Mô tả:
NHÖÕNG LÔÏI ÍCH & KHOÙ KHAÊN
TRONG SÖÛ DUÏNG DAÀU KHOAÙNG
Oleg Nicetic and Debbie J Rae
Trung Taâm laøm vöôøn vaø khoa hoïc caây troàng,
Tröôøng Ñaïi Hoïc Taây Sydney,
Hawkesbury Campus, Richmond, NSW, Australia
•1. Ñònh nghóa daàu phun.
2. Chaát nhuû.
•3. Caùch taùc ñoäng cuûa daàu phun.
•4. So saùnh daàu khoaùng vaø thuoác tröø saâu.
•5. Ngoä ñoäc laø nguyeân nhaân haïn cheá khi söû duïng
daàu khoaùng.
&
•6. Söû duïng daàu khoaùng phoøng tröø dòch haïi.
•7. Söû duïng daàu khoaùng nhö chaát hoå trôï.
8. Söû duïng daàu khoaùng haïn cheá söï röõa troâi khi
phun thuoác.
Moät soá teân goïi cuûa daàu phun trong noâng nghieäp
- Daàu traéng (White oil)
- Daàu phun (PSO)
- Daàu khoaùng (MSO)
- Daàu khoaùng noâng nghieäp (AMO)
- Daàu khoaùng laøm vöôøn (HMO)
- Daàu phoå heïp, daàu phoå& roäng
- Daàu muøa ñoâng, Daàu muøa heø
Caùc loaïi daàu phun ñöôïc chöng caát töø daàu nhôøn.
n.
(Lubricating oils)
3 loaïi phaân töû chính trong thaønh phaàn daàu khoaùng:
Hydrocacbon maïch thaúng no (Isoparaffins) : HIEÄU LÖÏC TRÖØ SAÂU
CAO NHAÁT
Hydrocacbon maïch voøng no (Naphthenes ) : ít hieäu quaû hôn
isoparaffin.
Hydrocacbon maïch voøng khoâng no (Aromatics) : gaây haïi caây.
Isoparaffin
Naphthene
Aromatic
SOÁ MAÏCH CARBON
Daàu nheï hay naëng döïa vaøo soá maïch carbon
(kyù hieäu : nCy)
nCy < 21 (daàu nheï): Ít gaây ngoä ñoäc cho caây
Hieäu löïc tröø saâu keùm
nCy > 25 (daàu naëng): Hieäu löïc tröø saâu cao
Deã gaây ngoä ñoäc caây
Daàu phun toát phaûi coù soá carbon nCy = 23-24
Troïng löôïng
phaân töû thaáp
Gaây ñoäc
caáp tính
cho caây
Troïng löôïng
phaân töû cao
Hieäu löïc
thaáp
Hieäu quaû
toái öu
Gaây ñoäc
maõn tính
cho caây
Gia taêng soá carbon
nC19
nC21
nC23
nC24
nC29
Moät soá chæ tieâu quan troïng
ng ñeå ñaùnh
nh giaù
chaát löôïng
ng cuûa caùc loaïi daàu phun
1. Soá maïch Carbon.
2. Thaønh phaàn caùc phaân töû hydrocarbon
Cp, Cn, Ca
3. Chæ soá khoâng Sulphunate hoaù (UR%).
4. Ñoä nhôùt (SUS).
5. Daõy chöng caát.
Nhöõng tieâu chuaån cô baûn cuûa daàu phun
Ñaëc tính
Yeâu caàu toái thieåu Khoâng thích hôïp
%Cp
% Ca
Chæ soá %UR
< 60
<8
< 92%
> 60%
Maïch
ch carbon
C21-C24
< C21
Hoaëc > C25
> 92%
Moät soá phöông phaùp vaø tieâu chuaån ñeå ñaùnh
nh giaù phaân loaïi daàu phun.
(ñeå tham khaûo)
o)
Median nparaffin
carbon number
ASTM D 2887
nC19
nC20
nC21
nC23
nC24
nC25
nC27
Viscosity
(Ñoä nhôùt)
Saybolt universal
seconds (SUS) at 37.8ºC
ASTM D 445
50% distillation temperature
(Nhieät ñoä chöng caát 50%)
1.33 kPa (10 mm
Hg) ASTM D 1160
°C
101.33 kPa (760 mm
Hg) ASTM D 447
°F
°C
°F
628
651
‘60’
212
415
331
344
356
‘70’
224
235
435
455
380
391
673
716
736
247
476
401
421
754
790
‘80’
‘100’
Caùc chæ soá cuûa daàu khoaùng SK EnSpray 99 EC :
- Hoaït chaát :
daàu khoaùng 99 %
- Chaát taïo nhuõ
1%
- Chæ soá cartbon :
24
-Thaønh phaàn hyhrocarbon :
Isoparaffins 74%
Naphthalenes 26%
- % khoâng sulfonated hoaù (%UR) : 99,8%
- Ñaõ tinh loïc heát caùc aromatic haïi caây : 0%
Chaát nhuõ
DAÀU
DAÀU
NÖÔÙC
CHAÁT NHUÕ
NÖÔÙC
daàu + nhuõ = daàu phun
Chaát nhuõ
Caùc loaïi daàu khoaùng thöôøng chöùa töø 0.35 to 2% chaát
nhuõ. Tuy nhieân, neáu tæ leä paraffin vaø dö löôïng khoâng
sulfunate hoùa (= hydrogen baûo hoaø) taêng, thì khaû naêng
hoaø tan caøng trôû neân khoù hôn, vì vaäy thaønh phaàn nhuõ
coùtheå taêng leân ñeán 6%.
