Tài liệu Bảng tổng kết kiến thức hóa học cần để thi thpt đại học bí mật đề thi đại học thpt quốc gia_năm 2017 2018

B¶ng tæng kÕt kiªn thøc c¬ b¶n ho¸ häc trung häc phæ th«ng – LuyÖn thi ®¹i häc cao ®¼ng – Ho¸ häc h÷u c¬ : PhÇn Hi®rocacbon ®¹I C¦¥NG VÒ HO¸ HäC H÷U C¥. 1, Hîp chÊt h÷u c¬ lµ c¸c hîp chÊt cña Cacbon trõ CO, CO2, muèi cacbonat, axit cacbonic, cacbua kim lo¹i, h.chÊt xianua VÝ dô: CH4, C2H4, CHCH, C6H6(benzen), CH3CH2OH, CH3COOH, C6H12O6, (C6H10O5)n, CH3NH2, ... 2, §Æc ®iÓm chung cña c¸c hîp chÊt h÷u c¬. a) Thµnh phÇn nguyªn tè vµ cÊu t¹o. b) TÝnh chÊt vËt lý. c) TÝnh chÊt ho¸ häc chung.  Thµnh phÇn nguyªn tè  Cã t0s, t0nc thÊp  chóng dÔ bÞ bay  DÔ bÞ ch¸y Chñ yÕu chøa C, H, O ngoµi ra cã mét h¬i vµ dÔ bÞ nãng ch¶y  DÔ bÞ nhiÖt ®é ph©n huû sè ng.tè kh¸c nh- N, Hal, S, Ca, Fe,...  C¸c chÊt h÷u c¬ tan hoÆc Ýt tan trong  C¸c ph¶n øng cña hîp chÊt h÷u c¬  CÊu t¹o dung m«i n-íc, nh-ng tan nhiÒu trong th-êng x¶y theo nhiÒu chiÒu h-íng Liªn kÕt ho¸ häc trong c¸c hîp chÊt c¸c dung m«i h÷u c¬ kh¸c nhau vµ víi tèc ®é rÊt chËm h÷u c¬ chñ yÕu lµ liªn kÕt céng ho¸ trÞ 3, VÊn ®Ò t¸ch vµ tinh chÕ c¸c hîp chÊt h÷u c¬.  Ph-¬ng ph¸p ch-ng cÊt: T¸ch c¸c chÊt h÷u c¬ ë thÓ láng cã nhiÖt ®é s«i kh¸c nhau  Ph-¬ng ph¸p chiÕt : T¸ch c¸c chÊt h÷u c¬ ë thÓ lo¶ng kh«ng hoµ tan ®-îc vµo nhau vµ cã khèi l-îng riªng kh¸c nhau  Ph-¬ng ph¸p kÕt tinh : T¸ch riªng hçn hîp c¸c chÊt ë thÓ r¾n cã ®é tan kh¸c nhau thay ®æi theo nhiÖt ®é 4, Mét vµi kh¸i niÖm trong ho¸ häc h÷u c¬  Nhãm chøc: Nhãm nguyªn tö hay nguyªn tö g©y ra ph¶n øng ho¸ häc ®Æc tr-ng cho ph©n tö hîp chÊt h÷u c¬ VÝ dô: Nhãm chøc cña ancol lµ –OH g©y ph¶n øng ®Æc tr¨ng cho ancol lµ cã thÓ t¸c dông víi Na gi¶i phãng H2  §ång ®¼ng: Lµ c¸c chÊt h÷u c¬ cã thµnh phÇn ph©n tö kh¸c nhau mét hay nhiÓu nhãm metylen ( –CH2) nh-ng cã cÊu t¹o ho¸ häc t-¬ng tù nh- nhau  cã tÝnh chÊt ho¸ häc t-¬ng tù nhau VÝ dô: CH3CH2CH3 ,CH3CH2CH2CH3 vµ CH3CH2CH2CH2CH3 lµ c¸c chÊt ®ång ®¼ng  §ång ph©n: Lµ c¸c c¸c chÊt h÷u c¬ cã cïng c«ng thøc ph©n tö nh-ng cã c«ng thøc cÊu t¹o kh¸c nhau  cã tÝnh chÊt ho¸ häc kh«ng gièng nhau. VÝ dô: øng víi c«ng thøc ph©n tö C2H6O cã 2 ®ång ph©n lµ CH3CH2OH (ancol etylic) vµ CH3OCH3 (®imetyl ete) 5, B¶n chÊt cña mét sè liªn kÕt trong hîp chÊt h÷u c¬.  Liªn kÕt ®¬n ( – ): T¹o bëi 1 cÆp e dïng chung. Thµnh phÇn gåm 1 liªn kÕt   Liªn kÕt ®«i ( = ) : T¹o bëi 2 cÆp e dïng chung. Thµnh phÇn gåm 1 liªn kÕt  vµ 1 liªn kÕt  Gäi chung lµ liªn kÕt béi  Liªn kÕt ba (  ) : T¹o bëi 3 cÆp e dïng chung. Thµnh phÇn gåm 1 liªn kÕt  vµ 2 liªn kÕt  (¸.•'´(¸.•'´¤*¤`'•.¸)`'•.¸)B¶ng tæng hîp c¸c hi®rocacbon quan träng trong ho¸ häc Hi®rocacbon no Hi®rocacbon kh«ng no Ankan (Parafin) Mono-xicloankan Anken Anka®ien CTPT chung CnH2n + 2 ( n ≥ 1) CnH2n ( n ≥ 3) CnH2n ( n ≥ 2) CnH2n – 2 ( n ≥ 3) CH4, C2H6, C3H8, C4H10, ... C3H6, C4H8, C5H10, C6H12, ... C2H4, C3H6, C4H8, C5H10, C6H12, ... C3H4, C4H6, C5H8, C6H10, ... D·y ®ång ®¼ng §Æc ®iÓm cÊu t¹o CÊu tróc ph©n tö TÝnh chÊt vËt lý §ång ph©n Danh ph¸p Th«ng th-êng Thay thÕ (IUPAC) VÝ dô ®ång ph©n vµ danh ph¸p Ph¶n øng thÕ M¹ch hë, c¸c liªn kÕt ®Òu lµ ®¬n( ) M¹ch chÝnh khÐp kÝn thµnh mét vßng, c¸c liªn kÕt ®Òu lµ ®¬n ( )  C¸c ng.tö C ë tr¹ng th¸i lai ho¸ sp3  C¸c gãc liªn kÕt ®Òu lµ 109028’ CH4 cã cÊu tróc tø diÖn ®Ønh lµ C  Tr¹ng th¸i ë ®iÒu kiÖn th-êng C1  C4 : Tr¹ng th¸i khÝ C5 C17 : Tr¹ng th¸i láng C18 trë lªn: Tr¹ng th¸i r¾n  Kh«ng mµu ThÓ khÝ vµ r¾n: kh«ng mïi ThÓ láng: C5  C10: mïi x¨ng C10  C16: mïi dÇu ho¶  t0nc, t0s : t¨ng khi m¹ch C t¨ng  TÝnh tan: Kh«ng tan trong n-íc nh-ng tan trong mét sè dung m«i h÷u c¬ kh¸c *, Ph.tö cã tõ 4C trë lªn cã ®ång ph©n *, Thuéc ®p vÒ m¹ch cacbon  Tr¹ng th¸i ë ®iÒu kiÖn th-êng C3  C4 : Tr¹ng th¸i khÝ C5 trë lªn: Tr¹ng th¸i láng, r¾n  Mµu s¾c : Kh«ng mµu  Mïi vÞ: Kh«ng vÞ  TÝnh tan: Kh«ng tan trong n-íc nh-ng tan trong mét sè dung m«i h÷u c¬ kh¸c *, Ph.tö cã 4C trë lªn cã ®.ph©n *, Thuéc ®p vÒ m¹ch cacbon *, 1CH3 ®Ýnh vµo C2 m.chÝnh  “iso” *, 2CH3 ®Ýnh vµo C2 m.chÝnh “neo” Sè chØ nh¸nh + tªn nh¸nh + Sè chØ nh¸nh + tªn nh¸nh + + tªn m¹ch C chÝnh + “ an ” +“xiclo” +tªn m¹ch C chÝnh +“an” CH3 CH3CH2CH2CH2CH3 (1) (1) (2) CH3CH(CH3)CH2CH3 (2) C2H5(3) CH3 CH3-C-CH3 (3) CH3 (4) (5) (1) Pentan (1) Xiclo pentan (2) 2-metylbutan ( iso pentan) (2) Metyl xiclobutan (3) 2,2-®imetylpropan ( neo pentan) (3) Etyl xiclopropan (4) 1,1-®imetyl xiclopropan (5) 1,2-®imetyl xiclopropan P/ø thÕ halogen (as)lµ p/ø ®Æc tr-ng Monoxicloankan còng cã p/ø cña c¸c ankan vµ c¸c hidrocacbon no. thÕ halogen khi cã askt CnH2n+2 + kCl2  CnH2n+2-kClk + kHCl §iÒu kiÖn: 1 ≤ k ≤ 2n + 2 trung häc phæ th«ng (¸.•'´(¸.•'´¤*¤`'•.¸)`'•.¸) M¹ch hë, ph©n tö cã mét liªn kÕt ®«i (), cßn l¹i lµ liªn kÕt ®¬n ()  2 ng.tö C cã “=” ë TT lai ho¸ sp2  C¸c gãc liªn kÕt kho¶ng 1200  C2H4 cã c¸c ng.tö ®Òu thuéc trong mÆt ph¼ng chøa liªn kÕt ®«i  Tr¹ng th¸i ë ®iÒu kiÖn th-êng C2  C4 : Tr¹ng th¸i khÝ C5 trë lªn : Tr¹ng th¸i láng, r¾n  Mµu s¾c: Kh«ng mµu  Mïi vÞ : Kh«ng vÞ  t0nc, t0s : t¨ng khi m¹ch C t¨ng  TÝnh tan: Kh«ng tan trong n-íc nh-ng tan trong mét sè dung m«i h÷u c¬ kh¸c M¹ch hë, ph©n tö cã hai liªn kÕt ®«i (2), cßn l¹i lµ liªn kÕt ®¬n () Trong tr-¬ng tr×nh chØ nghiªn cøu buta-1,3®ien, iso-pren Trong ph©n tö CH2=CHCH=CH2  4 ng.tö C ®Òu ë tr¹ng th¸i lai ho¸ sp2 *, Ph.tö cã tõ 4C trë lªn cã ®ång ph©n *, Thuéc ®p vÒ m¹ch cacbon, ®p vÞ trÝ liªn kÕt “=”, ®p h×nh häc (cis-trans) *, Ph.tö cã tõ 4C trë lªn cã ®ång ph©n *, Thuéc ®p vÒ m¹ch cacbon, ®ång ph©n vÞ trÝ 2 liªn kÕt ®«i Tªn ankan t-¬ng øng nh-ng thay thÕ ®u«i “an”  ®u«i “ ilen “ Sè chØ nh¸nh + tªn nh¸nh + + tªn m¹ch C chÝnh+ vÞ trÝ”=” + “en” CH2=CHCH2CH2CH3 (1) CH3CH=CHCH2CH3 (2) CH2=C(CH3)CH2CH3 (3) CH2=CHCH(CH3)2 (4) CH3CH=C(CH3)2 (5) (1) Pent-1-en (2) Pent-2-en (3) 2-metylbut-1-en (4) 3-metylbut-1-en (5) 2-metylbut-2-en Mét sè anken cã ph¶n øng thÕ H cña nguyªn tö C no trong ph©n tö( nguyªn tö kh«ng g¾n víi liªn kÕt ®«i) nh-ng ë ®iÒu kiÖn khã thùc hiÖn  Gi÷a 2 ng.tö C cã chøa liªn kÕt “=” cã 2 obitan p xen phñ bªn t¹o l.kÕt   H×nh thµnh hÖ liªn kÕt  liªn hîp  T¹o cho cao su cã tÝnh chÊt ®µn håi  4 ng.tö C vµ 6 ng.tö H trong ph©n tö ®Òu n»m trªn cïng mét mÆt ph¼ng. Sè chØ nh¸nh + tªn nh¸nh + + tªn m¹ch C chÝnh + “a” + +vÞ trÝ 2 liªn kÕt “=” + “®ien” CH2=C=CHCH2CH3 (1) CH2=CHCH=CHCH3 (2) CH2=CHCH2CH=CH2 (3) CH3CH=C=CHCH3 (4) CH2=C(CH3)CH=CH2 (5) CH2=C=C(CH3)2 (6) (1) Penta-1,2-®ien (2) Penta-1,3-®ien (3) Penta-1,4-®ien (4) Penta-2,3-®ien (5) 2-metylbuta-1,3-®ien (6) 3-metylbuta-1,2-®ien (Kh«ng cã ph¶n øng thÕ) Aren ( Ankyl benzen) Ankin CnH2n – 2 ( n ≥ 2) C2H2, C3H4, C4H6, C5H8, C6H10, ... CnH2n – 6 ( n ≥ 6) C6H6, C7H8, C8H10, C9H12, ... M¹ch hë, ph©n tö cã mét liªn kÕt ba “C C” (2), cßn l¹i lµ liªn kÕt ®¬n ()  2 ng.tö C cã “” ë TT lai ho¸ sp  2 ng.tö C mang liªn kÕt “” vµ 2 ng.tö liªn kÕt trùc tiÕp víi chóng n»m trªn mét ®-êng th¼ng  Tr¹ng th¸i ë ®iÒu kiÖn th-êng C2  C4 : Tr¹ng th¸i khÝ C5 trë lªn: Tr¹ng th¸i láng hoÆc r¾n  Mµu s¾c : Kh«ng mµu  Mïi vÞ: Kh«ng vÞ  TÝnh tan: Kh«ng tan trong n-íc nh-ng tan trong mét sè dung m«i h÷u c¬ kh¸c  tos, t0nc t¨ng khi m¹ch C t¨ng Hi®rocacbon ph©n tö chøa mét nh©n th¬m (nh©n benzene) XÐt víi benzen (C6H6)  6 ng.tö C ë TT lai ho¸ sp2  Trong ph©n tö benzen tån t¹i hÖ liªn hîp lk  bÒn v÷ng h¬n  Benzen vµ c¸c ankyl benzen lµ nh÷ng chÊt kh«ng mµu, kh«ng tan trong n-íc, nh-ng tan trong mét sè dung mçi h÷u c¬ kh¸c ®ång thêi lµ dung m«i hoµ tan c¸c chÊt h÷u c¬ kh¸c (I2, Br2, S, cao su, chÊt bÐo,...)  C¸c aren ®Òu lµ chÊt cã mïi ( benzen vµ toluen cã mïi th¬m nhÑ, nh-ng cã h¹i cho søc khoÎ) *, Ph.tö cã tõ 4C trë lªn cã ®ång ph©n *, Thuéc ®p vÒ m¹ch cacbon, ®ång ph©n vÞ trÝ liªn kÕt ba “C C” *, Ph.tö cã 8C trë lªn cã ®.ph©n *, Thuéc ddp vÒ m¹ch cacbon Tªn gèc ankyl thÕ + “axetylen” VÝ dô: CHCCH3: metylaxetylen Sè chØ nh¸nh + tªn nh¸nh + Sè chØ vÞ trÝ thÕ H cña vßng benzen + tªn nh¸nh + + tªn m¹ch C chÝnh+ vÞ trÝ”” + “in” “benzen” CH3 CHCCH2CH2CH3 (1) C2H5 (1) CH3 (2) CH3C CCH2CH3 (2) CHCCH(CH3)2 (3) CH 3 (3) H3C – CH3 (1) Pent-1-in (2) Pent-2-in (3) 3-metylbut-1-in (4) (Kh«ng cã ph¶n øng thÕ) C¸c aren cã tham gia p/ø thÕ víi c¸c t¸c nh©n nh- hal, HNO3/H2SO4®, H2SO4®, ankyl halogenua,... Nh-ng tuú ®iÒu kiÖn vµ b¶n chÊt c¸c gèc ®Ýnh vµo vµo nh©n th¬m mµ s¶n phÈm p/ø cã sù kh¸c biÖt CH3 (1) Etylbenzen (2) o-xilen (1,2-®imetylbenzen) (3) m-xilen (1,3-®imetylbenzen) (4) p-xilen (1,4-®imetylbenzen) víi nhiÖt ®é kho¶ng tõ 450 ®Õn 5000C VÝ dô: VÝ dô: Ankan thÕ t¹o nhiÒu s¶n phÈm CH3CH2CH2Cl+HCl CH3CH2CH3+Cl2 Ph¶n øng thÕ  CH3CHClCH3+HCl Ankan cã thÓ thÕ víi hal víi nhiÒu tØ lÖ kh¸c nhau t¹o nhiÒu s¶n phÈm kh¸c nhau (Hçn hîp s¶n phÈm ®ång ph©n) VÝ dô: Ankan thÕ víi nhiÒu tØ lÖ CH4 + Cl2  CH3Cl + HCl CH3Cl + Cl2  CH2Cl2 + HCl CH2Cl2 + Cl2  CHCl3 + HCl CHCl3 + Cl2  CCl4 + HCl Quy luËt thÕ: H-íng -u tiªn lµ nguyªn tö hal thÕ vµo nguyªn tö H cña C cã bËc cao nhÊt trong ankan (Kh«ng cã ph¶n øng céng) VÝ dô: XÐt ph¶n øng sau CH3 CH3 +Cl2 CH2=CHCH3+Cl2 CH2=CHCH2Cl+HCl + Cl2 (askt)  Hçn hîp 4 s¶n phÈm thÕ Ph¶n øng trªn ®-îc øng dông trong viÖc s¶n xuÊt ®iÒu chÕ glixerol spchÝnh NO2 + HNO3  O2N + H2SO4  Quy luËt thÕ: P/ø x¶y ra t-¬ng tù nh- ®èi víi ankan , nguyªn tö hal sÏ -u tiªn thÕ vµo nguyªn tö H cña C cã bËc cao nhÊt trong ph©n tö monoxicloankan ChÝ cã vßng 3 vµ 4 c¹nh míi cã ph¶n øng céng ( céng më vßng) a). Vßng 3 c¹nh (H2, hal, HX,...) 2 3 2 2 3 2 2 2 2 b). Vßng 4 c¹nh ( chØ céng H2)  +H2  Ni ,t o C CH3CH2CH2CH3 + RX  Cã ph¶n øng céng víi c¸c t¸c nh©n H2, axit, H2O, halogen. a). Céng H2( Ni, to)  Ankan t.øng Ni ,t C  CnH2n + H2   CnH2n + 2 o Chó ý: Ph¶n øng k0 lµm thay ®æi m¹ch C b). C«ng halogen  dÉn xuÊt ®ihal CnH2n + Br2 CnH2nBr2 0 Chó ý: Ph¶n øng k lµm thay ®æi m¹ch C c). Céng axit(HX)  dÉn xuÊt hal +HBr  CH3CHBrCH3 CH2=CHCH3   CH2BrCH2CH3 d). Céng H2O/H+ Ancol(no ®¬n chøc) +H2O  CH3CHOHCH3 CH2=CHCH3  (xt:H+)  CH2OH Cã p/ø céng víi c¸c t¸c nh©n H2, hal, HX, H2O a) Céng H2 Pd / PbCO3 CnH2n – 2 + H2  CnH2n Ni ,t C  CnH2n – 2 + 2H2   CnH2n + 2 o b) Céng halogen CH2BrCHBrCH=CH2 (Céng 1,2) CH2BrCH=CHCH2Br (Céng 1,4) CH2=CHCH=CH2+2Br2 CH2CH2CH2CH2 Br Br Br Br Chó ý: Céng theo tØ lÖ 1:1 víi H2 vµ X2  Víi t0 thÊp: sp céng 1,2 chiÕm -u thÕ  Víi t0 cao: sp céng 1,4 chiÕm -u thÕ CH2=CHCH=CH2+Br2 c) Céng axit vµ n-íc  Céng axit  dÉn xuÊt halogen  Céng n-íc  Ancol no hoÆc kh«ng no tuú theo tØ lÖ. CH2CH3 Chó ý: c,d tu©n theo quy t¾c Maccopnhicop (Kh«ng cã ph¶n øng trïng hîp) VÝ dô: VÝ dô: nCH2=CH2  – (CH2CH2)n– nCH2=CHCH=CH2  t 0 , xt , p Ph¶n øng trïng hîp SO3-H + H2O d).P/ø víi ankylhalogenua 3 2 NO2+H2O c). ThÕ H2SO4(®Æc)/xt:piri®in CH2Cl  + H  CH CH CH  + Br  BrCH CH CH Br  + HBr  CH CH CH Br (Kh«ng cã ph¶n øng trïng hîp) Bét Fe CH3 CH3  Cl hoÆc askt Cl C6H5CH2Cl + HCl b).ThÕ HNO3/H2SO4 (®Æc) CH2=CHCH3 CH2=CHCH2Cl  C3H5(OH)3  CH2ClCHClCH2Cl Ni ,t o C Ph¶n øng céng a).ThÕ hal vµo ankylbenzen t 0 , xt , p , xt , p t –(CH2CH=CHCH2)n– 0 t , xt, p nCH2=CHCH3  – (CH2CH)n– 0 Cao su BuNa Cã p/ø céng víi c¸c t¸c nh©n H2, hal, HX, H2O a) Céng H2 Pd / PbCO3 CnH2n – 2 + H2  CnH2n Ni ,t C  CnH2n – 2 + 2H2   CnH2n + 2 o b) Céng halogen CnH2n – 2 + 2Br2  CnH2n – 2Br4 VÝ dô: HCCCH3 + Br2  CHBr2CBr2CH3 c) Céng axit CnH2n – 2 + 2HX  CnH2nX2 d) C«ng n-íc  andehit hoÆc xeton VÝ dô: XÐt ph¶n øng HCCCH3 + H2O NÕu sp lµ CH2=CCH3  CH3-C-CH3 OH O NÕu sp lµ CH=CHCH3  CH3CH2CHO OH  P/ø nhÞ hîp axetilen 2C2H2  CH2=CHCCH  P/ø tam hîp axetilen R + HCl C¸c ankyl benzen cã p/ø c«ng víi c¸c t¸c nh©n lµ H2 vµ halogen a) Céng H2 Ni ,t C  + 3H2   o b) Céng Cl2  C6H6 + 3Cl2 askt  C6H6Cl6 Thuèc trõ s©u 666 ( Kh«ng cã ph¶n øng trïng hîp) C , 600 C  3CHCH    C6H6 0 CH3 P/ø ch¸y Ph¶n øng oxiho¸  O2 / t 0C  CnH2n    nCO2 + nH2O NX: nH2O > nCO2, nAnkan = nH2OnCO2  O2 / t C  CnH2n–2    nCO2 + (n –1)H2O NX: nH2O = nCO2  CnH2n + 2    nCO2 + (n+1)H2O NX: nH2O < nCO2, n(ankadien-ankin) = nCO2 – nH2O C¸c xicloankan vßng 3 c¹nh cã p/ø c«ng Br2 Oxiho¸ kh«ng  + Br hoµntoµn  Nung R-COOONa víi v«i t«i xót CnH2n+1COOONa +NaOH  Na2CO3+CnH2n+2  Cr¨ckinh ankan cã m¹ch C lín §iÒu chÕ.  O2 / t 0C CnH2n+2  CmH2m +Cm’H2m’+2 (m+m’=n)  Céng H2 vµo hi®rocacbon ko no CnH2n+2-2k + kH2  CnH2n+2 2  P Vuyec (P2 t¨ng m¹ch Cacbon) 2  BrCH2CH2CH2Br 0 ThÓ hiÖn khi p/ø víi Br2, KMnO4 ThÓ hiÖn khi p/ø víi Br2, KMnO4 Ankin lµm mÊt mµu dd thuèc tÝm KMnO4 t¹o s¶n phÈm ch-a muèi kali 3CnH2n+2KMnO4+4H2O  3CnH2n – 2+ 4KMnO4+8H2O   3CnH2n(OH)2+2MnO2+2KOH  3CnH2n – 2(OH)4+4MnO2+4KOH cña axit h÷u c¬ S¶n phÈm lµ ancol no hai chøc S¶n phÈm lµ ancol no bèn chøc  T¸ch mét ph©n tö H2 tõ ankan  T¸ch 1 ph©n tö H2 tõ ankan t/øng cã m¹ch C t-¬ng øng( m¹ch CnH2n+2  CnH2n + H2 chÝnh cã 5 C trë lªn)  Hi®roho¸ ankin (xt: Pd/PbCO3) VÝ dô: CnH2n – 2 + H2  CnH2n CH3(CH2)3CH3  +  T¸ch n-íc tõ ancol no ®¬n chøc H2 CnH2n+1OH  CnH2n + H2O  T¸ch HX tõ dÉn xuÊt halogen  §iÒu chÕ buta®ien a) T¸ch 2 p.tö H2 tõ butan C4H10  CH2=CHCH=CH2 + 2H2 b) T¸ch H2,H2O tõ etanol (xt:ZnO,MgO) 2C2H5OHCH2=CHCH=CH2+H2+H2O c) Hi®roho¸ vinylaxetilen (xt:Pd/PbCO3) CH2=CHCCH+H2CH2=CHCH=CH2  §iÒu chÕ axetilen a) §i tõ CH4 2CH4 1500  CHCH + 2H2  , LLN  0 lµm l¹nh nhanh b) §i tõ ®¸ v«i CaCO3  CaO  CaC2  C2H2  O / t 0C 2  CnH2n -6    nCO2 + (n-3)H2O NX: nCO2 > nH2O  Benzen ko lµm mm dd KMnO4  C¸c ankyl benzen kh¸c cã kh¶ n¨ng lµm mm dd KMnO4 t¹o muèi kali cña axit h÷u c¬  Ph-¬ng ph¸p ®Ò hi®ro ho¸ T¸ch H2 tõ xiclo hexan ; hexan  Ph-¬ng ph¸p tæng hîp a) Tam hîp C2H2 (xt: C, 6000C)  3CHCH    C6H6 b) Nung Natribenzoat víi xót C , 6000 C C6H5COONa+NaOHC6H6+Na2CO3 CnH2n+1X + KOH  CnH2n +KX+H2O  Cr¨ckinh ankan cã m¹ch C lín VÝ dô: (xt: ete khan) 2CH3Cl + Na  C2H6 + NaCl CH3Cl+C2H5Cl+2Na  C3H8+2NaCl CnH2n+2  CmH2m +Cm’H2m’+2 (m+m’=n) Ph-¬ng tr×nh ph¶n øng.  §iÒu chÕ iso-pren T¸ch H2 tõ iso-pentan c¬ chÕ t¸ch t-¬ng CaCO3  CaO + CO2 tù nh- ®èi víi butan CaO + 3C  CaC2 + CO CaC2 + H2O  Ca(OH)2 + C2H2 B¶ng tæng kÕt kiªn thøc c¬ b¶n ho¸ häc THPT – LuyÖn thi ®¹i häc cao ®¼ng phÇn : Hi®rocacbon th¬m kh¸c vµ c¸c dÉn xuÊt cña hi®rocacbon I, Styren – Vinyl benzen – Phenyl Etilen 1, CTPT vµ CTCT: CTPT: C8H8, CTCT a, phÇn 1. Bæ sung hi®rocacbon th¬m kh¸c ( Styren vµ naphtalen) II, Naphtalen 1, CTPT vµ CTCT: CTPT: C10H8, CTCT: 2, TÝnh chÊt ho¸ häc. C¸c vÞ trÝ thÕ cña naphtalen 2, TÝnh chÊt ho¸ häc: (Cã c¸c tÝnh chÊt ®Æc tr-ng cho anken vµ cho benzen) a) Ph¶n øng thÕ a) P/ø céng  Céng H2/Ni,to CH=CH2 + 4H2  CH2CH3  ThÕ Br2(khan)/ xt: bét Fe Br   CH3COOH   Céng Br2/H2O C6H5CH=CH2 + Br2  C6H5CHBr–CH2Br + Br2  + HBr  C6H5CH2CH2Cl  ThÕ nitro cña HNO3 NO2  Céng axit C6H5CH=CH2 + HCl H2SO4   C6H5CH(Cl)CH3 +HNO3  + H2O b) Ph¶n øng céng H2/Ni,toC  Céng n-íc  C6H5CH2CH2OH Ni,1500C C6H5CH=CH2 +H2O + 2H2  (Tetralin) C6H5CH(OH)CH3 Ni, 2000C b) P/ø trïng hîp vµ p/ø ®ång trïng hîp + 3H2  (Decalin)  P/ø trïng hîp: nC6H5CH=CH2 – –(CH2CH(C6H5))n– 35atm  P/ø ®ång trïng hîp: nC6H5CH=CH2 + nCH2=CHCH=CH2  c) Ph¶n øng oxi ho¸  –(CH2–CH=CH–CH2–CH2–CH(C6H5))n–  Naphtalen kh«ng lµm mÊt mµu dd Br2 hay thuèc tÝm KMnO4 c) P/ø oxi ho¸ bëi dd thuèc tÝm ë c¸c ®iÒu kiÖn kh¸c nhau  Khi ®èt víi O2 vµ chÊt xóc t¸c ®Æc biÖt t¹o s¶n phÈm ®Æc biÖt theo p.tr×nh  ë nhiÖt ®é th-êng C=O CH=CH2 hoÆc C6H5CH=CH2 3C6H5CH=CH2+2KMnO4 + 4H2O 3C6H5CH(OH)CH2OH+2KOH+2MnO2  ë nhiÖt ®é cao h¬n + C6H5CH=CH2 + KMnO4 --------> C6H5COOK + HCOOK + 2MnO2 3, §iÒu chÕ 9 V2O , 350 4500 C  O2 5    2 Kh¸i niÖm Nhãm chøc vµ cÊu t¹o nhãm chøc Ph©n lo¹i C«ng thøc chung Bæ sung tiÕp b¶ng 2 Ngoµi c¸c tÝnh chÊt hãa häc x¶y ra ë phÇn ®Þnh chøc nh- ®· tr×nh bµy ë b¶ng 2, c¸c dÉn xuÊt cßn cã mét sè tÝnh chÊt ®Æc tr-ng cho gèc hidrocacbon liªn kÕt víi nhãm chøc 1, Nªu gèc hidrocacbon lµ gèc no ( D¹ng CnH2n+1) C¸c dÉn xuÊt cã thÓ thÕ nguyªn tö halogen t-¬ng tù nh- hidrocacbon no, nh-ng víi hîp chÊt xeton vµ axitcacboxylic chØ thÕ halogen vµo nguyªn tö H cña C ë gÇn nhãm chøc askt VÝ dô: CH3CH2COOH + Cl2  CH3CHClCOOH + HCl  2, NÕu gèc hidrocacbon lµ gèc kh«ng no C¸c dÉn xuÊt nµy cã kh¶ n¨ng tham gia c¸c ph¶n øng céng víi c¸c t¸c nh©n Br2, Cl2, trïng hîp, oxi hãa bëi t¸c nh©n KMnO4 nh- víi c¸c hîp chÊt kh«ng no kh¸c. askt VÝ dô: CH2=CHCH2Cl + Cl2 (dd)  CH2ClCHClCH2Cl  t , xt , p nCH2=CHCOOCH3  ( CH2 CH2 )n COOH 3, NÕu gèc hidrocacbon lµ gèc th¬m ( chøa vßng benzen) Cã ph¶n øng thÕ halogen vµo nguyªn tö hiddro cña vßng benzen t-¬ng tù nh- ®èi víi c¸c ankyl benzen (C¸c ph¶n øng nµy còng tu©n theo quy t¾c thÕ holeman - nhãm thÕ T2 khi thÕ vµo vßng benzen chÞu sù ¶nh h-ëng cña nhãm thÕ T1) 0 + 2CO2 b, phÇn 2. c¸c dÉn xuÊt cña hi®rocacbon: ancol, phenol, an®ªhit, xªton, axit cacboxylic. phenol andehit xeton Ancol lµ nh÷ng hchc mµ ph©n tö cã nhãm hydroxyl liªn kÕt trùc tiÕp víi ng.tö C no Nhãm hydroxyl ( –OH)  Ph©n lo¹i theo sè l-îng nhãm –OH + Ancol ®¬n chøc: Ph.tö cã 1 nhãm –OH + Ancol ®a chøc: Ph.tö cã > 1 nhãm –OH  Ph©n lo¹i theo bËc cña ng.tö C ®Ýnh chøc + Ancol bËc I: R-CH2-OH + Ancol bËc II: R1 – CH – R2 R2 OH + Ancol bËc III: R1C – OH R3  Ph©n lo¹i theo gèc hidrocacbon + Ancol no: VÝ dô: CH3OH, C2H5OH + Ancol kh«ng no: VÝ dô: CH2=CHCH2OH + Ancol th¬m: VÝ dô: C6H5CH2OH  Víi ancol bÊt kú ta cã c¸c CTPT d¹ng CxHy(OH)z (z ≤ x; x,z ≥ 1; y ≤ 2x+2 –z) R(OH)x (n ≥ 1, R – Gèc hi®rocacbon MR ≥14) CnH2n+2–2k–x(OH)x  Víi mét sè ancol ®Æc biÖt + Ancol no ®¬n chøc: CnH2n+1OH ( n  1) + Ancol no ®¬n chøc bËc I: CnH2n+1CH2OH (n  0) + Ancol bËc I: RCH2OH ( R  1) TrÇn Ph-¬ng Duy-Biªn so¹n. C=O Anhi®rit phtalic C6H6 + CH2=CH2  C6H5CH2CH3 C6H5CH2CH3  C6H5CH=CH2 + H2 ancol O c)Ph-¬ng ph¸p Friden-Crap AlCl3 AlCl C6H6 + RX  3  C6H5R+ HX  Phenol lµ nh÷ng hchc mµ ph©n tö cã nhãm hydroxyl liªn kÕt trùc tiÕp víi nguyªn tö C cña vßng benzene Nhãm hydroxyl ( –OH)  Ph©n lo¹i theo sè l-îng nhãm –OH + Phenol ®¬n chøc: Ph.tö cã 1 nhãm – OH + Phenol ®a chøc: Ph.tö cã > 1 nhãm – OH VÝ dô: OH hay C6H5–OH HO Axit cacboxylic Andehit lµ nh÷ng hchc mµ ph©n tö cã nhãm cacbandehit liªn kÕt trùc tiÕp víi nguyªn tö C hay nguyªn tö H Nhãm cacbandehit( –CH=O hoÆc –C=O ) H  Ph©n lo¹i theo sè l-îng nhãm –OH + Andehit ®¬n chøc:Ph.tö cã 1nhãm – CHO + Andehit ®a chøc: Ph.tö cã >1nhãm– CHO  Ph©n lo¹i theo gèc hidrocacbon + Andehit no: VÝ dô: CH3CH=O,C2H5CHO + Andehit kh«ng no: VÝ dô: CH2=CHCHO + Andehit th¬m: VÝ dô: C6H5CH=O Xeton lµ nh÷ng hchc mµ ph©n tö cã nhãm cacbonyl >C=O liªn kÕt trùc tiÕp víi 2 nguyªn tö C Nhãm cacbonyl >C=O hoÆc –C– O  Ph©n lo¹i theo gèc hidrocacbon + Xeton no VÝ dô: CH3COCH3, + Xeton kh«ng no VÝ dô: CH2=CHCOCH3 + Xeton th¬m VÝ dô: C6H5COCH2CH3 Axit cacbxylic lµ nh÷ng hchc mµ ph©n tö cã nhãm cacboxyl –COOH liªn kÕt trùc tiÕp víi nguyªn tö C hay víi nguyªn tö H Nhãm cacboxyl –COOH hoÆc –C=O O–H  Ph©n lo¹i theo sè l-îng nhãm chøc + Axit ®¬n chøc: Axit monocacboxylic + Axit ®a chøc : Axit ®icacboxylic Axit policacboxylic  Ph©n lo¹i theo gèc hi®rocacbon + Axit no: VÝ dô: CH3COOH, HCOOH, ... + Axit kh«ng no: VÝ dô: CH2=CHCOOH, ... + Axit th¬m: VÝ dô: C6H5COOH, ...  CTTQ R(CHO)n (R ≥ 0, n ≥ 1) CxHy(CHO)n (x,y ≥ 0, n ≥ 1)  Víi mét sè an®ehit ®Æc biÖt An®ªhit ®¬n chøc RCHO (R ≥ 1) CxHyCHO (x ≥ 0, y ≤ ) An®ªhit no, ®¬n ch-c, m¹ch hë CnH2n+1CHO (n ≥ 0) hoÆc CxH2xO (x ≥ 1) An®ªhit kh«ng no, ®¬n chøc, m¹ch hë CnH2n –1CHO (n ≥ 2) hoÆc CxH2x – 2O (x ≥  Th«ng th-êng nghiªn cøu Xet«n ®¬n chøc cã CTTQ d¹ng R–CO–R’ BiÕt R, R’ lµ c¸c gèc Hi®rocacbon tho¶ m·n MR + MR’ ≥ 30  CTTQ R(COOH)n (R ≥ 0, n ≥ 1) CnH2n+2–2k–x(COOH)x  Mét sè axit ®Æc biÖt Axit no ®¬n chøc m¹ch hë CnH2n+1COOH ( n ≥0) CxH2xO2 (x ≥ 1) Axit kh«ng no ®¬n chøc m¹ch hë, 1l.kÕt >C=C< CnH2n–1COOH (n ≥ 2) CxH2x–2COOH (x ≥ 3) OH Danh ph¸p mét sè phenol th-êng gÆp C6H5–OH : phenol HO OH : Hi®roquinon (CT2) HO CH3 : p-crezol (CT3) PS. Tuú vµo vÞ trÝ cña 2 nhãm OH ( CT2) hay cña 2 nhãm CH3 vµ OH (CT3) cã thÓ cã Danh ph¸p Th«ng th-êng Thay thÕ (IUPAC) + Ancol kh«ng nã cã 1 “C=C”: CnH2nO ( n  3) Ancol + tªn gèc hi®rocacbon t-¬ng øng + ic Tªn gèc hi®rocacbon t-¬ng øng + ol 3 c«ng thøc cÊu t¹o lµ ortho- (o-); meta(m-) hoÆc para- (p-) 3) An®ªhit + “tªn axit cacboxylic t­¬ng øng” Tªn IUPAC cña hi®rocacbon t-¬ng øng ( kÓ c¶ ng.tö C cã trong chøc) + “al” Tªn 2 gèc R,R’ + “xeton” Mét sè axit cã tªn th-êng b¾t nguån tõ nguån gèc t×m ra nã VÝ dô: HCOOH: axit fomic  kiÕn fomica Tªn hi®rocacbon t-¬ng øng + vÞ trÝ nhãm chøc + “on” “Axit” + Tªn hi®rocacbon t­¬ng øng + “oic” B¶ng tæng kÕt kiªn thøc c¬ b¶n ho¸ häc THPT – LuyÖn thi ®¹i häc cao ®¼ng phÇn : Hi®rocacbon th¬m kh¸c vµ c¸c dÉn xuÊt cña hi®rocacbon ancol VÝ dô vÒ ®ång ph©n vµ danh ph¸p Víi ancol cã CTPT C4H10O CH3CH2CH2CH2OH butan – 1 – ol CH3CH(OH)CH2CH3 butan – 2 – ol CH3CH(CH3)CH2OH 2-metylpropan–1–ol (CH3)3C –OH 2-metylpropan–2–ol 1, P/ø thay thÕ H trong nhãm -OH  P/ø víi kim lo¹i kiÒm gi¶i phãng khÝ H2 R(OH)n + nNa  R(ONa)n + n/2 H2 NX: Sè nhãm chøc ancol = 2nkhÝ/nancol = nNa/nAncol  TÝnh chÊt riªng cña ancol ®a chøc cã Ýt nhÊt 2 nhãm –OH liÒn kÒ C¸c ancol nh- C2H4(OH)2, C3H5(OH)3,…cos kh¶ n¨ng hoµ tan Cu(OH)2 VÝ dô: CH2OH HO CH2O HOCH2 2CHOH + Cu  CHOH Cu HOCH +2H2O CH2OH OH CH2OH OCH2 TÝnh chÊt ho¸ häc cña chøc ho¸ häc 2, P/ø thay thÕ nhãm –OH a, Ph¶n øng víi axit ®Æc(bèc khãi) VÝ dô: C2H5OH + H2SO4(®2)  C2H5OSO3H + H2O CH2OH CH2ONO2 CHOH + 3HNO3  CHONO2 + 3H2O CH2OH CH2ONO2 b, Ph¶n øng t¸ch n-íc liªn ph©n tö ancol (®k: H2SO4 ®Ëm ®Æc/ 1400C) PTTQ: 2ROH  R”O”R + H2O VÝ dô C2H5O–H + HO–C2H5C2H5OC2H5 +H2O  3, P/ø t¸ch n-íc mét p.tö ancol  Anken (®k: H2SO4 ®Ëm ®Æc/ 1700C) PTTQ: CnH2n+1OH  CnH2n VÝ dô: CH2–CH2  CH2=CH2 + H2O H OH  andehit phenol + H2 O PS: Cßn phÇn – Ph¶n øng oxi ho¸ ancol kh«ng hoµn toµn– ®­îc bæ sung vµo phÇn cuèi cét tÝnh chÊt ho¸ häc cña xeton! OH Ortho- crezol CH3  Ortho- metyl phenol Ortho- hi®roxi toluen CTCT HCHO CH3CHO CH2=CHCHO 2, P/ø víi dd kiÒm  thÓ hiÖn tÝnh axit C6H5OH + NaOH  C6H5ONa + H2O 3, P/ø ë vßng benzen a, P/ø thÕ víi Br2 khan OH OH + 3Br2  Br Br + 3HBr Br 2.4.6-tribrom phenol ( m.tr¾ng) b, P/ø thÕ nitro (NO2) cña HNO3/H2SO4 OH OH +3HNO3  O2N NO2 + 3H2O NO2 Axit picric 2,4,6-trinitrophenol( m. vµng) 4, Mét vµi ph¶n øng ®Æc biÖt kh¸c. a, P/ø céng víi t¸c nh©n H2(xt: Ni,toC) OH OH Ni ,t C  + 3H2   0 xiclo hexanol b, Ph¶n øng oxi ho¸ C¸c phenol dÔ bÞ oxi ho¸ ngay c¶ bëi oxi kh«ng khÝ t¹o ra c¸c s¶n phÈm mµu cã cÊu t¹o phøc t¹p Khi oxi ho¸ m¹nh b»ng K2Cr2O7/H+, phenol cho p-Benzoquinon vµ c¸c s¶n phÈm oxi ho¸ tiÕp theo. §Æc biÖt, Hi®roquinon dÔ bÞ oxi ho¸ bëi AgBr(®· ®-îc ho¹t ho¸) sinh ra p-Benzoquinon O AgBr / OH  –   OH Tªn th-êng Tªn IUPAC An®ªhit +... fomic axetic acrylic  PTTQ: R–CHO + H2   RCH2OH b, P/ø céng H2O( hi®rat ho¸), HCN VÝ dô: CH3CH=O + H–OH CH3CH OH OH Ni ,t 0C 2 OH xeton Metanal Etanal Propenal 2-metyl CH3CH(CH3)CHO Iso-butiric propanal 1, Ph¶n øng x¶y ra ë nhãm chøc (CHO) a, P/ø céng H2 (xt: Ni,toC)  ancol bËc I 1, P/ø thÕ H cña nhãm chøc –OH. C6H5OH + Na  C6H5–O–Na + 1H 2 + 2Ag + 2Br + ... O Ancol kh«ng bÒn CH3CH=O + H–CN CH3CH OH CN c,P/ø oxi ho¸ an®ehit  Oxi ho¸ víi t¸c nh©n Br2, KMnO4 PTTQ: RCHO + Br2 + H2O  RCOOH + 2HBr  P/ø tr¸ng b¹c (pø víi [Ag(NH3)2]OH) VÝ dô: CH3CHO + 2[Ag(NH3)2]OH  CH3COONH4 + 2Ag + 3NH3 + H2O §Æc biÖt HCHO + 4[Ag(NH3)2]OH   (NH4)2CO3 + 4Ag + 2H2O + 6NH3 PS: Mçi chøc an®ehit p/ø tr¸ng b¹c  2Ag Riªng HCHO khi tr¸ng b¹c  4Ag  P/ø khö Cu(OH)2/OH– Cu2O (®á g¹ch) VÝ dô: CH3CHO + 2Cu(OH)2 + NaOH   CH3COONa + Cu2O + 3H2O §Æc biÖt HCHO + 4Cu(OH)2 + 2NaOH   Na2CO3 + 2Cu2O + 6H2O PS: Mçi chøc an®ehit p/ø Cu(OH)2/OH- 1Cu2O Riªng HCHO khö Cu(OH)2/OH-  2Cu2O V× sao HCHO l¹i cã tÝnh chÊt nh- mét an®ehit 2 chøc? Lång trong mét ph©n tö HCHO ®· cã 2 chøc H an®ehit  nã mang tÝnh C=O chÊt cña an®ehit 2 chøc CH3COCH3 Axit cacboxylic Axeton §imetyl xeton Propanon CH2=CHCOC2H5 Etylvinyl xeton But-1-en-3-on 1, Ph¶n øng ë nhãm chøc >C=O a, P/ø céng H2  ancol bËc II PTTQ  R–C – R’ + H2   R–C–R’ O OH b, P/ø céng H2O vµ HCN VÝ dô: OH CH3COCH3 + H2O CH3CCH3 OH CN CH3COCH3 + HCN CH3CCH3 OH Ni ,t 0C c, Xeton kh«ng lµm mÊt mµu dd Br2, hay dd KMnO4 ë t0 th-êng nh-ng lµm mÊt mµu KMnO4 ë to cao (bÎ g·y m¹ch Cacbon) VÝ dô: CH 3COOH HCOOH t CH3COCH3 ddKMnOC    4 , 0 d, Xeton kh«ng cã ph¶n øng tr¸ng b¹c (AgNO3/NH3 hay Ag2O/NH3) hay khö Cu(OH)2/OH–,to bæ sung phÇn ancol 4, Ph¶n øng oxi ho¸ ancol kh«ng hoµn toµn Điều chế 1, Ch-ng cÊt nhùa than ®¸ 2, S¶n xuÊt tõ cume theo 2 giai ®o¹n H3C-CH-CH3 CH3  O2    H C - CH3 OOH C6H5C(CH3)2  Phenol + axeton OOH 3, Thñy ph©n dÉn xuÊt halogen th¬m, cho s¶n phÈm p/ø víi dd axit m¹nh VÝ dô: C6H5Cl + KOH  C6H5OK + KCl +H2O C6H5OK + HCl  C6H5OH + KCl 1, Ph-¬ng ph¸p chung ®iÒu chÕ an®ehit Oxi hãa ancol bËc I t-¬ng øng  RCHO + Cu + H2O RCH2OH + CuO  t0  RCH2OH + O2   RCHO + H2O 2, Mét vµi p2 riªng ®iÒu chÕ an®ehit Andehit fomic (HCHO) Cu , t o  HCHO + H2O CH3OH + O2  t0  HCHO + H2O CH4 + O2  Andehit axetic(CH3CHO) t0 3 CH2=CH2 + O2   CH3CHO Pd / PbCO CTCT “Axit” + ... “Axit” + ... HCOOH CH3COOH CH2=CHCOOH fomic axetic acrylic (CH3)2CHCOOH iso-butiric metanoic etanoic Propenoic 2-metyl propanoic 1, TÝnh axit cña axit cacboxylic +, Lµm ho¸ hång giÊy quú tÝm +, T¸c dông víi kim lo¹i ho¹t ®éng(Na,Fe, ...) CH3COOH + Na  CH3COONa + 1 H2 2 +, T¸c dông víi oxit baz¬ 2CH3COOH + K2O  2CH3COOK + H2O +, T¸c dông víi baz¬ CH3COOH + KOH  CH3COOK + H2O +, T¸c dông víi dd muèi cña axit yÕu h¬n H 2 S H SO  RCOOH   2 4 ,... HCl H 2CO3 TtÝnh axit  2CH3COOH + CaCO3  (CH3COO)2Ca + H2O + CO2 2, C¸c ph¶n øng t¹o dÉn xuÊt cña axit cacboxylic a, Ph¶n øng víi ancol  Este (p/ø este ho¸) PTTQ: H  ( dd ),t 0C RCOOH + R”OH   RCOOR” + H2O VÝ dô: H  ( dd ),t 0C HCOOH +CH3OH   HCOOCH3+H2O b, Ph¶n øng t¸ch n-íc liªn ph©n tö VÝ dô:  CH3C–OH +H–O–C–CH3  CH3–C–O– C–CH3+H O O O O O anhi®rit axetic 2 Tr-êng hîp ®Æc biÖt cña axit fomic XÐt CTCT cña axit fomic HCOOH O Lång trong HCOOH ®· cã nhãm  a, Ancol bËc I    An®ehit H–C CH=O cña an®ehit PTTQ: O–H RCH2OH +2CuO  RCHO +2Cu + 2H2O Ngoµi viÖc cã ®Çy ®ñ c¸c tÝnh chÊt cña mét axit CuO ,t 0C riªng axit fomic cßn cã c¶ nh÷ng tÝnh chÊt ®Æc  b, Ancol bËc 2    Xeton tr-ng cña an®ªhit (Tr¸ng g-¬ng AgNO3/NH3, PTTQ: khö Cu(OH)2/OH–,t0,...) RCHR”+2CuO RCR' +2Cu+2H2O AgNO3 / NH OH OH  HCOOH   3  2Ag ( m.tr¾ng b¹c) CuO ,t 0C Cu ( OH ) / OH  , t 0 C 2 HCOOH      1Cu2O ( m.®á g¹ch) H 1, §iÒu chÕ ancol metylic (CH3OH) +, Oxi ho¸ CH4 ( Cã 2 ph-¬ng ph¸p) PP1: 2CH4 + O2  2CH3OH PP2: 2CH4 +O2  2CO +4H2; CO+2H2  CH3OH +, CH3Cl + KOH  CH3OH + KCl +, HCHO + H2  CH3OH 2, §iÒu chÕ ancol etylic +, CH2=CH2 + H2O  C2H5OH (xt: H+/toC) +, Lªn men tinh bét(P2 sinh hãa) +, C2H5Cl + NaOH  C2H5OH + NaCl +, CH3CHO + H2  C2H5OH 3, Ph-¬ng ph¸p chung ®iÒu chÕ ancol +, Hidrat hãa anken t-¬ng øng +,Thñy ph©n dÉn xuÊt halogen trong m«i tr-êng OH+,Hidro andehit vµ ancol t.øng TrÇn Ph-¬ng Duy-Biªn so¹n. 1, Ph-¬ng ph¸p chung ®iÒu chÕ xeton Oxi hãa ancol bËc II t-¬ng øng R–CH–R’+2CuO RCR, +2Cu+2H2O OH O  RCH(OH)R' + O2   RCOR' + H2O 2, Ph-¬ng ph¸p riªng ®iÒu chÕ axeton H3C-CH-CH3 CH3 Cu , t o  O2    H C - CH3 OOH C6H5C(CH3)2  Phenol + axeton OOH 1, Oxi hãa mét sè ankan, anken, ancol .. a, Oxi hãa ankan (xt: Mn2+/1000) RCH3  RCH2OH  RCHO  RCOOH b, Oxi hãa anken (xt: K2Cr2O7/H2SO4®) RCH=CHR'  RCOOH + R'COOH c, Oxi hãa ancol theo tru tr×nh RCH2OH  RCHO  RCOOH 2, §iÒu chÕ tõ dÉn xuÊt halogen theo chu tr×nh RX  RCN  RCOOH 3, Mét vµi ph-¬ng ph¸p riªng ®iÒu chÕ axit axetic C2H5OH + O2  CH3COOH + H2O CH3CHO + O2  CH3COOH CH3OH + CO  CH3COOH TrÇn Ph-¬ng Duy-Biªn so¹n. B¶ng tæng kÕt kiªn thøc c¬ b¶n ho¸ häc THPT – LuyÖn thi ®¹i häc cao ®¼ng phÇn : CÊu t¹o nguyªn tö, b¶ng HTTH, Liªn kÕt ho¸ häc, Sù §IÖN LY – II LI KẾ Ọ A ấu tạo nguyên tử Nguyên tử gồm hạt nhân tích điện dương (Z+) ở tâm và có Z electron ch.động xung quanh hạt nhân. Liên kết ion Liên kết ion được hình thành giữa các ng.tử có độ âm điện khác nhau nhiều Khi đó nguyên tố có độ âm điện lớn (các 1. Hạt nhân: Hạt nhân gồm:  Proton: Điện tích 1+, khối lượng bằng 1 đ.v.C Như vậy, điện tích Z của hạt nhân phi kim điển hình) thu e của ng.tử có độ âm điện nhỏ (các kim loại điển hình) tạo thành các ion ngược dấu. Các ion này hút nhau  Nơtron: Không mang điện tích, khối lượng bằng 1 đ.v.C bằng tổng số proton. bằng lực hút tĩnh điện tạo thành phân tử. Khối lượng của hạt nhân coi như bằng khối lượng của nguyên tử (vì me quá nhỏ) bằng tổng số p(Z) và số n(N). Với A là số khối  Cl– +  CaCl2 Ví dụ : Ca + Cl2  Ca2+ + Cl–  Z + N ≈ A. Các dạng đồng vị khác nhau của một nguyên tố là những dạng nguyên tử khác nhau có cùng số proton nhưng khác số nơtron trong hạt nhân, do đó có cùng điện tích hạt nhân nhưng khác nhau về khối lượng nguyên tử, tức là số khối A khác nhau. 2 ấu tạo vỏ electron của nguyên tử Nguyên tử là hệ trung hoà điện, nên số electron chuyển động xung quanh hạt nhân bằng số điện tích dương Z của hạt nhân. Các electron trong nguyên tử được chia thành các lớp, phân lớp, obitan. Các lớp electron. Kể từ phía hạt nhân trở ra được ký hiệu: 1 2 3 4 5 6 7 ... Lớp bằng số thứ tự n Lớp bằng chữ tương ứng K L M N O P Q ... 2 8 18 32 Số e tối đa = 2n2 Những e ở cùng một lớp có năng lượng gần bằng nhau. Lớp e càng gần hạt nhân có mức năng lượng càng thấpSố electron Các phân lớp electron. Các electron trong cùng một lớp lại được chia thành các phân lớp. Các phân lớp được ký hiệu bằng chữ : s, p, d, f kể từ nhân ra Các e trong cùng phân lớp có năng lượng bằng nhau. Phân lớp s p d f Số e tối đa 2 6 10 14 Obitan nguyên tử: là khu vực không gian xung quanh hạt nhân mà ở đó khả năng có mặt electron là lớn nhất (khu vực có mật độ đám mây electron lớn nhất). Lớp Số plớp Phân lớp K (n = 1) 1 1s L (n = 2) 2 2s 2p M(n = 3) 3 3s 3p 3d N (n = 4) 4 4s 4p 4d 4f Thứ tự mức năng lượng tăng dần (cần nhớ) 1s, 2s, 2p, 3s, 3p, 4s, 3d, 4p, 5s, 4d, 5p, 6s… Phân lớp s p d f Số obitan 1 3 5 7 Hình dạng obitan Dạng hình cầu Dạng số 8 nổi (còn gọi là ô lượng tử), trong đó nếu chỉ có 1 electron ta gọi đó là electron độc thân, nếu đủ 2 electron ta gọi các electron đã ghép đôi. Obitan không có electron gọi là obitan trống. 3. ấu hình electron và sự phân bố electron theo obitan. Nguyên lý vững bền: trong nguyên tử, các electron lần lượt chiếm các mức năng lượng từ thấp đến cao. Ví dụ: Viết cấu hình electron của Fe (Z = 26). 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 3d6 4s2 Nếu viết theo thứ tự các mức năng lượng thì cấu hình trên có dạng. 