lêi nãi ®Çu
Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng,®Þnh h-ãng XHCN hiÖn nay bÊt kú
mét doanh nghiÖp nhµ n-íc,c«ng ty cæ phÇn,c«ng ty t- nh©n …Th× sù tån
t¹i cña c«ng ty ®Òu ph¶i cã thÞ tr-êng cña m×nh,sù ph¸t triÓn cña c¸c c«ng
ty lµ dùa vµo sù ph¸t triÓn thÞ tr-êng cña chÝnh m×nh.ThÞ tr-êng ®-îc coi lµ
®iÓm xuÊt ph¸t,còng lµ ®iÓm kÕt thóc cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh.ë
®©u cã s¶n xuÊt,cã tiªu dïng th× ë ®ã cã thÞ tr-êng.Môc tiªu cña c¸c doanh
nghiÖp th-¬ng m¹i lµ t×m kiÕm lîi nhuÈntªn thÞ tr-êng.VËy c¸c doanh
nghiÖp ph¶i nghiªn cøu nhu cÇu trªn thÞ tr-êng míi n¾m b¾t ®-îcnhu cÇu
cña thÞ tr-êng trong tõng thêi kú kh¸c nhau,doanh nghiÖp míi ®-a ra thÞ
tr-êng nh÷ng hµng ho¸,dÞch vô nh»m ®¸p øng ®-îcnhu cÇu cña kh¸ch hµng
víi chÊt l-îng phï hîp vµ sè l-îng t-¬ng ®èi chÝnh x¸c.VËy ph¸t triÓn thÞ
tr-êng mét c¸ch khoa häc,®óng ®¾n,v¹ch ra ®-êng lèi kinh doanh cã hiÖu
qu¶ lu«n lµ mét th¸ch thøc rÊt lín ®èi víi c¸c doanh nghiÖp hiÖn nay.
VÊn ®Ò thÞ tr-êng vµ ph¸t triÓn thÞ tr-êng lµ mét ®Ò tµi cùc kú lín
mang tÝnh khoa häc vµ thêi ®aÞ.Trong bµi tËp nµy t«i xin ®-îc ®Ò cËp ®Õn
ba néi dung viÖc ph¸t triÓn thÞ tr-êng cña doanh nghiÖp th-¬ng m¹i.
Ch-¬ng 1:Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ thÞ tr-êng vµ ph¸t
triÓn thÞ tr-êng
Ch-¬ng 2:T×nh h×nh thÞ tr-êng vµ ph¸t triÓn thÞ tr-êng cña
c«ng ty cæ phÇn vËn t¶i vµ dÞch vô Petrolimex Hµ T©y.
Ch-¬ng 3:BiÖn ph¸p ph¸t triÓn thÞ tr-êng b¸n hµng cña c«ng ty
cæ phÇn vËn t¶i vµ dÞch vô Petrolimex Hµ T©y.
1
Ch-¬ng1:
nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ thÞ tr-êng
vµ ph¸t triÓn thÞ tr-êng
I-Lý luËn c¬ b¶n vÒ thÞ tr-êng cña doanh nghiÖp :
1-Kh¸i niÖm c¬ b¶n vÒ thÞ tr-êng:
Mét trong nh÷ng quy luËt c¬ b¶n nhÊt cña nÒn s¶n xuÊthµng ho¸ lµ
quy luËt cung cÇu trong mèi quan hÖ s¶n xuÊt tiªu dïng.S¶n xuÊt lµ s¸ng
t¹o ra c¸c thuéc tÝnh hµng ho¸ cña s¶n phÈm v¸ ®-îc x¸c ®Þnh ®Ó b¸n,v×
vËy t¹o lËp nguån cung.MÆt kh¸c ë ng-êi tiªu dïng tån t¹i nh÷ng thu nhËp
d-íi h×nh thøc tiÒn tÖ vµ trë thµnh nguån cÇu.Do nh÷ng c¸ch biÖt gi÷a s¶n
xuÊt vµ tiªu dïng, tÊt yÕu dÉn ®Õn sù mÊt c©n ®èi cung-cÇu cho tõng lo¹i
s¶n phÈm,còng nh- cho tæng cung tæng cÇu x· héi. Sù vËn ®éng cung vµ
cÇu ph¸t sinh gi¸ c¶ ®-îc thÓ hiÖn tËp trung trong ho¹t ®éng mua b¸n hµng
ho¸ b»ng tiÒn tÖ ë nh÷ng thêi gian,kh«ng gian,®èi t-îng, ph-¬ng thøc
kh¸c nhau t¹o ra kh¸i niÖm “thÞ trêng”.
Nh- vËy thÞ tr-êng tån t¹i ë mäi n¬i ,mäi lóc ,mäi lÜnh vùc vµ mäi
h×nh th¸i,nÕu tån t¹i t¸c ®éng cña c¸c quy luËt kinh tÕ kh¸ch quan.
Cã rÊt nhiÒu kh¸i niÖm thÞ tr-êng ®-îc miªu t¶ ë nhiÒu gãc ®é rÊt
kh¸c nhau,song ®iÒu c¬ b¶n xÐt sù h×nh thµnhcña thÞ tr-êng ph¶i cã:
- §èi t-îng trao ®æi:S¶n phÈm hµng ho¸ hay dÞch vô.
- §èi t-äng tham gia trao ®æi:Bªn b¸n vµ bªn mua.
- §iÒu kiÖn thùc hiÖn trao ®æi:Kh¶ n¨ng thanh to¸n.
VËy ta cã thÓ kh¸i niÖm tæng qu¸t vÒ thÞ trêng nh sau:”ThÞ trêng
lµ biÓu hiÖn cña qu¸ tr×nh mµ trong ®ã thÓ hiÖn c¸c quyÕt ®Þnh cña ng-êi
tiªu dïng vÒ hµng ho¸ vµ dÞch vô,còng nh- quyÕt ®Þnh cña c¸c doanh
2
nghiÖp vÒ sè l-îng ,chÊt l-îng,mÉu m· cña hµng ho¸.§ã lµ nh÷nh mèi
quan hÖ gi÷a tæng sè cung vµ tæng sè cÇucña tõng lo¹i hµng ho¸ cô thÓ”.
2-Ph©n lo¹i thÞ tr-êng:
*C¨n cø vµo quan hÖ mua b¸n quy m« quèc gia:
-ThÞ tr-êng trong n-íc:Lµ thÞ tr-êng mµ ë ®ã ho¹t ®éng mua b¸n ®-îc thùc
hiÖn trong ph¹m vi quèc gia vµ chñ yÕu do ng-êi trong quèc gia ®ã thùc
hiÖn.
-ThÞ tr-êng thÕ giíi:Lµ n¬i diÔn rac¸c ho¹t ®éng mua b¸n gi÷a c¸c quèc gia
víi nhau.
* C¨n cø vµo vai trß cña tõng khu vùc:
-ThÞ trõ¬ng chÝnh cßn gäi lµ thÞ tr-êng trung t©m:Lµ thÞ tr-êng cã khèi
l-îng hµng ho¸ tiªu thô trªn tÊt c¶ thÞ tr-êng vµ chÞu sù c¹nh tranh quyÕt
liÖt.
-ThÞ tr-êng chi nh¸nh :Lµ thÞ tr-êng nhá vµ khèi l-îng hµng ho¸ tiªu thô
chiÕm tû lÖ nhá so víi tæng khèi l-îng hµng ho¸ tiªu thô vµ còng chÞu sù
c¹nh tranh t-¬ng ®èi.
*C¨n cø vµo quan hÖ cung- cÇu vµ kh¶ n¨ng thanh to¸n:
-ThÞ tr-êng thùc tÕ:lµ thÞ tr-êng mµ trªn thùc tÕ ®· mua ®-îc hµng , yªu
cÇu cña hä ®-îc th«ng qua viÖc cung øng hµng ho¸.
-ThÞ tr-êng tiÒm n¨ng:Bao gåm thÞ tr-êng thùc tÕ céng víi mét sè bé phËn
thÞ tr-êng cã yªu cÇu tiªu dïng vµ kh¶ n¨ng thanh to¸n nh-ng ch-a ®¸p
øng ®-îc.
