Bµi gi¶ng LuËt kinh tÕ
Ch¬ng I
lÝ luËn chung vÒ ph¸p luËt kinh tÕ
I- Kh¸i niÖm ph¸p luËt kinh tÕ
Trong khoa häc ph¸p lÝ hiÖn nay cã mét kh¸i niÖm còng ®ang ®îc bµn
luËn, ®ã lµ ranh giíi cña LuËt kinh tÕ vµ Ph¸p luËt kinh tÕ. Cã mét sè quan
®iÓm sau:
*Quan ®iÓm mét : LuËt kinh tÕ lµ mét ngµnh luËt ®éc lËp trong hÖ
thèng ph¸p luËt vµ bëi vËy nã cã ®èi tîng ®iÒu chØnh riªng vµ ph¬ng ph¸p
®iÒu chØnh riªng. §èi tîng ®iÒu chØnh chñ yÕu cña LuËt kinh tÕ lµ:
- C¸c quan hÖ x· héi ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh thµnh lËp, tæ chøc qu¶n lÝ,
gi¶i thÓ, ph¸ s¶n DN.
- C¸c quan hÖ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn c¸c hµnh vi c¹nh
tranh
- C¸c quan hÖ x· héi ph¸t sinh trong tæ chøc vµ thùc hiÖn c¸c giao dÞch
kinh tÕ
- C¸c quan hÖ x· héi ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp
kinh tÕ
Ph¬ng ph¸p ®iÒu chØnh cña LuËt kinh tÕ lµ sù kÕt hîp gi÷a c¸c ph¬ng
ph¸p mÖnh lÖnh, ph¬ng ph¸p tháa thuËn vµ ph¬ng ph¸p híng dÉn.
*Quan ®iÓm hai : Ph¸p luËt kinh tÕ tån t¹i víi t c¸ch lµ mét chÕ ®Þnh
tæng hîp, bao gåm trong nã c¸c qui ®Þnh ph¸p lÝ ®iÒu chØnh hµng lo¹t c¸c
mèi quan hÖ n¶y sinh trong nÒn kinh tÕ. Theo ®ã sù hiÖn diÖn cña hÖ thèng
ph¸p luËt kinh tÕ tríc hÕt ph¶i xuÊt ph¸t tõ chÝnh nh÷ng vÊn ®Ò ®ang ®îc qui
®Þnh ®iÒu chØnh bëi c¸c qui ph¹m ph¸p luËt hiÖn hµnh, chø kh«ng thÓ bÞ giíi
h¹n trong ph¹m vi truyÒn thèng nhÊt ®Þnh, nhÊt lµ khi nh÷ng vÊn ®Ò lÝ luËn
mang nÆng dÊu Ên sù qu¶n lÝ cña Nhµ níc, còng nh nh÷ng vÊn ®Ò ph¸t sinh
thuéc c¸c lÜnh vùc lîi Ých cña Nhµ níc (lÜnh vùc c«ng) vµ mang nÆng tÝnh
hµnh chÝnh.
Trªn c¬ së híng tiÕp cËn nµy, sù tån t¹i cña hÖ thèng ph¸p luËt kinh tÕ
ph¶i thÓ hiÖn ®îc yªu cÇu cÇn coi ph¸p luËt kinh tÕ lµ mét hÖ thèng ph¸p luËt
chung híng tíi ®iÒu chØnh c¸c vÊn ®Ò ph¸t sinh trong ®êi sèng kinh tÕ, tõ
ho¹t ®éng qu¶n lÝ cña c¸c c¬ quan Nhµ níc cã thÈm quyÒn cho tíi c¸c ho¹t
®éng cô thÓ trong ®Çu t, kinh doanh cña c¸c tæ chøc, c¸ nh©n; c¸c ho¹t ®éng
kh«ng chØ diÔn ra trong ph¹m vi cña mét quèc gia mµ cßn c¶ nh÷ng mèi giao
lu hîp t¸c kinh tÕ víi nh÷ng khÝa c¹nh hÕt søc ®a d¹ng. V× vËy nh÷ng quan
hÖ kinh tÕ do ph¸p luËt kinh tÕ ®iÒu chØnh rÊt ®a d¹ng vµ phong phó, trong ®ã
cã nh÷ng quan hÖ chñ yÕu sau:
- Quan hÖ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh can thiÖp vµ ®iÒu tiÕt cña Nhµ níc
®èi víi c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ
- Quan hÖ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh thµnh lËp, tæ chøc, qu¶n lÝ, gi¶i thÓ,
ph¸ s¶n DN.
-Quan hÖ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn c¸c hµnh vi c¹nh tranh
- Quan hÖ ph¸t sinh trong tæ chøc vµ thùc hiÖn c¸c giao dÞch kinh tÕ
- Quan hÖ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp kinh tÕ
1
- Quan hÖ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh t¹o lËp, qu¶n lÝ, sö dông c¸c quÜ tiÒn
tÖ cña Nhµ nícvµ cña c¸c chñ thÓ kh¸c
- Quan hÖ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh t¹o viÖc lµm vµ sö dông søc lao
®éng
- Quan hÖ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh sö dông ®Êt ®ai…
Quan ®iÓm vÒ sù më réng ph¹m vi ®iÒu chØnh cña ph¸p luËt kinh tÕ nh
®Ò cËp ë trªn kh«ng chØ thÓ hiÖn thuÇn tóy ë sù gia t¨ng c¸c lo¹i h×nh chñ
thÓ, c¸c ngµnh, lÜnh vùc ho¹t ®éng trong c¸c qui ®Þnh ph¸p lÝ, mµ ®iÒu quan
träng chÝnh l¹i lµ c¬ së, c¸c nguyªn t¾c, h×nh thøc, ph¬ng ph¸p …chi phèi
cña c¸c qui ®Þnh ph¸p lÝ ®ã ®èi víi c¸c quan hÖ kinh tÕ ®· thùc sù trë nªn ®a
d¹ng vµ nhiÒu chiÒu h¬n. ë ®©y ®· h×nh thµnh nªn mét khung ph¸p luËt kinh
tÕ chung chø kh«ng chØ cßn lµ sù tù giíi h¹n trong nh÷ng khu«n khæ ®èi tîng
®iÒu chØnh vµ ph¬ng ph¸p ®iÒu chØnh cña ngµnh LuËt kinh tÕ nh ®· vµ vÉn
®ang ®îc mÆc nhiªn thõa nhËn.
Nh vËy, kh¸i niÖm ph¸p luËt kinh tÕ chÝnh lµ sù biÎu hiÖn tËp trung cña
tæng thÓ c¸c yÕu tè t¹o thµnh khung ph¸p luËt kinh tÕ.
Ph¸p luËt kinh tÕ lµ tæng thÓ c¸c qui ph¹m ph¸p luËt híng tíi ®iÒu
chØnh c¸c quan hÖ x· héi ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh tæ chøc, qu¶n lÝ vµ tiÕn
hµnh c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. C¸c qui ph¹m ph¸p luËt kinh tÕ cã
mèi liªn hÖ thèng nhÊt néi t¹i, ®ång thêi còng lµ sù ph©n chia thµnh c¸c
nhãm chÕ ®Þnh ph¸p luËt hay ngµnh luËt vµ ®îc thÓ hiÖn díi nh÷ng h×nh thøc
nhÊt ®Þnh.
II- C¸c nhãm chÕ ®Þnh ph¸p lÝ chñ yÕu vÒ kinh doanh ë ViÖt nam hiÖn nay
C¸c nhãm chÕ ®Þnh ph¸p lÝ vÒ kinh doanh lµ bé phËn chñ yÕu cña ph¸p
luËt kinh tÕ, trong ®ã cã c¸c nhãm chÕ ®Þnh chñ yÕu sau:
1- Ph¸p luËt vÒ tæ chøc, qu¶n lÝ DN : gåm c¸c qui ph¹m ph¸p luËt qui
®Þnh ®iÒu kiÖn, thñ tôc thµnh lËp vµ ®¨ng kÝ ho¹t ®éng còng nh tæ chøc, qu¶n
lÝ c¸c DN lµ c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n, c«ng ty cæ phÇn, c«ng ty hîp
danh, DN t nh©n.
2- Ph¸p luËt vÒ ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc, c¸ nh©n trong ho¹t ®éng
kinh doanh: bªn c¹nh sù tån t¹i cña c¸c DN, mét lo¹i h×nh trªn thùc tÕ còng
®ang ®ãng mét vai trß hÕt søc quan träng ®èi víi viÖc ®¶m b¶o sù ph¸t triÓn
nhanh chãng vµ bÒn v÷ng cña nÒn kinh tÕ còng nh ®êi sèng x· héi, ®ã chÝnh
lµ sù tham gia cña c¸c tæ chøc, HTX, tæ hîp t¸c, hé gia ®×nh, c¸ nh©n kinh
doanh.
Nhãm c¸c qui ph¹m ph¸p luËt nµy qui ®Þnh quyÒn h¹n vµ nghÜa vô, ph¬ng thøc tham gia còng nh tr¸ch nhiÖm ph¸p lÝ ¸p dông cña c¸c tæ chøc, c¸
nh©n trong c¸c quan hÖ kinh doanh th¬ng m¹i.
3- Ph¸p luËt vÒ hîp ®ång : Gåm c¸c qui ph¹m ph¸p luËt qui ®Þnh quyÒn
h¹n, tr¸ch nhiÖm, thÓ thøc cña c¸c tæ chøc, c¸ nh©n trong qu¸ tr×nh tham gia
giao kÕt, tæ chøc thùc hiÖn, gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp, xö lÝ vi ph¹m c¸c quan
hÖ hîp ®ång.
4- Ph¸p luËt vÒ th¬ng m¹i : gåm c¸c qui ph¹m ph¸p luËt ®iÒu chØnh c¸c
quan hÖ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh mua b¸n hµng hãa, cung øng dÞch vô, ®Çu
t, xóc tiÕn th¬ng m¹i cña c¸c th¬ng nh©n.
5- Ph¸p luËt vÒ lao ®éng: gåm c¸c qui ph¹m ph¸p luËt ®iÒu chØnh c¸c
quan hÖ ph¸t sinh trong viÖc x¸c lËp, tæ chøc thùc hiÖn, ®¶m b¶o c¸c quyÒn
vµ nghÜa vô cña ngêi sö dông lao ®éng vµ ngêi lao ®éng…
6- Ph¸p luËt vÒ c¹nh tranh: gåm c¸c qui ph¹m ph¸p luËt qui ®Þnh vÒ
hµnh vi c¹nh tranh, kiÓm so¸t c¹nh tranh, xö lÝ c¸c vi ph¹m vÒ c¹nh tranh
2
7- Ph¸p luËt vÒ ®Êt ®ai: gåm c¸c qui ph¹m ph¸p luËt qui ®Þnh vÒ ®Êt
®ai, quyÒn vµ nghÜa vô cña c¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n ®èi víi ®Êt ®ai, qu¶n lÝ
Nhµ níc vÒ ®Êt ®ai, gi¶i quyÕt tranh chÊp, xö lÝ vi ph¹m vÒ ®Êt ®ai…
8- Ph¸p luËt vÒ së h÷u trÝ tuÖ: bao gåm c¸c qui ph¹m ph¸p luËt ®iÒu
chØnh c¸c mèi quan hÖ ph¸t sinh trong viÖc x¸c lËp, b¶o hé quyÒn së h÷u trÝ
tuÖ…§©y lµ m¶ng ph¸p luËt t¬ng ®èi míi ë ViÖt nam vµ hiÖn ®ang cã mét vÞ
trÝ quan träng trong hÖ thèng ph¸p luËt kinh tÕ.
