Tài liệu Bài tích hợp kiến thức liên môn ngữ văn 6 bài ếch ngồi đáy giếng

SỞ GIÁO DỤC – ĐÀO TẠO HÀ GIANG PHÒNG GD-ĐT ĐỒNG VĂN TRƯỜNG PTDTBT- THCS SỦNG TRÁI Địa chỉ: xã Sủng Trái –huyện Đồng Văn-tỉnh Hà Giang Điện thoại: BÀI DỰ THI: DẠY HỌC THEO CHỦ ĐỀ TÍCH HỢP. DÀNH CHO GIÁO VIÊN THCS Chủ đề: VẬN DỤNG KIẾN THỨC LIÊN MÔN TRONG TIẾT DẠY VĂN BẢN Ngày ………… tháng ……….. năm ………………. 1 PHỤ LỤC Thông tin về giáo viên: Họ và tên : Âu Đình Hữu Ngày sinh: 05/02/1986 Môn: Ngữ văn-Địa Lí Điện thoại: 01656309486 Email: [email protected] BÀI DỰ THI: VẬN DỤNG KIẾN THỨC LIÊN MÔN TRONG TIẾT DẠY VĂN BẢN MÔN: NGỮ VĂN LỚP 6 I. Tên hồ sơ dạy học (Chủ đề): Dạy học tích hợp các môn học: Lịch Sử, GDCD, Âm Nhạc, Mỹ Thuật ... thông qua văn bản: Ếch ngồi đáy giếng. II. Mục tiêu dạy học: 2 -Kiến thức, kĩ năng, thái độ của các môn học sẽ đạt được trong dự án này là: Lịch Sử, GDCD, Âm Nhạc, Mỹ Thuật. -Học sinh cần có năng lực vận dụng những kiến thức liên môn: Lịch Sử, GDCD, Âm Nhạc, Mỹ Thuật, lồng ghép Giáo dục kỹ năng sống. III. Đối tượng dạy học của dự án: Học sinh lớp 63, 64. IV. Ý nghĩa, vai trò của dự án:  Gắn kết kiến thức, kĩ năng, thái độ các môn học với nhau, với thực tiễn đời sống xã hội, làm cho học sinh yêu thích môn học hơn và yêu cuộc sống.  Biết liên hệ truyện “Ếch ngồi đáy giếng” với những tình huống, hoàn cảnh thực tế phù hợp; biết so sánh, tưởng tưởng để thấy được nghĩa giáo huấn sâu sắc của truyện. Từ đó, giáo dục được kỹ năng sống không chỉ cho các em mà còn mang tính giáo dục kỹ năng sống của cộng đồng. V. Thiết bị dạy học: Màn hình Tivi, Laptop.  Đèn chiếu, fiml trong  Bảng phụ.  Giấy A4  VI. Hoạt động dạy học và tiến trình dạy học Tôi xin giới thiệu sản phẩm đã thiết kế đó là Mô tả hoạt động dạy và học qua giáo án Ngữ Văn lớp 6, tiết 39: Ếch ngồi đáy giếng. Tôi dùng hệ thống câu hỏi trong giáo án có liên quan đến các môn học khác như Lịch Sử, GDCD, Âm Nhạc, Mỹ Thuật. Để đúc kết được được vấn đề, học sinh cần nắm được các kiến thức liên môn nói trên. VII. Kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học sinh. * Nội dung: 1. Về kiến thức: Đánh giá ở 3 cấp độ: a) Nhận biết b) Thông hiểu c) Vận dụng (cấp độ thấp, cấp độ cao) 2. Về kĩ năng:  Rèn luyện kỹ năng liên hệ các sự việc trong truyện với những tình huống hoàn, cảnh thực tế  Kĩ năng vận dụng kiến thức liên môn để nhận xét, đánh giá vấn đề. 3. Về thái độ: Đánh giá thái độ học sinh:  Ý thức, tinh thần tham gia học tập  Tình cảm của học sinh đối với môn học và các môn học khác có liên quan. *Cách thức kiểm tra, đánh giá kết quả học tập, sản phẩm của học sinh. 3  GV đánh giá kết quả, sản phẩm của học sinh.  