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s2 3d6 Trên cơ sở cấu hình electron của nguyên tố, ta dễ dàng viết cấu hình electron của cation hoặc anion tạo ra từ ng.tử của ng.tố đó. Ví dụ: Cấu hình electron của Fe2+ : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 3d6 Fe3+ : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 3d5. Đối với anion thì thêm vào lớp ngoài cùng số electron mà nguyên tố đã nhận. Ví dụ: S(Z = 16) : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p4. S2- : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 Cần hiểu rằng : electron lớp ngoài cùng theo cấu hình electron chứ không theo mức năng lượng. B. Hệ thống tuần hoàn các nguyên tố hoá học.Các định luật tuần hoàn. 1. Định luật tuần hoàn. Tính chất của các nguyên tố cũng như thành phần, tính chất của các đơn chất và hợp chất của chúng biến thiên tuần hoàn theo chiều tăng điện tích hạt nhân. 2. hu kỳ Khái niệm : Chu kỳ gồm những nguyên tố mà nguyên tử của chúng có cùng số lớp electron. Đặc điểm : Mỗi chu kỳ đều mở đầu bằng kim loại kiềm, kết thúc bằng khí hiếm. 3. Nhóm và phân nhóm. Khái niệm: Nhóm gồm những nguyên tố mà nguyên tử của chúng có cùng số e lớp ngoài cùng 8 Nhóm A: Các nguyên tố họ s,p ( Các nguyên tố có e cuối cùng điền vào phân lớp s hoặc p) STT nhóm = Số e lớp ngoài cùng = Số e hoá trị nguyên tố Đặc điểm: Phân làm 2 loại 8 Nhóm B: Các nguyên tố họ d,f ( Các nguyên tố có e cuối cùng điền vào phân lớp d hoặc f) Với (a + b) < 8  STT nhóm là (a + b) Nếu cấu hình e ng.tử có dạng ... (n-1)dansb Với (a + b) =8,9,10  STT nhóm là VIIIB Với (a + b) > 10  STT nhóm là (a + b)–10 4 Sự biến đổi tuần hoàn tính chất của các nguyên tố trong chu kì và trong nhóm  Xét với oxit và hiđroxit  Năng lượng I1 Tính kim loại Tính phi kim Độ âm điện Rng.tử Tính bazơ Tính axit Nhóm A 2 Liên kết cộng hoá trị:  Đặc điểm Liên kết cộng hoá trị được tạo thành do các ng.tử có độ âm điện bằng nhau hoặc khác nhau không nhiều góp chung với nhau các e hoá trị tạo thành các cặp e liên kết chuyển động trong cùng 1 obitan (xung quanh cả 2 hạt nhân) gọi là obitan phân tử. Dựa vào vị trí của các cặp e liên kết trong phân tử, người ta chia thành :  Liên kết cộng hoá trị không cực  Tạo thành từ 2 ng.tử của cùng nguyên tố. Ví dụ : H:H, Cl:Cl. Hoặc trong cả ph.tử có cấu tạo đối xứng tự triệt tiêu sự phân cực  Cặp e liên kết không bị lệch về phía ng.tử nào.  Hoá trị của các nguyên tố được tính bằng số cặp e dùng chung.  Tạo thành từ các ng.tử có độ âm điện khác nhau không nhiều. Ví dụ : H:Cl.  Liên kết cộng hoá trị có cực.  Cặp e liên kết bị lệch về phía ng.tử có độ âm điện lớn hơn. Hoá trị của các nguyên tố trong liên kết cộng hoá trị có cực được tính bằng số cặp e dùng chung. Nguyên tố có độ âm điện lớn có hoá trị âm, nguyên tố kia hoá trị dương. Ví dụ, trong HCl, clo hoá trị 1, hiđro hoá trị 1+.  Liên kết cho - nhận (còn gọi là liên kết phối trí) Đó là loại liên kết cộng hoá trị mà cặp e dùng chung chỉ do 1 ng.tố cung cấp và được gọi là ng.tố cho e. Ng.tố kia có obitan trống (obitan không có e) được gọi là ng.tố nhận e. Liên kết cho - nhận được ký hiệu bằng mũi tên () chiều từ chất cho sang chất nhận. Ví dụ Sự hình thành ion,CTCT và CTe của NH4+ Ph.tử HNO3 Hình dạng rất phức tạp Mỗi obitan chỉ chứa tối đa 2 electron có spin ngược nhau. Mỗi obitan được ký hiệu bằng 1 ô vuông Chu kỳ  Liên kết ion có đặc điểm: Không bão hoà, không định hướng, do đó hợp chất ion tạo thành những mạng lưới ion.  Liên kết ion còn tạo thành trong phản ứng trao đổi ion. Ví dụ, khi trộn dd CaCl2 với dd Na2CO3 tạo ra kết tủa CaCO3: Điều kiện để tạo thành liên kết cho - nhận giữa 2 nguyên tố A B là: nguyên tố A có đủ 8e lớp ngoài, trong đó có cặp e tự do(chưa tham gia liên kết) và nguyên tố B phải có obitan trống.  Liên kết  và liên kết . Về bản chất chúng là những liên kết cộng hoá trị. a) Liên kết  . Được hình thành do sự xen phủ 2 obitan (của 2e tham gia liên kết)dọc theo trục liên kết. Tuỳ theo loại obitan tham gia liên kết là obitan s hay p ta có các loại liên kết  kiểu s-s, s-p, p-p: Obitan liên kết  có tính đối xứng trục, với trục đối xứng là trục nối hai hạt nhân nguyên tử. Nếu giữa 2 ng.tử chỉ hình thành một mối liên kết đơn thì đó là liên kết . Khi đó, do tính đối xứng của obitan liên kết , hai ng.tử có thể quay quanh trục liên kết. b) Liên kết . Được hình thành do sự xen phủ giữa các obitan p ở hai bên trục liên kết. Khi giữa 2 ng.tử hình thành liên kết bội thì có 1 liên kết , còn lại là liên kết . Ví dụ trong liên kết  (bền nhất) và 2 liên kết  (kém bền hơn). Liên kết  không có tính đối xứng trục nên 2 ng.tử tham gia liên kết không có khả năng quay tự do quanh trục liên kết. Đó là nguyên nhân gây ra hiện tượng đồng phân cis-trans của các hợp chất hữu cơ có nối đôi. 3. ác kiểu lai hoá thường gặp. a) Lai hoá sp3. Đó là kiểu lai hoá giữa 1 obitan s với 3 obitan p tạo thành 4 obitan lai hoá q định hướng từ tâm đến 4 đỉnh của tứ diện đều, các trục đối xứng của chúng tạo với nhau những góc bằng 109o28'. Kiểu lai hoá sp3 được gặp trong các ng.tử O, N, C nằm trong ph.tử H2O, NH3, NH+4, CH4,… b) Lai hoá sp2. Đó là kiểu lai hoá giữa 1 obitan s và 2obitan p tạo thành 3 obitan lai hoá q định hướng từ tâm đến 3 đỉnh của tam giác đều. Lai hoá sp2 được gặp trong các ph.tử BCl3, C2H4,… c) Lai hoá sp. Đó là kiểu lai hoá giữa 1 obitan s và 1 obitan p tạo ra 2 obitan lai hoá q định hướng thẳng hàng với nhau. Lai hoá sp được gặp trong các ph.tử BCl2, C2H2,… 4 Liên kết hiđro Liên kết hiđro là mối liên kết phụ (hay mối liên kết thứ 2) của ng.tử H với ng.tử có độ âm điện lớn (như F, O, N…). Tức là ng.tử hiđro linh động bị hút bởi cặp e chưa liên kết của ng.tử có độ âm điện lớn hơn. Liên kết hiđro được ký hiệu bằng 3 dấu chấm ( … ) và không tính hoá trị cũng như số oxi hoá. Liên kết hiđro hình thành giữa các p.tử cùng loại. Ví dụ: Giữa các p.tử H2O, HF, rượu, axit… ...H –O ...H –O...; ...H–F...H–F... H H Hoặc giữa các ph.tử khác loại. Ví dụ: Giữa các ph.tử rượu hay axit với H2O: ...H–O ... H–O... R H hoặc trong một ph.tử (liên kết hiđro nội phân tử). Ví dụ : CH2 – CH2 ...OH ... OH ... TrÇn Ph-¬ng Duy-Biªn so¹n. B¶ng tæng kÕt kiªn thøc c¬ b¶n ho¸ häc THPT – LuyÖn thi ®¹i häc cao ®¼ng phÇn : CÊu t¹o nguyªn tö, b¶ng HTTH, Liªn kÕt ho¸ häc, Sù §IÖN LY P 3 ĐỘ Ả Ứ –  BẰ Ọ P 5 SỰ ĐI LI , Khái niệm: Tốc độ phản ứng biểu thị mức độ phản ứng nhanh hay chậm của phản ứng. Tốc dộ phản ứng hóa học được đo bằng A, Sự điện li sự thay đổi nồng độ của một chất tham gia p.ứng trong một đơn vị thời gian, thường biểu thị bằng sô mol/l trong một giây (mol/l.s). , Sự điện li Ví dụ: Phản ứng oxi hoá SO2 thành SO3 : 2SO2 + O2  2SO3  Sự điện li là sự phân li thành ion dương và ion âm của phân tử chất điện li khi tan trong nước. Nếu nồng độ ban đầu của SO2 là 0,03 mol/l, sau 30 giây nồng độ của nó là 0,01 mol/l thì tốc độ của phản ứng này trong khoảng  Các ion dương được gọi là cation (H+, Na+ ...), các ion âm được gọi là anion (Clˉ, OHˉ ... ). thời gian đó bằng : v = (0,03 – 0,01)/30 = 0,000666 (mol/l.s)  Sự điện li được biểu diễn bằng phương trình gọi là phương trình điện li. Một cách tổng quát, tốc độ của phản ứng hoá học được tính theo công thức : 2, hất điện li mạnh hất điện li yếu. trong đó, v : tốc độ phản ứng  Chất điện li mạnh là những chất phân li gần như hoàn toàn  Chất điện li yếu là những chất chỉ phân li một phần. (Phần C1 : nồng độ ban đầu của một chất tham gia phản ứng (mol/l). ( Các chất điện li mạnh là axit mạnh, bazơ tan , muối) lớn là các chất kết tủa, các axit yếu) C2 : nồng độ của chất đó (mol/l) sau t giây (s) xảy ra phản ứng và C = C1 - C2 Ví dụ: HCl, H2SO4, HNO3, NaOH, Ca(OH)2, MgCl2, KCl, Ví dụ: CH3COOH, H2S, H2CO3, HgCl2, CuCl2, H2O 2, Đặc điểm của tốc độ phản ứng CH3COONa, CaCO3, ... a) ác yếu tố làm ảnh hưởng đến tốc độ phản ứng: 3, ồng độ mol/l của ion  Bản chất của những chất tham gia phản ứng Người ta gọi nồng độ mol/l của ion A là số mol A chứa trong 1 lit dung dịch. Nồng độ mol/l của ion A, ghi là [A], được tính theo  Nồng độ các chất tham gia phản ứng, nhiệt độ, sự có mặt của chất xúc tác. công thức tương tự như đối với nồng độ mol của các chất vô cơ thông thường b) ụ thể cho sự ảnh hưởng B, Axit – bazơ – muối  Ảnh hưởng của nồng độ , Khái niệm về axit – bazơ – chất lưỡng tính ( heo quan điểm của Bronsted) Khi tăng nồng độ các chất tham gia p/ứ  các phân tử va chạm với nhau nhiều hơn tốc độ của phản ứng tăng lên.  Axit là những chất có khả năng cho proton. Tốc độ của phản ứng tỉ lệ thuận với nồng độ các chất tham gia phản ứng.  Bazơ là những chất có khả năng nhận proton Ở dạng tổng quát, với phản ứng : A + B  AB thì vận tốc p/ứ tính theo công thức v = k [A] [B]  Chất lướng tính là những chất vừa có khả năng cho vừa có khả năng nhận proton Trong đó k: Hằng số tốc độ; [A] và [B] lần lượt là nồng độ của các chất A và B Đối với axit, thí dụ HCl, sự điện li thường được biểu diễn bằng phương trình : HCl  H+ + Cl Ảnh hưởng của nhiệt độ Nhưng thực ra axit không tự phân li mà nhường proton cho nước theo phương trình : HCl + H2O  H3O+ + Cl+ Khi tăng nhiệt độ, số va chạm có hiệu quả (gây ra phản ứng tăng lên, số lần va chạm giữa các phân tử trong một đơn vị thời gian Theo đó ta cũng có: NH3 là bazơ bởi NH3 + H2O NH4 + OH tăng lên, dẫn đến sự tăng tốc độ phản ứng. Thông thường, khi tăng nhiệt độ 10oC thì tốc độ phản ứng tăng 2 - 3 lần. NH4+ là axit bởi NH4+ + H2O NH3 + H3O+ Ứng dụng:Ở phản ứng có chất rắn tham gia, như phản ứng giữa sắt với lưu huỳnh, cacbon với oxi, kẽm với dung dịch axit Ví dụ về chất lưỡng tính: Zn(OH)2 + 2HCl  ZnCl2 + 2H2O hay Zn(OH)2 + 2H+  Zn2+ + 2H2O sunfuric thì tốc độ phản ứng tỉ lệ thuận với độ lớn của bề mặt các chất tham gia phản ứng. Do vậy, để thực hiện phản ứng, các chất H2ZnO2 + 2NaOH Na2ZnO2 + 2H2O hay H2ZnO2 + 2OHˉ  ZnO22- + 2H2O rắn thường được nghiền nhỏ để tăng diện tích tiếp xúc giữa các chất phản ứng. 2, hản ứng giữa axit và bazơ  Ảnh hưởng của sự có mặt chất xúc tác 1. ác dụng giữa dung dịch axit và dung dịch bazơ: Tốc độ của phản ứng cũng tăng lên khi có mặt chất xúc tác. Có thể thấy rõ điều này qua phản ứng oxi hoá SO2 thành SO3. Nếu chỉ Thí dụ, trộn lẫn dung dịch HCl và dung dịch NaOH, dung dịch thu được nóng lên, có phản ứng hoá học xảy ra. Ptp/ứ là đun nóng hỗn hợp gồm SO2 và O2 thì phản ứng xảy ra rất chậm. Nếu có mặt chất xúc tác (crom oxit Cr2O3 hoặc mangan đioxit HCl + NaOH  NaCl + H2O + MnO2) thì phản ứng xảy ra nhanh. Phương trình ion thu gọn H + OHˉ  H2O hay H3O+ + OH-  2H2O 2 ác dụng giữa dung dịch axit và bazơ không tan 4  BẰ Ọ V SỰ Ể DỊ  BẰ Ọ Đổ dung dịch HNO3 vào sắt (III) hidroxit. Chất này tan dần, có phản ứng hóa học xảy ra. Phương trình phân tử của phản ứng : , Khái niệm 3HNO3 + Fe(OH)3  Fe(NO3)3 + 3H2O  P/ứ thuận nghịch là những phản ứng hoá học xảy ra theo hai chiều ngược nhau ở cùng điều kiện Phương trình ion thu gọn 3H+ + Fe(OH)3  Fe3+ + 3H2O Phản ứng thuận nghịch biểu thị bằng phương trình với những mũi tên hai chiều ngược nhau : 3 ác dụng giữa dung dịch axit và oxit bazơ không tan 2SO2 + O2 2SO3 Đổ dung dịch H2SO4 vào đồng (II) oxit CuO, đun nóng, chất này tan dần, có phản ứng hoá học xảy ra. Ptp/ứ là  Cân bằng hoá học là trạng thái của hệ các chất phản ứng khi tốc độ của p/ứ thuận bằng tốc độ của p/ứ nghịch H2SO4 + CuO  CuO + H2O vt = vn (vt : tốc độ phản ứng thuận, vn : tốc độ của phản ứng nghịch) Phương trình ion thu gọn 2H+ + CuO  Cu2+ + H2O Đặc điểm của cân bằng hoá học: Kết luận: Phản ứng axit-bazơ là phản ứng hoá học trong đó có sự cho và nhận proton. Bản chất là cân bằng động, nghĩa là khi hệ đạt tới trạng thái cân bằng, các phản ứng thuận nghịch vẫn tiếp tục 3, Muối xảy ra, nhưng vì tốc độ của chúng bằng nhau, do đó không nhận thấy sự biến đổi trong hệ.  Muối là những hợp chất mà phân tử gồm cation kim loại liên kết với anion gốc axit. Cân bằng hoá học của một phản ứng sẽ bị thay đổi nếu ta thay đổi các điều kiện tiến hành phản ứng như nhiệt Thí dụ : Natri clorua NaCl, đồng sunfat CuSO4, nhôm nitrat Al(NO3)3, caxi cacbonat CaCO3 là những muối. độ, áp suất và nồng độ các chất tham gia phản ứng.  Khi tan trong nước, muối phân li thành các cation kim loại và anion gốc axit. Vì vậy có thể kết luận :  Sự chuyển dịch cân bằng là quá trình biến đổi nồng độ các chất trong hỗn hợp phản ứng từ trạng thái cân bằng này đến Dung dịch muối là những dung dịch có chứa cation kim loại và anion gốc axit. trạng thái cân bằng khác do sự thay đổi điều kiện của môi trường.  Muối axit và muối trung 2, Sự chuyển dịch cân bằng hoá học Muối axit là những muối mà gốc axit vẫn còn hiđro có thể tách thành proton ( NaHSO4, NaHCO3, NH4HSO4, ...)  Nguyên lý chuyển dịch cân bằng: Khi hệ đang ở trạng thái cân bằng nếu có các tác động của điều kiện phản ứng (t0, CM, Muối trung hòa là những muối mà gốc axit không còn hiđro hoặc có nhưng không phân li ra H+ ( Na2CO3, NH4Cl, NaHPO3, ...) p) thì cân bằng hoá học bị phá vỡ và chuyển dịch theo hướng chống lại tác động đó.  Sự thuỷ phân của muối  Cụ thể cho các yếu tố:  Dung dịch muối tạo từ cation bazơ yếu và anion gốc axit mạnh  Dung dich sau thuỷ phân có môi trường axit (pH < 7)  Ảnh hưởng nhiệt độ: Khi tăng nhiệt độ cân bằng chuyển dịch theo hướng thu nhiệt, nếu giảm t0C thì chuyển theo toả nhiệt Ví dụ: CuCl2, FeCl2, Fe(NO3)3, MgSO4, ... Ví dụ: N2 + 3H2 2NH3 (H < 0) Khi tăng nhiệt độ CBHH này chuyển dịch theo chiều nghịch  Dung dịch muối tạo từ cation bazơ mạnh và anion gốc axit yếu  Dung dich sau thuỷ phân có môi trường kiềm (pH > 7) Ảnh hưởng nồng độ: Khi tăng nồng độ chất trước p/ứ  CBHH chuyển dịch theo chiều thuận và ngược lại Ví dụ: K2CO3, Na2S, CH3COONa, ... Khi tăng nồng độ chất sau p/ứ  CBHH chuyển dịch theo chiều nghịch và ngược lại  Dung dịch muối tạo từ cation bazơ mạnh và anion gốc axit mạnh  Muối không bị thuỷ phân Ảnh hưởng áp suất: Chỉ xảy ra khi có sự chênh lệch về số mol khí trước và sau trong phương trình phản ứng Ví dụ: K2SO4, BaCl2, NaNO3, ... Khi áp suất hệ tăng  tăng số phân tử khí  CBHH chuyển dịch theo chiều giảm số phân tử khí  Dung dịch muối tạo từ cation bazơ yếu và anion gốc axit yếu  Dung dich sau thuỷ phân có môi trường phụ thuộc vào Kcb Khi áp suất hệ giảm  giảm số phân tử khí  CBHH chuyển dịch theo chiều tăng số phân tử khí Ví dụ: (NH4)2CO3, ... Ví dụ: N2 + 3H2 2NH3 (H < 0) Khi áp suất hệ tăng CBHH chuyển dịch theo chiều thuận 4 p.tử khí 2 p.tử khí Khi áp suất hệ giảm CBHH chuyển dịch theo chiều giảm H2 + I2 2 p.tử khí 2HI 2 p.tử khí Khi áp suất của hệ thay đổi CBHH không bị chuyển dịch B¶ng tæng kÕt kiªn thøc c¬ b¶n ho¸ häc THPT – LuyÖn thi ®¹i häc cao ®¼ng phÇn : Este – lipit – cacbonhidrat PHẦN I. ESTE – LIPIT – CHẤT BÉO A, ESTE 1, Khái niệm: Là hợp chất hữu cơ có được khi thay thế –OH trong nhóm –COOH của axitcacboxylic bằng nhóm –OR’ 2, CTTQ: CxHyOz (x,z  2; y  2x) hoặc Rn(COO)R’m (m,n  1) Một số dạng este thường gặp trong bài tập: +, Este đơn chức m.hở: RCOOR’ ( R  1; R’  15) CxHyO2 (x  2; y  2x) +, Este no, đơn chức, m.hở RCOOR’ ( R  1; R’  15) CnH2nO2 ( n  2) CnH2n – 2 O ( n  3) +, Este ko no, đơn chức, m.hở CnH2n+1COOCmH2m-1 (n  0; m  2) CnH2n-1COOCmH2m+1 (n  2; m  1) 3, Phân loại: Dựa theo số nhóm chức và cấu tạo gốc R và R’ +, Dựa theo số chức: Este đơn chức và este đa chức +, Dựa theo cấu tạo R và R’: Este no, este không no , este thơm 4, Danh pháp: Tên este = “ Tên gốc R’ “ + “Tên gốc axit RCOO” 5, Đồng phân: Khi phân tử có từ 3C trở lên thì este có đồng phân Các đ.phân ở dạng đ.phân mạch C,vị trí liên kết bội, cis–trans(nếu có) Ví dụ đồng phân danh pháp: Xét với hợp chất có CTPT C4H8O2 HCOOCH2CH2CH3 : propyl fomat HCOOCH(CH3)2 : iso propyl fomat Có 4 đồng phân este CH3COOCH2CH3 : etyl axetat CH3CH2COOCH3 : metyl propionat Nhưng với CTPT