Tài liệu Bao bì – thiết bị đóng gói sản phẩm rau quả

BAO BÌ – THIẾT BỊ ĐÓNG GÓI SẢN PHẨM RAU QUẢ GVHD: Th.S Tôn Nữ Minh Nguyệt MỤC LỤC PHẦN I: GIỚI THIỆU CHUNG ............................................................................... 3 I. Định nghĩa bao bì ...................................................................................................... 3 II. Chức năng bao bì ....................................................................................................... 3 III. Phân loại bao bì ......................................................................................................... 4 PHẦN II: BAO BÌ THỦY TINH............................................................................... 5 I. Đặc tính chung .......................................................................................................... 5 II. Đặc điểm ................................................................................................................... 5 III. Ứng dụng .................................................................................................................. 8 IV. Thiết bị chiết rót ...................................................................................................... 12 PHẦN III: BAO BÌ KIM LOẠI .............................................................................. 15 I. Đặc tính chung ........................................................................................................ 15 II. Phân loại ................................................................................................................. 15 III. Ứng dụng ................................................................................................................ 17 IV. Thiết bị .................................................................................................................... 18 PHẦN IV: BAO BÌ PLASTIC ................................................................................. 19 I. Giới thiệu chung ...................................................................................................... 19 II. Một số loại plastic ................................................................................................... 21 II.1 PE .................................................................................................................. 21 II.2 PET................................................................................................................ 25 II.3 PP .................................................................................................................. 28 II.4 PS .................................................................................................................. 31 II.5 EVOH ............................................................................................................ 32 II.6 Polycacbonat .................................................................................................. 33 II.7 Túi lưới PA .................................................................................................... 35 II.8 Khay, hộp kết màng plastic ............................................................................ 