Tài liệu Bài giảng vận chuyển các chất qua màng sinh chất sinh học 10

TIẾT 9: VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT QUA MÀNG SINH CHẤT TIẾT 9: VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT QUA MÀNG SINH CHẤT I. VẬN CHUYỂN THỤ ĐỘNG TIẾT 9: VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT QUA MÀNG SINH CHẤT I. VẬN CHUYỂN THỤ ĐỘNG 1. Khái niệm Hình: sự vận chuyển thụ động qua màng sinh chất TIẾT 9: VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT QUA MÀNG SINH CHẤT I. VẬN CHUYỂN THỤ ĐỘNG 1. Khái niệm - Vậ n chuyể n thụ độ ng là phương thức vậ n chuyể n các chấ t qua màng sinh chất mà không tiêu tốn năng luợng 2. Các cách vận chuyển: + Khuếch tán trự c tiếp: Qua lớp phôtpholipit kép (gồm các chất không phân cực và kích thước nhỏ). + Khuếch tán qua kênh prôtêin xuyên màng (gồm các chất phân cực và phân tử lớn) 3. Nguyên lí vận chuyển Thí nghiệm về hiện tượng khuếch tán CUSO CUSO44 ● ●● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● KI KI ● ● ● ● ● ● ●● ● ● ● ● ● ● ● ●● - Khuếch tán: là s ự chuyển động của các chất phân tán từ nơi có nồng độ cao đến nơi có nồng độ thấp. I. VẬN CHUYỂN THỤ ĐỘNG 2. Nguyên lí vận chuyển A ●● B ● ● ● ● ● ● ● ● ● ●● ● ● ● ●● Đường Nước ● ● ● ● ● ●●●● ● ● ●● ● Màng bán thấm ● ● ●● Thí nghiệm về hiện tượng thẩm thấu + Thẩm thấu: Hiện tượng nước tự do khuếch tán qua màng (Nơi có nước nhiều đến nơi ít). TIẾT 9: VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT QUA MÀNG SINH CHẤT I. VẬN CHUYỂN THỤ ĐỘNG 4. Các loại môi trường MT đẳng trương MT ưu trương A B Tế́ bào Chất tan MTnhược trương C TIẾT 9: VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT QUA MÀNG SINH CHẤT DỰA VÀO KIẾN THỨC ĐÃ HỌC EM HÃY GIẢI THÍCH 1/ Tại sao khi ngâm quả mơ chua vào đường sau một thời gian quả mơ có vị ngọt, chua và nước ngâm mơ cũng có vị ngọt và chua? 2/ Khi xào rau làm thế nào để xào rau không bị quắt, dai mà vẫn xanh dòn? 3/ Tại sao rau muống chẻ ban đầu thì thẳng, khi ngâm vào nước lại cong theo một chiều? A Môi trường nhược trương B Môi trường đẳng trương C Môi trường ưu trương TIẾT 9: VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT QUA MÀNG SINH CHẤT II. VẬN CHUYỂN CHỦ ĐỘNG 1. Khái niệm: Vận chuyển các chất từ nơi có nồng độ thấp đến nơi có nồng độ cao, tiêu tốn năng lượng. 2. Nguyên lý vận chuyển: Dùng các “máy bơm” đặc chủng cho từng loại chất cần vận chuyển. Hình: sự vận chuyển chủ động qua màng sinh chất 3. Ý nghĩa: Đảm bảo đầy đủ các chất cần thiết cho tế bào. videoplayback_5.flv TIẾT 9: VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT QUA MÀNG SINH CHẤT III. NHẬP BÀO VÀ XUẤT BÀO 1. Nhập bào Hình: Các hình thức nhập bào TIẾT 9: VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT QUA MÀNG SINH CHẤT III. NHẬP BÀO VÀ XUẤT BÀO 1. Nhập bào * Khái niệm: Là phương thức đưa chất vào bên trong tế bào bằng cách biến dạng màng sinh chất. * Gồm 2 loại: - Thực bào: - Ẩm bào: TIẾT 9: VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT QUA MÀNG SINH CHẤT III. NHẬP BÀO VÀ XUẤT BÀO 2. Xuất bào Là phương thức bài xuất ra ngoài các chất bằng cách biến dạng màng sinh chất. Bài tập củng cố Em hãy phân biệt vận chuyển thụ động và vận chuyển chủ động? Điểm phân biệt Nhu cầu năng lượng Hướng vận chuyển Chất mang Vận chuyển thụ động Vận chuyển chủ động ĐÁP ÁN Điểm phân biệt Vận chuyển thụ động Nhu cầu năng lượng Không cần năng lượng Hướng vận chuyển Từ nơi có nồng độ các ch ấ t cao đ ế n n ơ i c ó n ồ ng đ ộ th ấ p (theo chiều gradien nồng độ) Chất mang Không cần chất mang Vận chuyển chủ động Cần năng lượng Từ nơi có nồng độ các chất thấp đến nơi có n ồ ng đ ộ cao (ng ư ợc chi ề u gradien n ồng độ) Cần chất mang 1 2 3 4 5 6 7 ĐA 1 ĐA 2 ĐA 3 K ? H ? U ? Ế ? C ? H ? T ? Á ? N ? ? H ? Ự ? C ? B ? À ? O ? T T ? ? Ậ ? N ? C ? H ? V Đ ? M ? À ? N ? Giải đáp « CHữ H ? ? U Ẳ ? G ? X ? Ẩ ? ? Y N ? S? U ? M ? ? Ể G ? ?I Ấ ? T ? ? N T ? N ? T ? H ? ? T R ? H ? B ? Ấ ? ? H Ư ? C ? À ? U ? ? Ụ Ơ ? H ? O ? ? Đ N ? Ấ ? ? N ? G ? ĐA 4 Ộ ĐA 5 G ? T ? ĐA 6 ĐA 7 Đây Xuất Đây Hiện Qúa Sựlà là bào khuếch trình tượng phương môi sựvà vận này trường nhập màng tán chuyển thức xảy của bào mà tếra vận các bào là của hoàn nồng chuyển kiểu phân biến các toàn độ vận chất tử dạng chất các ngược nước chuyển tan tan bao chất từ qua ngoài với lấy nơi qua của tếcó Các bào các nồng màng màng chất bằng chất độ không thông quá rắn bán nồng caotrình và thấm tới qua tiêu độ đưa nơi nhập chất sự tốn được vào có biến năng tan bào? nồng trong gọi dạng trong lượng? là:… độ tếcủa… tế bào thấp? bào? U Ê C C Ư Â H V Y C N N I H T C TỪ KHOÁ 16 V Ậ N C H U Y Ể N T Í C H C Ự C TIẾT 9: VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT QUA MÀNG SINH CHẤT Hình: hoạt động của bơm Natri – Kali