¸c th«ng sè kü
thuËt, tÝnh to¸n kiÓm nghiÖm, hiÖu chØnh thiÕt kÕ, lËp b¶n vÏ chÕ t¹o (goßng vµ
hÖ thèng trong thùc tÕ).
- ThiÕt kÕ hÖ thèng thö nghiÖm.
- TiÕn hµnh chÕ t¹o s¶n phÈm (goßng vµ hÖ thèng thö nghiÖm).
- LËp ph−¬ng ¸n thö nghiÖm, tiÕn hµnh thö nghiÖm s¶n phÈm (xem xÐt c¸c
th«ng sè c«ng nghÖ, qu¸ tr×nh lµm viÖc, ®¸nh gi¸ trùc quan ®é tin cËy cña goßng).
- §¸nh gi¸ s¶n phÈm, lÊy ý kiÕn chuyªn gia, ý kiÕn ®¬n vÞ sö dông (mét sè
c«ng ty than hÇm lß) hiÖu chØnh thiÕt kÕ.
S¶n phÈm ®· ®−îc ViÖn chÕ t¹o, thö nghiÖm t¹i X−ëng thùc nghiÖm ViÖn
C¬ khÝ N¨ng l−îng vµ Má - TKV. KÕt qu¶ thö nghiÖm hÖ thèng ®¹t c¸c yªu cÇu
vÒ kü thuËt còng nh− tÝnh kh¶ thi cña ®Ò tµi.
§Ò tµi ®· lËp ®−îc bé b¶n vÏ thiÕt kÕ hoµn chØnh, chÕ t¹o, thö nghiÖm s¶n
phÈm t¹i ViÖn. S¶n phÈm ®Ò tµi dù kiÕn ®−a vµo chÕ t¹o hµng lo¹t phôc vô c¸c
má than hÇm lß.
Trong t−¬ng lai, nhiÒu má than hÇm lß t¨ng s¶n l−îng khai th¸c, më thªm
nhiÒu diÖn khai th¸c míi, viÖc ¸p dông goßng më ®¸y vµo vËn chuyÓn than t¹i
c¸c má lµ hoµn toµn phï hîp.
ViÖn C¬ khÝ N¨ng l−îng vµ Má - TKV
4
Nghiªn cøu thiÕt kÕ, chÕ t¹o goßng chë vËt liÖu ®æ t¶i b»ng më ®¸y
Môc lôc
Tãm t¾t ®Ò tµi
4
Më ®Çu
7
Ch−¬ng I: Tæng quan chung vµ ph−¬ng ¸n s¶n phÈm
I.1.
Tæng quan chung.
9
9
I.1.1.
S¬ l−îc vÒ t×nh h×nh khai th¸c than trong TËp ®oµn C«ng nghiÖp Than - Kho¸ng s¶n ViÖt
Nam mét sè n¨m gÇn ®©y.
9
I.1.2.
T×nh h×nh vËn t¶i t¹i c¸c má than hÇm lß hiÖn nay.
10
I.2.
I.2.1.
I.2.2.
I.2.3.
I.2.4.
I.2.5.
I.2.6.
C«ng nghÖ vËn t¶i b»ng goßng vµ ph−¬ng ¸n s¶n phÈm.
Giíi thiÖu mét sè lo¹i goßng ®ang sö dông hiÖn nay.
Mét sè lo¹i goßng më ®¸y cña n−íc ngoµi.
C¸c sè liÖu ®iÒu tra kh¶o s¸t.
C¸c h×nh thøc dì t¶i.
C«ng nghÖ vËn t¶i b»ng goßng.
Lùa chän ph−¬ng ¸n c«ng nghÖ vµ s¶n phÈm.
Ch−¬ng II: Lùa chän c¸c th«ng sè, LËp tµi liÖu thiÕt kÕ
s¶n phÈm
II.1. Lùa chän c¸c th«ng sè.
II.1.1.
II.1.2.
II.1.3.
II.1.4.
X¸c ®Þnh c¸c th«ng sè chÝnh.
Lùa chän kÕt cÊu.
Th«ng sè kü thuËt cña goßng më ®¸y.
M« t¶ kÕt cÊu chÝnh.
II.2. LËp tµi liÖu thiÕt kÕ.
II.2.1.
II.2.2.
II.2.3.
C¸c yªu cÇu vÒ thiÕt kÕ.
C¸c b¶n vÏ thiÕt kÕ.
C¸c yªu cÇu vÒ vËt liÖu chÕ t¹o.
Ch−¬ng III: tÝnh to¸n chung vµ tÝnh to¸n kiÓm nghiÖm
III.1. TÝnh to¸n chung.
III.1.1.
III.1.2.
III.1.3.
III.1.4.
III.1.5.
TÝnh chän kÝch th−íc cöa th¸o ®¸y.
TÝnh ¸p lùc cöa th¸o ®¸y.
