Lêi
b
më
®Çu
ia lµ thøc uèng phï hîp víi mäi ng-êi, cã ®é cån thÊp, bät mÞn xèp, cã h-¬ng vÞ ®Æc
tr-ng. Cã thÓ dÔ dµng nhËn ra mét s¶n phÈm bia bëi mµu s¾c, h-¬ng vÞ (®-îc t¹o ra tõ
c¸c chÊt chiÕt trong nguyªn liÖu cån, CO2 vµ c¸c s¶n phÈm lªn men kh¸c). §Æc biÖt lµ t¸c
dông gi¶m nhanh c¬n kh¸t cu¶ ng-êi uèng do bia ®· b·o hßa CO2.
Ngµy nay, bia ®· trë nªn phæ biÕn trong cuéc sèng. BÊt k× lóc nµo, ë mäi n¬i ta ®Òu
b¾t gÆp bia víi c¸c d¹ng thµnh phÇn kh¸c nhau, hoÆc c¸c biÓu t-îng, ch-¬ng tr×nh qu¶ng
c¸o vÒ bia. Bia ®-îc s¶n xuÊt ra ngµy cµng nhiÒu, ®a d¹ng vµ rÊt nhiÒu biÖn ph¸p c«ng
nghÖ s¶n xuÊt bia ®· ra ®êi mang ®Æc tr-ng cña tõng h·ng, tõng quèc gia.
XÐt riªng ë ViÖt Nam s¶n l-îng bia mçi n¨m mét t¨ng, hµng n¨m l¹i cã c¸c nhµ m¸y bia
míi ra ®êi víi c«ng nghÖ míi, ®ã lµ ch-a kÓ tíi c¸c ph©n x-ëng bia cì nhá hµng n¨m còng
gãp phÇn cung cÊp bia cho thÞ tr-êng. Tuy vËy, b×nh qu©n l-îng bia cho mét ng-êi d©n mçi
n¨m cña n-íc ta chØ ®¹t kho¶ng 24 lÝt, mét con sè kh¸ nhá bÐ so víi b×nh qu©n ®Çu ng-êi
ë c¸c n-íc kh¸c : §øc (kho¶ng 150 lÝt/ng-êi/n¨m). Nh- vËy, thÞ tr-êng bia ë n-íc ta vÉn cßn
lµ mét thÞ tr-êng ®Çy tiÒm n¨ng, nã høa hÑn mét t-¬ng lai ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña ngµnh c«ng
nghÖ s¶n xuÊt bia.
C«ng ty thùc phÈm c«ng nghiÖp Nam §Þnh lµ mét ®¬n vÞ s¶n xuÊt nhanh nh¹y tr-íc
nhu cÇu cña thÞ tr-êng, thÓ hiÖn th«ng qua viÖc chuyÓn dÞch c¬ cÊu xuÊt ph¸t tõ mét ®¬n vÞ
chuyªn s¶n xuÊt b¸nh kÑo, r-îu, hoa qu¶ sang s¶n xuÊt bia lµ chñ yÕu (vÉn s¶n xuÊt c¸c s¶n
phÈm truyÒn thèng vµo c¸c dÞp lÔ tÕt ). B¾t ®Çu tõ sù gióp ®ì cña §HBK Hµ Néi vÒ d©y
chuyÒn vµ c«ng nghÖ s¶n xuÊt bia h¬i, råi sau ®ã c«ng ty ®· nhËp d©y chuyÒn s¶n xuÊt bia
cña n-íc ngoµi vµ c«ng nghÖ cña §an M¹ch, c¸i tªn Nhµ M¸y Bia NaDa còng ®-îc ra ®êi tõ
®ã .
ChuyÕn ®i thùc tËp t¹i nhµ m¸y bia NaDa ®· mang l¹i cho em nhiÒu hiÓu biÕt quý gi¸
vÒ th-c tÕ s¶n xuÊt bia. Tuy nhiªn, ë gãc ®é kh¸ch quan nh÷ng g× mµ em sÏ tr×nh bµy sau
®©y chØ lµ nh÷ng kÕt qu¶ tõ sù nhËn thøc chñ quan cña b¶n th©n cho nªn sÏ kh«ng tr¸nh khái
1
sai sãt. V× vËy, em rÊt kÝnh mong cã sù ®ãng gãp ý kiÕn cña c¸c thÇy c« ®Ó em cã ®iÒu kiÖn
söa sai vµ hoµn thiÖn h¬n nhËn thøc cña m×nh.
A. Kh¸i qu¸t vÒ nhµ m¸y bia NaDa
I. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña nhµ m¸y:
Nhµ m¸y bia Nada lµ mét ®¬n vÞ s¶n xuÊt cã bÒ dµy truyÒn thèng h¬n 40
n¨m thµnh lËp, ph¸t triÓn vµ tr-ëng thµnh. Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn tõ khi thµnh
lËp cho ®Õn nay nhµ m¸y ®· ®-îc ®æi tªn nhiÒu lÇn, nh÷ng lÇn ®æi tªn ®ã ®Òu g¾n
2
liÒn víi nh÷ng b-íc ®æi míi chiÕn l-îc trong c¬ cÊu s¶n phÈm. C¸c giai ®o¹n ph¸t
triÓn cña nhµ m¸y:
Thµnh lËp n¨m 1960 ban ®Çu chØ lµ mét ph©n x-ëng s¶n xuÊt kem ®¸ d-íi
h×nh thøc c«ng ty hîp doanh, víi tªn gäi Ph©n X-ëng S¶n XuÊt Kem §¸
N¨m 1978, ®æi míi s¶n phÈm s¶n xuÊt víi s¶n phÈm míi lµ : B¸nh
kÑo,
r-îu mµu (r-îu m¬,chanh...). Mét sè s¶n phÈm truyÒn thèng næi tiÕng ®· ®-îc xuÊt
khÈu ®i c¸c n-íc trong khèi XHCN lóc ®ã nh- : kÑo trøng chim, b¸nh sõng tr©u...
Tªn gäi míi cña nhµ m¸y lµ: XÝ nghiÖp 1/6.
Cïng víi sù ®æi míi vµ ph¸t triÓn ®ã, cho ®Õn n¨m 1986 nhµ m¸y ®æi tªn lµ:
Nhµ M¸y Thùc PhÈm C«ng NghiÖp Nam Hµ.
N¨m 1994, nhµ m¸y b¾t ®Çu l¾p ®Æt thiÕt bÞ nhµ x-ëng ®Ó s¶n xuÊt bia víi
d©y chuyÒn thiÕt kÕ vµ c«ng nghÖ cña §H B¸ch Khoa.
N¨m 1995, b¾t ®Çu ®i vµo s¶n xuÊt bia h¬i vµ xóc tiÕn c«ng viÖc du nhËp
c«ng nghÖ s¶n xuÊt xuÊt bia cña §an M¹ch. Song song víi s¶n xuÊt bia, nhµ m¸y
vÉn tiÕp tôc s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm truyÒn thèng vµo c¸c dÞp lÔ tÕt (mçi n¨m 715
tÊn b¸nh kÑo, 10000 lÝt r-îu).
N¨m 1996, ®æi tªn thµnh C«ng Ty Thùc PhÈm C«ng NghiÖp Nam §Þnh vµ
tõ khi b¾t ®Çu s¶n xuÊt bia cña §an M¹ch th× cã tªn lµ Nhµ M¸y Bia NaDa.
KÓ tõ khi b¾t ®Çu s¶n xuÊt bia do nhu cÇu ngµy mét t¨ng, nhµ m¸y ®· cã sù
c¶i t¹o vµ ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng s¶n xuÊt, d©y chuyÒn s¶n xuÊt do ®ã s¶n l-îng
bia cña nhµ m¸y mçi n¨m mét t¨ng:
- 1995 : 3,5 triÖu lÝt
- 1999 : 8 triÖu lÝt
- 2001 :12 triÖu lÝt vµ s¶n phÈm bia cña nhµ m¸y ®· ®¹t chøng chØ cña hÖ
thèng qu¶n lý chÊt l-îng quèc tÕ ISO 9001 phiªn b¶n 2000.