9- Ph¸p luËt vÒ tµi chÝnh: bao gåm c¸c qui ph¹m ph¸p luËt ®iÒu chØnh
c¸c mèi quan hÖ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh Nhµ níc, c¸c tæ chøc, c¸ nh©n
tham gia vµo viÖc ph©n phèi cña c¶i x· héi, díi h×nh thøc gi¸ trÞ nh»m t¹o
lËp, qu¶n lÝ, sö dông c¸c quÜ tiÒn tÖ nhÊt ®Þnh. Ph¸p luËt tµi chÝnh bao gåm
hai m¶ng c¬ b¶n lµ m¶ng ph¸p luËt tµi chÝnh c«ng vµ m¶ng ph¸p luËt tµi
chÝnh t.
10- Ph¸p luËt vÒ gi¶i quyÕt tranh chÊp kinh tÕ: bao gåm c¸c qui ph¹m
ph¸p luËt qui ®Þnh vÒ c¸c lo¹i tranh chÊp ph¸t sinh trong ho¹t ®éng kinh
doanh, th¬ng m¹i còng nh qui ®Þnh vÒ c¸c ph¬ng thøc vµ tr×nh tù, thñ tôc gi¶i
quyÕt c¸c vô tranh chÊp kinh doanh th¬ng m¹i.
11- Ph¸p luËt vÒ gi¶i thÓ, ph¸ s¶n DN, HTX : bao gåm c¸c qui ph¹m
ph¸p luËt qui ®Þnh vÒ viÖc gi¶i thÓ, ph¸ s¶n c¸c DN, HTX …
II- Néi dung chñ yÕu cña ph¸p luËt kinh tÕ
1-X¸c lËp vµ ®¶m b¶o sù qu¶n lÝ Nhµ níc ®èi víi nÒn kinh tÕ
Qu¶n lÝ Nhµ níc vÒ kinh tÕ lµ sù t¸c ®éng cã tæ chøc, b»ng ph¸p quyÒn
vµ th«ng qua mét hÖ thèng c¸c chÝnh s¸ch víi c¸c c«ng cô qu¶n lÝ nÒn kinh
tÕ, nh»m ®¹t ®îc môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt níc ®· ®Æt ra trªn c¬ së sö
dông cã hiÖu qu¶ nhÊt c¸c nguån lùc kinh tÕ trong vµ ngoµi níc, trong ®iÒu
kiÖn më cöa vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ.
Qu¶n lÝ Nhµ níc vÒ kinh tÕ lµ sù t¸c ®éng cña Nhµ níc ®èi víi c¸c chñ
thÓ kinh doanh b»ng c¸c ph¬ng ph¸p vµ néi dung do ph¸p luËt qui ®Þnh nh»m
t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ho¹t ®éng kinh doanh ®¹t ®îc lîi nhuËn tèi ®a,
®ång thêi trªn c¬ së ®ã mµ ®¹t ®îc c¸c môc tiªu kinh tÕ, x· héi ®· ®îc ®Æt ra
trong c¸c kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña Nhµ níc .
Nh vËy qu¶n lÝ Nhµ níc vÒ kinh tÕ lµ sù qu¶n lÝ cña Nhµ níc th«ng qua
c¸c c¬ quan Nhµ níc cã thÈm quyÒn ( nh©n danh quyÒn lùc Nhµ níc ) ®èi víi
toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n, trªn tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc, c¸c ngµnh kinh tÕ, c¸c
l·nh thæ kinh tÕ, c¸c thµnh phÇn kinh tÕ vµ c¸c chñ thÓ tham gia c¸c quan hÖ
kinh tÕ. Nhµ níc qu¶n lÝ nÒn kinh tÕ th«ng qua c¸c chÝnh s¸ch,c«ng cô,
trong ®ã tríc hÕt vµ chñ yÕu lµ ph¸p luËt.
2- X¸c lËp vµ ®¶m b¶o quyÒn tù do kinh doanh cña c¸c tæ chøc, c¸ nh©n
Sù ghi nhËn quyÒn tù do kinh doanh còng nh viÖc qui ®Þnh vµ ®¶m b¶o
trªn thùc tÕ ho¹t ®éng ®Çu t, kinh doanh cña c¸c tæ chøc, c¸ nh©n lµ ®éng lùc
c¬ b¶n cho sù æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ.
Th«ng qua c¸c qui ®Þnh hiÖn hµnh, cã thÓ kh¸i qu¸t vÒ quyÒn tù do kinh
doanh trªn nh÷ng néi dung chÝnh sau:
- Ghi nhËn quyÒn tù do vµ sù b×nh ®¼ng cña mäi chñ thÓ trong c¸c ho¹t
®éng ®Çu t, kinh doanh
- B¶o ®¶m an toµn cho c¸c nhµ ®Çu t, kinh doanh
- B¶o ®¶m sù vËn ®éng nhanh chãng cña c¸c nguån vèn ®Çu t
- B¶o vÖ c¸c quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p cña c¸c chñ thÓ kinh doanh khi
cã c¸c tranh chÊp hoÆc vi ph¹m
III- H×nh thøc cña ph¸p luËt kinh tÕ
3
1-Kh¸i niÖm :
H×nh thøc cña ph¸p luËt kinh tÕ lµ c¸ch thøc thÓ hiÖn c¸c qui t¾c ph¸p lÝ
nh»m ®iÒu chØnh c¸c quan hÖ x· héi ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh Nhµ níc x¸c
lËp sù qu¶n lÝ ®èi víi c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ còng nh c¸c tæ chøc hay c¸ nh©n
tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng kinh doanh.
2-H×nh thøc ph¸p luËt kinh tÕ cña níc Céng hßa XHXN ViÖt nam
ë ViÖt nam, h×nh thøc ph¸p luËt kinh tÕ ®îc qui ®Þnh chñ yÕu lµ c¸c v¨n
b¶n qui ph¹m ph¸p luËt
Theo LuËt ban hµnh v¨n b¶n qui ph¹m ph¸p luËt n¨m 2008, v¨n b¶n qui
ph¹m ph¸p luËt bao gåm:
a - HiÕn ph¸p , LuËt , NghÞ quvÕt cña Quèc héi
b- Ph¸p lÖnh, NghÞ quyÕt cña ñy ban thêng vô Quèc héi
c- LÖnh, QuyÕt ®Þnh cña Chñ tÞch níc
d- NghÞ ®Þnh cña ChÝnh phñ
e- QuyÕt ®Þnh cña Thñ tíng ChÝnh phñ
g- NghÞ quyÕt cña Héi ®ång ThÈm ph¸n tßa ¸n nh©n d©n tèi cao, Th«ng t
cña Ch¸nh ¸n Tßa ¸n nh©n d©n tèi cao
h - Th«ng t cña ViÖn trëng ViÖn kiÓm s¸t nh©n d©n Tèi cao
i - Th«ng t cña Bé trëng, Thñ trëng c¬ quan ngang Bé
k- QuyÕt ®Þnh cña Tæng KiÓm to¸n Nhµ níc
l - NghÞ quyÕt liªn tÞch gi÷a ñy ban thêng vô Quèc héi hoÆc gi÷a ChÝnh
phñ víi c¬ quan Trung ¬ng cña tæ chøc chÝnh trÞ- x· héi
m - Th«ng t liªn tÞch gi÷a Ch¸nh ¸n Tßa ¸n nh©n d©n Tèi cao víi ViÖn trëng ViÖn KiÓm s¸t nh©n d©n Tèi cao; gi÷a Bé trëng, thñ trëng c¬ quan
ngang Bé víi Ch¸nh ¸n tßa ¸n nh©n d©n Tèi cao, ViÖn trëng ViÖn kiÓm
s¸t nh©n d©n Tèi cao, gi÷a c¸c Bé trëng, Thñ trëng c¬ quan ngang Bé.
n- V¨n b¶n qui ph¹m ph¸p luËt cña Héi ®ång nh©n d©n, ñy ban nh©n d©n
Khi nghiªn cøu h×nh thøc cña ph¸p luËt kinh tÕ lµ c¸c v¨n b¶n qui ph¹m
ph¸p luËt, bªn c¹nh sù cÇn thiªt ph¶i thÊy râ ®îc thÈm quyÒn cña c¸c chñ thÓ
ban hµnh, tªn gäi, tr×nh tù, thñ tôc ban hµnh, gi¸ trÞ ph¸p lÝ, néi dung vµ
ph¹m vi t¸c ®éng…®èi víi tõng h×nh thøc v¨n b¶n nhÊt ®Þnh th× ®ång thêi
còng cÇn lu ý mét vÊn ®Ò ®ã lµ mèi liªn hÖ chi phèi lÉn nhau gi÷a c¸c lo¹i
v¨n b¶n ®ã trong thùc tiÔn ®iÒu chØnh. N¾m râ nh÷ng nguyªn t¾c ®ã cã ý
nghÜa quan träng ®Ó ¸p dông ph¸p luËt ®îc ®óng ®¾n.VÝ dô nh khi cã hai v¨n
b¶n cïng hiÖu lùc ph¸p lÝ song kh«ng thèng nhÊt trong viÖc ®iÒu chØnh c¸c
vÊn ®Ò cã liªn quan th× vËn dông v¨n b¶n nµo ®Ó ®iÒu chØnh?
Bªn c¹nh c¸c nguyªn t¾c ¸p dông c¸c v¨n b¶n qui ph¹m ph¸p luËt, khi
thùc hiÖn ph¸p luËt kinh tÕ, c¸c chñ thÓ cÇn lu ý nguyªn t¾c ¸p dông luËt
chung vµ luËt riªng( luËt chuyªn ngµnh).
LuËt chung lµ c¸c luËt ®iÒu chØnh c¸c lÜnh vùc chung nh Bé luËt d©n sù,
Bé luËt tè tông d©n sù, LuËt DN…lµm c¬ së ®Ó ban hµnh c¸c luËt riªng, VÝ
dô: ®iÒu chØnh c¸c quan hÖ hîp ®ång, Bé luËt d©n sù ®a ra c¸c qui ®Þnh cã
tÝnh nguyªn t¾c nh: nguyªn t¾c giao kÕt hîp ®ång, ®iÒu kiÖn cã hiÖu lùc cña
hîp ®ång, nguyªn t¾c thùc hiÖn hîp ®ång… ®ãng vai trß lµ luËt chung; ®iÒu
chØnh vÒ DN th× LuËt DN ®ãng vai trß lµ luËt chung…
LuËt riªng lµ luËt ®iÒu chØnh nh÷ng ®Æc thï cña tõng ngµnh, lÜnh vùc cô
thÓ nh: LuËt c¸c tæ chøc tÝn dông, LuËt kinh doanh b¶o hiÓm, LuËt x©y
dùng…
4
Trong mèi quan hÖ gi÷a luËt chung vµ luËt riªng th× luËt riªng ®îc u tiªn
¸p dông trong trêng hîp cã sù kh¸c nhau gi÷a luËt chung vµ luËt riªng.
Nh÷ng vÊn ®Ò mµ luËt riªng kh«ng ®iÒu chØnh th× ¸p dông luËt chung.