TÝnh thêi gian th¸o t¶i goßng më ®¸y.
TÝnh b¸n kÝnh vµ tèc ®é cña goßng khi qua c¸c ®o¹n ®−êng cong.
Lùa chän, tÝnh to¸n thiÕt kÕ côm mãc kho¸ ®¸y xe goßng (c¸nh cöa).
III.2. TÝnh kiÓm nghiÖm ®é æn ®Þnh cña xe goßng.
III.2.1.
KiÓm nghiÖm ®é æn ®Þnh cña goßng.
III.3. §¸nh gi¸ n¨ng suÊt vËn t¶i cña goßng më ®¸y (GM§2,8)
víi goßng BШ5 - 3,3m3.
ViÖn C¬ khÝ N¨ng l−îng vµ Má - TKV
12
12
15
18
20
12
21
24
24
24
25
26
26
28
28
28
29
30
30
30
38
40
44
47
54
54
58
5
Nghiªn cøu thiÕt kÕ, chÕ t¹o goßng chë vËt liÖu ®æ t¶i b»ng më ®¸y
Ch−¬ng IV: ChÕ t¹o, thö nghiÖm ®¸nh gi¸ kÕt qu¶
IV.1. ChÕ t¹o s¶n phÈm.
IV.1.1. ChÕ t¹o xe goßng.
IV.1.2. ChÕ t¹o hÖ thèng thö nghiÖm.
IV.2. Thö nghiÖm.
IV.2.1. Ph−¬ng ph¸p thö nghiÖm.
61
61
61
62
63
63
IV.3. §¸nh gi¸ s¬ bé chÊt l−îng s¶n phÈm.
70
IV.4. Bè trÝ c«ng nghÖ dì t¶i cña goßng më ®¸y.
70
IV.4.1. Bè trÝ khu vùc dì t¶i.
IV.4.2. Mét sè yªu cÇu cña hÖ thèng dì t¶i.
70
71
Ch−¬ng V: KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ
74
V.1. KÕt luËn.
74
V.2. KiÕn nghÞ.
74
TµI LIÖM THAM KH¶O
75
pHô LôC
76
ViÖn C¬ khÝ N¨ng l−îng vµ Má - TKV
6
Nghiªn cøu thiÕt kÕ, chÕ t¹o goßng chë vËt liÖu ®æ t¶i b»ng më ®¸y
Më ®Çu
VËn t¶i lµ mét kh©u quan träng trong d©y chuyÒn s¶n xuÊt ®èi víi ngµnh
khai th¸c má, trong ®ã cã khai th¸c than. VËn t¶i lµ cÇu nèi gi÷a s¶n xuÊt vµ chÕ
biÕn, tiªu thô. ViÖc lùa chän ®óng ®¾n s¬ ®å c«ng nghÖ vËn t¶i, ®¶m b¶o n©ng
cao hiÖu qu¶ khai th¸c kho¸ng s¶n.
Trong c«ng nghÖ khai th¸c than hÇm lß, ®èi t−îng vËn t¶i lµ than, ®Êt ®¸
vµ thiÕt bÞ chèng gi÷, vËt liÖu,.... VËn t¶i chñ yÕu hiÖn nay b»ng ®−êng goßng
má, dïng goßng ®−îc kÐo b»ng ®Çu tÇu ®iÖn má hoÆc têi kÐo (trong c¸c giÕng
nghiªng).
Ngµnh than trong nh÷ng n¨m qua ph¸t triÓn rÊt m¹nh. S¶n l−îng n¨m
2007 cã thÓ ®¹t 40 triÖu tÊn, nhiÒu C«ng ty than hÇm lß ®¹t s¶n l−îng trªn 1,5
triÖu tÊn M¹o Khª, Vµng Danh, M«ng D−¬ng, Thèng NhÊt,.... S¶n l−îng khai
th¸c hÇm lß t¨ng dÉn ®Õn nhu cÇu vËn t¶i t¨ng, trong ®ã cã vËn t¶i b»ng goßng
má. §Ó t¨ng n¨ng suÊt vËn t¶i ®−êng goßng má, cÇn cã c¸c biÖn ph¸p t¨ng tèc
®é ch¹y tÇu, søc kÐo ®Çu tÇu, c¶i tiÕn tæ chøc vËn t¶i, gi¶m thêi gian bèc dì,....