HS tự đánh giá kết quả, sản phẩm lẫn nhau (các nhóm, tổ)  Phiếu trắc nghiệm về đánh giá kết quả, sản phẩm của HS. VIII. Các sản phẩm của học sinh  Bài viết (vào film trong, HS cả lớp)  Tranh vẽ vào giấy A4 (cá nhân)  Tranh vẽ vào giấy A3 (theo nhóm, tổ) GIÁO ÁN MINH HỌA Tiết 39 ẾCH NGỒI ĐÁY GIẾNG (Truyện ngụ ngôn) I.Mục tiêu: 1.Kiến thức: - Hiểu thế nào là truyện ngụ ngôn. -Đặc điểm của nhân vật, sự kiện, cốt truyện trong một tác phẩm ngụ ngôn. - Ý nghĩa giáo huấn sâu sắc của truyện ngụ ngôn. 2.Kĩ năng: - Qua khâu đọc – hiểu văn bản truyện ngụ ngôn, phát huy được năng lực cảm thụ văn học của HS - Biết liên hệ các sự việc trong truyện với những tình huống, hoàn cảnh thực tế qua đó thấy được năng lực sáng tạo của HS. -Kể diễn cảm truyện, qua cách kể chuyện ý vị, tự nhiên, độc đáo giúp HS phát huy năng lực giao tiếp, năng lực cảm thụ tác phẩm, năng lực sáng tạo khi nhâ âp vai: kể chuyênâ sáng tạo. II.Chuẩn bị: - GV: tham khảo tài liê êu, Laptop (kiểm tra bài cũ, hướng dẫn học tâ pê ) và bảng phụ (nếu cúp điê nê ) - HS: soạn bài theo yêu cầu của GV III.Tiến trình lên lớp. a.Kiểm tra việc chuẩn bị bài của HS (2 HS) 1.Kể tóm tắt mô êt đoạn truyê ên em thích nhất trong truyện “Ông lão đánh cá và con cá vàng”. Nêu ý nghĩa của đoạn truyện đó. 2.Theo em cá vàng trừng trị mụ vợ vì tội gì? a.Tham lam, độc ác b.Bội bạc 4 c.Tham lam, bội bạc * 1.Sự thay đổi của thiên nhiên (qua đòi hỏi của mụ vợ) gợi cho em suy nghĩ điều gì? a.Hiê nê tượng thay đổi của thời tiết. b.Thiên nhiên bao giờ cũng có lúc sóng to gió lớn. c.Dấu hiê êu báo trước trâ nê giông tố cuồng phong của biển cà dThiên nhiên không đồng tình, tỏ ra phẫn nộ.* e.Giáo viên cho học sinh nhận xét bài của bạn làm. - Giáo viên nhận xét, cho điểm. A.Giới thiệu bài mới: Trong các loại truyện dân gian, truyện ngụ ngôn là một thể loại được nhiều người ưa thích. Ngụ ngôn là nói có ngụ ý, nghĩa là không nói thẳng, nói trực tiếp điều muốn nói. “Ếch ngồi đáy giếng” là một trong những truyện có nội dung như thế. B.Hoạt động Dạy - Học. HĐ của GV HĐ của HS Nội dung HĐ 1:HDHS Tìm hiểu thế nào là truyện ngụ ngôn ? Dựa vào phần chú thích em Là truyện kể bằng văn xuôi hoặc hiểu thế nào là truyện ngụ văn vần ngôn? Mượn chuyện về loài vật, đồ vật, … để nói bóng gió, kín đáo chuyện con người Khuyên nhủ và răn dạy người ta một bài học nào đó HĐ 2:HDHS Đọc và tìm hiểu chung - GV hướng dẫn: đọc chậm, II Đọc và tìm hiểu chung Câu chuyện ra đời từ thời kì lịch xen chút hài hước kín đáo sử sơ khai với những câu tục ngữ - GV đọc mẫu một lần – HS ca dao đến các văn bản được lưu đọc lại – HS khác nhận xét – truyền qua khẩu ngữ (truyền GV nhận xét miệng), thể hiện cách giải thích, - Lưu ý HS chú thích 2, 3 thể hiện vấn đề liên quan đến cuộc - HS kể lại truyện bằng lời sống con người; hiện tượng tự văn của mình nhiên, xã hội theo cái nhìn từ kinh ? Truyện ra đời vào thời gian nghiệm dân gian nên rất gần gũi, nào? Em hiểu gì về thời kỳ ngộ nghĩnh, đáng yêu. lịch sử ấy? (Tích hợp môn học Lịch Sử) - HS trả lời, GV cho các em trao đổi trong cùng 1 bàn (1 – 5 2 ph) HĐ 3:HDHS tìm hiểu nội dung văn bản GV cho HS đọc lại văn bản - Môi trường, thế giới của Ếch ? Em có biết nhân vâ êt chính nhỏ bé, chật hẹp, đơn giản. trong truyện này không? - Con Ếch ? Ếch được giới thiệu như thế nào về nơi sống? - Sống trong một cái giếng - Ếch tưởng bầu trời chỉ bé bằng nọ cái vung, với những