3- H×nh thøc ph¸p luËt ¸p dông trong lÜnh vùc kinh tÕ quèc tÕ
Cïng víi viÖc x¸c lËp vµ më réng c¸c mèi giao lu hîp t¸c kinh tÕ quèc
tÕ, ®· ®Æt ra vÊn ®Ò lµ: viÖc ®iÒu chØnh c¸c mèi quan hÖ ph¸t sinh kh«ng ph¶i
chØ giíi h¹n trong c¸c v¨n b¶n ph¸p lÝ cña mét Nhµ níc mµ cßn bao gåm c¸c
v¨n b¶n ph¸p lÝ do nhiÒu quèc gia so¹n th¶o nªn; nh÷ng thãi quen l©u ®êi ®îc thõa nhËn réng r·i; ph¸p luËt cña mét níc thø ba; thËm chÝ ë mét sè khu
vùc, c¸c b¶n ¸n hay sù gi¶i thÝch cña thÈm ph¸n, träng tµi. ViÖc lùa chän vµ
¸p dông c¸c h×nh thøc ph¸p luËt ®iÒu chØnh c¸c quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ ph¶i
tu©n thñ nh÷ng nguyªn t¾c vµ kÜ thuËt ®Æc thï.
H×nh thøc ph¸p luËt chñ yÕu ®îc ¸p dông trong lÜnh vùc kinh tÕ quèc tÕ
gåm:
- §iÒu íc quèc tÕ: lµ c¸c v¨n b¶n qui ph¹m ph¸p luËt do hai hay nhiÒu
quèc gia cïng nhau kÝ kÕt hoÆc phª chuÈn nh»m ®iÒu chØnh nh÷ng vÊn ®Ò
ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh hîp t¸c quèc tÕ trªn c¸c lÜnh vùc chÝnh trÞ, kinh tÕ,
v¨n hãa, x· héi…Tïy theo ph¹m vi ®iÒu chØnh, c¬ cÊu chñ thÓ tham gia,…
§iÒu íc quèc tÕ cã tªn gäi kh¸c nhau: HiÕn ch¬ng, C«ng íc, §iÒu íc, HiÖp
®Þnh, Tháa íc, NghÞ ®Þnh th…
C¸c ®iÒu íc quèc tÕ ®iÒu chØnh c¸c quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ cã thÓ lµ
®iÒu íc song ph¬ng( vÝ dô HiÖp íc th¬ng m¹i ViÖt nam -Hoa k×) cã thÓ lµ ®a
ph¬ng ( vÝ dô C«ng íc Newyork c«ng nhËn vµ thi hµnh c¸c ph¸n quyÕt träng
tµi , HiÖp íc Viªn vÒ hîp ®ång mua b¸n hµng hãa quèc tÕ…)
Khi tæ chøc, c¸ nh©n ViÖt nam tham gia c¸c quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ,
trong trêng hîp ®iÒu íc quèc tÕ mµ ViÖt nam tham gia cã qui ®Þnh kh¸c víi
ph¸p luËt ViÖt nam th× ¸p dông theo qui ®Þnh cña ®iÒu íc quèc tÕ ®ã.
- TËp qu¸n quèc tÕ: lµ nh÷ng qui t¾c øng xö h×nh thµnh mét c¸ch l©u
®êi vµ mang tÝnh phæ biÕn trong mét lÜnh vùc hoÆc khu vùc nhÊt ®Þnh cña ®êi
sèng kinh tÕ, th¬ng m¹i…
Trong trêng hîp quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ cã yÕu tè níc ngoµi kh«ng ®îc
ph¸p luËt ViÖt nam, ®iÒu íc quèc tÕ mµ ViÖt nam lµ thµnh viªn hoÆc hîp
®ång gi÷a c¸c bªn ®iÒu chØnh th× ¸p dông tËp qu¸n quèc tÕ, nÕu viÖc ¸p dông
hoÆc hËu qu¶ cña viÖc ¸p dông tËp qu¸n quèc tÕ kh«ng tr¸i víi c¸c nguyªn
t¾c c¬ b¶n cña ph¸p luËt ViÖt nam.
- C¸c nguån luËt quèc gia: lµ hÖ thèng ph¸p luËt cña mét quèc gia ®îc
dÉn chiÕu ®iÒu chØnh c¸c quan hÖ d©n sù, kinh tÕ cã yÕu tè níc ngoµi.
C¸c nguån luËt quèc gia chñ yÕu ®îc ¸p dông trong lÜnh vùc kinh tÕ
quèc tÕ gåm:
- LuËt nh©n th©n( LuËt quèc tÞch, luËt n¬i c tró)
- LuËt n¬i cã vËt
- LuËt tßa ¸n
- LuËt n¬i thùc hiÖn hµnh vi
- LuËt do c¸c bªn lùa chän
- LuËt n¬i vi ph¹m ph¸p luËt
- LuËt níc ngêi b¸n
Ph¸p luËt níc ngoµi còng ®îc ¸p dông trong trêng hîp c¸c bªn cã tháa
thuËn trong hîp ®ång, nÕu sù tháa thuËn ®ã kh«ng tr¸i víi qui ®Þnh trong c¸c
v¨n b¶n ph¸p luËt cña ViÖt nam
5
- ¸n lÖ : lµ b¶n ¸n ®· tuyªn hoÆc mét sù gi¶i thÝch, ¸p dông ph¸p luËt ®îc coi nh lµ mét tiÒn lÖ lµm c¬ së ®Ó c¸c thÈm ph¸n sau ®ã cã thÓ ¸p dông
trong c¸c trêng hîp t¬ng tù…
Ch¬ng 2
ph¸p luËt vÒ chñ thÓ kinh doanh
§1- nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ chñ thÓ kinh doanh
I-Kh¸i niÖm chñ thÓ kinh doanh
Trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ thÞ trêng, chñ thÓ kinh doanh lµ chñ thÓ chñ yÕu
vµ thêng xuyªn cña ph¸p luËt kinh tÕ. V× vËy viÖc x¸c ®Þnh râ chñ thÓ kinh
doanh lµ g×, chñ thÓ kinh doanh cã nh÷ng ®Æc ®iÓm nµo, ®Þa vÞ ph¸p lÝ cña
c¸c lo¹i h×nh chñ thÓ kinh doanh… cã ý nghÜa to lín c¶ vÒ lÝ luËn vµ thùc
tiÔn ®èi víi qu¸ tr×nh x©y dùng vµ hoµn thiÖn ph¸p luËt kinh tÕ nãi chung vµ
ph¸p luËt vÒ chñ thÓ kinh doanh nãi riªng.
Cã thÓ hiÓu: chñ thÓ kinh doanh lµ c¸c tæ chøc, c¸ nh©n thùc hiÖn ho¹t
®éng kinh doanh theo qui ®Þnh cña ph¸p luËt.
Chñ thÓ kinh doanh ®îc ph©n biÖt víi c¸c tæ chøc c¸ nh©n kh¸c bëi c¸c
®Æc ®iÓm sau:
II- §Æc ®iÓm cña chñ thÓ kinh doanh :
1- Chñ thÓ kinh doanh cã vèn ®Çu t kinh doanh
Vèn ®îc coi lµ mét trong nh÷ng dÊu hiÖu c¬ b¶n ®Ó x¸c ®Þnh tæ chøc hay
c¸ nh©n cã ph¶i lµ chñ thÓ kinh doanh hay kh«ng. C¸c tæ chøc, c¸ nh©n tån
t¹i trªn th¬ng trêng nhng kh«ng cã vèn ®Çu t kinh doanh th× kh«ng thÓ gäi lµ
chñ thÓ kinh doanh.
Vèn ®Çu t kinh doanh cã thÓ lµ tiÒn ViÖt nam, ngo¹i tÖ tù do chuyÓn ®æi,
gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt, gi¸ trÞ quyÒn së h÷u trÝ tuÖ, c«ng nghÖ, bÝ quyÕt kÜ
thuËt, uy tÝn, kinh nghiÖm kinh doanh vµ c¸c tµi s¶n kh¸c theo qui ®Þnh cña
ph¸p luËt.
2- Chñ thÓ kinh doanh thùc hiÖn hµnh vi kinh doanh
Hµnh vi kinh doanh cã nh÷ng dÊu hiÖu sau:
+ Lµ hµnh vi mang tÝnh chÊt ®éc lËp, thùc hiÖn nh©n danh chÝnh chñ thÓ
kinh doanh. Chñ thÓ kinh doanh thùc hiÖn hiÖn hµnh vi kinh doanh mét c¸ch
®éc lËp, nh©n danh m×nh, v× lîi Ých cña chÝnh m×nh vµ tù chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ
hµnh vi kinh doanh ®ã. Khi thùc hiÖn hµnh vi kinh doanh, chñ thÓ kinh
doanh kh«ng bÞ chi phèi bëi ý chÝ cña c¸c chñ thÓ kh¸c mµ ®îc quyÕt ®Þnh
bëi ý chÝ cña chÝnh chñ thÓ kinh doanh.
+ Lµ hµnh vi mang tÝnh chuyªn nghiÖp, thêng xuyªn. Chñ thÓ kinh doanh
thùc hiÖn hiÖn hµnh vi kinh doanh mét c¸ch thùc tÕ, lÆp ®i, lÆp l¹i, kÕ tiÕp,
liªn tôc vµ nh»m t¹o ra thu nhËp.
+ Lµ hµnh vi diÔn ra trªn thÞ trêng. Kinh doanh ph¶i g¾n víi thÞ trêng, thÞ
trêng vµ kinh doanh lu«n ®i liÒn víi nhau. ThÞ trêng - n¬i diÔn ra hµnh vi
kinh doanh ph¶i lµ thÞ trêng hîp ph¸p, bëi v× hµnh vi kinh doanh lµ hµnh vi
hîp ph¸p, hµnh vi ®îc Nhµ níc b¶o hé. Mäi hµnh vi s¶n xuÊt, tiªu thô s¶n
phÈm, dÞch vô sÏ kh«ng ®îc coi lµ hµnh vi kinh doanh nÕu chóng kh«ng
diÔn ra trªn thÞ trêng hoÆc diÔn ra trªn thÞ trêng bÊt hîp ph¸p.
+ Lµ hµnh vi ®îc thùc hiÖn nh»m môc ®Ých sinh lîi. Môc tiªu cña chñ thÓ
kinh doanh lµ trùc tiÕp vµ chñ yÕu thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng kinh doanh ®Ó t×m
6
kiÕm lîi nhuËn. Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng, chñ thÓ kinh doanh cã thÓ thùc
hiÖn c¸c ho¹t ®éng nh»m c¸c môc tiªu x· héi, kh«ng v× môc ®Ých lîi nhuËn
nhng ®ã kh«ng ph¶i lµ môc tiªu c¬ b¶n cña chñ thÓ kinh doanh.
3- Chñ thÓ kinh doanh thùc hiÖn h¹ch to¸n kinh doanh
Chñ thÓ kinh doanh lµ tæ chøc kinh tÕ kinh tÕ ho¹t ®éng v× môc tiªu lîi
nhuËn, mµ hµnh vi t×m kiÕm lîi nhuËn lu«n chøa ®ùng kh¶ n¨ng vµ yªu cÇu
cÇn ph¶i h¹ch to¸n. H¹ch to¸n kinh doanh nh»m môc ®Ých tÝnh to¸n c¸c chi
phÝ bá ra vµ kÕt qu¶ thu vÒ víi nguyªn t¾c tù trang tr¶i, lÊy thu bï chi vµ ®¶m
b¶o cã l·i. H¹ch to¸n kinh doanh lµ mét trong c¸c ph¬ng ph¸p ®îc c¸c chñ
thÓ kinh doanh sö dông trong qu¶n lÝ kinh doanh.
