Bài tập hóa học 12 luyện thi-Bùi Quang Chính
" Bài tập hóa học 12 luyện thi-Bùi Quang Chính" sẽ giúp các bạn định hướng ôn tập, rèn luyện kĩ năng vận dụng kiến thức, trình bày bài thi và tự kiểm tra, đánh giá. Nội dung và cấu trúc tài liệuđược xây dựng theo quy định của Bộ Giáo Dục và Đào Tạo. Chúc các bạn học tốt
Gi¸o viªn: Ths. Bïi Quang ChÝnh
PhÇn i: h÷u c¬
Ch−¬ng i: r−îu-phenol-amin
I. Kh¸i niÖm vÒ nhãm chøc ho¸ häc.
Nhãm chøc
Gèc liªn kÕt
Tªn hîp chÊt
1. NÕu liªn kÕt víi C no m¹ch hë.
1. R−îu.
2. NÕu liªn kÕt trùc tiÕp víi vßng 2. Phenol
OH
benzen.
3. R−îu ®a chøc
3. NÕu nhiÒu nhãm OH liªn kÕt víi mét
gèc cacbon no.
O
R-O-R’
ete
1. Liªn kÕt víi gèc hidrocacbon m¹ch 1. Amin
NH2
hë.
2. Anilin
2. Liªn kÕt trùc tiÕp vßng bezen
CHO
R-CHO
Andehit
CO
R-CO-R’
Xeton
COOH
R-COOH
Axit
COO
R-COO-R’
Este
B i tËp tr¾c nghiÖm ¸p dông:
1. D y n o c¸c c«ng thøc cña r−îu ® viÕt kh«ng ®óng
A. CnH2n+1OH, C3H6(OH)2, CnH2n+2O
C. CnH2nO, CH2(OH)-CH2(OH), CnH2n+2O
B. CnH2nOH, CH3CH(OH)2, CnH2n-3O
D. C3H5(OH)3, CnH2n-1OH, CnH2n+2O
2. C©u n o sau ®©y kh«ng ®óng?
A. Ancol l hîp chÊt h÷u c¬ trong ph©n tö cã nhãm-OH
C. Hîp chÊt C6H5CH2OH l phenol
B. Hîp chÊt CH3CH2OH l ancol etylic
D. Oxi ho¸ ho n to n ancol thu ®−îc andehit.
3. Nh÷ng chÊt n o sau ®©y thuéc r−îu:
1. CH2=CH-OH 2. CH2=CH-CH2-OH 3. CH2(OH)2 4. CH(OH)3
A. 1, 2,3
B. 2, 3, 4
C. 1, 3, 4
D. Lùa chän kh¸c.
®¼ng:
II. §ång ®¼ng: L hiÖn t−îng c¸c chÊt cã cïng c«ng thøc cÊu t¹o, nh−ng h¬n kÐm h¬n mét hay nhiÒu nhãm CH2.
B i tËp tr¾c nghiÖm ¸p dông:
1. ChÊt n o sau ®©y l ®ång ®¼ng cña nhau:
A. CH2= CH- CH2-OH
C. CH3- CH2- CH = CH- OH
B. CH2= CH - CHO
D. CH3-CH =CH–CH2-OH
1.
A, B, C.
2.
B, C, D
3.
A, C, D
4.
Lùa chän kh¸c.
2. ChÊt n o sau ®©y l ®ång ®¼ng cña nhau:
A. C6H5OH
B. C6H5CH2OH
C. (CH3)2C6H3OH
D. CH3C6H4OH
1.
A, B, C
2.
B, C, D
3.
A, C, D
4.
TÊt c¶ ®Òu sai.
ph©n:
III. §ång ph©n: L hiÖn t−îng c¸c chÊt cã cïng c«ng thøc ph©n tö, nh−ng c«ng thøc cÊu t¹o kh¸c nhau.
B i tËp tr¾c nghiÖm ¸p dông:
1. C«ng thøc ph©n tö C4H10O cã bao nhiªu ®ång ph©n:
A. 4 ®ång ph©n
B. 7 ®ång ph©n
C. 6 ®ång ph©n
D. 8 ®ång ph©n
2. R−îu n o d−íi ®©y thuéc d y ®ång ®¼ng cã c«ng thøc chung CnH2nO?
A. CH3CH2OH
B. CH2=CH-CH2OH
C. C6H5CH2OH
D. CH2OH-CH2OH
3. Sè ®ång ph©n r−îu øng víi c«ng thøc ph©n tö C3H8O, C4H10O, C5H12O lÇn l−ît b»ng:
A. 2, 4, 8
B. 0, 3, 7
C. 2, 3, 6
D. 1, 2, 3
H y chän ®¸p ¸n ®óng.
4. C«ng thøc tæng qu¸t cña r−îu no, ®¬n chøc, bËc 1 l c«ng thøc n o sau ®©y?
A. R-CH2OH
B. CnH2n+1OH
C. CnH2n+1 CH2OH
D. CnH2n+2O
IV. BËc cña r−îu vµ amin
amin.
1. BËc cña r−îu: nhãm OH liªn kÕt víi C bËc n o th× cho ta r−îu bËc ®ã.
2. BËc cña amin: cã bao nhiªu gèc hidrocacbon liªn kÕt víi N th× cho ta amin bËc ®ã.
1
Gi¸o viªn: Ths. Bïi Quang ChÝnh
B i tËp tr¾c nghiÖm ¸p dông:
1. R−îu bËc 2 v amin bËc 2 t−¬ng øng víi c«ng thøc cÊu t¹o n o sau ®©y:
H
CH3 C
A.
CH3
H
B. CH3 C
D.
CH3
H
C. CH3 N
CH3
CH2 OH
OH
H
C
CH3
CH3
NH2
a. A, B
b. b. B, C
c. c. C, D
d. d. A, C
2. Tõ c«ng thøc C4H10O, C4H9N cã bao nhiªu r−îu bËc 3 v bao nhiªu amin bËc nhÊt.
a. 3 r−îu bËc 3, 3 amin bËc nhÊt.
c. 1 r−îu bËc ba, 3 amin bËc nhÊt.
b. 2 r−îu bËc ba, 3 amin bËc nhÊt.
d. §¸p ¸n kh¸c.
V. Danh ph¸p
1. R−îu
R−îu:
a. Danh ph¸p th«ng th−êng: R−îu + Tªn gèc hidrocacbon(yl) + ic
B i tËp ¸p dông:
1. Tªn gäi n o d−íi ®©y kh«ng ®óng l cña hîp chÊt (CH3)2CHCH2CH2OH?
A. 3-metylbutanol-1
C. R−îu i- amylic
B. R−îu i- pentylic
D. 2-metylbutanol-4
b. Danh ph¸p quèc tÕ:
- Chän m¹ch cacbon d i nhÊt chøa nhãm OH l m m¹ch chÝnh.
- §¸nh sè thø tù −u tiªn b¾t ®Çu gÇn nhãm OH nhÊt v sao cho tæng vÞ trÝ nh¸nh l nhá nhÊt.
- Gäi tªn:
VÞ trÝ nh¸nh + tªn nh¸nh + Tªn m¹ch chÝnh + ol + vÞ trÝ nhãm OH
B i tËp ¸p dông:
1. Tªn gäi 2,3-®imetyl, butanol-2 l cña:
ch3
H
C
a. CH3
CH
ch3
b.
CH3
CH3
OH
ch3
c CH3
C
CH2
ch3
OH
CH
ch3
ch3
C
d. CH3 CH
ch3
CH2
oh
OH
2. Tªn chÝnh x¸c theo danh ph¸p quèc tÕ( IUPAC) cña chÊt cã c«ng thøc cÊu t¹o CH3-CH(OH)-CH(CH3)-CH3
l ë ®¸p ¸n n o sau ®©y?
A. 2- Metylbutanol-3
C. 3- Metylbutanol-2
B. 1,1- §imetylpropanol-2
D. 1,2- §imetylpropanol-1
3. Theo dang ph¸p(IUPAC) tªn gäi n o kh«ng ®óng víi c«ng thøc?
A. 2-metylhexan-1-ol: CH3-CH2-CH2-CH2-CH(CH3)-CH2-OH
B. 4,4- dimetylpentan-2-ol: CH3-C(CH3)2-CH(OH)-CH3
C. 3- etylbutan-2-ol: CH3-CH(C2H5)-CH(OH)-CH3
D. 3- metylpentan-2-ol: CH3-CH2-CH(CH3)-CH(OH)-CH3
2. Phenol
- §¸nh vÞ trÝ sao cho tæng vÞ trÝ nh¸nh l nhá nhÊt, cã thÓ cïng hoÆc ng−îc chiÒu kim ®ång hå.
oh
octo
11
2
6
meta
3
5
octo
2
6
3
4
5
4
meta
para
Gäi tªn:
vÞ trÝ nh¸nh + tªn nh¸nh + phenol
§Æc biÖt:
oh
oh
oh
oh
ch3
Phenol
axit phenic
ch3
octo-crezol
meta-crezol
ch3
para-crezol
2
Gi¸o viªn: Ths. Bïi Quang ChÝnh
B i tËp ¸p dông:
1. Tªn gäi 2-metyl, 3-etyl, 5-nitro, phenol l cña
a.
oh
oh
b.
ch3
no2
ch3
no2
c 2 h5
c2h5
c.
d.
oh
oh
5h2c
ch3
no2
ch3
c2h5
no2
3.
Amin
R
N
R'
R''
Tªn gèc R, R’, R’’ +
amin
R
NH2
VÞ trÝ nh¸nh + tªn nh¸nh + tªn m¹ch chÝnh + amin + vÞ trÝ nhãm NH2
B i tËp ¸p dông:
1. Tªn gäi Butanamin-2 l cña:
a.
H
CH3 C
H2
C
H2
C
H2
CH3 C
b.
NH2
CH3
c.
H2
CH3 C
H
C
H2
C
NH2
H
C
NH2
CH3
H2
C
H
C
H
CH3 C
d.
NH2
H2
C
CH3
CH3
2. Tªn gäi etyl, metanamin l cña:
a. CH3CH2NH2
B. Ch3ch2ch2nh2
C.
CH3
c. Ch3nhc2h5
D.
d. Ch3nhch3
4. Anilin T−¬ng tù phenol.
Anilin:
• §Æc biÖt: Thay crezol b»ng tolui®in
VI. TÝnh chÊt vËt lÝ. Liªn kÕt hidro
1. XÐt kh¶ n¨ng r−îu ho tan trong n−íc:
H
O
H
O
H
R
- Liªn kÕt hidro gi÷a R−îu – n−íc c ng bÒn th× kh¶ n¨ng ho tan c ng lín.
- Liªn kÕt hidro c ng bÒn khi M ph©n tö r−îu c ng nhá.
2. So s¸nh nhiÖt ®é s«i cña c¸c chÊt:
a. Liªn kÕt hidro gi÷a r−îu víi r−îu:
H
O
H
R
O
R
b. Liªn kÕt hidro gi÷a axit víi axit:
H
O
R
O
C
C
O
H
R
O
- Liªn kÕt hidro gi÷a R−îu – R−îu c ng bÒn th× nhiÖt ®é s«i c ng lín.
- Liªn kÕt hidro c ng bÒn khi M ph©n tö r−îu c ng lín.