-ThÞ tr-êng lý thuyÕt:Bao gåm thÞ tr-êng tiÒm n¨ng vµ bé phËn thÞ tr-êng
ng-êi mua cã nhu cÇu nh-ng ch-a cã kh¶ n¨ng thanh to¸n.
*C¨n cø vµo vai trß vµ sè l-îng ng-êi mua ,ng-êi b¸n trªn thÞ tr-êng:
-ThÞ tr-êng ®éc quyÒn:Lµ thÞ tr-êng cã sù tham gia cña bªn b¸n(bªn mua)
chØ cã mét sè Ýt so víi bªn kia .Khi ®ã c¹nh tranh chØ diÔn ra ë bªn ®«ng
h¬n ®Ó mua (b¸n) .Khi ®ã sè Ýt sÏ dµnh ®-îc thÕ chñ ®éng trªn thÞ tr-êng.
3
-ThÞ tr-êng c¹nh tranh hoµn h¶o: Lµ thÞ tr-êng cã sù tham gia cña nhiÒu
ng-êi b¸n vµ nhiÒu ng-êi mua ,th-êng xuyªn diÔn ra sù c¹nh tranh víi
nhau.
-ThÞ tr-êng c¹nh tranh kh«ng hoµn h¶o:Lµ thÞ tr-êng mµ bªn b¸n hoÆc bªn
mua cã mét sè Ýt ng-êi tham gia vµ bªn mua hoÆc bªn b¸n l¹i cã nhiÒu
ng-êi tham gia, khi Êy ®an xen vµo ®éc quyÒn lµ sù c¹nh tranh diÔn ra
th-êng xuyªn ®Ó dµnh ®-îc lîi nhuËn tèi ®a.
*C¨n cø vµo h×nh th¸i vËt chÊt cña ®èi t-îng trao ®æi:
-ThÞ tr-êng hµng ho¸:§èi t-îng trao ®æi lµ hµng ho¸ víi môc tiªu tho¶ m·n
nhu cÇu tiªu dïng vÒ vËt chÊt .ThÞ tr-êng hµng ho¸ cã thÓ chia thµnh thÞ
tr-êng t- liÖu s¶n xuÊt vµ thÞ tr-êng t- liÖu tiªu dïng.
-ThÞ tr-êng dÞch vô:Lµ thÞ tr-êng trao ®æi c¸c lo¹i dÞch vô nh-:Söa ch÷a ,
kh¸ch s¹n,du lÞch vµ c¸c dÞch vô kh¸c.ThÞ tr-êng nµy sö dông c¸c lÖnh ®iÒu
phèi trùc tiÕp.
3-Vai trß cña thÞ tr-êng ®èi víi ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh
nghiªp:
Trong s¶n xuÊt kinh doanh thÞ tr-êng ®ãng vai trß hÕt søc quan
träng,nã lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh ®Õn sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp.
ThÞ tr-êng lµ kh©u tÊt yÕu cña qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt do qu¸ tr×nh hµng
ho¸ bao gåm s¶n xuÊt , ph©n phèi trao ®æi vµ tiªu dïng .ThÞ tr-êng lµ chiÕc
cÇu nèi gi÷a s¶n xuÊt vµ tiªu dïng.ThÞ tr-êng chØ kh«ng tån t¹i khi kh«ng
cã s¶n xuÊt hµng ho¸ vµ tiªu dïng.
Môc ®Ých cña c¸c doanh nghiÖp th-¬ng m¹i lµ tèi ®a ho¸ lîi
nhuËn.VËy doanh nghiÖp ph¶itiªu thô ®-îc hµng ho¸ nhanh nhÊt vãi sè
l-îng nhiÒu nhÊt.Dùa trªn c¬ së tho¶ m·n tèt nhÊt nhu cÇu ng-êi tiªu dïng
vµ ho¹t ®éng nµy chØ cã thÓ thùc hiÖn ®-îc trªn thÞ tr-êng.Do ®ã thÞ tr-êng
lµ sèng cßn ®ãi víi tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp ,lµ m«i tr-êng sèng cña c¸c
doanh nghiÖp.B¸n ®-îc hµng ho¸ nhanh t¹o ra kh¶ n¨ng quay vßng vèn vµ
4
lîi nhuËn cao, nªn ho¹t ®éng b¸n hµng cã ý nghÜa rÊt lín nã ®-îc thÓ
hiÖn; trùc tiÕp thùc hiÖn chøc n¨ng l-u th«ng hµng ho¸ phôc vô s¶n xuÊt vµ
®êi sèng x· héi .ChuyÓn hµng ho¸ thµnh tiÒn tÖ ,thùc hiÖn gi¸ trÞ hµng ho¸ .
gi÷ ®-îc ch÷ tÝn cña doanh nghiÖp trªn thÞ tr-êng ,¶nh h-ëng trùc tiÕp ®Õn
niÒm tin vµ kh¶ n¨ng t¸i t¹o nhu cÇu cña ng-êi tiªu dïng trªn thÞ tr-êng .
Do vËy ,cßn thÞ tr-êng míi cßn s¶n xuÊt ,nÕu mÊt thÞ tr-êng th× s¶n xuÊt
kinh doanh bÞ ®×nh trÖ . ThÞ tr-êng ph¸ vì danh giíi s¶n xuÊt tù nhiªn ,tù
cung tù cÊp ,tù tóc ®Ó t¹o thµnh thÓ thèng nhÊt trong toµn bé nÒn kinh tÕ
quèc d©n . Qua trao ®æi mua b¸n gi÷a c¸c vïng sÏ biÕn kiÓu tæ chøc khÐp
kÝn thµnh c¸c vïng chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt hµng ho¸ liªn hÖ mËt thiÕt víi
nhau . ChuyÓn nÒn kinh tÕ tù nhiªn sang nÒn kinh tÕ hµng ho¸ .
ThÞ tr-êng h-íng dÉn s¶n xuÊt kinh doanh ,c¸c nhµ s¶n xuÊt kinh
doang sÏ c¨n cø vµo kÕt qu¶ ®iÒu tra nhu cÇu tiªu dïng cña thÞ tr-êng . C¨n
cø vµo cung-cÇu ,gi¸ c¶ thÞ tr-êng ®Ó ho¹ch ®Þnh môc tiªu ,chiÕn l-îc kinh
doanh cña doanh nghiÖp . §Ó x©y dùng kÕ ho¹ch, chÝnh s¸ch ®óng ®¾n
tr-íc khi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh.ThÞ tr-êng gióp cho c¸c
doanh nghiÖp ®¸nh gi¸ ®-îc thùc lùc cña ®èi thñ c¹nh tranh ®Ó tõ ®ã cã
nh÷ng chiÕn l-îc cho phï hîp. ThÞ tr-êng giup cho doanh nghiÖp sö dông
®óng ®¾n vµ tiÕt kiÖm nh÷ng nguån lùc lao ®éng ®Ó kinh doanh cã hiÖu qu¶
cao.ThÞ tr-êng lµ n¬i kiÓm nghiÖm s¶n phÈm, hµng ho¸ s¶n xuÊt vµ kinh
doanh. ThÞ tr-êng còng ph¶n ¸nh t×nh h×nh s¶n xuÊt;Nh×n vµo thÞ tr-êng ta
cã thÓ thÊy ®-îc tèc ®é vµ tr×nh ®é cña lùc l-îng s¶n xuÊt trong thêi kú
®ã.ThÞ tr-êng cßn cã thÓ chøng minh tÝnh ®óng ®¾n, khoa häc cña c¸c chñ
tr-¬ng, chÝnh s¸ch vµ biÖn ph¸p ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®¶ng vµ nhµ n-íc.