con vâ êt cùng ? Em có nhận xét gì về môi sống ở đáy giếng: nó oai như một trường sống ấy? vị chúa tể. Do suy nghĩ và cách hiểu như Hạn hẹp thế, em thấy tầm nhìn của ếch như thế nào? ? Sống trong một môi trường nhỏ bé, tầm nhìn hạn hẹp nên Chủ quan, kiêu ngạo ếch ta nẩy sinh tư tưởng gì? GV chuyển ý: Do sống trong môi trường chật hẹp, sự hiểu biết và có cái nhìn về thế giới xung quanh quá hạn hẹp, đơn giản nên Ếch đã nảy sinh tư tưởng chủ quan, kiêu ngạo huênh hoang. Một năm nọ, trời mưa to làm nước trong giếng dềnh lên, tràn bờ, đưa Ếch ta ra ngoài. Lúc này, môi trường sống của Ếch ta thế nào? Cách sống của Ếch ra sao?  GV cho HS đọc đoạn: “Một năm nọ…….hết”  GV: Trời mưa to → đưa Ếch ra ngoài → Môi trường sống thay đổi: không còn chật hẹp nữa mà thật rộng lớn - Ếch nghênh ngang đi lại khắp ? Khi ra khỏi giếng ếch ta có 6 biểu hiện gì? Từ biểu hiện đó, em thấy Ếch có thái độ như thế nào? nơi, kêu ồm ô pê , nhâng nháo - Thái độ, cách sống của Ếch không thay đổi: chủ quan, kiêu ngạo Từ thái độ chủ quan, kiêu ngạo, Ếch ta phải chấp nhận hậu quả gì? GV chuyển ý: Bây giờ, môi trường sống của Ếch đã thay đổi, bầu trời rộng hơn, xung quanh rộng lớn hơn, thế mà Éch vẫn giữ thói cũ, cứ đi lại nghênh ngang và tưởng như đáy giếng chỉ có những con vật nhỏ bé, còn mình vẫn là chúa tể nên chú phải chấp nhận hậu quả thật đáng tiếc. ? Từ câu chuyện, em hãy nhận xét mối quan hệ của cá nhân con người với xã hội, với mọi người (tích hợp môn học Giáo Dục Công Dân: giáo dục cách sống khiêm tốn, hòa đồng, tôn trọng lẫn nhau khi mọi người cùng sinh sống trong mô êt cô nê g đồng xã hô êi)  GV: Trong xã hôi, con người sống trong cộng đồng, khi hoàn cảnh sống hạn hẹp sẽ ảnh hưởng đến nhận thức về chính mình và thế giới xung quanh; không nên có cái nhìn phiến diện, tư tưởng chủ quan, bảo thủ mà phải biết hạn chế của mình và phải mở rộng tầm hiểu biết bằng nhiều hình thức khác nhau. Bên Ếch bị trâu giẫm bẹp  Môi trường sống: - Ếch sống trong giếng → môi trường sống nhỏ bé, chật hẹp, đơn giản - Tưởng bầu trời bằng cái vung, nó oai như một vi chúa tể → Hiểu biết nông cạn nhưng lại huênh hoang, kiêu ngạo  Ếch ra khỏi giếng Quen thói cũ → bị trâu giẫm bẹp → Chết do chủ quan 7 cạnh đó, chúng ta cũng cần sống hòa đồng, đoàn kết, tôn trọng lẫn nhau để cùng nhau phát triển HĐ 4:HDHS Tổng kết IV Tổng kết 1.Nội dung : Phê phán những kẻ hiểu biết hạn hẹp mà lại huênh hoang Khuyên con người phải mở rộng tầm hiểu biết, không được chủ quan kiêu ngạo 2 Nghệ thuật: Cách kề này làm cho cốt truyện mạch lạc, rõ ràng, dễ theo dõi. Ngôi thứ 3, thứ tự trước sau HOẠT ĐỘNG CỦA GV& HS NỘI DUNG Hoạt đô nê g 1: 1) Thế nào là truyện ngụ ? Dựa vào phần chú thích em hiểu thế nào là truyện ngôn? (SGK) ngụ ngôn? - Là truyện kể bằng văn xuôi hoặc văn vần - Mượn chuyện về loài vật, đồ vật, … để nói bóng gió, kín đáo chuyện con người - Khuyên nhủ và răn dạy người ta một bài học nào đó 2) Đọc – hiểu văn bản Hoạt đô nê g 2: Hướng dẫn đọc, hiểu văn bản - GV hướng dẫn: đọc chậm, xen