- Nh÷ng chÊt n o cã kh¶ n¨ng t¹o ®−îc nhiÒu liªn kÕt hidro th× nhiÖt ®é s«i c ng lín. ChÊt n o kh«ng t¹o ®−îc
liªn kÕt hidro th× nhiÖt ®é s«i c ng bÐ.
B i tËp ¸p dông:
1. Liªn kÕt hidro bÒn nhÊt trong hçn hîp metanol – n−íc theo tØ lÖ mol 1: 1 l liªn kÕt n o.
3
Gi¸o viªn: Ths. Bïi Quang ChÝnh
A.
H
O
H
CH3
C.
H
O
B.
O
H
O
H
O
H
CH3
H
H
D.
O
H
CH3
O
H
CH3
H
O
C2H5
0
2. Trong r−îu 90 cã thÓ tån t¹i 4 kiÓu liªn kÕt hidro. KiÓu chiÕm ®a sè l kiÓu n o?
A.
H
O
H
c2h5
C.
H
O
H
B.
O
H
O
H
c2h5
H
H
D.
O
H
O
c2h5
H
c2h5
H
O
O
h
3. Trong dÉy ®ång ®¼ng cña r−îu no ®¬n chøc, khi m¹ch cacbon t¨ng, nãi chung:
A. NhiÖt ®é s«i t¨ng, kh¶ n¨ng tan trong n−íc t¨ng.
C. NhiÖt ®é s«i gi¶m, kh¶ n¨ng tan trong n−íc t¨ng.
B. NhiÖt ®é s«i t¨ng, kh¶ n¨ng tan trong n−íc gi¶m.
D. NhiÖt ®é s«i gi¶m, kh¶ n¨ng tan trong n−íc gi¶m.
4. T×m c©u sai trong sè c¸c c©u sau.
A. Etyl amin dÔ tan trong n−íc do cã liªn kÕt hidro nh− sau:
H
N
H
H
C2H5
O
H
H
N
H
C2H5
B. TÝnh chÊt ho¸ häc cña etyl amin l cã kh¶ n¨ng t¹o muèi víi baz¬ m¹nh.
C. Etyl amin tan trong n−íc t¹o dung dÞch cã kh¶ n¨ng sinh ra kÕt tña víi dung dÞch FeCl3..
D. Etyl amin cã tÝnh baz¬ do nguyªn tö nit¬ cßn cÆp electron ch−a liªn kÕt cã kh¶ n¨ng nhËn proton.
VII. TÝnh chÊt ho¸ häc
r−îu
1. X l r−îu bËc II, c«ng thøc ph©n tö C6H14O. §un X víi H2SO4 ®Æc ë 1700C chØ t¹o mét anken duy nhÊt? Tªn cña X l g×?
A. 2,2- ®imetylbutanol-3
C. 2,3-®imetylbutanol-3
B. 3,3- ®imetylbutanol-2
D. 1,2,3- Trimetylpropanol-1
2. X l hçn hîp gåm 2 r−îu ®ång ph©n cïng CTPT C4H10O. §un X víi H2SO4 ë 1700C chØ ®−îc mét anken duy nhÊt.
VËy X gåm c¸c chÊt n o?
A. Butanol-1v butanol- 2
C. 2-metylpropanol-1 v butanol-1
B. 2- Metylprapanol-1 v 2-metylpropanol-2
D. 1-metylpropanol-2 v butanol- 2
3. Khö n−íc hai r−îu ®ång ®¼ng h¬n kÐm nhau hai nhãm – CH2 ta thu ®−îc hai anken ë thÓ khÝ. VËy c«ng thøc ph©n
tö cña hai r−îu ë ®¸p ¸n n o sau ®©y?
A. CH3OH v C3H7OH
B. C3H7OH v C5H11OH
C. C2H4O v C4H8O
D. C2H6O v C4H10O.
4. Trong c¸c chÊt sau: NaCl, I2, propanol, axeton chÊt n o tan nhiÒu trong r−îu etylic?
A. ChØ cã propanol
B. Propanol v axeton
C. I2, propanol v axeton
D. C¶ bèn chÊt.
5. Trong c¸c ph¶n øng sau, chän ph¶n øng n o øng víi r−îu bËc hai.
A. Sù oxi ho¸ cho ra 1 xeton
B. Sù este ho¸ nhanh nhÊt trong tÊt c¶ c¸c bËc r−îu.
C. Tuú theo nhiÖt ®é, sù khö n−íc cho ra mét anken hay mét este.
D. T¸c dông ®−îc víi PBr3
a. ChØ cã A
b. A,B
c. A, C, D
d. C, D.
glixerin – etilenglicol
1. Etilenglicol v glixerin l :
A. r−îu bËc hai v r−îu bËc ba.
B. Hai r−îu ®a chøc
H y chän ®¸p ¸n ®óng.
2. C«ng thøc ph©n tö cña glixerin l c«ng thøc n o?
A. C3H8O3
B. C2H4O2
3. Glixerin thuéc lo¹i chÊt n o?
A. R−îu ®¬n chøc
B. R−îu ®a chøc
C. Hai r−îu ®ång ®¼ng
D. Hai r−îu t¹p chøc
C. C3H8O
C. Este
D. C2H6O
D. Gluxit
4
Gi¸o viªn: Ths. Bïi Quang ChÝnh
4. C«ng thøc n o sau ®©y l c«ng thøc cÊu t¹o cña glixerin?
A. CH2OH-CHOH=CH2OH
C. CH2OH-CH2OH
B. CH3-CHOH-CHOH-CH2OH
D. CH2OH –CH2OH –CH3
5. Trong c«ng nghiÖp glixerin ®−îc s¶n xuÊt theo s¬ ®å n o d−íi ®©y?
A. Propan→ propanol → glixerin
B. propen→ anlyl clorua → 1,3- ddiclopropanol-2→ glixerin
C. butan→ axit butylic → glixerin
D. metan→etan→ propan→glixerin
6. Nhá v i giät quú tÝm v o glixerin, quú tÝm chuyÓn sang m u g×?
A. Xanh
B. TÝm
C. §á
D. Kh«ng m u
7. TÝnh chÊt ®Æc tr−ng cña glixerin l :
(1) chÊt láng, (2) m u xanh lam, (3) cã vÞ ngät, (4) tan nhiÒu trong n−íc.
T¸c dông ®−îc víi: (5) kim lo¹i kiÒm, (6) trïng hîp, (7) ph¶n øng víi axit, (8) ph¶n øng víi ®ång(II), (9) ph¶n øng
víi NaOH. Nh÷ng tÝnh chÊt n o ®óng?
A. 2, 6, 9
B. 1, 2, 3, 4, 6, 8
C. 9, 7, 5, 4, 1
D. 1, 3, 4, 5, 7, 8.
8. Trong c«ng nghiªp glixerin ®iÒu chÕ b»ng c¸ch n o?
A. §un nãng dÉn xuÊt halogen (ClCH2 – CHCl- CH2Cl) víi dung dÞch kiÒm.
B. Céng n−íc v o anken t−¬ng øng víi xóc t¸c axit
C. §un nãng dÇu thùc vËt hoÆc mì ®éng vËt víi dung dÞch kiÒm
D. Hi®ro ho¸ an®ehit t−¬ng øng víi xóc t¸c Ni.
9. §Ó ph©n biÖt glixerin v r−îu etylic ®ùng trong hai lä kh«ng cã nh n, ta dïng thuèc thö n o?
A. Dd NaOH
B. Na
C. Cu(OH)2
D. N−íc brom
10. Cho c¸c chÊt sau hoch2-ch2oh(1), hoch2-ch2-ch2oh(2), hoch2- choh-ch2oh(3), ch3-ch2-o-ch2ch3(4) v ch3-choh-ch2oh (5). Nh÷ng chÊt t¸c dông ®−îc víi Cu(OH)2 l chÊt n o?
A. 1, 2, 3, 5
B. 2, 4, 5, 1
C. 3, 4, 5
D. 1, 3, 5
11. Cho c¸c chÊt sau: hoch2-ch2oh, hoch2-ch2-ch2oh, ch3-choh-ch2oh, hoch2- choh-ch2oh . Cã
bao nhiªu chÊt l ®ång ph©n cña nhau?
A. 1
B. 2
C. 3
D. 4
12. Cho c¸c chÊt sau: hoch2-ch2oh(a), hoch2-ch2-ch2oh(b), ch3-choh-ch2oh (c)v hoch2- chohch2oh(d). Nh÷ng chÊt thuéc cïng d y ®ång ®¼ng l nh÷ng chÊt n o?
A. a víi c
B. a víi d
C. a víi b
D. a víi b, c.
13. Cho c¸c chÊt sau: hoch2-ch2oh(1), hoch2-ch2-ch2oh(2), hoch2- choh-ch2oh(3), ch3-ch2-o-ch2ch3(4) v ch3-choh-ch2oh (5). Nh÷ng chÊt t¸c dông ®−îc víi Na l nh÷ng chÊt n o?
A. 1, 2, 3
B. 2, 4, 5
C. 1, 2,3, 5
D. 1,4,5
14. Glixerin trinitrat cã tÝnh ch©t nh− thÕ n o?
A. DÔ ch¸y
C. DÔ næ khi ®un nãng nhÑ
B. DÔ bÞ ph©n huû
D. DÔ tan trong n−íc
15. Glixerin kh¸c víi r−îu etylic ë ph¶n øng n o?
A. Ph¶n øng víi Na
C. Ph¶n øng víi Cu(OH)2
B. Ph¶n øng víi este ho¸
D. Ph¶n øng víi HBr (H2SO4 ®Æc nãng)
16. §Ó ph©n biÖt r−îu etylic v glixerin, cã thÓ dïng ph¶n øng n o?
A. Tr¸ng g−¬ng t¹o kÕt tña b¹c
C. Este ho¸ b»ng axit axetic t¹o este
B. Khö CuO khi ®un nãng t¹o ®ång kim lo¹i m u ®á
D. Ho tan Cu(OH)2 t¹o dung dÞch m u xanh lam
17. Cho c¸c c©u sau
A. ChÊt bÐo thuéc lo¹i hîp chÊt este
B. C¸c este kh«ng tan trong n−íc do nhÑ h¬n n−íc
C. C¸c este kh«ng tan trong n−íc do kh«ng cã liªn kÕt hi®ro víi n−íc
D. Khi ®ung chÊt bÐo láng víi hi®ro cã Ni xóc t¸c th× thu ®−îc chÊt bÐo r¾n
E. ChÊt bÐo láng l c¸c triglixerit chøa gèc axit kh«ng no
Nh÷ng c©u n o sau ®©y ®óng?
a.
A, D, E
b.
A, B, D
c.
A, C, D,E
d.
A, B, C, E
5
Gi¸o viªn: Ths. Bïi Quang ChÝnh
18. Cho c¸c c©u sau
a. ChÊt bÐo thuéc lo¹i hîp chÊt este
b. C¸c este kh«ng tan trong n−íc do nhÑ h¬n n−íc
c. C¸c este kh«ng tan trong n−íc do kh«ng cã liªn kÕt hi®ro víi n−íc
d. Khi ®ung chÊt bÐo láng víi hi®ro cã Ni xóc t¸c th× thu ®−îc chÊt bÐo r¾n
e. ChÊt bÐo láng l c¸c triglixerit chøa gèc axit kh«ng no
Nh÷ng c©u kh«ng ®óng l nh÷ng c©u n o?