4- Chñ thÓ kinh doanh thùc hiÖn nép thuÕ vµo ng©n s¸ch Nhµ níc.
NghÜa vô nép thuÕ lµ hÖ qu¶ tÊt yÕu cña hµnh vi kinh doanh, hµnh vi hîp
ph¸p ®îc Nhµ níc thõa nhËn vµ b¶o hé.V× vËy, bÊt k× chñ thÓ kinh doanh nµo
còng ph¶i thùc hiÖn nghÜa vô nép thuÕ vµo ng©n s¸ch Nhµ níc theo qui ®Þnh
cña ph¸p luËt thuÕ. Tïy thuéc vµo tõng quan hÖ kinh tÕ cô thÓ mµ c¸c chñ thÓ
kinh doanh ph¶i nép c¸c lo¹i thuÕ kh¸c nhau khi cã ®ñ c¸c yÕu tè cÊu thµnh
do ph¸p luËt qui ®Þnh.
§Ó thiÕt lËp vµ duy tr× mét trËt tù x· héi trong ho¹t ®éng kinh doanh,
còng nh ®Ó thiÕt lËp mét hµnh lang ph¸p lÝ b×nh ®¼ng vµ m«i trêng kinh
doanh lµnh m¹nh, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c chñ thÓ kinh doanh trong
viÖc t×m kiÕm lîi nhuËn, tÊt yÕu Nhµ níc ph¶i qu¶n lÝ ®èi víi c¸c chñ thÓ
kinh doanh.
Mét trong nh÷ng néi dung qu¶n lÝ Nhµ níc dèi víi c¸c chñ thÓ kinh
doanh lµ qui ®Þnh vÒ §KKD cña chñ thÓ kinh doanh. §¨ng ki kinh doanh lµ
hµnh vi ph¸p lÝ ph¸t sinh gi÷a c¬ quan Nhµ níc cã thÈm quyÒn víi c¸c tæ
chøc, c¸ nh©n lÊy hµnh vi kinh doanh lµm nghÒ nghiÖp chÝnh cña m×nh.
ViÖc §KKD kh«ng chØ lµ mét thñ tôc hµnh chÝnh nh»m thùc hiÖn sù
qu¶n lÝ Nhµ níc ®èi víi c¸c chñ thÓ kinh doanh mµ cßn lµ mét thñ tôc ph¸p lÝ
thÓ hiÖn sù thõa nhËn vµ b¶o hé cña Nhµ níc ®èi víi hµnh vi kinh doanh cña
c¸c chñ thÓ nµy. §¨ng kÝ kinh doanh cßn lµ hµnh vi kh¼ng ®Þnh t c¸ch ph¸p lÝ
®éc lËp cña chñ thÓ kinh doanh, lµ sù c«ng nhËn cña c¬ quan Nhµ níc cã
thÈm quyÒn vÒ viÖc ra ®êi cña chñ thÓ kinh doanh, kÓ tõ thêi ®iÓm ®îc c¬
quan Nhµ níc cã thÈm quyÒn cÊp GiÊy chøng nhËn §KKD, chñ thÓ nµy cã t
c¸ch chñ thÓ vµ cã quyÒn tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng kinh doanh.
III- Ph©n lo¹i chñ thÓ kinh doanh
1-C¨n cø vµo vµo nguån luËt ®iÒu chØnh vµ h×nh thøc ph¸p lÝ : chñ thÓ
kinh doanh bao gåm:
C¸c chñ thÓ kinh doanh theo qui ®Þnh cña LuËt DN
C¸c chñ thÓ kinh doanh kh¸c
2-C¨n cø vµo ph¹m vi tr¸ch nhiÖm tµi s¶n trong kinh doanh: chñ thÓ kinh
doanh gåm:
- Chñ thÓ kinh doanh g¾n víi chÕ ®é tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n vÒ tµi s¶n
trong kinh doanh
- Chñ thÓ kinh doanh g¾n víi chÕ ®é tr¸ch nhiÖm v« h¹n vÒ tµi s¶n
trong kinh doanh
3-C¨n cø vµo h×nh thøc tæ chøc qu¶n lÝ kinh doanh : chñ thÓ kinh doanh
gåm:
DN
HTX
Hé kinh doanh
7
-
Chñ thÓ kinh doanh kh«ng §KKD
§ 2- c¸c chñ thÓ kinh doanh theo qui ®Þnh
cña luËt DN
LuËt DN qui ®Þnh vÒ viÖc thµnh lËp, tæ chøc qu¶n lÝ vµ ho¹t ®éng cña
DN, bao gåm c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n hai thµnh viªn trë lªn, c«ng ty
tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n mét thµnh viªn, c«ng ty cæ phÇn, c«ng ty hîp danh vµ
DN t nh©n.
I-Qui chÕ ph¸p lÝ chung vÒ DN
DN lµ chñ thÓ kinh doanh phæ biÕn, lµ chñ thÓ chñ yÕu cña ph¸p luËt
kinh tÕ.
Theo ®iÒu 4 LuËt DN ®· ®îc Quèc héi kho¸ 11 k× häp thø 8, th«ng qua
ngµy 29 th¸ng 11 n¨m 2005 vµ cã hiÖu lùc thi hµnh tõ 1 - 7 -2006 :
DN : lµ mét tæ chøc kinh tÕ cã tªn riªng, cã tµi s¶n, cã trô së giao dÞch
æn ®Þnh, ®îc §KKD theo qui ®Þnh cña ph¸p luËt nh»m môc ®Ých thùc hiÖn
c¸c ho¹t ®éng kinh doanh.
Kinh doanh : lµ viÖc thùc hiÖn liªn tôc mét, mét sè hoÆc tÊt c¶ c¸c c«ng
®o¹n cña qu¸ tr×nh ®Çu t tõ s¶n xuÊt ®Õn tiªu thô s¶n phÈm hoÆc cung øng
dÞch vô trªn thÞ trêng nh»m môc ®Ých sinh lîi
1- Thµnh lËp DN vµ §KKD(§KKD) :
a-QuyÒn thµnh lËp vµ qu¶n lÝ DN
Theo ®iÒu 13 LuËt DN qui ®Þnh: tæ chøc, c¸ nh©n ViÖt nam, tæ chøc, c¸
nh©n níc ngoµi cã quyÒn thµnh lËp vµ qu¶n lÝ DN t¹i ViÖt nam, trõ c¸c trêng
hîp sau:
- C¬ quan Nhµ níc, ®¬n vÞ lùc lîng vò trang nh©n d©n ViÖt nam sö dông
tµi s¶n Nhµ níc ®Ó thµnh lËp DN kinh doanh thu lîi nhuËn riªng cho c¬ quan
®¬n vÞ m×nh.
- C¸n bé, c«ng chøc theo qui ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ c¸n bé, c«ng chøc.
- SÜ quan, h¹ sÜ quan, qu©n nh©n chuyªn nghiÖp, c«ng nh©n quèc phßng
trong c¸c c¬ quan, ®¬n vÞ thuéc Qu©n ®éi nh©n d©n ViÖt nam; sÜ quan, h¹ sÜ
quan chuyªn nghiÖp trong c¸c c¬ quan, ®¬n vÞ thuéc C«ng an nh©n d©n ViÖt
nam.
- C¸n bé l·nh ®¹o, qu¶n lÝ nghiÖp vô trong c¸c DN 100% vèn së h÷u
Nhµ níc, trõ nh÷ng ngêi ®îc cö lµm ®¹i diÖn theo ñy quyÒn ®Ó qu¶n lÝ phÇn
vèn gãp cña Nhµ níc t¹i DN kh¸c.
- Ngêi cha thµnh niªn, ngêi bÞ h¹n hµnh vi n¨ng lùc d©n sù hoÆc bÞ mÊt
hµnh vi n¨ng lùc d©n sù.
- Ngêi ®ang chÊp hµnh h×nh ph¹t tï hoÆc ®ang bÞ tßa ¸n cÊm hµnh nghÒ
kinh doanh.
- C¸c trêng hîp kh¸c theo qui ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ ph¸ s¶n.