Trong bèi c¶nh ®ã viÖc nghiªn cøu ¸p dông c¸c lo¹i goßng míi ®¶m b¶o t¨ng
n¨ng suÊt bèc dì, ®¬n gi¶n c¸c thao t¸c dì t¶i lµ rÊt cÇn thiÕt. Goßng má lo¹i më
®¸y lµ lo¹i goßng má cã kh¶ n¨ng tù dì t¶i kh«ng cÇn m¸y lËt goßng, cã −u ®iÓm
thêi gian dì t¶i nhanh, liªn tôc, sö dông goßng dì t¶i qua ®¸y gi¶m chi phÝ ®iÖn
n¨ng, chi phÝ nh©n c«ng. Tuy nhiªn chÕ t¹o goßng phøc t¹p h¬n, gi¸ thµnh cao
h¬n 1,1 ÷ 1,2 lÇn so víi lo¹i goßng BШ5 - 3,3m3 (®ang sö dông phæ biÕn t¹i c¸c
má than hÇm lß ViÖt Nam). Goßng dì t¶i qua ®¸y ®−îc sö dông nhiÒu ë mét sè
n−íc nh−: NhËt B¶n, Nga, Ucraina,.... ë n−íc ta hiÖn nay, ch−a cã má hÇm lß
nµo sö dông lo¹i goßng nµy vµ ch−a cã ®¬n vÞ nµo nghiªn cøu, thiÕt kÕ, chÕ t¹o.
§Ó ®¸p øng nhu cÇu s¶n xuÊt, ViÖn C¬ khÝ N¨ng l−îng vµ Má - TKV vµ C«ng ty
Than M«ng D−¬ng hîp t¸c nghiªn cøu thiÕt kÕ, chÕ t¹o ®Ó ®−a vµo sö dông
goßng më ®¸y trong s¶n xuÊt vµ QuyÕt ®Þnh sè 3474/Q§-BCN ngµy 05 th¸ng 12
n¨m 2006 cña Bé tr−ëng Bé C«ng nghiÖp ®· cho ViÖn C¬ khÝ N¨ng l−îng vµ Má
ViÖn C¬ khÝ N¨ng l−îng vµ Má - TKV
7
Nghiªn cøu thiÕt kÕ, chÕ t¹o goßng chë vËt liÖu ®æ t¶i b»ng më ®¸y
- TKV. Thùc hiÖn ®Ò tµi “Nghiªn cøu thiÕt kÕ, chÕ t¹o goßng chë vËt liÖu ®æ t¶i
b»ng më ®¸y cho c¸c má than hÇm lß viÖt Nam”.
Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn, chóng t«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c c¸n bé Vô
Khoa häc C«ng nghÖ - Bé C«ng nghiÖp, c¸c Ban: ChiÕn l−îc Ph¸t triÓn, C¬ khÝ;
Phßng C¬ ®iÖn - VËn t¶i má than, Phßng than HÇm lß - TËp ®oµn C«ng nghiÖp
Than - Kho¸ng s¶n ViÖt Nam, C«ng ty Than M«ng D−¬ng - TKV, C«ng ty Than
M¹o Khª - TKV, C«ng ty Than Vµng Danh - TKV, C«ng ty Than Hµ LÇm TKV, cïng tÊt c¶ c¸c chuyªn gia vµ c¸c ®ång nghiÖp trong vµ ngoµi ViÖn ®·
nhiÖt t×nh gióp ®ì hoµn thµnh ®Ò tµi.
Nhãm thùc hiÖn ®Ò tµi
ViÖn C¬ khÝ N¨ng l−îng vµ Má - TKV
8
Nghiªn cøu thiÕt kÕ, chÕ t¹o goßng chë vËt liÖu ®æ t¶i b»ng më ®¸y
Ch−¬ng I:
Tæng quan chung vµ ph−¬ng ¸n
s¶n phÈm
I.1.
Tæng quan chung.
I.1.1. S¬ l−îc vÒ t×nh h×nh khai th¸c than trong TËp ®oµn C«ng nghiÖp
Than - Kho¸ng s¶n ViÖt Nam mét sè n¨m gÇn ®©y.
Trong vßng gÇn 10 n¨m trë l¹i ®©y, s¶n l−îng khai th¸c than ë n−íc ta
t¨ng m¹nh, ®Æc biÖt lµ s¶n l−îng khai th¸c than hÇm lß, do viÖc ®ång lo¹t c¸c má
®Òu ¸p dông nh÷ng thiÕt bÞ hiÖn ®¹i tiªn tiÕn, cã c«ng suÊt lín, ¸p dông d©y
chuyÒn c¬ giíi ho¸ ®ång bé trong khai th¸c,...