A. a, d
B. b, c
C. a, b, d, e
D. ChØ cã b
19. Chän ®¸p ¸n ®óng:
A. ChÊt bÐo l trieste cña glixerol víi axit
C. ChÊt bÐo l trieste cña glixerol víi axit v« c¬
B. ChÊt bÐo l trieste cña ancol víi axit bÐo
D. ChÊt bÐo l trieste cña glixerol víi axit bÐo
20. Khi thuû ph©n chÊt n o sau ®©y sÏ thu ®−îc glixerol?
A. Muèi
B. Este ®¬n chøc
C. ChÊt bÐo
D. Etyl axetat
21. §Æc ®iÓm cña ph¶n øng thuû ph©n lipit trong m«i tr−êng axit l g×?
A. Ph¶n øng thuËn nghÞch
C. Ph¶n øng kh«ng thuËn nghÞch
B. Ph¶n øng x phßng ho¸
D. Ph¶n øng cho nhËn eletron
22. TÝnh chÊt ®Æc tr−ng cña lipit:
1. ChÊt láng
3. NhÑ h¬n n−íc
5. Tan trong x¨ng
7. T¸c dông víi kl kiÒm
2. ChÊt r¾n
4. Kh«ng tan trong n−íc
6. DÔ bÞ thuû ph©n
8. Céng H2 v o gèc r−îu
C¸c tÝnh chÊt kh«ng ®óng l ngh÷ng tÝnh chÊt n o?
A. 1, 6, 8
B. 2, 5, 7
C. 1, 2, 7, 8
D. 3, 6, 8
23. §Ó biÕn mét sè dÇu th nh mì r¾n, hoÆc b¬ nh©n t¹o ng−êi ta thùc hiÖn qu¸ tr×nh n o sau ®©y?
A. Hi®ro ho¸( cã xt Ni)
B. C« c¹n ë nhiÖt ®é cao
C. L m l¹nh
D. X phßng ho¸
24. Trong c¬ thÓ, lipit bÞ oxi ho¸ th nh nh÷ng chÊt n o sau ®©y?
A. Amoniac v cacbonic
B. NH3, CO2, H2O
C. H2O v CO2
D. NH3 v H2O
25. Trong c¬ thÓ tr−íc khi bÞ oxi ho¸ lipit:
A. BÞ thuû ph©n th nh glixerin v axit bÐo
C. BÞ ph©n huû th nh CO2 v H2O
B. BÞ hÊp thô
D. Kh«ng thay ®æi
26. Gi÷a lipit v este cña r−îu víi axit ®¬n chøc kh¸c nhau vÒ: H y chØ ra kÕt luËn sai.
A. Gèc axit trong ph©n tö
C. Gèc axit trong lipit ph¶i l gèc cña axit bÐo
B. Gèc r−îu trong lipit cè ®Þnh cña glixerin
D. B¶n chÊt liªn kÕt trong ph©n tö
27. Cã hai b×nh kh«ng nh n ®ùng riªng biÖt hai hçn hîp: dÇu b«i tr¬n m¸y, dÇu thùc vËt. Cã thÓ nhËn biÕt hai hçn hîp
trªn b»ng c¸ch n o?
A. Dïng KOH d−
C. Dïng NaOH ®un nãng
D. §un nãng víi dung dÞch KOH, ®Ó nguéi, cho thªm tõng giät CuSO4
B. Dïng Cu(OH)2
28. Mì tù nhiªn l : H y chän ®¸p ¸n ®óng.
A. Este cña axit panmitic v ®ång ®¼ng, v.v...
C. Hçn hîp cña c¸c triglixerit kh¸c nhau
B. Muèi cña axit bÐo
D. Este cña axit oleic v ®ång ®¼ng, v.v..
29. X phßng ®−îc ®iÒu chÕ b»ng c¸ch n o trong c¸c c¸ch sau ®©y?
A. Ph©n huû mì
C. Ph¶n øng cña axit víi kim lo¹i
B. Thuû ph©n mì trong kiÒm
D. §ehi®ro ho¸ mì tù nhiªn
phenol
1. So s¸nh ®é tan trong n−íc cña bezen, phenol v etanol. S¾p xÕp theo thø tù ®é tan t¨ng dÇn.
A. Benzen < phenol < etanol
C. Phenol < benzen < etanol
B. Benzen < etanol < phenol
D. Etanol< benzen < phenol
2. So s¸nh ®é m¹nh cña axit sau: phenol, 0- nitrophenol, 2,4-dinitrophenol v 2,4,6- trinitrophenol. S¾p xÕp theo thø
tù ®é m¹nh t¨ng dÇn.
A. phenol < 2,4-dinitrophenol < 0- nitrophenol < 2,4,6- trinitrophenol
B. 2,4,6- trinitrophenol < 2,4-dinitrophenol < 0- nitrophenol < phenol
C. phenol < 0- nitrophenol < 2,4-dinitrophenol < 2,4,6- trinitrophenol
D. 0- nitrophenol < phenol < 2,4-dinitrophenol < 2,4,6- trinitrophenol
3. Trong c¸c ph¸t biÓu sau: Chän ph¸t biÓu sai.
6
Gi¸o viªn: Ths. Bïi Quang ChÝnh
A. C2H5OH v C6H5OH ®Òu ph¶n øng dÔ d ng víi HBr.
B. C2H5OH cã tÝnh axit yÕu h¬n C6H5OH
C. C2H5ONa v C6H5ONa ph¶n øng víi n−íc cho ra trë l¹i C2H5OH v C6H5OH ( ph¶n øng ho n to n).
1. ChØ cã A
2. ChØ cã B
3. ChØ cã C
4. A, C.
4. S¾p xÕp c¸c chÊt sau theo thø tù ®é m¹nh cña axit t¨ng dÇn: C6H5OH, C6H5-CH2OH, 0- cresol, o-notrophenol.
A. C6H5OH < C6H5-CH2OH < o- cresol < o-notrophenol
B. C6H5OH< o- cresol < C6H5-CH2OH < o-notrophenol
C. C6H5-CH2OH < o- cresol < C6H5OH < o-notrophenol
D. o-notrophenol< C6H5OH < C6H5-CH2OH < o- cresol
5. Nguyªn tö hidro trong nhãm –OH cña phenol cã thÓ ®−îc thay thÕ b»ng nguyªn tö Na khi cho:
A. phenol t¸c dông víi Na
C. phenol t¸c dung víi NaHCO3
B. phenol t¸c dông víi NaOH
D. C¶ A v B ®Òu ®óng.
6. NhËn xÐt n o d−íi ®©y kh«ng ®óng?
A. phenol l axit, cßn anilin l baz¬
B. Dung dÞch phenol l m quú tÝm ho¸ ®á, cßn dung dÞch anilin l m quú tÝm ho¸ xanh.
C. phenol v anilin ®Òu dÔ tham gia ph¶n øng thÕ v ®Òu t¹o kÕt tña tr¾ng víi brom.
D. Phenol v anilin ®Òu khã tham gia ph¶n øng céng v ®Òu t¹o hîp chÊt vßng no khi tham gia ph¶n øngcéng víi hi®ro.
7. Ph¶n øng :
C6H5ONa + CO2 +H2O → C6H5OH +NaHCO3 x¶y ra ®−îc l do:
A. Phenol cã tÝnh axit yÕu h¬n axit cacbonic
C. Phenol cã tÝnh oxi ho¸ yÕu h¬n axit cacbonic
B. Phenol cã tÝnh axit m¹nh h¬n axit cacbonic
D. Phenol cã tÝnh oxi ho¸ m¹nh h¬n axit cacbonic.
8. Dung dÞch phenol kh«ng ph¶n øng ®−îc víi chÊt n o sau ®©y?
A. Natri v dung dÞch NaOH.
C. Dung dÞch NaCl
B. N−íc brom
D. hh axit HNO3 v H2SO4 ®Æc.
9. Hîp chÊt X t¸c dông víi Na nh−ng kh«ng ph¶n øng víi NaOH. X l hîp chÊt n o trong sè c¸c chÊt cho d−íi ®©y?
A. C6H5CH2OH
C. HOCH2C6H4OH
B. p- CH3C6H4OH
D. C6H5-O-CH3
10. Cho 4 chÊt: phenol, benzen, axit axetic, r−îu etylic. §é linh ®éng cña nguyªn tö hi®ro trong ph©n tö c¸c chÊt trªn
gi¶m dÇn theo thø tù ë d y n o?
A. phenol > benzen > axit axetic > r−îu etylic
C. axit axetic > phenol > r−îu etylic> benzen
B. benzen> r−îu etylic > phenol > axit axetic
D. axit axetic > r−îu etylic > phenol > benzen
11. Ph¸t biÓu n o sau ®©y ®óng?
A. Phenol cã tÝnh axit m¹nh h¬n etanol v× nh©n benzen hót electron cña nhãm –OH b»ng hiÖu øng liªn hîp, trong
khi nhãm –C2H5 l¹i ®Èy electron v o nhãm – OH.
B. Phenol cã tÝnh axits m¹nh h¬n etanol v ®−îc minh ho¹ b»ng ph¶n øng phenol t¸c dông víi dung dÞch NaOH
cßn C2H5OH th× kh«ng.
C. TÝnh axit cña phenol yÕu h¬n H2CO3 v× sôc CO2 v o dung dÞch C6H5ONa ta sÏ ®−îc C6H5OH.
D. Phenol trong n−íc cho m«i tr−êng axit, l m quú tÝm ho¸ ®á.
a. A, B
b. B, C
c. C, A
d. A, B, C
12. H y gäi tªn danh ph¸p IUPAC v th«ng dông cña c¸c chÊt sau:
a. CH3(CH2)3CHCH(CH3)2
b. (CH3)3CCH2OH
OH
c.