C4H6O2 lại có 6 đồng phân ( 5 đồng phân cấu tạo) Cis – trans HCOOCH=CHCH3 (1) (2) HCOOCH2CH=CH2 (3) HCOOC(CH3)=CH2 (4) CH3COOCH=CH2(5) CH2=CHCOOCH3 (6) 6, Tính chất hoá học: a, P/ứ xảy ra ở chức este:  P/ứ thuỷ phân este ở môi trường kiềm và môi trường axit   Trong H+ : RCOOR’ + H2O  RCOOH + R’OH Nếu sản phẩm của p/ứ là axit và ancol thì p/ứ là p/ứ thuận nghịch VD: CH3COOCH3 +H2O CH3COOH + CH3OH 0 H ,t C  H ,t HCOOH + CH3CHO  C  RCOONa + R’OH  Trong OH- : RCOOR’ + NaOH  Nhưng HCOOCH=CH2 + H2O 0 B, LI I V BÉ 1, Khái niệm Lipit là các hợp chất hữu cơ có trong tế bào sống không tan trong nước nhưng tan trong các dung môi hữu cơ không phân cực 2, Phân loại Lipit được phân thành nhiều loại: thường gặp chủ yếu là chất béo, sáp, steroit, photpholipit, … 3, Chất béo. a, Khái niệm. Chất béo là trieste của glixerol và các axit béo gọi chung là triglixerit b, CTTQ của chất béo. CH2OCOR1 Trong đó các gốc R1, R2, R3 là các gốc hidrocacbon 2 CHOCOR trong cac axit béo CH2OCOR3 c, Một số axit béo hay gặp CH3[CH2]14COOH hay C15H31COOH : axit panmitic CH3[CH2]16COOH hay C17H35COOH : axit stearic CH3[CH2]7CH=CH[CH2]7COOH hay C17H33COOH: axit oleic CH3[CH2]4CH=CHCH2CH=CH[CH2]4COOH hay C17H31COOH d, Tính chất hoá học. * Phản ứng thuỷ phân chất béo trong môi trường axit CH2OCOR1 CH2OH R1COOH CHOCOR2 + 3H2O  CHOH CH2OCOR3 CH2OH + R2COOH R3COOH * Phản ứng thuỷ phân chất béo trong môi trường kiềm (p/ứ xà phòng hoá) CH2OCOR1 CH2OH R1COONa CHOCOR2 + 3NaOH  CHOH CH2OCOR3 CH2OH + R2COONa R3COONa * Phản ứng hidrro hoá  H / Ni , t 0 Chất béo lỏng 2 Chất béo rắn * Phản ứng oxi hoá Các chất béo có cấu tạo không no có p/ứ cộng và oxi hoá ở các liên kết bội trong phân tử P/ứ thuỷ phân trong môi trường kiềm luôn là p/ứ một chiều  P/ứ khử este bằng tác nhân LiAlH4 tạo ancol  RCOOR’  4  RCH2OH + R’OH b, P/ứ xảy ra ở gốc R và R’  Nếu R là H ta có este dạng R’ lồng trong chức este có một nhóm –CH=O của chức andehit nên có p/ứ của andehit P/ứ tráng gương (AgNO3/NH3), khử Cu(OH)2/OH-, t0C, làm mất màu ddBr2 và dd KMnO4  Nếu R,R’ là gốc no  p/ứ thế halogen  Nếu R,R’ là gốc không no  p/ư cộng, trùng hợp và oxi hoá  Nếu R,R’ là gốc thơm  p/ứ thế ở vòng benzen LiAlH PhÇn 2. Mèi liªn hÖ gi÷a c¸c hi®rocacbon vµ c¸c dÉn xuÊt hi®rocacbon( dx hal, ancol, andehit) TrÇn Ph-¬ng Duy-Biªn so¹n. 3 A B IDRA ( L XI ) I, Tổng quan về cacbohidrat. Khái niệm: Cacbohidrat là các hợp chất hữu cơ tạp chức phân tử chứa nhiều nhóm hiđroxi (-OH) và cacbonyl (>C=O) Công thức tổng quát: Cn(H2O)m Monosaccarit: Ví dụ như Glucozo, fructozo (đều có chung CTPT là C 6H12O6) Phân loại: Phân làm 3 loại: Đisaccarit : Ví dụ như Saccarozo, Mantozo (đều có chung CTPT là C 12H22O11) Polisaccarit : Ví dụ như Tinh bột, xenlulozo ( đều có chung CTPT dạng (C6H10O5)n) II, Monosaccarit: Glucozo và Fructozo. GLUCOZO FRUCTOZO Tồn tại ở hai dạng là mạch vòng và mạch hở Tồn tại ở hai dạng là mạch vòng và mạch hở Mạch hở: CH2OH[CHOH]4CH=O Mạch hở: CH2OH[CHOH]3 CCH2OH O CTCT Mạch vòng: cấu tạo vòng 6 cạnh gồm 2 dạng là α-glucozo và β-glucozo Mạch vòng: cấu tạo vòng 6 cạnh (α-glucozo) và vòng 5 cạnh Trong mỗi vòng có 1 gốc –OH hemiaxetan (β-glucozo-có tỉ lệ cao) trong vòng có 1 gốc –OH hemiaxetan Tính chất chung: +, Tính chất của ancol đa chức: P/ứ với Cu(OH)2 → phức đồng màu xanh ( 2 chất cho 2 sản phẩm) P/ứ với anhidritaxit → este 5 chức +, P/ứ cộng H2(Ni/t0C) → ancol 6 chức ( CH2OH[CHOH]4CH2OH : Sobitol ) Tính chất riêng: Tính +, P/ứ ôxi hoá ở chức andêhit trong phân tử Lưu ý: Ở môi trường kiềm fructozo bị chuyển hoá thành chất P/ứ với ddBr2, ddKMnO4, p/ứ khử Cu(OH)2/OH,t0 p/ứ tráng glucozo nên có các p/ứ tương tự glucozo hoá bạc (AgNO3/NH3) +, P/ứ tráng bạc (AgNO3/NH3), p/ứ khử Cu(OH)2 trong môi học +, P/ứ lên men rượu: p2 sinh hoá sản xuất ancol trường kiềm đun nóng men,enzim +, Fructozo không có khả năng làm mất màu ddBr2 hay dd  C6H12O6   2C2H5oOH + 2CO2 KMnO4 +, P/ứ với CH3OH/HCl khan → ete metyl glicozit → p/ứ chứng minh glucozo co cấu tạo mạch vòng Thuỷ phân tinh bột và xenlulozo (H+, enzim) Điều H (C6H10O5)n + nH2O  nC6H12O6 (glucozo) III, Đisaccarit: Saccarozo và Mantozo. SACCAROZO Tạo thành bởi 1 gốc α-glucozo lien kết với β-fructozo bằng CTCT liên kết C1 – O – C2 ↓ ↓ C của α-glucozo C của >C=O trong β-fructozo Phân tử có nhiều nhóm OH nhưng không có nhóm OH hemiaxetan nên không chuyển mạch hở thành vòng đc Tính chất Tính chất chung: +, P/ứ thuỷ phân (H+, toC) tạo các monosaccarit hoá học chế H MANTOZO Tạo thành bởi 2 gốc α-glucozo lien kết với nhau bằng lien kết α-1,4-glicozit. Phân tử có nhiều nhóm -OH đồng thời có 1 nhóm -OH hemiaxetan nên mantozo có khả năng chuyển hoá từ mạch vòng thành mạch hở làm xuất hiện một nhóm anđêhit –CHO H C12H22O11 + H2O  C6H12O6 + C6H12O6 C12H22O11 + H2O  2C6H12O6 Saccarozo glucozo fructozo Mantozo glucozo +, P/ứ với Cu(OH)2 ở điều kiện thường tạo phức đồng màu xanh lam 2C 12H22O11 + Cu(OH)2 → (C12H21O11)2Cu + 2H2O P/ứ ở chức andehit khi chuyển thành dạng mạch hở Tính chất riêng: +, P/ứ cộng H2/Ni,t0C +, P/ứ làm mất màu ddBr2, ddKMnO4 +, P/ứ tráng bạc AgNO3/NH3, khử Cu(OH)2/OH-, to P/ứ với CH3OH/HCl khan chứng minh mantozo tồn tại cấu tạo mạch vòng IV, Polisaccarit: Tinh bột và xenlulozo. TINH BỘT XENLULOZO (C6H10O5)n (C6H10O5)n Cấu Gồm 2 thành phần là amilozo và amilopectin Được tạo thành bởi các gốc β-glucozo liên kết với nhau bằng liên tạo +, amilozo: các gốc α-glucozo liên kết với nhau bằng liên kết kết β-1,4-glicozit nên có cấu tạo mạch thằng không phân nhánh, α-1,4-glicozit → cấu tạo mạch không phân nhánh,chiếm tỉ lệ ứng dụng để kéo sợi dài , có ứng dụng trong sản xuất tơ thấp Ở mỗi gốc β-glucozo còn 3 nhóm –OH nên người ta thường viết +, amipectin: các gốc α-glucozo liên kết với nhau bằng liên kết xenlulozo ơ dạng α-1,4-glicozit và α-1,6-glicozit → cấu tạo mạch phân [C6H7O2(OH)3]n nhánh,chiếm tỉ lệ cao trên 80% Tính axit ,t 0 , men  Tính chất chung: P/ứ thuỷ phân trong môi trường axit (C6H10O5)n + nH2O    nC6H12O6 (Glucozo) chất Tính chất riêng: hoá +, P/ứ với ddI2 tạo phức màu xanh tím đặc trưng +, P/ứ với HNO3(đ)/H2SO4(đ) tạo hợp chất xenlulođiaxetat hoặc học → dung p/ứ này để nhận biết ra I2 và tinh bột xenlulotriaxetat ([C6H7O2(ONO2)3]n và [C6H7O2 (OH)(ONO2)2]n) +, P/ứ với anhiđritaxetic tạo este [C6H7O2(OH)3]n +(CH3CO)2O →[C6H7O2(OCOCH3)3]n +, P/ứ với kiềm đặc lấy sản phẩm thu được thuỷ phân trong axit được tơ visco +, P/ứ với nước swayde [Cu(NH3)4](OH)2 Đ.chế clorophin, as ,t 0  Được sản xuất từ thiên nhiên bằng p/ứ quang hợp của cây xanh 6nCO2 + 5nH2O     (C6H10O5)n + 6nO2 B¶ng tæng kÕt kiªn thøc c¬ b¶n ho¸ häc THPT – LuyÖn thi ®¹i häc cao ®¼ng phÇn: Amin – aminoaxit – peptit – protein – polime Khái niệm CTTQ 4 AMI – AMINOAXIT – PEPTIT – PROTEIN AMIN AMINOAXIT Là hợp chất hữu cơ có được khi thay thế 1 hay nhiều nguyên Là hợp chất hữu cơ tạp chất phân tử chứa đồng thời nhóm tử H trong NH3 bằng 1 hay nhiều gốc hidrocacbon amin (–NH2) và nhóm cacboxyl (–COOH) Amin đơn chức: C xHyN ( x 1; y  2x + 3) (NH2)a – R – (COOH)b (a,b  1; R  12) Aminoaxit có 1 NH2 và 1 COOH: H2N–R–COOH (R 12). C H NH2 (x  1, y  2x + 1) Amin đơn chức bậc 1:  x y Aminoaxit no đơn chức m.hở: H2N–CnH2n –COOH (n 1) Khái niệm CTCT  RNH 2 (R  15) Đồng phân Danh pháp hân loại ính chất hoá học Amin no đơn chức mạch hở: CnH2n+3N ( n  1) Khi phân tử có từ 2C trở lên xuất hiện đồng phân thuộc dạng đồng phân mạch Cacbon VD: C2H7N có 2 đồng phân là CH3CH2NH2, CH3NHCH3 Với C3H9N có 4 đồng phân là (CH3)3N , CH3CH2CH2NH2, CH3CH(NH2)CH3, CH3NHC2H5 1, Với amin bậc 1. +, Tên gốc chức : “Tên gốc R” + “ amin” VD: C2H5NH2 : etylamin, (CH3)2CHNH2: isopropylamin +, Tên th.thế: “Tên hidrocacbon” + số chỉ vị trí NH2 + “amin” VD: C2H5NH2 : etanamin, CH3CH(NH2)CH3: propan-2-amin 2, Với amin bậc 2 và bậc 3. (chủ yếu gọi theo tên gốc chức) “Tên gốc hidrocacbon thay thế H trong NH3” + “amin” VD:CH3NHCH3: đimetylamin, CH3NHC6H5: metylphenylamin +, Phân loại theo đặc điểm cấu tạo của gốc hidrocacbon Amin thơm ( C6H5NH2), Amin không thơm (C2H5NH2) và Amin dị vòng (pirolidin: ) +, Phân loại theo bậc của amin Amin bậc 1: CH3CH2CH2NH2 (RNH2) Amin bậc 2: CH3NHC2H5 (R1NHR2) Amin bậc 3: (CH3)3N 1, Tính bazơ yếu   CH3CH2NH3Cl  CH3CH2NH2 + NaCl + H2O CH3CH2NH3Cl + NaOH  Khi phân tử có từ 3C trở lên xuất hiện đồng phân thuộc dạng đồng phân mạch C, vị trí nhóm chức VD: Với C3H7O2N có 2 đồng phân aminoaxit là CH3CHCOOH và H2NCH2CH2COOH NH2 “Axit” + Vị trí NH2 + “amino” + “Tên axit tương ứng” Ví dụ: H2NCH2COOH: axit aminoaxetic/ axit aminoetanoic/Glixin CH3CH(NH2)COOH : axit-2-aminopropanoic/ alanin Axit-2-aminopentađioic HOOCCH2CH2CH(NH2)COOH: Axit-2-aminoglutaric Axit glutamic 1, Tính chất lưỡng tính.  ClH3NRCOOH    H2NRCOONa + H2O H2NRCOOH + NaOH 2, P/ứ riêng ở nhóm -NH2 (+HNO2/HCl)  H2NRCOOH + HONO  HORCOOH + N2 + H2O 3, P/ứ riêng ở nhóm –COOH (este hoá) HCl Amin không thơm RNH2 + HO-NO Amin thơm H2NRCOOH + HCl  HNO2 / HCl   ROH + N2 + H2O 0 C 5 C6H5N  NCl+2H2O  C HNO2 / HCl +, Với amin bậc 2   nitroamin (m.vàng)  (CH3)2N–N=O + H2O (CH3)2NH + HONO  0 2 4  H2NRCOOH + R’OH    H2NRCOOR’ + H2O 4, P/ứ trùng ngưng tạo polime + H2O H SO đ Muối điazoni 0 C6H5NH2 +HO-NO +HCl +, Với amin bậc 3 Amin ko thơm k0 p/ứ với HNO2 hoặc nếu có p/ứ thì cũng tạo thành muối không bền dễ bị thuỷ phân HNOHCl  sản phẩm thế ở nhân benzen 2/  HNO2 / HCl (CH3)2NC6H5   p – (CH3)2NC6H4NO + H2O Amin thơm nH2H(CH2)5COOH  [-NH(CH2)5CO-]n + nH2O 5, Mở rộng về môi trường của một số chất a = b  pH = 7  môi trường trung tính R(COOH)b a > b  pH > 7  môi trường bazơ (NH2)a a < b  pH < 7  môi trường axit 0 t , p , xt R(COONa)b + (a+b)HCl (NH2)a 3, P/ứ ankyl hoá amin ( nâng bậc amin)   CH3NHCH3 + HI  (CH3)3N CH3NHCH3 + CH3I  CH3NH2 + CH3I 4, P/ứ ở vòng benzen với các amin thơm C6H5NH2 + 3Br2   2,4,6–Br3–C6H2–NH2  trắng + HBr +, Ankyl hoá NH3 bằng RI RI RI NH3  RI  RNH2  RNHR  R3N    +, Điều chế amin thơm( p/ứ khử h/c nitro) H 2 SO4 đ  C6H5NO2 + H2O   Fe  HClđ  C6H5NO2 + 6[H]   C6H5NH2 + 2H2O C6H6 + HNO2 (NH3Cl)a   Môi trường kiềm (pH > 7) Môi trường axit (pH < 7) ------------------------------------Môi trường axit (pH < 7) Môi trường bazơ (pH > 7)   R(COOH)b +(a+b)NaOH  R(COONa)b+aNaCl +(a+b)H2O (NH3Cl)a Điều chế  R(COOH)b + b NaCl (NH2)a PROTEIN Là những polime cao phân tử có khối lượng mol khoảng hàng ngàn hàng triệu đvC  H2NCHCO-NH – CH2CO-NHCHCOOH CH3 CH3  Đồng phân hân loại  Aminoaxit đầu N aminoaxit đầu C Khi phân tử có từ 2 gốc α – aminoaxit khác nhau trở lên Ví dụ: Với 2 α – aminoaxit là gly và ala có 2 đồng phân H2NCH2CONHCH(CH3)COOH : gly – ala H2NCH(CH3)CONHCH2COOH : ala – gly Phân thành hai loại +, Oligopeptit: phân tử chứa từ 2-10 gốc α – aminoaxit +, Polipeptit: phân tử chứa từ 11-50 gốc α – aminoaxit ính chất vật lí Là chất rắn, có vị ngọt, tan tốt trong nước ính chất hoá học CH3CH2NH2 + HCl 2, P/ứ với dd HNO2/HCl +, Với amin bậc 1. Bảng 2 PEPTIT Là hợp chất hữu cơ phân tử có từ 2-50 gốc α – aminoaxit lien kết với nhau bằng các lien kết peptit Ví dụ cho một chuỗi tripeptit Liên kết peptit TrÇn Ph-¬ng Duy-Biªn so¹n. 1, P/ứ màu biure (p/ứ với Cu(OH)2)  Tạo hợp chất có màu tím đặc trưng Lưu ý: Chỉ có các peptit có từ 2 liên kết peptit trở lên mới có khả năng tạo phức với Cu(OH)2 2, P/ứ thuỷ phân (môi trường H+, môi trường OH-) *, Thuỷ phân trong môi trường axit  α – aminoaxit H2NCH2CONHCH(CH3)COOH + 2H2O Phân thành hai loại +, Protein đơn giản: tạo từ các gốc α – aminoaxit lien kết với nhau bằng liên kết peptit +, Protein phức tạp : Bao gồm protein đơn giản kết hợp thêm một vài thành phần phi protein như lipit, axit nucleic +, Là chất rắn, tồn tại ở hai dạng là sợi và cầu Dạng sợi: VD: tóc, móng tay  không tan trong nước Dang cầu:VD: hemoglobin, abumin (lòng trắng trứng)   Tan trong nước tạo dd keo +, Khi đun nóng hoặc nhỏ dd axit (kiềm) vào thì có sự đông tụ 1, P/ứ thuỷ phân (môi trường H+, môi trường OH-) 2, Các p/ứ màu *, P/ứ với HNO3 đặc/H2SO4đặc  kết tủa màu vàng *, P/ứ với Cu(OH)2 (P/ứ màu biurê)  màu tím đặc trưng enzim   enzim H2NCH2COOH + H2NCH(CH3)COOH   *, Thuỷ phân /môi trường kiềm  Muối của α – aminoaxit C t 0 H2NCH2CONHCH(CH3)COOH + 2NaOH C t H2NCH2COONa + H2NCH(CH3)COONa + 2H2O 0 5 LIME – VẬ LI LIME – Ợ A  6, Điều chế: Điều chế bằng 2 p2 là p2 trùng hợp và p2 trùng ngưng A, POLIME. 1, Khái niệm: Là hợp chất hữu cơ có khối lượng phân tử rất lớn do B, Một số polime cần nhớ. ( TH: đ/c bằng p2 trùng hợp, TN ...) nhiều mắt xích lien kết với nhau DẺ VD: nCH2=CH2  (-CH2CH2-)n CH2=CHCl  (-CH2-CH(Cl)-)n (TH) poli vinylclorua n – gọi là hệ số polime hoá n = Mpolime:Mmonome C6H5CH=CH2  (-CH2-CH(C6H5)-)n (TH) poli styrene 2, Phân loại: Có 2 cách phân loại polime CH2=C(CH3)COOCH3  (-CH2-C(CH3)(COOCH3)-)n (TH) +, Dựa theo nguồn gốc Poli metyl metacrylat  Polime thiên nhiên: Bông, tơ tằm, tinh bột HCHO + Phenol  Nhựa phenol – fomandehit  Polime bán tổng hợp(polime nhân tạo): xenlulozo triaxetat, Ơ (Tơ thiên nhiên (tơ tằm) Tơ nhân tạo: visco, axetat visco Tơ tổng hợp: nilon-6, nilon – 7  Polime tổng hợp: P.E, P.S, tơ nilon – 6 , Tơ nilon – 7 H2N[CH2]5COOH  (-NH[CH2]5CO-)n (TN) nilon – 6 +, Dựa theo phương pháp tổng hợp nên polime  Polime trùng hợp: P.E, PVC, Cao su tự nhiên, cao su tổng hợp  (-NH[CH2]5CO-)n (TH) tơ capron  Polime trùng ngưng: Tơ tằm, các loại tơ nilon – 6, nilon -7 3, Danh pháp: “Poli” + “ Tên monome” hình thành nên polime H2N[CH2]6COOH  (-NH[CH2]6CO-)n (TN) nilon – 7 VD: (-CH2CH2-)n : Poli etilen; (-CH2CH=CHCH2-)n: poli butađien H2N(CH2)6NH2 + HOOC(CH2)4COOH  nilon – 6,6 (-CH2CH=CHCH2CH(C6H5)CH2-)n: Poli(Butadien-styren)  (-CO(CH2)4CONH(CH2)6NH-)n (TN) 4, Câu trúc polime HOOC(C6H4)COOH + C2H4(OH)2  Tơ lapsan a, Dựa vào mạch C lien kết giữa các mắt xích  Mạch polime không phân nhánh: xenlulozơ, amilozơ, P.E  (-COC6H4CONH(CH2)6NH-)n (TN) CH2=CHCN  (-CH2CH(CN)-)n (TH) Tơ ôlông  Mạch polime phân nhánh: amilopectin CAO SU  Mạng polime không gian: cao su lưu hoá, nhựa Bakelit CH2=CHCH=CH2  (-CH2CH=CHCH2-)n (TH) poli butadiene b, Polime có cấu tạo điều hoà và không điều hoà  Cấu tạo điều hoà: Các mắt xích liên kết nhau theo một trật tự CH2=CHCH=CH2 +styren  (-CH2CH=CHCH2CH(C6H5)CH2-)n VD: …-CH2-CH2-CH2-CH2-CH2-CH2-CH2-CH2-… CH2=C(CH3)CH=CH2  (-CH2C(CH3)=CHCH2-) (TH)  Cấu tạo không điều hoà: các mắt xích liên kết không có trật tự  Cao su iso pren ..