37 III. Thiết bị đóng gói ..................................................................................................... 41 PHẦN V: BAO BÌ TETRA PAK............................................................................. 42 Trang 1 BAO BÌ – THIẾT BỊ ĐÓNG GÓI SẢN PHẨM RAU QUẢ GVHD: Th.S Tôn Nữ Minh Nguyệt I. Đặc điểm ................................................................................................................. 42 II. Ứng dụng ................................................................................................................ 43 III. Thiết bị .................................................................................................................... 44 PHẦN VI: MAP ....................................................................................................... 45 I. Giới thiệu chung...................................................................................................... 45 II. Thiết lập sự cân bằng của khí quyển điều chỉnh ....................................................... 46 III. Nguyên tắc – hiệu quả của MAP có hàm lượng O2 cao............................................ 47 IV. Kỹ thuật bao gói MAP ............................................................................................. 49 PHẦN VII: MÀNG BAO SINH HỌC ..................................................................... 57 I. Khái quát về màng bao sinh học.................................................................................. 57 II. Màng Polymer sinh học .............................................................................................. 58 III. Một số loại màng bao sinh học.................................................................................... 59 III.1 Màng Chitosan.............................................................................................. 59 III.2 Màng tinh bột ............................................................................................... 62 III.3 Màng Bacterium cellulose ............................................................................. 65 III.4 Một số màng khác.......................................................................................... 66 TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................................ 70 Trang 2 BAO BÌ – THIẾT BỊ ĐÓNG GÓI SẢN PHẨM RAU QUẢ GVHD: Th.S Tôn Nữ Minh Nguyệt PHẦN I: GIỚI THIỆU CHUNG I. ĐỊNH NGHĨA BAO BÌ: Bao bì là vật chứa đựng, bao bọc thực phẩm thành đơn vị để bán. Bao bì phải đảm bảo cho chất lượng thực phẩm, có thể phân phối, lưu kho, kiểm tra và thương mại… một cách thuận lợi. Bao bì có thể là bao bì kín hoặc bao bì hở. - Bao bì kín được dùng bao bọc những loại thực phẩm chế biến công nghiệp, để đảm bảo chất lượng sản phẩm sau quá trình sản xuất và trong suốt thời gian lưu hành trên thị trường, cho đến tay người tiêu dùng. Bao bì kín có thể là một lớp, cũng có thể cấu tạo dạng ghép nhiều lớp nhằm khắc phục khuyết điểm từng loại vật liệu riêng lẻ. - Bao bì hở có thể bao gói trực tiếp rau quả hoặc hàng hóa tươi sống, các loại thực phẩm không bảo quản lâu hoặc chế biến ăn ngay. Bao bì hở còn có thể là lớp bao bì bọc bên ngoài lớp bao bì chứa đựng trực tiếp thực phẩm nhằm tạo sự xếp khối sản phẩm để thuận tiện, an toàn trong vận chuyển, phân phối, kiểm tra và lưu