TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC BAÙCH KHOA TPHCM
NGAØNH COÂNG NGHEÄ THÖÏC PHAÅM
BAÙO CAÙO
THAN HOAÏT TÍNH & BOÄT TRÔÏ LOÏC
Giaûng vieân : Toân Nöõ Minh Nguyeät
Sinh vieân : Leâ Tieát Ngoïc
(60401674)
Ñoaøn Minh Phong (60401852)
11-2005
MUÏC LUÏC
I. THAN HOAÏT TÍNH
1. GIÔÙI THIEÄU
2. NGUYEÂN TAÉC
3. SÖÛ DUÏNG TRONG LÒCH SÖÛ
4. VAÁN ÑEÀ TRONG SÖÛ DUÏNG
5. NGUYEÂN LIEÄU VAØ SAÛN XUAÁT
6. MOÄT SOÁ COÂNG NGHEÄ SAÛN XUAÁT & ÖÙNG DUÏNG ÑAËC BIEÄT
7. AÛNH HÖÔÛNG CUÛA THAN HOÏAT TÍNH ÑEÁN SÖÙC KHOÛE CON NGÖÔØI
8. KEÁT LUAÄN
II.BOÄT TRÔÏ LOÏC
A. DIATOMITE
1. GIÔÙI THIEÄU
2. NGUOÀN GOÁC
3. PHAÂN LOÏAI
4. THAØNH PHAÀN
5. TÍNH CHAÁT
6. CAÙCH SAÛN XUAÁT
7. ÖÙNG DUÏNG
B. BENTONITE
1. GIÔÙI THIEÄU
2. NGUOÀN GOÁC
3. THAØNH PHAÀN
4. TÍNH CHAÁT
5. CAÙCH SAÛN XUAÁT
6. ÖÙNG DUÏNG
Taøi lieäu tham khaûo
I. THAN HOAÏT TÍNH
1. GIÔÙI THIEÄU
Than hoaït tính laø chaát hoã trôï kó thuaät raát hoaøn thieän nhaèm khöû muøi vaø vò
cuûa nöôùc baèng caùch huùt caùc hôïp chaát gaây baån nöôùc. Coù nhieàu daïng than söû
duïng roäng raõi trong ngaønh coâng nghieäp .Nguoàn nguyeân lieäu phoå bieán nhaát cho
than hoaït tính : goã,than,than non vaø döøa.
Than hoaït tính laø chaát raén, xoáp, khoâng vò. Than hoaït tính ñöôïc hình thaønh
töø nguyeân toá cacbon qua vieäc loaïi boû cacbon taïp chaát vaø söï oâxi hoùa beà maët
cacbon
Than hoaït tính coù theå ñöôïc ñieàu cheá töø raát nhieàu nguoàn baèng nhieàu
phöông phaùp khaùc nhau. Coù theå chia ra laøm boán loaïi cô baûn:
Than ñoäng vaät coù theå thu ñöôïc töø söï hoùa than cuûa xöông , maùu ,thòt . . .
Boà hoùng , muoäi loø ñöôïc thu töø söï chaùy khoâng hoaøn toaøn cuûa khí thieân
nhieân.
Muoäi ñeøn thu ñöôïc töø söï saáy noùng daàu môõ, nhöïa
Than hoaït tính ñöôïc ñieàu cheá töø goã vaø hoa quaû
2. NGUYEÂN TAÉC
Than hoaït tính coù taùc duïng huùt baùm . Huùt baùm laø moät hieän töôïng beà maët
do vaäy coù lieân quan vôùi vuøng beà maët moâi tröôøng. Söï huùt thay theá söùc huùt noäi
phaân töû giöõa beà maët cacbon vaø chaát bò huùt.
Löïc huùt coù theå bieán ñoåi baèng caùch taêng maät ñoä than hay giaûm khoaûng
caùch giöõa beà maët than vaø chaát bò haáp thuï.
Ví duï: chaát loûng (thöôøng laø nöôùc ) chaûy qua suoát beà maët than, khi ñoù
nhöõng hôïp chaát coù aùi löïc maõnh lieät vôùi than seõ ñöôïc haáp thuï treân beà maët.Caùc
hôïp chaát coù aùi löïc cao nhaát , tieâu bieåu laø :caùc hôïp chaát höõu cô coù caáu taïo muøi vò
, hình daïng ; caùc hôïp chaát deã bay hôi, hôïp chaát voøng (triholometan) vaø caùc chaát
thaûi khaùc.