4-Chøc n¨ng cña thÞ tr-êng trong doanh nghiÖp kinh doanh th-¬ng
m¹i:
5
Chøc n¨ng cña thÞ tr-êng lµ nh÷ng t¸c ®éng kh¸ch quan vèn cã cña
nã tíi qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt vµ tíi ®êi sèng kinh tÕ x· héi, vËy thÞ tr-êng cã
bèn chøc n¨ng sau:
*Chøc n¨ng thõa nhËn:
BÊt cø mét doanh nghiÖp nµo s¶n xuÊt ra s¶n phÈm hay dÞch vô kh«ng
ph¶i chØ ®Ó tho¶ m·n nhu cÇu cña hä, mµ ®Ó tho¶ m·n nhu cÇu cña thÞ
tr-êng.Nh÷ng hµng ho¸, dÞch vô b¸n ra ®-îc th«ng qua chøc n¨ng thõa
nhËn cña thÞ tr-êng, cßn c¸c lo¹i hµng ho¸, dÞch vô kh«ng ®¸p øng ®-îc
®Çy ®ñ nhu cÇu cña kh¸ch hµng kh«ng tiªu thô ®-îc tøc lµ thÞ tr-êng kh«ng
thõa nhËn chóng .Muèn ®-îc thÞ tr-êng thõa nhËn th× hµng ho¸ ®ã ph¶i phï
hîp víi yªu cÇu thùc tiÔn cña ng-êi tiªu dïng vÒ chÊt l-îng, sè l-îng ®óng
®ñ, mÉu m· phong phó hÊp dÉn ,gi¸ c¶ ph¶i ch¨ng vµ kh¶ n¨ng thanh to¸n
ph¶i phï hîp víi møc thu nhËp cña ®¹i ®a sè kh¸ch hµng ®ang cã nhu cÇu
vµ cßn ph¶i cã c¶ nghÖ thuËt b¸n hµng .VËy c«ng viÖc ®Çu tiªn ®èi víi c¸c
doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong thÞ tr-êng hiÖn nay ph¶i nghiªn c-ó kü vÒ thÞ
tr-êng, n¾m râ ®-îc nhu cÇu cña thÞ tr-êng, hµng ho¸ ph¶i ®-îc ®em ra
b¸n thö. NÕu ®-îc míi b¸n, hay s¶n xuÊt ®ång lo¹t th× míi ®¶m b¶o ®-îc
hiÖu qu¶ trong s¶n xuÊt kinh doanh.
*Chøc n¨ng thùc hiÖn:
Chøc n¨ng thùc hiÖn ®-îc thÓ hiÖn ë chç thÞ tr-êng lµ n¬i diÔn ra c¸c
hµnh vi trao ®æi, mua b¸n, thÓ hiÖn ®-îc gi¸ trÞ sö dông cña hµng ho¸, thÓ
hiÖn c¸c tÝnh chÊt ,®Æc tr-ng khi sö dông hµng ho¸ ®¸p øng nhu cÇu cña
kh¸ch hµng. Thùc hiÖn tæng sè cung vµ tæng sè cÇu trªn thÞ tr-êng, thùc
hiÖn cung –cÇu cña tõng lo¹i hµng, nhãm hµng. Thùc hiÖn c©n b»ng cung
–cÇu hµng ho¸…Th«ng qua chøc n¨ng thùc hiÖn cña thÞ tr-êng mµ tÊt c¶
c¸c lo¹i hµng ho¸ h×nh thµnh nªn gi¸ trÞ trao ®æi cña m×nh, lµm c¬ së cho sù
ph©n phèi c¸c nguån lùc.
*Chøc n¨ng ®iÒu tiÕt kÝch thÝch:
6
ThÞ tr-êng vèn cã nh÷ng quy luËt vµ ho¹t ®éng riªng cña nã.C¸c quy
luËt vµ c¬ chÕ vËn hµnh ®ã ®-îc thÞ tr-êng thùc hiÖn lµ chøc n¨ng ®iÒu tiÕt
vµ kÝch thÝch th«ng qua sù c¹nh tranh vèn cã gi÷a c¸c nghµnh ,mµ ®Æc biÖt
ngay ng¾t cña cïng mét nghµng thÞ tr-êng ®iÒu tiÕt ®-îc sù chuyÓn vèn tõ
c¸c nghµng cã lîi nhuËn thÊp sang c¸c nghµnh cã lîi nhu©n cao,nhê ®ã mét
sè lo¹i s¶n phÈm bÞ gi¶m vÒ sè l-îng s¶n xuÊt.ChÝnh sù vËn ®éng nµy t¹o
nªn sù c©n b»ng cung –cÇu hµng ho¸, dÞch vô tren thÞ tr-êng .V× vËy c¸c
doanh nghiÖp muèn thµnh c«ng trªn thÞ tr-êng th× hä ph¶i sö dông triÖt ®Ó
nh÷ng lîi thÕ vµ c¬ héi cña m×nh, nh-ng ®ång thêi ph¶i tÝnh to¸n kü vÒ c¸c
kho¶n chi phÝ ®Ó cã thÓ thu ®-îc lîi nhuËn siªu ngh¹ch.
*Chøc n¨ng th«ng tin:
Th«ng tin vÒ thÞ tr-êng cã vai trß rÊt quan träng ®èi víi qu¶n lý vÜ m«
vµ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp kinh doanh th-¬ng m¹i .ViÖc thu
thËp th«ng tin vµ xö lý th«ng tin cã ®é chinh x¸c cao bao nhiªu th× cµng tèt
cho doanh nghiÖp bÊy nhiªu, viÖc ra c¸c quyÕt ®Þnh, chÝnh s¸ch ,chiÕn l-îc
cña doanh nghiÖp ®¹t hiÖu qu¶ cµng cao. NÕu kh«ng cã th«ng tin thÞ tr-êng
th× kh«ng thÓ ra quyÕt ®Þnh, nÕu ra quyÕt ®Þnh th× sÏ g©y ra nh÷ng sai lÇm
khñng khiÕp, cã thÓ dÉn ®Õn thua lç ,gi¶i thÓ hay ph¸ s¶n doanh nghiÖp.
Th«ng tin thÞ tr-êng t-¬ng ®èi phong phó vµ ®a d¹ng vÒ tæng cung, tæng
cÇu, gi¸ c¶, c¬ cÊu cung cÇu vµ h-íng ph¸t triÓn cña c¸c lo¹i hµng ho¸, dÞch
vô trªn thÞ tr-êng. VËy doanh nghiÖp muèn ph¸t triÓn thÞ tr-êng th× ph¶i cã
méi ®éi ngò nh÷ng nhµ Marketing giái míi cã thÓ n¾m b¾t, ph©n tÝch
th«ng tin thÞ tr-êng chÝnh x¸c ®¶m b¶o sù ph¸t triÓn thÞ tr-êng hiÖn t¹i vµ
t-¬ng lai cña doanh nghiÖp.
II-Néi dung ph¸t triÓn thÞ tr-êng ë doanh nghiÖp
th-¬ng m¹i:
1-Nghiªn cøu thÞ tr-êng cña doanh nghiÖp ë tÇm vÜ m«:
7
Nghiªn cøu vÜ m« nh»m t×m ra nh÷ng nh©n tè h×nh thµnh vµ cã t¸c
®éng m¹nh ®Õn thÞ tr-êng ®Ó t×m thÊy nh÷ng nhu cÇu trªn thÞ tr-êng víi
quy m« khu vùc réng trªn toµn x· héi.