- 2002 : kÕ ho¹ch s¶n xuÊt lµ 15 triÖu lÝt
II. C¬ cÊu s¶n xuÊt kinh doanh
HiÖn t¹i nhµ m¸y cã 352 ng-êi bao gåm:
* 47 ng-ßi cã tr×nh ®é ®¹i häc (37 kü s- m¸y mãc thiÕt bÞ,10 kü s- hãa thùc phÈm)
* 27 ng-êi cã tr×nh ®é trung cÊp (10 vÒ qu¶n lý, 17 vÒ thùc phÈm)
3
* 3 c«ng nh©n c¬ khÝ tr×nh ®é bËc 6/7
* 17 c«ng nh©n tr×nh ®é bËc 3/7
* 47 c«ng nh©n tr×nh ®é bËc 2/7
* 5 c«ng nh©n s¶n xuÊt b¸nh kÑo
S¬ ®å c¬ cÊu qu¶n lý hµnh chÝnh cña nhµ m¸y:
Ban gi¸m ®èc
Phßng
kinh
doanh
Phßng kÕ
to¸n
Phßng
KCS
Phßng
hµnh
chÝnh tæ
chøc
Phßng
®iÒu hµnh
s¶n xuÊt
Phßng tµi
vô
Tæ kho
S¬ ®å c¬ cÊu s¶n xuÊt cña nhµ m¸y
Ban gi¸m ®èc
Phßng CN
Ph©n x-ëng 1
Ph©n x-ëng 2
KCS
4
Ph©n x-ëng
Phßng ®iÒu ®é
c¬ ®iÖn
Sx
1 ban gi¸m ®èc (1 gi¸m ®èc, 2 phã gi¸m ®èc)
7 phßng ban:
* phßng kinh doanh cã 7 quÇy kinh doanh, sè ng-êi kho¶ng 36
* phßng kÕ to¸n cã 5 ng-êi
* phßng hµnh chÝnh cã 34 ng-êi
* phßng ®iÒu hµnh s¶n xuÊt cã 3 ng-êi(100% lµ kü s-)
* phßng tµi vô cã 3 ng-êi
* phßng KCS cã 9 ng-êi
* tæ kho cã tõ 5860 ng-êi lµm theo thêi vô
3 ph©n x-ëng:
* ph©n x-ëng bia h¬i : 68 ng-êi
* ph©n x-ëng bia NaDa : 90 ng-êi
* ph©n x-ëng c¬ ®iÖn : 13 ng-êi
III. MÆt b»ng nhµ m¸y
Víi tæng diÖn tÝch 18879 m2 cho ta thÊy quy m« s¶n xuÊt cña nhµ m¸y kh¸
lín. Bªn c¹nh quy m« s¶n xuÊt, ®iÒu kiÖn ®Þa lý cña nhµ m¸y còng kh¸ thuËn lîi,
n»m gÇn trung t©m thµnh phè Nam §Þnh vµ s¸t trôc ®-êng chÝnh liªn tØnh Hµ Néi Th¸i B×nh nªn cã ®-îc sù thuËn lîi trong qu¸ tr×nh vËn chuyÓn nguyªn vËt liÖu s¶n
xuÊt vµ ®-a s¶n phÈm ®i tiªu thô. Tuy nhiªn, do nhµ m¸y ë gÇn khu d©n c- nªn sÏ
cã ¶nh h-ëng kh«ng nhá tíi nh©n d©n trong c¸c vÊn ®Ò m«i tr-êng x· héi, nhÊt lµ
khi nhµ m¸y ch-a cã hÖ thèng xö lý n-íc th¶i tr-íc khi th¶i ra m«i tr-êng.
B.Quy tr×nh s¶n xuÊt bia NaDa
I. Nguån nguyªn liÖu:
Nguån nguyªn liÖu chñ yÕu ®Ó s¶n xuÊt bia:
Malt lµ nguyªn liÖu chÝnh ph¶i nhËp ngo¹i hoµn toµn, chñ yÕu tõ c¸c n-íc :
§øc, óc, §an M¹ch vµ Anh.
G¹o: tïy yªu cÇu cña tõng lo¹i bia mµ l-îng g¹o dïng kh¸c nhau (nguyªn
liÖu thay thÕ cña g¹o lµ ng«). G¹o lµ nguyªn liÖu s½n cã ë ®Þa ph-¬ng.
5
Men gièng, hoa hublong vµ n-íc:
Men gièng lµ men cña §an M¹ch ®-îc nh©n gièng vµ nu«i cÊy ngay trong
nhµ m¸y
Hoa hublong ®-îc sö dông d-íi d¹ng hoa viªn (cã c¸c lo¹i hoa : viªn, c¸nh
hoÆc d¹ng tinh dÇu hoa). Hoa hubl«ng còng ®-îc nhËp tõ TiÖp, Ph¸p.. .
Nguån n-íc ®· ®-îc xö lý ®¹t yªu cÇu vÖ sinh an toµn thùc phÈm, ®¹t yªu cÇu
trong s¶n xuÊt
Tõ thùc tÕ trªn ®Æt ra yªu cÇu h¹n chÕ nhËp khÈu nh÷ng nguyªn liÖu chñ yÕu
nh»m tr¸nh sù phô thuéc qu¸ nhiÒu vµo thÞ tr-êng nguyªn liÖu ngoµi n-íc b»ng
c¸ch huy ®éng nguån nguyªn liÖu trong n-íc. ë mét sè vïng cña n-íc ta ®· b¾t
®Çu trång malt ®¹i m¹ch vµ hoa hublong, tuy vËy vÉn ch-a ®¹t kÕt qu¶ cao, chÊt
l-îng ch-a ®¹t yªu cÇu.
II. ChuÈn bÞ nguyªn liÖu
Bia ®-îc s¶n xuÊt tõ nguyªn liÖu chÝnh lµ malt ®¹i m¹ch, hoa hublong vµ n-íc:
BIA = MALT + HOA HUBLONG + n-íc
Mét sè nguyªn liÖu cã thÓ ®-îc thªm vµo tïy theo yªu cÇu cña thÞ tr-êng
thay thÕ mét phÇn malt lµ : bét g¹o, m×, ng« thËm chÝ c¶ bét ®Ëu t-¬ng ®· t¸ch bÐo.
II.1. Malt
Malt dïng trong c«ng nghiÖp s¶n xuÊt bia lµ malt ®¹i m¹ch lo¹i 2, hµng ®·
qua xö lý vµ b¶o qu¶n. Malt dïng s¶n xuÊt bia vµng thuéc lo¹i malt vµng cã mµu
vµng s¸ng, vÞ ngät h-¬ng th¬m ®Æc tr-ng.
Malt mµ nhµ m¸y bia NaDa sö dông ®-îc nhËp ngo¹i, ®· qua qu¸ tr×nh xö
lý: lµm -ít, n¶y mÇm, sÊy vµ b¶o qu¶n. Khi malt mang ®i s¶n xuÊt cÇn cã c¸c tÝnh
chÊt sau:
- H-¬ng vÞ th¬m ®Æc tr-ng kh¸ ®Ëm
- Cã vÞ ngät nhÑ
- Tiªu chuÈn 480600g/1lÝt malt, 2737g/1000 h¹t
- Sè h¹t xèp ®¹t tØ lÖ 94%
- §é Èm ®¹t 56%
6
- §¹t 7080% tæng sè chÊt kh« hßa tan vµo n-íc (thÓ hiÖn kh¶ n¨ng tù ®-êng hãa
cña malt : ë 700C thêi gian tù ®-êng hãa lµ 1525 phót)
Thµnh phÇn hãa häc tÝnh theo % chÊt kh«: Tinh bét (58%), ®-êng khö (4%),
c¸c chÊt chøa nit¬ (10%), saccaroza (5%), pentozan hßa tan(1%), pentozan kh«ng
hßa tan vµ hexoza (9%), x¬(6%), chÊt bÐo(2,5%), chÊt kho¸ng(2,5%), mét sè chÊt
kh¸c : chÊt mµu, chÊt ®¾ng, chÊt th¬m, vitamin hßa tan, phermen
Yªu cÇu ®é ®ång nhÊt cña malt : kh«ng lÉn c¸c lo¹i t¹p chÊt, c¸c lo¹i h¹t
thay thÕ kh¸c, tû lÖ c¸c h¹t vì, g·y cho phÐp lµ 0,5%, t¹p chÊt 1%, l-îng h¹t
kh«ng n¶y mÇm 5%
NghiÒn malt nh»m lµm t¨ng tèc ®é c¸c qu¸ tr×nh lý häc, hãa sinh häc. Khi
nghiÒn nhá h¹t sÏ t¹o diÖn tÝch tiÕp xóc lín vµ do ®ã kh¶ n¨ng thñy ph©n, trÝch ly
c¸c chÊt diÔn ra nhanh h¬n. Tuy nhiªn, trong vá xenlulo cña h¹t malt cã ¶nh h-ëng
tíi chÊt l-îng bia sau nµy nªn khi nghiÒn ph¶i chó ý gi÷ cho vá trÊu cµng nguyªn
vÑn cµng tèt (nghiÒn dËp), phÇn néi nhò cµng nhá cµng tèt nh-ng nã ph¶i n»m
trong vá trÊu.