kho. II. CHỨC NĂNG BAO BÌ: Đảm bảo nguyên vẹn về số lượng, trạng thái, cấu trúc, màu, mùi vị, thành phần dinh dưỡng cho thực phẩm được chứa đựng bên trong bao bì. Truyền tải thông tin của nhà sản xuất đến người tiêu dùng, nói lên giá trị của sản phẩm được chứa đựng bên trong như: đặc tính của sản phẩm về dinh dưỡng, trạng thái, cấu trúc, mùi vị, Trang 3 BAO BÌ – THIẾT BỊ ĐÓNG GÓI SẢN PHẨM RAU QUẢ GVHD: Th.S Tôn Nữ Minh Nguyệt nguồn nguyên liệu, nhà sản xuất, địa chỉ quốc gia chế biến ra sản phẩm. Đồng thời bao bì cũng là lời mời của nhà sản xuất đối với người tiêu dùng. - Chính sản phẩm thực phẩm tự thông tin giới thiệu thu hút khách hàng thông qua nhãn hiệu, hình thức bao bì (cách trình bày hình ảnh, màu sắc, thương hiệu, tên sản phẩm). Nếu cách trang trí, màu sắc không hài hòa, không đáp ứng tâm lý, sở thích người tiêu dùng thì bao bì đó cũng không thể được chấp nhận trên thị trường. - Kết cấu bao bì cho biết trạng thái, cấu trúc, màu sắc của sản phẩm. Chẳng hạn như bao bì có một phần hoặc hoàn toàn trong suốt cho phép nhìn thấy thực phẩm bên trong, nhằm đáp ứng yêu cầu khách hàng, giúp họ có sự lựa chọn dễ dàng. Thuận tiện, tiết kiệm cho sự bảo quản sản phẩm, phân phối, lưu kho, quản lý và tiêu dùng. Từ ba chức năng của bao bì, đặc biệt chức năng thứ hai, ta nhận thấy được tầm quan trọng của nhãn hiệu thực phẩm, nó quyết định giá trị thương phẩm cho thực phẩm sau này. III. PHÂN LOẠI BAO BÌ: Phân loại theo vật liệu bao bì Gồm các loại: - Bao bì giấy bìa cứng, bìa carton gợn sóng: dùng làm bao bì vận chuyển hàng hóa (bao bì đơn vị gửi đi) hoặc lớp bao bì ngoài. - Bao bì thủy tinh. - Bao bì kim loại. - Bao bì plastic như PE, PP, OPP, PET, PA, PS, PC,… - Bao bì ghép nhiều lớp ( Tetrapak) - MAP - Kỹ thuật đóng gói khí quyển điều chỉnh ứng dụng cho đóng gói rau quả tươi - Bao bì sinh học Trang 4 BAO BÌ – THIẾT BỊ ĐÓNG GÓI SẢN PHẨM RAU QUẢ GVHD: Th.S Tôn Nữ Minh Nguyệt PHẦN II: BAO BÌ THỦY TINH I. ĐẶC TÍNH CHUNG: Bao bì thủy tinh đựng thực phẩm gồm những chai lọ bằng thủy tinh silicat. Khi được gia nhiệt thì thủy tinh mềm dần và trở nên linh động, chảy thành giọt hay thành dòng, độ nhớt càng giảm khi nhiệt độ càng tăng; và độ nhớt sẽ tăng dần đến cực đại , mất cả tính linh độn khi đưa về nhiệt độ thường. Thủy tinh có tính chuyển đổi trạng thái thuận nghịch theo sự tăng giảm nhiệt độ, tính chất ban đầu thường vẫn được giữ nguyên trong suốt quá trình biến đổi trạng thái thuận nghịch do gia nhiệt- làm nguội, hoặc khi bị nấy chảy và làm nguội nhiều lần theo cùng một chế độ. Thủy tinh có tính đẳng hướng: xét theo mọi hướng thì cấu trúc thủy tinh đồng nhất như nhau, do đó ứng suất theo mọi hướng xuất hiện trong khối thủy tinh xem như tương đương nhau. II. ĐẶC ĐIỂM: II.1 Ưu ñieåm: Thuûy tinh laø loaïi vaät lieäu bao bì ñöôïc ñaùnh giaù cao. Noù coù taùc duïng hoã trôï, laøm taêng söï noåi baât cho saûn phaåm ñöôïc chöùa ñöïng beân trong. Giaù thaønh saûn xuaát thaáp: Chi phí gia coâng cho 1 bao bì thuûy tinh chæ baèng 1/5 chi phí gia coâng cho 1 bao bì plastic. Trong khi soá löôïng saûn xuaát trong 1 meû thaáp hôn plastic, ñaây laø 1 thuaän lôïi vì maãu maõ coù theå ñöôïc thay ñoåi, söûa chöõa laïi vôùi thôøi gian ngaén hôn. Do ñoù tính hoã trôï cho saûn phaåm luoân ñöôïc thay ñoåi, caäp nhaät cho phuø hôïp thò hieáu