*M«i tr-êng kinh tÕ:
§-îc ph¶n ¸nh qua t×nh h×nh ph¸t triÓn vµ tèc ®é t¨ng tr-ëng kinh tÕ
chung vÒ c¬ cÊu nghµnh kinh tÕ, c¬ cÊu vïng.T×nh h×nh ®ã cã thÓ t¹o nªn
tÝnh hÊp dÉn vÒ thÞ tr-êng vµ søc mua kh¸c nhau ®èi víi c¸c thÞ tr-êng
kh¸c nhau.Søc mua cña thÞ tr-êng chÝnh lµ ph¶i dùa vµo møc thu nhËp hiÖn
t¹i cña b¶n th©n kh¸ch hµng, gi¸ c¶ cña hµng ho¸ còng ¶nh h-ëng tíi søc
mua, tû lÖ thÊt nghiÖp, tû lÖ l¹m ph¸t, l·i suÊt vay tÝn dông ®Òu ¶nh h-ëng
tíi tiªu dïng cña thÞ tr-êng. M«i tr-êng kinh tÕ cïng ¶nh h-ëng tíi c¬ cÊu
chi tiªu cña ng-êi tiªu dïng. Nh÷ng ng-êi thuéc tÇng líp th-îng l-u
th-êng lµ thÞ tr-êng tiªu thô c¸c mÆt hµng xa xØ, vµ ng-îc l¹i tÇng líp h¹
l-u trong x· héi lµ thÞ tr-êng c¸c mÆt hµng tiªu dïng thiÕt yÕu.
*M«i tr-êng nh©n khÈu:
Lµ m«i tr-êng bµn vÒ mËt ®é d©n sè, sè l-îng ph©n bè d©n c-, tr×nh
®é häc vÊn.ThÞ tr-êng vèn do con ng-êi hîp thµnh .Môc tiªu ho¹t ®éng s¶n
xuÊt kinh doanh còng xuÊt ph¸t tõ nhu cÇu cña con ng-êi, nh»m phôc vô
con ng-êi vµ h-íng tíi nhu cÇu cña con ng-êi. Quy m« vµ tåc ®é t¨ng d©n
sè ph¶n ¸nh trùc tiÒp quy m« nhu cÇu thÞ tr-êng hiÖn t¹i vµ trong t-¬ng lai
,vµ nã còng thÓ hiÖn sù ph¸t triÓn hay suy tho¸i cña thÞ tr-êng. D©n sè kÐo
theo nhu cÇu cña con ng-êi, d©n sè t¨ng th× nhu cÇu t¨ng dÉn tíi thÞ tr-êng
còng ph¸t triÓn víi søc mua kh¸ lín, nh-ng nÕu søc mua gi¶m sót th× thÞ
tr-êng còng bÞ thu hÑp. khi t×m hiÓu vÒ m«i tr-êng nh©n khÈu còng cÇn
quan t©m ®Õn sù thay ®æi vÒ c¬ cÊu gia ®×nh , phong tôc tËp qu¸n .Lèi sèng
còng t¸c ®éng ®Õn nhu cÇu mua s¾m tõng lo¹i mÆt hµng.
*M«i tr-êng tù nhiªn:
8
M«i tr-êng tù nhiªn bao gåm hÖ thèng c¸c yÕu tètù nhiªn nh-: §Êt
®ai, tµi nguyªn thiªn nhiªn…Nã ¶nh h-ëng nhiÒu mÆt c¾c nguån nguyªn
vËt liÖu ®Çu vµo cÇn thiÕt cho c¸c doanh nghiÖp vµ do vËy chóng cã thÓ
g©y biÕn ®éng lín trªn thÞ tr-êng.
Sù thiÕu hôt tµi nguyªn cho s¶n xuÊt c«ng nghiÖp b¾t buéc c¸c nhµ
s¶n xuÊt ph¶i nghiªn c-ó nguån nhiªn liÖu ®Ó thay thÕ ®Ó ®¸p øng cho sù
ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ nãi chung .
Trong viÖc ph¸t triÓn c«ng nghiÖp hÇu nh- bao giê còng g©y tæn h¹i
cho m«i tr-êng. C¸c chÊt th¶i c«ng nghiÖp (r¾n, láng, khÝ ) vµ c¶ nh÷ng
chÊt th¶i kh«ng thÓ t¸i chÕ lµm « nhiÔm m«i tr-êng tù nhiªn ¶nh h-ëng
kh«ng tèt tíi sù ph¸t triÓn kinh tÕ. Ngµy nay ý thøc b¶o vÖ m«i tr-êng cña
x· héi ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i t¹o ra c¸c s¶n phÈm cã ®é an toµn cao
, kh«ng « nhiÔm m«i tr-êng dÉn tíi viÖc thÞ tr-êng c«ng nghÖ sö lý
c¸cchÊt th¶i c«ng nghiÖp ®-îc më réng vµ ngµy cµng ph¸t triÓn.
* M«i tr-êng c«ng nghÖ:
Do sù ph¸t triÓn cña khoa häc kû thuËt t¹o ra mét nÒn c«ng nghiÖp
tiªn tiÕn , lµm cho nÒn kinh tÕ t¨ng tr-ëng nhanh , ®Æc biÖt lµ nh÷ng ph¸t
minh s¸ng t¹o, s¸ng chÕ, c¸c thµnh tùu khoa häc ®-îc øng dông vµ cã thÓ
lµm thay ®æi nhu cÇu lµm cho thÞ tr-êng ngµy cµng sinh ®éng . M«i tr-êng
c«ng nghÖ g©y t¸c ®éng m¹nh mÏ tíi søc s¸ng t¹o s¶n phÈm vµ c¬ héi t×m
kiÕm thÞ tr-êng míi. Sù c¹nh tranh vÒ kü thuËt c«ng nghÖ míi kh«ng chØ
cho phÐp c¸c doanh nghiÖp dµnh th¾ng lîi mµ conf thay ®æi b¶n chÊt cña
qu¸ tr×nh c¹nh tranh. Khi ¸p dông khoa häc kü thuËt vµo s¶n xuÊt lao ®éng
sÏ thay ®æi rÊt nhiÒu. Do vËy c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i n¾mm b¾t vµ hiÓu
râ ®-îc b¶n chÊt cña nh÷ng thay ®æi trong m«i tr-êng c«ng nghÖ. Cïng
nhiÒu ph-¬ng thøc kh¸c nhau mµ mét c«ng nghÖ míi cã thÓ phôc vô cho
nhu cÇu con ng-êi.
*M«i tr-êng chÝnh trÞ:
9
M«i tr-êng chÝnh trÞ bao gåm hÖ thèng luËt ph¸p, c¸c c«ng cô chÝnh
s¸ch cña nhµ n-íc, chÕ ®é ®iÒu hµnh qu¶n lý cña chÝnh phñ. TÊt c¶ ®Òu t¸c
®éng ®Õn thÞ tr-êng th«ng qua sù khuyÕn khÝch hay h¹n chÕ c¸c doanh
nghiÖp tham gia vµo thÞ tr-êng . hÖ thèng luËt ph¸p ngµy cµng hoµn chØnh
vµ ®Çy ®ñ sÏ t¹o thuËn lîi cho sù ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ, nhµ n-íc ngµy cµng
x©y dùng c¸c bé luËt míi, ®iÒu chØnh söa ®æi nh÷ng ®iÒu kh«ng hîp ph¸p
t¹o ra hµnh lang th«ng tho¸ng trong s¶n xuÊt kinh doanh ®èi víi c¸c doanh
nghiÖp. Nã b¶o vÖ lîi Ých doanh nghiÖp tr-íc sù c¹nh tranh kh«ng lµnh
m¹nh, b¶o vÖ cho ng-êi tiªu dïng tr-íc nh÷ng viÖc lµm gian dèi nh- s¶n
xuÊt hµng ho¸ kÐm chÊt l-îng, qu¶ng c¸o kh«ng ®óng sù thËt, ®¸nh lõa
kh¸ch hµng b»ng thñ ®o¹n bao b× nh·n gãi vµ møc gi¸ c¶ ,b¶o vÖ lîi Ých tèi
cao cña x· héi, chèng l¹i sù léng hµnh cña c¸c nhµ s¶n xuÊt. M«i tr-êng
chÝnh trÞ ¶nh h-ëng rÊt lín tíi thÞ tr-êng vµ gãp phÇn lµnh m¹nh ho¸ thÞ
tr-êng. HÖ thèng c«ng cô kh¸c nh- tµi chÝnh, tÝn dông ,ng©n hµng, chÝnh
s¸ch cho vay, tû lÖ l·i suÊt ®-îc ¸p dông cho tõng tr-êng hîp kh¸c nhau
gióp cho nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn. §Æc biÑt hç trî cho nÒn kinh tÕ chËm ph¸t
triÓn vµ ®Çu t- ph¸t triÓn trong n-íc nh»m æn ®ÞnhthÞ tr-êng trong n-íc.