Nhµ m¸y bia NaDa sö dông m¸y nghiÒn malt lo¹i l« víi hai tÇng nghiÒn vµ
sö dông m¸y läc khung b¶n th× yªu cÇu sau khi nghiÒn : vá trÊu 912%, tÊm lín 12
15%, tÊm bÐ 3035%, bét 4045%.
II.2. G¹o
G¹o lµ nguyªn liÖu thay thÕ cña ®¹i m¹ch, tïy theo nhu cÇu vµ thÞ hiÕu trªn
thÞ tr-êng mµ sö dông l-îng g¹o nhÊt ®Þnh (tØ lÖ thay thÕ cì 30%), viÖc thay thÕ ®ã
cßn cã ý nghÜa gi¶m gi¸ thµnh s¶n phÈm. G¹o ®em sö dông theo hai h-íng : n¶y
mÇm hoÆc kh«ng. G¹o ®-îc n¶y mÇm tr-íc khi sö dông th× tèt h¬n bëi trong ®ã
cßn cã hÖ enzym ho¹t ®éng gièng trong malt, cßn g¹o kh«ng n¶y mÇm th× hÇu nhkh«ng cã enzym nµo ®ãng vai trß thóc ®Èy c¸c qu¸ tr×nh tiÕp theo. G¹o b×nh th-êng
cã thµnh phÇn chÊt kh« nh- sau: Tinh bét (75 80%), Protein(8%), chÊt
bÐo(11,5%), Xenluloza (0,50,8%), chÊt kho¸ng (1 1,2%)
G¹o nÈy mÇm còng tr¶i qua c¸c qu¸ tr×nh nh- ®¹i m¹ch:
Lµm -ít : ®é Èm ®¹t 4042%
7
N¶y mÇm ë nhiÖt ®é 23250C, ng¾n ngµy h¬n, ®é dµi mÇm ®¹t 2/33/4
®é dµi h¹t
SÊy vµ b¶o qu¶n t-¬ng tù malt ®¹i m¹ch
G¹o ®-îc nghiÒn mÞn h¬n malt ®Ó c¸c h¹t tinh bét ®-îc hå hãa hoµn
toµn, ®é mÞn sau khi nghiÒn ®¹t kÝch th-íc 0,5 mm
II.3. Hoa hublong
Hoa hublong lµ nguyªn liÖu c¬ b¶n chØ sau malt ®¹i m¹ch vÒ tÇm quan träng.
Hoa hublong lµm cho bia cã vÞ ®¾ng dÞu, h-¬ng th¬m ®Æc tr-ng, nã lµm t¨ng kh¶
n¨ng t¹o vµ gi÷ bät, lµm t¨ng ®é bÒn keo vµ æn ®Þnh thµnh phÇn sinh häc cña s¶n
phÈm.
Thµnh phÇn hãa häc cña hoa Hublong dïng cho s¶n xuÊt bia cÇn ®¹t c¸c tiªu
chuÈn sau:
N-íc :1113%
ChÊt ®¾ng : 1521%
Polyphenol : 2,56%
Xenluloza : 1214%
Tanin : 3%
C¸c chÊt chøa nit¬ : 17,5%
Protein : 1521%
ChÊt kho¸ng : 58%
Tinh dÇu th¬m : 0,31%
X¬ : 13,3%
Este : 0,4%
C¸c chÊt kh«ng chøa nit¬ : 27,5%
Hoa Hublong ®-îc b¶o qu¶n ë c¸c d¹ng kh¸c nhau, mçi d¹ng cã thêi gian
b¶o qu¶n tèi ®a kh¸c nhau víi ®iÒu kiÖn nhiÖt ®é nhÊt ®Þnh. Cã c¸c d¹ng hoa: viªn,
c¸nh, cao, tinh dÇu... Nhµ m¸y bia NaDa sö dông lo¹i hoa viªn.
8
II.4. N-íc
Trong s¶n xuÊt bia, n-íc ®ãng vai trß quan träng trong viÖc h×nh thµnh vÞ
cña s¶n phÈm, v× thÕ chÊt l-îng n-íc yªu cÇu ph¶i cao h¬n so víi n-íc sinh ho¹t
hµng ngµy
C¸c chØ tiªu quan träng cña n-íc:
§é cøng t¹m thêi kho¶ng 0,73 mg§/l, ®é cøng vÜnh cöu kho¶ng
0,40,7
mg§/l
pH cña n-íc 6,87,3
Hµm l-îng chÊt kh« nhá h¬n 600 mg/l
Hµm l-îng Fe 0,3 mg/l
Trong 1 ml kh«ng ®-îc chøa qu¸ 100 tÕ bµo vi khuÈn nãi chung.
HÖ thèng n-íc cÊp cho nhµ m¸y bia NaDa gåm cã 2 ®-êng èng lín dÉn tõ nhµ
m¸y n-íc Nam §Þnh, råi cung cÊp cho c¸c ph©n x-ëng nhê mét tr¹m b¬m. Tr-íc
khi sö dông n-íc ph¶i ®-îc thanh trïng. L-îng n-íc dïng mét ngµy cña nhµ m¸y
bia NaDa kho¶ng 500m3. Mét phÇn n-íc ®-îc cung cÊp trùc tiÕp, mét phÇn n-íc
®-îc gia nhiÖt bëi lß h¬i tr-íc khi dïng. Lß h¬i cã s¶n l-îng ®Þnh møc
1500Kg/giê, ®èt nãng b»ng dÇu, dÇu b¬m 106Kg/giê, ¸p suÊt lµm viÖc lín
10Kg/cm3, nhiÖt ®é lß h¬i 1781800C. Bia B¸ch Khoa vµ bia NaDa cã hÖ thèng cÊp
h¬i kh¸c nhau.
III. D©y chuyÒn s¶n xuÊt vµ c«ng nghÖ s¶n xuÊt bia h¬i NaDa
III.1.Tæng thÓ d©y chuyÒn s¶n xuÊt bia NaDa (H×nh vÏ)
Nguyªn t¾c: G¹o ®-îc trén víi tØ lÖ 1 g¹o : 5 n-íc ng©m ñ ë 500C t¨ng dÇn
lªn ®Õn 900C trong kho¶ng 10 phót, gi÷ ë 900C trong 35 phót, sau ®ã t¨ng dÇn lªn
1000C trong 10 phót råi ®Ó 25 phót ë nhiÖt ®é nµy. KÕt thóc qu¸ tr×nh nÊu ch¸o,
b¬m ch¸o sang thïng nÊu malt.. Malt trén víi tØ lÖ 1 malt : 5 n-íc ng©m ñ ë 450C
trong 50 phót, b¬m ch¸o sang ®ång thêi n©ng nhiÖt ®é lªn 670C trong thêi gian 15
phót, ®Ó ë nhiÖt ®é nµy trong kho¶ng mét giê sau ®ã n©ng nhiÖt ®é lªn 72 0C trong
10 phót, ®Ó 20 phót råi n©ng tiÕp lªn 760C trong 5 phót, gi÷ ë nhiÖt ®é nµy trong 10
phót. KÕt thóc qu¸ tr×nh nÊu malt, b¬m dÞch ®· hå hãa ®i läc. DÞch ®-îc b¬m tõ nåi
nÊu malt sang nåi läc. TÊt c¶ dÞch läc ®-îc b¬m vµo thiÕt bÞ nÊu hoa, nÊu trong 90
9
phót. Toµn bé l-îng dÞch trªn ®-îc ®-a vµo thïng l¾ng xo¸y ®Ó lo¹i bá b· hoa, thu
dÞch l¾ng. DÞch l¾ng lóc ®ã cã nhiÖt ®é kho¶ng 63700C ®-îc ®-a vµo thiÕt bÞ l¹nh
nhanh ®Ó h¹ nhiÖt ®é :
H¹ tõ 63700C xuèng 20250C(lµm l¹nh s¬ bé)
H¹ tõ 20250C xuèng 15160C
DÞch ®-êng sau l¹nh nhanh ®-îc b¬m cïng víi men gièng vµo tank lªn men
(men gièng chiÕm 1020%) qu¸ tr×nh lªn men b¾t ®Çu. Qu¸ tr×nh lªn men l¹i gåm
2 giai ®o¹n :
Giai ®o¹n lªn men chÝnh ë nhÖt ®é 16 170C kÐo dµi trong 4 ngµy
Giai ®o¹n lªn men phô ë nhiÖt ®é -1 40C còng trong 4 ngµy
Trong qu¸ tr×nh lªn men khÝ CO2 ®-îc thu hoÆc cung cÊp vµo tank nhê hÖ
thèng thu håi khÝ CO2 (cã bé phËn läc khÝ vµ tÐc chøa khÝ s¹ch). Sau khi lªn men
phô kÕt thóc, dÞch bia ®-îc ®em ®i läc ë thiÕt bÞ loc trong lo¹i ®Üa, bia sau khi läc
trong cã ®é trong ®¹t yªu cÇu ®-îc ®-a vao tank tr÷ vµ ®-îc sôc khÝ CO2 cho ®¹t
nång ®é yªu cÇu. Bia nµy cã thÓ ®em sö dông ®-îc, ®ñ tiªu chuÈn ®Ó xuÊt x-ëng.