CH2=CHCHCH3
OH
A. 2,2-§imetylpropan-1-ol
D. t-Butylcacbinol
G. 2-Metylheptan-3-ol
B. But-3-en-2-ylancol;
E. Metylvinylcacbinol
H. Neopentylancol
C. 2-Metylhept-3-ylancol
F. But-3-en-2-ol
I. Butylisopopylcacbinol
13. H y gäi tªn theo danh ph¸p IUPAC v tªn th«ng dông c¸c chÊt sau:
a. C6H5CH2OH
c. HC ≡ CCH2OH
b. C6H5CH2CH2CH2CH2OH
d. CH2 =CHCH2OH
A. Phenylmetanol
B. 4- Phenylbutan-1-ol
C. 4-Phenylbut-1-ylancol
D. Prop-2-in-1-ol
E. Propanyl
F. Anlylancol
G. Phenylcacbinol
H. But-2-en-1-ol
14. S¾p xÕp c¸c chÊt d−íi ®©y theo thø tù tÝnh axit t¨ng dÇn:
7
Gi¸o viªn: Ths. Bïi Quang ChÝnh
a. CH3CH2OH
b. CH3CH2SH
c. H2S
d. H2O
A. a, b, c, d
B. a, b, d, c
C. b, a, d, c
D. b, a, c, d
15. H y s¾p xÕp theo thø tù t¨ng dÇn c−êng ®é liªn kÕt hi®ro cña ancol d¹ng h¬i v d¹ng dung dÞch sau:
a. D¹ng h¬i
b. RÊt lo ng
c. Lo ng võa
d. §Ëm ®Æc
A. a, b, c, d
B. c, a, b, d
C. b, d, a, c
D. a, d, b, c
16. Trong c«ng nghiÖp etanol cã thÓ ®iÒu chÕ theo ph−¬ng tr×nh ph¶n øng n o?
a. CH2=CH2 +H2O H2SO4
b. CH2=CH2 +H2O
H3PO4
300-3500C
c. C6H12O6
lªn men
d. HC CH +H2O H3PO4
A. a, b, c, d
B. a, b, c
C. b, c, d
D. a, b, d.
17. XÕp theo thø tù tÝnh axit gi¶m dÇn cña c¸c ancol: CH3OH, CH3CH2OH, (CH3)2CHOH, (CH3)3COH?
A. CH3OH > CH3CH2OH> (CH3)2CHOH> (CH3)3COH
B. (CH3)3 COH > (CH3)2CHOH > CH3CH2OH > CH3OH
C. CH3CH2OH> CH3OH > (CH3)2CHOH> (CH3)3COH
D. CH3OH > CH3CH2OH> (CH3)3COH > (CH3)2CHOH
18. Ancol (ROH) cã thÓ ph¶n øng víi c¸c chÊt n o sau ®©y: Na2CO3, NaOH, Na, NaNH2, HC≡CNa, NH3.
A. Na2CO3, NaOH, Na
C. NaOH, Na, NaNH2, HC≡CNa
B. NaNH2, HC≡CNa, NH3
D. Na2CO3, NaOH, Na, NaNH2
19. H y s¾p xÕp thø tù theo tÝnh axit gi¶m dÇn kh¶ n¨ng ph¶n øng cña HX (X=F, Cl, Br, I) trong ph¶n øng thÕ OH cña
ancol sau: (CH3)2CHOH +HX → (CH3)2CHX +H2O
A. HI > HBr > HCl >HF
C. HF> HBr >HCl >HI
B. HI > HCl >HBr > HF
D. HF > HCl > HBr > HI
20. So s¸nh tÝnh axit cña CHCH2OH, CH3CHClOH, ClCH2CH2OH.
C. CH3CHClOH> ClCH2CH2OH > CHCH2OH
A. CHCH2OH> CH3CHClOH> ClCH2CH2OH
B. ClCH2CH2OH > CH3CHClOH> CHCH2OH
D. CH3CHClOH> CHCH2OH > ClCH2CH2OH
21. ChÊt n o sau ®©y l s¶n phÈm cña ph¶n øng t¸ch H2O tõ butan-2-ol b»ng H2SO4 ë 1700C?
CH3CH2CH=CH2
CH3CH=CHCH2
CH3CH2CH-O-CHCH2CH3
(a)
(b)
CH3 (c) 3
CH
A. a
B. b
C. c
22. ChÊt n o l s¶n phÈm cña ph¶n øng gi÷a pentan-3-ol víi HBr:
a. CH3-CHCH2CH2CH3
b. CH3CH2CHCH2CH3
Br
A. a
B. b
C. a, b
23. ChÊt n o l s¶n phÈm cña ph¶n øng oxi ho¸ propan-1-ol b»ng K2Cr2O7 v H2SO4:
CH3CH2CHO
D. b chÝnh,a phô
Br
D. §¸p ¸n kh¸c
CH3-C-CH3
CH3CH2COOH
O
A. a
B. b
C. c
24. ChÊt n o l s¶n phÈm cña ph¶n øng oxi ho¸ propan-2-ol b»ng K2Cr2O7 v H2SO4:
25. H y gäi tªn theo tªn th−êng v danh ph¸p IUPAC c¸c chÊt sau:
OH
OH
OH
OCH3
CH3
CH3
D. §¸p ¸n kh¸c
OH
26. H y gäi tªn theo tªn th−êng v danh ph¸p IUPAC c¸c chÊt sau:
OH
OH
OH
OH
OH
OH
A. 1,2§ihi®roxibenxen
C. 1,3-§ihi®roxibenxen
B. 1,4§ihi®roxibenxen
D. Catechol
27. Tõ benzen cã thÓ ®iÒu chÕ phenol b»ng ph−¬ng ph¸p n p d−íi ®©y:
E. Resoxinol
F. Hi®roquinol
8
Gi¸o viªn: Ths. Bïi Quang ChÝnh
Cl
OH
NaOH
3600C,32atm
NO2
NH2
HNO2/H2SO4
Fe/HCl
1) KNO2, HCl
2) H2O,
OH
OH
H2SO4 ®Æc
KOH
2300C
OH
NO2
HNO2/H2SO4
NaOH
Cl2, Fe
a.
b.
c.
d.
OH
t0
A. a, b, c
B. b, c, d
C. a, b, d
28. Ph−¬ng ph¸p n o ®−îc sö dông ®iÒu chÕ phenol trong c«ng nghiÖp?
D. a, c, d
Cl
OH
NaOH
3600C,32atm
NO2
NH2
HNO2/H2SO4
1) KNO2, HCl
Fe/HCl
2) H2O,
OH
OH
H2SO4 ®Æc
KOH
2300C
NO2
OH
HNO2/H2SO4
NaOH
Cl2, Fe
a.
b.
c.
d.
OH
t0
29. Ph−¬ng ph¸p n o thuËn lîi ®iÒu chÕ 2,4-®iclophenol l s¬ ®å ph¶n øng n o d−íi ®©y?
Cl
3Cl2, Fe
a.
Cl
OH
NaOH
Cl
Cl
Cl2, Fe
b.
OH
Cl
Cl
OH
Cl2
NaOH
P
Cl
Cl
A. a
B. b
C. a, b
D. §¸p ¸n kh¸c
30. Ph−¬ng ph¸p n o thuËn lîi ®iÒu chÕ 2,4-®initrophenol l s¬ ®å ph¶n øng n o d−íi ®©y?
OH
Cl
NaOH
to,P
a.
OH
NO2
HNO3/H2SO4
NO2
Cl
b.
Cl
HNO3/H2SO4
NO2
NO2
OH
NaOH
to,P
NO2
NO2
amin
1. So s¸nh tÝnh bazo cña NH3, CH3-NH2 v C6H5- NH2. S¾p xÕp theo thø tù ®é m¹nh t¨ng dÇn.
A. NH3< CH3-NH2 < C6H5- NH2
C. CH3-NH2 < C6H5- NH2 < NH3
B. CH3-NH2 < NH3< C6H5- NH2
D. C6H5- NH2 C>E>D>B> F
b.F>D>C>E>A>B
c. E>D>B>A>C> F
d.E>D>B>F>A> C
14. TÝnh baz¬ gi¶m dÇn theo d y n o sau ®©y?
A. §imetylamin, metylamin, amoniac, p- metylanilin, anilin, p-nitroanilin
B. §imetylamin,metylamin,anilin, p-nitroanilin, amoniac, p- metylanilin
C. p-nitroanilin, anilin, p- metylanilin, amoniac, metylamin, ®imetylamin
D. anilin, p- metylanilin, amoniac, metylamin, ®imetylamin, p-nitro anilin
15. TÝnh baz¬ cña c¸c chÊt t¨ng dÇn theo thø tù ë d y n o sau ®©y?
A. C6H5NH2; NH3; CH3NH2; (CH3)2NH
C. (CH3)2NH; CH3NH2; NH3 ; C6H5NH2
B. NH3; CH3NH2; (CH3)2NH ;C6H5NH2
D. NH3; C6H5NH2; CH3NH2; (CH3)2NH
16. TÝnh baz¬ cña c¸c chÊt t¨ng dÇn theo thø tù ë d y n o sau ®©y?
A. NH3 < C6H5NH2 < CH3NHCH3 < CH3CH2NH2
C. C6H5NH2 < NH3 < CH3CH2NH2< CH3NHCH3
B. NH3 < CH3CH2NH2< CH3NHCH3 < C6H5NH2
D. C6H5NH2 < NH3 < CH3NHCH3 < CH3CH2NH2
17. TrËt tù ®é m¹nh tÝnh baz¬ cña d y n o d−íi ®©y kh«ng ®óng?
A. NH3 < C6H5NH2
C. CH3CH2NH2 < CH3NHCH3
B. NH3 < CH3NH2 < CH3CH2NH2
D. p- O2NC6H4NH2 < p- CH3C6H4NH2
18. Ph¶n øng n o d−íi ®©y kh«ng thÓ hiÖn tÝnh baz¬ cña amin?
C. Fe3++3CH3NH2 +3 H2O → Fe(OH)3 + 3 CH3NH3 +
A. CH3NH2 + H2O → CH3NH3+ + OHD. CH3NH2 + HNO3 → CH3 OH + N2 + H2O
B. C6H5NH2 + HCl→ C6H5NH3Cl
19. Dung dÞch cña chÊt n o sau ®©y kh«ng l m ®æi m u quú tÝm?
A. C6H5NH2
B. NH3
C. CH3CH2NH2
D. CH3NHCH2CH3
20. Ph−¬ng tr×nh ho¸ häc n o sau ®©y kh«ng ®óng?
A. 2CH3NH2 + H2SO4 → (CH3NH3)2SO4
B. 3CH3NH2 + 3H2O +FeCl3 → Fe(OH)3 + 3CH3NH3Cl
C. C6H5NH2 + 2Br2 → 3,5-Br2- C6H3NH2 + 2HBr
10
Gi¸o viªn: Ths. Bïi Quang ChÝnh
D. C6H5NO2 + 3Fe + 7HCl → C6H5NH3Cl + 3FeCl2+ 2H2O
21. Ph−¬ng tr×nh ho¸ häc n o sau ®©y kh«ng ®óng?
A. 2CH3NH2 + H2SO4 → (CH3NH3)2SO4
C. C6H5NH2 + Br2 → m- Br- C6H4NH2 + HBr
B. CH3NH2 + HONO → CH3OH + N2 + H2O
D. C6H5NO2+3Fe+7HCl→C6H5NH3Cl+3FeCl2+2H2O
22. Dung dÞch etylamin kh«ng t¸c dông víi chÊt n o sau ®©y?
A. Axit HCl
B. Dung dÞch FeCl3
C. N−íc brom
D. Cu(OH)2
23. Dung dÞch etylamin t¸c dông víi chÊt n o sau ®©y
A. GiÊy ®o pH
B. DdAgNO3
C. Thuèc thö Felinh
D. Cu(OH)2
24. Ph¸t biÓu n o sai?
A. Anilin l baz¬ yÕu h¬n NH3 v× ¶nh h−ëng hót electron cña nh©n lªn nhãm –NH2 b»ng hiÖu øng liªn hîp.
B. Anilin kh«ng l m ®æi m u quú tÝm
C. Anilin Ýt tan trong n−íc v× gèc C6H5- kÞ n−íc
D. Nhê tÝnh baz¬, anilin t¸c dông ®−îc víi dung dÞch Br2
25. C¸c hiÖn t−îng n o sau ®©y ®−îc m« t¶ kh«ng chÝnh x¸c?
A. Nhóng quú tÝm v o dung dÞch etylamin thÊy quú tÝm chuyÓn m u xanh
B. Ph¶n øng gi÷a khÝ metylamin v khÝ hi®ro clorua l m xuÊt hiÖn “khãi tr¾ng”
C. Nhá v i giät n−íc brom v o èng ®ùng dung dÞch anilin thÊy cã kÕt tña tr¾ng
D. Thªm v i giät phenolphatalien v o dung dÞch ®imetylamin thÊy xuÊt hiÖn m u xanh
26. Ph−¬ng tr×nh ho¸ häc n o sau ®©y kh«ng ®óng?
A. C2H5NH2+HNO2+HCl → C2H5N2+Cl- + 2H2O
C. C6H5NH2+HNO3 +HCl→C2H5N2+Cl- + 2H2O
+
o
0−5 C
B. C6H5NH2+HNO2+HCl C6H5N2 Cl+2H2O
05C
−
→
D. C H NH +HNO → H OH +N +2H O
C
o
6
5
2
2
6
5
2
2
Ch−¬ng ii: andehit – axit cacboxilic – este
I. ®Þnh nghÜa
1. Andehit:
Andehit no, ®¬n chøc l nh÷ng hîp chÊt h÷u c¬ m ph©n tö cã mét nhãm chøc andehit (- CHO) liªn kÕt víi gèc
hi®ro cacbon no.