Toaøn boä than ñöôïc söû duïng trong vieäc huùt coù theå taùi sinh trong moät soá
daïng khaùc nhau. Phoå bieán nhaát laø cho vaøo loø nung hoaït tính laïi , ñoøi hoûi phaûi
ñoát noùng than leân, khöû caùc chaát höõu cô bò haáp thuï.
Taùc duïng:
Haàu heát caùc taùc nhaân than hoaït tính xöû lyù thöùc aên ñaëc tröng bôûi söï haáp thuï
xaûy ra khi caùc hôïp phaàn cuûa chaát loûng noái lieàn vôùi chaát raén trong töï nhieân.
Khaû naêng haáp thuï phuï thuoäc vaøo
Ñaëc tröng vaät lyù vaø hoùa hoïc cuûa chaát bò haáp thuï
Ñaëc tröng vaät lyù vaø hoùa hoïc cuûa chaát haáp thuï
Noàng ñoä cuûa chaát bò haáp thuï trong dung dòch
Ñaëc tröng cuûa pha loûng
Thôøi gian cuûa chaát bò haáp thuï tieáp xuùc vôùi chaát haáp thuï
Than laø moät chaát trao ñoåi ion töï nhieân. Söï trao ñoåi ion coù theå taêng leân bôûi hoaït
tính hoùa hoïc.Tuøy thuoäc vaøo caùch xöû lyù, beà maët than coù caû söùc huùt aâm vaø döông
ñeå huùt ion töï do trong dung dòch, huyeàn phuø.
3. SÖÛ DUÏNG TRONG LÒCH SÖÛ
Than baét ñaàu ñöôïc söû duïng khi tìm ra löûa. Ngöôøi Ai Caäp söû duïng than
nhö thuoác giaûi ñoäc ñôn thuaàn, ngöôøi Hindu loïc nöôùc vôùi than
Naêm 1773, Scheele phaùt hieän ra than coù khaû naêng huùt baùm.
Naêm 1785,than söû duïng ñeå khöû maøu acid cao raêng.
Naêm 1794, than öùng duïng laàn ñaàu tieân cho tinh luyeän ñöôøng.
Ñeán naêm 1901, caùc nhaø khoa hoïc phaùt trieån caùch toång hôïp than hoaït
tính töø than ñaù coù söï huùt baùm maõnh lieät.
Naêm 1920,than hoaït tính ñöôïc söû duïng ñeå tinh luyeän döôïc phaåm
Naêm 1929, phöông thöùc naøy ñöôïc söû duïng ñeå khöû muøi, vò cuûa nöôùc
cung caáp cho caùc thaønh phoá ôû Hoa Kyø.
4. CAÙC VAÁN ÑEÀ TRONG SÖÛ DUÏNG
1) Tieàm naêng cho vieäc ngaên caûn phaûn öùng vôùi nhöõng vaät lieäu khaùc söû duïng
trong heä thoáng noâng nghieäp:
Haàu heát duøng than hoaït tính ñeå huùt , trung hoøa caùc nguyeân lieäu khaùc
trong heä thoáng noâng nghieäp . Thöôøng laø taäp trung xöû lyù phaân suùc vaät.
2)Ñoä ñoäc vaø phöông phaùp taùc ñoäng cuûa than hoïat tính vaøo chaát gaây oâ nhieãm:
Than hoaït tính laø moät chaát xöû lyù ñoäc toá hieäu quaû, nhöng nhieàu chaát ñoäc bò
huùt vaøo , daãn ñeán vieäc taäp trung ñoäc toá cuûa caùc chaát maø noù giöõ laïi , vì theá noù
trôû neân ñoäc haïi
3)Xaùc suaát oâ nhieãm moâi tröôøng trong quaù trình saûn xuaát,söû duïng vaø thaûi boû
OÂ nhieãm moâi tröôøng phuï thuoäc nguoàn nguyeân lieäu. Haàu heát ñeàu töø nguoàn
goác thöïc vaät.Than hoaït tính söû duïng töø nguoàn nguyeân lieäu :than, nhieân lieäu,
nguoàn nguyeân lieäu cao phaân töûù coù khaû naêng gaây oâ nhieãm moâi tröôøng.