Theo kÕ ho¹ch ®Õn n¨m 2010 s¶n l−îng khai th¸c than hÇm lß t¨ng tõ 45%
®Õn 55% so víi hiÖn nay, trong tæng s¶n l−îng khai th¸c cña TËp ®oµn C«ng
nghiÖp Than - Kho¸ng s¶n ViÖt Nam. Tæng sè má khai th¸c than hÇm lß lªn tíi
20 má, trong ®ã cã nhiÒu má cã s¶n l−îng khai th¸c ®¹t trªn 1 triÖu tÊn/n¨m nh−
M¹o Khª, Vµng Danh, Nam MÉu, Hµ LÇm, M«ng D−¬ng, Khe Chµm, D−¬ng
Huy, Thèng NhÊt. C¸c má cßn l¹i cã s¶n l−îng khai th¸c tõ 300.000 tÊn ®Õn
800.000 tÊn/n¨m, hÇu hÕt c¸c má ®Òu c¶i t¹o ®Ó t¨ng s¶n l−îng khai th¸c. §Ó
thùc hiÖn ®−îc s¶n l−îng khai th¸c than theo quy ho¹ch ®· lËp, mét sè má khai
th¸c hÇm lß hiÖn nay ®· ¸p dông c«ng nghÖ tiªn tiÕn vµo khai th¸c nh−: d©y
chuyÒn c¬ giíi ho¸ ®ång bé m¸ng cµo kÕt hîp víi m¸y khÊu than vµ gi¸ ®ì thuû
lùc di ®éng ®· ®−îc ¸p dông ë Khe Chµm, m¸y combai ®µo lß, c¸c lo¹i m¸ng
cµo cã c«ng suÊt lín, ...
Theo dù th¶o Tæng s¬ ®å ph¸t triÓn ngµnh than, s¶n l−îng khai th¸c than
hÇm lß trong nh÷ng n¨m tíi sÏ t¨ng, nhÞp ®é ®−îc thÓ hiÖn trªn s¬ ®å h×nh I-1.
ViÖn C¬ khÝ N¨ng l−îng vµ Má - TKV
9
Nghiªn cøu thiÕt kÕ, chÕ t¹o goßng chë vËt liÖu ®æ t¶i b»ng më ®¸y
Sản lượng khai thác than Hầm lò
2007-2015- PA Cơ sở
50000
40000
30000
20000
10000
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
Sản lượng 18400 19850 22100 24850 27105 28900 31950 33850 35550 36715 36925 37580 38750 40750 44220
Năm
2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2025
H×nh I-1: S¶n l−îng than dù kiÕn khai th¸c
Nh− vËy, víi tèc t¨ng tr−ëng tõ 5% ®Õn 12%/n¨m vµ ®Õn n¨m 2015 s¶n
l−îng khai th¸c than hÇm lß sÏ t¨ng xÊp xØ 2 lÇn so víi n¨m 2007. Nh− vËy, nhu
cÇu vËn chuyÓn than sÏ rÊt lín.
I.1.2.
T×nh h×nh vËn t¶i t¹i c¸c má than hÇm lß hiÖn nay.
VËn t¶i kho¸ng s¶n h÷u Ých, ®Êt ®¸, thiÕt bÞ m¸y mãc trong khai th¸c má
hÇm lß lµ mét kh©u c«ng nghÖ quan träng, cã chÕ ®é lµm viÖc nÆng trong toµn bé
c«ng nghÖ khai th¸c má. Qu¸ tr×nh nµy ®· ®−îc c¬ giíi ho¸ phÇn lín nh»m gi¶i
phãng søc lao ®éng cho ng−êi lao ®éng, n©ng cao n¨ng suÊt, n©ng cao chÊt l−îng
vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. ViÖc ®µo thªm c¸c ®−êng lß chî ®Ó t¨ng cao s¶n l−îng
khai th¸c ®· ®Æt ra nh÷ng yªu cÇu riªng biÖt ®èi víi c«ng viÖc thiÕt kÕ, chÕ t¹o
nhiÒu lo¹i m¸y vËn t¶i kh¸c nhau ngµy cµng hiÖn ®¹i, cã thÓ tù ®éng ho¸ tõng
kh©u hoÆc toµn hÖ thèng.
VËt liÖu vËn t¶i má lµ kho¸ng s¶n h÷u Ých, ®Êt ®¸, vËt liÖu chÌn lß, c¸c
trang thiÕt bÞ m¸y mãc. Ngoµi ra c¸c thiÕt bÞ vËn t¶i má cßn ph¶i chuyªn chë
ng−êi tõ n¬i bÕn ®îi ®Õn n¬i s¶n xuÊt vµ ng−îc l¹i.
§Æc thï cña vËn t¶i má lµ kho¶ng c¸ch vËn t¶i ®Êt ®¸, kho¸ng s¶n lu«n
lu«n thay ®æi vµ ph¸t triÓn dµi ra. Ngoµi c¸c tuyÕn vËn t¶i chÝnh xuyªn vØa cßn cã
ViÖn C¬ khÝ N¨ng l−îng vµ Má - TKV
10
Nghiªn cøu thiÕt kÕ, chÕ t¹o goßng chë vËt liÖu ®æ t¶i b»ng më ®¸y
nhiÒu nh¸nh rÏ ph¸t triÓn däc theo vØa b¸m v¸ch hoÆc b¸m trô. §Æc ®iÓm nµy
lµm cho viÖc bè trÝ thiÕt bÞ trªn toµn tuyÕn vËn t¶i kh«ng ®ång bé vÒ n¨ng suÊt.