An®ehit l hîp chÊt h÷u c¬ cã chøa nhãm cacbonyl (- CO - ).
2. Axit cacboxylic:
Axit cacboxylic no, ®¬n chøc l nh÷ng hîp chÊt h÷u c¬ m ph©n tö cã mét nhãm cacboxyl (- COOH) liªn kÕt víi
gèc hi®rocacbon no.
Axit cacboxylic l nh÷ng hîp chÊt h÷u c¬ m trong ph©n tö cã chøa nhãm cacboxyl ( - COOH) liªn kÕt víi gèc
hi®rocacbon.
3. Este:
Este l s¶n phÈmcña ph¶n øng este ho¸ gi÷a axit h÷u c¬ hoÆc axit v« c¬ víi r−îu.
II. BµI TËP
1. CÊu t¹o n o sau ®©y viÕt kh«ng ®óng?
A. Hîp chÊt h÷u c¬ cã chøa CHO liªn kÕt víi H l an®ehit
B. An®ehit võa thÓ hiÖn tÝnh khö võa thÓ hiÖn tÝnh oxi hãa.
C. Hîp chÊt R-CHO cã thÓ ®iÒu chÕ ®−îc tõ R-CH2OH
D. Trong ph©n tö an®ehit, c¸c nguyªn tö liªn kÕt víi nhau b»ng liªn kÕt δ
2. Cho c¸c c©u sau: Nh÷ng c©u ®óng l :
1. An®ehit l hîp chÊt h÷u c¬ trong ph©n tö cã nhãm –CHO
2. An®ehit v xeton cã ph¶n øng céng hi®ro gièng etilen nªn chung thuéc lo¹i hîp chÊt kh«ng no.
3. An®ehit gièng axetilen v× ®Òu t¸c dông víi dung dÞch AgNO3/NH3
4. An®ehit no, ®¬n chøc, m¹ch hë cã c«ng thøc ph©n tö CnH2nO
5. Hîp chÊt cã c«ng thøc ph©n tö CnH2nO l an®ehit no, ®¬n chøc
A. 1, 2, 3, 4
B. 1, 2, 4
C. 1, 2, 4,5
D. 1, 2, 3, 5
3. C«ng thøc ph©n tö cña an®ehit cã d¹ng tæng qu¸t CnH2n+2-2n-2kOk. H y cho biÕt ph¸t biÓu n o sai.
A. C¸c chØ sè n, a, k tho m n ®iÒu kiÖn n≥1, a≥0, k ≥ 1
11
Gi¸o viªn: Ths. Bïi Quang ChÝnh
B. NÕu a=0, k=1 th× ®ã l an®ehit no, ®¬n chøc
C. NÕu an®ehit 2 ®¬n chøc v 1 vßng no th× c«ng thøc ph©n tö cã d¹ng CnH2n-4O2 (n≥5)
D. Tæng sè liªn kÕt π v vßng l ®é bÊt b o ho cña c«ng thøc.
III. danh ph¸p
1. An®ehit:
a. Danh ph¸p th«ng th−êng: An®ehit + tªn th«ng th−êng cña axit t−¬ng øng
Axit
Tªn gäi
An®ehit
HCOOH
Axit fomic
HCHO
CH3COOH
Axit axetic
CH3CHO
C2H5COOH
Axit propionic
C2H5CHO
C3H7COOH
Axit butanoic
C3H7CHO
C4H9COOH
Axit Valeric
C4H9CHO
C5H11COOH
Axit Caproic
C5H11CHO
CH2 = CH –COOH
Axit acrylic
CH2 = CH –CHO
HOOC – COOH
Axit oxalic
HCO – CHO
CH3-(CH2)14-COOH
Axit Panmitic
CH3-(CH2)16-COOH
Axit Stearic
CH2 = C(CH3) – COOH
Axit metacrylic
CH3-(CH2)7-CH=CH-(CH2)7-COOH
Axit oleic
b. Tªn quèc tÕ:
• Chän m¹ch chÝnh d i nhÊt chøa nhãm CHO l m m¹ch chÝnh
• §¸nh sè thø tù −u tiªn b¾t ®Çu tõ nhãm CHO.
• Gäi tªn: VÞ trÝ nh¸nh + tªn nh¸nh + Tªn m¹ch chÝnh + al
Tªn gäi
A®ehit fomic
An®ehit axetic
An®ehit propionic
An®ehit butanoic
An®ehit Valeric
An®ehit Caproic
An®ehit acrylic
An®ehit oxalic
L−u ý: Tªn nh¸nh
Gèc
Tªn gäi
CH3 -
Metyl
C2H5 -
Etyl
Gèc
Tªn gäi
CH3 - CH - CH2 CH3
CH3 - CH -
n- Propyl
CH3 - CH2 - CH -
iso - Propyl
CH3 - CH2 - CH2 -
iso - Butyl
CH3
CH3
CH3
Sec - Butyl
CH3
CH3 - C - CH2 -
CH3 - C -
Neo - Pentyl
CH3
Tert - Butyl
CH3
2.
a.
b.
3.
NÕu cã sè nh¸nh gièng nhau sau ®©y th× ta gäi:
• 1 l mono
• 3.................... “Tri”
• 2 nh¸nh gäi l “®i”
• 4..................... “Tetra”
Axit cacboxylic
Tªn th«ng th−êng. (Xem danh ph¸p th«ng th−êng cña an®ehit)
Tªn quèc tÕ.
Chän m¹ch chÝnh d i nhÊt chøa nhãm - COOH l m m¹ch chÝnh
§¸nh sè thø tù −u tiªn b¾t ®Çu tõ nhãm - COOH.
Gäi tªn: VÞ trÝ nh¸nh + tªn nh¸nh + Tªn m¹ch chÝnh + oic
Este
R
C
OR'
• 5 ......................“Penta”
• 6 ..................... “Hexa”
O
Tªn gèc R' + Tªn (R COO) cña axit t−¬ng øng
IV. §ång ph©n – cÊu t¹o
.
12
Gi¸o viªn: Ths. Bïi Quang ChÝnh
V. TÝnh chÊt
1. C©u n o sau ®©y kh«ng ®óng?
A. An®ehit céng hi®ro t¹o th nh ancol bËc mét.
B. An®ehit t¸c dông víi dung dÞch b¹c nitrat trong aminoac sinh ra b¹c kim lo¹i.
C. An®ehit no, ®¬n chøc cã c«ng thøc ph©n tö d¹ng tæng qu¸t CnH2n+2O
D. Khi t¸c dông víi hi®ro, xeton bÞ khö th nh ancol bËc II.
2. Thø tù t¨ng dÇn nhiÖt ®é s«i cña c¸c chÊt: an®ehit propionic (X), propan(Y), r−îu etylic (Z) v ®imetyl ete (T) ë
d y n o l ®óng?
A. X< Y < Z < T
B. T < X< Y < Z
C. Z < T< X< Y
D. Y < T< X< Z
3. Trong c«ng nghiÖp, a®ehit fomic ®−îc ®iÒu chÕ trùc tiÕp tõ chÊt n o trong c¸c chÊt sau ®©y?
A. R−îu etylic
B. Axit fomic
C. R−îu metylic
D. Metyl axetat
4. Cho 4 chÊt: benzen, metanol, phenol, an®ehit fomic. Thø tù ho¸ chÊt ®−îc dïng ®Ó ph©n biÖt 4 chÊt trªn ®−îc s¾p
xÕp ë d y n o ®óng?
A. N−íc brom, dung dÞchAgNO3/NH3; Na
C. Dung dÞch AgNO3/NH3; n−íc brom; Na
B. Dung dÞch AgNO3/NH3; Na; n−íc brom
D. Na; n−íc brom; dung dÞchAgNO3/NH3
5. §èt ch¸y mét hçn hîp c¸c ®ång ®¼ng cña an®ehit ta thu ®−îc sè mol CO2= sè mol H2O. C¸c chÊt ®ã thuéc d y
®ång ®¼ng n o trong c¸c d y sau?
A. Andehit ®¬n chøc no
C. An®ehit hai chøc no
B. An®ehit vßng no
D. An®ehit kh«ng no ®¬n chøc
6. LÊy 0,94 gam hçn hîp hai an®ehit ®¬n chøc no kÕ tiÕp nhau trong d y ®ång ®¼ng cho t¸c dông hÕt víi dung dÞch
AgNO3/NH3 thu ®−îc 3,24 gam Ag. C«ng thøc ph©n tö cña hai an ®ehit lÇn l−ît l ë ®¸p ¸n n o sau ®©y?
A. CH3CHO v HCHO
C. CH3CHO v C2H5CHO
B. C2H5CHO v C3H7CHO
D. C3H7CHO v C4H9CHO
7. X, Y l hîp chÊt h÷u c¬ ®ång chøc chøa c¸c nguyªn tè C, H, O. Khi t¸c dông víi AgNO3 trong NH3 th× 1 mol X t¹o ra 4
mol Ag. Cßn khi ®èt ch¸y X, Y th× tØ lÖ sè mol O2 tham gia ®èt ch¸y, CO2 v H2O t¹o th nh nh− sau:
§èi víi X, ta cã n(O2): n(CO2): n(H2O)=1:1:1
§èi víi Y, ta cã n(O2): n(CO2): n(H2O)=1,5:2:1
C«ng thøc ph©n tö v c«ng thøc cÊu t¹o c¶u X, Y ë ®¸p ¸n n o sau ®©y?
A. CH3CHO v HCHO
B. HCHO v C2H5CHO
C. HCOOH v HCHO
D. HCHO v HOC-CHO
8. Hîp chÊt h÷u c¬ X khi ®un nhÑ víi dung dÞch AgNO3/ NH (dïng d−) thu ®−îc s¶n phÈm Y. Khi Y t¸c dông víi dung dÞch HCl hoÆc dung
dÞch NaOH ®Òu cho 2 khÝ thuéc lo¹i chÊt v« c¬ A, B. C«ng thøc ph©n tö cña X l ë ®¸p ¸n n o sau ®©y?
A. H- CHO
B. H- COOH
C. HCOO-NH4
D. HCOO- CH3
9. Cho13,6 gam mét hîp chÊt h÷u c¬ X (C, H, O) t¸c dông võa ®ñ víi 300mldung dÞch AgNO3 2M trong NH4OH thu ®−îc 43,2 g
b¹c. BiÕt tØ khèi h¬i cña X ®èi víi oxi b»ng 2,125. X cã c«ng thøc cÊu t¹o l ë ®¸p ¸n n o sau ®©y?
