Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Lêi nãi ®Çu
Thùc tËp tèt nghiÖp lµ mét c¬ héi gióp sinh viªn tiÕp cËn víi thùc
tiÔn kinh tÕ, kinh doanh vµ qu¶n lý nhµ n-íc vÒ th-¬ng m¹i, dÞch vô. Qua
®ã gióp sinh viªn cñng cè vµ n©ng cao kiÕn thøc ®· ®-îc häc, ®-îc trang
bÞ, ®ång thêi lµm quen víi c¸c ho¹t ®éng nghiªn cøu vµ qu¶n lý kinh tÕ
hiÖn nay.
Víi môc ®Ých ®ã, khoa Kinh tÕ tr-êng §¹i häc Th-¬ng m¹i ®· ph©n
c«ng t«i vÒ thùc tËp t¹i Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t-.
Qu¸ tr×nh thùc tËp võa qua ®· gióp t«i hiÓu râ h¬n vÒ t×nh h×nh, ®Æc
®iÓm vµ c¸c vÊn ®Ò vÒ c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y, chøc n¨ng nhiÖm vô cña
Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t- trong qu¶n lý nhµ n-íc vÒ kinh tÕ –x· héi, mµ
cô thÓ lµ vÒ th-¬ng m¹i - dÞch vô. Nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®-îc trong lÜnh vùc
th-¬ng m¹i vµ dÞch vô ®· cho t«i thÊy râ h¬n nh÷ng khã kh¨n tån t¹i vµ
nguyªn nh©n cña nh÷ng tån t¹i, còng nh- ph-¬ng h-íng kÕ ho¹ch cña
ngµnh th-¬ng m¹i dÞch vô trong thêi gian tíi.
Trong b¶n b¸o c¸o nµy, t«i xin ®-îc tr×nh bµy nh÷ng hiÓu biÕt vÒ
Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t- víi nh÷ng néi dung sau:
Chøc n¨ng nhiÖm vô c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n lý nhµ n-íc
cña Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t-.
C¸c c«ng cô qu¶n lý th-¬ng m¹i dÞch vô hiÖn nay.
Thùc tr¹ng vÒ ho¹t ®éng th-¬ng m¹i dÞch vô.
§¸nh gi¸ t¸c ®éng cña chÝnh s¸ch th-¬ng m¹i hiÖn hµnh cña
Nhµ n-íc ®Õn ho¹t ®éng th-¬ng m¹i dÞch vô.
Nh÷ng ý kiÕn ®Ò xuÊt.
2
1. Chøc n¨ng nhiÖm vô vµ c¬ cÊu tæ chøc cña Bé kÕ ho¹ch vµ §Çu t-
1.1. HÖ thèng qu¶n lý nhµ n-íc vÒ th-¬ng m¹i theo cÊp
ë trung -¬ng
ChÝnh phñ : §øng ®Çu lµ Thñ t-íng ChÝnh phñ vµ c¸c phã
Thñ t-íng theo sù uû quyÒn cña Thñ t-íng gi¶i quyÕt c¸c
vÊn ®Ò cô thÓ vÒ th-¬ng m¹i.
Bé Th-¬ng m¹i: Theo sù ph©n quyÒn cña chÝnh phñ, Bé
Th-¬ng m¹i chÞu tr¸ch nhiÖm qu¶n lý nhµ n-íc vÒ toµn bé
ho¹t ®éng th-¬ng m¹i trªn thÞ tr-êng néi ®Þa vµ ho¹t ®éng
xuÊt nhËp khÈu.
C¸c Bé chuyªn ngµnh, c¬ quan ngang Bé, c¬ quan trùc
thuéc ChÝnh phñ cã liªn quan tíi th-¬ng m¹i: Bé KÕ ho¹ch
vµ §Çu t-; Bé Tµi chÝnh; Bé V¨n ho¸ vµ th«ng tin; Ng©n
hµng Nhµ n-íc; Tæng côc H¶i quan; Bé Khoa häc, C«ng
nghÖ vµ m«i tr-êng; Bé C«ng nghiÖp; Bé N«ng nghiÖp vµ
3
ph¸t triÓn n«ng th«n…còng nh- nhiÒu c¬ quan kh¸c cña
ChÝnh Phñ. C¸c Bé vµ c¬ quan nµy sÏ cã tr¸ch nhiÖm cïng
phèi hîp víi Bé Th-¬ng m¹i trong viÖc qu¶n lý nhµ n-íc
vÒ th-¬ng m¹i.