ViÖc lùa chän mét s¬ ®å vËn t¶i hîp lý phô thuéc vµo ®iÒu kiÖn ®Þa chÊt
(chiÒu dÇy vØa, tÝnh chÊt æn ®Þnh cña vØa, gãc nghiªng cña vØa, ®é cøng v÷ng ®¸
nãc vµ ®¸ trô), phô thuéc vµo ®iÒu kiÖn kü thuËt má (ph−¬ng ph¸p më vØa,
ph−¬ng ph¸p khai th¸c, ®é cong, ®é dèc ®−êng lß c¸i vËn t¶i, thêi h¹n tån t¹i khu
vùc khÊu than).
ViÖc vËn chuyÓn than nguyªn khai trong c¸c má than hÇm lß ViÖt Nam
hiÖn nay sö dông 3 ph−¬ng ph¸p sau:
+ Dïng thïng skÝp.
+ Dïng c¸c lo¹i b¨ng t¶i.
+ Dïng c¸c lo¹i goßng.
* H×nh thøc vËn t¶i b»ng thïng skÝp: Trong TËp ®oµn C«ng nghiÖp Than Kho¸ng s¶n ViÖt Nam duy nhÊt chØ cã C«ng ty Than M«ng D−¬ng - TKV lµ sö
dông mét cÆp giÕng ®øng ®Ó vËn t¶i. Ph−¬ng ph¸p vËn t¶i cña C«ng ty Than
M«ng D−¬ng - TKV lµ sö dông thïng skÝp kÕt hîp goßng ®Ó chë vËt liÖu.
§Æc ®iÓm cña vËn t¶i b»ng thïng skÝp: Do ®Æc ®iÓm cña ph−¬ng ph¸p vËn
t¶i lµ c¸p ®−îc nèi cè ®Þnh víi thïng skÝp (kh«ng ph¶i th¸o mãc c¸p khái thïng).
Nªn, ®¶m b¶o an toµn h¬n, gi¶m thêi gian chu kú vËn t¶i vµ còng v× vËy cho
n¨ng suÊt cao h¬n. Nh−îc ®iÓm cña h×nh thøc vËn t¶i nµy chØ thÝch hîp víi vËn
t¶i lß giÕng ®øng, ngoµi ra chi phÝ ®Çu t− lín, qu¶n lý vËn hµnh phøc t¹p, gi¸
thµnh vËn t¶i cao. Cho nªn h×nh thøc nµy ch−a ®−îc sö dông phæ biÕn ë ViÖt
Nam.
* H×nh thøc vËn t¶i b»ng c¸c lo¹i b¨ng t¶i: VËn t¶i b»ng b¨ng t¶i lµ mét h×nh
thøc vËn t¶i liªn tôc. HÇu hÕt c¸c má than hÇm lß ViÖt Nam ®Òu sö dông b¨ng t¶i
®Ó vËn t¶i than nguyªn khai. Do ®Æc thï cña c¸c má than hÇm lß hiÖn nay lµ ®Òu
xuèng s©u, ®−êng lß kh«ng th¼ng nªn c¸c má th−êng sö dông ph−¬ng ph¸p vËn
t¶i kÕt hîp. B¨ng t¶i th−êng chia thµnh tõng ®o¹n vËn t¶i côc bé, vËn t¶i tõ m¸ng
ga (trong lß) ra ngoµi mÆt b»ng hoÆc nèi tiÕp c¸c ®o¹n b¨ng t¶i víi nhau, ... HiÖn
ViÖn C¬ khÝ N¨ng l−îng vµ Má - TKV
11
Nghiªn cøu thiÕt kÕ, chÕ t¹o goßng chë vËt liÖu ®æ t¶i b»ng më ®¸y
nay, c¸c má than hÇm lß chñ yÕu sö dông 03 lo¹i b¨ng t¶i, b¨ng t¶i th−êng, b¨ng
t¶i dèc, b¨ng t¶i khung c¸p.
¦u ®iÓm cña h×nh thøc vËn t¶i b»ng b¨ng t¶i: Cho n¨ng suÊt cao, chiÒu dµi
vËn t¶i t−¬ng ®èi lín, thao t¸c vËn hµnh ®¬n gi¶n. Nh−ng ph−¬ng ph¸p nµy chØ
cho n¨ng suÊt vËn t¶i cao khi ®¶m b¶o thêi gian vËn t¶i lµ liªn tôc.
* H×nh thøc vËn t¶i b»ng goßng c¸c lo¹i: VËn t¶i b»ng goßng lµ h×nh thøc vËn
t¶i theo chu kú, goßng ®−îc sö dông ®Ó vËn t¶i than, ®Êt ®¸ th¶i, nguyªn vËt liÖu,
thiÕt bÞ, gç chèng, chÌn lß, chë ng−êi, vËt liÖu chÌn lß, ...
