Tài liệu Bao cao tn

1 B¸o c¸o kho¸ luËn tèt nghiÖp GVHD: NguyÔn Xu©n Hµo Lêi më ®Çu Trong nÒn kinh tÕ më hiÖn nay, bÊt kú mét doanh nghiÖp nµo khi tham gia vµo vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ®Òu mong muèn cã ®îc lîi nhuËn tèi u. §iÒu ®ã ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i cã nh÷ng ®èi s¸ch phï hîp, t×m mäi biÖn ph¸p ®Ó tiÕt kiÖm chi phÝ. Mét trong nh÷ng kho¶n chi phÝ mµ doanh nghiÖp nµo còng ph¶i quan t©m ®Õn lµ chi phÝ vÒ nh©n c«ng. Chi phÝ nµy biÓu hiÖn qua tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng mµ chñ doanh nghiÖp ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n viªn cña m×nh. TiÒn l¬ng lµ mét ph¹m trï kinh tÕ phøc t¹p vµ cã vai trß quan träng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña mçi doanh nghiÖp. TiÒn l¬ng lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña s¶n phÈm x· héi mµ ngêi lao ®éng t¹o ra ®Ó bï ®¾p hao phÝ lao ®éng cña m×nh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nh»m t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng. MÆt kh¸c tiÒn l¬ng cña ngêi lao ®éng lµ mét bé phËn cña chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cÊu thµnh nªn gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ gi¸ b¸n, ¶nh hëng tíi kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. VËy tiÒn l¬ng lµ chi phÝ ®èi víi doanh nghiÖp ®ång thêi lµ lîi Ých kinh tÕ ®èi víi ngêi lao ®éng. Do ®ã, ®Ó ngêi lao ®éng cã thÓ ph¸t huy hÕt kh¶ n¨ng cña m×nh vµ ®Ó cã hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cao nhÊt th× viÖc ¸p dông chÝnh s¸ch tiÒn l¬ng còng nh h¹ch to¸n tiÒn l¬ng mét c¸ch hîp lý, tho¶ ®¸ng cã vai trß ®Æc biÖt quan träng. Ngoµi tiÒn l¬ng theo chÕ ®é hiÖn hµnh cßn cã c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng, gåm: Kinh phÝ c«ng ®oµn, b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ vµ quü dù phßng vÒ trî cÊp mÊt viÖc lµm. §©y lµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng theo mét tû lÖ ®îc Nhµ níc quy ®Þnh vµ thÓ hiÖn sù quan t©m cña x· héi ®èi víi ngêi lao ®éng. Do vËy c¸c doanh nghiÖp còng cÇn tÝnh to¸n vµ thanh to¸n ®Çy ®ñ BHXH, BHYT theo ®óng chÝnh s¸ch, chÕ ®é ®ång thêi sö dông tèt KPC§ nh»m khuyÕn khÝch ngêi lao ®éng thùc hiÖn tèt nghÜa vô, gãp phÇn thùc hÞªn tèt kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. C«ng ty xi m¨ng BØm S¬n lu«n lu«n quan t©m ch¨m lo cho ngêi lao ®éng, t¹o mäi ®iÒu kiÖn ®Ó hä ph¸t huy hÕt n¨ng lùc, kh¶ n¨ng cña m×nh. §ång thêi C«ng ty còng lu«n quan t©m tíi chÝnh s¸ch tiÒn l¬ng còng nh c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng nh»m ®¶m b¶o tr¶ l¬ng cho ngêi lao ®éng tho¶ ®¸ng, chÝnh x¸c. Sau thêi gian nghiªn cøu thùc tÕ t¹i C«ng ty xi m¨ng BØm S¬n, t«i nhËn thÊy viÖc tæ chøc h¹ch to¸n kÕ to¸n lao ®éng, tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n Sinh viªn: Tr¬ng ThÞ Th¬ng Líp: §. H KÕ to¸n tæng hîp K1 2 B¸o c¸o kho¸ luËn tèt nghiÖp GVHD: NguyÔn Xu©n Hµo trÝch theo l¬ng cßn cã nh÷ng mÆt h¹n chÕ, ¶nh hëng tíi c«ng t¸c s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty. Tõ ý nghÜa quan träng cña tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng nªu trªn, cïng víi qu¸ tr×nh t×m hiÓu t¹i C«ng ty xi m¨ng BØm S¬n, t«i chän chuyªn ®Ò: “ Hoµn thiÖn tæ chøc h¹ch to¸n kÕ to¸n lao ®éng, tiÒn l ¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng t¹i C«ng ty xi m¨ng BØm S¬n”. Trong thêi gian ng¾n nghiªn cøu thùc tr¹ng t¹i C«ng ty xi m¨ng BØm S¬n, víi ®èi tîng nghiªn cøu cña chuyªn ®Ò ®ã lµ “Tæ chøc kÕ to¸n lao ®éng, tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng”, víi ph¹m vi nghiªn cøu lµ “ Sè liÖu vÒ kÕ to¸n lao ®éng, tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng cña n¨m 2005, 2006 t¹i C«ng ty xi m¨ng BØm S¬n”, em mong r»ng sÏ ®a ra ®îc mét sè gi¶i ph¸p gãp phÇn hoµn thiÖn tæ chøc h¹ch to¸n kÕ to¸n lao ®éng, tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng t¹i C«ng ty. KÕt cÊu cña kho¸ luËn gåm 3 ch¬ng: Ch¬ng 1: Lý luËn chung vÒ tæ chøc h¹ch to¸n kÕ to¸n lao ®éng, tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng trong c¸c doanh nghiÖp. Ch¬ng 2: Thùc tr¹ng tæ chøc h¹ch to¸n kÕ to¸n lao ®éng, tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng t¹i C«ng ty xi m¨ng BØm S¬n. Ch¬ng 3: Mét sè gi¶i ph¸p gãp phÇn hoµn thiÖn tæ chøc h¹ch to¸n kÕ to¸n lao ®éng, tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng t¹i C«ng ty xi m¨ng BØm S¬n. Ch¬ng 1: Lý luËn chung vÒ tæ chøc h¹ch to¸n kÕ to¸n lao ®éng, tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng trong c¸c doanh nghiÖp. 1.1. H¹ch to¸n lao ®éng, tiÒn l¬ng. 1.1.1. Kh¸i niÖm, nguån gèc, b¶n chÊt tiÒn l¬ng. Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt lu«n cã sù kÕt hîp ®ång thêi cña ba yÕu tè c¬ b¶n lµ: Søc lao ®éng, ®èi tîng lao ®éng vµ t liÖu lao ®éng. Trong ®ã søc lao ®éng víi t c¸ch lµ ho¹t ®éng ch©n tay vµ trÝ ãc cña con ngêi sö dông c¸c t liÖu lao ®éng nh»m t¸c ®éng, biÕn ®æi c¸c ®èi tîng lao ®éng thµnh c¸c vËt phÈm cÇn thiÕt ®Ó tho¶ m·n nhu cÇu x· héi. Theo C¸c M¸c: “Søc lao ®éng cã ®Æc ®iÓm lµ khi ®îc tiªu dïng sÏ t¹o ra mét gi¸ trÞ míi lín h¬n. V× thÕ cã thÓ coi nguån gèc duy nhÊt t¹o ra gi¸ trÞ thÆng d lµ søc lao ®éng”. Sinh viªn: Tr¬ng ThÞ Th¬ng Líp: §. H KÕ to¸n tæng hîp K1 3 B¸o c¸o kho¸ luËn tèt nghiÖp GVHD: NguyÔn Xu©n Hµo §èi víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh, viÖc t×m kiÕm lîi nhuËn chñ yÕu th«ng qua gi¸ trÞ thÆng d. §Ó ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt diÔn ra b×nh thêng vµ liªn tôc nhÊt thiÕt ph¶i cã yÕu tè søc lao ®éng, nÕu thiÕu nã th× qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kh«ng thÓ diÔn ra. Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ thÞ trêng hiÖn nay, søc lao ®éng mang tÝnh chÊt lµ mét hµng ho¸ ®Æc biÖt. Ngêi lao ®éng cã quyÒn tù do lµm chñ søc lao ®éng cña m×nh, cã quyÒn ®ßi hái ®îc tr¶ c«ng xøng ®¸ng víi søc lao ®éng m×nh bá ra. Víi ý nghÜa ®ã, tiÒn l¬ng (tiÒn c«ng) lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña gi¸ trÞ søc lao ®éng, ®îc tho¶ thuËn hîp lý gi÷a ngêi mua vµ ngêi b¸n søc lao ®éng. Nh bÊt kú mét lo¹i hµng ho¸ nµo trªn thÞ trêng, tiÒn l¬ng còng ph¶i tu©n theo quy luËt cung cÇu, quy luËt gi¸ c¶ trªn thÞ trêng vµ quy ®Þnh cña Nhµ níc. Bëi vËy, c¸c doanh nghiÖp sö dông lao ®éng ph¶i cã møc tr¶ l¬ng hîp lý, ®¶m b¶o tiÒn l¬ng ngang gi¸ víi søc lao ®éng mµ ngêi lao ®éng bá ra. Tríc ®©y, trong c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung, tiÒn l¬ng kh«ng g¾n chÆt víi sè lîng vµ chÊt lîng lao ®éng v× thÕ kh«ng t¹o ®îc ®éng lùc ph¸t triÓn s¶n xuÊt. ChØ tõ khi ®æi míi c¬ chÕ kinh tÕ, tiÒn l¬ng míi thùc sù ®ãng vai trß thóc ®Èy nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn. Cã thÓ tæng hîp l¹i mét c¸ch ®Çy ®ñ kh¸i niÖm vÒ tiÒn l¬ng nh sau: “TiÒn l¬ng lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña gi¸ trÞ søc lao ®éng, lµ gi¸ c¶ cña yÕu tè søc lao ®éng mµ ngêi sö dông lao ®éng ph¶i tr¶ cho ngêi cung øng søc lao ®éng, tu©n theo quy luËt cung cÇu, quy luËt vÒ gi¸ c¶ trªn thÞ trêng vµ ph¸p luËt hiÖn hµnh cña Nhµ níc ”. Trªn thùc tÕ, tiÒn l¬ng chØ thùc sù cã ý nghÜa khi nã ®¸p øng ®îc nhu cÇu cña ngêi lao ®éng. X· héi cµng ph¸t triÓn, tr×nh ®é vµ kü n¨ng lµm viÖc cña ngêi lao ®éng ngµy cµng cao, tiÒn l¬ng kh«ng chØ ®¸p øng ®îc nhu cÇu sinh ho¹t vËt chÊt mµ cao h¬n n÷a tiÒn l¬ng cßn ph¶i ®¸p øng ®îc nhu cÇu tinh thÇn cña ngêi lao ®éng. Ngêi lao ®éng kh«ng quan t©m ®Õn khèi lîng tiÒn nhËn ®îc mµ thùc chÊt lµ hä quan t©m ®Õn khèi lîng hµng ho¸ dÞch vô mµ hä cã thÓ mua ®îc b»ng tiÒn l¬ng cña m×nh. C¸c M¸c ®· chØ ra cã hai lo¹i tiÒn l¬ng: tiÒn l¬ng danh nghÜa vµ tiÒn l¬ng thùc tÕ. TiÒn l¬ng danh nghÜa ®îc hiÓu lµ sè tiÒn mµ ngêi sö dông lao ®éng tr¶ cho ngêi lao ®éng. Sè tiÒn nµy nhiÒu hay Ýt phô thuéc vµo n¨ng suÊt lao ®éng vµ hiÖu qu¶ lµm viÖc cña ngêi lao ®éng, phô thuéc vµo tr×nh ®é lao ®éng vµ kinh nghiÖm lµm viÖc cña hä. Cßn tiÒn l¬ng thùc tÕ lµ sè lîng c¸c lo¹i hµng Sinh viªn: Tr¬ng ThÞ Th¬ng Líp: §. H KÕ to¸n tæng hîp K1 4 B¸o c¸o kho¸ luËn tèt nghiÖp GVHD: NguyÔn Xu©n Hµo ho¸ vµ dÞch vô tiªu dïng cÇn thiÕt mµ ngêi lao ®éng cã thÓ mua ®îc b»ng tiÒn l¬ng danh nghÜa cña hä. Gi÷a hai lo¹i tiÒn l¬ng nµy cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi nhau thÓ hiÖn qua c«ng thøc: TiÒn l¬ng danh nghÜa TiÒn l¬ng thùc tÕ = ChØ sè gi¸ c¶ hµng ho¸ vµ dÞch vô Nh vËy, tiÒn l¬ng thùc tÕ phô thuéc nhiÒu c¶ vµo tiÒn l¬ng danh nghÜa vµ chØ sè gi¸ c¶ hµng ho¸ dÞch vô. NÕu tiÒn l¬ng danh nghÜa cao vµ chØ sè gi¸ c¶ hµng ho¸ còng cao th× cã thÓ tiÒn l¬ng thùc tÕ l¹i thÊp. ChØ khi nµo tiÒn l¬ng danh nghÜa t¨ng nhanh h¬n tèc ®é t¨ng cña chØ sè gi¸ c¶ th× thu nhËp thùc tÕ cña ngêi lao ®éng míi t¨ng. Vµ tiÒn l¬ng thùc tÕ lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh kh¶ n¨ng t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng. Tõ b¶n chÊt vµ nguån gèc cña tiÒn l¬ng ta cã thÓ thÊy ®îc c¸c chøc n¨ng c¬ b¶n cña tiÒn l¬ng ®ã lµ: - Chøc n¨ng t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng. Søc lao ®éng ®îc duy tr× vµ ph¸t triÓn lµ nhê cã t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng. TiÒn l¬ng ph¶i ®¶m b¶o ®îc chøc n¨ng nµy tøc lµ ph¶i thùc hiÖn ®îc c¶ qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt gi¶n ®¬n vµ qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt më réng. §iÒu nµy cã nghÜa lµ tiÒn l¬ng kh«ng chØ ®¶m b¶o møc sèng cho ngêi lao ®éng mµ cßn ®ñ ®Ó hä n©ng cao tr×nh ®é, n¨ng lùc cho b¶n th©n, gia ®×nh, thËm chÝ cßn mét phÇn ®Ó tÝch luü. - Chøc n¨ng thíc ®o gi¸ trÞ. Chøc n¨ng nµy biÓu hiÖn gi¸ c¶ cña søc lao ®éng, lµ c¬ së ®Ó ®iÒu chØnh gi¸ c¶ cho phï hîp mçi khi cã sù biÕn ®éng. Nhê vËy mµ ngêi lao ®éng cã thÓ hµi lßng víi c¸c møc l¬ng nhËn ®îc t¬ng øng víi søc lao ®éng bá ra. - Chøc n¨ng kÝch thÝch søc lao ®éng. Víi ngêi lao ®éng, tiÒn l¬ng lµ thu nhËp chÝnh ®¶m b¶o cuéc sèng cho hä. V× thÕ, tiÒn l¬ng ®îc tr¶ phï hîp víi søc lao ®éng sÏ lµ ®éng lùc thu hót, kÝch thÝch ngêi lao ®éng ph¸t huy tèi ®a n¨ng lùc cña m×nh. Mét chÕ ®é l¬ng ®îc coi lµ hîp lý khi nã g¾n ®îc tr¸ch nhiÖm cña ngêi lao ®éng víi doanh nghiÖp. §©y lµ yÕu tè tiªn quyÕt trong viÖc thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn, n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng. - Chøc n¨ng lµ c«ng cô qu¶n lý cña Nhµ níc. Sinh viªn: Tr¬ng ThÞ Th¬ng Líp: §. H KÕ to¸n tæng hîp K1 5 B¸o c¸o kho¸ luËn tèt nghiÖp GVHD: NguyÔn Xu©n Hµo §èi víi c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong lÜnh vùc s¶n xuÊt kinh doanh, môc tiªu cao nhÊt lµ tèi ®a ho¸ lîi nhuËn. C¸c chñ doanh nghiÖp lu«n muèn tËn dông tèi ®a søc lao ®éng cña c«ng nh©n viªn nh»m gi¶m ®ì phÇn nµo chi phÝ s¶n xuÊt. §Ó b¶o vÖ quyÒn lîi cho ngêi lao ®éng, Nhµ níc ®· ban hµnh mét sè chÝnh s¸ch, chÕ ®é vÒ tiÒn l¬ng phï hîp víi t×nh h×nh kinh tÕ x· héi, buéc c¶ ngêi sö dông lao ®éng vµ ngêi cung cÊp lao ®éng ph¶i tu©n theo. - Chøc n¨ng ®iÒu tiÕt lao ®éng. Th«ng qua hÖ thèng b¶ng l¬ng vµ c¸c chÕ ®é phô cÊp x¸c ®Þnh cho tõng ngµnh, vïng víi møc l¬ng hîp lý, ngêi lao ®éng sÏ s½n sµng ®ãn nhËn c«ng viÖc ®îc giao. Nh vËy, tiÒn l¬ng ®· t¹o ®éng lùc thu hót lao ®éng ®Õn lµm viÖc t¹i nh÷ng vïng ngµnh kinh tÕ kh¸c nhau, trë thµnh c«ng cô ®iÒu tiÕt lao ®éng gãp phÇn t¹o c¬ cÊu lao ®éng hîp lý gi÷a c¸c vïng, ngµnh. 