Toång quaùt, than ñöôïc suùc vaät aên vaøo ngaãu nhieân vaø thaûi ra trong phaân. Khi
ñoäc toá taäp trung trong phaân, phaân neáu söû duïng ñuùng ñaén seõ khoâng taïo neân moät
söï oâ nhieãm nguy hieåm naøo so vôùi phaân thoâng thöôøng.
4)Aûnh höôûng höôûng tôùi söùc khoûe con ngöôøi
Coù theå gaây beänh hoâ haáp cho nhöõng ai söû duïng nhaát laø khi kích thöôùc haït
than nhoû. Söï hít vaøo gaây ra ho, khoù thôû, ñôøm ñen vaø chöùng xô hoùa.
5) Aûnh höôûng cuûa chaát trong sinh hoaït vaø töông taùc hoùa hoïc trong heä thoáng sinh
thaùi hoïc noâng nghieäp:
Coù theå söû duïng nhö moät chaát phuï gia thöïc phaåm ñeå kích thích thöùc aên
keùm haáp daãn.
Caàn thieát cho nhu caàu ñaát.
Giaûm ñau, cöùu soáng nhieàu söï soáng sinh vaät. Coù vaøi söï choáng chæ ñònh,
khi söû duïng seõ ñe doïa maïng soáng.
Hieäu quaû trong söï dehydro hoùa.
6)Söï löïa choïn ñeå söû duïng chaát trong thöïc tieãn, hay caùc vaät lieäu khaùc.
Haàu heát noâng daân luoân traùnh söû duïng hoùa chaát hay chaát ñoäc höõu cô, do ñoù
than hoaït tính ñeàu bò caám.
7)Tính töông thích vôùi caùc tieâu chuaån noâng nghieäp
Khoâng neân söû duïng hoùa chaát tröïc tieáp vaøo thuoác thuù y (bao goàm thuoác
khaùng sinh).
Than hoaït tính ñöôïc duøng nhö moät chaát hoã trôï cheá bieán nhöng caàn phaûi
taùch ra khoûi saûn phaåm, thöïc phaåm.
5. NGUYEÂN LIEÄU VAØ SAÛN XUAÁT
Than hoaït tính laø moät loaïi than coù caáu truùc toå ong, xoáp. Caáu truùc cuûa than
hoaït tính laø söï saép xeáp voâ traät töï 3 chieàu cuûa chaát thôm vaø maûnh tinh theå 6
caïnh. Caáu truùc naøy taïo ra caùc loã giöõa caùc lôùp kích thöôùc phaân töû ñeå taêng tính
huùt coù lôïi cuûa than hoaït tính(kích thöôùc loã 1nm – 1000nm). Caùc loã coù dieän tích
roäng chòu traùch nhieäm cho vieäc huùt baùm ôû beà ngoaøi vaät lieäu (500 – 1500m2 /gm)
Haàu heát nguyeân lieäu than ñeàu coù theå duøng taïo than hoaït tính.Tuy vaäy
than hoaït tính thöông maïi chæ saûn xuaát töø than, goã, muøn cöa, than buøn, than cuûi,
daàu vaø voû quaû haïch. Goã vaø than quaû haïch coù 1 soá loã hoång ñoäc ñaùo vaø deã hoaït
hoùa hôn vaät lieäu ñaët nhö antraxit. Tuy nhieân moïi vaät lieäu cacbon coù theå ñöôïc
hoaït tính, vaø thöôøng khoâng theå phaân bieät than hoaït tính ñöôïc cheá taïo töø nguyeân
lieäu ban ñaàu naøo.
Saûn xuaát than hoaït tính goàm 1 böôùc hoùa than hay söï cacbon hoùa, haàu heát
vaät lieäu phi cacbon , chöùa cacbon ít, bò bay hôi bôûi nhieät phaân (500 – 750 oC).
troïng löôïng hao huït tôùi 60 – 70% vaø nhieàu CO2 bay hôi. Than thöôøng ñöôïc oâxi
hoùa laàn ñaàu ôû 150 – 250 oC ñeå ngaên chaën than bò noùng deûo trong suoát quaù trình
hoùa than vaø bò suïp ñoå caáu truùc loã. ÔÛ söï hoaït hoùa khí, 1 khí oâxi hoùa nhö CO2
ñöôïc söû duïng ôû nhieät ñoä cao ñeå aên moøn loã trong quaù trình hoùa than. Than hoùa
hôïp vôùi 1 chaát hoùa khaùc vaø chaùy ôû nhieät ñoä cao (800 oC hay 1000 oC). Chaát hoùa
hoïc coù hoaït tính seõ aên moøn than ñeå ñònh hình caáu truùc loã, thay ñoåi beà maët than.