chút hài hước kín đáo - GV đọc mẫu một lần – HS đọc lại – HS khác nhận xét – GV nhận xét - Lưu ý HS chú thích 2, 3 - HS kể lại truyện bằng lời văn của mình ? Truyện ra đời vào thời gian nào? Em hiểu gì về thời kỳ lịch sử ấy? (Tích hợp môn học Lịch Sử) - HS trả lời, GV cho các em trao đổi trong cùng 1 8 bàn (1 – 2 ph)  GV: Câu chuyện ra đời từ thời kì lịch sử sơ khai với những câu tục ngữ ca dao đến các văn bản được lưu truyền qua khẩu ngữ (truyền miệng), thể hiện cách giải thích, thể hiện vấn đề liên quan đến cuộc sống con người; hiện tượng tự nhiên, xã hội theo cái nhìn từ kinh nghiệm dân gian nên rất gần gũi, ngộ nghĩnh, đáng yêu. Hoạt đô nê g 3: Hướng dẫn HS phân tích văn bản  GV cho HS đọc lại văn bản ? Em có biết nhân vâ êt chính trong truyện này không? - Con Ếch ? Ếch được giới thiệu như thế nào về nơi sống? - Sống trong một cái giếng nọ ? Em có nhận xét gì về môi trường sống ấy? - Môi trường, thế giới của Ếch nhỏ bé, chật hẹp, đơn giản. ? Từ môi trường sống đó ếch có những suy nghĩ, hiểu biết gì về xung quanh? - Ếch tưởng bầu trời chỉ bé bằng cái vung, với những con vâ tê cùng sống ở đáy giếng: nó oai như một vị chúa tể. ? Do suy nghĩ và cách hiểu như thế, em thấy tầm nhìn của ếch như thế nào? - Hạn hẹp. ? Sống trong một môi trường nhỏ bé, tầm nhìn hạn hẹp nên ếch ta nẩy sinh tư tưởng gì? - Chủ quan, kiêu ngạo  GV chuyển ý: Do sống trong môi trường chật hẹp, sự hiểu biết và có cái nhìn về thế giới xung quanh quá hạn hẹp, đơn giản nên Éch đã nảy sinh tư tưởng chủ quan, kiêu ngạo huênh hoang. Một năm nọ, trời mưa to làm nước trong giếng dềnh lên, tràn bờ, đưa Ếch ta ra ngoài. Lúc này, môi trường sống của Éch ta thế nào? Cách sống của Éch ra sao?  GV cho HS đọc đoạn: “Một năm nọ…….hết”  GV: Trời mưa to → đưa Ếch ra ngoài → Môi 9 3) Phân tích  Môi trường sống: - Ếch sống trong giếng → môi trường sống nhỏ bé, chật hẹp, đơn giản - Tưởng bầu trời bằng cái vung, nó oai như một vi chúa tể → Hiểu biết nông cạn nhưng lại huênh hoang, kiêu ngạo trường sống thay đổi: không còn chật hẹp nữa mà thật rộng lớn ? Khi ra khỏi giếng ếch ta có biểu hiện gì? - Ếch nghênh ngang đi lại khắp nơi, kêu ồm ô pê , nhâng nháo ? Từ biểu hiện đó, em thấy Ếch có thái độ như thế nào? - Thái độ, cách sống của Ếch không thay đổi: chủ quan, kiêu ngạo ? Từ thái độ chủ quan, kiêu ngạo, Ếch ta phải chấp nhận hậu quả gì? - Ếch bị trâu giẫm bẹp  GV chuyển ý: Bây giờ, môi trường sống của Ếch đã thay đổi, bầu trời rộng hơn, xung quanh rộng lớn hơn, thế mà Éch vẫn giữ thói cũ, cứ đi lại nghênh ngang và tưởng như đáy giếng chỉ có những con vật nhỏ bé, còn mình vẫn là chúa tể nên chú phải chấp nhận hậu quả thật đáng tiếc. ? Từ câu chuyện, em hãy nhận xét mối quan hệ của cá nhân con người với xã hội, với mọi người (tích hợp môn học Giáo Dục Công Dân: giáo dục cách sống khiêm tốn, hòa đồng, tôn trọng lẫn nhau khi mọi người cùng sinh sống trong mô tê cô êng đồng xã hô êi)  GV: Trong xã hôi, con người sống trong cộng đồng, khi hoàn cảnh sống hạn hẹp sẽ ảnh hưởng