*M«i tr-¬ng v¨n ho¸ x· héi :
M«i tr-êng v¨n ho¸ x· héi bao gåm c¸c nh©n tè ®a d¹ng nh- phong
tôc tËp qu¸n, c¸c hµnh vi chuÈn mùc, c¸c gi¸ trÞ v¨n ho¸ truyÒn thèng, th¸i
®é,thÞ hiÕu,thãi quen , ®Þnh h-ính tiªu dïng cña mçi d©n téc. C¸c gi¸ trÞ
v¨n ho¸ truyÒn thèng khã thay ®æi t¸c ®éng m¹nh mÏ tíi th¸i ®é, hµnh vi
tiªu dïng cña c¸ nh©n , nhãm ng-êi. Tuy nhiªn nh÷ng gi¸ trÞ v¨n ho¸ mang
tÝnh thø ph¸t th× dÔ thay ®æi h¬n vµ sÏ t¹o ra c¬ héi thÞ tr-êng hay khuynh
h-íng tiªu dïng míi . Do vËy c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i chó ý thÝch ®¸ng
tíi yÕu tè v¨n ho¸ tr-íc khi tiÕn hµnh x©m nhËp hay ph¸t triÓn thÞ tr-êng
nµo ®ã . Ngµy nay ®Æc tr-ng m«i tr-êng v¨n ho¸ ë n-íc ta ®ang thay ®æi
theo xu h-íng t«n träng c¸c gi¸ trÞ truyÒn thèng cña d©n téc, ®ång thêi
10
mong muèn tho¶ m·n nhu cÇu vµ cã kh¶ n¨ng thanh to¸n d-íi thu nhËp cña
hä .
2-Nghiªn cøu chi tiÕt thÞ tr-êng cña doanh nghiÖp :
Thùc tÕ cho thÊy , khi chuyÓn sang kinh tÕ thÞ tr-êng c¸c doanh
nghiÖp ph¶i tù ho¹ch to¸n lç l·i , kh«ng cßn ®-îc bao cÊp nh- tr-íc n÷a .
Cho nªn c¸c doanh nghiÖp ®Òu ph¶i lÊy thÞ tr-êng lµm m«i tr-êng sèng cña
m×nh , ®©y lµ quan ®iÓm ®óng ®¾n c¸c doanh nghiÖp cÇn ®-îc ph¸t huy.
Môc tiªu nghiªn cøu thÞ tr-êng cña c¸c doanh nghiÖp cßn ®¬n gi¶n nªn thu
thËp th«ng tin vµ t×m kiÕm th«ng tin nh- cung – cÇu , gi¸ c¶…Cña hµng
ho¸ cßn kÐm . Nh÷ng th«ng tin thu ®-îc chñ yÕu lµ qua nh©n viªn b¸n hµng
, do ®ã ch-a ph¶n ¸nh ®-îc toµn bé thÞ tr-êng mµ chØ ph¶n ¸nh thÞ tr-êng
riªng cña doanh nghiÖp , ®iÒu nµy kh«ng cã lîi cho chiÕn l-îc kinh doanh
l©u dµi.
Nh×n chung ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp trong nh÷ng
n¨m võa qua th× so víi c¸c doanh nghiÖp nhµ n-íc , doang nghiÖp t- nh©n,
c«ng ty cæ phÇn nhanh nhËy vµ thÝch øng kÞch thêi h¬n so víi sù vËn ®éng
cña thÞ tr-êng , kÕt qu¶ kinh doanh ®¹t ®-îc kh«ng cao h¬n nh-ng nãi
chung thÝ chi phÝ cho nghiªn cøu thÞ tr-êng cßn ch-a ®-îc hîp lý . §Æc biÖt
lµ c¸c doanh nghiÖp , bé phËn nghiªn cøu cßn thiÕu c¸n bé Marketing
chuyªn nghiÖp hoÆc nghiªn cøu thÞ tr-êng cßn ch-a khoa häc , x©m nhËp
vµ më réng thÞ tr-êng trong n-íc vµ n-íc ngoµi cßn yÕu , mµ chØ coi c¸c
kh¸ch hµng truyÒn thèng , c¸c b¹n hµng l©u n¨m lµ thÞ tr-êng môc tiªu . Tõ
®ã dÉn ®Õn kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh ®¹t hiÖu qu¶ thÊp . Do ®ã doanh
nghiÖp cÇn ®Çu t- cho nghiªn cøu thÞ tr-êng cña doanh nghiÖp mét c¸nh
thÝch ®¸ng, kh«ng nªn cho r»ng vèn Ýt kh«ng cã kh¶ n¨ng ®Çu t- v× hiÖu
qu¶ mang l¹i tõ viÖc ®Çu t- nµy lµ rÊt lín .
*ThÞ phÇn thÞ tr-êng cña doanh nghiÖp trªn thÞ tr-êng .
11
HiÖn nay chóng ta ®ang thùc hiÖn chÝnh s¸ch më cöa th× hµng ho¸
n-íc ngoµi ®· x©m nhËp vµo thÞ tr-êng trong n-íc rÊt ®a d¹ng vµ phong
phó lµm t¨ng kh¶ n¨ng lùa chän cña ng-êi tiªu dïng ë cïng mét thÞ tr-êng
lµm t¨ng tÝnh c¹nh tranh ®èi víi c¸c doanh nghiÖp trong n-íc . C¸c doanh
nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh trong n-íc ®ang cã hµng ho¸ tiªu dïng trªn thÞ
tr-êng trong n-íc. XÐt thÞ tr-êng môc tiªu cña doanh nghiÖp trong mét khu
vùc ®Þa lý nhÊt ®Þnh th× thÞ phÇn thÞ tr-êng cña doanh nghiÖp lµ khèi l-îng
hµng ho¸ cña doanh nghiÖp ®-îc tiªu thô trªn thÞ tr-êng , chiÕm bao nhiªu
% tæng sè hµng ho¸ tiªu thô trªn thÞ tr-êng . §Ó doanh nghiÖp ph¸t triÓn th×
hä ph¶i ho¹ch ®Þnh ®-êng lèi ph¸t triÓn thÞ tr-êng nh»m t¨ng thÞ phÇn cña
m×nh trªn thÞ tr-êng b»ng nhiÒu c¸ch nh-; qu¶ng c¸o , giíi thiÖu s¶n phÈm
, b¸n hµng trùc tiÕp , khuyÕn m¹i …§ång thêi tiÕn hµnh c¶i tiÕn s¶n phÈm
®Ó ®¸p øng kÞp thêi nh÷ng nhu cÇu vµ nguyÖn väng cña ng-êi tiªu dïng .