ë ®Þa ph-¬ng
Uû ban nh©n d©n tØnh, thµnh phè trùc thuéc trung -¬ng
chÞu tr¸ch nhiÖm qu¶n lý nhµ n-íc vÒ th-¬ng m¹i trªn l·nh
thæ. §øng ®Çu ë ®Þa ph-¬ng tØnh, thµnh phè lµ chñ tÞch,
theo sù ph©n c«ng c¸c phã chñ tÞch thùc hiÖn nhiÖm vô vµ
gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò cô thÓ t¹i ®Þa ph-¬ng. §Ó gióp cho
l·nh ®¹o tØnh, thµnh phè thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô vÒ qu¶n lý
th-¬ng m¹i ë ®Þa ph-¬ng cã c¸c së chuyªn ngµnh nh-: Së
Th-¬ng m¹i/Du lÞch, Së Kinh tÕ ®èi ngo¹i, Së KÕ ho¹ch vµ
§Çu t-, Së N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n … vµ c¸c
c¸n bé tham m-u c¸c nhµ t- vÊn vÒ chÝnh s¸ch vµ qu¶n lý.
4
Uû ban nh©n d©n quËn, huyÖn, thÞ x· vµ thµnh phè trùc
thuéc tØnh. §øng ®Çu lµ chñ tÞch, c¸c phã chñ tÞch theo sù
ph©n c«ng cña chñ tÞch thùc hiÖn nhiÖm vô vµ gi¶i quyÕt
c¸c vÊn ®Ò cô thÓ vÒ th-¬ng m¹i. Ngoµi ra cßn cã c¸c
phßng, ban trong cÊu tróc bé m¸y cña UBND gióp l·nh ®¹o
qu¶n lý vÒ th-¬ng m¹i.
1.2. HÖ thèng tæ chøc qu¶n lý vÒ th-¬ng m¹i theo ngµnh
Bé Th-¬ng m¹i
Bé Th-¬ng m¹i lµ c¬ quan cña ChÝnh phñ, thùc hiÖn chøc n¨ng
qu¶n lý nhµ n-íc ®èi víi c¸c ho¹t ®éng th-¬ng m¹i (Bao gåm ho¹t ®éng
xuÊt nhËp khÈu, kinh doanh vËt t-, hµng tiªu dïng, dÞch vô th-¬ng m¹i)
cña mäi thµnh phÇn kinh tÕ trong ph¹m vi c¶ n-íc, kÓ c¶ ho¹t ®éng
th-¬ng m¹i cña c¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n ng-êi n-íc ngoµi ®ang ho¹t ®éng
5
t¹i ViÖt Nam. Bé Th-¬ng m¹i thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô vµ quyÒn h¹n cô
thÓ sau:
X©y dùng vµ tr×nh ChÝnh phñ ban hµnh vµ ban hµnh theo
thÈm quyÒn c¸c quy chÕ vÒ qu¶n lý c¸c ho¹t ®éng xuÊt
nhËp khÈu .
So¹n th¶o tr×nh ChÝnh phñ ban hµnh hoÆc ban hµnh theo
thÈm quyÒn cña Bé c¸c quy chÕ qu¶n lý c¸c ho¹t ®éng
th-¬ng m¹i vµ dÞch vô th-¬ng m¹i trong n-íc, kÕ ho¹ch,
chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ th-¬ng m¹i ®èi víi miÒn nói,
vïng cao, vïng ®ång bµo d©n téc Ýt ng-êi .
Tæ chøc vµ chØ ®¹o thùc hiÖn kÕ ho¹ch nghiªn cøu khoa
häc, øng dông tiÕn bé khoa häc vµ c«ng nghÖ trong ho¹t
®éng th-¬ng m¹i
Tæ chøc tiÕp nhËn, xö lý cung cÊp c¸c lo¹i th«ng tin kinh
tÕ, th-¬ng m¹i trong n-íc vµ thÕ giíi phôc vô cho sù chØ
®¹o cña chÝnh phñ vµ c¸c tæ chøc kinh tÕ .