Caùc hoùa chaát ñoù thöôøng laø acid,base maïnh hay caùc chaát aên moøn (H3PO4 ,
H2SO4 , KOH, ZnCl2 , K2S, KCN). Sau khi hoaït hoùa, ñöôïc röûa saïch vaø söû duïng
laïi. Caáu truùc loã cuoái cuøng phuï thuoäc vaøo tính töï nhieân cuûa vaät lieäu ban ñaàu vaø
quaù trình hoaït hoùa. Vaät lieäu vôùi caáu truùc loã ñoäc ñaùo nhö goã maát ít coâng ñoaïn
hôn laø vaät lieäu daøy ñaëc nhö nhöïa ñöôøng. Löôïng taïp chaát thöôøng cao hôn ñoái vôùi
vaät lieäu ít daøy ñaëc hôn.
Than hoaït tính khoâng ñöôïc tìm thaáy moät caùch töï nhieân maø töø moät qui
trình kieåm soaùt chaët cheõ töø 2 hay 3 giai ñoaïn caàn thieát ñeå ñònh daïng caùc loã than.
Quaù trình hoaït hoùa yeâu caàu söï theâm vaøo 1 chaát hoùa hoïc toång hôïp hay bôm tröïc
tieáp CO2 hoaëc oâxi trong suoát quaù trình nung hoaït hoùa. ÔÛ saûn phaåm nung phaân
raõ xöông khoâng caàn böôùc hoaït hoùa naøy .
6. MOÄT SOÁ COÂNG NGHEÄ SAÛN XUAÁT MÔÙI VAØ ÑAËC BIEÄT ÖÙNG DUÏNG
1) Söû duïng voû döøa:
Voû döøa laø nguyeân lieäu thoâ . saûn phaåm coù beà maët lôùn hôn, cöôøng ñoä maïnh
hôn bình thöôøng. Ñaùp öùng tieâu chuaån haït , vi haït , boät than.
Hieän taïi, than hoaït tính laøm töø voû döøa coù hieäu quaû khöû nöôùc toát, khöû Cl,
Oxi. Söû duïng cho thieát bò loïc nöôùc. . .
Thu nhaët vaøng vaø caùc kim loaïi quí
2) Goã
Töø boät goã cao caáp ZnCl2 vaø xuùc taùc. Ñöôïc tinh cheá bôûi nhieàu coâng
ñoaïn.Duøng ñeå khöû maøu döôïc phaåm, chöõa trò giaûm soát, khöû maøu vitamin
C, axit nucleic, theå aên khuaån , hoormon.
Ñöôïc söû duïng ñeå taïo than döôïc phaåm( thöùc aên, thuoác vaø nguyeân lieäu
döôïc).
Khöû maøu, muøi, vò
Söû duïng cheá bieán ñöôøng trong coâng nghieäp.
ÖÙng duïng loïc, chöng caát nöôùc vì goã laø nguyeân lieäu thoâ toát,coù ñaäc ñieåm
huùt thaám roäng
Khöû muøi
Tinh saïch khí hoùa hoïc
Tinh saïch nöôùc uoáng
Khöû muøi tuû laïnh
Söû duïng cho daàu aên
Söû duïng trong coâng nghieäp
Söû duïng khöû sunfua
Söû duïng cho hoài phuïc dung moâi
Trong sinh hoïc coøn coù öùng duïng cuûa than hoaït tính laø giaûi ñoäc cho vaät
nuoâi khi aên phaûi caùc thöïc vaät coù ñoäc hay saûn phaåm hö hoûng
7. AÛNH HÖÔÛNG CUÛA THAN HOAÏT TÍNH ÑEÁN SÖÙC KHOÛE CON NGÖÔØI
1) Ñoäc toá
Lieàu löôïng lôùn than hoaït tính thöôøng gaây ra söï nhieãm ñoäc cho con ngöôøi
(1mg than hoaït tính/kg troïng löôïng) . Sorbitol hay Magie citrate gaây ra moät soá
aûnh höôûng coù haïi , ít khi ñöôïc söû duïng. Nhöõng nghieân cöùu baùo caùo cho thaáy veà
moät ruûi ro nhoû khi hít vaøo (gaây vieâm phoåi).