III.2.Quy tr×nh s¶n xuÊt trong ph©n x-ëng II
D©y chuyÒn s¶n xuÊt trong ph©n x-ëng II gièng nh- d©y chuyÒn s¶n xuÊt
tæng thÓ. Nguyªn lý ho¹t ®éng cña c¸c thiÕt bÞ trong d©y chuyÒn s¶n xuÊt ë ph©n
x-ëng II nh- sau:
III.2.1. ThiÕt bÞ nÊu ch¸o vµ sù hå hãa
Sù hå hãa : lµ sù chuyÓn c¸c h¹t tinh bét trong g¹o ë d¹ng khã hßa tan thµnh tinh
bét dÔ hßa tan b»ng mét qu¸ tr×nh n©ng nhiÖt ®é. §Ó hå hãa tinh bét cÇn ®-a vµo
enzym -amylaza víi môc ®Ých ®-êng hãa mét phÇn c¸c h¹t tinh bét dÔ hßa tan t¹o
c¸c dextrin, Ýt mantoza vµ glucoza. Tinh bét ®· qua hå hãa th× tham gia vµo qu¸
tr×nh ®-êng hãa sÏ dÔ dµng h¬n vµ triÖt ®Ó h¬n.
ThiÕt bÞ nÊu ch¸o : thiÕt bÞ ®Ó hå hãa nguyªn liÖu (h×nh vÏ) lµ lo¹i thiÕt bÞ gia
nhiÖt lo¹i hai vá dïng h¬i n-íc b·o hßa víi c¸c chØ sè:
ThÓ tÝch nåi nÊu : 2 m3
¸p suÊt h¬i : 2,53 Kg/cm3
10
Sö dông c¸nh khuÊy d¹ng má neo, tèc ®é khuÊy :1015 vßng/phót
chÊt liÖu lµm lâi : inox
Líp vá dµy : 10 cm
TiÕn hµnh nÊu :VÖ sinh nåi s¹ch sÏ, ®-a nguyªn liÖu vµo víi tû lÖ:
N-íc :12,5 hl/giê
G¹o : 210 Kg
malt : 40 Kg
Enzym Ternnamyl :1% so víi tæng l-îng nguyªn liÖu vµo
Toµn bé l-îng nguyªn liÖu ®-îc trén lÉn vµo nhau ë 450C sau n©ng lªn 500C,
gi÷ trong 10 phót, n©ng tiÕp lªn 900C gi÷ trong 35 phót råi ®un s«i (1000C) trong
35 phót. Tæng thêi gian nÊu ch¸o kho¶ng 80 phót.
C¸c hiÖn t-îng x¶y ra : Enzym amylaza thñy ph©n tinh bét thµnh ®-êng
mantoza, glucoza vµ c¸c dextrin, ë nhiÖt ®é cao c¸c h¹t tinh bét sÏ hót n-íc vµ
tr-¬ng në thÓ tÝch (gÊp kho¶ng 500 lÇn). §un s«i ë 100 0C trong 35 phót ®Ó hå hãa
hoµn toµn vµ v« ho¹t enzym Ternamyl. Sau qu¸ tr×nh yªu cÇu tØ lÖ c¸c chÊt ®-êng
trªn c¸c chÊt kh«ng ®-êng lµ :1/0,321/0,43, ®ñ tiªu chuÈn ®Ó ®-a sang nåi ®-êng
hãa.
III.2.2 ThiÕt bÞ nÊu malt vµ sù ®-êng hãa
Sù ®-êng hãa : ChuyÓn vÒ d¹ng hßa tan c¶ c¸c chÊt cã ph©n tö l-îng cao n»m
d-íi d¹ng kh«ng hßa tan trong bét malt, chóng sÏ cïng víi chÊt hßa tan cã trong
tinh bét t¹o thµnh c¸c chÊt chiÕt cña dÞch ®-êng trong ®ã quan träng nh¸t lµ c¸c
®-êng vµ c¸c axit amin.Sù ®-êng hãa ë ®©y bao gåm c¸c qu¸ tr×nh thñy ph©n tinh
bét thµnh ®-êng, thñy ph©n protein thµnh axit amin, polypeptit vµ c¸c peptit.
ThiÕt bÞ nÊu malt (h×nh vÏ) lµ thiÕt bÞ gia nhiÖt lo¹i vá dïng h¬i b·o hßa, c¸nh
khuÊy d¹ng b¸n ch©n vÞt cã tèc ®é khuÊy : 3033 vßng/phót, trªn n¾p cã lç th«ng
h¬i, thÓ tÝch nåi nÊu: 3,3m3.
TiÕn hµnh nÊu malt: B-íc ®Çu vÖ sinh nåi s¹ch sÏ. Khi hå hãa ®· ®un s«i ®-îc
15 phót th× ë nåi ®-êng hãa b¾t ®Çu tiÕn hµnh ng©m 490 Kg malt víi 2500 lÝt n-íc
ë 500C trong thêi gian 50 phót, thêi gian nµy c¸c chÊt dÔ hßa tan trong néi nhò malt
11
sÏ hßa tan vµo trong n-íc. Sau khi ch¸o ®¹t yªu cÇu ta b¬m sang nåi malt, ph¶i
®¶m b¶o sao cho nhiÖt ®é dÞch khi b¬m sang kh«ng cao qu¸ ®Ó cã thÓ g©y v« ho¹t
enzym trong malt, nhÖt ®é thÝch hîp lµ 5330C (nhiÖt ®é tèi ®a cho phÐp lµ 730C)
gi÷ ë nhiÖt ®é nµy trong vßng 20 phót, ®©y lµ nhiÖt ®é thÝch hîp cho enzym
Proteaza ho¹t ®éng ph©n c¾t c¸c protein trong h¹t malt t¹o thµnh c¸c albumozo,
pepton, polypeptit, enzym peptidaza cã ho¹t ®éng nh-ng ë nhiÖt ®é cao ho¹t tÝnh
enzym nµy gi¶m m¹nh. Hçn hîp sau khi nÊu trong nåi malt sÏ ®-îc ®em ®i läc bé
®Ó thu dÞch ®-êng b»ng thiÕt bÞ läc lo¹i khung b¶n.
III.2.3 Nåi läc
Môc ®Ých cña viÖc läc lµ lo¹i bá b· g¹o vµ malt, thu dÞch chiÕt cã chøa c¸c
chÊt quan träng nh- ®-êng, c¸c lo¹i axit amin, mét sè protein cã ph©n tö l-îng
nhá, albumozo, pepton, polypeptit,...d-íi d¹ng hßa tan rÊt quan träng víi qu¸ tr×nh
lªn men sau nµy vµ sù t¹o c¸c tÝnh chÊt lý, hãa cña bia.
CÊu t¹o nåi läc (h×nh vÏ).