6
Qu¶n lý Nhµ N-íc vÒ c«ng t¸c ®o l-êng vµ chÊt l-îng
hµng ho¸ trong ho¹t ®éng th-¬ng m¹i thuéc lÜnh vùc do Bé
Th-¬ng m¹i phô tr¸ch trªn thÞ tr-êng c¶ n-íc.
H-íng dÉn vµ chØ ®¹o c¬ quan qu¶n lý Nhµ n-íc vÒ th-¬ng
m¹i ë ®Þa ph-¬ng vÒ nghiÖp vô chuyªn m«n.
Bé Th-¬ng m¹i do Bé tr-ëng l·nh ®¹o, gióp viÖc cho Bé tr-ëng cã c¸c
Thø tr-ëng. Cïng gióp Bé tr-ëng thùc hiÖn chøc n¨ng qu¶n lý Nhµ n-íc
cã c¸c Vô viÖn vµ c¸c tæ chøc sù nghiÖp thùc hiÖn chøc n¨ng qu¶n lý.
Bé Th-¬ng m¹i võa qu¶n lý nhµ n-íc vÒ th-¬ng m¹i, võa trùc tiÕp
qu¶n lý c¸c c«ng ty th-¬ng m¹i Nhµ n-íc thuéc Bé nh- Tæng c«ng ty
x¨ng dÇu, Tæng c«ng ty m¸y vµ phô tïng, nhiÒu c«ng ty th-¬ng m¹i, xuÊt
nhËp khÈu, dÞch vô vµ th-¬ng m¹i kh¸c .
ë ®Þa ph-¬ng (TØnh, Thµnh phè) cã c¸c Së Th-¬ng m¹i / Du lÞch lµ
cÊp qu¶n lý nhµ n-íc vÒ th-¬ng m¹i t¹i ®Þa ph-¬ng, Së Th-¬ng m¹i / Du
lÞch cã chøc n¨ng qu¶n lý c¸c ho¹t ®éng th-¬ng m¹i diÔn ra t¹i ®Þa
ph-¬ng. §øng ®Çu lµ Gi¸m ®èc Së, c¸c Phã Gi¸m ®èc Së theo sù uû
7
quyÒn vµ ph©n c«ng thùc hiÖn tr¸ch nhiÖm gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò
th-¬ng m¹i cô thÓ ë ®Þa ph-¬ng.
ë cÊp huyÖn (QuËn, thÞ x·, Thµnh phè trùc thuéc tØnh) Phßng th-¬ng
m¹i, kinh tÕ, tµi chÝnh thùc hiÖn tr¸ch nhiÖm gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò
th-¬ng m¹i cô thÓ ë ®Þa ph-¬ng.
C¸c Bé chuyªn ngµnh, c¬ quan ngang Bé, c¬ quan trùc thuéc
ChÝnh phñ cã liªn quan tíi th-¬ng m¹i: Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t-;
Bé Tµi chÝnh; Bé V¨n ho¸ vµ Th«ng tin; Ng©n hµng Nhµ n-íc;
Tæng côc H¶i quan; Bé Khoa häc, C«ng nghÖ vµ m«i tr-êng; Bé
C«ng nghiÖp; Bé N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n…còng nhnhiÒu c¬ quan kh¸c cña ChÝnh Phñ. C¸c Bé vµ c¬ quan nµy sÏ cã
tr¸ch nhiÖm cïng phèi hîp víi Bé Th-¬ng m¹i trong viÖc qu¶n lý
nhµ n-íc vÒ th-¬ng m¹i.
1.3. Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t-
8
Tr¶i qua mét qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ hoµn thiÖn cho phï hîp víi
qu¸ tr×nh ®æi míi cña ®Êt n-íc qua tõng thêi kú. Bé KÕ ho¹ch vµ ®Çu thiÖn th©n tõ Uû ban nghiªn cøu KÕ ho¹ch kiÕn thiÕt (Theo s¾c lÖnh sè 78,
ngµy 31-12-1945 Chñ tÞch n-íc ViÖt Nam D©n chñ Céng hoµ) ®Õn ngµy
22-10-1995 thùc hiÖn NghÞ quyÕt kú häp thø VIII cña Quèc héi kho¸ IX,
s¸t nhËp Uû ban kÕ ho¹ch Nhµ n-íc vµ Uû ban Nhµ nuíc vÒ hîp t¸c vµ
®Çu t- thµnh Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t-.
Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t- cã chøc n¨ng nhiÖm vô vµ quyÒn h¹n
(NghÞ ®Þnh 75/CP ngµy 01/1/1995 cña ChÝnh phñ) nh- sau:
Chøc n¨ng
Bé KÕ ho¹ch vµ ®Çu t- lµ c¬ quan cña ChÝnh Phñ cã chøc n¨ng
tham m-u tæng hîp vÒ x©y dùng chiÕn l-îc, quy ho¹ch vµ kÕ ho¹ch ph¸t
triÓn kinh tÕ - x· héi cña c¶ n-íc. VÒ c¬ chÕ chÝnh s¸ch qu¶n lý kinh tÕ,
qu¶n lý Nhµ n-íc vÒ lÜnh vùc ®Çu t- trong vµ ngoµi n-íc, gióp chÝnh phñ
9
phèi hîp, ®iÒu hµnh thùc hiÖn c¸c môc tiªu vµ c¸c c©n ®èi chñ yÕu cña
nÒn kinh tÕ quèc d©n
NhiÖm vô vµ quyÒn h¹n
Tæ chøc nghiªn cøu x©y dùng chiÕn l-îc vµ quy ho¹ch tæng thÓ
ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi theo ngµnh, vïng l·nh thæ. X¸c ®Þnh
ph-¬ng h-íng vµ c¬ cÊu gäi vèn ®Çu t- n-íc ngoµi vµo ViÖt
Nam ®¶m b¶o c©n ®èi ®Çu t- trong n-íc vµ n-íc ngoµi ®Ó tr×nh
ChÝnh phñ quyÕt ®Þnh.
Tr×nh ChÝnh phñ c¸c dù ¸n luËt, ph¸p lÖnh, c¸c v¨n b¶n ph¸p quy
cã liªn quan ®Õn c¬ chÕ, chÝnh s¸ch qu¶n lý kinh tÕ. KhuyÕn
khÝch ®Çu t- trong n-íc vµ ngoµi n-íc nh»m thùc hiÖn c¬ cÊu
kinh tÕ phï hîp víi chiÕn l-îc, quy ho¹ch vµ kÕ ho¹ch nh»m æn
®Þnh ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi.
Nghiªn cøu x©y dùng c¸c quy chÕ vµ ph-¬ng ph¸p kÕ ho¹ch ho¸,
h-íng dÉn c¸c bªn n-íc ngoµi vµ ViÖt Nam trong viÖc ®Çu tvµo ViÖt Nam vµ tõ ViÖt Nam ra n-íc ngoµi.
10
Tæng hîp c¸c nguån lùc trong n-íc vµ ngoµi n-íc, x©y dùng
tr×nh ChÝnh phñ c¸c kÕ ho¹ch dµi h¹n, trung h¹n vµ ng¾n h¹n vÒ
ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña c¶ n-íc vµ c¸c c©n ®èi chñ yÕu
cña nÒn kinh tÕ quèc d©n.
H-íng dÉn c¸c Bé, c¸c c¬ quan thuéc ChÝnh phñ, Uû ban nh©n
d©n c¸c tØnh, thµnh phè trùc thuéc Trung -¬ng x©y dùng c¸c kÕ
ho¹ch tæng hîp, kÓ c¶ kÕ ho¹ch thu hót vèn ®Çu t- n-íc ngoµi,
phï hîp víi chiÕn l-îc ph¸t triÓn cña c¶ n-íc, c¸c ngµnh kinh tÕ
vµ vïng l·nh thæ ®· ®-îc phª duyÖt.
