Tài liệu Bài giảng Tâm Lý học đại cương: Chương 1 - ThS. Đặng Thị Vân

Bài giảng Tâm lý học Đại cƣơng Đối tượng: Sinh viên ĐHNN Hà Nội Thời lượng: 2 ĐVHT Người thực hiện: ThS. Đặng Thị Vân TÀI LIỆU HỌC TẬP Tài liệu chính Giáo trình: Tâm lí học đại cương - Nguyễn Quang Uẩn (chủ biên)- NXB ĐH Quốc gia HN-2001 (Tái bản) Tài liệu tham khảo 1. Tâm lý học tập 1 - Phạm Minh Hạc (chủ biên) - NXBGD, 1988. 2. Bài tập thực hành Tâm lý học - Trần Trọng Thuỷ - NXB ĐH Quốc gia, 2002. 3. Tâm lý học nhân cách - Nguyễn Ngọc Bích - NXBGD, 2000. Chương I Tâm lý học là một khoa học NỘI Chương II Sự HT và PT tâm lý, ý thức DUNG CHƢƠNG TRÌNH Chương III Hoạt động nhận thức Chương IV Tình cảm và ý chí Chương V Nhân cách Chƣơng I Tâm lý học là một khoa học I. Tâm lý học là gì? Lịch sử hình thành và phát triển TLH. 1.Tâm lý học là gì? TLH là một khoa học nghiên cứu đời sống tâm lý con người, các sự kiện hiện tượng nảy sinh trong đời sống tâm lý đó cũng như cơ chế hình thành và phát triển chúng. 2.Vài nét về lịch sử hình thành và phát triển của TLH a. Giai đoạn tiền khoa học (1879 trở về trước) • Vị trí: • Trình độ hiểu biết về tâm lý: b. Giai đoạn Tâm lý học trở thành 1 khoa học độc lập Nhà TLH Đức - Vuntơ (1832-1920)sáng lập ra phòng thí nghiệm đầu tiên tại TP laixich. c. Giai đoạn Tâm lý học hiện đại a. Tâm lí học (thuyết) hành vi b. Tâm lí học Gestalt (cấu trúc) c. Phân tâm học d. Tâm lí học nhân văn. e. Tâm lí học nhận thức g. Tâm lí học hoạt động II. Đối tượng, nhiệm vụ của TLH 1. Đối tượng nghiên cứu của TLH Nghiên cứu sự hình thành, vận hành và phát triển của các hoạt động tâm lí (Hiện tượng tâm lý con người). Tâm lý người là gì? Là tất cả các hiện tượng tinh thần nảy sinh ở trong não, chúng gắn liền với quá trình điều khiển, điều chỉnh hoạt động sống của con người. 2. Nhiệm vụ nghiên cứu của TLH Nghiên cứu tâm lý người cần: - NC nguyên nhân chủ quan và khách quan làm nảy sinh tâm lý. - NC cơ sở sinh lý làm nảy sinh tâm lý. - NC cơ chế hình thành, biểu hiện và phát triển của các hiện tượng tâm lí. - NC vai trò, chức năng của các hiện tượng tâm lý. III. Bản chất, chức năng và phân loại các hiện tượng tâm lý 1. Bản chất của tâm lý người Tâm lí người là sự phản ánh HTKQ vào não thông qua hoạt động của chủ thể, tâm lý người có bản chất XH-LS. a. Tâm lý người là sự phản ánh hiện thực khách quan vào não thông qua hoạt động của chủ thể - Phản ánh: - Phản ánh tâm lý là phản ánh đặc biệt: * Não người là một vật chất có tổ chức cao nhất * Hình ảnh tâm lý mang tính đa dạng, sinh động, sáng tạo (khác hình ảnh cơ, hóa, sinh học,...) * Hình ảnh tâm lý mang tính chủ thể (“lăng kính chủ quan về TGKQ”) - Tính chủ thể trong sự phản ánh tâm lý: + Cùng 1 TGKQ, SVHT tác động đến những chủ thể khác nhau cho ta những hình ảnh tâm lí với những mức độ sắc thái khác nhau. + Cùng 1 SVHT tác động đến một chủ thể nhưng vào những thời điểm khác nhau, hoàn cảnh khác nhau... sẽ có những biểu hiện và các sắc thái tâm lí khác nhau. + Chính chủ thể mang hình ảnh TL là người cảm nhận, cảm nghiệm và thể hiện nó rõ nhất. Thông qua các mức độ và sắc thái tâm lí khác nhau mà có thái độ, hành vi khác nhau. Nguồn gốc của tính chủ quan • Khác nhau về đặc điểm cơ thể, về giác quan, về thần kinh não bộ. • Khác nhau về điều kiện, hoàn cảnh sống. • Vốn kinh nghiệm, vốn sống, TGQ, mức độ tích cực hoạt động và giao tiếp khác nhau. b. Bản chất xã hội – lịch sử của tâm lý người - Tâm lý người có nguồn gốc là TGKQ (TN,XH) nguồn gốc xã hội là cái quyết định. - Là sản phẩm của hoạt động và giao tiếp. - Là kết quả của quá trình lĩnh hội, tiếp thu vốn kinh nghiệm XH, nền văn hóa XH thông qua hoạt động, giao tiếp, trong đó giáo dục giữ vai trò chủ đạo. - Tâm lí cá nhân hình thành, phát triển và biến đổi cùng với sự phát triển của lịch sử cá nhân, dân tộc và cộng đồng. 2. Chức năng của tâm lý :( Giáo trình) 3. Phân loại các hiện tượng TL: (Giáo trình) III. Các nguyên tắc và phương pháp nghiên cứu tâm lý: (Giáo trình)