1.1.2. Quü tiÒn l¬ng vµ thµnh phÇn cña quü tiÒn l¬ng. 1.1.2.1. Quü tiÒn l¬ng trong doanh nghiÖp. ViÖc x¸c ®Þnh quü tiÒn l¬ng lµ mét néi dung kh«ng thÓ thiÕu trong c¸c doanh nghiÖp ®Ó tiÕn hµnh tr¶ l¬ng cho c«ng nh©n viªn cña m×nh. Quü tiÒn l¬ng cña doanh nghiÖp lµ toµn bé sè tiÒn l¬ng mµ doanh nghiÖp tr¶ cho tÊt c¶ c¸c lo¹i lao ®éng doanh nghiÖp ®ang qu¶n lý vµ sö dông. C¨n cø vµo kÕt qu¶ thùc hiÖn nhiÖm vô s¶n xuÊt kinh doanh, doanh nghiÖp x¸c ®Þnh nguån quü tiÒn l¬ng t¬ng øng ®Ó tr¶ l¬ng cho ngêi lao ®éng. Theo NghÞ ®Þnh 205/2004/N§-CP ngµy 14/12/2004 th× nguån h×nh thµnh quü l¬ng trong doanh nghiÖp bao gåm: Vth = (V®g x Dsxkd) + Vpv + Vbs + Vkh + Vdp Trong ®ã: Vth: Tæng quü tiÒn l¬ng thùc hiÖn. V®g: §¬n gi¸ tiÒn l¬ng (do ®¬n vÞ chñ qu¶n giao, nÕu cã). Dsxkd: Doanh thu tõ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Vpv: C¸c kho¶n phô cÊp l¬ng vµ c¸c chÕ ®é kh¸c (nÕu cã) mµ cha ®îc tÝnh trong ®¬n gi¸ tiÒn l¬ng quy ®Þnh. Vkh: Quü tiÒn l¬ng tõ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh dÞch vô kh¸c. Vdp: Quü tiÒn l¬ng dù phßng tõ n¨m tríc chuyÓn sang. Khi x©y dùng ®îc quü tiÒn l¬ng trong doanh nghiÖp, vÊn ®Ò ®Æt ra lµ lµm thÕ nµo ®Ó sö dông quü l¬ng cã hiÖu qu¶. §Ó ®¶m b¶o tæng quü tiÒn l¬ng kh«ng vît chi so víi quü tiÒn l¬ng th¸ng ®îc hëng, tr¸nh t×nh tr¹ng dån chi quü tiÒn l¬ng vµo c¸c th¸ng cuèi n¨m hoÆc ®Ó dù phßng quü tiÒn l¬ng qu¸ lín Sinh viªn: Tr¬ng ThÞ Th¬ng Líp: §. H KÕ to¸n tæng hîp K1 6 B¸o c¸o kho¸ luËn tèt nghiÖp GVHD: NguyÔn Xu©n Hµo cho n¨m sau, theo NghÞ ®Þnh 205/2004/N§ - CP th× viÖc ph©n chia tæng quü tiÒn l¬ng cho c¸c quü l¬ng nh sau: - Quü tiÒn l¬ng tr¶ trùc tiÕp cho ngêi lao ®éng theo l¬ng kho¸n, l¬ng s¶n phÈm, l¬ng thêi gian (tèi thiÓu b»ng 76% quü l¬ng thùc hiÖn). - Quü tiÒn thëng trÝch tõ quü tiÒn l¬ng tr¶ cho ngêi lao ®éng cã n¨ng suÊt, chÊt lîng cao cã thµnh tÝch trong c«ng t¸c (tèi ®a kh«ng qu¸ 10% tæng quü tiÒn l¬ng thùc hiÖn). - TiÒn thëng ®èi víi ngêi lao ®éng cã tr×nh ®é chuyªn m«n, kü thuËt cao, tay nghÒ giái (tèi ®a kh«ng qu¸ 2% quü tiÒn l¬ng). - Quü tiÒn l¬ng dù phßng cho n¨m sau (tèi ®a kh«ng qu¸ 12% tæng quü tiÒn l¬ng). Nh vËy, Nhµ níc ®· qui ®Þnh kh¸ râ rµng trong viÖc ph©n chia quü tiÒn l¬ng cña doanh nghiÖp, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc qu¶n lý quü l¬ng trong doanh nghiÖp. Quü tiÒn l¬ng gåm c¸c kho¶n sau: - TiÒn l¬ng tÝnh theo thêi gian. - TiÒn l¬ng tÝnh theo s¶n phÈm. - TiÒn l¬ng c«ng nhËt, l¬ng kho¸n. - TiÒn l¬ng tr¶ cho ngêi lao ®éng chÕ t¹o ra s¶n phÈm háng trong ph¹m vi chÕ ®é quy ®Þnh. - TiÒn l¬ng tr¶ cho ngêi lao ®éng trong thêi gian ngõng s¶n xuÊt do nh÷ng nguyªn nh©n kh¸ch quan. - TiÒn l¬ng tr¶ cho ngêi lao ®éng khi nghØ phÐp, ®i häc theo chÕ ®é quy ®Þnh. - TiÒn l¬ng tr¶ nhuËn bót, bµi gi¶ng. - TiÒn thëng cã tÝnh chÊt thêng xuyªn. - Phô cÊp lµm ®ªm, thªm giê, thªm ca. - Phô cÊp d¹y nghÒ. - Phô cÊp c«ng t¸c lu ®éng. - Phô cÊp khu vùc, th©m niªn ngµnh nghÒ. - Phô cÊp tr¸ch nhiÖm. - Phô cÊp cho nh÷ng ngêi lµm c«ng t¸c khoa häc kü thuËt cã tµi n¨ng. - Phô cÊp häc nghÒ, tËp sù. - Trî cÊp th«i viÖc. - TiÒn ¨n gi÷a ca cña ngêi lao ®éng. Sinh viªn: Tr¬ng ThÞ Th¬ng Líp: §. H KÕ to¸n tæng hîp K1 7 B¸o c¸o kho¸ luËn tèt nghiÖp GVHD: NguyÔn Xu©n Hµo Trong doanh nghiÖp, quü tiÒn l¬ng cÇn ®îc theo dâi, qu¶n lý mét c¸ch hîp lý vµ cã hiÖu qu¶. Quü tiÒn l¬ng trong doanh nghiÖp gåm cã quü tiÒn l¬ng thùc tÕ vµ quü tiÒn l¬ng kÕ ho¹ch. Doanh nghiÖp ph¶i thêng xuyªn ®èi chiÕu quü tiÒn l¬ng thùc tÕ víi quü tiÒn l¬ng kÕ ho¹ch trong kú s¶n xuÊt nh»m ph¸t hiÖn kÞp thêi c¸c kho¶n tiÒn l¬ng kh«ng hîp lý, ®ång thêi ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p nh»m n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, ®¶m b¶o ph©n phèi c«ng b»ng tiÒn l¬ng cho ngêi lao ®éng, tõ ®ã gãp phÇn gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh cho doanh nghiÖp. 1.1.2.2. Thµnh phÇn cña quü tiÒn l¬ng. Trong quan hÖ víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, quü tiÒn l¬ng cña doanh nghiÖp cã thÓ ®îc chia thµnh hai lo¹i: TiÒn l¬ng chÝnh vµ tiÒn l¬ng phô. TiÒn l¬ng chÝnh: Lµ tiÒn l¬ng tr¶ cho ngêi lao ®éng trong thêi gian lµm nhiÖm vô chÝnh ®· quy ®Þnh cho hä. TiÒn l¬ng chÝnh bao gåm: TiÒn l¬ng cÊp bËc, c¸c kho¶n phô cÊp thêng xuyªn vµ tiÒn thëng trong s¶n xuÊt (phô cÊp tr¸ch nhiÖm, phô cÊp ®éc h¹i, phô cÊp khu vùc). TiÒn l¬ng phô: Lµ kho¶n tiÒn l¬ng tr¶ cho ngêi lao ®éng trong thêi gian kh«ng lµm nhiÖm vô chÝnh nhng vÉn ®îc hëng l¬ng theo chÕ ®é quy ®Þnh nh tiÒn l¬ng tr¶ cho ngêi lao ®éng trong thêi gian nghØ phÐp, thêi gian ®i lµm nghÜa vô x· héi, héi häp, ®i häc, tiÒn l¬ng tr¶ cho ngêi lao ®éng trong thêi gian ngõng s¶n xuÊt. ViÖc ph©n chia quü tiÒn l¬ng thµnh tiÒn l¬ng chÝnh vµ tiÒn l¬ng phô cã ý nghÜa nhÊt ®Þnh trong c«ng t¸c h¹ch to¸n, ph©n bæ tiÒn l¬ng theo ®èi tîng vµ trong c«ng t¸c ph©n tÝch t×nh h×nh sö dông quü tiÒn l¬ng trong c¸c doanh nghiÖp. VÒ nguyªn t¾c qu¶n lý tµi chÝnh, c¸c doanh nghiÖp ph¶i qu¶n lý chÆt chÏ quü tiÒn l¬ng nh: chi quü tiÒn l¬ng theo ®óng môc ®Ých, g¾n víi kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh trªn c¬ së c¸c ®Þnh møc lao ®éng, ®¬n gi¸ tiÒn l¬ng hîp lý ®îc c¬ quan cã thÈm quyÒn phª duyÖt. 1.1.3. ChÕ ®é tr¶ l¬ng vµ c¸c h×nh thøc tr¶ l¬ng. 1.1.3.1. ChÕ ®é tr¶ l¬ng. HÖ thèng tiÒn l¬ng cña Nhµ níc bao gåm hai chÕ ®é tiÒn l¬ng: ChÕ ®é tiÒn l¬ng cÊp bËc vµ chÕ ®é tiÒn l¬ng chøc vô. * ChÕ ®é tiÒn l¬ng cÊp bËc: Sinh viªn: Tr¬ng ThÞ Th¬ng Líp: §. H KÕ to¸n tæng hîp K1 8 B¸o c¸o kho¸ luËn tèt nghiÖp GVHD: NguyÔn Xu©n Hµo ChÕ ®é tiÒn l¬ng cÊp bËc ®îc thiÕt kÕ tr¶ l¬ng cho c«ng nh©n s¶n xuÊt c¨n cø vµo chÊt lîng lao ®éng vµ ®iÒu kiÖn lao ®éng khi hä thùc hiÖn mét c«ng viÖc nhÊt ®Þnh. ChÕ ®é tiÒn l¬ng cÊp bËc cã ba yÕu tè: Thang l¬ng, møc l¬ng vµ tiªu chuÈn cÊp bËc kü thuËt. - Thang l¬ng: Lµ b¶ng x¸c ®Þnh quan hÖ tû lÖ vÒ tiÒn l¬ng gi÷a nh÷ng c«ng nh©n trong cïng mét nghÒ hoÆc nhãm nghÒ gièng nhau theo tr×nh ®é lµnh nghÒ cña hä. Mét thang l¬ng gåm cã mét sè bËc l¬ng vµ hÖ sè phï hîp víi c¸c bËc l¬ng ®ã. BËc l¬ng: lµ bËc ph©n biÖt vÒ tr×nh ®é lµnh nghÒ cña c«ng nh©n vµ ®îc xÕp tõ thÊp lªn cao HÖ sè l¬ng: Lµ hÖ sè chØ râ lao ®éng cña c«ng nh©n ë mét bËc nµo ®ã ®îc tr¶ l¬ng cao h¬n ngêi lao ®éng lµm ë nh÷ng c«ng