b- Tr×nh tù ®¨ng §KKD:
*Ngêi thµnh lËp DN ph¶i lËp vµ nép ®ñ hå s¬ §KKD t¹i c¬ quan
§KKD cã thÈm quyÒn vµ ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ tÝnh trung thùc, chÝnh
x¸c cña néi dung hå s¬
* C¬ quan nµy cã tr¸ch nhiÖm xem xÐt hå s¬ vµ cÊp GiÊy chøng nhËn
§KKD trong thêi h¹n 10 ngµy lµm viÖc kÓ tõ khi nhËn hå s¬ (nÕu tõ chèi th×
th«ng b¸o b»ng v¨n b¶n cho ngêi thµnh lËp DN biÕt, ph¶i nªu râ lÝ do vµ yªu
cÇu söa ®æi bæ sung )
- Hå s¬ §KKD cña DN t nh©n gåm :
8
+ GiÊy ®Ò nghÞ §KKD theo mÉu thèng nhÊt do c¬ quan §KKD cã
thÈm quyÒn qui ®Þnh
+ B¶n sao giÊy chøng minh nh©n d©n, hé chiÕu hoÆc chøng thùc c¸ nh©n
hîp ph¸p kh¸c
+ V¨n b¶n x¸c nhËn vèn ph¸p ®Þnh cña c¬ quan, tæ chøc cã thÈm quyÒn
®èi víi DN kinh doanh ngµnh, nghÒ mµ theo qui ®Þnh cña ph¸p luËt ph¶i cã
vèn ph¸p ®Þnh
+ Chøng chØ hµnh nghÒ cña Gi¸m ®èc vµ c¸ nh©n kh¸c ®èi víi DN kinh
doanh ngµnh nghÒ ph¶i cã chøng chØ hµnh nghÒ
- Hå s¬ §KKD cña c«ng ty hîp danh gåm :
+ GiÊy ®Ò nghÞ §KKD theo mÉu thèng nhÊt do c¬ quan §KKD cã
thÈm quyÒn qui ®Þnh
+ Dù th¶o ®iÒu lÖ c«ng ty
+Danh s¸ch thµnh viªn, b¶n sao giÊy chøng minh nh©n d©n, hé chiÕu
hoÆc chøng thùc c¸ nh©n hîp ph¸p kh¸c cña mçi thµnh viªn
+V¨n b¶n x¸c nhËn vèn ph¸p ®Þnh cña c¬ quan tæ chøc cã thÈm quyÒn
®èi víi c«ng ty kinh doanh ngµnh nghÒ mµ theo qui ®Þnh cña ph¸p luËt ph¶i
cã vèn ph¸p ®Þnh
+ Chøng chØ hµnh nghÒ cña thµnh viªn hîp danh vµ c¸ nh©n kh¸c ®èi
víi c«ng ty kinh doanh ngµnh nghÒ mµ theo qui ®Þnh cña ph¸p luËt ph¶i cã
chøng chØ hµnh nghÒ
-Hå s¬ §KKD cña c«ng ty TNHH gåm :
+ GiÊy ®Ò nghÞ §KKD theo mÉu thèng nhÊt do c¬ quan §KKD cã
thÈm quyÒn qui ®Þnh
+ Dù th¶o ®iÒu lÖ c«ng ty
+ Danh s¸ch thµnh viªn vµ c¸c giÊy tê kÌm theo:
§èi víi thµnh viªn lµ c¸ nh©n : b¶n sao giÊy chøng minh nh©n d©n, hé
chiÕu hoÆc chøng thùc c¸ nh©n hîp ph¸p kh¸c
§èi víi thµnh viªn lµ tæ chøc : b¶n sao quyÕt ®Þnh thµnh lËp, giÊy
chøng nhËn §KKD hoÆc tµi liÖu t¬ng ®¬ng kh¸c cña tæ chøc ; v¨n b¶n
ñy quyÒn, giÊy chøng minh nh©n d©n, hé chiÕu hoÆc chøng thùc c¸
nh©n hîp ph¸p kh¸c cña ngêi ®¹i diÖn theo ñy quyÒn
§èi víi cæ ®«ng lµ tæ chøc níc ngoµi : b¶n sao giÊy chøng nhËn
§KKD ph¶i cã chøng thùc cña c¬ quan n¬i tæ chøc ®ã ®· ®¨ng kÝ
kh«ng qu¸ ba th¸ng tríc ngµy nép hå s¬ §KKD
+ V¨n b¶n x¸c nhËn vèn ph¸p ®Þnh cña c¬ quan tæ chøc cã thÈm quyÒn
®èi víi c«ng ty kinh doanh ngµnh nghÒ mµ theo qui ®Þnh cña ph¸p luËt ph¶i
cã vèn ph¸p ®Þnh
+ Chøng chØ hµnh nghÒ cña Gi¸m ®èc hoÆc Tæng gi¸m ®èc vµ c¸ nh©n
kh¸c ®èi víi c«ng ty kinh doanh ngµnh nghÒ mµ theo qui ®Þnh cña ph¸p luËt
ph¶i cã chøng chØ hµnh nghÒ
- Hå s¬ §KKD cña c«ng ty cæ phÇn gåm :
+ GiÊy ®Ò nghÞ §KKD theo mÉu thèng nhÊt do c¬ quan §KKD cã thÈm
quyÒn qui ®Þnh
+ Dù th¶o ®iÒu lÖ c«ng ty
+ Danh s¸ch cæ ®«ng s¸ng lËp vµ c¸c giÊy tê kÌm theo:
§èi víi cæ ®«ng lµ c¸ nh©n : b¶n sao giÊy chøng minh nh©n d©n, hé
chiÕu hoÆc chøng thùc c¸ nh©n hîp ph¸p kh¸c
9
§èi víi cæ ®«ng lµ tæ chøc : b¶n sao quyÕt ®Þnh thµnh lËp, giÊy chøng
nhËn §KKD hoÆc tµi liÖu t¬ng ®¬ng kh¸c cña tæ chøc; v¨n b¶n ñy
quyÒn, giÊy chøng minh nh©n d©n, hé chiÕu hoÆc chøng thùc c¸ nh©n
hîp ph¸p kh¸c cña ngêi ®¹i diÖn theo ñy quyÒn
§èi víi cæ ®«ng lµ tæ chøc níc ngoµi : b¶n sao giÊy chøng nhËn
§KKD ph¶i cã chøng thùc cña c¬ quan n¬i tæ chøc ®ã ®· ®¨ng kÝ
kh«ng qu¸ ba th¸ng tríc ngµy nép hå s¬ §KKD
+ V¨n b¶n x¸c nhËn vèn ph¸p ®Þnh cña c¬ quan tæ chøc cã thÈm quyÒn
®èi víi c«ng ty kinh doanh ngµnh nghÒ mµ theo qui ®Þnh cña ph¸p luËt ph¶i
cã
+ Chøng chØ hµnh nghÒ cña Gi¸m ®èc hoÆc Tæng gi¸m ®èc vµ c¸ nh©n
kh¸c ®èi víi c«ng ty kinh doanh ngµnh nghÒ mµ theo qui ®Þnh cña ph¸p luËt
ph¶i cã chøng chØ hµnh nghÒ
- Hå s¬, tr×nh tù thñ tôc, ®iÒu kiÖn vµ néi dung §KKD, ®Çu t cña nhµ
®Çu t níc ngoµi lÇn ®Çu tiªn ®Çu t vµo ViÖt nam
§îc thùc hiÖn theo qui ®Þnh cña LuËt DN vµ ph¸p luËt vÒ ®Çu t. GiÊy
chøng nhËn ®Çu t ®ång thêi lµ giÊy chøng nhËn §KKD.
* DN ®îc cÊp giÊy chøng nhËn §KKD nÕu cã ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn:
+ Ngµnh, nghÒ §KKD kh«ng thuéc lÜnh vùc cÊm kinh doanh
+ Tªn cña DN ®îc ®Æt theo ®óng qui ®Þnh t¹i c¸c ®iÒu 31, 32, 33, 34
cña LuËt DN
+ Cã trô së chÝnh theo qui ®Þnh t¹i kho¶n 1 ®iÒu 35 cña LuËt DN
+ Cã hå s¬ §KKD hîp lÖ theo qui ®Þnh cña ph¸p luËt
+ Nép ®ñ lÖ phÝ §KKD theo qui ®Þnh cña ph¸p luËt
c- Cung cÊp th«ng tin vÒ néi dung §KKD
Trong thêi h¹n b¶y ngµy lµm viÖc, kÓ tõ ngµy cÊp GiÊy chøng nhËn
§KKD hoÆc chøng nhËn thay ®æi §KKD cq §KKD ph¶i th«ng b¸o néi dung
giÊy chøng nhËn ®ã cho c¬ quan thuÕ, c¬ quan thèng kª, c¬ quan Nhµ níc cã
thÈm quyÒn kh¸c cïng cÊp ñy ban nh©n d©n quËn, huyÖn, thÞ x· , thµnh phè
thuéc tØnhvµ ñy ban nh©n d©n x·, phêng, thÞ trÊn n¬i DN ®Æt trô së chÝnh.
d- C«ng bè néi dung §KKD:
Trong thêi h¹n 30 ngµy kÓ tõ ngµy ®îc cÊp GiÊy chøng nhËn §KKD,
DN ph¶i ®¨ng trªn m¹ng th«ng tin DN cña c¬ quan §KKD hoÆc mét trong
c¸c tê b¸o viÕt hoÆc b¸o ®iÖn tö trong ba sè liªn tiÕp vÒ c¸c néi dung theo qui
®Þnh ë ®iÒu 28 LuËt DN
Trêng hîp thay ®æi néi dung §KKD, ph¶i c«ng bè néi dung nh÷ng thay
®æi ®ã trong thêi h¹n vµ theo ph¬ng thøc trªn.
2-Tæ chøc l¹i, gi¶i thÓ DN
a -Tæ chøc l¹i DN : lµ viÖc chia, t¸ch, hîp nhÊt, s¸p nhËp hoÆc chuyÓn
®æi DN
* Chia DN :
C«ng ty TNHH, c«ng ty cæ phÇn cã thÓ ®îc chia thµnh mét sè c«ng ty
cïng lo¹i .
C«ng ty bÞ chia chÊm døt tån t¹i sau khi c¸c c«ng ty míi ®îc
§KKD.C¸c c«ng ty míi ph¶i cïng liªn ®íi chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ c¸c kho¶n nî
cha thanh to¸n, hîp ®ång lao ®éng vµ nghÜa vô tµi s¶n kh¸c cña c«ng ty bÞ
chia hoÆc tháa thuËn víi chñ nî, kh¸ch hµng vµ ngêi lao ®éng ®Ó mét trong
sè c¸c c«ng ty ®ã thùc hiÖn c¸c nghÜa vô nµy.
* T¸ch DN :.
10
C«ng ty TNHH, c«ng ty cæ phÇn cã thÓ t¸ch b»ng c¸ch chuyÓn mét
phÇn tµi s¶n cña c«ng ty hiÖn cã ®Ó thµnh lËp mét hoÆc mét sè c«ng ty míi
cïng lo¹i, chuyÓn mét phÇn quyÒn vµ nghÜa vô cña c«ng ty bÞ t¸ch sang c«ng
ty ®îc t¸ch mµ kh«ng chÊm døt sù tån t¹i cña c«ng ty bÞ t¸ch
Sau khi §KKD c«ng ty bÞ t¸ch vµ c«ng ty ®îc t¸ch ph¶i cïng liªn ®íi
chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ c¸c kho¶n nî cha thanh to¸n, hîp ®ång lao ®éng vµ
nghÜa vô tµi s¶n kh¸c cña c«ng ty bÞ t¸ch, trõ trêng hîp c«ng ty bÞ t¸ch, c¸c
c«ng ty míi thµnh lËp, chñ nî, kh¸ch hµng vµ ngêi lao ®éng cña c«ng ty bÞ
t¸ch cã tháa thuËn kh¸c.
* Hîp nhÊt DN :
Hai hoÆc mét sè c«ng ty cïng lo¹i cã thÓ hîp nhÊt thµnh mét c«ng ty
míi b»ng c¸ch chuyÓn toµn bé tµi s¶n, quyÒn, nghÜa vô vµ lîi Ých hîp ph¸p
sang c«ng ty hîp nhÊt, ®ång thêi chÊm døt sù tån t¹i cña c¸c c«ng ty bÞ hîp
nhÊt
Sau khi §KKD c«ng ty bÞ hîp nhÊt chÊm døt tån t¹i, c«ng ty hîp nhÊt
®îc hëng c¸c quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p, chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ c¸c kho¶n nî
cha thanh to¸n, hîp ®ång lao ®éng vµ nghÜa vô tµi s¶n kh¸c cña c¸c c«ng ty
bÞ hîp nhÊt.
* S¸p nhËp DN :
Mét hoÆc mét sè c«ng ty cïng lo¹i cã thÓ s¸p nhËp vµo mét c«ng ty
kh¸c b»ng c¸ch chuyÓn toµn bé tµi s¶n, quyÒn, nghÜa vô vµ lîi Ých hîp ph¸p
sang c«ng ty nhËn s¸p nhËp, ®ång thêi chÊm døt sù tån t¹i cña c«ng ty bÞ s¸p
nhËp
Sau khi §KKD, c«ng ty bÞ s¸p nhËp chÊm døt tån t¹i, c«ng ty nhËn s¸p
nhËp ®îc hëng c¸c quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p, chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ c¸c kho¶n
nî cha thanh to¸n, hîp ®ång lao ®éng vµ c¸c nghÜa vô tµi s¶n kh¸c cña c«ng
ty bÞ s¸p nhËp.
* ChuvÓn ®æi c«ng ty
C«ng ty TNHH cã thÓ ®îc chuyÓn ®æi thµnh c«ng ty cæ phÇn hoÆc ngîc
l¹i.
Sau khi §KKD, c«ng ty ®îc chuyÓn ®æi chÊm døt tån t¹i, c«ng ty
chuyÓn ®æi ®îc hëng c¸c quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p, chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ c¸c
kho¶n nî cha thanh to¸n, hîp ®ång lao ®éng vµ c¸c nghÜa vô tµi s¶n kh¸c cña
c«ng ty ®îc chuyÓn ®æi.
b -Gi¶i thÓ
* DN bÞ gi¶i thÓ trong c¸c trêng hîp sau:
- KÕt thóc thêi h¹n ho¹t ®éng ®· ghi trong ®iÒu lÖ mµ kh«ng cã quyÕt
®Þnh gia h¹n
- Theo quyÕt ®Þnh cña chñ DN ®èi víi DNTN; cña tÊt c¶ c¸c thµnh viªn
hîp danh ®èi víi c«ng ty hîp danh, cña ®¹i héi ®ång cæ ®«ng ®èi víi c«ng ty
cæ phÇn, cña héi ®ång thµnh viªn, chñ së h÷u c«ng ty ®èi víi c«ng ty TNHH,
- C«ng ty kh«ng cßn ®ñ sè thµnh viªn tèi thiÓu theo quy ®Þnh cña luËt
DN trong thêi h¹n 6 th¸ng liªn tôc
- BÞ thu håi giÊy chøng nhËn §KKD
*DN chØ ®îc gi¶i thÓ khi b¶o ®¶m thanh to¸n hÕt c¸c kho¶n nî vµ nghÜa
vô tµi s¶n kh¸c.
