Tài liệu Bài giảng một thời đại trong thi ca ngữ văn 11

BÀI GIẢNG NGỮ VĂN LỚP 11 Rặng liễu đìu hiu đứng chịu tang, Tóc buồn buông xuống lệ ngàn hàng; Đây mùa thu tới – mùa thu tới Với áo mơ phai dệt lá vàng. (Xuân Diệu - Đây mùa thu tới) I. Tiểu dẫn 1. Về tác giả 2. Về tác phẩm Thi nhân Việt Nam 3. Về đoạn trích II. Đọc - hiểu văn bản 1. Hệ thống luận điểm. 2. Nghệ thuật nghị luận. III. Tổng kết 1. TÁC GiẢ • Hoài Thanh (1909 – 1982) • Xuất thân trong một gia đình nhà nho nghèo ở Nghệ An. • Hoạt động chủ yếu trong ngành Văn hoá - nghệ thuật. • Là tác giả của nhiều công trình nghiên cứu có giá trị, nổi tiếng nhất là tác phẩm Thi nhân Việt Nam. a. Hoàn cảnh ra đời: 1942 b. Cấu tạo: 3 phần c. Giá trị: có giá trị cao, được coi là chuẩn mực về phê bình Thơ mới. • Thiên về trực giác và ghi nhận ấn tượng. • Lời văn giàu chất thơ.  Hoài Thanh là nhà phê bình văn học xuất sắc nhất của văn học Việt Nam hiện đại • Xuất xứ và vị trí: • Thể loại: phê bình văn học 1. HỆ THỐNG THỐNG LUẬN ĐIỂM  Chặt chẽ, logic, khoa học a. Cách nhận diện tinh thần thơ mới • So sánh thơ mới với thơ cũ.  Khó khăn : + Thơ mới: không chỉ toàn bài hay; Thơ cũ: không chỉ toàn bài dở. + Trong cái cũ đã ươm mầm cái mới; trong cái mới vẫn còn ít nhiều cái cũ. + Sánh bài hay với bài hay. + Nhìn vào đại thể. + Luận điểm mới mẻ, sâu sắc, khoa học, khách quan. + Dẫn chứng tiêu biểu. + Lập luận chặt chẽ, giàu sức thuyết phục. a. Cách nhận diện tinh thần thơ mới b. Tinh thần thơ mới: chữ tôi b1. Bản chất của chữ tôi Tinh thần thơ mới Tinh thần thơ cũ Chữ tôi Chữ ta Ý thức cá nhân Ý thức cộng đồng  Chủ yếu là chữ ta (Chữ tôi nếu có phải ẩn mình sau chữ ta)  Thường đề cập những tình cảm chung, mang tính cộng đồng.  Xuất hiện chữ tôi với cái nghĩa tuyệt đối của nó.  Sự trỗi dậy, bừng nở của  thức cá nhân.  Trực tiếp bày tỏ những cảm xúc, tình cảm riêng tư, cá nhân.  Chưa có ý thức tạo phong cách riêng.   thức khẳng định tài năng, vị trí cá nhân  xuất hiện hàng loạt phong cách thơ.  Tư tưởng phương Đông  Tư tưởng phương Tây  Nhận xét chung • Bắt đúng mạch chính của hai dòng chảy thi ca. • Phát hiện đúng cái gốc của sự khác biệt. • Cách thâu tóm vấn đề ngắn gọn, ấn tượng. TINH THẦN THƠ MỚI Cách nhận diện Bản chất của chữ tôi. Tinh thần thơ mới: chữ tôi Hành trình xuất hiện & phản ứng tiếp nhận của XH đối với cái tôi. Sự vận động của thơ mới xung quanh cái tôi và bi kịch của nó. Giải pháp cho bi kịch của cái tôi thơ mới.  Thơ mới: Người giai nhân: bến đợi dưới cây già; Tình du khách: thuyền qua không buộc chặt. Hình ảnh ước lệ, cổ điển  Thơ cũ: Ô hay! Cảnh cũng ưa người nhỉ! Ai thấy ai mà chẳng ngẩn ngơ? Giọng điệu trẻ trung, hiện đại