§Æc ®iÓm vËn t¶i b»ng goßng: N¨ng suÊt vËn t¶i phô thuéc vµo qu·ng
®−êng vËn t¶i, kh¶ n¨ng vËn t¶i cña tõng lo¹i xe goßng nh− søc chë, kh¶ n¨ng c¬
®éng. Trong c¸c thiÕt bÞ vËn t¶i ë c¸c má than hÇm lß th× vËn t¶i b»ng goßng cã
tÝnh c¬ ®éng t−¬ng ®èi cao, cã thÓ më thªm c¸c ®−êng goßng míi, cã thÓ nèi
thªm, c¾t ng¾n c¸c ®o¹n ®−êng cÇn thiÕt, cã thÓ rÏ nh¸nh, vËn t¶i qua c¸c ®o¹n
®−êng cong. Tuy nhiªn, vËn t¶i b»ng goßng ph¶i sö dông sè l−îng c«ng nh©n
t−¬ng ®èi lín, n¨ng suÊt vËn t¶i kh«ng æn ®Þnh nÕu kh«ng phèi hîp tèt.
I.2.
C«ng nghÖ vËn t¶i b»ng goßng vµ ph−¬ng ¸n s¶n phÈm.
I.2.1.
C«ng nghÖ vËn t¶i b»ng goßng.
Trong c¸c má than hÇm lß, vËn t¶i b»ng goßng trong lß b»ng lµ lo¹i h×nh
vËn t¶i chÝnh. C¸c má khai th¸c than trªn thÕ giíi viÖc vËn chuyÓn than trong c¸c
lß c¸i chiÕm h¬n 70% cßn khai th¸c quÆng hÇm lß gÇn nh− 100%.
C«ng nghÖ vËn t¶i b»ng goßng ë n−íc ta chñ yÕu ®−îc ¸p dông trong c¸c
má than hÇm lß, goßng ®−îc sö dông trong ®−êng lß b»ng, nghiªng. Trong c¸c
®−êng lß b»ng goßng ®−îc nèi víi nhau thµnh tõng ®oµn ®−îc kÐo b»ng ®Çu tÇu
®iÖn ¾c quy hoÆc cÇn vÑt, t¹i c¸c ®−êng lß nghiªng th× sö dông c¸c têi trôc cì
lín. Mét sè b−íc c«ng nghÖ vËn t¶i b»ng goßng:
- Goßng vËn t¶i than tõ khu vùc khai th¸c (lß chî) ®−îc chÊt t¶i tõ m¸ng
cµo. ChÊt t¶i tõng xe mét, dån dÞch b»ng ®Çu tÇu hoÆc têi. Qu¸ tr×nh di chuyÓn
®oµn goßng tõ vÞ trÝ chÊt t¶i ®Õn vÞ trÝ dì t¶i b»ng ®Çu tµu ®iÖn ®èi víi c¸c ®−êng
cã ®é dèc < 7o/oo, b»ng têi víi c¸c ®−êng ≥ 7o/oo. T¹i vÞ trÝ dì t¶i sö dông hai
ViÖn C¬ khÝ N¨ng l−îng vµ Má - TKV
12
Nghiªn cøu thiÕt kÕ, chÕ t¹o goßng chë vËt liÖu ®æ t¶i b»ng më ®¸y
ph−¬ng ph¸p dì t¶i: Dì t¶i b»ng quang lËt goßng ®èi víi c¸c goßng 1 tÊn, 3 tÊn;
dì t¶i b»ng tay ®èi víi c¸c goßng lËt tay, goßng më h«ng, goßng lËt nghiªng më
h«ng.
- Goßng vËn t¶i ®Êt ®¸ th¶i tõ khu vùc ®µo lß, ®−êng lß chÝnh (lß c¸i), lß
chuÈn bÞ (lß xuyªn vØa). Ph−¬ng ph¸p chÊt t¶i b»ng m¸y xóc ®¸, tõ m¸y combai
®µo lß, chÊt t¶i b»ng tay, ...
I.2.2.
Giíi thiÖu mét sè lo¹i goßng ®ang sö dông hiÖn nay.
HiÖn nay, trong TËp ®oµn C«ng nghiÖp Than - Kho¸ng s¶n ViÖt Nam ®ang
sö dông mét l−îng xe goßng t−¬ng ®èi lín, ®a d¹ng vÒ chñng lo¹i, ®−îc ph©n theo
c¸c th«ng sè sau:
- Theo t¶i träng, cì ®−êng ray.
- Theo c«ng dông nh−, goßng chë than, ®Êt ®¸ th¶i, vËt liÖu chÌn lß, chë
thiÕt bÞ, gç chèng lß, ng−êi, ...
Theo kÕt cÊu thïng, h×nh thøc dì t¶i, goßng dì t¶i nhê hÖ thèng quang lËt
goßng, goßng dì t¶i nhê c«ng nh©n (goßng lËt tay, goßng lËt nghiªng më h«ng,
goßng më h«ng, …).