3- QuyÒn vµ nghÜa vô cña DN
a-QuyÒn
- Tù chñ kinh doanh, chñ ®éng lùa chän ngµnh nghÒ, ®Þa bµn, h×nh thøc
kinh doanh, ®Çu t, chñ ®éng më réng qui m« vµ ngµnh, nghÒ kinh doanh; ®îc
11
Nhµ níc khuyÕn khÝch, u ®·i vµ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi tham gia s¶n xuÊt,
cung øng s¶n phÈm, dÞch vô c«ng Ých.
- Lùa chän h×nh thøc, ph¬ng thøc huy ®éng, ph©n bæ vµ sö dông vèn
- Chñ ®éng t×m kiÕm thÞ trêng, kh¸ch hµng vµ kÝ kÕt hîp ®ång
- Kinh doanh xuÊt khÈu , nhËp khÈu
- TuyÓn dông, thuª vµ sö dông lao ®éng theo yªu cÇu kinh doanh
- Chñ ®éng øng dông khoa häc c«ng nghÖ hiÖn ®¹i ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶
kinh doanh vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh.
- Tù chñ quyÕt ®Þnh c¸c c«ng viÖc kinh doanh vµ quan hÖ néi bé.
- ChiÕm h÷u, sö dông, ®Þnh ®o¹t tµi s¶n cña DN.
- Tõ chèi mäi yªu cÇu cung cÊp c¸c nguån lùc kh«ng ®îc ph¸p luËt qui
®Þnh.
- KhiÕu n¹i, tè c¸o theo qui ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ khiÕu n¹i vµ tè c¸o.
- Trùc tiÕp hoÆc th«ng qua ngêi ®¹i diÖn theo ñy quyÒn tham gia tè tông
theo qui ®Þnh cña ph¸p luËt.
- C¸c quyÒn kh¸c theo qui ®Þnh cña ph¸p luËt.
b-NghÜa vô:
- Ho¹t ®éng kinh doanh theo ®óng ngµnh nghÒ ®· ghi trong GiÊy chøng
nhËn §KKD; b¶o ®¶m ®iÒu kiÖn kinh doanh theo qui ®Þnh cña ph¸p luËt khi
kinh doanh ngµnh, nghÒ kinh doanh cã ®iÒu kiÖn.
- Tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n, lËp vµ nép b¸o c¸o tµi chÝnh trung thùc,
chÝnh x¸c, ®óng thêi h¹n theo qui ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ kÕ to¸n.
- §¨ng kÝ m· sè thuÕ, kª khai thuÕ, nép thuÕ vµ thùc hiÖn c¸c nghÜa vô
tµi chÝnh kh¸c theo qui ®Þnh cña ph¸p luËt.
- §¶m b¶o quyÒn, lîi Ých cña ngêi lao ®éng theo qui ®Þnh cña ph¸p luËt
vÒ lao ®éng, thùc hiÖn chÕ ®é b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ vµ b¶o hiÓm
kh¸c cho ngêi lao ®éng theo qui ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ b¶o hiÓm.
- B¶o ®¶m vµ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ chÊt lîng hµng ho¸, dÞch vô theo tiªu
chuÈn ®· ®¨ng kÝ hoÆc c«ng bè
-Thùc hiÖn chÕ ®é thèng kª theo qui ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ thèng kª,
®Þnh k× b¸o c¸o ®Çy ®ñ c¸c th«ng tin vÒ DN, t×nh h×nh tµi chÝnh cña dn víi
c¬ quan Nhµ níc cã thÈm quyÒn theo mÉu qui ®Þnh; khi ph¸t hiÖn c¸c th«ng
tin ®· kª khai hoÆc b¸o c¸o thiÕu chÝnh x¸c, cha ®Çy ®ñ th× ph¶i kÞp thêi söa
®æi, bæ sung c¸c th«ng tin ®ã.
-Tu©n thñ qui ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ quèc phßng, an ninh, trËt tù, an toµn
x· héi, b¶o vÖ tµi nguyªn m«i trêng, b¶o vÖ di tÝch lÞch sö, v¨n ho¸ vµ danh
lam th¾ng c¶nh.
- C¸c nghÜa vô kh¸c theo qui ®Þnh cña ph¸p luËt.
1- C«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n(TNHH) hai thµnh viªn trë lªn
1-Kh¸i niÖm: ( Theo ®iÒu 38 )
* C«ng ty TNHH cã hai thµnh viªn trë lªn lµ DN trong ®ã:
- Thµnh viªn cã thÓ lµ tæ chøc, c¸ nh©n; sè lîng thµnh viªn kh«ng vît
qu¸ n¨m m¬i.
- Thµnh viªn chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ c¸c kho¶n nî vµ nghÜa vô tµi s¶n kh¸c
cña DN trong ph¹m vi sè vèn cam kÕt gãp vµo DN.
- PhÇn vèn gãp cña thµnh viªn chØ ®îc chuyÓn nhîng theo qui ®Þnh t¹i
c¸c ®iÒu 43, 44, 45 cña LuËt DN.
* C«ng ty cã t c¸ch ph¸p nh©n kÓ tõ ngµy ®îc cÊp GiÊy chøng nhËn
§KKD.
* C«ng ty kh«ng ®îc quyÒn ph¸t hµnh cæ phÇn.
12
2-C¬ cÊu tæ chøc qu¶n lÝ cña c«ng ty ( Theo ®iÒu 46,47,48,55 )
C¬ cÊu tæ chøc qu¶n lÝ cña c«ng ty gåm cã Héi ®ång thµnh viªn, Chñ
tÞch Héi ®ång thµnh viªn, Gi¸m ®èc hoÆc Tæng gi¸m ®èc, Ban kiÓm so¸t
(nÕu cã).
- Héi ®ång thµnh viªn: gåm c¸c thµnh viªn, lµ c¬ quan cã quyÒn quyÕt
®Þnh cao nhÊt cña c«ng ty. Thµnh viªn lµ tæ chøc chØ ®Þnh ngêi ®¹i diÖn theo
ñy quyÒn ( b»ng v¨n b¶n) tham gia Héi ®ång thµnh viªn.
- Chñ tÞch Héi ®ång thµnh viªn : Héi ®ång thµnh viªn bÇu mét thµnh
viªn lµm chñ tÞch. Chñ tÞch Héi ®ång thµnh viªn cã thÓ kiªm Gi¸m ®èc hoÆc
Tæng Gi¸m ®èc
- Gi¸m ®èc hoÆc Tæng gi¸m ®èc : lµ ngêi ®iÒu hµnh ho¹t ®éng kinh
doanh hµng ngµy cña c«ng ty, chÞu tr¸ch nhiÖm tríc Héi ®ång thµnh viªn vÒ
viÖc thùc hiÖn c¸c quyÒn vµ nhiÖm vô cña m×nh.
Gi¸m ®èc hoÆc Tæng Gi¸m ®èc lµ ngêi ®¹i diÖn theo ph¸p luËt cña c«ng
ty, trõ trêng hîp ®iÒu lÖ qui ®Þnh Chñ tÞch Héi ®ång thµnh viªn lµ ®¹i diÖn
theo ph¸p luËt cña c«ng ty
- Ban kiÓm so¸t: lµ c¬ quan thay mÆt c¸c thµnh viªn kiÓm so¸t c¸c ho¹t
®éng cña c«ng ty. §èi víi c«ng ty cã trªn 10 thµnh viªnph¶i thµnh lËp Ban
kiÓm so¸t, trêng hîp cã Ýt h¬n mêi mét thµnh viªn cã thÓ thµnh lËp Ban kiÓm
so¸t phï hîp víi yªu cÇu qu¶n trÞ c«ng ty.
3- Qui chÕ ph¸p lÝ vÒ tµi s¶n cña c«ng ty
-Thùc hiÖn gãp vèn vµ cÊp giÊy chøng nhËn phÇn vèn gãp
Vèn ®iÒu lÖ cña c«ng ty do c¸c thµnh viªn gãp. Khi tham gia c«ng ty,
thµnh viªn kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i gãp vèn ngay. C¸c thµnh viªn cã thÓ tháa
thuËn mét thêi h¹n ®Ó thùc hiÖn viÖc gãp vèn.
Thµnh viªn ph¶i gãp vèn ®Çy ®ñ vµ ®óng h¹n b»ng lo¹i tµi s¶n gãp vèn
nh ®· cam kÕt. Trêng hîp thµnh viªn thay ®æi lo¹i tµi s¶n gãp vèn ®· cam kÕt
th× ph¶i ®îc sù nhÊt trÝ cña c¸c thµnh viªn cßn l¹i; c«ng ty th«ng b¸o b»ng
v¨n b¶n néi dung thay ®æi ®ã ®Õn c¬ quan §KKD trong thêi h¹n b¶y ngµy
lµm viÖc, kÓ tõ ngµy chÊp nhËn sù thay ®æi.
Ngêi ®¹i diÖn theo ph¸p luËt cña c«ng ty ph¶i th«ng b¸o b»ng v¨n b¶n
tiÕn ®é gãp vèn ®¨ng ký ®Õn c¬ quan §KKD trong thêi h¹n mêi l¨m ngµy, kÓ
tõ ngµy cam kÕt gãp vèn vµ ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm c¸ nh©n vÒ c¸c thiÖt h¹i
cho c«ng ty vµ ngêi kh¸c do th«ng b¸o chËm trÔ hoÆc th«ng b¸o kh«ng chÝnh
x¸c, trung thùc, kh«ng ®Çy ®ñ.
Trêng hîp cã thµnh viªn kh«ng gãp ®ñ vµ ®óng h¹n sè vèn ®· cam kÕt
th× sè vèn cha gãp ®îc coi lµ nî cña thµnh viªn ®èi víi c«ng ty; thµnh viªn
®ã ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm båi thêng thiÖt h¹i ph¸t sinh do kh«ng gãp ®ñ vµ
®óng h¹n sè vèn ®· cam kÕt.