A. CH3-CH-CHO
B. CH2=CH-CH2-CHO
C. HC≡C-CH2-CHO
D. HC≡C-CHO
10. DÉn hçn hîp H2 v 3,92 lit (®ktc) h¬i an®ehit qua èng chøa Ni nung nãng. Hçn hîp c¸c chÊt sau ph¶n øng ®−îc l m l¹nh v
cho t¸c dông ho n to n víi Na thÊy tho¸t ra 1,84 lit khÝ (270C v 1atm) .HiÖu suÊt cña ph¶n øng khö an®ehit l bao nhiªu?
A. 60,33%
B. 82,44%
C. 84,22%
D. 75,04%
11. An®ehit X m¹ch hë, céng hîp víi H2 theo tØ lÖ 1:2 (l−îng H2 tèi ®a) t¹o ra chÊt Y. Cho Y t¸c dông hÕt víi Na thu ®−îc thÓ
tÝch H2 b»ng thÓ tÝch X ph¶n øng ®Ó t¹o ra Y (ë cïng t0C, p). X thuéc läai chÊt n o sau ®©y?
A. An®ehit no, ®¬n chøc
C. An®ehit no, hai chøc
B. An®ehit kh«ng no (chøa mét nèi ®«i C=C), ®¬n chøc
D. An®ehit kh«ng no (chøa mét nèi ®«i C=C), hai chøc
12. Cho 1,74 gam mét an®ehit no, ®¬n chøc ph¶n øng ho n to n víi AgNO3/NH3 sinh ra 6,48 gam b¹c kim läai. C«ng
thøc cÊu t¹o cña an®ehit l ë ®¸p ¸n n o sau ®©y?
A. CH3-CH=O
B. CH3CH2-CH=O
C. CH3CH2CH2- CH=O
D. (CH3)2CH-CH=O
13. Hîp chÊt X cã c«ng thøc C3H6O t¸c dông víi n−íc brom v tham gia ph¶n øng tr¸ng g−¬ng. C«ng thøc cÊu t¹o cña
X l ë ®¸p ¸n n o sau ®©y?
A. CH2=CH- CH2OH
B. CH2= CH- O- CH3
C. CH3CH2CH=O
D. CH3-CO-CH3
14. Cho 50 gam dung dÞch an®ehit axetic t¸c dông víi dung dÞch AgNO3 trong NH3 (®ñ) thu ®−îc 21,6 gam Ag kÕt tña.
Nång ®é cña an®ehit axetic trong dung dÞch ® dïng l bao nhiªu?
A. 4,4%
B. 8,8%
C. 13,2%
D. 17,6%
15. Trong c«ng nghiÖp, andehit fomic ®−îc ®iÒu chÕ trùc tiÕp
13
Gi¸o viªn: Ths. Bïi Quang ChÝnh
A. ChØ tõ metan
C. ChØ tõ r−îu metylic
B. ChØ tõ axit fomic
D. ChØ tõ metan hoÆc r−îu metylic
16. Nhá dung dÞch an®ehit fomic v o èng nghiÖm chøa kÕt tña Cu(OH)2, ®un nãng nhÑ sÏ thÊy kÕt t¶u ®á g¹ch. Ph−¬ng
tr×nh ho¸ häc n o sau ®©y biÓu diÔn ®óng hiÖn t−îng x¶y ra?
A. H-CH=O + Cu(OH)2
B. H-CH=O + Cu(OH)2
C. H-CH=O +2 Cu(OH)2
D. H-CH=O +2 Cu(OH)2
OH-
H-COOH +Cu +H2O
OHOHOH-
H-COOH +CuO +H2
H-COOH +Cu2O +2H2O
H-COOH +2CuOH +H2O
17. Hîp chÊt X cã c«ng thøc ph©n tö C4H8O t¸c dông ®−îc víi dung dÞch AgNO3 trong N. T×m c«ng thøc cÊu t¹o cña X?
18. Cho 1,74 gam mét an®ehit no, ®¬n chøc ph¶n øng ho n to n víi AgNO3/ NH3 sinh ra 6,48 gam b¹c kim lo¹i. C«ng
thøc cÊu t¹o cña an®ehit l ë ®¸p ¸n n o sau ®©y?
A. CH3-CH=O
B. CH3CH2-CH=O
C. CH3CH2CH2CH=O
D. (CH3)2CH-CH=O
19. Trong c«ng nghiÖp, an®ehit fomic ®−îc ®iÒu chÕ trùc tiÕp
A. ChØ tõ metan
C. ChØ tõ r−îu metylic
B. ChØ tõ axit fomic
D. Tõ metan hoÆc r−îu metylic
20. S¾p xÕp c¸c chÊt CH3COOH(1), HCOO-CH2CH3(2), CH3CH2COOH(3), CH3COO-CH2CH3(4), CH3CH2CH2OH
(5) theo thø tù nhiÖt ®é s«i gi¶m dÇn. D y n o cã thø tù s¾p xÕp ®óng?
A. (3) > (5) > (1)> (4) >(2)
C. (3) > (1)> (4) > (5) > (2)
B. (1)> (3) > (4) > (5) > (2)
D. (3) > (1)> (5) > (4) >(2)
21. Axit fomic cã thÓ t¸c dông víi tÊt c¶ c¸c chÊt trong d y n o sau ®©y?
A. Mg, Cu, dung dÞch NH3, NaHCO3
C. Mg, dung dÞch NH, NaHCO3
B. Mg, Ag, CH3OH/H2SO4®Æc nãng
D. Mg, dung dÞch NH3, dung dÞch NaCl
22. §Ó ph©n biÖt hai dung dÞch axit axetic v axit acrylic, ta dïng chÊt n o trong c¸c chÊt sau ®©y?
A. Quú tÝm
B. Natri hi®roxit
C. Natri hi®rocacbonat
D. N−íc brom
23. Cho 21,8 gam chÊt h÷u c¬ A chØ chøa mét läai nhãm chøc t¸c dông víi 1 lit dung dÞch NaOH 0,5M thu ®−îc 24,6
gam muèi v 0,1 mol r−îu. L−îng NaOH d− cã thÓ trung ho hÕt 0,5 lit dung dÞch HCl 0,4M. C«ng thøc cÊu t¹o
thu gän cña A l c«ng thøc n o?
CH¦¥NG III
LIPIT
i. kh¸i niÖm
• Lipit (chÊt bÐo) l este cña glixerin víi c¸c axit bÐo.
• C¬ thÓ sinh vËt gåm 3 th nh phÇn c¬ b¶n: protein, gluxit, lipit.
• Lipit l nguån cung cÊp n¨ng l−îng cho c¬ thÓ sèng nhiÒu h¬n protein v gluxit.
ii. cÊu t¹o
RCOO
CH2
R'COO
CH
CH2
R"COO
C«ng thøc cÊu t¹o chung cña lipit (chÊt bÐo)
Tuú thuéc v o gèc R, R’, R” m ng−êi ta chia ra chÊt bÐo no v kh«ng no.
C«ng thøc cña RCOOH,
Tªn gäi
C«ng thøc cña Lipit
R’COOH, R”COOH
CH3 – (CH2)14 – COOH
C17H33COO CH2
Axit panmitic
(C15H31COOH)
C15H31COO CH
CH3 – (CH2)16 – COOH
C17H35COO CH2
Axit stearic
(C17H35COOH)
C17H33COO CH2
CH3 – (CH2)7 – CH = CH C17H33COO CH
(CH2)7 – COOH
Axit oleic
C17H33COO CH2
(C17H33COOH)
CH3 – (CH2)7 – CH = CH – CH2
- CH = CH – (CH2)7 –
Axit linoleic
COOH
(C17H29COOH)
Tªn gäi
Mì bß
Mì cõu
14
Gi¸o viªn: Ths. Bïi Quang ChÝnh
iii. tÝnh chÊt
• thuû ph©n trong dd kiÒm: NaOH, KOH t¹o Muèi v Glixerin.
• Céng H2(Ni, to) nÕu trong lipit cã gèc axit kh«ng no.
xµ phßng – chÊt tÈy röa tæng hîp
i. kh¸i niÖm
X phßng l nh÷ng muèi natri (hoÆc kali) cña axit bÐo cao. Nh÷ng muèi natri cña c¸c axit bÐo cao RCOONa l x
phßng r¾n, cßn muèi RCOOK l x phßng mÒm. C¸c dÇu mì chøa axit bÐo no cho ta x phßng r¾n, cßn axit bÐo
kh«ng no cho ta x phßng mÒm.
ii. tÝnh chÊt
• Nguyªn nh©n l m mÊt ho¹t tÝnh cña x phßng: V× trong n−íc giÕng, ao hå l n−íc cøng cã chøa nhiÒu ion Ca2+,
Mg2+ nªn trong dung dÞch nã thùc hiÖn ph¶n øng trao ®æi ion.
Ca2+
RCOONa[K]
+
Na+
(RCOO)2Ca[Mg] +
Mg2+
K+
L−u ý:
ChØ sè axit l sè miligam KOH cÇn dïng ®Ó trung ho axit bÐo tù do trong 1 gam chÊt bÐo.
ChØ sè x phßng l sè miligam KOH cÇn dïng ®Ó x phßng ho¸ glixerin v trung ho axit bÐo tù do cã trong 1 gam chÊt bÐo.
C¸ch tÝnh chØ sè axit vµ chØ sè xµ phßng ho¸
TÝnh chØ sè axit:
• TÝnh sè mol KOH cÇn dïng: nKOH ⇒ mKOH⇒mKOH (miligam)
• LËp luËn:
Cø m gam chÊt bÐo cÇn dïng mKOH(mg)
VËy 1 gam chÊt bÐo cÇn dïng x (mg) KOH ⇒ x (mg)
TÝnh chØ sè xµ phßng ho¸:
T−¬ng tù ho n to n
Ng−îc l¹i: biÕt chØ sè xµ phßng ho¸, tÝnh khèi l−îng KOH cÇn dïng
• Ta l m ng−îc l¹i ë trªn.
Ng−îc l¹i: biÕt chØ sè xµ phßng ho¸, tÝnh khèi l−îng NaOH cÇn dïng
Cø m gam chÊt bÐo cÇn dïng mKOH(mg)
VËy 1 gam chÊt bÐo cÇn dïng x (mg) KOH
⇒ mKOH cÇn dïng ⇒ nKOH cÇn dïng ⇒ nNaOH cÇn dïng = nKOH cÇn dïng
⇒ mNaOH cÇn dïng
Bµi tËp
B i 1: §Ó x phßng ho¸ ho n to n 2,25g mét lit lipit cÇn dïng 90ml dung dÞch KOH 0,1 M. TÝnh chØ sè x phßng ho¸ cña lipit.