Nguyªn lý lµm viÖc: Hçn hîp ch¸o vµ malt ®-îc b¬m sang nåi läc. ë
®©y, hçn hîp ®-îc khuÊy trén bëi bé phËn khuÊy d¹ng r¨ng cµo. N-íc läc theo mÆt
sµng ch¶y xuèng c¸c èng gãp vÒ èng trung t©m, tõ ®ã dÞch läc ®-îc ®-a sang nåi
hoa. B· dÞch läc ®-îc b¬m ra ngoµi qua èng x¶ b·.
III.2.4 ThiÕt bÞ nÊu hoa
§Ó bia sau nµy cã h-¬ng vÞ ®Æc tr-ng th× dÞch sau khi läc ®em ®un s«i víi
hoa hublong, tõ hoa hublong sÏ trÝch ly ®-îc c¸c axit ®¾ng, nhùa, tinh dÇu vµ
vitamin. Axit ®¾ng vµ nhùa sÏ lµm cho bia cã vÞ ®Æc tr-ng, æn ®Þnh cho c¸c keo vµ
t¹o bät bÒn v÷ng, ngoµi ra c¸c chÊt ®¾ng cña hoa hublong cã tÝnh chÊt s¸t trïng lµm
t¨ng ®é bÒn thµnh phÈm, tinh dÇu cña hublong t¹o nªn vÞ vµ h-¬ng th¬m cña bia.
Khi nÊu cßn x¶y ra ph¶n øng melanoidin vµ caramen hãa còng gãp phÇn t¹o h-¬ng
vÞ vµ mµu s¾c dÞch lªn men.
CÊu t¹o : thiÕt bÞ h×nh trô gia nhiÖt hai vá (hoÆc kiÓu èng trïm) cã lç tho¸t
h¬i vµ cã c¸nh khuÊy ®Ó ®¶o trén. ThÓ tÝch thïng nÊu : 6,5 m3.
TiÕn hµnh : VÖ sinh thïng nÊu s¹ch sÏ. §-a dÞch ®-êng vµo, trong qu¸ tr×nh
®ã ta n©ng dÇn nhiÖt ®é ®Ó tr¸nh nhiÔmvi sinh vËt cã h¹i, toµn bé qu¸ tr×nh kÕt thóc
12
lµ lóc nhiÖt ®é ph¶i ®¹t 1001020C. Mét sè protein sÏ bÞ kÕt tña ë nhiÖt ®é nµy do
®ã lµm t¨ng ®é trong cña bia, t¨ng ®é bÒn cña bia. Hoa hublong ®-îc cho vµo d-íi
d¹ng hoa viªn, tïy tõng yªu cÇu mµ l-îng hoa kh¸c nhau, v× hoa nµy rÊt qóy hiÕm
nªn ph¶i tiÕt kiÖm khi sö dông. Thêi gian nÊu trung b×nh kho¶ng 12 giê; gia nhiÖt
nhanh, m¹nh nh»m ®¹t hiÖu suÊt kÕt tña protein kh«ng ®«ng tô cao nhÊt vµ nh»m
c« ®Æc gi¶m thÓ tÝch dÞch ®-êng. KÕt thóc nÊu hoa, dÞch ®-êng trong h¬n, sÉm mµu
h¬n, cã h-¬ng vÞ ®Æc tr-ng vµ cã vÞ ®¾ng pha ngät. DÞch nµy sÏ ®-îc b¬m vµo
thïng l¾ng xo¸y nh»m lo¹i bá b· hoa.
III.2.5 ThiÕt bÞ l¾ng xo¸y
Lµ thiÕt bÞ dïng ®Ó lo¹i bá b· hoa, c¸c líp cÆn protein bÞ ®«ng tô, c¸c h¹t cã
kÝch th-íc lín trong dung dÞch. CÇn ph¶i lo¹i bá c¸c b· vµ cÆn nµy ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn
thuËn lîi cho qu¸ tr×nh lªn men sau nµy. ThiÕt bÞ nµy rÊt ®¬n gi¶n chØ lµ mét thiÕt
bÞ h×nh trô cã ®Çu ®-a dÞch vµo theo ph-¬ng tiÕp tuyÕn, cã vßi phun vÖ sinh ë ®Ønh
thiÕt bÞ, cã lç th«ng h¬i, van x¶ b·, van lÊy dÞch l¾ng trong .
Nguyªn t¾c lµm viÖc : DÞch ®-îc dÉn vµo qua mét hÖ thèng ®-êng èng b¬m,
ngay tr-íc khi vµo thiÕt bÞ èng ®ét ngét bÞ thu nhá do ®ã tèc ®é vµo rÊt lín, vµo
theo ph-¬ng tiÕp tuyÕn nªn chÊt láng sÏ ch¹y vßng quanh th©n thiÕt bÞ. C¸c cÊu tö
cã khèi l-îng lín sÏ bÞ hót dÇn vµo t©m thïng. §Ó l¾ng trong 20 phót c¸c cÆn b· bÞ
nÐn chÆt vµo t©m thïng dÞch trong ë trªn, tiÕn hµnh th¸o dÞch trong ra, cßn l¹i b·
®-îc x¶ n-íc röa s¹ch th¶i trùc tiÕp ra cèng. DÞch sau khi l¾ng gäi lµ dÞch ®-êng,
cã nhiÖt ®é kho¶ng 70750C, nã ®-îc b¬m vµo hÖ thèng lµm l¹nh nhanh.
III.2.6. ThiÕt bÞ lµm l¹nh dÞch ®-êng
Nh»m h¹ nhiÖt ®é cña dÞch ®-êng xuèng nhiÖt ®é tèi -u ®Ó nÊm men ph¸t
triÓn m¹nh mÏ nhÊt khi ®ã tèc ®é lªn men sÏ lín nhÊt. ThiÕt bÞ lµm l¹nh nhanh
trong ph©n x-ëng bia h¬i NaDa chia lµm hai phÇn:
PhÇn lµm l¹nh s¬ bé dïng n-íc lµm gi¶m nhÖt ®é dÞch ®-êng tõ 65730C
xuèng cßn 25300C.
PhÇn lµm l¹nh thø hai (l¹nh nhanh) dïng glycol lµm chÊt t¶i l¹nh, h¹ nhiÖt ®é
tõ 25300C xuèng cßn 15160C.
13
NhiÖt ®é dÞch ®-êng sau khi qua thiÕt bÞ lµm l¹nh nhanh ®¹t tíi nhiÖt ®é tèi -u
cho nÊm men ph¸t triÓn sÏ ®-îc trén víi men gièng (tû lÖ men gièng chiÕm tõ
1020% tæng l-îng dÞch lªn men) råi b¬m vµo tank lªn men. Tr-íc khi b¬m vµo
tank ng-êi ta b·o hßa dÞch ®-êng b»ng oxi ®· khö trïng nh»m cung cÊp ®Çy ®ñ oxi
cho nÊm men ph¸t triÓn trong thêi gian ®Çu.
Men gièng ®-îc b¶o qu¶n trong thïng cã hÖ thèng b¶o «n, nã lµ mét chñng
nÊm men nhËp tõ §an M¹ch, ®-îc nu«i cÊy t¹i nhµ m¸y. Thùc tÕ men gièng cã thÓ
®-îc t¸i sö dông nhiÒu lÇn, sau mçi lÇn ph¶i lo¹i trõ men chÕt.
III.2.7 Tank lªn men vµ qu¸ tr×nh lªn men
Qu¸ tr×nh lªn men (theo ph-¬ng ph¸p lªn men gia tèc) gåm hai giai ®o¹n:
Lªn men chÝnh vµ lªn men phô
Lªn men chÝnh : §Æc ®iÓm cña qóa tr×nh lªn men chÝnh lµ c-êng ®é lªn men
(sù tiªu hao c¬ chÊt) m¹nh mÏ, phÇn lín ®-êng chuyÓn thµnh r-îu etylic vµ CO 2.
Thêi gian lªn men chÝnh phô thuéc nång ®é hãa chÊt hßa tan ban ®Çu cña dÞch
®-êng vµ chÕ ®é nhiÖt, cã thÓ kÐo dµi tõ 45 ngµy, nhiÖt ®é lªn men ®-îc æn ®Þnh ë
160C. S¶n phÈm cña giai ®o¹n nµy lµ bia non, bia non cßn mang nÆng mïi cña nÊm
men vµ vÞ ®¾ng cña hoa hublong.