Sau thêi h¹n cam kÕt lÇn cuèi mµ vÉn cã thµnh viªn cha gãp ®ñ sè vèn
®· cam kÕt th× sè vèn cha gãp ®îc xö lÝ theo mét trong c¸c c¸ch sau ®©y :
+ Mét hoÆc mét sè thµnh viªn nhËn gãp ®ñ sè vèn cha gãp;
+ Huy ®éng ngêi kh¸c cïng gãp vèn vµo c«ng ty;
+ C¸c thµnh viªn cßn l¹i gãp ®ñ sè vèn cha gãp theo tû lÖ phÇn vèn gãp
cña hä trong vèn ®iÒu lÖ c«ng ty. Sau khi sè vèn cßn l¹i ®îc gãp ®ñ, thµnh
viªn cha gãp vèn theo cam kÕt ®¬ng nhiªn kh«ng cßn lµ thµnh viªn cña c«ng
ty vµ c«ng ty ph¶i ®¨ng kÝ thay ®æi néi dung §KKD theo quy ®Þnh cña LuËt
DN
T¹i thêi ®iÓm gãp ®ñ gi¸ trÞ phÇn vèn gãp, thµnh viªn ®îc c«ng ty cÊp
giÊy chøng nhËn phÇn vèn gãp. Trêng hîp giÊy chøng nhËn phÇn vèn gãp bÞ
13
mÊt, bÞ r¸ch, bÞ ch¸y hoÆc bÞ tiªu hñy díi h×nh thøc kh¸c, thµnh viªn ®îc
c«ng ty cÊp l¹i giÊy chøng nhËn phÇn vèn gãp.
- Mua l¹i phÇn vèn gãp
Thµnh viªn cã quyÒn yªu cÇu c«ng ty mua l¹i phÇn vèn gãp cña m×nh,
nÕu thµnh viªn ®ã bá phiÕu kh«ng t¸n thµnh ®èi víi qui ®Þnh cña Héi ®ång
thµnh viªn vÒ c¸c vÊn ®Ò sau:
+ Söa ®æi, bæ sung c¸c néi dung trong ®iÒu lÖ c«ng ty liªn quan ®Õn
quyÒn vµ nghÜa vô cña thµnh viªn, Héi ®ång thµnh viªn;
+ Tæ chøc l¹i c«ng ty;
+ C¸c trêng hîp kh¸c qui ®Þnh t¹i ®iÒu lÖ c«ng ty;
Khi cã yªu cÇu cña thµnh viªn, nÕu kh«ng tháa thuËn ®îc vÒ gi¸ th×
c«ng ty ph¶i mua l¹i phÇn vèn gãp cña thµnh viªn ®ã theo gi¸ thÞ trêng hoÆc
gi¸ ®îc ®Þnh theo nguyªn t¾c qui ®Þnh t¹i ®iÒu lÖ c«ng ty trong thêi h¹n mêi
l¨m ngµy, kÓ tõ ngµy nhËn ®îc yªu cÇu. ViÖc thanh to¸n chØ ®îc thùc hiÖn
nÕu sau khi thanh to¸n ®ñ phÇn vèn gãp ®îc mua l¹i, c«ng ty vÉn thanh to¸n
®ñ c¸c kho¶n nî vµ c¸c nghÜa vô tµi s¶n kh¸c.
NÕu c«ng ty kh«ng mua l¹i phÇn vèn gãp theo qui ®Þnh cña ph¸p luËt th×
thµnh viªn ®ã cã quyÒn chuyÓn nhîng phÇn vèn gãp cña m×nh cho thµnh viªn
kh¸c hoÆc ngêi kh¸c kh«ng ph¶i lµ thµnh viªn.
- ChuyÓn nhîng phÇn vèn gãp
Thµnh viªn c«ng ty cã quyÒn chuyÓn nhîng mét phÇn hoÆc toµn bé
phÇn vèn gãp cña m×nh cho ngêi kh¸c theo qui ®Þnh sau:
+ Ph¶i chµo b¸n phÇn vèn ®ã cho c¸c thµnh viªn cßn l¹i theo tØ lÖ t¬ng
øng víi phÇn vån gãp cña hä trong c«ng ty víi cïng ®iÒu kiÖn
+ ChØ ®îc chuyÓn nhîng cho ngêi kh«ng ph¶i lµ thµnh viªn nÕu c¸c
thµnh viªn cßn l¹i cña c«ng ty kh«ng mua hoÆc kh«ng mua hÕt trong thêi
h¹n ba m¬i ngµy, kÓ tõ ngµy chµo b¸n.
- Xö lÝ phÇn vèn gãp trong c¸c trêng hîp kh¸c:
Trong trêng hîp thµnh viªn lµ c¸ nh©n chÕt hoÆc bÞ tßa ¸n tuyªn bè lµ ®·
chÕt th× ngêi thõa kÕ theo di chóc hoÆc theo ph¸p luËt cña thµnh viªn ®ã lµ
thµnh viªn cña c«ng ty.
Trong trêng hîp cã thµnh viªn bÞ h¹n chÕ hoÆc bÞ mÊt n¨ng lùc hµnh vi
d©n sù th× quyÒn vµ nghÜa vô cña thµnh viªn ®ã trong c«ng ty ®îc thùc hiÖn
th«ng qua ngêi gi¸m hé.
PhÇn vèn gãp cña thµnh viªn ®îc c«ng ty mua l¹i hoÆc chuyÓn nhîng
trong c¸c trêng hîp sau:
+ Ngêi thõa kÕ kh«ng muèn trë thµnh thµnh viªn
+ Ngêi ®îc tÆng cho theo qui ®Þnh cña ph¸p luËt kh«ng ®îc Héi ®ång
thµnh viªn chÊp nhËn lµm thµnh viªn.
+ Thµnh viªn lµ tæ chøc bÞ gi¶i thÓ hoÆc ph¸ s¶n .
Trêng hîp phÇn vèn gãp cña thµnh viªn lµ c¸ nh©n chÕt hoÆc kh«ng cã
ngêi thõa kÕ, ngêi thõa kÕ tõ chèi nhËn thõa kÕ hoÆc bÞ truÊt quyÒn thõa kÕ
th× phÇn vèn gãp ®îc gi¶i quyÕt theo qui ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ d©n sù.
Thµnh viªn cã quyÒn tÆng cho mét phÇn hoÆc toµn bé phÇn vèn gãp cña
m×nh t¹i c«ng ty cho ngêi kh¸c. Trêng hîp ngêi ®îc tÆng cho lµ ngêi cïng
huyÕt thèng ®Õn thÕ hÖ thø ba th× ®¬ng nhiªn lµ thµnh viªn cña c«ng ty. Trêng hîp ngêi ®îc tÆng cho lµ ngêi kh¸c chØ trë thµnh thµnh viªn cña c«ng ty
khi ®îc Héi ®ång thµnh viªn chÊp thuËn.
Trêng hîp thµnh viªn sö dông phÇn vèn gãp ®Ó tr¶ nî th× ngêi nhËn
thanh to¸n cã quyÒn sö dông vèn gãp ®ã theo mét trong hai c¸ch sau ®©y :
14
+ Trë thµnh thµnh viªn cña c«ng ty nÕu ®îc Héi ®ång thµnh viªn chÊp thuËn;
+ Chµo b¸n vµ chuyÓn nh¬ng phÇn vèn gãp ®ã theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt
- T¨ng, gi¶m vèn ®iÒu lÖ
*Theo quyÕt ®Þnh cña Héi ®ång thµnh viªn, c«ng ty cã thÓ t¨ng vèn ®iÒu
lÖ b»ng c¸c h×nh thøc sau:
+ T¨ng vèn gãp cña thµnh viªn
+ §iÒu chØnh t¨ng møc vèn ®iÒu lÖ t¬ng øng víi gi¸ trÞ tµi s¶n t¨ng lªn
cña c«ng ty
+TiÕp nhËn vèn gãp cña thµnh viªn míi
Trêng hîp t¨ng vèn gãp cña thµnh viªn th× vèn gãp thªm ®îc ph©n chia
cho c¸c thµnh viªn theo tØ lÖ t¬ng øng víi phÇn vèn gãp cña hä trong vèn
®iÒu lÖ c«ng ty. Thµnh viªn ph¶n ®èi quyÕt ®Þnh t¨ng thªm vèn ®iÒu lÖ cã thÓ
kh«ng gãp thªm vèn. Trong trêng hîp nµy, sè vèn gãp thªm ®îc chia cho c¸c
thµnh viªn kh¸c theo tØ lÖ t¬ng øng víi phÇn vèn gãp cña hä trong vèn ®iÒu lÖ
c«ng ty nÕu c¸c thµnh viªn kh«ng cã tháa thuËn kh¸c.
Trêng hîp t¨ng vèn ®iÒu lÖ b»ng viÖc tiÕp nhËn thªm thµnh viªn ph¶i ®îc sù nhÊt trÝ cña c¸c thµnh viªn, trõ trêng hîp ®iÒu lÖ c«ng ty qui ®Þnh kh¸c.
*Theo quyÕt ®Þnh cña Héi ®ång thµnh viªn, c«ng ty cã thÓ gi¶m vèn
®iÒu lÖ b»ng c¸c h×nh thøc sau:
+ Hoµn tr¶ mét phÇn vèn gãp cho thµnh viªn theo tØ lÖ vèn gãp cña hä
trong vèn ®iÒu lÖ cña c«ng ty nÕu ®· ho¹t ®éng kinh doanh liªn tôc trong h¬n
hai n¨m, kÓ tõ ngµy §KKD, ®ång thêi vÉn ®¶m b¶o thanh to¸n ®ñ c¸c kho¶n
nî vµ c¸c nghÜa vô tµi s¶n kh¸c sau khi d· hoµn tr¶ cho thµnh viªn.
+ Mua l¹i phÇn vèn gãp theo qui ®Þnh cña ph¸p luËt
+ §iÒu chØnh gi¶m møc vèn ®iÒu lÖ t¬ng øng víi gi¸ trÞ tµi s¶n gi¶m
xuèng cña c«ng ty.
Trong thêi h¹n b¶y ngµy lµm viÖc, kÓ tõ ngµy quyÕt ®Þnh t¨ng hoÆc gi¶m
vèn ®iÒu lÖ, c«ng ty ph¶i th«ng b¸o b»ng v¨n b¶n ®Õn c¬ quan §KKD. C¬
quan §KKD ®¨ng kÝ viÖc t¨ng, gi¶m vèn ®iÒu lÖ trong thêi h¹n mêi l¨m
ngµy lµm viÖc kÓ tõ ngµy nhËn ®îc th«ng b¸o.
- §iÒu kiÖn ®Ó chia lîi nhuËn
C«ng ty chØ ®îc chia lîi nhuËn cho c¸c thµnh viªn khi kinh doanh cã l·i,
®· hoµn thµnh nghÜa vô thuÕ vµ c¸c nghÜa vô tµi chÝnh kh¸c theo qui ®Þnh cña
ph¸p luËt, ®ång thêi cÇn ph¶i ®¶m b¶o thanh to¸n ®ñ c¸c kho¶n nî vµ nghÜa
vô tµi s¶n ®Õn h¹n tr¶ kh¸c sau khi chia lîi nhuËn.
II- C«ng ty TNHH mét thµnh viªn
1- Kh¸i niÖm:
* C«ng ty TNHH mét thµnh viªn lµ DN do mét tæ chøc hoÆc mét c¸
nh©n lµm chñ së h÷u (gäi lµ chñ së h÷u c«ng ty); Chñ së h÷u chÞu tr¸ch
nhiÖm vÒ c¸c kho¶n nî vµ nghÜa vô tµi s¶n kh¸c cña c«ng ty trong ph¹m vi sè
vèn ®iÒu lÖ cña c«ng ty
* C«ng ty cã t c¸ch ph¸p nh©n kÓ tõ ngµy ®îc cÊp giÊy chøng nhËn
§KKD
* C«ng ty kh«ng ®îc quyÒn ph¸t hµnh cæ phÇn
2 - C¬ cÊu tæ chøc qu¶n lÝ c«ng ty:
- C¬ cÊu tæ chøc qu¶n lÝ cña C«ng ty TNHH mét thµnh viªn lµ tæ
chøc :
Chñ së h÷u c«ng ty bæ nhiÖm mét hoÆc mét sè ngêi ®¹i diÖn theo ñy
quyÒn víi nhiÖm k× kh«ng qu¸ n¨m n¨m ®Ó thùc hiÖn c¸c quyÒn vµ nghÜa vô
cña m×nh theo qui ®Þnh cña LuËt DN vµ ph¸p luËt cã liªn quan. Ngêi ®¹i diÖn
15
theo ñy quyÒn ph¶i cã ®ñ c¸c tiªu chuÈn vµ ®iÒu kiÖn qui ®Þnh t¹i kho¶n 2
®iÒu 48 LuËt DN
Chñ së h÷u c«ng ty cã quyÒn thay thÕ ngêi ®¹i diÖn theo ñy quyÒn bÊt
cø khi nµo.