A. 100
B. 200
C. 300
D. 400
B i 2: §Ó trung ho axit bÐo tù do cã trong 14g chÊt bÐo cÇn dïng 15ml dung dÞch KOH 0,1 M . ChØ sè axit cña chÊt bÐo n y l :
A. 0,0015
B. 0,084
C. 6
D. 84
B i 3: §Ó trung ho axit bÐo tù do cã trong 10g chÊt bÐo cã chØ sè axit 5,6 th× khèi l−îng NaOH cÇn dïng l :
A. 0,056g
B. 0,04g
C. 0,56g
D. 0,4g
B i 4: X phßng ho¸ ho n to n 2,5 g chÊt bÐo cÇn 50ml dung dÞch KOH 0,1M. ChØ sè x phßng ho¸ cña chÊt bÐo l :
A. 280
B. 140
C. 112
D. 224
B i 5: Cã bao nhiªu ®ång ph©n este m¹ch hë c«ng thøc ph©n tö C5H8O2 khi x phßng ho¸ cho muèi natri v an®ehit
A. 2
B. 3
C. 4
D. 5
B i 6: Cho biÕt chÊt bÐo X cã chØ sè axit l 7. CÇn dïng bao nhiªu miligam NaOH ®Ó trung ho chÊt bÐo cã trong 5
gam chÊt bÐo X? H y chän ®¸p ¸n ®óng.
A. 25mg
B. 40mg
C. 42,2mg
D. 45,8mg
B i 7: Chän c¸c c¸c c©u ph¸t biÓu ®óng vÒ chÊt bÐo:
1. ChÊt bÐo l este 3 lÇn este(trieste, triglixerit) cña glixerol (glixerin) víi c¸c axit monocacboxylic m¹ch d i kh«ng ph©n nh¸nh.
15
Gi¸o viªn: Ths. Bïi Quang ChÝnh
2.
3.
4.
5.
6.
B
B
B
B
ChÊt bÐo r¾n th−êng kh«ng tan trong n−íc, nÆng h¬n n−íc
DÇu( dÇu thùc vËt) l mét lo¹i chÊt bÐo trong ®ã cã chøa c¸c gèc axit cacboxylic kh«ng no
C¸c lo¹i dÇu( dÇu ¨n, dÇu nhên..) ®Òu kh«ng tan trong n−íc còng nh− trong c¸c dung dÞch HCl, NaOH.
ChÊt bÐo (r¾n còng nh− láng) ®Òu tan trong dung dÞch KOH, NaOH.
Cã thÓ ®iÒu chÕ chÊt bÐo nhê ph¶n øn este ho¸ gi÷a glixerin v axit monocacboxylic m¹ch d i
A. 1, 2, 3, 5
B. 1, 2, 3, 6
C. 1, 3, 5, 6
D. 1, 3, 4, 6
i 8: Cã 4 chÊt láng kh«ng m u: dÇu ¨n, axit axetic, n−íc, r−îu etylic. H y chän c¸ch tèt nhÊt, nhanh nhÊt ®Ó ph©n
biÖt 4 chÊt ®ã b»ng ph−¬ng ph¸p ho¸ häc. (Trong ®ã c¸c lùa chän ghi thø tù sö dông c¸c chÊt)
A. DungdÞch Na2CO3, Na, ®èt ch¸y
C. Dung dÞch HCl, H2O, ®èt ch¸y
B. Dung dÞch HCl, ®èt ch¸y, n−íc v«i trong
D. Dung dÞch Na2CO3, ®èt ch¸y
i 9: X phßng ho¸ ho n to n 10kg chÊt bÐo r¾n (C17H35COO)3C3H5 (M=890) th× thu ®−îc bao nhiªu kg glixerin v
bao nhiªu kg x phßng?
A. 1,03 kg glixerin v 12,5 kg x phßng
C. 2,06 kg glixerin v 10,3 kg x phßng
B. 1,03 kg glixerin v 10,3 kg x phßng
D. 2,06 kg glixerin v 12,5 kg x phßng
i 10: §un nãng hçn hîp axit oxalic víi hçn hîp r−îu metylic, r−îu etylic(cã mÆt H2SO4 ®Æc xóc t¸c) cã thÓ thu ®−îc
tèi ®a bao nhiªu este?
A. 3
B. 4
C. 5
D. 6
i 11: Cho 89 gam chÊt bÐo (R-COO)3C3H5 t¸c dông võa ®ñ víi 150ml dung dÞch NaOH 2M th× thu ®−îc bao nhiªu
gam x phßng v bao nhiªu gam glixerol?
A. 61,5 gam x phßng v 18,5 gam glixerol
C. 85 gam x phßng v 15 gam glixerol
B. 91,8 gam x phßng v 9,2 gam glixerol
D. Kh«ng x¸c ®Þnh ®−îc v× ch−a biÕt gèc R
ch−¬ng iv
gluxit
i. kh¸i niÖm
Gluxit l nh÷ng hîp chÊt h÷u c¬ t¹p chøc, cã chøa nhiÒu nhãm hidroxyl (-OH) v cã nhãm cacbonyl (-CO-) trong ph©n tö.
ii. ph©n lo¹i
• Dùa v o sè cacbon trong ph©n tö m ng−êi ta ph©n lo¹i: 7C l heptoz¬, 6C l hexoz¬, 5C l pentoz¬.
• Dùa v o sè m¾t xÝch ng−êi ta ph©n th nh c¸c lo¹i nh−: monosaccarit, ®isaccarit, polisaccarit.
• NÕu trong ph©n tö chøa nhãm: Andehit gäi l andoz¬, Xeton gäi l xetoz¬.
• Trong c¬ thÓ ®éng vËt h m l−îng: Gluxit < Protein< Lipit.
iii. danh ph¸p
• N¨m 1917 héi nghÞ quèc tÕ ®Ò nghÞ thay tªn “Cacbohidrat” b»ng “Gluxit” (Tr−íc ®©y ng−êi ta gäi gluxit b»ng
cacbohidrat). HiÖn nay s¸ch gi¸o khoa ho¸ häc líp 10 (®æi míi) vÉn dïng tªn “cacbohidrat”.
• Trong ch−¬ng tr×nh líp 12 chØ nghiªn cøu Hexoz¬
Monosaccarit: tiªu biÓu l glucoz¬ (®ång ph©n l fructoz¬)
§isaccarit: tiªu biÓu l saccaroz¬ (®ång ph©n l mantoz¬)
Polisaccarit: tiªu biÓu l tinh bét (xenluloz¬).
iv. cÊu t¹o
1. glucoz¬
CH2OH
H
CH2OH
O H
HO H
H
H
OH
HO
H
O H
HO H
HOCH2 - (CHOH)4 - CHO
H
OH
HO
D¹ng m¹ch hë
OH
H
D¹ng α - glucoz¬
OH
D¹ng β - glucoz¬
2. ®ång ph©n cña glucoz¬ lµ “fructoz¬”
OH
O
H
H
OH
CH2OH
HOH2C
HO
CH2OH O
H
H
D¹ng α - fructoz¬
HOCH2 - (CHOH)3 - C - CH2OH
O
D¹ng m¹ch hë
H
OH
HO
CH2OH
HO
H
D¹ng β - fructoz¬
16
Gi¸o viªn: Ths. Bïi Quang ChÝnh
L−u ý
1. Trong dung dÞch d¹ng m¹ch th¼ng v m¹ch vßng cã thÓ chuyÓn ho¸ lÉn nhau.
2. Trong m«i tr−êng baz¬ th×:
HOCH2 - (CHOH)4 - CHO
OH-
HOCH2 - (CHOH)3 - C - CH2OH
O
V× vËy: trong dung dÞch AgNO3/ddNH3 th× Glucoz¬, fructoz¬ ®Òu tham gia ph¶n øng tr¸ng g−¬ng!!!
+ Cu(OH)2
to th−êng
+ Cu(OH)2
to
Glucoz¬
Fructoz¬
kÕt tña Ag
CH2
(CHOH)4
+ AgNO3/NH3
+ H2
Ni, to
CH2
OH
OH
dd m u xanh lam
+ Cu(OH)2 kÕt tña ®á g¹ch
to
kÕt tña ®á g¹ch
+ AgNO3/NH3
+ H2
Ni, to
+ Cu(OH)2
to th−êng
dd m u xanh lam
kÕt tña Ag
CH2
(CHOH)4 CH2
OH
OH
3. SACCAROZ¥
• Saccaroz¬ ®−îc cÊu t¹o bëi 2 vßng: α-glucoz¬ (vßng 6 c¹nh) víi β-fructoz¬ (vßng 5 c¹nh).
• Khi bÞ thuû ph©n trong n−íc (H+ xóc t¸c) th×:
H+
Saccaroz¬
α-glucoz¬ + β-fructoz¬ (c¶ 2 ®Òu kh«ng më vßng)
4. ®ång ph©n cña saccaroz¬ lµ mantoz¬
• Mantoz¬ ®−îc cÊu t¹o bëi 2 vßng α-glucoz¬.
• Khi bÞ thuû ph©n trong n−íc (H+ xóc t¸c) th×:
H+
Mantoz¬
α-glucoz¬ (cã kh¶ n¨ng më vßng)
V× vËy tÝnh chÊt ®Æc tr−ng cña Saccaroz¬ v Mantoz¬ l :
+ Cu(OH)2
dd m u xanh lam
+ v«i s÷a
Saccaroz¬
dd trong suèt
+ Cu(OH)2
to
+ Cu(OH)2
Mantoz¬
+ v«i s÷a
+ Cu(OH)2
to
TINH Bét (C6H10O5)n
dd m u xanh lam
kÕt tña ®á g¹ch (Cu2O)
• Tinh bét cã cÊu t¹o d¹ng xo¾n:
• TÝnh chÊt ®Æc tr−ng:
Khi ®un nãng sÏ mÊt m u
to
+
Tinh bét
Dung dÞch m u xanh
Tinh thÓ iot (I2)
5. XENLULOZ¥ [C6H7O2(oh)3]n
• Trong ph©n tö xenluloz¬ 1 ®¬n vÞ cÊu tróc cã 3 nhãm OH cña r−îu nªn nã ph¶n øng t−¬ng tù r−îu.
• TÝnh chÊt ®Æc tr−ng:
+ HNO3
[C6H7O2(OH)3]
+ CH3COOH
[C6H7O2(ONO2)3]
Trinitrat xenluloz¬
CH3COO
CH3COO
CH3COO
O2C6H7
n
17
Gi¸o viªn: Ths. Bïi Quang ChÝnh
Tinh bét
+ H2O
Xenluloz¬
Glucoz¬
H+
Bµi tËp
B i tËp 1: Khi thuû ph©n tinh bét, ta thu ®−îc s¶n phÈm cuèi cïng l chÊt n o?
A. Fructoz¬
B. Glucoz¬
C. Saccarozow
D. Mantoz¬
B i tËp 2: Ph©n tö mantoz¬ ®−îc cÊu t¹o bëi nh÷ng th nh phÇn n o?
A. Mét gèc glucoz¬ v 1gècructoz¬
C. NhiÒu gèc glucoz¬
B. Hai gèc fructoz¬ ë d¹ng m¹ch vßng
D. Hai gèc glucoz¬ ë d¹ng m¹ch vßng
B i tËp 3: §Ó x¸c ®Þnh glucoz¬ trong n−íc tiÓu cña ng−êi bÞ bÖnh ®¸i th¸o ®−êng ng−êi ta dïng chÊt n o sau ®©y?