viÖc ®îc xÕp vµo møc l¬ng tèi thiÓu lµ bao nhiªu lÇn. - Møc l¬ng: Lµ sè tiÒn dïng ®Ó tr¶ l¬ng lao ®éng trong mét ®¬n vÞ thêi gian phï hîp víi bËc trong thang l¬ng. Theo c¸ch tÝnh tiÒn l¬ng th× møc l¬ng tèi thiÓu cã hÖ sè b»ng 1, møc tiÒn l¬ng cña c¸c bËc trong thang, b¶ng l¬ng ®îc tÝnh dùa vµo c«ng thøc: Mi = M1 x Ki Trong ®ã: Mi : Møc l¬ng bËc i. M1 : Møc l¬ng tèi thiÓu. Ki : HÖ sè l¬ng bËc i. - Tiªu chuÈn cÊp bËc kü thuËt: Lµ v¨n b¶n quy ®Þnh vÒ møc ®é phøc t¹p cña c«ng viÖc vµ tr×nh ®é lµnh nghÒ cña c«ng nh©n ë mét bËc nµo ®ã ph¶i cã sù hiÓu biÕt nhÊt ®Þnh vÒ mÆt kiÕn thøc lý thuyÕt vµ trong thùc hµnh ph¶i lµm nh÷ng c«ng viÖc nhÊt ®Þnh. * ChÕ ®é tr¶ l¬ng theo chøc vô: ChÕ ®é tr¶ l¬ng theo chøc vô ®îc thiÕt kÕ ®Ó tr¶ l¬ng cho ngêi lao ®éng trong c¸c tæ chøc qu¶n lý Nhµ níc, c¸c tæ chøc kinh tÕ x· héi vµ c¸c lo¹i lao ®éng qu¶n lý trong c¸c doanh nghiÖp tuú theo chøc danh viªn chøc vµ th©m niªn nghÒ nghiÖp. * Mét sè chÕ ®é kh¸c khi tÝnh l¬ng: - ChÕ ®é tr¶ l¬ng khi ngõng viÖc: Sinh viªn: Tr¬ng ThÞ Th¬ng Líp: §. H KÕ to¸n tæng hîp K1 9 B¸o c¸o kho¸ luËn tèt nghiÖp GVHD: NguyÔn Xu©n Hµo TiÒn l¬ng ngõng viÖc lµ tiÒn l¬ng ngêi sö dông lao ®éng tr¶ cho ngêi lao ®éng khi hä ph¶i ngõng viÖc. Theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 62 Bé luËt lao ®éng, th×: + NÕu ngõng viÖc kh«ng ph¶i do lçi cña ngêi lao ®éng th× ngêi lao ®éng ®îc tr¶ nguyªn l¬ng. + NÕu lçi do ngêi lao ®éng th× ngêi cã lçi kh«ng ®îc tr¶ l¬ng, nh÷ng ngêi kh¸c ph¶i ngõng viÖc ®îc tr¶ l¬ng theo møc ®é hai bªn tho¶ thuËn nhng kh«ng thÊp h¬n møc l¬ng tèi thiÓu do Nhµ níc quy ®Þnh. + NÕu v× nguyªn nh©n kh¸ch quan th× ngêi lao ®éng ®îc tr¶ l¬ng trªn c¬ së tho¶ thuËn nhng kh«ng thÊp h¬n møc l¬ng tèi thiÓu do Nhµ níc quy ®Þnh. VËy, do nh÷ng nguyªn nh©n kh¸ch quan hay chñ quan ph¶i ngõng viÖc, ngêi lao ®éng vÉn ®îc hëng l¬ng. Tuy nhiªn, møc l¬ng nhËn ®îc cã thÓ thÊp h¬n møc l¬ng thêng. Theo NghÞ ®Þnh 205/2004/N§ - CP th× c¸ch tÝnh l¬ng ngõng viÖc cô thÓ nh sau: Trong mét ca lµm viÖc, nÕu ngõng viÖc tõ 2h trë lªn th× ngõng viÖc giê nµo th× tr¶ l¬ng giê ®ã. NÕu ngõng viÖc hÕt ca th× ®îc tr¶ ®ñ l¬ng cña ca ®ã. NÕu ngõng viÖc hÕt tuÇn, hÕt th¸ng th× ®îc tr¶ ®ñ l¬ng theo l¬ng tuÇn, l¬ng th¸ng cña tuÇn, th¸ng ®ã. Møc tiÒn l¬ng ®Ó tÝnh tr¶ khi ngõng viÖc lµ tiÒn l¬ng theo hîp ®ång lao ®éng cña th¸ng tríc liÒn kÒ vµ ®îc tÝnh t¬ng øng víi c¸c h×nh thøc tr¶ l¬ng theo thêi gian (gåm l¬ng th¸ng, tiÒn l¬ng tuÇn, tiÒn l¬ng ngµy vµ giê). - ChÕ ®é phô cÊp l¬ng: Phô cÊp l¬ng lµ tiÒn tr¶ c«ng lao ®éng ngoµi tiÒn l¬ng c¬ b¶n. ChÕ ®é phô cÊp cã t¸c dông bæ sung cho chÕ ®é tiÒn l¬ng c¬ b¶n, bï ®¾p thªm cho ngêi lao ®éng khi hä ph¶i lµm viÖc trong nh÷ng ®iÒu kiÖn kh«ng thuËn lîi hoÆc kh«ng æn ®Þnh. ChÕ ®é phô cÊp cã t¸c dông kÝch thÝch ngêi lao ®éng thùc hiÖn tèt c«ng viÖc trong nh÷ng ®iÒu kiÖn khã kh¨n hoÆc ph¶i g¸nh v¸c nh÷ng tr¸ch nhiÖm cô thÓ trong c¬ quan, doanh nghiÖp. Theo NghÞ ®Þnh sè 205/2004/N§ - CP th× chÕ ®é phô cÊp ¸p dông trong c¸c doanh nghiÖp gåm: + Phô cÊp khu vùc: ¸p dông ®èi víi nh÷ng ngêi ë vïng xa x«i, hÎo l¸nh vµ khÝ hËu xÊu. Sinh viªn: Tr¬ng ThÞ Th¬ng Líp: §. H KÕ to¸n tæng hîp K1 10 GVHD: NguyÔn Xu©n Hµo B¸o c¸o kho¸ luËn tèt nghiÖp Phô cÊp gåm 7 møc: 0,1; 0,2; 0,3; 0,4; 0.5; 0,7 vµ 1,0 so víi møc l¬ng tèi thiÓu. Møc tiÒn phô cÊp khu vùc ®îc tÝnh theo c«ng thøc: Møc tiÒn phô cÊp khu vùc = HÖ sè phô cÊp khu vùc x Møc l¬ng tèi thiÓu chung + Phô cÊp tr¸ch nhiÖm c«ng viÖc: ¸p dông ®èi víi thµnh viªn kh«ng chuyªn tr¸ch Héi ®ång qu¶n trÞ, thµnh viªn Ban kiÓm so¸t (kh«ng kÓ Trëng ban kiÓm so¸t) vµ nh÷ng ngêi lµm mét sè c«ng viÖc ®ßi hái tr¸ch nhiÖm cao hoÆc ph¶i ®¶m nhiÖm c«ng t¸c qu¶n lý kh«ng thuéc chøc danh l·nh ®¹o. Phô cÊp gåm 4 møc: 0,1; 0,2; 0,3; 0,5 so víi møc l¬ng tèi thiÓu chung. Phô cÊp tr¸ch nhiÖm c«ng viÖc ®îc tÝnh trong ®¬n gi¸ tiÒn l¬ng vµ h¹ch to¸n vµo gi¸ thµnh hoÆc chi phÝ kinh doanh cña C«ng ty vµ ®îc tÝnh tr¶ cïng kú l¬ng hµng th¸ng. Khi kh«ng lµm c«ng viÖc ®îc hëng phô cÊp tr¸ch nhiÖm tõ 1 th¸ng trë lªn th× sÏ kh«ng hëng phô cÊp tr¸ch nhiÖm. + Phô cÊp ®éc h¹i, nguy hiÓm: ¸p dông ®èi víi ngêi lµm nghÒ hoÆc c«ng viÖc cã ®iÒu kiÖn ®éc h¹i, nguy hiÓm, ®Æc biÖt ®éc h¹i, nguy hiÓm mµ cha ®îc x¸c ®Þnh trong møc l¬ng. Phô cÊp gåm 4 møc: 0,1; 0,2; 0,3; 0,4 so víi møc l¬ng tèi thiÓu chung. Phô cÊp ®éc h¹i, nguy hiÓm ®îc tÝnh trong ®¬n gi¸ tiÒn l¬ng vµ h¹ch to¸n vµo gi¸ thµnh hoÆc chi phÝ kinh doanh vµ ®îc chi tr¶ cïng kú tr¶ l¬ng hµng th¸ng theo thêi gian thùc tÕ lµm viÖc t¹i n¬i cã ®iÒu kiÖn lao ®éng ®éc h¹i, nguy hiÓm ho¨c ®Æc biÖt ®éc h¹i, nguy hiÓm. Lao ®éng lµm viÖc ë nh÷ng n¬i cã ®iÒu kiÖn ®éc h¹i, nguy hiÓm ho¨c ®Æc biÖt ®éc h¹i, nguy hiÓm díi 4 giê trong ngµy th× ®îc tÝnh b»ng 1/2 ngµy lµm viÖc, nÕu lµm viÖc tõ 4 giê trë lªn th× ®îc tÝnh c¶ ngµy. + Phô cÊp lu ®éng: ¸p dông ®èi víi ngêi lµm nghÒ hoÆc c«ng viÖc thêng xuyªn thay ®æi ®Þa ®iÓm lµm viÖc vµ n¬i ë. Phô cÊp gåm 3 møc: 0,2; 0,4; 0,6 so víi møc l¬ng tèi thiÓu chung. Phô cÊp lu ®éng ®îc tÝnh trong ®¬n gi¸ tiÒn l¬ng vµ h¹ch to¸n vµo gi¸ thµnh hoÆc chi phÝ kinh doanh vµ ®îc chi tr¶ cïng kú tr¶ l¬ng hµng th¸ng theo sè ngµy thùc tÕ lu ®éng. Sinh viªn: Tr¬ng ThÞ Th¬ng Líp: §. H KÕ to¸n tæng hîp K1 11 B¸o c¸o kho¸ luËn tèt nghiÖp GVHD: NguyÔn Xu©n Hµo C¸c ®èi tîng ®îc hëng phô cÊp lu ®äng th× kh«ng ¸p dông chÕ ®é c«ng t¸c phÝ. + Phô cÊp thu hót: ¸p dông ®èi víi ngêi ®Õn lµm viÖc ë vïng kinh tÕ míi, c¬ së kinh tÕ vµ ®¶o xa ®Êt liÒn cã ®iÒu kiÖn sinh ho¹t ®Æc biÖt khã kh¨n. Phô cÊp gåm 4 møc: 20%, 30%, 50%, 70% møc l¬ng cÊp bËc, chøc vô hoÆc l¬ng chuyªn m«n, nghiÖp vô. Thêi gian hëng phô cÊp thu hót tõ 3 ®Õn 5 n¨m. 1.1.3.2. C¸c h×nh thøc tr¶ l¬ng. Ngêi sö dông lao ®éng tïy theo tÝnh chÊt cña tõng c«ng viÖc cô thÓ, cã quyÒn lùa chän c¸c h×nh thøc tr¶ l¬ng phï hîp víi tÝnh chÊt vµ ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt kinh doanh, g¾n tiÒn l¬ng víi kÕt qu¶ c«ng viÖc, b¶o ®¶m khuyÕn khÝch ngêi lao ®éng n©ng cao hiÖu qu¶, n¨ng suÊt lao ®éng. Ngêi sö dông lao ®éng ph¶i duy tr× h×nh thøc tr¶ l¬ng ®· chän trong thêi gian nhÊt ®Þnh vµ ph¶i th«ng b¸o cho ngêi lao ®éng biÕt. ViÖc lùa chän hoÆc thay ®æi h×nh thøc tr¶ l¬ng ph¶i thÓ hiÖn trong hîp ®ång lao ®éng vµ tho¶ íc lao ®éng tËp thÓ. Theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 58 Bé luËt Lao ®éng, c¸c h×nh thøc tr¶ l¬ng ngêi sö dông lao ®éng ®îc lùa chän gåm: Tr¶ l¬ng theo thêi gian, tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm, tr¶ l¬ng kho¸n. * H×nh thøc tr¶ l¬ng theo thêi gian: Trong h×nh thøc tr¶ l¬ng theo thêi gian, tiÒn l¬ng cña c«ng nh©n ®îc tÝnh to¸n dùa trªn c¬ së møc tiÒn l¬ng ®· ®îc x¸c ®Þnh cho c«ng viÖc vµ sè ®¬n vÞ thêi gian (th¸ng, ngµy, giê) thùc tÕ lµm viÖc, víi ®iÒu kiÖn hä ph¶i ®¸p øng c¸c tiªu chuÈn thùc hiÖn c«ng viÖc tèi thiÓu ®· ®îc x©y dùng tríc nÕu muèn tiÕp tôc nhËn møc tiÒn l¬ng cho c«ng viÖc ®ã. TiÒn l¬ng theo thêi gian ®îc ¸p dông ®èi víi nh÷ng ngêi lµm c«ng t¸c qu¶n lý, chuyªn m«n, kü thuËt, nghiÖp vô; nh÷ng ngêi lµm c¸c c«ng viÖc theo d©y chuyÒn c«ng nghÖ, m¸y mãc thiÕt bÞ vµ nh÷ng ngêi lµm c«ng viÖc mµ tr¶ l¬ng theo thêi gian cã hiÖu qu¶ h¬n c¸c h×nh thøc tr¶ l¬ng kh¸c. TiÒn l¬ng theo thêi gian cã thÓ chia ra: tiÒn l¬ng th¸ng, tiÒn l¬ng ngµy, tiÒn l¬ng tuÇn hoÆc tiÒn l¬ng giê. TiÒn l¬ng th¸ng: lµ tiÒn l¬ng tr¶ cè ®Þnh hµng th¸ng trªn c¬ së hîp ®ång lao ®éng. L¬ng th¸ng thêng ®îc ¸p dông ®Ó tr¶ l¬ng cho nh©n viªn lµm c«ng t¸c qu¶n lý hµnh chÝnh, qu¶n lý kinh tÕ vµ c¸c nh©n viªn thuéc c¸c ngµnh kh«ng mang tÝnh chÊt s¶n xuÊt. Sinh viªn: Tr¬ng ThÞ Th¬ng Líp: §. H KÕ to¸n tæng hîp K1 12 GVHD: NguyÔn Xu©n Hµo B¸o c¸o kho¸ luËn tèt nghiÖp Møc l¬ng Møc l¬ng HÖ sè lTæng hÖ sè c¸c = x + th¸ng tèi thiÓu ¬ng kho¶n phô cÊp TiÒn l¬ng tuÇn: lµ tiÒn l¬ng tr¶ cho mét tuÇn lµm viÖc. TiÒn l¬ng tuÇn ®îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së tiÒn l¬ng th¸ng nh©n (x) víi 12 th¸ng vµ chia (:) cho 52 tuÇn. Møc l¬ng th¸ng x 12 Møc l¬ng tuÇn = 52 TiÒn l¬ng ngµy: Lµ tiÒn l¬ng tr¶ cho ngêi lao ®éng theo møc l¬ng ngµy vµ sè ngµy lµm viÖc thùc tÕ trong th¸ng. Møc l¬ng ngµy ®îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së tiÒn l¬ng th¸ng chia cho sè ngµy lµm viÖc tiªu chuÈn trong th¸ng theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt mµ doanh nghiÖp, c¬ quan lùa chän, nhng tèi ®a kh«ng qu¸ 26 ngµy. L¬ng ngµy thêng ®îc ¸p dông ®Ó tr¶ l¬ng cho lao ®éng trùc tiÕp hëng l¬ng thêi gian, tÝnh tr¶ l¬ng cho ngêi lao ®éng trong ngµy héi häp, häc tËp hoÆc lµm c«ng viÖc kh¸c. ( Møc l¬ng ngµy ) Møc l¬ng th¸ng Sè ngµy lµm viÖc trong th¸ng theo quy ®Þnh = TiÒn l¬ng giê: Lµ møc l¬ng ®îc tr¶ cho mét giê lµm viÖc x¸c ®Þnh trªn c¬ së tiÒn l¬ng ngµy chia cho sè giê quy ®Þnh lµm viÖc trong ngµy (T¹i kho¶n 1 ®iÒu 68 Bé luËt lao ®éng: Thêi giê lµm viÖc kh«ng qu¸ 8h trong 1 ngµy hoÆc 48h trong 1 tuÇn. Ngêi sö dông lao ®éng cã quyÒn quyÕt ®Þnh thêi giê lµm viÖc theo ngµy hoÆc tuÇn, nhng ph¶i th«ng b¸o cho ngêi lao ®éng biÕt). Møc l¬ng giê ®îc ¸p dông ®Ó tr¶ l¬ng cho ngêi lao ®éng trùc tiÕp trong thêi gian hëng l¬ng theo s¶n phÈm. Møc l¬ng giê = Møc l¬ng ngµy Sè giê lµm viÖc theo quy ®Þnh mét ngµy (8 giê) ¦u ®iÓm cña h×nh thøc tr¶ l¬ng theo thêi gian lµ: DÔ hiÓu, dÔ qu¶n lý, t¹o ®iÒu kiÖn cho ngêi qu¶n lý vµ c«ng nh©n cã thÓ tÝnh to¸n tiÒn l¬ng mét c¸c dÔ dµng. Bªn c¹nh ®ã h×nh thøc tr¶ l¬ng theo thêi gian còng tån t¹i c¸c nhîc ®iÓm: TiÒn l¬ng cña c«ng nh©n nhËn ®îc kh«ng liªn quan trùc tiÕp ®Õn sù ®ãng gãp lao ®éng cña hä trong mét chu kú thêi gian cô thÓ. V× thÕ, sù khuyÕn khÝch thùc hiÖn c«ng viÖc dùa trªn nh÷ng ®ßi hái tèi thiÓu cña c«ng viÖc cÇn ph¶i ®îc thùc hiÖn bëi nh÷ng biÖn ph¸p t¹o ®éng lùc kh¸c ngoµi c¸c khuyÕn khÝch tµi chÝnh trùc tiÕp. Nhîc ®iÓm cña c¸c h×nh thøc tr¶ l¬ng theo Sinh viªn: Tr¬ng ThÞ Th¬ng Líp: §. H KÕ to¸n tæng hîp K1 13 B¸o c¸o kho¸ luËn tèt nghiÖp GVHD: NguyÔn Xu©n Hµo thêi gian cã thÓ ®îc kh¾c phôc nhê chÕ ®é tiÒn thëng. Do vËy, tiÒn l¬ng tr¶ theo thêi gian cã thÓ ®îc thùc hiÖn theo hai chÕ ®é: - Tr¶ l¬ng theo thêi gian ®¬n gi¶n: C¨n cø vµo thêi gian lµm viÖc thùc tÕ nh©n víi møc tiÒn l¬ng cña mét ®¬n vÞ thêi gian. Tr¶ l¬ng theo thêi gian ®¬n gi¶n kh«ng ph¸t huy ®îc ®Çy ®ñ nguyªn t¾c ph©n phèi theo lao ®éng v× nã cha g¾n kÕt ®îc víi sè lîng vµ chÊt lîng thùc tÕ c«ng viÖc cña ngêi lao ®éng. - Tr¶ l¬ng theo thêi gian cã thëng: Gåm tiÒn l¬ng tr¶ theo thêi gian ®¬n gi¶n céng víi tiÒn thëng. TiÒn thëng cã thÓ tÝnh cho tÊt c¶ c¸c s¶n phÈm ®îc s¶n xuÊt, còng cã thÓ ®îc tÝnh cho sè s¶n phÈm vît møc hoÆc cho møc ®é thùc hiÖn c«ng viÖc xuÊt s¾c. * H×nh thøc tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm: Theo kho¶n 2 ®iÒu 7 NghÞ ®Þnh sè 114/2002/N§ - CP: TiÒn l¬ng theo s¶n phÈm lµ h×nh thøc l¬ng tr¶ cho ngêi lao ®éng c¨n cø vµo sè lîng, chÊt lîng s¶n phÈm hä lµm ra vµ ®¬n gi¸ tiÒn l¬ng tÝnh cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm. H×nh thøc tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm phï hîp víi nguyªn t¾c ph©n phèi theo lao ®éng, g¾n chÆt sè lîng vµ chÊt lîng lao ®éng, khuyÕn khÝch ngêi lao ®éng n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, gãp phÇn t¨ng thªm s¶n phÈm cho x· héi. Trong viÖc tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm, vÊn ®Ò ®Æt ra lµ ph¶i x©y dùng c¸c ®Þnh møc kinh tÕ kü thuËt ®Ó lµm c¬ së cho viÖc x©y dùng ®¬n gi¸ tiÒn l¬ng ®èi víi tõng lo¹i s¶n phÈm, tõng c«ng viÖc mét c¸ch phï hîp. TiÒn l¬ng theo s¶n phÈm ®îc tÝnh nh sau: ¬ TiÒn l¬ng ®îc lÜnh §¬n gi¸ Sè lîng (khèi lîng ) s¶n = x phÈm c«ng viÖc hoµn thµnh trong th¸ng tiÒn l¬ng Tuú theo tõng ®iÒu kiÖn cô thÓ mµ c¸c doanh nghiÖp cã thÓ v©n dông mét trong c¸c h×nh thøc tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm sau: - H×nh thøc tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm trùc tiÕp c¸ nh©n: H×nh thøc tr¶ l¬ng nµy thêng ®îc ¸p dông ®èi víi c«ng nh©n s¶n xuÊt chÝnh mµ c«ng viÖc cña hä mang tÝnh chÊt ®éc lËp t¬ng ®èi, cã thÓ ®Þnh møc vµ kiÓm tra, nghiÖm thu s¶n phÈm mét c¸ch cô thÓ vµ riªng biÖt. ¦u ®iÓm cña h×nh thøc tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm trùc tiÕp lµ: mèi quan hÖ gi÷a tiÒn l¬ng mµ c«ng nh©n nhËn ®îc vµ kÕt qu¶ lao ®éng ®îc thÓ hiÖn râ rµng, do ®ã kÝch thÝch c«ng nh©n n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng ®Ó n©ng cao thu Sinh viªn: Tr¬ng ThÞ Th¬ng Líp: §. H KÕ to¸n tæng hîp K1 14 B¸o c¸o kho¸ luËn tèt nghiÖp GVHD: NguyÔn Xu©n Hµo nhËp. ViÖc tÝnh to¸n tiÒn l¬ng ®¬n gi¶n, c«ng nh©n cã thÓ tÝnh ®îc sè tiÒn l¬ng hä nhËn ®îc sau khi hoµn thµnh nhiÖm vô. Tuy nhiªn, h×nh thøc nµy còng cã nh÷ng nhîc ®iÓm ®ã lµ: lµm c«ng nh©n Ýt quan t©m tíi viÖc sö dông tèt m¸y mãc, thiÕt bÞ, hay viÖc tiÕt kiÖm nguyªn vËt liÖu mµ hä chØ quan t©m tíi thµnh tÝch cña b¶n th©n mµ Ýt nghÜ tíi viÖc chung cña tËp thÓ C«ng ty. - H×nh thøc tr¶ l¬ng s¶n phÈm gi¸n tiÕp: H×nh thøc tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm gi¸n tiÕp ¸p dông ®Ó tr¶ l¬ng cho lao ®éng gi¸n tiÕp ë c¸c bé phËn s¶n xuÊt nh lao ®éng lµm nhiÖm vô vËn chuyÓn vËt liÖu, thµnh phÈm, b¶o dìng m¸y mãc thiÕt bÞ…Tuy lao ®éng cña hä kh«ng trùc tiÕp t¹o ra s¶n phÈm nhng l¹i gi¸n tiÕp ¶nh hëng ®Õn n¨ng suÊt lao ®éng cña lao ®éng trùc tiÕp, nªn cã thÓ c¨n cø vµo kÕt qu¶ cña lao ®éng trùc tiÕp mµ lao ®éng gi¸n tiÕp phôc vô ®Ó tÝnh l¬ng cho lao ®éng gi¸n tiÕp. ¦u ®iÓm cña h×nh thøc nµy lµ khuyÕn khÝch lao ®éng gi¸n tiÕp phôc vô tèt h¬n vµ hä quan t©m ®Õn kÕt qu¶ phôc vô, kÕt qu¶ s¶n xuÊt; tõ ®ã, cã gi¶i ph¸p c¶i tiÕn c«ng t¸c phôc vô s¶n xuÊt, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng cña lao ®éng trùc tiÕp. - H×nh thøc tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm cã thëng: Tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm cã thëng lµ viÖc kÕt hîp h×nh thøc tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm (s¶n phÈm trùc tiÕp vµ s¶n phÈm gi¸n tiÕp) víi chÕ ®é tiÒn thëng trong s¶n xuÊt (thëng n©ng cao chÊt lîng, thëng t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, thëng tiÕt kiÖm chi phÝ). Nhê ®ã ngêi lao ®éng quan t©m h¬n ®Õn viÖc c¶i tiÕn kü thuËt, n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm lµm ra, tiÕt kiÖm chi phÝ, t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng. Yªu cÇu c¬ b¶n khi ¸p dông chÕ ®é tiÒn l¬ng tÝnh theo s¶n phÈm cã thëng lµ ph¶i quy ®Þnh ®óng ®¾n c¸c chØ tiªu, ®iÒu kiÖn thëng vµ tû lÖ thëng b×nh qu©n. Ngoµi ra trong trêng hîp ngêi lao ®éng lµm ra s¶n phÈm háng, l·ng phÝ vËt liÖu…th× cã thÓ bÞ ph¹t trõ vµo thu nhËp cña ngêi lao ®éng. - H×nh thøc tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm luü tiÕn: Tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm luü tiÕn lµ h×nh thøc tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm trùc tiÕp, ®ång thêi c¨n cø vµo møc ®é hoµn thµnh vît møc s¶n xuÊt. Møc ®é hoµn thµnh ®Þnh møc cµng cao th× suÊt l¬ng luü tiÕn cµng lín. Nhê vËy mµ viÖc tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm luü tiÕn sÏ kÝch thÝch ®îc ngêi lao ®éng t¨ng n¨ng Sinh viªn: Tr¬ng ThÞ Th¬ng Líp: §. H KÕ to¸n tæng hîp K1 15 GVHD: NguyÔn Xu©n Hµo B¸o c¸o kho¸ luËn tèt nghiÖp suÊt lao ®éng. H×nh thøc nµy ¸p dông trong trêng hîp cÇn ®Èy nhan tiÕn ®é s¶n xuÊt. TiÒn l¬ng cña ngêi lao ®éng ®îc tÝnh nh sau: TiÒn l¬ng s¶n phÈm cã L¬ng s¶n Thëng v= + thëng cña mçi CNSX phÈm trùc tiÕp ît møc Trong ®ã: L¬ng s¶n phÈm trùc tiÕp Thëng vît møc = = Sè lîng s¶n phÈm hoµn thµnh Tû lÖ thëng vît møc x x §¬n gi¸ l¬ng Sè lîng s¶n phÈm cña sè vît ®Þnh møc * H×nh thøc tr¶ l¬ng kho¸n: Theo kho¶n 3 ®iÒu 7 NghÞ ®Þnh sè 114/2002/N§ - CP: TiÒn l¬ng kho¸n lµ h×nh thøc tr¶ l¬ng cho ngêi lao ®éng theo khèi lîng vµ chÊt lîng c«ng viÖc mµ hä hoµn thµnh. H×nh thøc nµy ¸p dông ®èi víi nh÷ng c«ng viÖc nÕu giao tõng chi tiÕt, tõng bé phËn sÏ kh«ng cã lîi mµ ph¶i giao toµn bé khèi lîng cho c«ng nh©n hoµn thµnh trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh. H×nh thøc nµy ®îc ¸p dông chñ yÕu trong x©y dùng c¬ b¶n vµ mét sè c«ng viÖc trong n«ng nghiÖp; trong c«ng nghiÖp, thêng dïng cho c¸c c«ng viÖc s÷a ch÷a, l¾p r¸p c¸c s¶n phÈm, m¸y mãc thiÕt bÞ… H×nh thøc tr¶ l¬ng kho¸n khuyÕn khÝch c«ng nh©n hoµn thµnh nhiÖm vô tríc thêi h¹n mµ vÉn ®¶m b¶o chÊt lîng c«ng viÖc th«ng qua hîp ®ång giao kho¸n chÆt chÏ. Tuú theo ®Æc ®iÓm cña doanh nghiÖp mµ lùa chän c¸c h×nh thøc tr¶ l¬ng kho¸n phï hîp. - H×nh thøc tr¶ l¬ng kho¸n theo khèi lîng c«ng viÖc: H×nh thøc nµy thêng ®îc ¸p dông cho nh÷ng c«ng viÖc lao ®éng gi¶n ®¬n cã tÝnh chÊt ®ét xuÊt nh vËn chuyÓn, bèc v¸c … Møc l¬ng ®îc x¸c ®Þnh theo tõng khèi lîng c«ng viÖc cô thÓ. - H×nh thøc kho¸n quü l¬ng: Theo h×nh thøc nµy tiÒn l¬ng ®îc quy ®Þnh cho tõng bé phËn c¨n cø vµo khèi lîng c«ng viÖc ph¶i hoµn thµnh. ViÖc tÝnh l¬ng cho tõng c¸ nh©n trong tËp thÓ c¨n cø vµo thêi gian lµm viÖc vµ cÊp bËc kü thuËt cña hä. Ph¬ng ph¸p nµy th¬ng ®îc ¸p dông ®èi víi nh÷ng c«ng viÖc cña c¸c bé phËn hµnh chÝnh trong doanh nghiÖp. 