-CH2CH=CHCH2CH(C6H5)CH2-CH(C6H5)CH2CH2CH=CHCH2-… CH2=C(Cl)CH=CH2  (-CH2C(Cl)=CHCH2-) (TH) 5, Tính chất hoá học: Polime có th tham gia các p/ứ như p/ứ giữ  Cao su clopren nguyên mạch C, phân cắt mạch C, và thực hiện khâu mạch polime TrÇn Ph-¬ng Duy-S-u tÇm – chØnh söa B¶ng tæng kÕt kiªn thøc c¬ b¶n ho¸ häc THPT – LuyÖn thi ®¹i häc cao ®¼ng phÇn : mét sè ph-¬ng ph¸p tÝnh to¸n ho¸ häc ®iÓn h×nh III, Bµi tËp ®iÓn h×nh. C©u 4. Chia m gam hỗn hợp 2 kim loại A, B có hóa trị không A, §Þnh luËt b¶o toµn khèi l-îng B, §Þnh luËt b¶o toµn mol electron C©u 1. Hoµ tan hoµn toµn 8,8gam hçn hîp bét kim lo¹i trong dd I, Néi dung ®Þnh luËt đổi thành 2 phần bằng nhau : I, Néi dung ®Þnh luËt H2SO4 ®Æc d-, thu ®-îc 4.48lÝt SO2 (s.phÈm khö duy nhÊt). TÝnh - Phần 1 tan hết trong ddHCl, tạo 1,792 lít H2 (đktc). Trong p/ø ho¸ häc Trong phản ứng oxi hóa - khử, số mol electron mà chất khử khèi l-îng muèi sunfat khan t¹o thµnh - Phần 2 nung trong oxi thu được 2,84 g hỗn hợp oxit. cho đi bằng số mol electron mà chất oxi hóa nhận về. A + B + C + …  X + Y + Z + ... A, 28.4 B, 18.4 C, 18.6 D, 28.0 Giá trị của m là C©u 2. Hoµ tan hoµn toµn m gam hçn hîp bét kim lo¹i Al vµ Mg - Sử dụng cho các bài toán có phản ứng oxi hóa - khử, đặc biệt A. 1,56 gam B. 2,64 gam C. 3,12 gam D. 4,68 gam trong HNO3 ®Æc d- thu ®-îc 0,1 molNO2 vµ 0,15molNO. Dd t¹o là các bài toán có nhiều chất oxi hóa, nhiều chất khử. m(c¸c chÊt tham gia p/ø) = m( c¸c chÊt s¶n phÈm) Giải: Ta thấy trong cả 2 thí nghiệm kim loại đêu nhường với số - Trong một phản ứng hoặc một hệ phản ứng, cần quan tâm đến thµnh sau p/ø chøa 39.35 gam muèi khan. TÝnh m II, Bµi tËp vÝ dô e như nhau  Số e mà H+ nhận tạo H2 phải bằng số mol e O2 trạng thái oxi hóa ban đầu và cuối của một nguyên tử mà không A, 30.45 B, 14.55 C, 5.25 D, 23.85 C©u 1. Trén 5,4 gam Al víi 12.0 gam FexOy råi nung nãng mét nhận tạo O–2 trong oxít cần quan tâm đến các quá trình biến đổi trung gian. C©u 3.Khö m gam hçn hîp c¸c oxit CuO, FeO, Fe2O3, Fe3O4 thêi gian ®Ó thùc hiÖn ph¶n øng nhiÖt nh«m. Sau mét thêi gian 2H+ + 2e  H2 O2 + 4e  2O–2 - Cần kết hợp với các phương pháp khác như bảo toàn khối b»ng CO ë nhiÖt ®é cao, ng-êi ta thu ®-îc 40 gam hçn hîp chÊt thu ®-îc m gam chÊt r¾n. TÝnh gi¸ trÞ cña m 0.16 0.08 0.04 0.16 lượng, bảo toàn nguyên tố để giải bài toán. r¾n Y vµ 13,2 gam khÝ CO2. X¸c ®Þnh m A, 21.4 B, 16.05 C, 18.6 D, 17.4 Theo BTKL có mkimloại(p2) = mÔxit – mO2 =2.84 – 0.04*32 - Nếu có nhiều chất oxi hóa và nhiều chất khử cùng tham gia A, 44.8 B, 49.6 C, 35.2 D, 53.2 Gi¶i: S¬ ®å p/ø Al + FexOy  chÊt r¾n. Theo ®Þnh luËt BTKL ta  mkimloại(p2) = 1.56 gam  mkimloại (bđ) = 1.56*2= 3.12 g trong bài toán, ta cần tìm tổng số mol electron nhận và tổng số C©u 4.Cho 4.4 gam mét este no, ®¬n chøc p/ø hÕt víi ddNaOH cã m(ch.r¾n) = mAl + m (FexOy) = 5.4 + 12.0 = 17.4 gam mol electron nhường rồi mới cân bằng. thu ®-îc 4,8 gam muèi natri. X¸c ®Þnh c«ng thøc cÊu t¹o este C©u 5. Chia 38,6 gam hỗn hợp X gồm Fe và kim loại M có hóa II, Bµi tËp vÝ dô A,C2H5COOCH3 B, n-C3H7COOCH3 C©u 2. Hoµ tan 3.34 gam hçn hîp 2 muèi cacbonat kim lo¹i ho¸ C©u 1. Để m (g) bột sắt ngoà i không khí một thời gian thu được trị duy nhất thành 2 phần bằng nhau: C,CH3COOC2H5 D, C2H5COOC2H5 trÞ I vµ II b»ng dd HCl d- ®-îc dd X vµ 0.896 lÝt khÝ bay ra(®kc). 12 gam hh gồm Fe và các oxit sắt. Hòa tan hoàn toàn hh đó bằng +P1: Tan vừa đủ ở 2 lít dd HCl thấy thoát ra 14,56 lít H2 (đktc). C©u 5. Thæi tõ tõ V lÝt(®kc) hçn hîp X gåm CO, H2 ®i qua hçn TÝnh khèi l-îng muèi cã trong dd X hîp CuO, Fe3O4, Al2O3 trong èng sø ®un nãng. Sau ph¶n øng thu dung dịch HNO3 loãng được 2,24 lít NO duy nhất (đktc). Giá trị +P2: Tan hoàn toàn trong dung dịch HNO3 loãng nóng thấy thoát A,2.36 B, 2.90 C, 3.78 D, 4.76 ra 11,2 lít khí NO duy nhất (đktc) ®-îc hhY gåm khÝ vµ h¬I nÆng h¬n X 0.32gam. X¸c ®Þnh V của m là Gi¶i: P/ø cña 2 muèi cacbonat víi dd HCl cã ph-¬ng tr×nh a. Nồng độ mol/l của dung dịch HCl là A,0.112 B, 0.224 C,0.336 D, 0.448 A. 5,04 B. 10,08 C. 15,12 D. 20,16 A2CO3 + 2HCl  2ACl + CO2 + H2O  nCO2 = nH2O = 1/2nHCl C©u 6.Cho hhX gåm 2 hîp chÊt h÷u c¬ cã CTPT C H O N p/ø A. 0,45 M B. 0,25M C. 0,55 M D. 0,65 M 2 7 2 BCO3 + 2HCl  BCl2 + CO2 + H2O b. Khối lượng muối khan thu được sau thí nghiệm P1 là víi 300ml ddNaOH1M vµ ®un n¾ng, thu ®-îc dd Y vµ 4,48lÝt hh Gi¶i: Sơ đồ phản ứng  HNO3 nCO2 = 0.04mol  nH2O = 0.04 mol; nHCl = 2nCO2 = 0.08 khÝ Z(®ktc) gåm 2 khÝ lµm xanh quú Èm, dZ/H2 = 13.75 C« c¹n Fe  hh Fe dư  Fe3+ A. 65,54 B. 65,45 C. 55,64 D. 54,65 Theo BTKL cã:mmuèi (X) = mMuèi cacbonat + mHCl – (mCO2 + dd Y thu ®-îc chÊt r¾n cã khèi l-îng lµ c. Thành phần phần trăm theo khối lượng của Fe trong X là O2 Oxít mH2O) A, 8.4 gam B, 4.4 gam C, 8.9 gam D, 14.3 gam A. 30,05 % B. 50,05 % C. 58,03 % D. 50,03% Fe0  Fe3+ + 3e N+5 + 3e  NO =3,34 + 0,08.36,5 – (0,04.44 + 0,04.18) = 3,78 gam C©u 7.Hçn hîp X gåm methanol, etanol, propan-1-ol. DÉn 19.3 d. Kim loại M là x 3x 0.3 0.1 gam h¬i X qua èng ®ùng bét CuO nung nãng ®Ó p/ø oxiho¸ x¶y A. Mg B. Fe C. Al D. Cu O20 + 4e  2O –2 C©u 3. DÉn tõ tõu hçn hîp khÝ CO vµ H2 qua èng sø ®ùng 26.4 ra hoµn toµn, thÊy khèi l-îng chÊt r¾n trong èng gi¶m 7.2 gam iải: y 4y gam hçn hîp bét c¸c oxit(MgO, Al2O3, Fe3O4, CuO). Sauk hi p/ø so víi ban ®Çu. X¸c ®Þnh khèi l-îng an®ehit thu ®-îc PS: Lưu ý Fe có nhiều số oxi hoá tuỳ vào chất oxi hoá p.ứng hoµn toµn thu ®-îc 4.48 lÝt hçn hîp (CO2 vµ H2O) (®kc), trong 56x  32 y  12  x  0,18 A, 11.9 gam B, 18.5 gam C, 18.4 gam D, 17.5 gam  èng cßn l¹i m gam chÊt r¾n. TÝnh gi¸ trÞ thùc cña m. Ta có hệ   mFe =10,08g C©u 8. Cho 11 gam hçn hîp 2 ancol ®¬n chøc vµo Na d- thÊy Thí nghiệm 1. 3x  4 y  0,3 0 A, 21.6 B, 23.2 C, 20.0 D, 24.8   y  0,06 tho¸t ra 3,36 lÝt H2 (®kc). §un nãng hh víi H2SO4 ë 140 C ®Ó Fe0  Fe+2 + 2e 2H+ + 2e  H2 Gi¶i: S¬ ®å p/ø Oxit + h2(CO, H2)  h2(r¾n) + h2(CO2,H2O) thùc hiÖn p/ø ete ho¸ víi hiÖu suÊt 80%. TÝnh khèi l-îng ete. x 2x 1,3 1,3 0,65 A,8.8 gam B, 8.3 gam C, 6.64 gam D, 4.4 gam C©u 2. Hòa tan hoàn toàn 17,4 gam hh(Al,Fe,Mg) trong dd HCl Thùc chÊt p/ø lµ CO + [O]oxit bÞ khö  CO2 (1) 0 +n M  M + ne C©u 9. Hoµ tan 3,28 gam hçn hîp MaCl2, Cu(NO3)2 vµo n-íc thấy thoát ra 13,44 lít khí. Nếu cho 34,8 gam hh trên p/ứ với H2 + [O]oxit bÞ khö  H2O (2) y ny ®-îc dd X. Nhóng vµo X mét thanh Fe. Sau 1 kho¶ng thêi gian ddCuSO4 dư được chất rắn X, cho X t.d với dd HNO3 nóng dư Tõ (1), (2)  n[O]oxit bÞ khö = nCO2 + nH2O = 4,48/22,4 = 0,2mol thì được V lít NO2 (đktc). Giá trị V là  m (h2r¾n) = m«xit – m[O]oxit bÞ khö = 26,4 – 0,2.16 = 23,2 gam lÊy thanh Fe ra c©n l¹i thÊy t¨ng thªm 0.8 gam. C« c¹n dd sau Thí nghiệm 2. p/ø thu ®-îc m gam muèi khan. TÝnh gi¸ trÞ cña m A. 11,2 lít B. 22,4 lít C. 53,76 lít D. 76,82 lít 2 Fe0  Fe+3 + 3e N+5 + 3e  NO A, 4.24 B, 2.48 C, 4.13 D, 1.49 iải: Sơ đồ p/ứ (Coi h kimloại ban đầu là M) C©u 4.TiÕn hµnh ph¶n øng crackinh butan mét thêi gian ®-îc h2 x 3x 1,5 0,5 C©u 10.Hoµ tan hoµn toµn 2.97 gam hçn hîp 2 muèi cacbonat khÝ X. Cho X qua dd Br2 d- thÊy khèi l-îng b×nh t¨ng 4.9 gam,  Al  HCl ( du M0  M+n + ne    )  13,44(l ) H 2 b»ng dd H2SO4 d- thu ®-îc dd X vµ 0,56 lÝt khÝ bay ra (®ktc).  Y  2TN hçn hîp khÝ Y bay ra cã thÓ tÝch 3.36 lÝt (®kc) vµ d /H2 = 38/3. hh Fe    CuSO ( du )  y ny TÝnh khèi l-îng muèi cã trong dd X.  HNO ( du ) X¸c ®Þnh khèi l-îng butan ®· sö dông        c.ran    V (l ) NO 2 Mg  A, 5.42 gam B, 3.87 gam C, 3.92 gam D, 5.37 gam  A, 8.7 gam B, 6.8 gam C, 15.5 gam D, 13.6 gam C©u 11. Cho 2,13 gam hhX gồm ba kim loại Mg, Cu và Al ở a,nHCl = nH+ = 2nH2 = 2.0,65=1,3[HCl] = 1,3/2 = 0,65M Gi¶i: S¬ ®å p/ø Thí nghiệm 1. dạng bột tác dụng hoàn toàn với oxi thu được hhY gồm các oxit b, mMuối= mKimloại + mion Cl-  mMuối = 38,6/2 + 1,3.35.5 M  M+n + ne 2H+ + 2e  H2  bình có khối lượng 3,33 gam. Vdd HCl 2M vừa đủ để p/ø hết với Y là C4 H10 Crackinh h 2 X  ddBr  Bị hấp thụ mY     n(Cl-) = nH+ = 1,3mol = 65,45 gam 2 1.2/n 1.2 1.2 0.6 h khíY có VY, d /H2  A. 57 ml. B. 50 ml. C. 75 ml. D. 90 ml. c, Đặt trong mỗi phần nFe = x (mol), nM = y (mol). Ta có hệ pt Thí nghiệm 2. Tõ s¬ ®å trªn ta thÊy mbutan = mX = mY + mb×nh Brom t¨ng C©u 12. Đun nóng hh khí gồm 0,06 mol C2H2 và 0,04 mol H2 M  M+n + ne N+5 + 1e  NO2 2 x  ny  1,3  x  0,2 = 4.9 + (3,36/22,4).(38/3*2)=8.7gam (xt:Ni), sau một thời gian được hhkhí Y. Dẫn toàn bộ hhY lội từ từ  mFe(X)=2.(0,2.56) = 22,4 gam   2.4/n 2.4 2.4 2.4 qua bình đựng ddBr2 (dư) thì còn lại 0,448 lít hhkhí Z (ở đktc) có 3x  ny  1,5 ny  0,9  V(NO2) = 2.4*22.4 = 53.76 lít C©u 5. Thuû ph©n hoµn toµn 14.8 gam hçn hîp 2 este ®¬n chøc tỉ khối so với O2 là 0,5. Khối lượng bình dung dịch brom tăng là 22,4 PS: Cần lưu ý khối lượng hh kim loại ở TN2 gấp đôi TN1 lµ ®ång ph©n cña nhau thÊy cÇn võa ®ñ 200ml dd NaOH 1M, thu  % Fe(X) = .100% =58,03% A. 1,04 gam. B. 1,32 gam. C. 1,64 gam. D. 1,20 gam ®-îc m gam hçn hîp 2 muèi vµ 7,8 gam 2 ancol, TÝnh m 38,6 C©u 13. Trung hoà 5,48 gam hh(axit axetic, phenol và axit A, 22.8 B, 7.0 C, 22.6 D, 15.0 C©u 3. Hòa tan hoàn toàn 28,8 gam Cu vào ddHNO3 loãng, tất d, Trong mỗi phần khối lượng kim loại M là benzoic), cần dùng 600 ml dd NaOH 0,1M. Cô cạn dung dịch cả khí NO thu được đem oxi hóa thành NO2 rồi sục vào nước có m = (m – m )/2 = (38.6 – 22,4)/2 = 8,1 gam Gi¶i: S¬ ®å p/ø Este + NaOH  Muèi + Ancol sau phản ứng, thu được hỗn hợp chất rắn khan có khối lượng là M hhX Fe dòng oxi để chuyển hết thành HNO3. Thể tích khí oxi ở đktc đã Theo BTKL ta cã mMuèi = mEste + mNaOH – mAncol A. 8,64 gam. B. 6,84 gam. C. 4,90 gam. D. 6,80 gam.  M.nM = M.y = 8.1 (M-Khối lượng mol của M) tham gia vào quá trình trên là = 14.8 + 0,2.1.40 – 7,8 = 15.0 gam C©u 14. Xà phòng hoá hoàn toàn 17,24 gam chất béo cần đủ0,06  M.(0.9/n) = 8.1  M = 9n Ta có bảng giá trị C©u 6. Hoµ tan hoµn toµn 10 gam hçnhîp kim lo¹i trong dd HCl A. 5,04 lít B. 7,56 lít C. 6,72 lít D. 8,96 lít mol NaOH. Cô cạn dd sau p/ứ thu được khối lượng xà phòng là n 1 2 3 d- thÊy tho¸t ra 2.24 lÝt H2(®kc). C« c¹n dd sau ph¶n øng thu Giải:Sơ đồ phản ứng A. 17,80 B. 18,24 C. 16,68 D. 18,38  HNO3  O2 ®-îc m gam muèi khan. X¸c ®Þnh gi¸ trÞ thùc cña m0 M 9 18 27 2  Cu  NO  NO2 O2 O  HNO3  / H C©u 15. Hoà tan hoàn toàn 2,81 gam hỗn hợp gồm Fe2O3, MgO, A,13.65 B, 17.1 C, 24.2 D, 24.6 Chỉ có Cu và O2 thay đổi số oxi hoá ZnO trong 500 ml axit H2SO4 0,1M(vừa đủ). Sau p/ø, hh muối    Gi¶i: S¬ ®å p/ø Kim lo¹i + HCld-  Muèi + H2 Cu  Cu+2 + 2e O2 + 4e  2O–2 sunfat khan thu được khi cô cạn dung dịch có khối lượng là Ta thÊy cø 2HCl  H2 nªn  nHClp/ø = 2nH2 = 2.0,1=0,2 mol loại loại nhận (Al) 0.45 0.9 0.225 0.9 A. 6,81 gam B. 4,81 gam. C. 3,81 gam. D. 5,81 gam. Theo ®Þnh luËt BTKL ta cã  V(O2) = 0.225*22,4 = 5.04 lít 4 2 3 m = mMuèi = mkim lo¹i + mHCl – mH2 = 10+0,2*36.5-0,1*2=17.1 TrÇn Ph-¬ng Duy-S-u tÇm – chØnh söa B¶ng tæng kÕt kiªn thøc c¬ b¶n ho¸ häc THPT – LuyÖn thi ®¹i häc cao ®¼ng phÇn : mét sè ph-¬ng ph¸p tÝnh to¸n ho¸ häc ®iÓn h×nh III, Bµi tËp ®iÓn h×nh. Dạng 3: Tính tỉ lệ thể tích hỗn hợp 2 khí III, Bµi tËp ®iÓn h×nh. c, ¸p dông s¬ ®å ®-êng chÐo Câu 3. Một hỗn hợp gồm O2, O3 ở điều kiện tiêu chuẩn có tỉ C©u 1: Để thu được dung dịch CuSO4 16% cần lấy m1 gam tinh C©u 1. Hòa tan hoàn toàn 17,4 gam hhX(Al, Fe, Mg) trong I, Néi dung ®Þnh luËt khối đối với hiđro là 18. Thành phần % về V của O3 trong hh là: thể CuSO4.5H2O cho vào m2 gam dung dịch CuSO4 8%. Tỉ lệ ddHCl thấy thoát ra 13,44 lít khí (đkc).Nếu cho 8,7 gam X p/ứ 1,Trộn lẫn hai dung dịch: A. 15% B. 25% C. 35% D. 45% với dd NaOH dư được 3,36 lít khí (đkc).Vậy nếu cho 34,8 gam Dung dịch 1: có khối lượng m , thể tích V , nồng độ C (nồng độ m1/m2 là: 1 1 1 iải: Áp dụng sơ đồ đường chéo: hh trên p/ứ với dd CuSO4 dư, lọc lấy toàn bộ chất rắn thu được phần trăm hoặc nồng độ mol), khối lượng riêng d . A. 1/3 B. 1/4 C. 1/5 D. 1/6 1 sau p/ứ với dd HNO3 nóng dư thì thu được V lít khí NO2.Thể C©u 2: Hòa tan hoàn toàn m gam Na2O nguyên chất vào 40 gam V M1= 48 |32 - 36| Dung dịch 2: có khối lượng m2, thể tích V2, nồng độ C2 > C1, O3 tích khí NO2 thu được là dung dịch NaOH 12% thu được dung dịch NaOH 51%. Giá trị M = 18.2 =36 khối lượng riêng d2. A. 26,88 lít B. 53,70 lít C. 13,44 lít D. 44,8 lít của m (gam) là: |48 - 36| Dung dịch thu được: có khối lượng m = m1 + m2, thể tích V = V1 VO2 M2= 32 C©u 2. Cho tan hoàn toàn 3,6 gam hh(Mg, Fe) trong dd HNO3 A. 11,3 B. 20,0 C. 31,8 D. 40,0 + V2, nồng độ C (C1 < C < C2) và khối lượng riêng d. VO3 2M, thu được ddD, 0,04 mol khí NO và 0,01 mol N2O. Cho D C©u 3: Số lít nước nguyên chất cần thêm vào 1 lít dung dịch 4 1 1 Sơ đồ đường chéo và công thức tương ứng với mỗi trường hợp là:     %VO3   100%  25% p/ứ với dd NaOH lấy dư, lọc và nung kết tủa đến khối lượng H2SO4 98% (d = 1,84 g/ml) để được dung dịch mới có nồng độ a. Đối với nồng độ % về khối lượng: VO2 12 3 3 1 không đổi thu được m gam chất rắn. 10% là: C1 | C2 - C | m1 C2  C Câu 4.Cần trộn 2 thể tích metan với một thể tích đồng đẳng X a. Giá trị của m là A. 14,192 B. 15,192 C. 16,192 D. 17,192  (1)  C của metan để thu được hỗn hợp khí Y có dY/H2 = 15. X là: A. 2,6 gam B. 3,6 gam C. 5,2 gam D. 7,8 gam C©u 4: Nguyên tử khối trung bình của đồng là 63,54. Đồng có m 2 C1  C C2 | C1 - C | 63 65 A. C3H8 B. C4H10 C. C5H12 D. C6H14 b. Thể tích HNO3 đã p/ứ là hai đồng vị bền: 29 Cu và 29 Cu . Thành phần % số nguyên tử b. Đối với nồng độ mol/lít: iải:Ta có sơ đồ đường chéo: A. 0,5 lít B. 0,24 lít C. 0,26 lít D. 0,13 lít 65 C C V ` | C2 - C | của 29 Cu là: V 4 M1= 16 |M2 - 30| Câu 3: Hòa tan hỗn hợp gồm Mg và Al vào dung dịch HNO3 vừa đủ thu CM1 CH  1  2 (2) C M = 15.2 =30 được dung dịch X không chứa muối amoni và 0,336 l N2O (đktc) thoát A. 73,0% B. 34,2% C. 32,3% D. 27,0% V2 C1  C CM2 | C1 - C | ra duy nhất. Nếu cho từ từ dung dịch NaOH 1M vào dung dịch X đến VM2 M2 = M2 |16 - 30| C©u 5: Cần V1 lít CO2 và V2 lít CO để điều chế 24 lít hỗn hợp khi khối lượng kết tủa đạt giá trị 2,52 gam thì thể tích dung dịch NaOH H2 và CO có tỉ khối hơi đối với metan bằng 2. Giá trị của V1 (lít) VCH 4 | M 2 - 30 | 2 c. Đối với khối lượng riêng tối thiểu đã dùng là 90 ml( giả sử Mg(OH)2 kết tủa hết trước khi Al(OH)3 là:    | M 2 - 30 |  28  V1 C2  C VM2 (3) 14 1 bắt đầu kết tủa trong dung dịch kiềm). Vậy % khối lượng của Mg trong d1 | d2 - d | A. 2 B. 4 C. 6 D. 8   hỗn hợp đầu là C©u 6: Thêm 150 ml dung dịch KOH 2M vào 120 ml dung dịch V2 C1  C d  M2 = 58  14n + 2 = 58  n = 4  X là: C4H10 A. 42,86% B. 57,14% C. 36,00% D. 69,23% d2 | d1 - d | Dạng 4: Tính thành phần hỗn hợp muối trong phản ứng giữa H3PO4 1M. Khối lượng các muối thu được trong dung dịch là: Câu 4: Hỗn hợp X gồm FeO , Fe3O4 , Fe2O3. Để khử hoàn toàn 3,04 A. 10,44 gam KH2PO4; 8,5 gam K3PO4 đơn bazơ và đa axit Khi sử dụng sơ đồ đường chéo cần chú ý: gam hhX cần vừa đủ 0,1 gam H2. Hoà tan hết 3,04 gam hhX bởi ddH2SO4 B. 10,44 gam K2HPO4; 12,72 gam K3PO4 Câu 5.Thêm 250 ml dung dịch NaOH 2M vào 200 ml dung dịch  Chất rắn coi như dung dịch có C% = 100% đặc,nóng thì thể tích SO2 ( s.phẩm khử duy nhất) thu được ở đktc là: C. 10,24 gam K2HPO4; 13,5 gam KH2PO4 H3PO4 1,5M. Muối tạo thành và khối lượng tương ứng là:  Dung môi coi như dung dịch có C% = 0% A. 112 ml B. 224 ml C. 336 ml D. 448 ml D. 13,5 gam KH2PO4; 14,2 gam K3PO4 A. 14,2 gam Na2HPO4; 32,8 gam Na3PO4 Câu 5: Hòa tan hết hỗn hợp X gồm Fe và Fe3O4 bằng dung dịch HNO3  Khối lượng riêng của H2O là d = 1g/ml. C©u 7: Hòa tan 2,84 gam hỗn hợp 2 muối CaCO3 và MgCO3 B. 28,4 gam Na2HPO4; 16,4 gam Na3PO4 Điểm lí thú của sơ đồ đường chéo là ở chỗ phương pháp thu được 2,24 lit khí NO (đktc) . Nếu hòa tan hết lượng hỗn hợp X ở trên bằng dung dịch HCl dư, thu được 0,672 lít khí ở điều kiện tiêu C. 12,0 gam NaH2PO4; 28,4 gam Na2HPO4 này còn có thể dùng để tính nhanh kết quả của nhiều dạng bài bằng dung dịch H2SO4 đặc nóng thì thể tích khí SO2 có được ( đktc) là: chuẩn. Thành phần % số mol của MgCO3 trong hỗn hợp là D. 24,0 gam NaH2PO4; 14,2 gam Na2HPO4 tập hóa học khác. Sau đây ta lần lượt xét các dạng bài tập này. A. 1,12 lít B. 2,24 lít C. 3,36 lít D. 4,48 lít. A. 33,33% B. 45,55% C. 54,45% D. 66,67% n 0,25.2 5 Dạng 1: Ứng dụng trong bài toán dung dịch Câu 6: Hòa tan hoàn toàn 10 gam một hỗn hợp K, Mg, Al bằng một iải:Có: 1  NaOH    2  Tạo ra hỗn hợp 2 C©u 8: A là khoáng vật cuprit chứa 45% Cu2O. B là khoáng vật