*ChÊt l-îng hµng ho¸ cña doanh nghiÖp :
Trªn thÞ tr-êng hiÖn nay th× chÊt l-îng hµng ho¸ lu«n lµ yÕu tè hµng
®Çu ®Ó ng-êi tiªu dïng quan t©m . VËy doanh nghiÖp ®Þnh h-íng vµo viÖc
coi chÊt l-îng hµng ho¸ lµ môc tiªu hµng ®Çu ®Ó s¶n xuÊt kinh doanh th×
míi thu ®-îc lîi nhuËn tèi ®a . Cßn doanh nghiÖp nµo chØ h-íng vµo lîi
nhuËn coi chÊt l-îng hµng ho¸ lµ biÖn ph¸p nhÊt thêi sÏ bÞ thÊt b¹i trong
kinh doanh . Môc ®ich kinh doanh v× ng-êi tiªu dïng , kh«ng lÊy ng-êi
tiªu dïng lµm ph-¬ng tiÖn kinh doanh , quan ®iÓm nµy xuÊt ph¸t tõ nguyªn
t¾c kinh doanh kh«ng ®Þnh h-íng vµo ng-êi s¶n xuÊt mµ ph¶i ®Þnh h-íng
vµo ng-êi tiªu dïng . Trªn thÞ tr-êng cã rÊt nhiÒu sÈn phÈm nªn doanh
nghiÖp chÞu chi phèi cña quy luËt c¹nh tranh . VËy muèn hµng ho¸ cã tÝnh
c¹nh tranh cao th× hµng ho¸®ã ph¶i tho¶ m·n nhu cÇu tiªu dïng, nhu cÇu x·
héi . Khoa häc ngµy cµng ph¸t triÓn, nã thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn, thu
nhËp cña ng-êi tiªu dïng ngµy cµng cao , dÉn tíi nhu cÇu cao h¬n, ®ßi hái
hµng ho¸ ph¶i ®a d¹ng h¬n vµ hä còng ®ßi hái rÊt nghiªm kh¾c tíi chÊt
12
l-îng hµng ho¸ . H¬n n÷a thÞ tr-êng lµ n¬i ph©n phèi-vËn ®éng hµng ho¸
,kiÓm tra chÊt l-îng hµng ho¸ , b¾t buéc c¸c doanh nghiÖp ph¶i h¹ thÊp tèi
®a hao hôt chÊt l-îng . Doanh nghiÖp cßn ph¶i ph©n lo¹i , chØnh lý , bao
gãi lÎ , ®Þnh l-îng , lµm trßn bé…§Ó hµng ho¸ phï hîp nhÊt víi kÕt cÊu
mua hµnh cña kh¸ch hµng . Bëi v× trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng chÝnh kh¸ch
hµng míi lµ ng-êi quyÕt ®Þnh chÊt l-îng hµng ho¸ , thÞ tr-êng gãp phÇn c¶i
thiÖn n©ng cao chÊt l-îng tiªu dïng hµng ho¸
*Gi¸ c¶ thÞ tr-êng :
Gi¸ c¶ thÞ tr-êng lµ h×nh thøc biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña gi¸ trÞ thÞ
tr-êng . Gi¸ thÞ tr-êng lµ møc gi¸ tån t¹i trªn thÞ tr-êng , ®ã lµ gi¸ mµ
ng-êi b¸n thùc nhËn ®-îc tõ hµng ho¸ cña m×nh vµ ng-êi mua thùc tr¶ cho
hµng ho¸ nhËn ®-îc .
Gi¸ chuÈn lµ méi quan niÖm cã tÝnh chÊt lý thuyÕt ®Ó ph¶n ¸nh mø
gi¸ t¹i ®iÓm c©n b»ng cña hai ®-êng cong cung vµ cÇu thÞ tr-êng cã xu
h-íng tiÖm cËn nã .
Gi¸ thÞ tr-êng ®-îc t¹o nªn bëi bèn yÕu tè :
-Gi¸ trÞ c¸ biÖt hµng ho¸ .
-T¸c ®éng cña quan hÖ cung-cÇu hµng ho¸
-Gi¸ trÞ ®ång tiÒn
-C¹nh tranh
§iÒu ®ã cho thÊy ®øng trªn gi¸c ®é x· héi mµ xÐt th× tr¹ng th¸i tèi -u
t-¬ng quan vÒ cung-cÇu lµ sù c©n b»ng , c©n ®èi , sù phï hîp cña chóng vÒ
sè l-îng c¬ cÊu mÆt hµng trong kh«ng gian . C©n ®èi cung-cÇu lµ ®Æc tÝnh
chung nhÊt cho tÊt c¶ c¸c ph-¬ng thøc s¶n xuÊt , kinh doanh ph¶i n¨ng
®éng , ®¸p øng kÞp thêi nh÷ng t×nh huèng cña kinh tÕ thÞ tr-êng .
* MÉu m· hµng ho¸ cña doanh nghiÖp víi thÞ tr-êng :
MÉu m· hµng ho¸ lµ nh»m ph©n biÖt hµng ho¸ cña doanh nghiÖp v¬Ý
hµng ho¸ cña doanh nghiÖp kh¸c chñ yÕu lµ chÊt l-îng hµng ho¸ . MÉu m·
13
tèt ®-îc lùa chän sÏ mang l¹i méi sè l¬i Ých . Nã cã thÓ t¹o ra méi mÆt
hµng mang h×nh ¶nh doanh nghiÖp so víi c¸c ®èi thñ c¹nh tranh ®¬n ®iÖu ,
tõ ®ã mang l¹i mét chu kú t¸i ®Þnh vÞ cho mÆt hµng . S¶n phÈm trong giai
®o¹n chÝn muåi cña chu kú sèng . MÆt kh¸c mét mÉu m· tèt cßn t¹o ®iÒu
kiÖn giao tiÕp gi¸ víi kh¸ch hµng vµ kÝch thÝch lùa chän , mua dÔ dµng h¬n
. Doanh nghiÖp cÇn nghiªn cøu , n¾m b¾t vµ so s¸nh hiÖu lùc cña mÉu m·
kh¸c nhau ®Õn hiÖu n¨ng Maketing cña mÆt hµng ®Ó cã c¬ së ®¸nh gi¸ , lùa
chän vµ th«ng tin ng-îc víi c«ng ty s¶n xuÊt trong c¶i tiÕn vµ ®æi míi
phong c¸ch mÉu m· mÆt hµng .
iii – C¸c nh©n tè ¶nh h-ëng vµ c¸c chØ tiªu ®¸nh
gi¸ t×nh h×nh ph¸t triÓn thÞ tr-êng cña doanh
nghiÖp:
1 – C¸c nh©n tè ¶nh h-ëng ®Õn thÞ tr-êng cña doanh nghiÖp :
* Søc mua cña kh¸ch hµng trªn thÞ tr-êng :
Nhu cÇu tiªu dïng rÊt phong phó vµ ®a d¹ng , nã kh«ng ngõng t¨ng
lªn c¶ vÒ sè l-îng vµ chÊt l-îng .
ChÝnh tÝnh phong phó vµ ®a d¹ng cña ng-êi tiªu dïng trªn thÞ tr-êng ,
nhu cÇu thÞ tr-êng lµ nhu cÇu cã søc mua cña ng-êi tiªu dïng vÒ mét lo¹i
hµng ho¸ nµo ®ã mµ ng-¬× tiªu dïng ®· s½n sµng mua hoÆc sÏ mua . Søc
mua tiªu dïng phô thuéc vµo thu nhËp cña mäi tÇng líp d©n c- , ®©y chÝnh
lµ nhu cÇu tiªu dïng cã kh¶ n¨ng thanh to¸n . Do ®ã thu nhËp cña ng-êi
tiªu dïng t¨ng th× søc mua t¨ng vµ ng-îc thu nhËp cña ng-êi tiªu dïng
gi¶m th× søc mua gi¶m . VËy søc mua cã ¶nh h-ëng ®Õn quyÕt ®Þnh nhu
cÇu tiªu dïng cña thÞ tr-êng .
§Æc ®iÓm mua hµng: Trong x· héi cã sù ph©n chia giÇu nghÌo , trªn
thÞ tr-êng th× kh¸ch hµng cã thÓ lµ tæ chøc hoÆc c¸ nh©n , hä còng cã thu
nhËp kh¸c nhau dÉn ®Õn kh¶ n¨ng thanh to¸n kh¸c nhau nªn hä cã nhu cÇu
14
sö dông hµng ho¸ kh¸c nhau .Nh÷ng kh¸ch hµng cã thu nhËp cao th-êng sö
dông hµng cã chÊt l-îng cao cßn kh¸ch hµng cã thu nhËp thÊp hä th-êng
tiªu dïng hµng ho¸ thiÕt yÕu cho cuéc sèng.
Doanh nghiÖp cÇn n¾m ch¾c nhu cÇu tiªu dïng cña x· héi ®Ó ph¸t
triÓn thÞ tr-êng cña m×nh b»ng c¸ch ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm trong ho¹t ®éng
s¶n xuÊt kinh doanh ®Ó ®¸p øng ®-îc nhu cÇu cña moÞ tÇng líp tiªu dïng
trªn thÞ tr-êng.