1.1.4. H¹ch to¸n kÕ to¸n tiÒn l¬ng. Sinh viªn: Tr¬ng ThÞ Th¬ng Líp: §. H KÕ to¸n tæng hîp K1 16 B¸o c¸o kho¸ luËn tèt nghiÖp GVHD: NguyÔn Xu©n Hµo 1.1.4.1. ý nghÜa, nhiÖm vô h¹ch to¸n kÕ to¸n tiÒn l¬ng. Qu¶n lý lao ®éng lµ mét néi dung quan träng trong c«ng t¸c qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, nã lµ nh©n tè gióp cho doanh nghiÖp hoµn thµnh vµ hoµn thµnh vît møc kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh. Tæ chøc h¹ch to¸n lao ®éng – tiÒn l¬ng gióp cho c«ng t¸c qu¶n lý lao ®éng cña doanh nghiÖp ®îc tèt, thóc ®Èy ngêi lao ®éng chÊp hµnh tèt kû luËt lao ®éng, t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng vµ hiÖu suÊt c«ng t¸c. §ång thêi còng t¹o c¬ së cho viÖc tÝnh l¬ng theo ®óng nguyªn t¾c ph©n phèi theo lao ®éng. Tæ chøc tèt c«ng t¸c kÕ to¸n lao ®éng – tiÒn l¬ng lµ mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn ®Ó qu¶n lý tèt quü l¬ng, quü BHXH, ®¶m b¶o cho viÖc tr¶ l¬ng vµ BHXH ®óng nguyªn t¾c, ®óng chÕ ®é, khuyÕn khÝch ngêi lao ®éng hoµn thµnh nhiÖm vô ®îc giao, ®ång thêi t¹o ®iÒu kiÖn tÝnh vµ ph©n bæ chi phÝ tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc chÝnh x¸c. NhiÖm vô cña kÕ to¸n tiÒn l¬ng trong c¸c doanh nghiÖp lµ: - Tæ chøc ghi chÐp ph¶n ¸nh, tæng hîp sè liÖu vÒ sè lîng lao ®éng, chÊt lîng lao ®éng, thêi gian lao ®éng vµ kÕt qu¶ lao ®éng cña tõng ngêi, tõng bé phËn mét c¸ch chÝnh x¸c, ®Çy ®ñ, kÞp thêi. - TÝnh to¸n c¸c kho¶n tiÒn l¬ng, tiÒn thëng, c¸c kho¶n trî cÊp ph¶i tr¶ cho ngêi lao ®éng vµ t×nh h×nh thanh to¸n c¸c kho¶n ®ã cho ngêi lao ®éng; kiÓm tra viÖc sö dông lao ®éng, viÖc chÊp hµnh chÝnh s¸ch, chÕ ®é vÒ lao ®éng, tiÒn l¬ng, trî cÊp BHXH vµ viÖc sö dông quü tiÒn l¬ng, quü BHXH. - TÝnh to¸n vµ ph©n bæ c¸c kho¶n chi phÝ tiÒn l¬ng, BHXH , BHYT vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh theo tõng ®èi tîng. Híng dÉn vµ kiÓm tra c¸c bé phËn trong doanh nghiÖp thùc hiÖn ®óng chÕ ®é ghi chÐp ban ®Çu vÒ lao ®éng, tiÒn l¬ng vµ BHXH theo ®óng quy ®Þnh. - LËp b¸o c¸o vÒ lao ®éng, tiÒn l¬ng mét c¸ch kÞp thêi, chÝnh x¸c. - Tham gia ph©n tÝch t×nh h×nh qu¶n lý lao ®éng, sö dông lao ®éng c¶ vÒ sè lîng, thêi gian, n¨ng suÊt. Trªn c¬ së ®ã ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p thÝch hîp ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng. - Ph©n tÝch t×nh h×nh qu¶n lý, sö dông quü tiÒn l¬ng, x©y dùng ph¬ng ¸n tr¶ l¬ng hîp lý nh»m khuyÕn khÝch ngêi lao ®éng n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, tiÕt kiÖm chi phÝ, n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm. 1.1.4.2. H¹ch to¸n lao ®éng. H¹ch to¸n lao ®éng lµ viÖc h¹ch to¸n chi tiÕt c¸c nghiÖp vô vÒ tiÒn l¬ng trong doanh nghiÖp. §ã lµ sù quan s¸t, ph¶n ¸nh trùc tiÕp vÒ sè lîng lao Sinh viªn: Tr¬ng ThÞ Th¬ng Líp: §. H KÕ to¸n tæng hîp K1 17 B¸o c¸o kho¸ luËn tèt nghiÖp GVHD: NguyÔn Xu©n Hµo ®éng, thêi gian lao ®éng vµ kÕt qu¶ lao ®éng. Trªn c¬ së ®ã sÏ tÝnh to¸n vµ x¸c ®Þnh sè tiÒn l¬ng ph¶i tr¶ cho tõng ngêi lao ®éng trong doanh nghiÖp. * H¹ch to¸n sè lîng lao ®éng. H¹ch to¸n sè lîng lao ®éng lµ viÖc theo dâi t×nh h×nh biÕn ®éng t¨ng – gi¶m vÒ mÆt sè lîng trong ph¹m vi tõng ®¬n vÞ, tõng phßng ban còng nh toµn doanh nghiÖp. §ång thêi ph¶n ¸nh ¶nh hëng cña sù biÕn ®éng nµy ®Õn c¬ cÊu lao ®éng, chÊt lîng lao ®éng vµ do ®ã ¶nh hëng tíi t×nh h×nh thùc hiÖn nhiÖm vô s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. ChØ tiªu sè lîng lao ®éng cña doanh nghiÖp ®îc ph¶n ¸nh trªn “Sæ danh s¸ch lao ®éng” do phßng tæ chøc lao ®éng tiÒn l¬ng lËp dùa trªn sè lao ®éng hiÖn cã cña doanh nghiÖp, bao gåm c¶ lao ®éng dµi h¹n, lao ®éng t¹m thêi, lao ®éng trùc tiÕp, lao ®éng gi¸n tiÕp vµ lao ®éng c¸c lÜnh vùc kh¸c ngoµi s¶n xuÊt. “Sæ danh s¸ch lao ®éng ” kh«ng chØ ®îc lËp chung cho toµn doanh nghiÖp mµ cßn ®îc lËp riªng cho tõng bé phËn doanh nghiÖp ®Ó n¾m t×nh h×nh ph©n bæ, sö dông lao ®éng hiÖn cã cña tõng ®¬n vÞ. C¬ së ghi “Sæ danh s¸ch lao ®éng ” lµ c¸c chøng tõ ban ®Çu vÒ sö dông, thuyªn chuyÓn c«ng t¸c, n©ng bËc, th«i viÖc… C¸c chøng tõ nµy do phßng tæ chøc lao ®éng tiÒn l¬ng lËp mçi khi cã sù thay ®æi vÒ sè lao ®éng. Mäi biÕn ®éng ®Òu ph¶i ®îc ghi chÐp kÞp thêi vµo “Sæ danh s¸ch lao ®éng” ®Ó trªn c¬ së ®ã lµm c¨n cø cho viÖc tÝnh l¬ng ph¶i tr¶ vµ c¸c chÕ ®é kh¸c cho ngêi lao ®éng kÞp thêi. * H¹ch to¸n sö dông thêi gian lao ®éng. H¹ch to¸n sö dông thêi gian lao ®éng ph¶i ®¶m b¶o ghi chÐp, ph¶n ¸nh kÞp thêi, chÝnh x¸c sè ngµy c«ng, giê c«ng lµm viÖc thùc tÕ hoÆc ngõng s¶n xuÊt, nghØ viÖc cña tõng lao ®éng, tõng phßng ban trong doanh nghiÖp. H¹ch to¸n sö dông thêi gian lao ®éng cã ý nghÜa rÊt lín trong viÖc qu¶n lý lao ®éng, kiÓm tra viÖc chÊp hµnh kû luËt lao ®éng, lµm c¨n cø tÝnh l¬ng, thëng chÝnh x¸c cho ngêi lao ®éng. Chøng tõ ban ®Çu quan träng nhÊt ®Ó h¹ch to¸n thêi gian lao ®éng trong c¸c doanh nghiÖp lµ “B¶ng chÊm c«ng”. §©y lµ chøng tõ quan träng ®Ó tæng hîp, ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh sö dông thêi gian lao ®éng, lµ c¨n cø ®Ó tÝnh l¬ng, tÝnh thëng cho ngêi lao ®éng. B»ng c¸ch ghi chÐp thêi gian thùc tÕ lµm viÖc, nghØ viÖc, v¾ng mÆt cña ngêi lao ®éng theo tõng ngµy, “B¶ng chÊm c«ng” lµ c¨n cø ®Ó ph¶n ¸nh kÞp thêi, chÝnh x¸c t×nh h×nh sö dông thêi gian lao ®éng, ®ång thêi kiÓm tra viÖc chÊp hµnh kû luËt lao ®éng cña c«ng nh©n viªn. “B¶ng chÊm c«ng” ph¶i ®îc lËp hµng th¸ng (t¬ng øng víi kú tÝnh lSinh viªn: Tr¬ng ThÞ Th¬ng Líp: §. H KÕ to¸n tæng hîp K1 18 B¸o c¸o kho¸ luËn tèt nghiÖp GVHD: NguyÔn Xu©n Hµo ¬ng) vµ ph¶i lËp riªng cho tõng bé phËn. Tæ trëng s¶n xuÊt hoÆc trëng c¸c phßng ban lµ ngêi trùc tiÕp ghi b¶ng chÊm c«ng c¨n cø vµo sè lao ®éng cã mÆt, v¾ng mÆt ®Çu ngµy lµm viÖc ë ®¬n vÞ m×nh. Do vËy, “B¶ng chÊm c«ng” ph¶i ®îc ®Ó t¹i ®Þa ®iÓm c«ng khai ®Ó ngêi lao ®éng gi¸m s¸t thêi gian lao ®éng cña m×nh. §èi víi c¸c trêng hîp x¶y ra trong ngµy do bÊt kú nguyªn nh©n nµo ®Òu ph¶i lËp “Biªn b¶n ngõng viÖc”. Biªn b¶n nµy ghi râ thêi gian ngõng viÖc thùc tÕ cña mçi ngêi cã mÆt, nguyªn nh©n x¶y ra ngõng viÖc vµ ngêi chÞu tr¸ch nhiÖm. Biªn b¶n ngõng viÖc lµ c¬ së ®Ó tÝnh ra tiÒn l¬ng vµ xö lý thiÖt h¹i x¶y ra. §èi víi c¸c trêng hîp nghØ viÖc do èm ®au, tai nan lao ®éng, thai s¶n…®Òu ph¶i cã chøng tõ nghØ viÖc do c¬ quan thÈm quyÒn cÊp (c¬ quan y tÕ, héi ®ång y khoa) vµ ®îc ghi vµo b¶ng chÊm c«ng theo nh÷ng ký hiÖu quy ®Þnh. * H¹ch to¸n kÕt qu¶ lao ®éng. §i ®«i víi viÖc h¹ch to¸n sè lîng vµ thêi gian lao ®éng, viÖc h¹ch to¸n kÕt qu¶ lao ®éng lµ mét néi dung quan träng trong toµn bé c«ng t¸c qu¶n lý vµ h¹ch to¸n lao ®éng ë