n H3PO4 0,2.1,5 3 lượng vừa đủ dung dịch H2SO4 thu được 4,48 lít SO2 duy nhất (đktc) và Câu 1. Hòa tan 200 gam SO3 vào m gam dung dịch H2SO4 49% tenorit chứa 70% CuO. Cần trộn A và B theo tỉ lệ khối lượng T ta được dung dịch H2SO4 78,4%. Giá trị của m là: m gam muối rắn khan. Số mol H2SO4 cần dùng và m là: = mA/mB như thế nào để được quặng C, mà từ 1 tấn quặng C có muối: NaH2PO4, Na2HPO4 , Sơ đồ đường chéo: A. 133,3 B. 146,9 C. 272,2 D. 300,0 A. 0,6 mol và 19,6 gam. B. 0,4 mol và 19,6 gam. thể điều chế được tối đa 0,5 tấn đồng nguyên chất. T bằng: iải: Phương trình phản ứng: SO3 + H2O → H2SO4 Na2HPO4 (n1 = 2) |1 - 5/3| = 2 C. 0,4 mol và 29,2 gam. D. 0,6 mol và 29,2 gam. A. 5/3 B. 5/4 C. 4/5 D. 3/5 3 98  100 n= 5 Câu 7: Khử hết m gam hỗn hợp FeO, Fe2O3, Fe3O4 bằng khí CO, được Câu 9: Hòa tan 200 gam SO3 vào m gam dung dịch H2SO4 49%, 100 gam SO3 →  122,5 gam H2SO4 3 khí X, chất rắn Y.Hấp thụ X vào dung dịch Ca(OH)2 dư được 20 gam NaH2PO4 (n2 = 1) |2 - 5/3| = 1 thu được dung dịch H2SO4 78,4%, Giá trị của m là 80 3 kết tủa. Hòa tan hết Y bằng HNO3 loãng được 3,36 lít NO (đktc). m là: A. 133,3 gam B. 146,9gam C. 272,2 gam D. 299,3 gam Nồng độ dung dịch H2SO4 tương ứng: 122,5% A. 7,4 gam. B. 6 gam. C. 8,4 gam. D. 11,6 gam. n Na2HPO4 2 Câu 10: Khối lượng của CuSO4.5H2O cần thêm vào 300 gam Gọi m1, m2 lần lượt là khối lượng SO3 và ddH2SO4 49% cần   n Na2HPO4  2n NaH2PO4 Câu 8. Hòa tan hoàn toàn hỗn hợp X gồm 0,002 mol FeS2 và 0,003 mol  dung dịch CuSO4 10% để thu được dung dịch CuSO4 25% là m1 | 49  78,4 | 29,4 n NaH2PO4 1 FeS vào lượng H2SO4 đặc nóng dư thu được khí X. Hấp thụ X bằng lấy. Theo (1) ta có:   A. 60 gam B. 125,5 gam C. 115,4 gam D. 40 gam m 2 | 122,5  78,4 | 44,1 lượng vừa đủ Vml dung dịch KMnO4 0,05M. V có giá trị là Câu 11: Trộn 200 gam dung dịch HCl 1M với 300 ml dung dịch Mà n Na 2HPO4  n NaH2PO4  n H3PO4  0,3 (mol) A. 282 ml B. 228ml C. 182 ml D. 188 ml HCl 2M thì thu được dung dịch có nồng độ mol là 44,1  m2   200  300 (gam) Câu 9: Đem nung hh A, gồm 2 kim loại: x mol Fe và 0,15 mol Cu, trong A. 1,6M B. 1,5M C. 1,2M D. 0,15M n Na2HPO4  0,2 (mol) m Na 2HPO4  0,2.142  28,4 (g)    29,4 không khí một thời gian, thu được 63,2 gam hhB, gồm 2 kim loại trên và   Câu 12: Từ 300 ml dung dịch NaOH 2M và nước cất . Muốn n NaH2PO4  0,1(mol) m NaH2PO4  0,1.120  12,0 (g) hh các oxit của chúng. Đem hòa tan hết lượng hhB trên bởi dd H2SO4 Dạng 2: Bài toán hỗn hợp 2 đồng vị, pha chế dung dịch NaOH 0,75M thì thể tích nước cần dùng là   Câu 2. Nguyên tử khối trung bình của brom là 79,319. Brom có đậm đặc, thì thu được 0,3 mol SO2. Trị số của x là: A. 150ml B. 200ml C. 250ml D. 500ml Dạng 5: Bài toán hỗn hợp 2 chất vô cơ của 2 kim loại có 79 81 hai đồng vị bền: 35 Br và 35 Br. (chiếm x% về số ng.tử). x là A. 0,7 mol B. 0,5 mol C. 0,6 mol D. 0,4 mol Câu 13: Trộn 800ml dung dịch H2SO4 aM với 200ml dung dịch cùng tính chất hóa học Câu 10: Hòa tan hết 17,84 gam hhA (Fe, Ag, Cu) bằng 203,4 ml dd A. 84,05 B. 81,02 C. 18,98 D. 15,95 Câu 6.Hòa tan 3,164 gam hỗn hợp 2 muối CaCO3 và BaCO3 H2SO4 1,5 M, thì thu được dung dịch có nồng độ 0,5M. Vậy giá HNO3 20% (có d = 1,115 gam/ml) vừa đủ thấy thoát 4,032 lít khí NO iải: Ta có sơ đồ đường chéo: bằng dung dịch HCl dư, thu được 448 ml khí CO2 (đktc). Thành trị của a là duy nhất (đktc) và còn lại ddX chứa m gam 3 muối khan. m là: 81 A. 0,1 B. 0,15 C. 0,2 D. 0,25 phần % số mol của BaCO3 trong hỗn hợp là: 79,319 - 79 = 0,319 35 Br (M=81) A. 54,28 gam B. 51,32 gam C. 45,64 gam D. 60,27 gam Câu 14: Cần thêm bao nhiêu gam H2O vào 500 gam dung dịch A. 50% B. 55% C. 60% D. 65% Câu 11: Cho m gam Fe p/ứ hoàn toàn với dung dịch chứa 0,42 mol NaOH 12% để có dung dịch NaOH 8%? A=79,319 3,164 0,448 79 H2SO4 đặc nóng, thu được dung dịch 28,56 gam muối. Giá trị m là:  0,02 (mol)  M   158 ,2 iải: n CO 2  A. 250 gam B. 200 gam C. 150 gam D. 100 gam 81 - 79,319 = 1,681 22,4 0,02 35Br (M=79) A. 23,52 gam B. 7,84 gam C. 7,9968 gam D. 8,4 gam Câu 15: Từ 1 tấn quặng hematit A điều chế được 420 kg sắt . Từ Câu 12: Cho 22,72 gam hỗn hợp gồm Fe, FeO, Fe2O3 và Fe3O4 p/ứ hết BaCO3(M1= 197) |100 - 158,2| = 58,2 1 tấn quặng manhetit B có thể điều chế được 504 kg sắt. Vậy % 81 Br 0,319 0,319 81  35  %35 Br  100% M=158,2 với ddHNO3 loãng dư thu được V lít khí NO duy nhất ở (đktc) và ddX. phải trộn 2 quặng trên theo tỉ lệ về khối lượng là bao nhiêu để từ 1,681  0,319 %79 Br 1,681 35 CaCO3(M2 = 100) |197 - 158,2| = 38,8 Cô cạn dung dịch X thu được 77,44 gam muối khan. Giá trị của V là 1 tấn quặng hỗn hợp trên có thể điều chế được 480 kg sắt? 81 A. 2,24. B. 5,6. C. 4,48. D. 2,688.  % 35 Br  15 ,95 % A. 2:5 B. 5:2 C. 1:5 D. 5:1 58,2  %n BaCO3  100%  60% 58,2  38,8 TrÇn Ph-¬ng Duy-S-u tÇm – chØnh söa B¶ng tæng kÕt kiªn thøc c¬ b¶n ho¸ häc THPT – LuyÖn thi ®¹i häc cao ®¼ng phÇn : mét sè ph-¬ng ph¸p tÝnh to¸n ho¸ häc ®iÓn h×nh Bµi gi¶i:  FeO  III, Bµi tËp ®iÓn h×nh. D,ph-¬ng ph¸p b¶o toµn nguyªn tè §Æt a, b, c lµ sè mol cña FeO, Fe2O3, Fe3O4   Bµi 1: Cho m1 gam hh X gåm 3 kim lo¹i A(ho¸ tri2), B I, Néi dung ®Þnh luËt Fe2 O3  FeCl2  Fe(OH) 2  Fe(OH)3  Fe 2O3  ( ho¸ trÞ 3), C(ho¸ trÞ n) ®Òu ë d¹ng bét t¸c dông hoµn toµn víi oxi  N 5  1e  N 4 (NO2 ) 2 3  Fe  1e  Fe Dùa vµo ®Þnh luËt b¶o toµn nguyªn tè (BTNT) "Trong c¸c p/ø   Fe O  thu ®-îc hh Y gåm c¸c oxit cã khèi l-îng m2 gam. ThÓ tÝch   4, 48 ho¸ häc th«ng th-êng th× c¸c nguyªn tè lu«n ®-îc b¶o toµn" FeCl3 Fe(OH)3 0, 2   0, 2mol  3 4  V(lÝl) dd HCl a M võa ®ñ ®Ó ph¶n øng hÕt víi dd Y lµ: Gi¸ trÞ a  c  (a  c)mol  22, 4  NghÜa lµ: "Tæng sè mol nguyªn tö cña mét nguyªn tè M bÊt kú V(lÝt) lµ: ( biÕt m2 > m1). 0,1  a + c = 0,2 mol: muèi Fe(NO3)3 cã sè mol lµ: nµo ®ã th× tr-íc vµ sau ph¶n øng lu«n b»ng nhau".  n Fe O   0,05mol  mFe2O3  0,05.160  8gam A. (m2 - m1) : 32 a B. (m2 - m1) : a 2 3 §Þnh luËt BTNT th-êng sö dông cho viÖc tÝnh to¸n mét kim n Fe(NO3 )3  n FeO  2n Fe2O3  3Fe3O4  a  2b  3c  (a  c)  2(b  c) 2 C. (m2 - m1) : 16 a D. (m2 - m1) : 8 a. lo¹i, mét phi kim, mét chÊt,…trong nhiÒu chÊt, cÇn ph¶i viÕt Chó ý: Bµi 2: Hoà tan hoà n toà n hỗn hợp x gam FeS2 và 4 gam Cu2S ph-¬ng tr×nh ph¶n øng nhiÒu …th× ph¶i nghÜ ®Õn ®Þnh luËt b¶o và o HNO3 vừa đủ thu được dd Y (Y chỉ chứa muối sunfat) và Theo ®Þnh luËt b¶o toµn nguyªn tè Fe: NÕu n Fe O  0,1mol  mFe O  16gam  A sai toµn nguyªn tè. 2 3 2 3 hỗn hợp khÝ NO2 vµ NO víi tØ lÖ 1:3. Gi¸ trÞ x lµ. 145,2 II, Bµi tËp vÝ dô A. 0.4 gam B. 6 gam C. 8.0 gam D. KQ kh¸c NÕu n Fe O  0, 2mol  mFe O  32gam  C sai  0,6mol C©u 1: (TrÝch ®Ò tuyÓn sinh §H- C§ Khèi A 2008). Cho hçn n Fe(NO3 )3  2 3 2 3 Bµi 3: Hoà tan hoà n toà n hỗn hợp gồm y mol FeS2 và x gam 242 hîp 2,7 gam nh«m vµ 5,6 gam s¾t vµo 550 ml dd AgNO3 1M. Cu2S và o HNO3 vừa đủ thu được dung dịch X (X chỉ chứa 2 7,68  32.0,13 0,6  0, 2 Sau khi ph¶n øng xÉy ra hoµn toµn th× ®-îc m gam chÊt r¾n( biÕt NÕu mO =0,13.32=4,16 n Fe   0,06 …lÏ muối sunfat) và khÝ Y duy nhất. BiÓu thøc liªn hÖ gi÷a ®ai l-îng (a + c) + 2 (b + c) = 0,6  b  c   0, 2mol Fe3+/Fe2+ ®øng tr-íc Ag+/Ag). Gi¸ trÞ m gam lµ: 56 x vµ y lµ: ( BiÕt khÝ Y kh«ng mµu, kh«ng mïi, kh«ng vÞ, kh«ng 2 A. 59,4 gam B. 64,8 gam C. 32,4 gam D. 54,0 gam C©u 7: Cho 4,16 gam Cu t¸c dụng với 120 ml HNO3 a M thu ch¸y d-íi 10000 C). Bµi gi¶i: m  mFeO  mFe3O4  mFeO  72a  160b  232c được 2,464 lÝt khÝ hỗn hợp 2 khÝ NO và NO2. Gi¸ trÞ nồng độ A.x:y=1:2 B. x:y = 2:1 C. x:y =2:3 D. KQ kh¸c. Ph¶n øng x¶y ra hoµn toµn, nªn: AgNO3  Ag + NO3mol a M là : (BiÕt c¸c khÝ ®o ë ®ktc). Bµi 4: Hoµ tan hoà n toà n m gam hỗn hợp X gồm FeO, Fe3O4, = 72(a + c) + 160 (b + c) = 72.0,2 + 160 . 0,2 = 46,4g  B ®óng ¸p dông §LBT nguyªn tè b¹c: 0,55 0,55mol A.1.46 M B. 1.8765 M C. 2 M D. 3 M. Fe2O3, trong axit sunfuric ®Æc nãng thu ®-îc 0.224 lÝt khÝ kh«ng C©u 5: . Hoà tan hoà n toà n hỗn hợp gồm 6 gam FeS2 và x + Bµi gi¶i: nAg = nAg = nAgNO3 = 0,55 molmAg = 0,55.108 = 59,4 gam mµu, mïi xèc. MÆt kh¸c cho 1.12 lÝt khÝ H2 th× khö hªt m gam hh Chó ý: NÕu ph¶n øng kh«ng hoµn toµn hoÆc AgNO3 ph¶n øng gam Cu2S và o HNO3 vừa đủ thu được dung dịch Y (Y chỉ chứa ¸p dông ®Þnh luËt b¶o toµn nguyªn tè ®èi víi nit¬ ta cã: X trªn. C¸c khÝ ®o đktc. Gi¸ trị m là : muối sunfat) và khÝ duy nhất NO2. Gi¸ trÞ x lµ. ®ang cßn d- th× kh«ng ¸p dông ®-îc §LBT nguyªn tè; NÕu A.2.34 gam B. 3.34 gam C. 3.04 gam D. KQ kh¸c. n N(HNO3 )  n N( NO )  n N( NO2  NO) A.8 gam B. 2 gam C.Kh«ng x¸c D. 4 gam nAg = 3nAl + 2nFe = 0,5mol mAg = 0,5.108=54,0 gam D sai Bµi 5: ĐÓ khử hoà n toà n 3,04 gam hỗn hợp X gồm FeO, Fe3O4, 3 ®Þnh ®-îc C©u 2: (TrÝch ®Ò tuyÓn sinh §H- C§ Khèi B 2008). Nung mét Fe2O3, cần 1.4 gam CO. MÆt kh¸c hoà tan hoà n toà n 3,04 gam 4,16 2, 464 Bµi gi¶i: n N(NO )  2n Cu  2.  0,13mol, n N(NO2  NO)   0,11mol X trong dd H SO đặc thu được V lÝt khÝ kh«ng mµu, mïi xèc hçn hîp r¾n gåm a mol FeCO3 vµ b mol FeS2 trong b×nh kÝn chøa 2 4 3 64 22, 4 Do Y chØ chøa muèi sunph¸t nªn ta cã s¬ ®å: kh«ng khÝ d-, sau khi c¸c ph¶n øng xÉy ra hoµn toµn, ®-a b×nh (đktc). Gi¸ trị V (lÝt) là : (1)  vÒ nhiÖt ®é ban ®Çu th× ®-îc chÊt r¾n duy nhÊt lµ Fe2O3 vµ hçn Cu 2S  2CuSO 4 A.3.36 lÝt B. 0.224 lÝt C. 0.448 lÝt D. KQ kh¸c. x n N(HNO3 )  n N(NO )  n (NO2  NO)  0,13  0,11  0,24mol Bµi 6: Cho m gam hỗn hợp X gồm FeO, Fe3O4, Fe2O3 th× cÇn hîp khÝ. BiÕt ¸p suÊt tr-íc vµ sau ph¶n øng ®Òu b»ng nhau. Mèi n  mol x 2x 3 liªn hÖ gi÷a vµ b lµ: ( biÕt sau c¸c ph¶n øng l-u huúnh cã sè «xi 100 ml dd HCl 0.3 M võ ®ñ ta thu ®-îc dd Y gåm 2 muèi. Cho  Cu 2S 160 160 160 hãa +4, thÓ tÝch c¸c chÊt r¾n kh«ng ®¸ng kÓ)  dd KOH d- vµo dd Y thu ®-îc kÕt tña Z. §em nung Z trong 6 A. a=0,05b B. a=b C. a=4b D. a=2b 2FeS2  Fe2 (SO 4 )3 (2)  n 0, 24 khång khÝ ®Õn khèi l-îng kh«ng ®æi th× thu ®-îc 1.6 gam chÊt   0,05mol  2M  Nång ®é HNO3: a  CM(HNO )  Bµi gi¶i: r¾n G. Gi¸ trÞ m lµ.  FeS2 120 3 0,12 0,05mol 0,025mol A. 0.64 gam B. 0.56 gam. C. 3.04 gam D. KQ kh¸c.  2 FeCO3  Fe2O3 (1) n Fe O (1)  a Bµi 7: (§Ò §H- C§ Khèi A 2008). Cho 2.13 gam hh X gåm 3  ¸p dông §LBT ¸p dông ®Þnh luËt b¶o toµn nguyªn tè ®èi víi l-u huúnh ta cã: Chó ý: (cho c¸c ph-¬ng ¸n sai) 2   2 FeS  Fe2O3 (2)   kim lo¹i Mg, Cu, Al ë d¹ng bét t¸c dông hoµn toµn víi oxi thu b n NÕu n x 2.x   n Cu  0,065mol ®-îc hh Y gåm c¸c oxit cã khèi l-îng 3.33 gam. ThÓ tÝch dd N( NO3 )  Fe O ( 2)  2   0,05.2   3.0.025 x = 0,025 .160 = 4 gam HCl 2 M võa ®ñ ®Ó ph¶n øng hÕt víi dd Y lµ: 160 160 0,175 a b B. 57 ml C. 75 ml D. 50 ml.  n N(HNO3 )  0,065  0,11  0,175mol  a   1, 46 A. 90 ml nguyªn tè s¾t   a = b  B ®óng Chó ý: 0,12 Bµi 8: . Hoà tan hoà n toà n hỗn hợp gåm 0.2 mol Fe vµ x mol 2 2 x 2x 2 3 Fe2O3 và o HCl dư th× thu được dung dịch X vµ khÝ Y. Cho X t¸c Chó ý: + NÕu theoBT e: Fe  Fe  1e  1 0,065 -NÕu(2) FeS2  Fe2 (SO4 )3  160  0,05.2  160  3.0,05  n N(NO )  n Cu   0,0325mol  a  1,1875  Bsai dụng với NaOH rồi lọc kết tủa nung trong kh«ng khÝ đến khối (a  b) (a  b)  3  lượng kh«ng đổi th× thu được 32 gam chất rắn. Gi¸ trị x là : 2 2 S1  S4  5e 0,05 0,05  A. 0.35 mol B. 0.15 mol C. 0.10 mol D. 0.02 mol.  b 5b   kh«ng x¸c ®Þnh ®-îc  C sai NÕu cho biÕt hçn hîp trªn (NO vµ NO2) cã tØ khèi so víi mét Bµi 9: Cho 8.32 gam Cu t¸c dụng với V ml HNO3 1 M thu được - Ta cã thÓ thay c¸c gi¸ trÞ x gam vµ 6g FeS2 b»ng mét gi¸ trÞ bÊt chÊt nµo ®ã th× ta cã thÓ ¸p dông gi¶i bµi nµy b»ng ph-¬ng ph¸p 4.928 lÝt khÝ hỗn hợp 2 khÝ NO và NO . Gi¸ trÞ V ml là : (BiÕt a +b =5b a=4b  C sai (do ch-a biÕt n(O2)) 2 ) C©u 3: Sôc khÝ clo vµo dd NaBr vµ NaI ®Õn ph¶n øng hoµn toµn kú kh¸c (cã thÓ sè mol , g,… b¶o toµn e. c¸c khÝ ®o ë ®ktc). ta thu ®-îc 1,17 gam NaCl. X¸c ®Þnh sè mol hçn hîp NaBr vµ - KhÝ tho¸t ra kh«ng nhÊt thiÕt lµ NO2, cã thÓ NO, N2O, N2… vµ C©u 8: Hoà tan 11.2 gam hỗn hợp X gåm Al và Fe trong HCl A.120 ml B. 240 ml C.360 ml D. 480 ml cã thÓ hçn hîp khÝ cña Nit¬ mµ kh«ng lµm ¶nh h-ëng ®Õn kÕt dư th× thu được hçn hîp dung dịch muèi Y vµ khÝ Y . Cho Bµi 10: Đốt ch¸y hoà n toà n 45.76 gam FeS và 58.2 ZnS trong NaI cã trong dd ban ®Çu. 1 2 qu¶ cña bµi to¸n. A. 0.01 mol. B. 0.02 mol C. 0.04 mol D. 0.03 mol. dung dịch Y1 t¸c dụng với NaOH dư, lọc kết tủa rồi nung trong kh«ng khÝ ta thu ®-îc khÝ Y kh«ng mµu mïi xèc duy nhÊt vµ chÊt C©u 6: Cho 7.68 gam hỗn hợp X gồm FeO, Fe3O4, Fe2O3 vµo kh«ng khÝ đến khối lượng kh«ng đổi th× thu được 8 gam chất r¾n X. Cho khÝ Y t¸c dông võa ®ñ víi V lÝt dd n-íc br«m ( ®o ë Bµi gi¶i: 260 ml dd HCl 1M võ ®ñ ta thu ®-îc dung dịch Y. Cho dd rắn Z. Thµnh phÇn % Fe trong hỗn hợp đầu là : Ptpø: Cl2 + 2NaBr  2NaCl + Br2 ;Cl2 + 2NaI  2NaCl + I2 ®ktc). Gi¸ trÞ V lµ: NaOH d- vµo dung dịch Y thu ®-îc kÕt tña Z. §em nung Z 1,17 A. 12,228 lÝt B. 22,244 lÝt C. 18,654 lÝt D. 25,088lÝt A. 58,03 % B. 26.75 % C. 75.25 % D. 50.00 %. Theo BTNT cã: nNaBr + nNaI = nNaCl = =0,02molB ®óng trong khång khÝ ®Õn khèi l-îng kh«ng ®æi th× thu ®-îc m gam Bµi 11: §Ó m gam bét s¾t ngoµi kh«ng khÝ mét thêi gian thu Bµi gi¶i: 58,5 chÊt r¾n G. Gi¸ trÞ m lµ. ®− îc11,8 gam hh c¸c chÊt r¾n FeO, Fe3O4, Fe2 O3, Fe. Hßa tan S¶n phÈm cña qu¸ tr×nh nung lµ: B. 8 gam. C. 32 gam D.KQ kh¸c. A. 18 gam 1,17 hoµn toµn hh ®ã b»ng dd HNO3 lo·ng thu ®− îc 2,24 lÝt khÝ NO Chó ý: NÕu nNaBr + nNaI = 2nNaCl = 2. =0,04mol  C sai  HCl  NaOH Fe  FeCl2 Fe(OH)2  Fe(OH)  Fe O Bµi gi¶i: 58 ,5 3 2 3 duy nhÊt (®ktc). Gi¸ trÞ cña m lµ: Al AlCl3 Al(OH)3tan Khi cho hh gåm FeO, Fe2O3, Fe3O4 p/ø víi HCl th× b¶n chÊt A. 9,94 gam B. 9,968 gam C. 11,2 gam D. 8,708 gam 1 1,17 1 2H+ + O2-  H2O Bµi 12: Hßa tan hoµn toµn 43,2 gam kim lo¹i Cu vµo dd HNO3 NÕu nNaBr + nNaI = nNaCl = . =0,01mol  A sai 8 0,26 0,13 0,13 2 58,5 2 n Fe2O3   0,05mol . ¸p dông ®Þnh luËt b¶o toµn lo·ng, tÊt c¶ khÝ NO thu ®− îc ®em oxi hãa thµnh NO2 råi sôc  mO = 0,13 . 16 = 2,08 gam ,mFe (trong oxÝt) = 7,68 - 16. 0,13 = 5,6 vµo n− íc cã dßng oxi ®Ó chuyÓn hÕt thµnh HNO3. ThÓ tÝch khÝ 160 C©u 4: Hoµ tan hÕt m gam hçn hîp gåm FeO, Fe2O3 và Fe3O4 oxi ë ®ktc ®· tham gia vµo qu¸ tr×nh trªn lµ; 5,6 b»ng HNO3 ®Æc, nãng thu ®-îc 4.48 lÝt khÝ NO2 (đktc). C« c¹n gam  n Fe   0,1mol S¶n phÈm cuèi cïng cña qu¸ nguyªn tè Fe ta cã: n Fe  2n Fe2O3  0,05.2  0,1mol  mFe A. 5,04 lÝt B. 7,56 lÝt C. 6,72 lÝt D. 8,96 lÝt dd sau p/ø ®-îc 145.2 gam muèi khan. Gi¸ trÞ m lµ: 56 = 0,1.56 = 5,6gam,  %Fe =50,00%  D ®óng A. 23.2 gam. B. 46.4 gam. C. 64.2 gam D. 26.4 gam. tr×nh trªn lµ: Fe2O3 2 3 2 3 B¶ng tæng kÕt kiªn thøc c¬ b¶n ho¸ häc THPT – LuyÖn thi ®¹i häc cao ®¼ng phÇn : mét sè ph-¬ng ph¸p tÝnh to¸n ho¸ häc ®iÓn h×nh E, c«ngthøc tÝnh nhanh hay dïng GÆp bµi to¸n: ” Nung m gam Fe trong kh«ng khÝ, sau mét thêi gian ta thu ®-îc a gam hçn hîp chÊt r¾n X gåm Fe, Fe2O3, Fe3O4, FeO. Hoµ tan hÕt a gam hçn hîp chÊt r¾n X vµo dung dÞch HNO3 d- thu ®-îc V lÝt khÝ NO2 (®ktc) lµ s¶n phÈm khö duy nhÊt vµ dung dÞch muèi sau khi lµm khan ®-îc b gam . NÕu bµi to¸n cÇn tÝnh mét trong c¸c gi¸ trÞ m, a, b, V” th× ta ¸p dông nhanh c¸c c«ng thøc ®-íi ®©y. a. Tr-êng hîp 1: tÝnh khèi l-îng s¾t ban ®Çu tr-íc khi bÞ «xi hãa thµnh m gam hçn hîp X gåm: Fe, FeO, Fe2O3 và Fe3O4 . mFe  7.a  56.n e (**) 10 , trong ®ã ne  V mol . 22, 4 V mol . 22, 4 V mol . + NÕu s¶n phÈm khö lµ N2O th× n e  8. 22, 4 V mol + NÕu s¶n phÈm khö lµ N2 th× n e  10. 22, 4 + NÕu s¶n phÈm khö lµ NO th× n e  3. b. Tr-êng hîp 2: tÝnh khèi l-îng a gam hçn hîp X gåm: Fe, FeO, Fe2O3 và Fe3O4 . 