*Nh©n tè thuéc vÒ b¶n th©n doanh nghiÖp :
NhiÖm vô c¬ b¶n cña doanh nghiÖp lµ tho¶ m·n tèt nhÊt nhu cÇu vÒ
tiªu dïng hµng ho¸ cña thÞ tr-êng , c«ng viÖc nµy thµnh c«ng hay kh«ng
phô thuéc vµo chÝnh s¸ch vµ ®Þnh h-íng ph¸t triÓn do ban l·nh ®¹o doanh
nghiÖp v¹ch ra . tuú thuéc vµo tõng giai ®o¹n cô thÓ , tõng thùc tr¹ng kinh
doanh cña mçi doanh nghiÖp mµ hä cã nh÷ng kÕ ho¹c ng¾n h¹n , trung h¹n
hay dµi h¹n . §èi víi mét doanh nghiÖp muèn ®øng v÷ng trªn thÞ tr-êng
th× bé phËn l·nh ®¹o ph¶i ®-a ra c¸c môc tiªu , chiÕn l-îc , ph-¬ng ch©m
vµ quyÕt ®Þnh trªn cá së lîi Ých chung cña tËp thÓ vµ chóng ph¶i chøa ®ùng
trong ®ã thÕ m¹nh tæng hîp cña mäi bé phËn , phßng ban trong doanh
nghiÖp .
*C¸c ®èi thñ c¹nh tranh cña doanh nghiÖp :
C¹nh tranh lµ quy luËt cña nÒn kinh tÕ , mçi quyÕt ®Þnh cña ®èi thñ
c¹nh tranh ®Òu ¶nh h-ëng ®Õn thÞ tr-êng nãi chung vµ ®Õn doanh nghiÖp
nãi riªng . NhiÒu doanh nghiÖp cø lÇm t-ëng ng-êi tiªu dïng cã nhu cÇu vÒ
gi¸ trÞ hµng ho¸ cña m×nh , nh-ng vÒ b¶n chÊt lµ hä cÇn gi¸ trÞ sö dông
hµng ho¸ ®ã . Trªn thÞ tr-êng cã rÊt nhiÒu s¶n phÈm thay thÕ cho hä lùa
chän , ®«i khi c¸c nhu cÇu nµy bÞ triÖt tiªu nhau ; sù thµnh c«ng cña doanh
nghiÖp nµy l¹i chÝnh lµ thÊt b¹i cña doanh nghiÖp kh¸c , sù ph¸t triÓn thÞ
tr-êng cña doanh nghiÖp nµy l¹i chÝnh lµ sù thu hÑp thÞ tr-êng cña doanh
15
nghiÖp kia . V× vËy mäi quyÕt ®Þnh cña doanh nghiÖp kh«ng thÓ bá qua yÕu
tè c¹nh tranh .
2 – C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ sù ph¸t triÓn thÞ tr-êng cña doanh nghiÖp:
*Nhãm chØ tiªu ®Þnh l-îng:
-Tèc ®é t¨ng tr-ëng l-îng hµng ho¸ tiªu thô vµ doanh thu b¸n hµng cña
doanh nghiÖp :§©y lµ hai nh©n tè biÓu hiÖn sù ph¸t triÓn thÞ tr-êng cña
doanh nghiÖp.
Doanh thu b¸n hµng cña doanh nghiÖp lµ kho¶n tiÒn mµ doanh nghiÖp
cã ®-îc do tiªu thô hµng ho¸ :
Trong ®ã:
Nh- vËy doanh thu chôi ¶nh h-ëng cña hai nh©n tè; gi¸ b¸n cña tõng
mÆt hµng vµ s¶n l-îng tiªu thô mÆt hµng ®ã . Trong hai nh©n tè nµy th×
nh©n tè thø hai ®-îc coi lµ chØ tiªu ph¸t triÓn thÞ tr-êng . NÕu doanh thu
t¨ng kh«ng ph¶i do s¶n l-îng t¨ng mµ do gi¸ b¸n t¨ng th× ®ã kh«ng ph¶i lµ
ph¸t triÓn thÞ tr-êng . Tèc ®é t¨ng s¶n l-îng , doanh thu cña doanh nghiÖp
qua c¸c thêi kú thÓ hiÖn quy m« thÞ tr-êng cña doanh nghiÖp bÞ thu hÑp hay
më ®-îc réng . Tuy nhiªn nã còng ch-a thÓ ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c kh¶ n¨ng
ph¸t triÓn thi tr-êng cña doanh nghiÖp . §Ó ®¸nh gi¸ ®-îc kh¶ n¨ng ph¸t
triÓn thÞ tr-êng cña doanh nghiÖp , chóng ta cßn ph¶i dùa trªn c¸c chØ tiªu
®Þnh tÝnh kh¸c .
-ThÞ phÇn cña doamh nghiÖp :
ThÞ phÇn lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh phÇn thÞ tr-êng doanh nghiÖp chiÕm
lÜnh ®-îc trong tæng sè thÞ tr-êng cung øng hµng fo¸ ®ã . §©y lµ chØ tiªu
ph¶n ¸nh chÝnh x¸c viÖt ph¸t triÓn thi tr-êng cña doanh nghiÖp . §Ó tÝnh
®-îc chØ tiªu nµy doanh nghiÖp ph¶i tÝnh chÝnh x¸c ®-îc hµng ho¸ tiªu thô
cña m×nh trªn thÞ tr-êng , sè l-îng kh¸ch hµng mµ doanh nghiÖp cã ®-îc .
§©y lµ c¬ së ®¶m b¶o cho tÝnh ®óng ®¾n cña chØ tiªu thÓ hiÖn :
16
Tû träng s¶n l-îng tiªu thô hµng hãa i cña doanh nghiÖp so víi tæng s¶n
l-îng hµng ho¸ i tiªu thô trªn thÞ tr-êng cña toµn nghµnh .
trong ®ã
Tû träng kh¸ch hµng tiªu thô hµng ho¸ i cña doanh nghiÖp so víi thô
hµng ho¸ i trªn thÞ tr-êng :
VÒ mÆt lý thuyÕt th× doanh nghiÖp hoµn toµn cã thÓ ph¸t triÓn hÕt thÞ
tr-êng nghµnh vµ thu hót ®-îc toµn bé sè kh¸ch hµng cã nhu cÇu vÒ hµng
ho¸ i , tøc lµ tiªu diÖt hÕt ®èi thñ c¹nh tranh vµ trë thµnh ng-êi thñ lÜnh ®éc
quyÒn . Nh-ng trªn thùc tÕ nhuÏng c¶n trë cña ®èi thñ c¹nh tranh , nh÷ng
giíi h¹n vÒ nguån tµi chÝnh , sù ®iÒu tiÕt vÜ m« cña Nhµ n-íc …kh«ng cho
phÐp bÊt cø mét doanh nghiÖp nµo cã thÓ chiÕm gi÷ vÞ chÝ ®éc quyÒn vµ tù
m×nh ®Æt ra gÝa c¶ . ChÝnh v× vËy chØ tiªu thÞ phÇn lu«n lu«n ®-îc c¸c doanh
nghiÖp quan t©m khi ®¸nh gi¸ viÖc ph¸t triÓn thi tr-êng . Nã thÓ hiÖn vÞ thÕ
cña doanh nghiÖp trªn thÞ tr-êng ®ång thêi ph¶n ¸nh møc ®é ®¹t ®-îc môc
tiªu gi÷ v÷ng , x©m nhËp vµ ph¸t triÓn thÞ tr-êng cña doanh nghiÖp .
*Nhãm chØ tiªu ®Þnh tÝnh :
-Kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp :
Kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp ®-îc xem xÐt lµ kh¶ n¨ng néi
lùc tiÒm Èn cã thÓ ®em l¹i mét sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cho doanh nghiÖp
trong t-¬ng lai , nã cã quan hÖ chÆt chÏ víi thÞ phÇn cña doanh nghiÖp .