Caùc loaïi daàu ngaøy nay thöôøng ñöôïc phoái hôïp vôùi
caùc chaát nhuõ khoâng beàn. Khi phun nhuõ seõ vôõ nöôùc seõ
rôi xuoáng, chæ coøn laïi maøng daàu bao phuû leân beà maët
laù, dòch haïi…
Chaát nhuõ
. Chaát nhuõ
khoâng beàn
seõ vôõ.
. Nöôùc seõ
tuoät khoûi beà
maët.
. Daàu seõ
ñoïng laïi treân
beà maët laù.
Nöôùc
Daàu
Daàu
Nöôùc
Nöôùc giuùp
traõi ñeàu daàu
Bao
Baophuû
phuû
dòch
dichhaïi
haïi
Taïo thaønh
maøng daàu treân laù
Nhöõng löu yù khi pha daàu phun
Ñeå nhuõ vaø daàu khoâng bò taùch lôùp trong bình phun
caàn löu yù nhöõng ñieåm sau:
Nhieät ñoä oån hôïp trong bình khoâng ñöôït vöôït quaù
42oC
Ñoå daàu vaøo nöôùc vaø phaûi khuaáy ñeàu khi pha
Caån thaän khi pha daàu vôùi caùc loaïi thuoác daïng
boät (WP). Neáu pha chung, phaûi pha ñeàu daàu vaøo
nöôùc tröôùc khi cho thuoác boät vaøo. Soá löôïng
khoâng ñöôïc > 0.1kg WP/100 L dung dòch daàu phun.
Tính oån ñònh cuûa chaát nhuõ
Tuyø thuoäc vaøo soá löôïng vaø loaïi chaát nhuõ, lieân
keát giöõa nhuõ vaø daàu coù theå oån ñònh trong vaøi
phuùt hoaëc vaøi giôø. Coù theå töø 20 phuùt ñeán
2giôø.
Trong bình phun, neáu trong 20 phuùt hoån hôïp ôû
traïng thaùi tónh thì nhuõ coù khaû naêng taùch lôùp.
Sau khi phun leân caây, nhuõ seõ khoâ trong voøng 2h,
thöôøng thì trong voøng 30 phuùt.
Moät soá so saùnh giöõa daàu
phun vaø thuoác hoùa hoïc
Öu ñieåm so vôùi thuoác HH
Ít ñoäc vôùi ngöôøi vaø ñoäng vaät coù
xöông soáng.
- Ít aûnh höôûng ñeán thieân ñòch vaø
nheän.
- Khoâng xaûy ra hieän töôïng khaùng
thuoác.
- Khi phun daàu khoâng söû duïng quaàn
aùo baûo hoä.
-
Nhöôïc ñieåm so vôùi thuoáchoùa
hoïc
- Coù nguy cô gaây ngoä ñoä hôn khi phun trong ñk caây bò stress
hoaëc nhieät ñoä, aåm ñoä cao.
- Phaûi phun vôùi khoái löôïng nöôùc cao hôn phun thuoác hoùa hoïc
do vaäy gia taêng coâng lao ñoäng, thôøi gian phun, vaø caàn phaûi
coù nguoàn nöôùc ñaày ñuû trong muøa khoâ hay ôû nhöõng vuøng
cao...
- Khi öùng uïng daàu vaøo IPM thöôøng chi phí cao hôn lòch söû
duïng hôïp lyù thuoác hoùa hoïc , nhöng phaûi hieåu raèng PSO seõ
mang laïi lôïi ích laâu daøi vaø beàn vöûng.
Hieän töôïng ngoä ñoäc
Ngoä ñoäc cho caây thöôøng laø nguyeân nhaân
chính laøm haïn cheá vieäc söû duïng daàu
khoaùng nhö laø thuoác tröø saâu hay chaát hoå
trôï.
Nguyeân nhaân daàu khoaùng gaây ñoäc cho caây
Daàu khoaùng
ng coù theå can thieäp vaøo caùc chöùc naêng sinh lyù cuûa
caây nhö : hoâ haáp,
p, quaù trình hình thaønh
nh hooùc moân thöïc vaät.
t.
Trong 10 naêm qua daàu coù soá carbon trung bình cao ñaõ ñöôïc
söû duïng
ng vaø nhöõng loaïi daàu naøy coù aûnh
nh höôûng
ng nhieàu ñeán
chöùc naêng sinh lyù cuûa caây.
Do nhöõng khuyeán cao trong vieäc phun daàu ít löu yù ñeán lieàu
löôïng
ng daàu coù theå tích luõy trong caû naêm.
Lieàu khuyeán caùo treân nhaõn vaø lieàu tích luõy daàu trong caây
trong naêm seõ raát bieán ñoåi tuyø theo töøng
ng loaïi gioáng
ng caây coù
muùi.
i. Ví duï nhö :
- Caùc gioáng
ng quyùt maån caûm nhaát
- Böôûi & cam navel trung bình
- Cam , chanh, böôûi chuøm ít maåm caûm
- Xem thêm -