ngöôøi tieâu duøng. Ña daïng veà kieåu daùng vaø keát caáu: Töø thuûy tinh coù theå deã daøng taïo ra voâ soá kieåu daùng, keát caáu khaùc nhau taïo neân söï phong phuù vaø baét maét ngöôøi tieâu duøng. Ngoaøi ra coù theå trang trí baèng caùc chi tieát chaïm noåi treân beà maët. Khaû naêng töông thích vôùi saûn phaåm: Bao bì thuûy tinh coù theå ñöôïc söû duïng cho taát caû saûn phaåm daïng loûng hoaëc raén ( tröø HCl) ñeå toàn tröõ trong thôøi gian daøi maø khoâng coù nhöõng aûnh höôûng baát lôïi naøo ñeán chaát löôïng vaø höông vò saûn phaåm. Nhöõng hôïp chaát hoaù hoïc ñoäc haïi Trang 5 BAO BÌ – THIẾT BỊ ĐÓNG GÓI SẢN PHẨM RAU QUẢ GVHD: Th.S Tôn Nữ Minh Nguyệt khoâng theå xaâm nhaäp qua thuûy tinh, ñieàu naøy khoâng ñöôïc ñaûm baûo ñoái vôùi nhöõng loaïi bao bì khaùc. Tính thaám: Thuûy tinh laø vaät lieäu trô veà maët hoaù hoïc vaø hoaøn toaøn khoâng thaám khí hay loûng. Khoâng coù söï kheách taùn cuûa khí hay loûng qua 1 bao bì thuûy tinh naøo ñöôïc ghi nhaän vaø ñieàu naøy khoâng theå xaûy ra tröø khi vieäc ñoùng bao bì khoâng ñaûm baûo ñoä kín. Ngaên muøi: Ñoái vôùi bao bì thuûy tinh, ta coù theå yeân taâm veà vaán ñeà naøy, khoâng chæ baûn thaân thuûy tinh khoâng coù muøi maø noù coøn ñaûm baûo muøi beân ngoaøi khoâng theå kheách taùn vaøo beân trong. Tính chaát trong suoát: Thuûy tinh coù ñoä trong suoát cao neân ngöôøi tieâu duøng coù theå nhìn thaáy saûn phaåm beân trong. Thuyû tinh thích hôïp ñoái vôùi nhöõng saûn phaåm ñoà uoáng coù theå uoáng tröïc tieáp töø bao bì. Choáng roø ræ: Thuûy tinh ngaên caûn söï xaâm nhaäp qua nhöõng ñöôøng roø ræ vaø vieäc duøng nhöõng maøng plastic co giaõn ñöôïc bao boïc beân ngoaøi naép raát coù hieäu quaû. Thuûy tinh deã daøng thích hôïp vôùi nhöõng naép baèng kim loaïi hay plastic ñaõ ñöôïc saûn xuaát tröôùc ñoù. Deã môû: Söï cöùng raén cuûa bao bì cho pheùp thaùo môû naép deã daøng. Vieäc thoáng nhaát 1 tieâu chuaån chung giöõa nhaø saûn xuaát chai vaø nhaø saûn xuaát naép cuõng nhö ñoùng thuøng ñaûm baûo raèng nhöõng khoù khaên trong vieäc môû naép ñöôïc loaïi boû. Chòu aùp suaát toát: Moät bao bì thuûy tinh ñöôïc thieát keá toát coù theå chòu ñöôïc aùp suaát beân trong bao bì ñeán 10 bar, maëc duø tieâu chuaån ñoøi hoûi aùp suaát trong bao bì khoâng vöôït quaù 5 bar. Chuùng cuõng coù khaû naêng chòu ñöôïc ñieàu kieän chaân khoâng. Khaû naêng taùi sinh: Phaùp luaät hieän haønh quy ñònh tyû leä vaät lieäu bao bì ñöôïc taùi cheá phaûi ñaït ñeán 50%. Coâng nghieäp thuûy tinh laø ngaønh ñi ñaàu trong vieäc thu gom vaø duøng laïi thuûy tinh ñaõ taùi cheá. Saûn phaåm taùi cheá coù chaát löôïng khoâng thua gì saûn phaåm môùi vì söï vieäc taùi cheá khoâng aûnh höôûng ñeán tính chaát cuûa nhöõng vaät lieäu chuû yeáu ban ñaàu. Khaû naêng söû duïng nhieàu laàn: Bao bì thuyû tinh coù theå ñem duøng laïi khoâng maáy khoù khaên, vì chuùng deã daøng ñöôïc röûa saïch vaø kieåm tra laïi. Ñeå chöùa nhöõng saûn phaåm coù CO2 chai thuûy Trang 6 BAO BÌ – THIẾT BỊ ĐÓNG GÓI SẢN PHẨM RAU QUẢ GVHD: Th.S Tôn Nữ Minh Nguyệt tinh duøng laïi phaûi ñöôïc phaân loaïi vaø loaïi boû nhöõng chai traày, hö haïi vì chuùng khoâng chòu ñöôïc aùp löïc cuûa CO2. Khaû naêng bao boïc, trang trí beân ngoaøi: Coù theå söû duïng nhieàu kieåu trang trí treân bao bì thuyû tinh nhö: daùn nhaõn, in, bao