Mét c«ng ty cã thÞ phÇn lín lµ cã thÕ lùc trªn thÞ tr-êng vµ do ®ã ®-¬ng
nhiªn lµ cã søc c¹nh tranh m¹nh , kh¶ n¨ng më réng thÞ tr-êng ba« giê
còng dÔ dµng h¬n c¸c c«ng ty kh¸c.
ViÖc ®¸nh gi¸ kh¼ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp th-êng vÊp ph¶i
nh÷ng khã kh¨n nhÊt ®Þnh . Ngoµi nh÷ng nç lùc biÓu hiÖn mang tÝnh bÒ
ngoµi nh- ; lîi thÕ vÒ s¶n phÈm , nguyªn liÖu , bao b× , ®ãng gãi gi¸ c¶ …
th× doanh nghiÖp cßn cÇn c¸c th«ng tin vÒ kh¶ n¨ng tiÒm Èn nh- tµi chÝnh
nh©n lùc …song c¸i cèt yÕu lµ doanh nghiÖp ph¶i t×m kiÕm c¸c th«ng tin vÒ
17
®ãi thñ ®Ó qua ®ã so s¸nh nh÷ng c¸i g× m×nh cã ®-îc víi nh÷ng c¸i g× ®ang
lµ thÕ m¹nh , ®iÓm yÕu cña hä . Tõ ®ã t×m biÖm ph¸p khai th¸c ®iÓm m¹nh
cña m×nh , ®¸nh vµo ®iÓm yÕu cña ®èi thñ .
-Møc ®é tho¶ m·n cña ng-êi tiªu dïng ®èi víi hµng ho¸ cña doanh
nghiÖp
Møc ®é tho¶ m·n nhu cÇu cña ng-êi tiªu dïng mµ hµng ho¸ cña
doanh nghiÖp mang l¹i ®-îc thÓ hiÖn qua c¸c chØ tiªu vÒ :
ChÊt l-îng :
MÆt hµng cung øng :
Gi¸ c¶ vµ ph-¬ng thøc thanh to¸n :
§iÒu kiÖn kh¸c :
Møc ®é tho¶ m·n ng-êi tiªu dïng cã thÓ coi lµ ®iÒu kiÖn cña sù ph¸t
triÓn cho doanh nghiÖp , ®é tho¶ m·n ng-êi tiªu dïng vÒ hµng ho¸ cña
doanh nghÖp cµng cao th× doanh nghiÖp cµng cã kh¶ n¨ng gi÷ v÷ng vµ ph¸t
triÓn thi tr-êng cña m×nh .
18
ch-¬ng ii : T×NH H×NH PH¸T TRIÓN THÞ TR¦êNG B¸N
HµNG ë c«ng ty cæ phÇn vËn t¶i vµ dÞch vô
PETROLIMEX
C«ng ty cæ phÇn vËn t¶i vµ dÞch vô Petrolimex Hµ T©y lµ mét ®¬nvÞ
h¹ch to¸n kinh doanh ®éc lËp , cã tµi kho¶n vµ con dÊu riªng .
C«ng ty cæ phÇn vËn t¶i vµ dÞch vô PETROLIMEX cã tªn giao dÞch
quèc tÕ lµ:
PTS HA TAY ( Ha Tay Petrlimex Transportation and Service Joint - Stock
Company )
Trô së chÝnh cña c«ng ty ®Æt t¹i : Km 17 - Quèc lé 6 , §ång mai ,
Thanh Oai , Hµ T©y .
i . kh¸i qu¸t vÒ sù ph¸t triÓn cña c«ng ty :
1 . Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña c«ng ty :
C«ng ty cæ phÇn vËn t¶i vµ dÞch vô PETROLIMEX lµ doanh nghiÖp
®-îc thµnh lËp d-íi h×nh thøc t¸ch mét bé phËn cña c«ng ty x¨ng dÇu Hµ
S¬n B×nh
( lµ xÝ nghiÖp vËn t¶i vµ dÞch vô ) ®Ó cæ phÇn ho¸ ®-îc tæ chøc vµ ho¹t ®éng
theo luËt doanh nghiÖp .
XÝ nghiÖp vËn t¶i vµ dÞch vô thuéc c«ng ty x¨ng dÇu Hµ S¬n B×nh ®-îc
thµnh lËp theo quyÕt ®Þnh sè 397 / Q§ - TCT ngµy 24/09/1999 cña tæng c«ng
ty x¨ng dÇu ViÖt Nam vµ chÝnh thøc ho¹t ®éng tõ ngµy 01/10/1999 .
Cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ n-íc lµ mét chñ tr-¬ng lín cña §¶ng
vµ Nhµ N-íc nh»m môc ®Ých huy ®éng vèn ®Ó ®Çu t- ®æi míi c«ng nghÖ ,
n©ng cao søc c¹nh tranh , c¶i tiÕn ph-¬ng thøc qu¶n lý , t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó
ng-êi lao ®éng cã cæ phÇn , thËt sù lµ chñ nh©n vµ tham gia qu¶n lý doanh
19
nghiÖp nhµ n-íc . Môc tiªu cña cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ n-íc lµ n©ng
cao hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp , gãp phÇn t¨ng tr-ëng kinh tÕ vµ
t¹o thªm viÖc lµm , ho¹t ®éng n¨ng ®éng h¬n , t¨ng thu nhËp cho ng-êi lao
®éng .
XÝ nghiÖp vËn t¶i vµ dÞch vô trùc thuéc c«ng ty x¨ng dÇu Hµ S¬n B×nh
®-îc Bé Th-¬ng M¹i vµ Tæng c«ng ty x¨ng dÇu ViÖt Nam quyÕt ®Þnh
chuyÓn thµnh c«ng ty cæ phÇn ho¹t ®éng theo h×nh thøc qu¶n lý míi , ®a
d¹ng ho¸ së h÷u , ho¹t ®éng n¨ng ®éng h¬n hiÖu qu¶ h¬n .
C¨n cø vµo luËt doanh nghiÖp ®-îc quèc héi n-íc céng hoµ x· héi chñ
nghÜa ViÖt Nam kho¸ X th«ng qua ngµy 12/06/1999
C¨n cø vµo nghÞ ®Þnh 44/1998 N§ - CP ngµy 29/06/1998 cña chÝnh
phñ vÒ viÖc chuyÓn doanh nghiÖp nhµ n-íc thµnh c«ng ty cæ phÇn vµ c¸c
th«ng t- h-íng dÉn cña c¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ n-íc vÒ c«ng t¸c cæ phÇn
ho¸ .
C¨n cø vµo quyÕt ®Þnh sè 1362/ QB / BTM ngµy 03/10/2000 cña Bé
Tr-ëng Bé Th-¬ng M¹i vÒ viÖc chuyÓn doanh nghiÖp nhµ n-íc thµnh c«ng
ty cæ phÇn .
C«ng ty cæ phÇn vËn t¶i vµ dÞch vô Petrolimex Hµ T©y ®-îc chÝnh thøc
®-a vµo ho¹t ®éng 01/10/2000 .
Do x· héi ngµy cµng ph¸t triÓn , nhu cÇu vÒ hµng ho¸ ngµy cµng t¨ng
®ßi hái c¸c doanh nghiÖp muèn cã vÞ trÝ trªn thi tr-êng cÇn cã nhiÒu mÆt
hµng chÊt l-îng ®Ó ®¸p øng nhu cÇu cña ng-êi tiªu dïng .
2 . Chøc n¨ng nhiÖm vô cña c«ng ty:
*Chøc n¨ng cña c«ng ty :
C«ng ty tæ chøc vËn chuyÓn x¨ng dÇu theo ®Þnh h-íng cña Tæng c«ng
ty x¨ng dÇu ViÖt Nam , ®¶m b¶o nguån cung cÊp x¨ng dÇu cho c¸c cöa hµng
b¸n lÎ x¨ng dÇu trªn thÞ tr-êng khu vùc Hµ S¬n B×nh . Tæ chøc nguån hµng
®¶m b¶o cho ho¹t ®éng kinh doanh cña c«ng ty trªn thÞ tr-êng träng ®iªmn
20
- Xem thêm -