2) Saûn xuaát ,söû duïng vaø thaûi boû
Than hoaït tính taïo ra moät soá nguy hieåm nhoû veà aûnh höôûng moâi tröôøng.
Nhieàu hoaït chaát ñöôïc söû duïng ñeå ñònh hình loã cuûa than hoaït tính ñeàu coù ñoäc,
ZnCl2 ôû dung dòch hay khí coù theå gaây loeùt vaø deã chaùy . Nhöõng hoùa chaát naøy
ñöôïc boá trí an toaøn ôû caùc xí nghieäp lôùn.
Böôùc hoùa than hao huït gaàn 70% vaät lieäu cacbon cô baûn do hoùa hôi. Vaøo
cuoái nhöõng naêm 90, 700.000 taán than hoaït tính/naêm ñöôïc saûn xuaát , giaûi phoùng
500.000 taán khí hoùa hôi vaøo khoâng khí moãi naêm. Söï ñoát than vaø qui trình hoaït
hoùa cuõng tieâu thuï naêng löôïng lôùn.
3) Söùc khoûe con ngöôøi
Nguy hieåm khi aên phaûi than hoaït tính
Buïi cuûa khu vöïc saûn xuaát phaûi ñöôïc quaûn , lyù, cuõng nhö caùc vaät lieäu coù
kích thöôùc nhoû khaùc.
8. KEÁT LUAÄN
Than hoaït tính vôùi caùc loã vaø vuøng beà maët laø 1 vaät lieäu toång hôïp.
Noù ñöôïc saûn xuaát bôûi 1 qui trình ña coâng ñoaïn vaø khoâng coù vaät lieäu töï
nhieân töông töï.
Than hoaït tính cuõng ñöôïc xem nhö thuoác khöû ñoäc an toaøn vaø höõu
ích nhaát cho söï nhieãm ñoäc ngaãu nhieân. Noâng daân coù theå nhanh choùng xöû
lyù sau khi coù 1 suùc vaät bò nhieãm ñoäc khi khoâng coù baùc só thuù y luùc ñoù.
Than y döôïc coù xaùc suaát oâ nhieãm thaáp
II.BOÄT TRÔÏ LOÏC
A.DIATOMITE
1. GIÔÙI THIEÄU
Diatomite laø saûn phaåm taïo ra töø traàm tích cuûa taûo ñôn baøo. Vôùi tính chaát
roãng vaø xoáp noù ñöôïc söû duïng duøng laøm chaát trôï loïc vaø chaát ñoän trong coâng
nghieäp sôn vaø chaát deûo
Diatomite ñöôïc söû duïng trong nhieàu öùng duïng khaùc nhau , phaàn lôùn ñöôïc
duøng nhö chaát trôï loïc chaát löôïng cao vaø chaát ñoän höõu duïng cho caùc loaïi sôn vaø
chaát deûo. Tính chaát ñaëc tröng veà ñaëc ñieãm kyõ thuaät cuûa diatomite laø raát dính
vaø baùm chaët baûo ñaûm cho söï töông thích .
Taát caû caùc daïng saûn phaåm cuaû diatomite ñeàu coù tính öùng duïng cao vaø höõu
ích.
Tuøy vaøo caùc nguyeân lieäu thoâ khaùc chuùng ta seõ coù nhöõng kyõ thuaät tinh cheá
diatomite khaùc.
2. NGUOÀN GOÁC
Ñöôïc tinh cheá töø traàm tích cuûa taûo ñôn baøo
Caùc doøng saûn phaåm diatomite ñöôïc cheá bieán caån thaän töø traàm tích cuûa taûo
ñôn baøo (thöïc vaät thuûy sinh) . Bôûi vì caùc loaøi cuûa taûo diatomite laø phöùc chaát vaø
xoáp , roãng neân caùc saûn phaåm diatomite coù khaû naêng loïc maïnh vaø coù khaû naêng
thaåm thaáu hôn caùc phöông tieän loïc khaùc, hieän taïi noù ñöôïc söû duïng roãng raõi ñeå
hoã trôï lieàu löôïng loïc , laøm vaät lieäu nhoài, laøm khung.