10.m Fe  56.n e a hh  (2) trong ®ã ne còng t-¬ng tù nh7 trªn. c. Tr-êng hîp 3: tÝnh khèi l-îng b gam muèi t¹o thµnh khi cho a gam hçn hîp X gåm: Fe, FeO, Fe2O3 và Fe3O4 vµo dung dÞch HNO3 nãng d-. n Fe(NO3 )3 m  n Fe  Fe  ymol, b  mFe(NO3 )3  242.y gam(3) 56 d. Tr-êng hîp 4: tÝnh khèi l-îng muèi t¹o thµnh khi cho m gam hçn hîp X gåm: Fe, FeO, Fe2O3 và Fe3O4 vµo dung dÞch H2SO4 ®Æc, nãng d-. m 1 n Fe2 (SO4 )3  .n Fe  Fe  x mol ,mFe2 (SO4 )3  400.x gam(4) 2 112 GÆp bµi to¸n: ”Cho m gam hçn hîp nhiÒu kim lo¹i ho¹t ®éng tan hoµn toµn trong dung dÞch H2SO4 lo·ng d- thu ®-îc V lÝt H2 khÝ ( duy nhÊt ®ktc). NÕu bµi to¸n cÇn tÝnh a gam khèi l-îng muèi sunfat thu ®-îc” th× ta ¸p dông nhanh c«ng thøc: a  mmuèi  mKL  m 2  mKL  96.n H (***) . SO4 2 GÆp bµi to¸n: ”Cho m gam hçn hîp nhiÒu kim lo¹i ho¹t ®éng tan hoµn toµn trong dung dÞch HCl lo·ng d- thu ®-îc V lÝt H2 khÝ ( duy nhÊt ®ktc). NÕu bµi to¸n cÇn tÝnh b gam khèi l­îng muèi clorua thu ®­îc” th× ta ¸p dông nhanh c«ng thøc: b  mmuèi  mKL  m   mKL  71.n H (****) . Cl 2 5. GÆp bµi to¸n: ”Nhóng mét thanh kim lo¹i A hãa trÞ a ( kh«ng tan trong n-íc) nÆng m1 gam vµo V lÝt dung dÞch B (NO3)b xM. Sau mét thêi gan lÊy thanh A ra vµ c©n nÆng m2 gam. NÕu bµi to¸n cÇn tÝnh khèi l-îng m gam kim lo¹i B tho¸t ra” th× ta ¸p dông nhanh c«ng thøc: mB  a.M B . m2  m1 (*****) a.M B  b.M A II, Bµi tËp vÝ dô Bµi to¸n 1: Cho 1,9 gam hçn hîp muèi cacbonat vµ hi®rocacbonat cña kim lo¹i kiÒm M t¸c dông hÕt víi dung dÞch HCl (d-), sinh ra 0,448 lÝt khÝ ë (®ktc). Kim lo¹i M lµ: A: Li B: Na C: K D: Rb Bµi gi¶i: ¸p dông nhanh c«ng thøc: M  1,9  95  M  61  95  2M  60 hh 0,02  17,5 < M < 34  M lµ Na (23)  ®¸p ¸n B ®óng Bµi to¸n 2: Cho mét l-îng bét Zn vµo dung dÞch X gåm FeCl 2 vµ CuCl2, khèi l-îng chÊt r¾n sau khi c¸c ph¶n øng xÉy ra hoµn toµn nhá h¬n khèi l-îng bét Zn ban ®Çu lµ 0,5 gam. C« c¹n phÇn dung dÞch sau ph¶n øng thu ®-îc 13,6 gam muèi khan. Tæng khèi l-îng c¸c muèi trong X lµ: A. 13,1 gam B. 17,0 gam C. 19,5 gam D. 14,1 gam Bµi gi¶i: ¸p dông nhanh c«ng thøc: mX = 13,6 - 0,5 = 13,1 g  A ®óng Bµi to¸n 3: Nung m gam bét s¾t trong oxi thu ®ù¬c 3 gam hçn hîp chÊt r¾n X. Hoµ tan hÕt hçn hîp X trong dung dÞch HNO3 d- tho¸t ra 0.56 lÝt NO (®ktc) lµ s¶n phÈm khö duy nhÊt. Gi¸ trÞ m lµ: B. 1.96 gam. C. 3.36 gam. D. 2.10 gam. A. 2.52 gam Bµi gi¶i: ¸p dông nhanh c«ng thøc: 7.mhh  56.n e 7.3  56.0,025.3 A ®óng mFe    2,52gam 10 10 Bµi to¸n 4: Cho 11.36 gam hçn hîp gåm Fe, FeO, Fe2O3 và Fe3O4 ph¶n øng hÕt víi dung dÞch HNO3 lo·ng d- thu ®-îc 1.344 lÝt khÝ NO (s¶n phÈm khö duy nhÊt ë đktc) vµ dung dịch X. C« c¹n dung dÞch X sau ph¶n øng ®-îc m gam muèi khan. Gi¸ trÞ m lµ: A.34.36gam. B.35.50 gam. C. 49.09 gam D.38.72 gam. Bµi gi¶i. ¸p dông nhanh c«ng thøc: D ®óng 7.m  56.n m Fe  hh 10 n Fe( NO3 )3  n Fe  e  7.11,36  56.0, 06.3  8,96gam 10 8,96  0,16mol, m Fe( NO3 )3  0,16.242  38, 72gam 56 Bµi to¸n 5: Nung 8.4 gam Fe trong kh«ng khÝ, sau ph¶n øng thu ®-îc m gam X gåm Fe, FeO, Fe2O3 và Fe3O4 . Hoµ tan m gam hçn hîp X b»ng HNO3 d-, thu ®-îc 2.24 lÝt khÝ NO2 (®ktc) lµ s¶n phÈm khö duy nhÊt. Gi¸ trÞ m lµ: A. 11.2 gam. B. 25.2 gam. C. 43.87 gam D. 6.8 gam. Bµi gi¶i. ¸p dông nhanh c«ng thøc:Ta cã 10.mFe  56.n e 10.8, 4  56.0,1. mhh    11, 2gam A ®óng 7 7 Bµi to¸n 6: Hoµ tan hÕt m gam hçn hîp X gåm Fe, Fe2O3, Fe3O4 , FeO trong dung dÞch HNO3 ®Æc nãng thu ®-îc 4,48 lÝt khÝ mµu n©u duy nhÊt (®ktc). C« c¹n dung dÞch sau ph¶n øng thu ®-îc 145,2gam muèi khan, gi¸ trÞ m lµ: A: 78,4g B: 139,2g C: 46,4g D: 46,256g Bµi gi¶i: ¸p dông nhanh c«ng thøc: 145, 2  mFe = 0,6.56=33,6 gam n Fe  n Fe( NO3 )3   0,6mol 242 10.mFe  56.n e 10.33,6  56.0, 2 mhh    46, 4gam C ®óng 7 7 Bµi to¸n 7: Hoµ tan hoµn toµn 49.6 gam hçn hîp X gåm Fe, FeO, Fe2O3 và Fe3O4 b»ng H2SO4 ®Æc, nãng thu ®-îc dung dÞch Y vµ 8.96 lÝt khÝ SO2(®ktc). Thµnh phÇn phÇn tr¨m vÒ khèi l-îng cña oxi trong hçn hîp X vµ khèi l-îng muèi trong dung dÞch Y lÇn l-ît lµ: A. 20.97% vµ 140 gam. C. 20.97% vµ 180 gam B. 37.50% vµ 140 gam. D.37.50% vµ 120 gam. Bµi gi¶i: mFe  7.mhh  56.n e 7.49,6  56.0, 4.2   39, 2gam 10 10 %O  49, 6  39, 2 .100  20,97% 49, 6 1 39,2 n Fe2 (SO4 )3  n Fe   0,35mol,mFe2 (SO4 )3  0,35.400  140gam 2 56.2 Bµi to¸n 8: §Ó khö hoà n toà n 3,04 gam hçn hîp X gåm FeO, Fe3O4, Fe2O3, cÇn 0,05 mol H2. MÆt kh¸c hoà tan hoà n toà n 3,04 gam hçn hîp X trong dung dÞch H2SO4 ®Æc nãng th× thu ®-îc thÓ tÝch V ml SO2 (®ktc). Gi¸ trÞ V(ml) là : A.112 ml B. 224 ml C. 336 ml D. 448 ml. Bµi gi¶i: ¸p dông nhanh c«ng thøc: nO  nH  0,05mol,mO  0,05.16  0,8gam mFe = m«xit–mO=2,24 10.22,4  7.3,04  0,01mol,Vso2  0,01.22,4  0,224lit  224ml 56.2 Bµi to¸n 9: Cho 2,8 gam CaO t¸c dông víi mét l-îng n-íc dthu ®-îc dung dÞch X. Sôc 1,68 lÝt khÝ CO2 (®ktc) vµo dung dÞch X thu ®-îc l-îng kÕt tña sau ®ã ®un nãng dung dÞch th× thu ®-îc l-îng kÕt tña n÷a. Tæng khèi l-îng kÕt tña thu ®-îc lµ : B. 5,0 gam. C. 7,5 gam. D. 10 gam. A. 2,5 gam Bµi gi¶i. ¸p dông nhanh c«ng thøc: ne  n CO2  a  2b  y  n CO2  a 2 0,075  0,025   0,025mol 2 Nh- vËy tæng sè mol kÕt tña n CaCO3  a  b  0,025  0,025  0,05mol,  m CaCO  0,05.100  5,0 gam 3 Bµi to¸n 10: Sôc V lÝt CO2 (®ktc) vµo dung dÞch Ca(OH)2 thu d-îc 3 gam kÕt tña, läc t¸ch kÕt tña dung dÞch cßn l¹i mang ®un nãng thu ®-îc 2 gam kÕt tña n÷a. Gi¸ trÞ V lÝt lµ: A: 0,448 lÝt B: 0,896 lÝt C: 0,672 lÝt D: 1,568 lÝt Bµi gi¶i. ¸p dông nhanh c«ng thøc: n  a  2b  0,03  2.0,02  0,07 mol V=0,07.22,4=1,568 CO2 Bµi to¸n 11: Cho tan hoµn toµn 58 gam hçn hîp A gåm Fe, Cu, Ag trong dung dÞch HNO3 2M lo·ng nãng thu ®-îc dung dich B vµ 0.15 mol khÝ NO vµ 0.05 mol NO2 . C« c¹n dung dich B khèi l-îng muèi khan thu ®-îc lµ: A. 120.4 gam B. 89.8 gam C. 116.9 gam D. KQ kh¸c. Bµi gi¶i: ¸p dông nhanh c«ng thøc: mmuèi khan = mFe, Cu, Ag + m NO 3 mmuèi khan = 58 + ( 3.0,15  8.0,05 ).62 = 116,9g  C ®óng Bµi to¸n 12: Hoà tan hoà n toà n hỗn hợp gåm 11.2 gam Fe vµ 16 gam Fe2O3 và o HNO3 lo¶ng dư th× thu được dung dịch A. Cho A t¸c dụng với NaOH rồi lọc kết tủa nung trong kh«ng khÝ đến khối lượng kh«ng đổi th× thu được m gam chất rắn. Gi¸ trị m là : A. 16 gam B. 32 gam C.64g D. KQ khac Bµi gi¶i: ¸p dông nhanh c«ng thøc: 1 0,2 + 0,1 .2 n Fe2O3  n Fe   0,2mol  mFe2O3  0,2.160  32gam 2 2 Bµi to¸n 13: Cho 24,4g hçn hîp Na2CO3, K2CO3 t¸c dông võa ®ñ víi dung dÞch BaCl2. Sau ph¶n øng thu ®-îc 39,4g kÕt tña. Läc t¸ch kÕt tña, c« c¹n dung dÞch thu ®-îc m gam clorua, gi¸ trÞ m gam lµ: A: 28,6 gam B: 68,2 gam C: 26,6 gam D: 66,2 gam Bµi gi¶i: ¸p dông nhanh c«ng thøc: m = 24,4 + 0,2 . 208 - 39,4 = 26,6gam Bµi to¸n 14: Hoµ tan 10.14 gam hîp kim Cu, Mg, Al b»ng mét l-îng võa ®ñ dung dÞch HCl thu ®-îc 7.84 lÝt khÝ X (®ktc) vµ 1.54 gam chÊt r¾n Y vµ dung dÞch Z. C« c¹n dung dÞch Z thu ®-îc m gam muèi. Gi¸ trÞ m gam lµ: TrÇn Ph-¬ng Duy-S-u tÇm – chØnh söa Bµi to¸n 15: Hoµ tan hoµn toµn 10 gam hçn hîp Mg, Fe trong dung dÞch HCl d- thÊy t¹o ra 2.24 lit khÝ H2 (®ktc) c« c¹n dung dÞch sau ph¶n øng thu ®-îc m gam muèi khan: Gi¸ trÞ m gam lµ: A. 13.55 gam B. 15.7 gam C 17.1 gam D.11.775 gam Bµi gi¶i: ¸p dông nhanh c«ng thøc:mmuèi = 10 + 0,1 .71 = 17,1 (g)  C ®óng Bµi to¸n 16: Trén 5.4 gam Al víi 6 gam FeO3 råi nung nãng ®Ó thùc hiÖn ph¶n øng nhiÖt nh«m (trong ®iÒu kiÖn kh«ng cã kh«ng khÝ), biÕt hiÖu suÊt ph¶n øng lµ 80%. Sau ph¶n øng thu ®-îc m gam hçn hîp chÊt r¾n. Gi¸ trÞ m gam lµ: A. 11.4 gam B. 9.12 gam C. 14.25 gam D. 8,12 gam Bµi gi¶i: Do trong b×nh kÝn kh«ng cã kh«ng khÝ nªn: mh2sau  mh2tr­íc  5,4  6  11,4g  A ®óng Bµi to¸n 17: Cho 0.52 gam hçn hîp 2 kim lo¹i Mg, Al tan hoµn toµn trong dung dÞch H2SO4 lo·ng d- thu ®-îc 0.336 lÝt khÝ ®ktc. Khèi l-îng muèi sunfat thu ®-îc lµ: A. 1.24 gam B. 6.28 gam C. 1.96 gam D. 3.4 gam Bµi gi¶i: ¸p dông nhanh c«ng thøc: mmuèi  mKL  mSO2  0,52  0,015.96  1,96g 4 Bµi to¸n 18: Cho 2.81 gam hçn hîp A gåm 3 oxit kim lo¹i MgO, ZnO, Fe2O3 hoµ tan võa ®ñ trong 300 ml dung dÞch H2SO4 0.1 M . C« c¹n dung dÞch sau ph¶n øng, khèi l-îng gam c¸c muèi sunfat khan thu ®-îc lµ: A. 5.21 gam B. 4.25 gam C. 5.14 gam D. 4.55 gam Bµi gi¶i: ¸p dông nhanh c«ng thøc: mmuèi  moxit  mH2SO4  mH2O  2,81  0,03.98  0,03.18  5,21gam Bµi to¸n 19: Hoµ tan hoµn toµn 30,25 gam hçn hîp Zn vµ Fe vµo dung dÞch HCl d- thÊy cã 11.2 lÝt khÝ tho¸t ra ®ktc vµ dung dÞch X , c« c¹n dung dÞch X th× ®-îc m gam muèi khan. Gi¸ trÞ m gam lµ: A.37.75 gam B. 55.5 gam C. 46,68 gam D. 67,75 gam. Bµi gi¶i: ¸p dông nhanh c«ng thøc: m  mKl  mCl  30, 25  0,5.71  65,75 gam Bµi to¸n 20: Hoµ tan hoµn toµn m1 gam hçn hîp 3 kim lo¹i A, B( ®Òu ho¸ trÞ II), C (ho¸ trÞ III) vµo dung dÞch HCl d- thÊy cã V lÝt khÝ tho¸t ra ®ktc vµ dung dÞch X , c« c¹n dung dÞch X th× ®-îc m 2 gam muèi khan. BiÓu thøc liªn hÖ gi÷a m1, m2, V lµ: A. m2 = m1 + 71V C. m2 = m1 + 35.5V B. 112 m2 = 112 m1 +355V D. 112 m2 = 112m1 + 71V Bµi gi¶i: nCl   nHCl  2nH 2  2. V V  22 ,4 11,2 ¸p dôngBTKL: m  m  m  m  V .35,5  m  355V 2 KL 1 1 Cl 11, 2 112 Bµi to¸n 21: Thæi mét luång khÝ CO d- qua èng sø ®ùng m gam hçn hîp gåm CuO, Fe3O4, nung nãng thu ®-îc 2.32 gam hçn hîp kim lo¹i. KhÝ tho¸t ra sôc vµo n-íc v«i trong d- thÊy cã 5 gam kÕt tña tr¾ng. Gi¸ trÞ m gam lµ: A. 2.39 gam B. 3.12 gam C. 3.92 gam D. 3.93 gam. Bµi gi¶i: ¸p dông nhanh c«ng thøc: moxit = mKL + mO (trong oxÝt) = 2,32 + 0,05 . 16 = 3,12 g  B ®óng Bµi to¸n 22: Hßa tan 14 gam hçn hîp 2 muèi ACO3 vµ B2(CO3)3 b»ng dung dÞch HCl d- thu ®-îc dung dÞch X vµ 0,672 lÝt khÝ ®ktc. C« c¹n dung dÞch X th× thu ®-îc m gam muèi khan. Gi¸ trÞ m gam muèi khan lµ: A. 14,33 gam B. 25,00 gam C. 15,32 gam D. 15,80 gam Bµi gi¶i: ¸p dông nhanh c«ng thøc: mmuèi clorua = 14 + 0,03.11 = 14,33(g) A.21.025gam B. 33.45 gam C.14.8125g D. 18.6 gam TrÇn Ph-¬ng Duy-S-u tÇm – chØnh söa B¶ng tæng kÕt kiªn thøc c¬ b¶n ho¸ häc THPT – LuyÖn thi ®¹i häc cao ®¼ng phÇn : mét sè ph-¬ng ph¸p tÝnh to¸n ho¸ häc ®iÓn h×nh Bµi to¸n 23: Cho 2,81 gam hçn hîp gåm 3 «xit: Fe2O3, MgO, ZnO thu ®− îc m gam muèi khan. m cã gi¸ trÞ lµ: Ví dụ3: Đốt cháy hoàn toàn ancol đa chức A thu được 3 ông thức tính đồng phân axit cacboxylic no đ.chức: A.20,33 gam. B. 20,46 gam C. 15,26 gam D. 18,43 gam tan võa ®ñ trong 300ml dung dÞch H2SO4 0,1 M th× khèi l-îng muèi nCO2 : nH 2O  2 : 3 . Tìm CTPT của ancol A. n 3 Bµi 9: Hßa tan 5,94 gam hh2 muèi clorua cña 2 kim lo¹i A, B (®Òu sunfat khan t¹o ra lµ: Cn H 2 n O2 iải Theo đề cứ 2 mol CO2 thì cũng được 3 mol H2O. A. 5,33 gam B. 5,21 gam C. 3,52 gam D. 5,68 gam cã ho¸ trÞ II) vµo n− íc ®− îc dd X. §Ó kÕt tña hÕt ion Clo cã trong dd X ng− êi ta cho dd X p/ø víi dd AgNO3 thu ®− îc 17,22 gam kÕt Ví dụ: Bµi gi¶i: 2 Vậy số C của ancol =  2 ; Ancol đa chức 2C chỉ có thể tña. Läc kÕt tña, thu ®− îc dd Y. C« c¹n Y ®− îc m gam hhmuèi ¸p dông nhanh c«ng thøc: Axit C4H8O2 C5H10O2 C6H12O2 3 2 khan. m lµ: mmuèi= 2,81+(96-16).0,03= 2,81 + 2,4 = 5,21g  B ®óng có tối đa 2 nhóm OH, do đó A có CTPT là C2H6O2 SĐP A. 8,36 gam B. 12,6 gam C. 10,12 gam D. 9,12 gam. 263  8 243  2 253  4 Bµi to¸n 24: Cho 30 gam hçn hîp muèi cacbonat vµ hi®rocacbonat cña kim lo¹i kiÒm M t¸c dông hÕt víi dung dÞch HCl (d-), sinh ra Bµi 10: Hoµ tan hhgåm 0.5 gam Fe vµ mét kim lo¹i ho¸ trÞ II trong 4. ông thức tính số đồng phân este no đơn chức: 9. Công thức tính khối lượng ancol đơn chức no (hoặc hỗn dd HCl d- thu ®-îc 1.12 lÝt khÝ H2 (®ktc). Kim lo¹i ho¸ trÞ II ®ã lµ: 5,6 lÝt khÝ ë (®ktc). Kim lo¹i M lµ: n2 hợp ancol đơn chức no) theo khối lượng A. Mg B. Ca C. Zn D. Be. 2 , mH2O: A: Li B: Na C: K D: Rb  2 (2  n  7) SDP Bµi gi¶i: ¸p dông nhanh c«ng thøc: M hh  30  120  M  61  120  2M  60 0,25  30 < M < 59  M lµ Kali (39)  ®¸p ¸n C ®óng Bµi to¸n 25: HÊp thô hoµn toµn V lÝt CO2 (®ktc) vµo dung dÞch Ca(OH)2 thu ®-îc 10 gam kÕt tña. Lo¹i bá kÕt tña råi nung nãng phÇn dung dÞch cßn l¹i thu ®-îc 5 gam kÕt tña n÷a. Gi¸ trÞ V lÝt lµ: A: 4,48 lÝt B: 2,24 lÝt C: 1,12 lÝt D: 3,36 lÝt Bµi gi¶i: ¸pdông nhanh c«ng thøc: n CO  x  2y  0,1  0,05.2  0,2(mol) 2  VCO2  0, 2.22, 4  4, 48 lÝt  A ®óng Bµi to¸n 26: ThÓ tÝch cña n-íc cÇn thªm vµo 15 ml dung dÞch axit HCl cã pH=1®Ó ®-îc dung dÞch axit cã pH=3 lµ: A. 1,68 lÝt B. 2,24 lÝt C. 1,12 lÝt D. 1,485 lÝt Bµi gi¶i. ¸p dông c«ng thøc tÝnh nhanh. VH2O  (10pH  1).Vtruoc  (1031  1).0,015  1,485lit III, Bµi tËp ®iÓn h×nh. Bµi 11: Khi hoµ tan 7.7 gam hîp kim gåm natri vµ kali vµo n-íc thÊy tho¸t ra 3.36 lÝt khÝ H2(®ktc). Thµnh phÇn phÇn tr¨m khèi l-îng cña kali trong hîp kim lµ: A. 39.23 B. 25.33. C. 74.67 D. 23.89 Bµi 12: X vµ Y lµ hai nguyªn tè halogen ë 2 chu k× liªn tiÕp trong b¶ng tuÇn hoµn. §Ó kÕt tña hÕt ion X-, Y- trong dd chøa 4,4 gam muèi natri cña chóng cÇn 150 ml dung dÞch AgNO 3 0,4 M. X vµ Y lµ A. Flo, clo B.Clo, brom. C. Brom, iot D. KQ kh¸c. Bµi 13: Hçn hîp X gåm hai kim lo¹i A, B n»m kÕ tiÕp nhau trong nhãm IA. LÊy 7,2 gam X hoµ tan hoµn toµn vµo n− íc thu ®− îc 4,48 lÝt hi®ro (ë ®ktc). A vµ B lµ A. Li, Na. B. Na, K C. K, Rb D. Rb, Cs Bµi 14: Chia m gam hhAl, Fe thµnh 2 phÇn b»ng nhau. - PhÇn 1 t¸c dông NaOH d- thu ®-îc x mol khÝ. - PhÇn 2 tan hoµn toµn trong dd HNO3 thu ®-îc y mol khÝ NO duy nhÊt. Gi¸ trÞ m tÝnh theo x vµ y lµ: A. 56y  116x . 3 27x  112y m 3 m C. 54y  112x 3 112x  108y m 3 m B. D. Bµi 1: Cho m1 gam hhX gåm 3 kim lo¹i A(ho¸ tri2), B( ho¸ trÞ 3), C(ho¸ trÞ n) ®Òu ë d¹ng bét t¸c dông hoµn toµn víi oxi thu ®-îc hhY gåm c¸c oxit cã khèi l-îng m2 gam. ThÓ tÝch V(lÝl) dd HCl a M võa ®ñ ®Ó ph¶n øng hÕt víi dd Y lµ: Gi¸ trÞ V(lÝt) lµ: ( biÕt m2 > Phô lôc mét sè c«ng thøc rót m1). gän tÝnh nhanh tr¾c nghiÖm A. (m2 - m1) : 32 a B. (m2 - m1) : a C. (m2 - m1) : 16 a D. (m2 - m1) : 8 a. ho¸ häc Bµi 2: Cho m gam hhX(FeO, Fe3O4, Fe2O3) th× cÇn 100 ml dd HCl 0.3 M võ ®ñ ta thu ®-îc dd Y gåm 2 muèi. Cho dd KOH d- vµo dd PS: CTPT chÊt cÇn tÝnh ®ång ph©n Y thu ®-îc kÕt tña Z. §em nung Z trong khång khÝ ®Õn khèi l-îng kh«ng ®æi th× thu ®-îc 1.6 gam chÊt r¾n G. Gi¸ trÞ m lµ. A. 0.64 gam. B. 0.56 gam. C. 3.04 gam D. KQ kh¸c. Bµi 3: Cho 8.32 gam Cu t¸c dụng với V ml HNO3 1 M thu được Cn H 2 n 2O 4.928 lÝt khÝ hỗn hợp 2 khÝ NO và NO2. Gi¸ trÞ V ml là : (BiÕt c¸c khÝ ®o ë ®ktc). A.120 ml B. 240 ml C.360 ml D. 480 ml. Bà i 4. Cho 21gam hhgåm 3 kim lo¹i Fe, Zn, Al tan hoà n toà n Sè ®ång ph©n CT tÝnh sè ®ång ph©n §iÒu kiÖn cña Èn trong dd H2SO4 0.5M, thu ®-îc 6.72 lÝt khÝ H2 (ë 00C, 2atm). Khèi A ÓA Ữ Ơ: l-îng gam muèi khan thu ®-îc sau khi c« c¹n dd và thÓ tÝch lÝt 1. ông thức tính số đồng phân ancol no đơn chức: dung dịch axit tèi thiÓu cÇn dïng là : A. 78.6 gam và 1.2 lÝt. B. 46,4 gam và 2,24 lÝt n2 C. 46,4 gam và 1.2 lÝt D. 78.6 gam và 1,12 lÝt Cn H 2 n  2O Bà i 5. Cho mét luång khÝ clo t¸c dông víi 9.2 gam kim lo¹i sinh ra Ancol C3H8O C4H10O C5H12O 23.4g muèi kim lo¹i ho¸ trÞ I. Muèi kim lo¹i ho¸ tri I là : A. LiCl B. KCl C. NaCl. D. AgCl 3 2 42 SĐP 252  8 2 4 2 2 Bµi 6. Hoà tan m gam hh2 muèi cacbonat cña kim lo¹i ho¸ trÞ I vµ kim lo¹i ho¸ trÞ II b»ng dd HCl d- thu ®-îc dd A và V lÝt CO2 2. ông thức tính số đồng phân anđehit no đơn chức: (®ktc). C« c¹n dung dịch A ®-îc (m + 3.3) gam muèi khan. V lµ: n 3 A. 6.72 lÝt. B. 2.24 lÝt C.3.36 lÝt D. 4.48 lÝt . Cn H 2 nO Bµi 7. Cho mét luång khÝ CO ®i qua èng sø ®ùng m gam hhgåm Fe, FeO, Fe3O4 và Fe2O3 thu ®-îc 64 gam hhchÊt r¾n vµ khÝ X. Cho khÝ Ví dụ: Andehit C4H8O C5H10O C6H12O X léi qua dd n-íc v«i trong thu ®-îc 40 gam kÕt tña. m là : A. 80.4 gam B. 70.4 gam. C. 96.4 gam D. 75.8 gam SĐP 263  8 243  2 253  4 Bµi 8: Hßa tan 20 gam hh2 muèi MCO3 vµ N2(CO3)3 b»ng dung dÞch HCl d− , thu ®− îc dd A vµ 0,672 lÝt khÝ (®ktc). C« c¹n ddA th× 1  (n  1)(n  2)(2  n  6) 2 SDP SDP SDP  2 (1  n  6)  2 (2  n  7) SDPCn H 2nO2  2 (1  n  5) Ví dụ: Este C2H4O2 C3H6O2 C4H8O2 2 2 3 2 SĐP 2 2 2 1 242  4 5. ông thức tính số đồng phân ete đơn chức no: 1 SDPCn H2 n2O  (n  1)(n  2)(2  n  6) 2 Ví dụ: Ete SĐP C3H8O C4H10O 1 (3  1)(3  2)  1 2 1 (4  1)(4  2)  3 2 6. ông thức tính số đồng phân xeton đơn chức no: 1 SDPCn H2 nO  (n  2)(n  3)(2  n  7) 2 Ví dụ: Xeton SĐP C4H8O C5H10O 1 (4  2)(4  3)  1 2 1 (5  2)(5  3)  3 2 7. Công thức tính số đồng phân amin đơn chức no: SDPCn H2n3N  2n1 (2  n  5) Ví dụ: Amin C2H7N C3H9N C4H11N 21 31 SĐP 241  8 2 2 2 4 8. ông thức tính số của ancol no hoặc ankan dựa vào phản ứng cháy: Số C = nCO2 0,35  2  A là C2H6O 0,525  0,35 Ví dụ2: Đốt cháy hoàn toàn 1 lượng hiđrocacbon A rồi hấp thụ toàn bộ sản phẩm cháy vào bình đựng nước vôi trong dư thấy khối lượng bình tăng 39 gam và xuất hiện 60 gam kết tủa. Tìm CTPT của A iải nCO2  0,6mol  nH 2O  ankan. Số C của ankan = 39  44.0,6  0,7mol A là 18 0, 6  6  A :C6H14 0, 7  0, 6 mCO2 11 Ví dụ:Khi đốt cháy hoàn toàn m gam hỗn hợp 2 ancol no, đơn chức, mạch hở thu được V lít CO2 (đktc) và a gam H2O . Biểu thức liên hệ giữa m, a và V là: V 5, 6 V C. m  2a  22, 4 V 11, 2 V D. m  a  5, 6 A. m  a  B. m  2a  iải mancol  mH 2O  mCO2 11 a 1 44V V a A 11 22, 4 5, 6 10. ông thức tính số đi, tri, tetra…,n peptit tối đa tạo bởi hỗn hợp gồm x amino axit khác nhau: Số n peptitMax = xn Ví dụ1: Có tối đa bao nhiêu đipeptit, tripeptit thu được từ hỗn hợp gồm 2 amino axit là glyxin và alanin? iải Số đipeptitmax = 22 = 4; Số tripeptitmax = 23 = 8 Ví dụ2: Có tối đa bao nhiêu đipeptit, tripeptit thu được từ hỗn hợp gồm 3amino axit là glyxin, alanin và valin? iải Số đipeptitmax = 32 = 9; Số tripeptitmax = 33 = 27 ông thức tính số triglixerit tạo bởi glixerol với các axit cacboxylic béo: Số Trieste = n 2 (n  1) 2 Ví dụ: Đun nóng hỗn hợp gồm glixerol cùng 2 axit béo là axit panmitic và axit stearic (xúc tác H2SO4 đặc) sẽ tu được tối đa bao nhiêu triglixerit? 