boïc, traùng maøu höõu cô hay voâ cô vaø chaïm troå vì thuûy tinh coù ñoä cöùng raén. Choáng tia UV: Thuyû tinh maøu hoå phaùch coù theå baûo veä saûn phaåm khoûi tiz UV maø trong 1 soá tröôøng hôïp thuûy tinh maøu xanh cuõng coù 1 phaàn khaû naêng naøy. Chòu taûi troïng: Söï cöùng raén cuûa thuyû tinh cho pheùp deã daøng dy chuyeån khi roùt hay phaân phoái saûn phaåm. Maëc duø khoái löôïng cuûa bao bì thuyû tinh naëng hôn plastic daãn ñeán chi phí vaän chuyeån cao hôn nhöng chuùng chòu taûi troïng toát do ñoù yeâu caàu cuûa bao bì vaän chuyeån ñôn giaûn hôn. Ñoù chính laø lôïi töùc do bao bì thuûy tinh ñem laïi. II.2 Nhöôïc ñieåm: Daãn nhieät raát keùm: Do ñoù khoâng thích hôïp vôùi nhöõng saûn phaåm caàn thanh truøng hay tieät truøng trong bao bì. Gioøn, deã vôõ: Coù theå bò vôõ do va chaïm cô hoïc. Naëng: Tyû troïng 2.2 – 2.6. khoái löôïng bao bì coù theå lôùn hôn saûn phaåm ñöôïc chöùa ñöïng beân trong. Ghi nhaõn: Không thể in, ghi nhãn theo quy định của nhà nước mà chỉ có thể vẽ, sơn logo, hoặc khi sản xuất chai có thể được tạo dấu hiệu nổi trên thành chai và nếu cần thì phải dán giấy nhãn lên chai ( rượu , bia, nước ngọt) II.3 Phân loại: Nắp, nút được xem là thành phần quan trọng của bao bì thủy tinh. Nắp (đậy che phủ miệng chai); nút( nằm lọt vào bên trong miệng chai)và các thành phần phụ của chúng như đểm, nhôm lá để bọc… góp phần đảm bảo độ kín của chai lọ. Tùy theo dạng chai lọ chứa đựng thực phẩm, tính chất và giá trị thương phẩm của thực phẩm chứa bên trong mà sử dụng loại nắp thích hợp, cùng với thiết kế kiểu miệng ren, miệng chai tương ứng. Trang 7 BAO BÌ – THIẾT BỊ ĐÓNG GÓI SẢN PHẨM RAU QUẢ GVHD: Th.S Tôn Nữ Minh Nguyệt Có 3 loại nắp (nút) chai cơ bản:  Loại A: Miệng chai có ren vặn để đóng nắp vào, nắp cũng có cấu tạo ren tương ứng. Loại nắp đậy cho miệng loại A làm bằng nhôm có phủ lớp sơn bên ngoài , mặt trong được phủ vecni có đệm plastic để đảm bảo độ kín cho chai. Không cần đậy nút đệm, phương pháp đậy nút đệm khó đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm do đóng nắp thủ công hoặc đóng nắp với năng suất thấp, không thuận tiện cho tái đóng, tái mở . Sau khi đậy nút đệm, vặn nắp nhôm vào theo đường ren.  Loại B: Cấu tạo thành miệng chai dày. Chai được đậy kín bằng nút bấc, nút có cấu tạo trụ tròn hoặc hình trụ tròn có mũ nấm, than trụ dài khoảng 4cm. Nút bằng gỗ bấc có tính đàn hồi cao, đậy chặt khít miệng chai, nhô lên khỏi miệng chai khoảng 1.5 cm, và dây thép được buộc bên ngoài miệng chai giúp nút bần chịu được áp lực nén cao của CO2 trong chai. Kế đến là lớp giấy nhôm áp sát vào miệng chai, mép giấy che phủ dây thép bên trong.  Một số chai rượu vang có cấu tạo nắp chai thay đỏi về vật liệu nhưng vẫn theo các nguyên tắc: + Nút bằng gỗ bấc được chế tạo bằng cao su có độ đàn hồi không cao như gỗ bấc + Dây thép được thay bằng nắp ren tương ứng với chai miệng ren. + Nút cao su được đóng kín vào miệng chai không có phần nhô lên khoảng 1/3 – ¼ chiều cao của nút, đóng vào hẳn trong miệng chai. + Giấy nhôm bọc được thay thế bằng màng co plastic có in thương hiệu.  