A. Axitaxetic
B. §ång (II) oxit
C. Natri hi®roxit
D. §ång (II) hi®roxit
B i tËp 4: H y t×m mét thuèc thö ®Ó nhËn biÕt ®−îc tÊt c¶ c¸c chÊt riªng biÖt sau: Glucoz¬; glixerol; etanol; an®ehit axetic
A. Na kim lo¹i
C. Cu(OH)2 trong m«i tr−êng kiÒm
B. N−íc brom
D. [Ag(NH3)2 ]OH
B i tËp 5: Saccaroz¬ cã thÓ t¸c dông víi c¸c chÊt n o sau ®©y:
A. H2/Ni , t0;Cu(OH)2, ®un nãng
C. Cu(OH)2, ®un nãng;dung dÞch AgNO3/NH3
B. Cu(OH)2, ®un nãng; CH3COOH/H2SO4 ®Æc, t0
D. H2/Ni , t0;CH3COOH/H2SO4 ®Æc, t0
B i tËp 6:Fructoz¬ kh«ng ph¶n øng víi chÊt n o sau ®©y?
A. H2/Ni , t0
B. Cu(OH)2
C. Dd AgNO3/NH3
D. Dung dÞch brom
B i tËp 7:Ph¶n øng n o sau ®©y chuyÓn glucoz¬ v fructoz¬ th nh mét s¶n phÈm duy nhÊt?
A. Ph¶n øng víi Cu(OH)2, ®un nãng
C. Ph¶n øng víi H2/Ni , t0
B. Ph¶n øng víi dung dÞch AgNO3/NH3
D. Ph¶n øng víi Na
B i tËp 8: §Æc ®iÓm gièng nhau gi÷a glucoz¬ v saccaroz¬ l g×?
A. §Òu cã trong cñ c¶i ®−êng
B. §Òu tham gia ph¶n øng tr¸ng g−¬ng
C. §Òu ho tan Cu(OH)2 ë nhiÖt ®é th−êng cho dung dÞch m u xanh
D. §Òu ®−îc sö dông trong yhäc l m “huyÕt thanh ngät”
ch−¬ng v
aminoaxit
1. Kh¸i niÖm
Amino axit l hîp chÊt h÷u c¬ tËp chøc, trong ph©n tö chøa nhãm amino (NH2) v cacboxylic (COOH).
2. CÊu t¹o: Tæng qu¸t
R
3. Danh ph¸p
COOH
(NH2)xR(COOH)y
NH2
• §¸nh vÞ trÝ b¾t ®Çu tõ nhãm COOH, tiÕp sau ®ã l α(1), β(2), γ(3), δ(4), ε(5), ω(6) ...
• Gäi tªn:
α(1), β(2), γ(3), δ(4), ε(5), ω(6) + amino + tªn th«ng th−êng axit (t−¬ng øng)
4. TÝnh chÊt
• V× cã nhãm COOH nªn nã cã tÝnh chÊt cña axit.
• V× cã nhãm NH2 nªn nã cã chÊt cña amin
• (NH ) R(COOH)
2 x
y
NÕu x > y th× amino axit l m quú tÝm ho¸ xanh.
NÕu x < y th× amino axit l m quú tÝm ho¸ ®á.
NÕu x = y th× quú tÝm kh«ng ®æi m u
• Ph¶n øng trïng ng−ng
18
Gi¸o viªn: Ths. Bïi Quang ChÝnh
R
NH2 + n HOOC
HN
R' COOH
R
HN
C
R' C
O
n H2N
O
+ n H 2O
n
NÕu R l (CH2)6, R’ l (CH2)4 th× t¹o ra t¬ nilon – 6,6
n H2N
R
COOH
HN
R
C O
+ n H2 O
n
NÕu R l (CH2)5 th× t¹o ra t¬n nilon – 6 (t¬ capron)
H2
C
O
C
H2C
HN
NH
(CH2)5
H2C
C
H2
C
O
CH2
Caprolactam
T¬ capron
Bµi tËp
B i tËp 1: Mét hîp chÊt h÷u c¬ X chøa 4 nguyªn tè C, H, O, N v cã khèi l−îng ph©n tö M=89. §èt ch¸y ho n to n
4,45g X cho 3,15g H2O,3,36 lit CO2(®ktc). X t¸c dông víi dung dÞch NaOH cho ®−îc r−îu metylic. T×m c«ng thøc
cÊu t¹o cña X
B i tËp 2: Kh¼ng ®Þnh vÒ tÝnh chÊt vËt lý n o cña aminoaxit d−íi ®©y kh«ng ®óng?
A. TÊt c¶ ®Òu l chÊt r¾n
C. TÊt c¶ ®Òu tan trong n−íc
B. TÊt c¶ ®Òu l tinh thÓ, m u tr¾ng
D. TÊt c¶ ®Òu cã nhiÖt ®é nãng ch¶y cao
B i tËp 3: 0.01 mol aminoaxit A ph¶n øng võa ®ñ víi 0,02 mol HCl hoÆc 0,01 mol NaOH. C«ng thøc cña A cã d¹ng nh− thÕ n o?
A. H2NRCOOH
C. H2NR(COOH)2
B. (H2N)2RCOOH
D. (H2N)2R(COOH)2
B i tËp 4: Cho 0,1 mol A(α-aminoaxit d¹ng H2NRCOOH) ph¶n øng hÕt víi HCl t¹o 11,15 gam muèi.A l chÊt n o d−íi ®©y?
A. Glixin
B. Alanin
C. Phenyllalanin
D. Valin
B i tËp 5: Cho α-aminoaxit m¹ch th¼ng A cã c«ng thøc H2NR(COOH)2 ph¶n øng hÕt víi 0,1 mol NaOH t¹o 9,55 gam
muèi. A l chÊt n o?
A. Axit2-aminopropan®ioic
C. Axit2-aminopenan®ioic
B. Axit2-aminobuan®ioic
D. Axit2-aminohexan®ioic
B i tËp 6: (X) l hîp chÊt h÷u c¬ cã c«ng thøc ph©n tö C5H11O2N. §un X víi dung dÞch NaOH thu ®−îc hçn hîp chÊt
cã c«ng thøc ph©n tö C2H4O2NNa v chÊt h÷u c¬ (Y), cho h¬i (Y) qua CuO/t0 thu ®−îc chÊt h÷u c¬ (Z) cã kh¶ n¨ng
tham gia ph¶n øng tr¸ng g−¬ng. C«ng thøc cÊu t¹o cña (X) l c«ng thøc n o sau ®©y?
A. CH3(CH2)4NO2
C. NH2-CH2-COO-CH(CH3)2
B. NH2-CH2COO-CH2-CH2-CH3
D. H2N-CH2-CH2-COOC2H5
B i tËp 7: X l hîp chÊt α-aminoaxit no chØ chøa mét nhãm –NH2 v mét nhãm –COOH. Cho 10,3 gam X t¸c dông víi dung dÞch
HCl d− ®−îc 13,95 gam muèi clohi®rat cña X. C«ng thøc cÊu t¹o thu gän cña X l c«ng thøc n o sau ®©y?
A. CH3CH(NH2)COOH
C. H2NCH2CH2COOH
B. H2NCH2COOH
D. CH3 CH2CH(NH2)COOH
B i tËp 8: C©u n o sau ®©y kh«ng ®óng?
A. Khi nhá axit HNO3 ®Æc v o lßng tr¾ng trøng thÊy xuÊt hiÖn m u v ng
B. Ph©n tö c¸c protit gåm c¸c m¹ch d i polipetit t¹o nªn
C. Protit rÊt Ýt tan trong n−íc v dÔ tan khi ®un nãng
D. Khi cho Cu(OH)2 v o lãng tr¾ng trøng thÊy xuÊt hiÖn m u tÝm xanh
19
Gi¸o viªn: Ths. Bïi Quang ChÝnh
ch−¬ng
ch−¬ng vi
polime – hîp chÊt cao ph©n tö
1. Kh¸i niÖm
Hîp chÊt cao ph©n tö – polime l nh÷ng hîp chÊt cã khèi l−îng ph©n tö lín do cã nhiÒu m¾t xÝch liªn kÕt víi nhau.
2. CÊu t¹o
• VÒ mÆt h×nh häc cã 3 cÊu tróc c¬ b¶n:
M¹ch kh«ng ph©n nh¸nh
M¹ch ph©n nh¸nh
M¹ch kh«ng gian
3. Danh ph¸p - TÝnh chÊt - ®iÒu chÕ – øng dông
4. TÝnh chÊt ho¸ häc cña POLIME
a/ Céng hidro: Nh÷ng polime cã liªn kÕt ®«i trong m¹ch ®Òu ph¶n øng ®−îc víi H2.
(-CH2-CH=CH-CH2)n + nH2 (-CH2-CH2-CH2-CH2)n
b/ Céng Axit: T−¬ng tù céng H2.
c/ Céng S: Nh÷ng polime cã liªn kÕt ®«i trong m¹ch ®Òu ph¶n øng ®−îc víi S.
-CH-CH-CH-CH2
2
-CH-CH=CH-CH2
2
+S
-CH-CH=CH-CH2
2
S
S
-CH-CH-CH-CH2
2
-CH-CH-CH-CH2
2
-CH-CH=CH-CH2
2
+S
-CH-CH=CH-CH2
2
S
-CH-CH-CH-CH2
2
d/ Ph¶n øng thÕ: Cã nhãm no th× ph¶n øng thÕ nh− Hidrocacbon no th−êng.
-CH-CH=CH-CH2
-CH-CH=CH-CH2
2
S
+S
-CH-CH=CH-CH2
2
+
H2S
-CH-CH=CH-CH2
e/ Ph¶n øng Oxi ho¸: O2, O3, KMnO4.
f/ Ph¶n øng víi dd kiÒm: Trong polime ph¶i cã nhãm X, RCOO-, CN, ….
+ NaOH
-CH-CH-CH-CH2
2
OCOCH3
OH
-CH-CH- + NaOH
2
Cl
+
CH3COONa
-CH-CH- + NaCl
2
OH
5. Tæng hîp c¸c monome.
a/ Tæng hîp Axetilen :
1/ CaCO3 CaO + CO2 (15000C)
3/ CH2X-CH2X CH≡CH + HX ( KOH- r−îu)
0
CaO + C CaC2 + CO (3000 C)
4/ CHX2-CHX2 + Zn CH≡CH + ZnX2
CaC2 + H2O Ca(OH)2 + CH≡CH
5/ C + H2 C2H2 ( 30000C)
0
2/CH4 CH≡CH + H2 (1500 C, l m l¹nh nhanh)
b/ Tæng hîp Etilen :
1/ C2H5OH C2H4 + H2O (1800C, H2SO4 ®Æc)
3/ C2H4Br2 + Zn C2H4 + ZnBr2
4/ C2H2 + H2 C2H4 (Pd, t0)
2/ C2H5Cl C2H4 + HCl (KOH, R−îu)
c/ Tæng hîp Butadien-1,3.
1/ C2H5OH CH2=CH-CH=CH2 + H2 + H2O( Al2O3, 4500C)
2/ CH2=CH-Cl + Na CH2=CH-CH=CH2 + NaCl
3/ CH≡CH CH2=CH-C≡CH ( Cu2Cl2, NH4Cl, H2O, 50C)
CH2=CH-C≡CH + H2 CH2=CH-CH=CH2 ( Pd, t0)
4/ Buten-1(2) CH2=CH-CH=CH2 ( Cr2O3,6500C)
5/ Butan CH2=CH-CH=CH2 + H2 ( Cr2O3,6500C)
6/ CH≡CH + HCHO HOCH2C≡CCH2OH
20
- Xem thêm -