Lµm Chñ tÞch héi ®ång Nhµ n-íc xÐt duyÖt ®Þnh møc kinh tÕ-kÜ
thuËt, xÐt thÇu Quèc gia, thÈm ®Þnh thµnh lËp doanh nghiÖp. Nhµ
n-íc lµ c¬ quan ®Çu mèi trong viÖc ®iÒu phèi sö dông nguån vèn
ODA, qu¶n lý ®¨ng ký kinh doanh, cÊp c¸c giÊy phÐp ®Çu t- cho
c¸c dù ¸n hîp t¸c liªn doanh liªn kÕt cña n-íc ngoµi vµo ViÖt
Nam vµ tõ ViÖt Nam ra n-íc ngoµi. Qu¶n lý Nhµ n-íc ®èi víi
c¸c dÞch vô t- vÊn ®Çu t-.
Tr×nh Thñ t-íng ChÝnh phñ quyÕt ®Þnh viÖc sö dông quü dù tr÷
Nhµ n-íc.
11
Tæ chøc nghiªn cøu thu thËp xö lý c¸c th«ng tin vÒ dù b¸o ph¸t
triÓn kinh tÕ - x· héi trong vµ ngoµi n-íc phôc vô cho viÖc x©y
dùng vµ ®iÒu hµnh kÕ ho¹ch.
Tæ chøc l¹i vµ båi d-ìng nghiÖp vô chuyªn m«n cho ®éi ngò
c«ng chøc, viªn chøc thuéc Bé qu¶n lý.
Thùc hiÖn hîp t¸c Quèc tÕ trong lÜnh vùc ph¸t triÓn chÝnh s¸ch
kinh tÕ, quy ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi, hç trî ph¸t triÓn vµ
hîp t¸c ®Çu t-.
§Ó thùc hiÖn chøc n¨ng qu¶n lý Nhµ n-íc vÒ mäi mÆt ho¹t ®éng kinh
tÕ – x· héi. Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t- tæ chøc thµnh 29 ®¬n vÞ (Vô, ViÖn)
c¬ cÊu tæ chøc nh- sau:
Bé tr-ëng Bé kÕ ho¹ch vµ §Çu t-.
C¸c Thø tr-ëng.
C¸c vô viÖn
C¸c Vô viÖn gióp Bé thùc hiÖn chøc n¨ng qu¶n lÝ Nhµ n-íc:
12
1. Vô Ph¸p luËt vµ ®Çu t- n-íc ngoµi
2. Vô Qu¶n lý dù ¸n vµ ®Çu t- n-íc ngoµi
3. Vô §Çu t- n-íc ngoµi
4. Vô Qu¶n lý khu chÕ xuÊt vµ khu c«ng nghiÖp
5. Vô Tæng hîp kinh tÕ quèc d©n
6. Vô Kinh tÕ ®èi ngo¹i
7. Vô Kinh tÕ ®Þa ph-¬ng vµ l·nh thæ
8. Vô Doanh nghiÖp
9. Vô Tµi chÝnh TiÒn tÖ
10.
Vô N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n
11.
Vô C«ng nghiÖp
12.
Vô Th-¬ng m¹i vµ DÞch vô
13.
Vô C¬ së h¹ tÇng
14.
Vô Lao ®éng - V¨n ho¸ - X· héi
15.
Vô Khoa häc - Gi¸o dôc - M«i tr-êng
16.
Vô quan hÖ Lµo - Campuchia
17.
Vô Quèc phßng - An ninh
18.
Vô Tæ chøc c¸n bé
13
19.
V¨n phßng thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t-
20.
V¨n phßng xÐt ®Êu thÇu Quèc gia
21.
V¨n phßng Bé
22.
C¬ quan ®¹i diÖn phÝa Nam
23.
Côc xóc tiÕn DN võa vµ nhá.
Vµ c¸c tæ chøc sù nghiÖp cña Bé kÕ ho¹ch vµ §Çu t-:
1. ViÖn nghiªn cøu qu¶n lý kinh tÕ Trung -¬ng
2. ViÖn ChiÕn l-îc ph¸t triÓn
3. Trung t©m nghiªn cøu kinh tÕ miÒn Nam
4. Trung t©m th«ng tin (gåm c¶ T¹p chÝ Kinh tÕ dù b¸o )
5. Tr-êng nghiÖp vô kÕ ho¹ch
6. B¸o ViÖt Nam §Çu t- n-íc ngoµi.
ë ®Þa ph-¬ng (TØnh, Thµnh phè) cã c¸c Së KÕ ho¹ch vµ §Çu t- lµ
cÊp qu¶n lý nhµ n-íc vÒ KÕ ho¹ch vµ §Çu t- t¹i ®Þa ph-¬ng. Së KÕ ho¹ch
vµ §Çu t- Së cã chøc n¨ng tham m-u tæng hîp vÒ x©y dùng chiÕn l-îc,
14
quy ho¹ch vµ kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi t¹i ®Þa ph-¬ng. §øng
®Çu lµ Gi¸m ®èc Së, c¸c Phã Gi¸m ®èc Së theo sù uû quyÒn vµ ph©n
c«ng thùc hiÖn tr¸ch nhiÖm gi¶Ø quyÕt tõng vÊn ®Ò.
C¨n cø nghÞ ®Þnh 75/CP ngµy 01/11/1995 cña ChÝnh Phñ, Bé Tr-ëng
Bé KÕ ho¹ch quy ®Þnh c¸c chøc n¨ng nhiÖm vô cña mçi ®¬n vÞ. §Ó gióp
Bé tr-ëng qu¶n lý nhµ n-íc trong lÜnh vùc th-¬ng m¹i vµ dÞch vô, ngoµi
vô Th-¬ng m¹i dÞch vô cã nhiÖm vô chñ yÕu sau:
Nghiªn cøu tæng hîp quy hoach ph¸t triÓn cña ngµnh Th-¬ng m¹i,
dÞch vô vµ du lÞch trong ph¹m vi c¶ n-íc vµ theo vïng, l·nh thæ.
Tæng hîp x©y dùng kÕ ho¹ch dµi h¹n, trung h¹n vµ ng¾n h¹n vÒ
ph¸t triÓn ngµnh: Th-¬ng m¹i, dÞch vô vµ du lÞch trªn c¸c mÆt: l-u
chuyÓn hµng ho¸ trong n-íc, xuÊt khÈu, kinh doanh du lÞch, vµ dù
tr÷ quèc gia, lËp c¸c b¶ng c¸n c©n tæng cung, tæng cÇu vÒ c¸c vËt
t-, hµng ho¸ chñ yÕu cña nÒn kinh tÕ. C©n ®èi tiÒn - hµng.
§Ò xuÊt c¸c c¬ chÕ chÝnh s¸ch vµ kÕ ho¹ch ho¸ nh»m b¶o ®¶m thùc
hiÖn ®Þnh h-íng cña kÕ ho¹ch ph¸t triÓn ngµnh thuéc Bé phô tr¸ch.
15
Nghiªn cøu ph©n tÝch lùa chän c¸c ch-¬ng tr×nh dù ¸n ®Çu t- trong
vµ ngoµi n-íc do Bé phô tr¸ch.
KiÓm tra theo dâi t×nh h×nh thùc hiÖn c¸c ch-¬ng tr×nh vµ dù ¸n,
n¾m t×nh h×nh, lËp b¸o c¸o viÖc thùc hiÖn kÕ ho¹ch quý, 6 th¸ng, 9
th¸ng vµ hµng n¨m cña c¸c ngµnh vµ lÜnh vùc thuéc Bé phô tr¸ch.
Tham gia thÈm ®Þnh thµnh lËp c¸c doanh nghiÖp Nhµ n-íc, thÈm
®Þnh c¸c dù ¸n ®Çu t- (c¶ vèn trong n-íc vµ vèn ngoµi n-íc),
ThÈm ®Þnh xÐt thÇu, ph©n bè nguån vèn ODA, x¸c ®Þnh ®Þnh møc
kinh tÕ kü thuËt cña ngµnh theo quy tr×nh cña Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu
t- .
Tæ chøc nghiªn cøu dù b¸o, thu thËp vµ hÖ thèng ho¸ c¸c th«ng tin
vÒ kinh tÕ phôc vô cho viÖc x©y dùng quy ho¹ch vµ kÕ ho¹ch ph¸t
triÓn ngµnh
Lµm ®Çu mèi tæng hîp kÕ ho¹ch cña Bé th-¬ng m¹i, Tæng côc du
lÞch, Côc Dù tr÷ Quèc gia, Côc phôc vô ngo¹i giao ®oµn, Héi ®ång
liªn minh c¸c hîp t¸c x· ViÖt Nam.