Giíi thiÖu mét sè lo¹i goßng th«ng dông ®ang sö dông trong TËp ®oµn:
ViÖn C¬ khÝ N¨ng l−îng vµ Má - TKV
13
Nghiªn cøu thiÕt kÕ, chÕ t¹o goßng chë vËt liÖu ®æ t¶i b»ng më ®¸y
a) Goßng 1 tÊn - dì t¶i b»ng quang lËt
b) Goßng 3 tÊn dì t¶i b»ng quang lËt
c) Goßng më h«ng 1 tÊn
d) Goßng më h«ng 3 tÊn
g) Goßng lËt tay 1m3
e) Goßng lËt nghiªng më h«ng
H×nh I-2: Mét sè lo¹i goßng ®ang sö dông t¹i ViÖt Nam
Ngoµi ra cßn mét sè lo¹i goßng lËt tay kh¸c, goßng ®æ v−¬n, ...
ViÖn C¬ khÝ N¨ng l−îng vµ Má - TKV
14
Nghiªn cøu thiÕt kÕ, chÕ t¹o goßng chë vËt liÖu ®æ t¶i b»ng më ®¸y
I.2.3.
Mét sè lo¹i goßng më ®¸y cña n−íc ngoµi.
Mét sè n−íc trªn thÕ giíi nh− Nga, Ucraina, NhËt B¶n, ... ®ang sö dông
mét sè lo¹i goßng më ®¸y víi dung tÝch cña goßng 2m3 ®Õn 5m3, cì ®−êng ray
900mm, 750mm (Nga), cì ®−êng ray 600mm (NhËt).
D−íi ®©y tr×nh bµy ®Æc tÝnh kü thuËt cña mét sè lo¹i goßng më ®¸y ®ang
®−îc sö dông ë mét sè n−íc.
* Goßng më ®¸y 2m3 cña Nga (h×nh I-3):
- §Æc tÝnh kü thuËt:
1.
Dung tÝch thïng goßng; m3
2.
Cì ®−êng ray; mm
3.
C−¬ng cù; mm
4.
§−êng kÝnh b¸nh xe; mm
5.
KiÓu dì t¶i
6.
Sè l−îng cöa th¸o ®¸y
7.
KÝch th−íc cöa th¸o ®¸y; mm
8.
KÝch th−íc bao (lxbxh); mm
9.
B¸n kÝnh chç ®−êng ray vßng tèi thiÓu; m
2
750
1500
300
Qua ®¸y
01
959x600
2800x1200x1250
15
H×nh I-3: Goßng më ®¸y 2m3
Lo¹i goßng më ®¸y 2m3 (h×nh I-3) cña Nga lµ d¹ng goßng thïng ®−îc hµn
trªn khung cøng, thïng goßng cã d¹ng h×nh phÔu, goßng sö dông 01 c¸nh cöa
ViÖn C¬ khÝ N¨ng l−îng vµ Má - TKV
15
Nghiªn cøu thiÕt kÕ, chÕ t¹o goßng chë vËt liÖu ®æ t¶i b»ng më ®¸y
n»m gi÷a hai cÆp trôc b¸nh xe. §Ó gi÷ ®¸y goßng (c¸nh cöa), goßng sö dông c¬
cÊu mãc kho¸ vµ ®−îc gi÷ bëi lß xo nÐn chèng bËt mãc. Qu¸ tr×nh thùc hiÖn dì
t¶i goßng sö dông c¬ cÊu t¹o c¸nh tay ®ßn g¹t vµo c¬ cÊu më vµ c¬ cÊu ®ãng t¹i
vÞ trÝ dì t¶i. Goßng sö dông 02 cÆp trôc b¸nh xe, cã ®−êng kÝnh b¸nh xe 300mm.
T¹i vÞ trÝ dì t¶i cã l¾p c¸c c¬ cÊu ®Ó th¸o mãc (mãc kho¸ c¸nh cöa) vµ
®ãng c¸nh cöa. Kho¶ng c¸ch tõ vÞ trÝ b¾t ®Çu dì t¶i ®Õn vÞ trÝ ®ãng ®¸y b»ng
3175mm. §Ó ®¶m b¶o an toµn cho goßng vµ c¬ cÊu dì t¶i, trªn cã cÊu dì t¶i cã
l¾p c¬ cÊu chèng qu¸ t¶i trong tr−êng hîp mãc bÞ kÑt. Khi cÇn cã thÓ h¹ thÊp
xuèng ®Ó ®Çu tÇu hoÆc c¸c lo¹i goßng kh¸c cã thÓ ch¹y qua.
* Goßng më ®¸y 5m3 cña NhËt (h×nh I-4) kÕt cÊu t−¬ng tù goßng cña Nga:
- §Æc tÝnh kü thuËt:
1.
Dung tÝch thïng goßng; m3
2.
Cì ®−êng ray; mm
600
3.
§−êng kÝnh b¸nh xe; mm
300
4.
KiÓu dì t¶i
Qua ®¸y
5.
