Tài liệu Bài giảng rối loạn cân bằng nước và điện giải 2

QUAÙ MAÃN CAÛM Quaù maãn caûm 1 Beänh lyù mieãn dòch (immunopathology) Phaûn öùng khoâng phuø hôïp Beänh töï mieãn: Vieâm ña khôùp daïng thaáp, Lupus... Ñaùp öùng mieãn dòch khoâng hieäu quaû: suy giaûm mieãn dòch Ñaùp öùng quaù möùc Quaù maãn caûm 2 Khaùng nguyeân + Khaùng theå Khaùng nguyeân + lymphocyte T Phaûn öùng quaù möùc Quaù maãn caûm Baûo veä Khoâng coù bieåu hieän Roái loaïn Toån thöông toå chöùc Phaûn öùng quaù maãn 3 Phaân loaïi • Gel vaø Coombs: Type I: Phaûn öùng phaûn veä vaø atopy (immediate hypersensitivity) Quaù maãn töùc khaéc. Type II: Phaûn öùng quaù maãn do khaùng theå ñoäc teá baøo (antibody- dependent cytotoxic hypersensitivity) Type III: Phaûn öùng quaù maãn do phöùc hôïp mieãn dòch Type IV: Phaûn öùng quaù maãn qua trung gian teá baøo Quaù maãn caûm 4 Quaù maãn type I KN (allergen) KT thuoäc lôùp IgE KN-KT treân beà maët teá baøo Phoùng thích mediators Atopy: suyeãn, chaøm (atopic dermatitis), maøy ñay… Toaøn thaân Shock phaûn veä Tyû leä 5-30% daân soá Quaù maãn caûm 5 QUAÙ MAÃN TYPE I  Allergy: (dò öùng) thöôøng duøng ñeå chæ PÖQM type I  Allergen: dò öùng nguyeân, khaùng nguyeân töø moâi tröôøng, gaây ñaùp öùng dò öùng ôû ngöôøi nhaïy caûm, raát ít hoaëc khoâng ñoäc haïi  Quaù maãn toaøn thaân (generalized anaphylaxis)  Quaù maãn boä phaän (localized anaphylaxis: atopy) Quaù maãn caûm 6 Lòch söû  Von Behring (1890): phaûn öùng khi duøng SAD  Portier Richer (1902): Duøng ñoäc toá heán bieån Actinaria vaø Physalia Anaphylaxis ( prophylaxis) shock phaûn veä.  Prausnitz vaø Kustner (1921): duøng serum cuûa Kustner (dò öùng vôùi caù) vaø KN caù: truyeàn thuï ñoäng baèng huyeát thanh (atopic reagin)  Coca vaØ Cook (1923) duøng töø atopy ñeå dieãn taû laâm saøng cuûa suyeãn, maøy ñay, eczema, hay fever.  Ishizaka (1968): tìm ra IgE Quaù maãn caûm 7 Khaùng nguyeân • Troïng löôïng phaân töû: 10.000  70.000 dalton • Nhieàu ñöôøng xaâm nhaäp • Ñöôøng tieâm deå gaây phaûn öùng quaù maãn naëng Protein • Phaán hoa, buïi nhaø (loâng thuù, naám moác, house dust mite) • Thöùc aên bieån, tröùng, ñaäu phoäng, ñaäu naønh, söõa, hoät, nguû coác, luùa mì, ..döôïc phaåm. • Latex allergen: maøy ñay, vieâm keát maïc, vieâm muõi dò öùng, suyeãn, phuø. Latex-fruit syndrome (-glucanase,chitinase) • Noïc ñoäc coân truøng, khaùng huyeát thanh. Quaù maãn caûm 8 Khaùng nguyeân • •    Hapten Khaùng sinh: PNC, Sulfonamides, Cephalosporines, Tetracyclines... Polysaccharides: Dextran Hieám gaëp Hormone: Insulin, ACTH, vasopressine, parathormone Enzyme: Trypsine, penicilinase, protein ngöôøi, tinh dòch Vitamine: Thiamine, folic acid Quaù maãn caûm 9 Khaùng theå Reaginic antiboby IgE gaén treân beà maët teá baøo mast vaø basophil Fc gaén vaøo receptor FcRI cuûa teá baøo mast IgG4 döôùi lôùp khoâng quan troïng Haøm löôïng trong maùu thaáp (250ng/ml) IgE gaén vaøo thuï theå FcRI, choáng ñöôïc söï phaân huûy bôûi caùc serum protease neân toàn taïi vaøi thaùng.  Stanworth: tieâm atopic serum 12 nôi, haøng tuaàn tieâm allergen ñaëc hieäu.       Quaù maãn caûm 10 Quaù maãn caûm 11 Töông taùc teá baøo trong saûn xuaát IgE  Teá baøo B nhaän söï giuùp ñôõ cuûa TH2 thoâng qua caùc cytokine IL4, IL13 (cuïm gene ôû NST 5)  Vai troø öùc cheá cuûa TH1 saûn xuaát cytokine IFN öùc cheá söï saûn xuaát IgE  Coù söï caân baèng TH1/TH2 Quaù maãn caûm 12 Quaù maãn caûm 13 Di truyeàn vaø dò öùng • 1920: con coù tyû leä allergy cao neáu cha meï allergy. • Cha hoaëc meï dò öùng, 30% con bò allergy, neáu caû hai, tyû leä seõ laø 50% • Di truyeàn chi phoái 3 khía caïnh  Toång möùc ñoä IgE (total IgE level) (NST5)  Söï ñaùp öùng ñaëc hieäu vôùi allergen (allergen-specific response) (HLA-Dw2)  Söï ñaùp öùng quaù möùc (general hyperesponsiveness) (HLA-B8, HLA-Dw3) Quaù maãn caûm 14 Söï keát hôïp KN-KT • Söï keát hôïp KN-KT xaûy ra treân beà maët teá baøo • Thuï theå sít laïi gaàn nhau  Ca++ vaøo teá baøo  hoøa maøng Mediators Toång hôïp lipid mediators. Preformed mediators: histamine, heparin, ECF-A, NCF-A Membrane-derived mediators: LTC4, LTD4, LTE4, PGD2, PGF2, PAF Platelete Activating Factor - khoâng phaûi laø saûn phaåm töø arachidonic acid Quaù maãn caûm 15 Basophil: S: haït ñaëc hieäu coù maøng bao chöùa caùc mediators (histamine, leukotrien) Quaù maãn caûm 16 Quaù maãn caûm 17 Teá baøo mast: (G) haït coù maøng bao chöùa mediator, cytokines. (P) phaàn tua cuûa baøo töông baùm vaøo moâ lieân keát chung quanh (M) ty laïp theå troøn. Quaù maãn caûm 18 Quaù maãn caûm 19 Quaù maãn caûm 20