16
Ngoµi ra cßn cã c¸c ®¬n vÞ kh¸c trong Bé cã chøc n¨ng gióp Bé
Tr-ëng lµm chøc n¨ng theo dâi, nghiªn cøu vµ qu¶n lý nhµ n-íc trong
lÜnh vùc th-¬ng m¹i dÞch vô nh- ViÖn ChiÕn l-îc Ph¸t TriÓn lµ ®¬n vÞ cã
chøc n¨ng nghiªn cøu khoa häc, tæng hîp, tham m-u vÒ lÜnh vùc chiÕn
l-îc vµ quy ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña c¶ n-íc theo vòng vµ l·nh
thæ, trong ®ã cã nghiªn cøu lý luËn vµ ph-¬ng ph¸p luËn còng nh- x©y
dùng vµ so¹n th¶o mét sè lÜnh vùc th-¬ng m¹i dÞch vô trªn ph¹m vi c¶
n-íc vµ c¸c vïng l·nh thæ vµ c¸c vïng l·nh thæ.
2. C¸c c«ng cô vµ chÝnh s¸ch qu¶n lý th-¬ng m¹i hiÖn hµnh
Héi nghÞ Trung -¬ng 6 (kho¸ VI) th¸ng 3/1989 ®¸nh dÊu mét b-íc
c¬ b¶n trong viÖc thay ®æi t- duy vµ quan ®iÓm vÒ chÝnh s¸ch vµ c¬ chÕ
qu¶n lý c¸c ho¹t ®éng th-¬ng m¹i - dÞch vô. Quan ®iÓm vÒ thÞ tr-êng lµ
bæ xung cho kÕ ho¹ch ë giai ®o¹n tr-íc ®ã ®-îc x¸c lËp l¹i; thÞ tr-êng
võa lµ c¨n cø võa lµ ®èi t-îng cña kÕ ho¹ch ho¸: kÕ ho¹ch ho¸ chuyÓn tõ
ph¸p lÖnh trùc tiÕp sang ®Þnh h-íng - h-íng dÉn.
17
Víi nh÷ng quan ®iÓm ®· ®-îc thèng nhÊt nh- trªn, ChÝnh phñ vµ
c¸c Bé ngµnh ®· ban hµnh nhiÒu NghÞ ®Þnh, QuyÕt ®Þnh vµ Th«ng th-íng dÉn liªn quan ®Õn c¸c ho¹t ®éng th-¬ng m¹i - dÞch vô víi tõng
lÜnh vùc cô thÓ lµ:
- VÒ qu¶n lý Nhµ n-íc: ChÝnh phñ ra c¸c NghÞ ®Þnh quy ®Þnh
nhiÖm vô, quyÒn h¹n vµ tr¸ch nhiÖm qu¶n lý Nhµ n-íc cña c¸c Bé. ë
®©y, c¸c nhiÖm vô vÒ nghiªn cøu, dù b¸o, quy ho¹ch ph¸t triÓn vµ x©y
dùng kÕ ho¹ch, ban hµnh chÝnh s¸ch t¹o m«i tr-êng ®-îc nhÊn m¹nh;
h¹n chÕ viÖc can thiÖp cña c¬ quan qu¶n lý Nhµ n-íc ®Õn t¸c nghiÖp cô
thÓ cña doanh nghiÖp.
- VÒ chÝnh s¸ch gi¸: QuyÕt ®Þnh 90/H§BT ngµy 25- 4- 1988 ®·
gi¶m danh môc hµng ho¸ dÞch vô do Nhµ n-íc ®Þnh gi¸ tõ gÇn 200 mÆt
hµng cßn 90 mÆt hµng chñ yªó.
- VÒ kÕ ho¹ch ho¸: QuyÕt ®Þnh 197/H§BT ngµy 12- 12- 1989 t¹o ra
mét sù chuyÓn h-íng c¬ b¶n tõ kÕ ho¹ch ph¸p lÖnh trùc tiÕp sang kÕ
ho¹ch ®Þnh h-íng, h-íng dÉn. Trong lÜnh vùc th-¬ng m¹i vµ dÞch vô chØ
cßn l¹i 2 chØ tiªu ph¸p lÖnh lµ tæng møc l-u chuyÓn hµng ho¸ (kÌm theo
c¸c mÆt hµng chñ yÕu) vµ c¸c kho¶n nép ng©n s¸ch.