Nh÷ng biÕn ®æi hãa sinh, sinh häc ban ®Çu: sù ph¸t triÓn cña nÊm men
m¹nh mÏ ®· ra t¨ng l-îng hydratcacbon bÞ chuyÓn hãa thµnh r-îu etylic, CO2 vµ
c¸c chÊt kh¸c nh- glyxerin, axit pyruvic, axit axetic, axit lactic... Bªn c¹nh sù lªn
men r-îu lµ qu¸ tr×nh h×nh thµnh c¸c lo¹i r-îu bËc cao tõ c¸c axit amin, vÝ dô: r-îu
tirozol cã vÞ ®¾ng m¹nh vµ lµ mét trong nh÷ng thµnh phÇn chÝnh sinh ra mïi th¬m
cña bia, nhê sù ho¹t ®éng cña enzym esteraza trong dÞch lªn men xuÊt hiÖn c¸c este
phøc t¹p tõ andehyt vµ c¸c axÝt h÷u c¬, c¸c s¶n phÈm nµy còng gãp phÇn t¹o nªn
h-¬ng vµ vÞ cña bia. Tõ nh÷ng biÕn ®æi trªn dÉn ®Õn pH cña n-íc nha gi¶m ®i do
t¹o ra c¸c axit h÷u c¬ vµ CO2. C¸c qu¸ tr×nh biÕn ®æi hãa sinh, sinh häc ®· kÐo theo
sù biÕn ®æi hãa lý, biÕn ®æi hãa lý cã ý nghÜa nhÊt lµ sù ®«ng tô protein vµ sù h×nh
thµnh bät.
Cã thÓ chia giai ®o¹n lªn men chÝnh thµnh 4 giai ®o¹n nhá :
14
Giai ®o¹n ®Çu kÐo dµi 11,5 ngµy ®ªm : Sù ph¸t triÓn cña nÊm men, xuÊt
hiÖn nh÷ng dÊu hiÖu ®Çu tiªn cña lªn men : xung quanh bÒ mÆt dÞch cã 1 vµnh bät
nhá tr¾ng mÞn. Hµm l-îng chÊt hßa tan gi¶m víi tèc ®é 0,20,5% mçi ngµy ®ªm.
Giai ®o¹n thø hai kÐo dµi 23 ngµy ®Æc ®iÓm cña giai ®o¹n nµy lµ nÊm men
®· ph¸t triÓn ®Õn mËt ®é cùc ®¹i, tèc ®é lªn men m¹nh lªn. XuÊt hiÖn nhiÒu bät
tr¾ng ®Æc, ch¾c, bång lªn 1 líp trªn bÒ mÆt. Hµm l-îng chÊt hßa tan gi¶m 0,5 1%
mçi ngµy ®ªm.
Giai ®o¹n thø ba : lµ giai ®o¹n lªn men m¹nh mÏ nhÊt kÐo dµi mét ngµy
®ªm, bät xèp bång lªn cao ®Õn møc cùc ®¹i, kÝch th-íc bät to, trªn bÒ mÆt ®· ng¶
dÇn sang mµu n©u. Tiªu hao c¬ chÊt víi tèc ®é 11,5% mçi ngµy ®ªm. NhiÖt ®é cã
chiÒu h-íng t¨ng lªn m¹nh, do ®ã cÇn ph¶i lµm l¹nh tèt.
Giai ®o¹n cuèi : bät xÑp dÇn, kÕt qu¶ lµ bÒ mÆt dÞch lªn men ®-îc phñ mét
líp mµng máng bät mµu n©u. Tèc ®é lªn men gi¶m do hµm l-îng chÊt hßa tan bÞ
tiªu hao gÇn hÕt, mÆt kh¸c do nhiÖt ®é cña bia non lóc nµy ®· h¹ xuèng gÇn 40C.
Hµm l-îng chÊt hßa tan gi¶m 0,20,5% mçi ngµy ®ªm. Trong giai ®o¹n nµy nÊm
men vµ nhiÒu cÆn b· kh¸c dÇn ®-îc kÐt l¾ng xuèng ®¸y thiÕt bÞ. KÕt thóc giai ®o¹n
lªn men ph¶i x¶ cÆn b· ra ngoµi (men cã thÓ ®-îc xö lý ®Ó t¸i sö dông). Trong qu¸
tr×nh lªn men chÝnh toµn bé l-îng ®-êng trong dÞch gi¶m tõ 10% ®Õn 2,5%.
Lªn men phô : Trong giai ®o¹n nµy c¸c qu¸ tr×nh lªn men x¶y ra chËm ë
nhiÖt ®é thÊp b»ng c¸ch lµm l¹nh bia non xuèng 1 -10C. Trong bia non vÉn cßn l¹i
mét l-îng chÊt hßa tan cã kh¶ n¨ng lªn men do ®ã chóng sÏ ®-îc lªn men tiÕp tôc.
Qu¸ tr×nh tµng tr÷ vµ lªn men phô cã ý nghÜa rÊt lín ®èi víi viÖc h×nh thµnh vÞ, bät
vµ quyÕt ®Þnh ®Õn ®é bÒn v÷ng cña bia. Trong qu¸ tr×nh lªn men l-îng CO 2 bay vÒ
hÖ thèng thu håi CO2 (thiÕt bÞ nµy ®-îc nhËp tõ Italia).
HÖ thèng thu håi CO2 :
Môc ®Ých: cung cÊp hoÆc thu håi khÝ CO2 trong qu¸ tr×nh lªn men ®Ó ¸p suÊt
trong tank lªn men lu«n lµ 1 atm.
Nguyªn lý ho¹t ®éng : CO2 cña qu¸ tr×nh lªn men tù ®éng ®i vµo balong, khi
balong ®Çy th× bé phËn c¶m biÕn ®o b¸o vÒ trung t©m ®iÒu khiÓn më m¸y hót CO2
qua hÖ thèng läc, CO2 ®-îc ®-a qua mét cét n-íc ®Ó gi÷ l¹i c¸c t¹p chÊt sau ®ã ®-a
15
qua hai cét than ho¹t tÝnh ®Ó läc s¹ch khÝ. Sau ®ã, khÝ s¹ch ®-îc ®-a vµo tÐc chøa
khÝ s¹ch ®Ó sö dông. HÖ thèng nµy còng cã thÓ ®iÒu khiÓn b»ng tay. Trong tr-êng
hîp ¸p suÊt trong tank kh«ng ®ñ 1 atm, khÝ CO2 sÏ ®-îc cung cÊp trë l¹i tank nh»m
æn ®Þnh ¸p suÊt trong qu¸ tr×nh lªn men.
Men tr-íc khi t¸i sö dông cÇn ®-îc xö lý qua c¸c kh©u:
Nh©n gièng men: sau khi kÕt thóc lªn men chÝnh, x¸c men l¾ng ë ®¸y thïng
®-îc dïng lµm gièng quay vßng cho ®ît lªn men sau ta gäi ®ã lµ men gièng ®êi 1.
NÕu qu¸ tr×nh lªn men diÔn ra b×nh th-êng th× cã thÓ sö dông gièng quay vßng ®Õn
®êi 6, 7. Tuy nhiªn ph¶i lu«n lu«n kiÓm tra chÊt l-îng men gièng, møc ®é v« trïng
cña gièng. ViÖc xö lý cÆn men ®Ó lµm gièng quay vßng gåm hai kh©u : röa men vµ
lµm trÎ men. Ng-êi ta dïng n-íc l¹nh v« trïng (pH=2,6) ®Ó hßa ®Òu cÆn men,
khuÊy nhiÒu lÇn ®Ó cho c¸c tÕ bµo rêi nhau vµ tan ®Òu trong n-íc ®Ó l¾ng vµ t¸ch
phÇn trªn bá ®i v× th«ng th-êng nÊm men sèng l¾ng tr-íc, röa l¹i nhiÒu lÇn cho ®Õn
khi l-îng tÕ bµo chÕt ë møc ®é cho phÐp. NÊm men gièng ®-îc röa xong ph¶i b¶o
qu¶n cÈn thËn trong buång l¹nh ®Ó dïng cho ®ît lªn men sau.