Loại C: Chai miệng mũ có cấu tạo thành miệng dày và có gờ, được đậy bằng nắp mũ, nắp bằng thiếc có lót lớp đệm bằng gỗ bấc hoặc bằng cao su để có thể áp chặt khít vào miệng chai,tạo sự kín hoàn toàn. III. ỨNG DỤNG: Bao bì thủy tinh phù hợp để chứa đựng những thực phẩm từ rau quả: - Thức uống không cồn: nước ép trái cây, nước rau quả Trang 8 BAO BÌ – THIẾT BỊ ĐÓNG GÓI SẢN PHẨM RAU QUẢ - GVHD: Th.S Tôn Nữ Minh Nguyệt Thức uống có cồn + Lên men không chưng cất (có hoặc không bão hòa CO2): Vang + Lên men – Chưng cất – Tàng trữ: Wishky, Cognac, Rhum + Không lên men: rượu mùi - Các loại mứt - Nectar - Thực phẩm khô: bột trái cây, … - Các sản phẩm ngâm tẩm: cà pháo, kim chi,… Các loại mứt Trang 9 BAO BÌ – THIẾT BỊ ĐÓNG GÓI SẢN PHẨM RAU QUẢ GVHD: Th.S Tôn Nữ Minh Nguyệt Rượu mùi Rượu cao độ Trang 10 BAO BÌ – THIẾT BỊ ĐÓNG GÓI SẢN PHẨM RAU QUẢ GVHD: Th.S Tôn Nữ Minh Nguyệt Nước ép rau quả Nectar Trang 11 BAO BÌ – THIẾT BỊ ĐÓNG GÓI SẢN PHẨM RAU QUẢ GVHD: Th.S Tôn Nữ Minh Nguyệt Bột rau quả IV. THIẾT BỊ CHIẾT RÓT: IV.1 Muïc ñích: Hoaøn thieän: roùt dung dòch saûn phaåm vaøo chai, lọ vôùi nhöõng löôïng nhaát ñònh . IV.2 Phöông phaùp thöïc hieän: - Thực phẩm ñöôïc roùt ñònh löôïng ngay vaøo bao bì. Tröôùc luùc roùt bao bì caàn ñöôïc röûa saïch, voâ truøng baèng hôi nöôùc vaø roùt saûn phaåm ngay ñeå traùnh nhieãm baån. - Thieát bò: söû duïng maùy roùt lieân tuïc theo theå tích. Caùc thieát bò chieát roùt ngaøy nay ñaõ ñöôïc töï ñoäng hoùa vaø tích hôïp coâng ngheä chung vôùi bao bì. Tùy đặc tính từng loại sản phẩm mà ta có thiết bị chiết rót, đóng nắp khác nhau IV.3 Một số thiết bị chiết rót: IV.3.1 Các loại nước rau quả: Đối với sản phẩm nước quả nói chung, các quá trình xử lý nhiệt đều có tác động không tốt đến chất lượng của sản phẩm (làm biến đổi màu sắc sản phẩm, mất vitamin, gây ra mùi nấu,…). Do đó để giảm thiểu các ảnh hưởng không tốt của quá trình sử lý nhiệt lên sản phẩm, thay vì dùng quá trình thanh trùng, ta sử dụng quá trình rót nóng Nước quả có độ acid cao  nấm men, nấm mốc phát triển nhưng kém chịu nhiệt  có thể được bảo quản nước quả. Trang 12 BAO BÌ – THIẾT BỊ ĐÓNG GÓI SẢN PHẨM RAU QUẢ GVHD: Th.S Tôn Nữ Minh Nguyệt Đun nóng dịch lỏng lên nhiệt độ 70-750C trong 30-40s  rót nóng.vào chai thủy tinh, sau ñoù tieán haønh ñoùng kín naép. Máy rót nóng các loại nước hoa quả của RCGF 60-60-15 - Năng suất: 25000-30000 chai/ giờ (chai 500ml) IV.3.2 Sản phẩm có bão hòa CO2: Rót trong điều kiện đẳng áp. Tất cả các quá trình đều đuợc tự động hoá. Máy có thể chiết đuợc cả nuớc nóng nếu có trang bị thiết bị điều khiển nhiệt độ . Máy sử dụng chuơng trình điều Trang 13 BAO BÌ – THIẾT BỊ ĐÓNG GÓI SẢN PHẨM RAU QUẢ GVHD: Th.S Tôn Nữ Minh Nguyệt khiển tiên tiến PLC của OMRON để điều khiển máy chạy tự động trong khi sự vận hành của các băng chuyền đưa chai vào máy với tốc độ điều chỉnh đuợc và khoảng cách các chai đều nhau với việc vận hành của máy chủ. Thông số kỹ thuật: - Số đầu rửa: 18 - Số đầu chiết:18 - Số đầu đóng nắp:8 - Khả năng sản xuất: 5000 chai/ h ( chai 500 ml) - Công suất: 4 Kw IV.3.3 Rượu mùi: Rót vào những chai màu,khoảng chống trong chai khoảng 5cm, đóng nắp thật kĩ Trang 14 BAO BÌ – THIẾT BỊ ĐÓNG GÓI SẢN PHẨM RAU QUẢ GVHD: Th.S Tôn Nữ Minh Nguyệt PHẦN III: BAO BÌ KIM LOẠI I. ĐẶC TÍNH CHUNG: Nhẹ, thuận tiện cho vận chuyển Đảm bảo độ kín vì thân nắp đáy đều có thể làm cùng một loại vật liệu nên bao bì không bị lão hóa nhanh theo thời gian Chống ánh sáng thường cũng như tia cực tím tác động vào sản phẩm Có tính chịu nhiệt