18
- VÒ qu¶n lý tµi chÝnh: Trong n¨m 1989 vÒ c¨n b¶n chÝnh s¸ch vµ
c¬ chÕ qu¶n lý tµi chÝnh ®èi víi c¸c ho¹t ®éng th-¬ng m¹i - dÞch vô ch-a
cã nh÷ng ®æi thay ®¸ng kÓ. ChØ sau khi cã QuyÕt ®Þnh 143/H§BT th× vÊn
®Ò cã liªn quan ®Õn tµi chÝnh c¸c ho¹t ®éng th-¬ng m¹i - dÞch vô míi cã
sù thay ®æi.
- VÒ qu¶n lý kinh doanh vµ l-u th«ng hµng ho¸: C¸c QuyÕt ®Þnh cña
H§BT quy ®Þnh hµnh lang cho ho¹t ®éng trªn th-¬ng tr-êng.
- VÒ tæ chøc qu¶n lý th-¬ng m¹i - dÞch vô: Héi ®ång Bé tr-ëng ra
NghÞ ®Þnh sè 387 vÒ thµnh lËp Bé Th-¬ng nghiÖp trªn c¬ së 3 Bé: Néi
th-¬ng, Ngo¹i th-¬ng vµ VËt t- cò.
Trong nh÷ng n¨m 1998-2000, ViÖt Nam ®· cã hµng lo¹t nh÷ng c¶i
c¸ch chÝnh s¸ch th-¬ng m¹i vµ ®Çu t- . LuËt doanh nghiÖp míi ra ®êi ®·
®¸nh dÊu qu¸ tr×nh c¶i c¸ch nhanh chãng . Sau ®ã, mét quyÕt ®Þnh míi vÒ
viÖc xo¸ bá giÊy phÐp xuÊt nhËp khÈu trong ho¹t ®éng th-¬ng m¹i ®· t¹o
ra t¨ng tr-ëng xuÊt khÈu nhanh. Hai biÖn ph¸p míi nµy ®· lµ mét b-íc
ngoÆt trong c¶i c¸ch chÝnh s¸ch th-¬ng m¹i vµ ®Çu t- ë ViÖt Nam.
19
NghÞ ®Þnh 57/1998/ND-CP,31- 7- 1998 cho phÐp bÊt kÓ thµnh phÇn
së h÷u nµo tham gia kinh doanh mét khi ®· ®¨ng ký th× ®Òu cã thÓ xuÊt
khÈu. So víi tr-íc n¨m 1998, nh÷ng thay ®æi míi vÒ ph¸p lý nµy ®· më
ra mét giai ®o¹n míi trong chÝnh s¸ch th-¬ng m¹i cña ViÖt Nam.
Tãm l¹i, sù ®æi míi chÝnh s¸ch vµ c¬ chÕ qu¶n lý c¸c ho¹t ®éng
th-¬ng m¹i- dÞch vô diÔn ra m¹nh mÏ vµ më réng, cã môc tiªu râ rµng vµ
c¸c b-íc ®i t-¬ng ®èi hîp lý. ChÝnh v× vËy nã ®· dÉn ®Õn thµnh c«ng c¨n
b¶n trong qu¶n lý ho¹t ®éng th-¬ng mai dÞch vô trong nh÷ng n¨m qua.
3. Thùc tr¹ng ho¹t ®éng th-¬ng m¹i dÞch vô trong thêi gian qua
Ho¹t ®éng th-¬ng m¹i dÞch vô ph¸t triÓn kh¸, ®¸p øng ®-îc nhu cÇu
ho¹t ®éng kinh tÕ vµ x· héi.
MÆc dï bÞ ¶nh h-ëng tr× trÖ cña nÒn kinh tÕ toµn cÇu tõ cuèi n¨m
2001 lµm cho søc mua vµ gi¸ c¶ nhiÒu mÆt hµng gi¶m sót, s¶n phÈm hµng
20