CÊy men gièng (10% 20% so víi l-îng dÞch ®-îc lªn men ) : Trong khi
dÞch ®-êng ®ang trªn ®-êng chuyÓn vÒ thïng lªn men cho gièng men vµo ®-êng
èng ch¶y cïng víi dÞch ®-êng, cÊy gièng theo ph-¬ng ph¸p nµy lµm cho tÕ bµo
nÊm men ph©n bè vµo toµn bé dÞch ®-êng ban ®Çu t¹o ®iÒu kiÖn cho chóng ph¸t
triÓn ®Òu kh¾p dÞch lªn men. Sau qu¸ tr×nh lªn men ta thu ®-îc bia, nh-ng nã cã ®é
trong ch-a ®¹t yªu cÇu nªn cÇn ph¶i ®-îc läc ®Ó ®¹t ®é trong nhÊt ®Þnh theo yªu
cÇu thµnh phÈm, thiÕt bÞ läc trong ph©n x-ëng bia h¬i NaDa lµ thiÕt bÞ läc lo¹i ®Üa.
Tank lªn men : th©n h×nh trô cã líp ¸o l¹nh ë trong tiÕp ®ã lµ líp b¶o vÖ ¸o
l¹nh, råi ®Õn líp b¶o «n, tiÕp theo lµ líp b¶o vÖ ngoµi. CÊu t¹o tank lªn men ®-îc
thiÕt kÕ ®Ó cã thÓ gi÷ nhiÖt ®é trong qu¸ tr×nh lªn men, sö dông chÊt t¶i l¹nh lµ
glycol. Dung tÝch tank 12 m3, thÓ tÝch dÞch trong tank lµ 10 m3. Sè l-îng tank lªn
men : 42 tank.
HÖ thèng m¸y nÐn l¹nh 1 cÊp (cã 5 m¸y) víi chÊt mang nhiÖt lµ glycol, t¸c
nh©n lµm l¹nh lµ NH3, kho¶ng nhiÖt ®é : -15350C, c«ng suÊt 50.000 kcal/h, tèc ®é
quay 480 vßng/phót.
16
III.2.8 ThiÕt bÞ läc lo¹i ®Üa : ( S¬ ®å nguyªn lý nh- h×nh vÏ )
Gåm cã 30 ®Üa, ®-êng kÝnh mçi ®Üa 0,7 m, m¸y läc kiÓu 600 - 30, n¨ng suÊt
4000l/h, s¶n xuÊt n¨m 1999, ¸p suÊt cho phÐp 500 kPa
Nguyªn t¾c : gåm hai qu¸ tr×nh
Gi÷ chÆt b»ng thñy lùc c¬ häc tÊt c¶ c¸c h¹t cã kÝch th-íc lín h¬n lç hæng cña
vËt liÖu läc
HÊp thô c¸c h¹t cã kÝch th-íc bÐ h¬n thËm chÝ c¸c h¹t hßa tan d¹ng keo vµ
d¹ng hßa tan ph©n tö
Qu¸ tr×nh läc dïng bét trî läc lµ ®Êt läc Diatomid, cã hai lo¹i tinh vµ th«
C¸ch tiÕn hµnh : Trong thïng phèi trén, n-íc vµ diatomid ®-îc khuÊy trén
thµnh huyÒn phï. Sau ®ã huyÒn phï ®-îc b¬m vµo m¸y läc trong kho¶ng 30 phót,
huyÒn phï ®-îc phñ lªn trªn l-íi läc, l-îng ®Êt läc cÇn dïng lµ 300 g/m 2 bÒ mÆt
läc, ¸p lùc b¬m ®Èy kho¶ng 2 Kg/cm2. Giai ®o¹n nµy gäi lµ giai ®o¹n t¹o mµng läc,
läc håi l-u cho ®Õn khi bia ®¹t ®é trong yªu cÇu. Sau khi t¹o mµng läc th× b¾t ®Çu
®iÒu chØnh van cho bia vµo thïng läc, ®ãng van n-íc l¹i. Bia trong sau khi läc ®-îc
®-a vµo tank tr÷ 12 ngµy sau ®ã cã thÓ xuÊt x-ëng, tr-íc khi ®ãng chai bia ®-îc
sôc CO2 tíi b·o hoµ ®Ó ®¹t ®é bät, c¶m gi¸c uèng nhÊt ®Þnh.
III.2.9. ChiÕt chai ë ph©n x-áng bia h¬i NaDa
Bia trong ®-îc ®-a vµo thiÕt bÞ thanh trïng, sö dông chÊt t¶i lµ glycol, bia ®-îc
n©ng nhiÖt nhanh lªn 800C trong 4 phót (sö dông h¬i b·o hßa) ë nhiÖt ®é nµy c¸c
enzym cßn l¹i trong bia bÞ v« ho¹t, protein bÞ kÕt tña hÕt, tr¸nh ®-îc sù x©m nhËp
cña vi sinh vËt. Sau ®ã bia ®-îc h¹ nhiÖt ®é cßn kho¶ng 1 0C (nguyªn lý nh- ë m¸y
lµm l¹nh nhanh), nã ®-îc sôc khÝ CO2 tíi b·o hßa khÝ råi ®-îc ®-a vµo tank tr÷.
Bia ®-îc lÊy tõ tank tr÷ vµo ®ãng chai .
Nguyªn lý chiÕt chai: (chiÕt ®¼ng ¸p) chai ®-îc b¬m CO2 tíi khi cã ¸p lùc b»ng
víi ¸p lùc cña bia trong tank, ë tr¹ng th¸i ®ã bia sÏ ch¶y vµo chai mµ kh«ng t¹o bät,
bia chai ®-îc ®em tiªu thô trong ngµy.
IV. D©y chuyÒn s¶n xuÊt bia ë ph©n x-ëng I
D©y chuyÒn s¶n xuÊt bia chai NaDa (ph©n x-ëng I) vµ d©y chuyÒn s¶n xuÊt
bia h¬i NaDa(ph©n x-ëng II) gièng nhau ë c¸c thiÕt bÞ chÝnh nh-: nåi nÊu ch¸o,
17
nåi nÊu malt, nåi läc, nåi nÊu hoa, thïng l¾ng xo¸y, tank lªn men. Mét sè ®iÓm
kh¸c lµ :hÖ thèng tù ®éng nghiÒn vµ ®-a malt vµo nåi nÊu, hÖ thèng ®iÒu khiÓn,
m¸y läc bia trong, thªm vµo hÖ thèng chiÕt chai hiÖn ®¹i cña §øc. Do vËy, ë ®©y
chØ tr×nh bµy nh÷ng thiÕt bÞ kh¸c so víi thiÕt bÞ ë ph©n x-ëng bia h¬i. ¦u ®iÓm cña
d©y chuyÒn s¶n xuÊt bia chai NaDa lµ hÖ thèng thiÕt bÞ b¸n tù ®éng vµ tù ®éng
hoµn toµn, l¹i cã thiÕt bÞ vµ c«ng nghÖ s¶n xuÊt hiÖn ®¹i.
IV.1 ThiÕt bÞ lµm l¹nh nhanh :
PhÇn lµm l¹nh s¬ bé vµ lµm l¹nh nhanh ®-îc gép chung vµo thµnh mét phÇn,
sö dông glycol lµm chÊt t¶i l¹nh. CÊu t¹o chi tiÕt t-¬ng tù m¸y l¹nh nhanh bia h¬i.
IV.2 M¸y läc trong :
Lµ lo¹i läc khung b¶n khÐp kÝn nguyªn lý lµm viÖc t-¬ng tù m¸y läc khung
b¶n cña ph©n x-ëng bia h¬i, nh-ng bia trong ®-îc lÊy ra trùc tiÕp tõ m¸y läc, tøc lµ
qu¸ tr×nh khÐp kÝn, -u ®iÓm cña m¸y läc khung b¶n khÐp kÝn lµ ®é trong cao, tr¸nh
®-îc sù tiÕp xóc víi m«i tr-êng nªn kh«ng bÞ c¸c vi sinh vËt l¹ x©m nhËp, nguyªn
lý läc ®¬n gi¶n .
IV.3 HÖ thèng chiÕt chai: ( S¬ ®å nguyªn lý nh- h×nh vÏ )
Cã 5 phÇn chÝnh : HÖ thèng röa chai, hÖ thèng ®ãng chai vµ g¾n nót, hÖ thèng
thanh trïng chai, bé phËn d¸n nh·n vµ b¾n ch÷, bé phËn ®ãng chai vµo hép.