KÝch th−íc 1 cöa th¸o ®¸y; mm
972x540
6.
Sè l−îng cöa th¸o ®¸y
8.
KÝch th−íc bao (lxbxh); mm
5
03
4850x1200x1650
H×nh I-4: Goßng më ®¸y 5m3
ViÖn C¬ khÝ N¨ng l−îng vµ Má - TKV
16
Nghiªn cøu thiÕt kÕ, chÕ t¹o goßng chë vËt liÖu ®æ t¶i b»ng më ®¸y
III
Cty than D−¬ng
Huy
1
2
3
4
IV
Xe goßng
Xe goßng
Xe goßng
Xe goßng
Cty than Thèng
3,3
3,3
3,3
1,0
250
100
50
150
1,0
3,3
434
120
C.ty CP C¬ ®iÖn UB
C¬ khÝ má B¾cTh¸i
ChÕ t¹o m¸y - TKV
C.ty CP C¬ ®iÖn UB
NhÊt
1
2
V
Xe goßng
Xe goßng
Cty than M¹o Khª
1
Xe goßng
BШ1
1,0
130
2
Xe goßng
BШ5
3,3
497
VI
Cty than
YBT-3,3
YBT-3,3
3,3
3,3
40
387
ChÕ t¹o m¸y - TKV
C.ty CP C¬ ®iÖn UB
3,3
1,5
1,0
22
30
40
C.ty CP C¬ ®iÖn UB
Cty tù chÕ
C.ty CP C¬ khÝ MK
BШ-5
3,3
853
C§UB, BT, MK
XQ-1,5
1,5
1,0
0,85
50
326
140
HG-2
1,0
1,0
320
180
M«ng D−¬ng
1
2
VII
Xe goßng
Xe goßng
Cty than
Quang Hanh
1
2
3
VIII
Xe goßng
Xe goßng
Xe goßng
C«ng ty than
Vµng Danh
1
IX
Xe goßng
C«ng ty than
H¹ Long
1
2
3
X
Xe goßng
Xe goßng
Xe goßng
C«ng ty than Hßn
Gai
1
2
Xe goßng
Xe goßng
BШ-1
ViÖn C¬ khÝ N¨ng l−îng vµ Má - TKV
C¬ khÝ Hßn Gai
C¬ khÝ Hßn Gai
19
Nghiªn cøu thiÕt kÕ, chÕ t¹o goßng chë vËt liÖu ®æ t¶i b»ng më ®¸y
XI
C«ng ty than
U«ng BÝ
1
2
3
XII
Xe goßng
Xe goßng
Xe goßng
C«ng ty
1,0
3,3
3,3
360
408
14
C.ty CP C¬ ®iÖn UB
C.ty CP C¬ ®iÖn UB
C.ty CP C¬ khÝ MK
1,0
3,3
3,3
3,3
45
65
07
10
5.872
C¬ khÝ Hßn Gai
C¬ khÝ Hßn Gai
XN CK LM & XD
XN CK LM & XD
X©y dùng má
1
2
3
4
Xe goßng
Xe goßng
Xe goßng
Xe goßng
Tæng Céng
C¸c lo¹i goßng trªn ®©y, ®Òu doViÖn C¬ khÝ N¨ng l−îng vµ Má - TKV, c¸c
c«ng ty c¬ khÝ - TKV thiÕt kÕ theo mÉu cña n−íc ngoµi. Theo thèng kª ch−a ®Çy
®ñ, cßn h¬n 100 chiÕc goßng lËt nghiªng më h«ng, goßng më h«ng 1 bªn -1 tÊn,
goßng më h«ng 2 bªn - 3 tÊn do ViÖn C¬ khÝ N¨ng l−îng vµ Má - TKV thiÕt kÕ.
I.2.5.
C¸c h×nh thøc dì t¶i.
Sè l−îng goßng 1 tÊn, 3 tÊn t−¬ng ®èi lín (5649 chiÕc) ®−îc dì t¶i b»ng
quang lËt ®ang ®−îc c¸c c«ng ty than hÇm lß sö dông phæ biÕn 02 lo¹i quang lËt:
- Quang lËt d¹ng lång quay 180o (h×nh I-7a), lo¹i nµy th−êng ®−îc ¸p
dông dì t¶i tõ goßng vµo c¸c bunke chøa vµ th−êng ®−îc l¾p ®Æt trong lß.
- Quang lËt nghiªng (h×nh I-7b), cã kÕ cÊu t−¬ng ®èi cång kÒnh, mÊt nhiÒu
kh«ng gian sö dông, lo¹i nµy chØ ®−îc ¸p dông ngoµi mÆt b»ng vµ thùc hiÖn dì
t¶i tõ goßng trùc tiÕp lªn « t«.
ViÖn C¬ khÝ N¨ng l−îng vµ Má - TKV
20
- Xem thêm -
.PDF 
92 
50 
107 