2 22 (2  1) 6 iải Số trieste = n (n  1) = 2 2 2 ông thức tính số ete tạo bởi h h n ancol đơn chức: Số ete = n H 2O  nCO2 Ví dụ1: Đốt cháy một lượng ancol đơn chức A được 15,4 g CO2 và 9,45 g H2O. Tìm CTPT của A. iải Ta có nCO2  0,35  nH 2O  0,525  A là ancol no Số C của ancol A = mancol  mH 2O  n(n  1) 2 Ví dụ: Đun nóng hỗn hợp X gồm 2 ancol đơn chức no với H2SO4 đặc ở 140oC thu được bao nhiêu ete 2 (2  1) 3 iải Số ete = n (n  1) = 2 2 3 ông thức tính khối lượng amino axit A (chứa n nhóm NH2 và m nhóm ) khi cho amino axit này vào dd chứa a mol l, sau đó cho dd sau phản ứng tác dụng vừa đủ với b mol NaOH: mA  M A . ba m Ví dụ: Cho m gam glyxin vào dd chứa 0,3 mol HCl. Dung dịch sau phản ứng tác dụng vừa đủ với 0,5 mol NaOH. Tìm m. iải m  75. 0,5  0,3  15 1 TrÇn Ph-¬ng Duy-S-u tÇm – chØnh söa B¶ng tæng kÕt kiªn thøc c¬ b¶n ho¸ häc THPT – LuyÖn thi ®¹i häc cao ®¼ng phÇn : mét sè ph-¬ng ph¸p tÝnh to¸n ho¸ häc ®iÓn h×nh 9 ông thức tính khối lượng muối sunfat thu được khi hòa tan 14. ông thức tính khối lượng amino axit A (chứa n nhóm nCO  0,39  0,3  0,09 mol    n  0,09 mol  m  17 ,73 g hết hỗn hợp oxit kim loại bằng 2SO4 loãng : NH2 và m nhóm ) khi cho amino axit này vào dd chứa 17. ính hiệu suất của phản ứng hiđro hóa anken nBa  0,18 mol  Nếu tiến hành phản ứng hiđro hóa anken CnH2n từ hỗn hợp X a mol a , sau đó cho dd sau phản ứng tác dụng vừa đủ msunfat = mhh + 80. nH 2 SO4 gồm anken CnH2n và H2 ( tỉ lệ mol 1:1) được hỗn hợp Y thì hiệu với b mol HCl: 3. Công thức tính VCO cần hấp thụ hết vào dd a( )2 hoặc 2 3 2 ba mA  M A . n Ví dụ: Cho m gam alanin nào dd chứa 0,375 mol NaOH. Dung dịch sau phản ứng tác dụng vừa đủ với 0,575 mol HCl . Tìm m. 0,575  0,375  17,8 gam 1 15. ông thức tính số liên kết  của hợp chất hữu cơ mạch iải m  89. hở A ( xHy hoặc xHyOz) dựa vào mối liên quan giữa số mol CO2 với số mol 2 khi đốt cháy A: A là CxHy ;CxHyOz mạch hở, cháy mà cho nCO2  nH 2O  kn A Thì số lien kết pi trong A là   (k  1) Ví dụ:Đốt cháy hoàn toàn 1 lượng este đơn chức, mạch hở A thu được nCO2 – nH2O = 2nA . Mặt khác, thủy phân A (trong môi trường axit) được axit cacboxylic B và anđehit đơn chức no D. Vậy phát biểu đúng là: A.Axit cacboxylic B phải làm mất màu nước brom. B.Anđehit D tráng gương cho ra bạc theo tỉ lệ mol 1:4 C.Axit cacboxylic B có nhiệt độ sôi cao nhất dãy đồng đẳng D.Este A chứa ít nhất 4C trong phân tử. iải Theo đề có (2+1) = 3  . Đặt A là RCOOR’ thì (R+1+R’) có 3  nên (R+R’) có 2  . Mặt khác thủy phân A tạo anđehit đơn chức no chứng tỏ R’ phải có 1  , vậy R cũng phải có 1  . Suy ra B phải là axit cacboxylic chưa no, tức B làm mất màu nước brom 16.Xác định công thức phân tử của một anken dựa vào phân tử khối của hỗn hợp anken và 2 trước và sau khi dẫn qua bột i Đun nóng: Giả sử hỗn hợp anken và H2 ban đầu có phân tử khối là M1. Sau khi dẫn hỗn hợp này qua bột Ni đun nóng để phản ứng xảy ra hoàn toàn thu được hỗn hợp không làm mất màu nước brom, có phân tử khối là M2 thì anken CnH2n cần tìm có CTPT cho bởi công thức: ( M 2  2).M 1 n 14 ( M 2  M 1 ) *Lưu ý: Công thức sử dụng khi H2 dư, tức là anken đã phản ứng hết, nên hỗn hợp sau phản ứng không làm mất màu nước brom. Thông thường để cho biết H2 còn dư sau phản ứng, người ta cho hỗn hợp sau phản ứng có phân tử lượng M2 < 28 * Tương tự: Ta cũng có công thức ankin dựa vào phản ứng hiđro hóa là: n 2( M 2  2).M 1 14 ( M 2  M 1 ) Ví dụ: Hỗn hợp khí X gồm H2 và một anken có khả năng cộng HBr cho sản phẩm hữu cơ duy nhất. Tỉ khối của X so với H2 bằng 9,1. Đun nóng X có xúc tác Ni, sau khi phản ứng xảy ra hoàn toàn thu được hỗn hợp khí Y không làm mất màu nước brom; tỉ khối của Y so với H2 bằng 13. CTCT anken là iải Vì X cộng HBr cho 1 sản phẩm duy nhất nên X phải có cấu tạo đối xứng.Theo đề thì M1 = 18,2 và M2 = 26 nên n (26  2).18, 2  4  Anken X là H3CCH=CHCH3 14(26  18, 2) 2 M suất của phản ứng là: H %  2  2. X MY Ba(OH)2 để thu được Ví dụ: Hỗn hợp khí X gồm có H2 và C2H4 có tỉ khối hơi so với He là 3,75. Dẫn X qua Ni đun nóng, thu được hỗn hợp khí Y só tỉ khối hơi so với He là 5. H% của phản ứng hiđro hóa là: A. 50% B. 25% C. 20% D. 40% lượng kết tủa theo yêu cầu:  n  n Dạng này có 2 kết quả:  CO2   nCO2  nOH   n  Ví dụ: Hấp thụ hết V lít CO2 (đktc) vào 300 ml dd Ba(OH)2 1M thu được 19,7 gam kết tủa. Tìm V  iải nCO  n  0,1mol  V  2, 24lit 15 GiảiTheo đường chéo có: nC2 H 4 : nH 2  1:1  H %  2  2.  50% 20 18 ính hiệu suất của phản ứng hiđro hóa anđehit đơn chức H %  2  2. no: (tỉ lệ mol : )  nCO2  nOH   n  0, 6  0,1  0,5mol  V  11, 2lit  2 4 Vậy: H %  2  2.  3n n Dạng này có 2 kết quả:  OH   nOH   4nAl 3  n  Hai kết quả trên tương ứng với 2 trường hợp NaOH thiếu và NaOH dư: trường hợp đầu kết tủa chưa đạt cực đại, trường hợp sau kết tủa đã đạt cực đại sau đó tan bớt một phần. Ví dụ: Cần cho bao nhiêu gam NaOH 1M vào dd chứa 0,5 mol AlCl3 để được 31,2 gam kết tủa. nOH   3n  3.0, 4  V  1, 2lit  nOH   4nAl 3  n  2  0, 4  1, 6mol  V  1, 6lit  16  40% 20 iải  19. ính % ankan A tham gia phản ứng tách MA 1 MB 5 butan đã tham gia phản ứng tách là bao nhiêu? VddHCl cần cho vào dd aAl 2 để xuất hiện n  n lượng kết tủa theo yêu cầu: 2 kết quả:  H  nH   4nAlO2  3n  Ví dụ: Cần cho bao nhiêu lit dd HCl 1M vào dd chứa 0,7 mol NaAlO2 để thu được 39 gam kết tủa?  iải nH  n  0, 5mol  V  0, 5lit 58  1  25% 2.23, 2 B ông thức tính  Ví dụ: Tiến hành phản ứng tách một lượng butan được hỗn hợp X gồm H2 và các hiđrocacbon. Biết d X / H 2  23, 2 . Phần trăm iải A%  Al 3 để xuất hiện lượng kết tủa theo yêu cầu: MX MY Ví dụ: Hỗn hợp khí X gồm có H2 và HCHO có tỉ khối hơi so với He là 4. Dẫn X qua Ni đun nóng, thu được hỗn hợp khí Y só tỉ khối hơi so với He là 5. H%của phản ứng hiđro hóa là: A. 50% B. 25% C. 20% D. 40% iải Bằng phương pháp đường chéo được: nHCHO : nH 2  1:1 A%  ông thức VddNaOH cần cho vào dd   nH   4nAlO2  3n  0, 3mol  V  1, 3lit  ÓA VÔ Ơ: ông thức tính lượng kết tủa xuất hiện khi hấp thụ hết một lượng )2 : 2 vào dd Ca(OH)2 hoặc Ba( n  nOH   nCO 2 Sử dụng công thức trên với điều kiện: n  nCO2 , nghĩa là bazơ phản ứng hết. Nếu bazơ dư thì n  nCO2 Ví dụ : Hấp thụ hết 11,2 lít CO2 (đktc) vào 350 ml dd Ba(OH)2 1M. Tính khối lượng kết tủa thu được. n  0,5mol iảiTa có:  CO2  n  nOH   nCO 2  0,2mol  nOH   2.nBa(OH ) 2  0,7mol   m = 0,2.197=39,4 gam Ví dụ2: Hấp thụ hết 11,2 lít CO2 (đktc) vào 350 ml dd Ba(OH)2 1M. Tính khối lượng kết tủa thu được. iảiTa thấy Ca(OH)2 dư nên: n  nCO 2  0,4mol m = 40 g 2 ông thức tính lượng kết tủa xuất hiện khi hấp thụ hết một lượng và a( ) 2 hoặc 2 vào dd chứa hỗn hợp gồm a Ba(OH)2 : Trước hết tính nCO 2  nOH   nCO2 rồi so sánh với nCa 2 hoặc 3 nBa 2 để xem chất nào phản ứng hết. Điều kiện là: nCO2  nCO2 3 Ví dụ: Hấp thụ hết 6,72 lít CO2 (đktc) vào 300 ml dd hỗn hợp gồm NaOH 0,1M và Ba(OH)2 0,6M. Tính khối lượng kết tủa thu được. iải nCO2=0,3mol; nNaOH = 0,03 mol; nBa(OH)2 = 0,18mol 6 ông thức VddNaOH cần cho vào dd Zn2 để xuất hiện lượng kết tủa theo yêu cầu: n  2n Dạng này có 2 kết quả:  OH   nOH   4nZn2  2n  Ví dụ: Tính thể tích dd NaOH 1M cần cho vào 200 ml dd ZnCl2 2M để được 29,7 gam kết tủa. iải Ta có: nZn2  0, 4mol ; n  0,3mol 0 ông thức tính khối lượng muối clorua thu được khi hòa tan hết hỗn hợp oxit kim loại bằng l : msunfat = mhh + 27,5. nHCl ông thức tính khối lượng muối nitrat thu được khi cho hỗn hợp các kim loại tác dụng với 3 (không có sự tạo thành NH4NO3): mmuối = mkim loại + 62.(3.nNO + nNO2 +8 nN 2O +10. nN 2 * Lưu ý: không tạo muối nào thì số mol muối đó bằng không Ví dụ: Hòa tan 10 g chất rắn X gồm có Al , Zn , Mg bằng HNO 3 vừa đủ thu được m gam muối và 5,6 lit NO (đktc) là sản phẩm khử duy nhất. Tìm m. 5, 6 = 56,5 gam 22, 4 iải mmuối = 10 + 62.3. 2 ông thức tính số mol các kim loại: 3 cần dùng để hòa tan hỗn hợp nHNO3 = 4nNO + 2 nNO2 + 10 nN 2O +12. nN 2 +10nNH4NO3 3 ông thức tính khối lượng muối sunfat thu được khi cho hỗn hợp các kim loại tác dụng với 2SO4 đặc, nóng giải phóng khí SO2 mmuối = mkim loại + 96.nSO2 4 ông thức tính số mol 2SO4 đặc, nóng cần dùng để hòa tan hỗn hợp kim loại dựa theo sản phẩm khử S 2 duy nhất: nH2SO4 = 2nSO2 5 ông thức tính khối lượng muối thu được khi cho hỗn hợp sắt và các oxit sắt tác dụng với : 3 dư giải phóng khí 242 (mhh + 24.nNO) 80 mmuối = 6 ông thức tính khối lượng muối thu được khi hòa tan hết hỗn hợp gồm Fe , Fe , Fe2O3 , Fe3O4 bằng 3 đặc, nóng dư giải phóng khí 2: 242 (mhh + 8.nNO2) 80 mmuối = 7 ông thức tính khối lượng muối thu được khi hòa tan hết hỗn hợp gồm Fe , Fe , Fe2O3 , Fe3O4 bằng 2SO4 đặc, nóng dư giải phóng khí SO2 : mmuối = 400 (mhh + 16.nSO2) 160 nOH   2n  2.0,3  0, 6mol  V  0, 6(lit )   nOH   4nZn2  2n  1mol  V  1(lit )  7 ông thức tính khối lượng muối sunfat thu được khi hòa tan hết hỗn hợp kim loại bằng 2SO4 loãng giải phóng 2: 8 ông thức tính khối lượng sắt đã dùng ban đầu, biết oxi hóa lượng sắt này bằng oxi thu được hỗn hợp rắn X òa tan hết rắn X trong : 3 loãng dư thu được msunfat = mhh + 96. nH 2 9 ông thức tính khối lượng sắt đã dùng ban đầu, biết oxi hóa lượng sắt này bằng oxi thu được hỗn hợp rắn X òa tan hết rắn X trong 3 đặc, nóng dư thu được 2: Ví dụ: Hòa tan hết 10 gam chất rắn X gồm Mg; Zn và Al bằng H2SO4 loãng thu được dd Y và 7,84 lit H2 (đktc). Cô cạn Y được bao nhiêu gam hỗn hợp muối khan? 7,84 iải m  10  96.  43, 6( gam) sunfat 22, 4 8 ông thức tính khối lượng muối clorua thu được khi hòa tan hết hỗn hợp kim loại bằng l giải phóng 2: mclorua = mhh + 71. nH 2 Ví dụ: Hòa tan hết 10 gam chất rắn X gồm Mg; Zn và Al bằng HCl thu được dd Y và 7,84 lit H2 (đktc). Cô cạn Y được bao nhiêu gam hỗn hợp muối khan? iải mclorua  10  71 7,84  34,85( gam) 22, 4 mFe = 56 (mhh + 24.nNO) 80 56 (mhh + 8.nNO2) 80 (hoặc VNO2 ) thu được khi cho hỗn hợp mmuối = 20. Công thức tính VNO sản phẩm sau phản ứng nhiệt nhôm (hoàn toàn hoặc không hoàn toàn) tác dụng với 3: 1 nNO  3nAl  (3x  2 y).nFexOy   3 nNO2  3nAl  (3x  2 y).nFexOy 1 Tiết lộ bí mật của đề thi đại học Các bài của đề thi đại học thường có xu hướng lặp lại giữa các năm và giữa 2 khối A,B .Có nhiều câu ,sự giống nhau đến đáng kinh ngạc. Và đề thi THPT Quốc Gia thì nó ko nằm ngoài chương trình phổ thông nên cách ra đề sẽ giống cấu trúc đề đại học 2014. Vì mỗi đề có rất nhiều câu được lặp lại , mình không thể kể hết ra được nên chỉ có thể cho các bạn 1, 2 ví dụ trong đề, để các bạn thấy được mà biết các ôn tập đạt kết quả tốt cho kì thi. ĐỂ KHỐI A - 2014 __Ví dụ 1: bài toán kim loại tan trong nước và kim loại lưỡng tính *** Đề thi khối (A-2014): Cho m gam hỗn hợp gồm Al và Na vào nước dư, sau khi các phản ứng xảy ra hoàn toàn, thu được 2,24 lít khí H2 (đktc) và 2,35 gam chất rắn không tan. Giá trị của m là A. 4,85. B. 4,35. C. 3,70. D. 6,95. *** Được lặp lại kiểu ra đề (A-2008): Cho hỗn hợp gồm Na và Al có tỉ lệ số mol tương ứng là 1:2 vào nước dư. Sau khi các pứ xảy ra hoàn toàn , thu được 8,96 lít khí H2 ở đktc và m gam chất rắn không tan. Giá trị của m là A.5,4 B.7,8 C.10,8 D.43,2 __Ví dụ 2: lí thuyết ứng dụng hóa *** Đề thi khối (A-2014): Khí X làm đục nước vôi trong và được dùng làm chất tẩy trắng bột gỗ trong công nghiệp giấy. Chất X là A. CO2. B. SO2. C. NH3. D. O3. *** Được lặp lại kiểu ra đề (A-2010): Chất được dùng để tẩy trắng giấy và bột giấy trong công nghiệp là A. CO2 B. N2O. C. NO2. D.SO2 ĐỀ KHỐI B - 2014 __Ví dụ 2: bài toán oxít axít phản ứng với hỗn hợp bazo tan *** Đề thi khối (B-2014): Hấp thụ hoàn toàn 3,36 lít khí CO2 (đktc) vào dung dịch chứa 0,15 mol NaOH và 2 0,1 mol Ba(OH)2, thu được m gam kết tủa. Giá trị của m là A. 29,550. B. 14,775. C. 19,700. D. 9,850. *** Được lặp lại kiểu ra đề khối (B-2012): Sục 4,48 lít khí CO2 (đktc) vào 1 lít dung dịch hỗn hợp Ba(OH)2 0,12M và NaOH 0,06M. Sau khi các phản ứng xảy ra hoàn toàn thu được m gam kết tủa. Giá trị của m là A. 19,70. B. 23,64. C. 7,88. D. 13,79. __Ví dụ 2: bài toán xác định hệ số cân bằng *** Đề thi khối (B-2014): Cho phản ứng: SO2 + KMnO4 + H2O → K2SO4 + MnSO4 + H2SO4. Trong phương trình hóa học của phản ứng trên, khi hệ số của KMnO4 là 2 thì hệ số của SO2 là A. 6. B. 5. C. 7. D. 4. *** Được lặp lại kiểu ra đề (B-2013): Cho phản ứng FeO + HNO3 → Fe(NO3)3 +NO + H2O. Trong phương trình phản ứng trên, khi hệ số của FeO là 3 thì hệ số của HNO3 là A.6 B.10 C.8 D.4 ĐỀ KHỐI A- 2013 __Ví dụ 1: bài toán xác định dãy chất pứ với một chất ***Đề thi khối A-2013: Dãy các chất đều tác dụng được với dung dịch Ba(HCO3)2 là A.HNO3, NaCl và Na2SO4 B.HNO3, Ca(OH)2 và KNO3 C.NaCl, Na2SO4 và Ca(OH)2 D.HNO3, Ca(OH)2 và Na2SO4 ***Được lặp lại đề khối (B-2007) : Cho các dung dịch HNO3, NaCl, Na2SO4, Ca(OH)2, KHSO4, Mg(NO3)2, dãy gồm các chất đều tác dụng được với dung dịch Ba(HCO3)2 là A.HNO3, NaCl, Na2SO4 B.HNO3, Ca(OH)2, KHSO4, Na2SO4 C.NaCl, Na2SO4, Ca(OH)2 D.HNO3, Ca(OH)2, KHSO4, Mg(NO3)2 __Ví dụ 2: bài toán xác định tỉ lệ hệ số cân bằng ***Đề thi khối A-2013: Cho phương trình phản ứng aAl + bHNO3→ cAl(NO3)3 + dNO + eH2O Tỉ lệ a:b là A.1:3 B.2:3 C.2:5 D.1:4 Được lặp lại kiểu ra đề khối (A-2012). Cho phương trình hóa học (với a,b,c,d ) là các hệ số: aFeSO4 + bCl2 → cFe2(SO4)3 + dFeCl3. Tỉ lệ a:c là A.4:1 B.3:2 C.2:1 ĐỀ KHỐI A- 2012 3 D.3:1