HÖ thèng röa chai : cã c«ng suÊt tèi ®a 10000 chai/giê, th-êng ®iÒu chØnh c«ng
suÊt lµm viÖc tõ 40006000 chai/giê. Tr-íc khi ®-a vµo hÖ thèng röa chai, chai bÈn
®-îc ng©m qua xót nãng. Chai bÈn theo b¨ng t¶i chuyÓn ®Õn tr-íc cöa m¸y, chóng
®-îc dån theo hµng vµo m¸ng tõng chai ®-îc ®-a vµo, t-¬ng øng víi sè chai lµ sè
caset trªn t¶i xÝch. Hµng caset cïng chai chuyÓn ®éng theo b¨ng xÝch chuyÓn dÇn
xuèng bông hÖ thèng, ë ®ã chai ®-îc phun n-íc Êm 30350C ®Ó röa s¬ bé ®ång
thêi bãc nh·n. Sau ®ã chai ®-îc ®-a qua khay ®ùng xót cã nhiÖt ®é 65 0C, qua ®ã
chai ®-îc phun n-íc nãng 650C (cã 8 vßi phun), khi phun xót phÇn nh·n nh«m ë
®Çu chai sÏ bÞ hßa tan vµo xót. TiÕp theo chai ®-îc phun n-íc nãng ®Ó röa. Tr-íc
khi ®em ®i chiÕt chai, chai ®-îc phun n-íc l¹nh ®Ó röa mét lÇn n÷a.
Bé phËn chiÕt chai vµ g¾n nót : c«ng suÊt 5600 chai/giê. §ù¬c chÕ t¹o vµ lµm
viÖc theo nguyªn lý chiÕt ®¼ng ¸p víi 24 ®Çu chiÕt vµ 6 ®Çu g¾n nót hoµn toµn tù
18
®éng: chai ®-a vµo vµ ®-îc ph¸t hiÖn bëi hai ®Çu c¶m biÕn (®Õm sè chai, ph¸t hiªn
sù cã mÆt cña chai), hai ®Çu c¶m biÕn sÏ b¸o vÒ trung t©m ®iÒu khiÓn chiÕt chai,
khi ®ã chai ®i vµo sÏ ®-îc g¾n vµo vßi chiÕt. Vßi chiÕt ho¹t ®éng gièng xilanh vµ
pitt«ng, nã cã 3 ®-êng nèi víi thïng chøa bia, 3 ®-êng nµy cã nhiÖm vô quan träng
lµ hót ch©n kh«ng trong chai, b¬m CO2 vµo chai cho c©n b»ng víi ¸p lùc thïng
chøa bia, b¬m bia vµo chai, dÉn khÝ tõ chai vÒ thïng chøa bia.
Chai sau khi g¾n vµo vßi chiÕt ®-îc hót ch©n kh«ng råi b¬m CO2 vµo cho c©n
b»ng víi ¸p lùc thïng chøa, khi ®ã bia ®-îc rãt vµo tõ tõ mµ kh«ng hÒ t¹o bät, do
c©n b»ng ¸p lùc trong chai vµ bia cÊu tróc CO2 trong bia kh«ng bÞ ph¸ vì nªn kh«ng
t¹o bät (chiÕt ®¼ng ¸p). Song song víi bia ch¶y vµo lµ khÝ trong chai ®i ra vµ ®-îc
dÉn tíi thïng bia hoÆc ®-a ra ngoµi. L-îng bia rãt vµo ®· ®-îc x¸c ®Þnh tr-íc, øng
víi 1 vßng quay chai bia ®-îc rãt vµo l-îng ®ã vµ ®-îc ®Èy ra. ChiÕt chai xong
chai bia ®-îc ®-a vµo g¾n nót råi ®-îc ®-a qua hÖ thèng thanh trïng chai.
HÖ thèng thanh trïng bia chai : gåm 6 khoang cã nhiÖm vô thanh trïng
bia chai nh»m lo¹i bá vi sinh vËt sèng trong bia chai. Mçi khoang cã bÓ n-íc ®un
nãng b»ng h¬i b·o hßa, nhiÖt ®é mçi khoang lÇn l-ît theo thø tù tõ 1 ®Õn 6 lµ:
340C, 400C, 600C, 580C, 400C, 340C. Do vËy, khoang 1 ®-îc nèi víi khoang 6 ;
khoang 2 nèi víi khoang 5 do cã nhiÖt ®é b»ng nhau, nhiÖt ®é khoang 3, 4 ®éc lËp.
BiÓu ®å thanh trïng chai nh- sau :
tO
C
60OC
58O
C
40O
C O
34
C
40OC
34O
C
0
50
phót
19
τ, thêi gian
Chai bia ®-îc ®-a vµo b»ng b¨ng t¶i qua mçi khoang nã ®-îc phun n-íc víi
nhiÖt ®é nh- trªn ®Ó thanh trïng. Nh- vËy chØ cã khoang 1,2,3 lµ cã ý nghÜa thanh
trïng, khoang 4,5,6 cã t¸c dông h¹ nhiÖt ®é tõ tõ. Thêi gian chai ®i trong mçi
khoang ®-îc chia ®Òu bëi tæng thêi gian thanh trïng lµ 50 phót
Bé phËn d¸n nh·n vµ b¾n ch÷ : Tr-íc khi vµo bé phËn nµy chai bia ®-îc qua
bé phËn kiÓm tra, lo¹i bá nh÷ng chai lçi : søt miÖng, bia qu¸ v¬i, chai cã chøa vËt
l¹... C«ng suÊt tèi ®a cña bé phËn d¸n nh·n lµ 6000 chai/giê, nã cã 3 ®Çu d¸n nh·n
lµm viÖc liªn tôc, keo d¸n nh·n cung cÊp håi l-u b»ng b¬m thñy lùc. Bé phËn b¾n
ch÷ sÏ in nh·n hiÖu, l« hµng, ngµy s¶n xuÊt, h¹n sö dông.
Bé phËn ®ãng chai vµo thïng : §-a chai vµo thïng, kÐt råi nhËp kho hoÆc
trùc tiÕp xuÊt x-ëng.
V. C¸c yÕu tè ¶nh h-ëng tíi chÊt l-îng bia
§¸nh gi¸ chÊt l-¬ng bia dùa vµo nhiÒu yÕu tè kh¸c nhau : mïi, vÞ, mµu s¾c,
®é trong, bät vµ ®é bÒn cña bät. Nh- vËy, chÊt l-îng bia ®-îc quyÕt ®Þnh bëi nhiÒu
yÕu tè liªn quan tíi tÊt c¶ c¸c qu¸ tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt bia nªn yªu cÇu trong
qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ph¶i tu©n thñ ®óng quy tr×nh c«ng nghÖ tõ giai ®o¹n chuÈn bÞ
nguyªn liÖu cho tíi khi thu s¶n phÈm vµ b¶o qu¶n.
C. NhËn thøc chung vÒ nhµ m¸y bia NaDa
BÒ dµy truyÒn thèng, ®iÒu kiÖn kü thuËt, c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, vÞ trÝ ®Þa lý
thuËn lîi...lµ nh÷ng ®iÒu kiÖn rÊt thuËn lîi cho sù ph¸t triÓn ®i lªn cña nhµ m¸y bia
NaDa ®Ó tõng b-íc x©m nhËp thÞ tr-êng trong n-íc vµ thÕ giíi trong nh÷ng n¨m
tíi. Tuy nhiªn, kh«ng chØ dùa vµo ®ã mµ mµ cã thÓ ®¸nh gi¸ mét ®¬n vÞ s¶n xuÊt
m¹nh hay yÕu. NaDa lµ mét ®¬n vÞ s¶n xuÊt m¹nh kh«ng chØ bëi nh÷ng yÕu tè thuËn
lîi trªn mµ bªn c¹nh ®ã cßn cã mét ®éi ngò nh©n viªn giái nghÒ, yªu nghÒ, cã tinh
thÇn kØ luËt cao, ®éi ngò qu¶n lý giái, gÇn gòi víi nh©n viªn, t¸c phong lµm viÖc hiÖn
®¹i, c«ng nghiÖp.
Víi s¶n l-îng mçi n¨m mét t¨ng hy väng r»ng trong t-¬ng lai nhµ m¸y bia
NaDa sÏ v-¬n lªn trë thµnh mét trong nh÷ng ®¬n vÞ s¶n xuÊt ®Çu ngµnh trong
ngµnh c«ng nghÖ s¶n xuÊt bia trong c¶ n-íc vµ s¶n phÈm bia NaDa sÏ cã mÆt trong
mäi nhµ.
20
- Xem thêm -