độ cao và khả năng truyền nhiệt cao ,do đó thực phẩm có thể được đóng hộp, thanh trùng hoặc tiệt trùng với chế độ thích hợp Quy trình sản xuất hộp và đóng hộp thực phẩm được tự động hóa hoàn toàn An toàn môi trường II. PHÂN LOẠI: II.1 Phân loại theo vật liệu bao bì: II.1.1 Bao bì kim loại thép tráng thiếc: Thành phần chính là sắt và các phi kim ,lim loại khác như carbon hàm lượng  2.14%, Mn  0.8%, Si  0.4%, P  0.05%, S  0.05% Thép có màu xám đen không có độ bóng bề mặt, có thể bị ăn mòn trong môi trường axit, kiềm. Khi được tráng thiếc thì thép có bề mặt sáng bóng. Tuy nhiên thiếc là một kim loại lưỡng tính nên dễ tác dụng với axit, kiềm, do đó ta cần tráng lớp vec-ni có tính trơ trong môi trường axit và kiềm Trang 15 BAO BÌ – THIẾT BỊ ĐÓNG GÓI SẢN PHẨM RAU QUẢ GVHD: Th.S Tôn Nữ Minh Nguyệt Quy định tráng thiếc: Tùy theo yêu cầu sử dụng mà thép được tráng thiếc, với lượng thiếc khác nhau. Thép được tráng thiếc theo phương pháp mạ điện hoặc phương pháp nhúng thép tấm vào thiếc nóng chảy. Hiện nay chỉ tráng thiếc theo phương pháp mạ điện II.1.2 Bao bì kim loại thép mạ crom: Bề mặt thép mạ crom mỏng, cứng và nhạy cảm với trầy xước. Vì vậy nó được tráng vecni lên bề mặt khi sử dụng. Lớp vecni tráng lên bề mặt thép mạ crom tốt bền hơn thép tráng thiếc. Mặt khác, thép mạ crom có khả năng chống lại sự ăn mòn của hợp chất sulfua. Tuy nhiên trong trường hợp sản phẩm có tính axit thì lon thép tráng crom có khả năng chống ăn mòn thấp II.1.3 Bao bì kim loại nhôm(Al): Al làm bao bì có độ tinh khiết đến 99%, và những thành phần kim loại khác như Si, Fe, Cu, Mn, Mg, Zn, Ti Bao bì lon nhôm được đặc biệt sử dụng để chứa đựng nước giải khát có gas, bia, là những loại dung dịch lỏng có tạo áp lực bên trong bao bì Bao bì nhôm nhẹ hơn rất nhiều so với các loại bao bì bằng các loại vật liệu khác, rất thuận tiện trong vận chuyển phân phối sản phẩm thực phẩm II.2 Phân loại theo công nghệ chế tạo lon: II.2.1 Lon hai mảnh: Lon hai mảnh gồm thân dính liền với đáy, nắp rời được ghép mí với thân. Lon hai mảnh chỉ có một đường ghép mí giữa thân và nắp, vật liệu chế tạo lon hai mảnh phải mềm dẻo, có thể là Al hoặc thép có độ mềm dẻo cao. Lon hai mảnh được chế tạo theo công nghệ kéo vuốt tạo nên thân khá mảnh so với bề dày đáy, nên có thể dễ bị đâm thủng hoặc dễ bị biến dạng do va chạm. lon hai mảnh thích hợp chứa các loại thực phẩm có tạo áp suất dư bên trong như là sản phẩm nước giải khát có gas II.2.2 Lon ba mảnh: Công nghệ chế tạo lon ba mảnh được áp dụng cho nguyên liệu thép. Lon ba mảnh gồm thân, đáy và nắp. Thân hộp được chế tạo từ một miếng thép chữ nhật, cuộn lại thành hình trụ và được hàn mí thân, nắp và đáy đươc chế tạo riêng và, được ghép mí với thân Trang 16 BAO BÌ – THIẾT BỊ ĐÓNG GÓI SẢN PHẨM RAU QUẢ GVHD: Th.S Tôn Nữ Minh Nguyệt Các loại hộp lon thành phẩm: Bảng: Các cỡ lon thép tráng thiếc ba mảnh thường được sử dụng hiện nay Đường kính Φ và chiều cao Phạm vi sử dụng Φ153 x H 178 Rau quả, thịt cá Φ153 x H 114 Cá Φ99 x H 119 Thực phẩm khô: sữa bột, cà phê bột, rau quả Φ83 x H 113 Rau quả, thực phẩm dạng hạt khô Φ74 x H 113 Rau quả, thịt cá Φ50/52/50 x H 132 Nước quả, nước uống các loại Φ57/65/62 x H 91 Nước quả, nước uống các loại Φ52 x H 89 Cá, hạt giống H III. ỨNG DỤNG Bao bì kim loại chứa đựng bảo quản thực phẩm trong