3. PHAÂN LOAÏI
Nhöõng saûn phaåm cuûa diatomite ñöôïc phaân thaønh 3 loaïi phuï thuoäc vaøo quaù
trình saûn xuaát
a) Saûn phaåm saáy khoâ:
Taûo thoâ ñöôïc saáy ôû nhieät ñoä töø 100 – 300 oC ,sau ñoù ñöôïc laøm saïch döôùi
aùp suaát cao trôû thaønh boät. Noù coù maøu traéng xaùm hoaëc vaøng nhaït.
b) Saûn phaåm nung
Saûn phaåm naøy ñöôïc taïo ra trong suoát quaù trình nung diatomite saïch döôùi
nhieät ñoä 700 – 900 oC, aùp suaát cao taïo thaønh boät . Noù coù maøu cam vaø naâu.
c) Saûn phaåm noùng chaûy
Diatomite saïch ñöôïc troän vôùi moät löôïng vöøa ñuû chaát phuï gia noùng chaûy vaø
ñöôïc nung döôùi nhieät ñoä 900 – 1200 oC ,noù bieán thaønh boät, coù maøu traéng.
4. THAØNH PHAÀN
Thaønh phaàn caáu taïo hoùa hoïc cuûa diatomite töï nhieân ôû nhöõng vuøng khaùc .
Thaønh Lompoc Marylandcalvert Idaho
Russia
Speen Algerice
phaàn california
Formation
Kamyshlo Albacete
%
Urals
SiO2
89,70
79,55
89,82
79,82
88,60
58,40
Fe2O3
1,09
2,62
0,44
3,56
0,20
1,55
Thaønh phaàn caáu taïo hoùa hoïc cuûa caùc loaïi diatomite
Caùc thuoäc tính
Töï
vaø thaønh phaàn nhieân
%
Maøu
Traéng
PH
ngaø
SiO2
8
Al2O3
89,2
Fe2O3
4
Cao
1,5
Mgo
0,5
Na2O
0,3
-
Bò nung
Nung vôùi chaát
trôï dung
Hoàng
8
92,8
4,2
1,6
0,6
0,3
-
Traéng
10
89,5
4,1
1,5
0,6
0,3
3,5
V. TÍNH CHAÁT
Coù ñoä saùng
Laø chaát tan vaø coù ñoä PH
Phaân boá haït theo kích thöôùc bôûi söï nhieãu saï laser
Coù ñoä thaám
6. CAÙCH SAÛN XUAÁT
Phaûi söû duïng nhöõng trang thieát bò chuyeân duøng cho vieäc tinh cheá caùc daïng
diatomite, phaïm vi bao goàm caùc söï loïc, phaân loaïi, thieát bò nghieàn vaø loø nung
ñöôïc duøng trong vieäc tinh cheá.
Coâng ngheä kyõ thuaät tinh cheá diatomite bao goàm laøm khoâ,loaïi saïn vaø phaân
loaïi ñeå taïo neân caùc loaïi saûn phaåm khaùc.
Giaù trò cuûa saûn phaåm thuoäc vaøo chaát löôïng cuûa nguyeân lieäu thoâ vaø kó thuaät
tinh cheá
Caùc doøng saûn phaåm diatomite coù chaát löôïng toát chöùa ñeán 87% SiO2 nhö
trong vaät lieäu thoâ duøng ñeå laøm saïch khí than ñaù , noù ñöôïc hình thaønh sau khi ñoát
chaùy than ñaù hay trong söï quay cuûa loø saáy taùch khí gas.
7. ÖÙNG DUÏNG
Saûn phaåm cuûa diatomite ñöôïc duøng roäng raõi nhö coâng nghieäp trôï loïc
trong coâng nghieäp thöïc phaåm vaø nöôùc uoáng . Hôn nöõa noù coøn ñöôïc duøng
trong ngaønh sôn vaø myõ phaåm.
Duøng ñeå loïc bia, röôïu
Trong ngaønh sôn, myõ phaåm thì duøng nhö chaát ñoän ñeå laøm lieàn beà maët
sôn (treùt kín caùc loã treân töôøng)
B. BENTONITE
1.GIÔÙI THIEÄU
Bentonite coøn ñöôïc coi laø Montomorillonites, laø moät trong nhöõng loaïi ñaát
seùt höõu hieäu ñöôïc duøng nhö chaát trôï loïc chaát löôïng cao.Bentonite coù maøu xaùm kem,mòn, meàm maïi, khoâng muøi vaø khoâng boâi baån.