đến nhận thức về chính mình và thế giới xung quanh; không nên có cái nhìn phiến diện, tư tưởng chủ quan, bảo thủ mà phải biết hạn chế của mình và phải mở rộng tầm hiểu biết bằng nhiều hình thức khác nhau. Bên cạnh đó, chúng ta cũng cần sống hòa đồng, đoàn kết, tôn trọng lẫn nhau để cùng nhau phát triển Hoạt đô nê g 4: Hướng dẫn HS tổng kết ? Truyện được kể theo ngôi thứ mấy? Sự việc được sắp xếp theo thứ tự nào? - Ngôi thứ 3, thứ tự trước sau ? Cách kể như thế có tác dụng gì? 10  Ếch ra khỏi giếng Quen thói cũ → bị trâu giẫm bẹp → Chết do chủ quan 3) Tổng kết - Phê phán những kẻ hiểu – Cách kề này làm cho cốt truyện mạch lạc, rõ ràng, dễ theo dõi. ? Từ cốt truyện, tác giả dân gian muốn gửi tới mọi người bài học gì? – HS trả lời – HS nhâ nê xét – GV đánh giá, chốt ý: Khuyên con người phải mở rộng tầm hiểu biết, không được chủ quan kiêu ngạo ? Em có biết bài hát về chú Ếch? So sánh với chú trong bài, em có nhận xét gì không? (Tích hợp môn học Âm Nhạc) - HS phát hiê ên, trả lời; GV có thể cho HS hát bài: “Chú Ếch con” - Không phải tất cả mọi chú Ếch đều huênh hoang mà có rất nhiều chú Ếch thật dễ thương (chú có đôi mắt tròn, siêng năng học tâ pê , hòa đồng với những chú Họa Mi, những chú cá Rô…); quan trọng là mỗi người cần phải biết học hỏi để luôn hoàn thiê ên bản thân, tránh huênh hoang, kiêu ngạo.  GV liên hệ về sự thay đổi môi trường sẽ có những ảnh hưởng nhất định tới con người và kết hợp tích hợp với giáo dục bảo vệ môi trường - Hoàn cảnh sống hạn hẹp sẽ ảnh hưởng đến nhận thức về chính mình và thế giới xung quanh; không nên có cái nhìn phiến diện, tư tưởng chủ quan, bảo thủ - Không được chủ quan, kiêu ngạo, coi thường người khác bởi những kẻ đó sẽ bị trả giá đắt, có khi bằng cả mạng sống. - Phải biết hạn chế của mình và phải mở rộng tầm hiểu biết bằng nhiều hình thức khác nhau Hoạt đô nê g 4: Luyện tập ? Thành ngữ “Ếch ngồi đáy giếng” có ý nghĩa gì? (Bài tâ pê 2 – tr.101) a) Chỉ người ít giao lưu, tiếp xúc b) Chỉ người hiểu biết hạn hẹp* c) Chỉ người có tầm nhìn thiển cận d) Cả a, b, c đều đúng ? Tìm và gạch dưới hai câu văn trong văn bản mà 11 biết hạn hẹp mà lại huênh hoang - Khuyên con người phải mở rộng tầm hiểu biết, không được chủ quan kiêu ngạo 4) Luyện tập em cho là quan trọng nhất trong việc thể hiện ý nghĩa của truyện? (Bài tâ êp 1 – tr.101) (HS thảo luận) - Ếch cứ tưởng….như một vị chúa tể. - Nó nhâng nháo…bị trâu giẫm bẹp. Bài tập về nhà (phát phiếu học tập) 1) Em hãy vẽ bức tranh mô phỏng hình ảnh chú Ếch theo cảm nhận của em - Yêu cầu: có thể vẽ cá nhân trên giấy A4 hoặc vẽ theo nhóm từ 2 – 3 em trên giấy A3. (Tích hợp môn học Mỹ Thuật) 2) Hãy viết một đoạn văn biểu cảm về chú Ếch trong văn bản. Từ đó, em rút ra được bài học gì cho bản thân trong cuộc sống? (Tích hợp giáo dục kỹ năng sống) Hướng dẫn học tập ở nhà. - Học thuộc khái niệm truyện ngụ ngôn; nội dung, ý nghĩa của truyện. - Tập kể lại truyện. - Làm bài tập về nhà Rút kinh nghiệm ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………… 12