khoảng thời gian rất dài, thuận tiện cho việc chuyên chở xa vì bao bì nhẹ và cứng vững. Bao bì kim loại thích hợp cho các loại thực phẩm sau: Sản phẩm nước trái cây trong, nectar, puree… Thực phẩm khô: bột trái cây, rau quả sấy khô… Trái cây ngâm đường: vải, chôm chôm… Nước trái cây Trang 17 BAO BÌ – THIẾT BỊ ĐÓNG GÓI SẢN PHẨM RAU QUẢ GVHD: Th.S Tôn Nữ Minh Nguyệt Trái cây ngâm tẩm IV. THIẾT BỊ: Máy rót lon có cơ cấu ngăn cho chất lỏng không tràn ra. Thiết bị bao gồm những đầu rót được lắp vào một mặt xoay hình tròn, và mỗi đầu rót có một vỏ bọc hình ống bên ngoài có một đầu hở cao hơn để nối với thùng chứa chất lỏng. Các lon trống được đưa vào hệ thống quay rồi đi vào buồng rót . Sau khi rót, các lon được đưa đến máy ghép mí nắp Các thông số kỹ thuật của máy rót lon: Hãng sản xuất : AIRTAC - Korea Kích thước: 3353*1100*2646mm Số đầu rót: 36 Năng suất: 300 lon/phút cho lon 355 ml Áp lực rót:  0,035 MPa Nhiệt độ rót : 4oC Trang 18 BAO BÌ – THIẾT BỊ ĐÓNG GÓI SẢN PHẨM RAU QUẢ GVHD: Th.S Tôn Nữ Minh Nguyệt PHẦN IV: BAO BÌ PLASTIC I.GIỚI THIỆU CHUNG: Nguyên liệu sản xuất plastic là nguồn hydrocacbon từ dầu hỏa, được tách trong quá trình lọc dầu. Với trữ lượng dầu hỏa lớn nên công nghệ chế tạo vật liệu plastic cùng với công nghệ bao bì plastic đã phát triển nhanh, đa dạng phong phú về chủng lọai; bao bì đạt tính năng cao trong chứa đựng, bảo quản các lọai thực phẩm. Bao bì plastic thường không mùi, không vị, có loại có thể đạt độ mềm dẻo, áp sát bề mặt thực phẩm khi bao gói, tạo nên độ chân không cao trong trường hợp sản phẩm cần bảo quản trong chân không; cũng có loại bao bì đạt độ cứng vững cao, chống va chạm cơ học hiệu quả, chống thấm khí hơi do đó bảo đảm được áp lực cao bên trong môi trường chứa thực phẩm; bên cạnh đó cũng có loại chịu đựng được nhiệt độ thanh trùng hoặc nhiệt độ lạnh đông thâm độ. Bao bì plastic có thể trong suốt nhìn thấy rõ sản phẩm bên trong, hoặc có thể mờ đục, che khuất hoàn toàn ánh sáng để bảo vệ thực phẩm Bao bì plastic trong suốt (PET) và không trong suốt (PP) Các lọai bao bì plastic được in nhãn hiệu dễ dàng, đạt được mức độ mỹ quan yêu cầu. Bao bì plastic nhẹ, rất thuận tiện trong việc phân phối chuyên chở. Hiện nay bao bì plastic chứa đựng thực phẩm thường là bao bì một lớp nhưng cấu tạo bởi sự ghép hai hay ba vật liệu plastic lại với nhau để bổ sung tính năng tạo nên bao bì hoàn thiện, đáp ứng yêu cầu của loại thực phẩm chứa đựng. Bao bì plastic không tái sử dụng trong sản xuất thực phẩm. Trang 19 BAO BÌ – THIẾT BỊ ĐÓNG GÓI SẢN PHẨM RAU QUẢ GVHD: Th.S Tôn Nữ Minh Nguyệt Bao bì nhiều lớp Công nghệ chế tạo bao bì plastic đã và đang phát triển mạnh, nhưng đồng thời cũng làm gia tăng ô nhiễm môi trường. Vì vậy vấn đề đặt ra là cần phải tái sinh plastic, tuy nhiên chi phí thường cao và cũng có một số loại sản phẩm plastic tái sinh khó đạt được những đặc tính giống như sản phẩm đi từ vật liệu tinh khiết. Những vật liệu plastic có nguồn gốc từ phản ứng trùng hợp thì có thể tái sinh dễ dàng hơn từ những lọai có nguồn gốc từ phản ứng trùng ngưng. Plastic dùng làm bao bì thực phẩm thuộc lọai nhựa nhiệt dẻo, có tính chảy dẻo thuận nghịch ở nhiệt độ thấp hơn nhiệt độ phá hủy, khi nhiệt độ càng cao thì càng trở nên mềm dẻo, khi nhiệt độ hạ xuống thì vẫn giữ được đặc tính ban đầu. Trang 20