Töø bentonite laàn ñaàu ñöôïc söû duïng cho ñaát seùt khi ñöôïc tìm thaáy vaøo
khoaûng naêm 1890 treân neàn ñaù phaán traéng gaàn Fort Benton, Wyoming, thaønh
phaàn chính cuûa noù laø khoaùng chaát montmorillonite (yeáu toá quyeát ñònh ñaëc tính).
Do ñoù noù coù caùi teân töø traàm tích (khoaùng chaát) cuûa vuøng Montmorillon, ôû mieàn
nam nöôùc Phaùp.
2.NGUOÀN GOÁC
Ñaát seùt Bentonite laø lôùp ñaát seùt keát tuûa ñöôïc taïo ra do tro taøn cuûa nuùi löûa,
goàm phaàn lôùn laø khoaùng chaát seùt taåy baån, thöôøng laø montmollonite .Nhöõng loaïi
khoaùng chaát goàm: hectorite, saponite. . . .
3. THAØNH PHAÀN
Seùt taåy baån laø ñaát seùt khoaùng coù nghóa laø noù chöùa nhöõng tinh theå rieâng
bieät maø kích thöôùc <2 mm. nhöõng tinh theå ñoù coù 3 lôùp ñaát seùt khoaùng. Noù coù 2
lôùp töù dieän vaø moät lôùp baùt dieän lôùp töù dieän chöùa SiO2 . Lôùp silicat mang ñieän
tích aâm ít vaø seõ ñöôïc caân baèng bôûi caùc ion trao ñoåi xaûy ra giöõa khu vöïc tinh theå.
Ñieän tích yeáu neân caùc cation (Ca2+, Mg2+, Na2+) coù theå bò huùt bôûi caùc voû ñieän
tích . Quy moâ cuûa söï hydrat hoùa taïo neân söï caêng giöõa caùc tinh theå.
Döïa vaøo nguoàn goác töï nhieân, Bentonite chöùa caùc loaïi khoaùng chaát khaùc
theâm vaøo montmollonite nhö thaïch anh, Fenspat, thaïch cao . . .
4. TÍNH CHAÁT
Do söï hieän dieän cuûa caùc khoaùng chaát treân taùc ñoäng ñeán giaù trò coâng
nghieäp cuûa noù, coù theå taêng hoaëc giaûm söï keát dính vaø theå tích cuûa noù cuõng taêng
leân nhieàu laàn khi cho vaøo nöôùc seõ taïo thaønh chaát lieäu seàn seät vaø dính. Ñaëc tính
ñaëc bieät cuûa Bentonite (Hydrat hoùa, caêng huùt nöôùc, deûo dính, thixotrophy) laøm
cho noù höõu duïng trong nhieàu lónh vöïc.
5. CAÙCH SAÛN XUAÁT
Bentonite ñöôïc khai thaùc töø caùc quaëng , moû, döôùi saâu haøng ngaøn feet. Noù
tuøy thuoäc vaøo söï maøu môõ vaø söï soáng cuûa ñaát vaø ñoä saâu maø ngöôøi ta khoan
xuoáng ñöôïc. Sau khi laáy ñöôïc nguyeân lieäu, laøm khoâ, roài ñöôïc xöû lyù vaø vôùi söï
trôï giuùp cuûa vieäc pha loaõng roài taïo thaønh haït.
6. ÖÙNG DUÏNG
Trong loø ñuùc laøm chaát keát dính ñeå ñieàu cheá saét theùp
Laø chaát keát dính trong xaây döïng
Söû duïng trong moâi tröôøng
Trong thöïc phaåm thì duøng ñeå loaïi boû taïp chaát . Ñoái vôùi thöùc uoáng nhö
bia , röôïu
Noâng nghieäp: thöùc aên phuï cho suùc vaät hoaëc trao ñoåi ion cho ñaát
Y khoa : chaát ñoän
Sôn daàu: laø chaát nhuoäm do tính chaát thixotropic
Giaáy :laø nguyeân lieäu chuû yeáu ñeå laøm giaáy.
Taøi leäu tham khaûo :
1) www.ams.usdce.Gov/nop/Nationallist/TAPReviews/ActivoctdeCarbon.Pdf
2) www.Mebao carbon – environment. Com/ejszb
3) www.anzaplan.com/index
4) www.ima-na.org/about_industrial_minerals/bentonite.asp
5) www.botanical.com/products/learn/bentonite.html
- Xem thêm -
.PDF 
13 
255 
97 