c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt. H¹ch to¸n kÕt qu¶ lao ®éng ph¶i ®¶m b¶o ph¶n ¸nh chÝnh x¸c sè lîng vµ chÊt lîng s¶n phÈm hoÆc khèi lîng c«ng viÖc hoµn thµnh cña tõng ngêi, tõng bé phËn; lµm c¨n cø tÝnh l¬ng, tÝnh thëng vµ kiÓm tra sù phï hîp cña tiÒn l¬ng ph¶i tr¶ víi kÕt qu¶ lao ®éng thùc tÕ; tÝnh to¸n x¸c ®Þnh n¨ng suÊt lao ®éng, kiÓm tra t×nh h×nh thùc hiÖn ®Þnh møc lao ®éng cña tõng ngêi, tõng bé phËn vµ c¶ doanh nghiÖp. §Ó h¹ch to¸n kÕt qu¶ lao ®éng trong c¸c doanh nghiÖp, ngêi ta sö dông c¸c chøng tõ ban ®Çu kh¸c nhau, tuú thuéc vµo lo¹i h×nh vµ ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt cña tõng doanh nghiÖp. C¸c chøng tõ ban ®Çu ®îc sö dông phæ biÕn ®Ó h¹ch to¸n kÕt qu¶ lao ®éng lµ: PhiÕu x¸c nhËn s¶n phÈm ho¨c c«ng viÖc hoµn thµnh, hîp ®ång giao kho¸n… “PhiÕu x¸c nhËn s¶n phÈm ho¨c c«ng viÖc hoµn thµnh” Õ to¸n) lµ chøng tõ x¸c nhËn sè s¶n phÈm hoÆc c«ng viÖc hoµn thµnh cña tõng ®¬n vÞ vµ c¸ nh©n ngêi lao ®éng. PhiÕu nµy do ngêi giao viÖc lËp vµ ph¶i cã ®Çy ®ñ ch÷ ký cña cña ngêi giao viÖc, ngêi nhËn viÖc, ngêi kiÓm tra chÊt lîng s¶n phÈm vµ ngêi duyÖt. PhiÕu ®îc chuyÓn cho phßng kÕ to¸n ®Ó lµm c¨n cø tÝnh l¬ng, tÝnh thëng cho ngêi lao ®éng (h×nh thøc tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm). Trong trêng hîp giao kho¸n c«ng viÖc th× chøng tõ ban ®Çu lµ “Hîp ®«ng giao kho¸n”. Hîp ®ång nµy lµ b¶n ký kÕt gi÷a ngêi giao kho¸n vµ ngêi Sinh viªn: Tr¬ng ThÞ Th¬ng Líp: §. H KÕ to¸n tæng hîp K1 19 B¸o c¸o kho¸ luËn tèt nghiÖp GVHD: NguyÔn Xu©n Hµo nhËn kho¸n vÒ khèi lîng c«ng viÖc, tr¸ch nhiÖm vµ quyÒn lîi cña mçi bªn khi thùc hiÖn c«ng viÖc ®ã. Chøng tõ nµy lµ c¬ së ®Ó tÝnh l¬ng cho ngêi lao ®éng theo h×nh thøc tr¶ l¬ng kho¸n. 1.1.4.3. H¹ch to¸n kÕ to¸n tiÒn l¬ng, tiÒn thëng, thanh to¸n víi ngêi lao ®éng. * TÝnh l¬ng, thëng cho ngêi lao ®éng. C«ng viÖc tÝnh l¬ng, thëng vµ c¸c kho¶n kh¸c ph¶i tr¶ cho ngêi lao ®éng ®îc thùc hiÖn t¹i phßng kÕ to¸n doanh nghiÖp hµng th¸ng. C¨n cø ®Ó tÝnh lµ c¸c chøng tõ theo dâi thêi gian lao ®éng, kÕt qu¶ lao ®éng vµ c¸c chøng kh¸c cã liªn quan (giÊy nghØ phÐp, biªn b¶n ng÷ng viÖc…). TÊt c¶ c¸c chøng tõ trªn ph¶i ®îc kÕ to¸n kiÓm tra tríc khi tÝnh l¬ng, tÝnh thëng ®¶m b¶o yªu cÇu cña c¸c chøng tõ kÕ to¸n. Sau khi ®· kiÓm tra c¸c chøng tõ trªn, kÕ to¸n tÝnh l¬ng, thëng, trî cÊp ph¶i tr¶ cho ngêi lao ®éng theo h×nh thøc tr¶ l¬ng, thëng ®ang ¸p dông t¹i doanh nghiÖp. Trªn c¬ së “B¶ng thanh to¸n l¬ng”, kÕ to¸n tiÕn hµnh ph©n lo¹i tiÒn l¬ng, tiÒn thëng theo ®èi tîng sö dông lao ®éng ®Ó tiÕn hµnh lËp chøng ph©n bæ tiÒn l¬ng, tiÒn thëng vµo chi phÝ kinh doanh. “B¶ng thanh to¸n tiÒn l¬ng ” lµ chøng tõ lµm c¨n cø thanh to¸n tiÒn l¬ng, tiÒn thëng vµ c¸c kho¶n phô cÊp cho ngêi lao ®éng lµm viÖc trong c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh. B¶ng nµy ®îc lËp cho tõng tæ, ®éi, ph©n xëng c¨n cø vµo kÕt qu¶ tÝnh l¬ng cho tõng ngêi. Trªn “B¶ng thanh to¸n tiÒn l¬ng” cÇn ghi râ tõng kho¶n tiÒn l¬ng (l¬ng s¶n phÈm, l¬ng thêi gian), c¸c kho¶n phô cÊp, trî cÊp, c¸c kho¶n khÊu trõ vµ sè tiÒn ngêi lao ®éng cßn ®îc lÜnh. Khi tÝnh ra tiÒn thëng thêng xuyªn cho ngêi lao ®éng, kÕ to¸n lËp “B¶ng thanh to¸n tiÒn thëng” dùa trªn c¸c chøng tõ ban ®Çu nh: B¶ng chÊm c«ng, phiÕu x¸c nhËn s¶n phÈm hoÆc c«ng viÖc hoµn thµnh…vµ ph ¬ng ¸n tÝnh thëng ®· ®îc ngêi cã thÈm quyÒn phª duyÖt. Trong trêng hîp nh÷ng doanh nghiÖp s¶n xuÊt kh«ng cã ®iÒu kiÖn ®Ó bè trÝ lao ®éng trùc tiÕp nghØ phÐp ®Òu ®Æn gi÷a c¸c kú h¹ch to¸n hoÆc s¶n xuÊt kinh doanh cã tÝnh chÊt thêi vô th× kÕ to¸n ph¶i dù to¸n tiÒn l¬ng nghØ phÐp hoÆc ngõng s¶n xuÊt theo kÕ ho¹ch cña hä ®Ó tiÕn hµnh trÝch tríc tÝnh vµo chi phÝ cña c¸c kú h¹ch to¸n theo sè dù to¸n. Môc ®Ých cña viÖc lµm nµy lµ kh«ng lµm gi¸ thµnh s¶n phÈm thay ®æi ®ét ngét khi sè lîng lao ®éng trùc tiÕp nghØ phÐp nhiÒu ë mét kú h¹ch to¸n nµo ®ã hoÆc bï ®¾p tiÒn l¬ng cña hä trong thêi gian ngõng s¶n xuÊt cã kÕ ho¹ch. C¸ch tÝnh kho¶n tiÒn l¬ng nghØ phÐp n¨m cña ngêi lao ®éng trùc tiÕp ®Ó trÝch tríc vµo chi phÝ s¶n xuÊt nh sau: Sinh viªn: Tr¬ng ThÞ Th¬ng Líp: §. H KÕ to¸n tæng hîp K1 20 GVHD: NguyÔn Xu©n Hµo B¸o c¸o kho¸ luËn tèt nghiÖp Møc trÝch tríc tiÒn l¬ng cña lao ®éng trùc tiÕp theo kÕ ho¹ch Tû lÖ trÝch = tríc = TiÒn l¬ng chÝnh ph¶i tr¶ cho lao ®éng trùc tiÕp trong kú x Tû lÖ trÝch tríc Tæng TL nghØ phÐp, ngõng s¶n xuÊt theo KH n¨m cña L§TT Tæng sè TL chÝnh KH n¨m cña L§TT * H¹ch to¸n tæng hîp tiÒn l¬ng. - Tµi kho¶n kÕ to¸n sö dông: Tµi kho¶n kÕ to¸n sö dông ®Ó h¹ch to¸n tiÒn l¬ng, tiÒn thëng vµ thanh to¸n víi ngêi lao ®éng lµ TK 334 “Ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn”. Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh c¸c kho¶n thanh to¸n víi ngêi lao ®éng cña doanh nghiÖp vÒ tiÒn l¬ng, tiÒn c«ng, phô cÊp, BHXH, tiÒn thëng vµ c¸c kho¶n kh¸c thuéc vÒ thu nhËp cña hä. Néi dung cña tµi kho¶n 334 lµ: Bªn Nî: + C¸c kho¶n khÊu trõ vµo tiÒn l¬ng, tiÒn c«ng cña c«ng nh©n viªn. + C¸c kho¶n tiÒn l¬ng, tiÒn c«ng, tiÒn thëng, BHXH vµ c¸c kho¶n kh¸c ®· tr¶, ®· chi, ®· øng tríc cho c«ng nh©n viªn. Bªn Cã: C¸c kho¶n tiÒn l¬ng, tiÒn c«ngtiÒn thëng, BHXH vµ c¸c kho¶n kh¸c ph¶i tr¶, ph¶i chi cho c«ng nh©n viªn. Sè d bªn Cã: C¸c kho¶n tiÒn l¬ng, tiÒn c«ng, tiÒn thëng vµ c¸c kho¶n kh¸c cßn ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n viªn. Tµi kho¶n 334 cã thÓ cã sè d bªn Nî trong trêng hîp rÊt c¸ biÖt. Sè d Nî Tµi kho¶n 334 (nÕu cã) ph¶n ¸nh sè tiÒn ®· tr¶ lín h¬n sè ph¶i tr¶ vÒ tiÒn l¬ng, tiÒn c«ng, tiÒn thëng vµ c¸c kho¶n kh¸c cho c«ng nh©n viªn. - Tr×nh tù, ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n tiÒn l¬ng vµ thanh to¸n víi c«ng nh©n viªn. (S¬ ®å 1.1: Tr×nh tù h¹ch to¸n tiÒn l¬ng vµ thanh to¸n víi CNV). TK 3383, 3384 TK 334 TrÝch BHXH, BHYT trõ vµo Sinh viªn: Tr¬ng ThÞ Th¬ng TK 622 TiÒn l¬ng, phô cÊp thêng xuyªn Líp: §. H KÕ to¸n tæng hîp K1