+ Trêng hîp cã Ýt nhÊt hai ngêi ®îc bæ nhiÖm lµm ®¹i diÖn theo ñy
quyÒn th× c¬ cÊu tæ chøc, qu¶n lÝ c«ng ty bao gåm Héi ®ång thµnh viªn,
Gi¸m ®èc hoÆc Tæng gi¸m ®èc vµ KiÓm so¸t viªn. Héi ®ång thµnh viªn gåm
tÊt c¶ ngêi ®¹i diÖn theo ñy quyÒn.
+ Trêng hîp mét ngêi ®îc bæ nhiÖm lµm ngêi ®¹i diÖn theo ñy quyÒn th×
ngêi ®ã lµm Chñ tÞch c«ng ty vµ c¬ cÊu tæ chøc, qu¶n lÝ c«ng ty bao gåm:
Chñ tÞch c«ng ty, Gi¸m ®èc hoÆc Tæng gi¸m ®èc vµ KiÓm so¸t viªn.
* Héi ®ång thµnh viªn : nh©n danh chñ së h÷u c«ng ty tæ chøc thùc hiÖn
c¸c quyÒn vµ nghÜa vô cña chñ së h÷u c«ng ty; cã quyÒn nh©n danh c«ng ty
thùc hiÖn c¸c quyÒn vµ nghÜa vô cña c«ng ty; chÞu tr¸ch nhiÖm tríc ph¸p luËt
vµ chñ së h÷u c«ng ty vÒ viÖc thùc hiÖn c¸c quyÒn vµ nhiÖm vô ®îc giao theo
qui ®Þnh cña LuËt DN vµ ph¸p luËt cã liªn quan .
Chñ së h÷u c«ng ty chØ ®Þnh Chñ tÞch Héi ®ång thµnh viªn.
*Chñ tÞch c«ng ty : nh©n danh chñ së h÷u tæ chøc thùc hiÖn c¸c quyÒn
vµ nghÜa vô cña chñ së h÷u c«ng ty; cã quyÒn nh©n danh c«ng ty thùc hiÖn
c¸c quyÒn vµ nghÜa vô cña c«ng ty; chÞu tr¸ch nhiÖm tríc ph¸p luËt vµ chñ së
h÷u c«ng ty vÒ viÖc thùc hiÖn c¸c quyÒn vµ nhiÖm vô ®îc giao theo qui ®Þnh
cña LuËt DN vµ ph¸p luËt cã liªn quan .
* Gi¸m ®èc hoÆc Tæng gi¸m ®èc : do Héi ®ång thµnh viªn hoÆc Chñ tÞch
c«ng ty bæ nhiÖm hoÆc thuª víi nhiÖm k× kh«ng qu¸ n¨m n¨m ®Ó ®iÒu hµnh
ho¹t ®éng kinh doanh hµng ngµy cña c«ng ty
Gi¸m ®èc hoÆc Tæng gi¸m ®èc chÞu tr¸ch nhiÖm tríc ph¸p luËt vµ Héi
®ång thµnh viªn hoÆc Chñ tÞch c«ng ty vÒ viÖc thùc hiÖn c¸c quyÒn vµ nhiÖm
vô cña m×nh .
*KiÓm so¸t viªn : do chñ së h÷u c«ng ty bæ nhiÖm mét ®Õn ba ngêi víi
nhiÖm k× kh«ng qu¸ n¨m n¨m. KiÓm so¸t viªn chÞu tr¸ch nhiÖm tríc ph¸p
luËt vµ chñ së h÷u c«ng ty vÒ viÖc thùc hiÖn c¸c quyÒn vµ nghÜa vô cña m×nh.
§iÒu lÖ c«ng ty qui ®Þnh Chñ tÞch Héi ®ång thµnh viªn hoÆc Chñ tÞch
c«ng ty hoÆc Gi¸m ®èc hoÆc Tæng gi¸m ®èc lµ ngêi ®¹i diÖn theo ph¸p luËt
cña c«ng ty. ngêi ®¹i diÖn theo ph¸p luËt cña c«ng ty ph¶i thêng tró t¹i ViÖt
nam ; nÕu v¾ng mÆt qu¸ ba m¬i ngµy th× ph¶i ñy quyÒn cho ngêi kh¸c lµm
®¹i diÖn theo nguyªn t¾c qui ®Þnh t¹i ®iÒu lÖ c«ng ty.
- C¬ cÊu tæ chøc qu¶n lÝ cña C«ng ty TNHH mét thµnh viªn lµ c¸
nh©n:
C«ng ty TNHH mét thµnh viªn lµ c¸ nh©n cã Chñ tÞch c«ng ty, Gi¸m
®èc hoÆc Tæng gi¸m ®èc. Chñ së h÷u c«ng ty ®ång thêi lµ Chñ tÞch c«ng ty.
Chñ tÞch c«ng ty hoÆc Gi¸m ®èc hoÆc Tæng gi¸m ®èc lµ ngêi ®¹i diÖn theo
ph¸p luËt cña c«ng ty theo qui ®Þnh t¹i ®iÒu lÖ c«ng ty
Chñ tÞch c«ng ty cã thÓ kiªm hoÆc thuª ngêi kh¸c lµm Gi¸m ®èc hoÆc
Tæng gi¸m ®èc.
QuyÒn, nghÜa vô, nhiÖm vô cô thÓ cña Gi¸m ®èc, ®îc qui ®Þnh t¹i ®iÒu
lÖ c«ng ty, hîp ®ång lao ®éng mµ Gi¸m ®èc hoÆc Tæng gi¸m ®èc kÝ víi Chñ
tÞch c«ng ty.
3- Qui chÕ ph¸p lÝ vÒ tµi s¶n cña c«ng ty:
16
Chñ së h÷u c«ng ty ph¶i gãp vèn ®Çy ®ñ vµ ®óng h¹n nh ®· cam kÕt, trêng hîp kh«ng gãp ®ñ vµ ®óng h¹n th× ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ c¸c kho¶n
nî vµ nghÜa vô tµi s¶n kh¸c cña c«ng ty.
Chñ së h÷u c«ng ty ph¶i x¸c ®Þnh vµ t¸ch biÖt tµi s¶n cña m×nh vµ cña
c«ng ty.
Chñ së h÷u c«ng ty lµ c¸ nh©n ph¶i t¸ch biÖt c¸c chi tiªu cña c¸ nh©n vµ
gia ®×nh m×nh víi c¸c chi tiªu trªn c¬ng vÞ lµ Chñ tÞch c«ng ty vµ Gi¸m ®èc
hoÆc Tæng gi¸m ®èc.
Chñ së h÷u c«ng ty ph¶i tu©n thñ qui ®Þnh cña ph¸p luËt hîp ®ång vµ
ph¸p luËt cã liªn quan trong viÖc mua, b¸n, vay, cho vay, thuª, cho thuª vµ
c¸c giao dÞch kh¸c gi÷a c«ng ty vµ chñ së h÷u c«ng ty.
Chñ së h÷u c«ng ty chØ ®îc quyÒn rót vèn b»ng c¸ch chuyÓn nhîng mét
phÇn hoÆc toµn bé sè vèn ®iÒu lÖ cho tæ chøc hoÆc c¸ nh©n kh¸c, trêng hîp
rót mét phÇn hoÆc toµn bé vèn ®· gãp ra khái c«ng ty díi h×nh thøc kh¸c th×
ph¶i liªn ®íi chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ c¸c kho¶n nî vµ nghÜa vô tµi s¶n kh¸c cña
c«ng ty.
Trêng hîp chuyÓn nhîng mét phÇn vèn ®iÒu lÖ cho tæ chøc hoÆc c¸
nh©n kh¸c, c«ng ty ph¶i ®¨ng kÝ chuyÓn ®æi thµnh c«ng ty TNHH hai thµnh
viªn trë lªn hoÆc c«ng ty cæ phÇn trong thêi h¹n mêi l¨m ngµy kÓ tõ ngµy
chuyÓn nhîng.
Chñ së h÷u kh«ng ®îc rót lîi nhuËn khi c«ng ty kh«ng thanh to¸n ®ñ
c¸c kho¶n nî vµ c¸c nghÜa vô tµi s¶n kh¸c ®Õn h¹n.
Chñ së h÷u c«ng ty lµ tæ chøc : quyÕt ®Þnh c¸c dù ¸n ®Çu t cã gi¸ trÞ
b»ng hoÆc lín h¬n 50% tæng gi¸ trÞ tµi s¶n ®îc ghi trong b¸o c¸o tµi chÝnh
gÇn nhÊt cña c«ng ty hoÆc mét tØ lÖ kh¸c nhá h¬n quy ®Þnh t¹i §iÒu lÖ c«ng
ty; th«ng qua hîp ®ång vay, cho vay vµ c¸c hîp ®ång kh¸c do §iÒu lÖ c«ng
ty quy ®Þnh cã gi¸ trÞ b»ng hoÆc lín h¬n 50% tæng gi¸ trÞ tµi s¶n ®îc ghi
trong b¸o c¸o tµi chÝnh gÇn nhÊt cña c«ng ty hoÆc mét tû lÖ kh¸c nhá h¬n
quy ®Þnh t¹i §iÒu lÖ c«ng ty; quyÕt ®Þnh b¸n tµi s¶n cã gi¸ trÞ b»ng hoÆc lín
h¬n 50% tæng gi¸ trÞ tµi s¶n ®îc ghi trong b¸o c¸o tµi chÝnh gÇn nhÊt cña
c«ng ty hoÆc mét tû lÖ kh¸c nhá h¬n quy ®Þnh t¹i §iÒu lÖ c«ng ty; quyÕt ®Þnh
t¨ng vèn ®iÒu lÖ cña c«ng ty; chuyÓn nhîng mét phÇn hoÆc toµn bé vèn ®iÒu
lÖ cña c«ng ty cho tæ chøc, c¸ nh©n kh¸c; quyÕt ®Þnh viÖc sö dông lîi nhuËn
sau khi ®· hoµn thµnh nghÜa vô thuÕ vµ c¸c nghÜa vô tµi chÝnh kh¸c cña c«ng
ty; thu håi toµn bé gi¸ trÞ tµi s¶n cña c«ng ty sau khi c«ng ty ®· hoµn thµnh
gi¶i thÓ hoÆc ph¸ s¶n
Chñ së hòu c«ng ty lµ c¸ nh©n : chuyÓn nhîng mét phÇn hoÆc toµn bé
vèn ®iÒu lÖ cña c«ng ty cho tæ chøc, c¸ nh©n kh¸c; quyÕt ®Þnh viÖc sö dông
lîi nhuËn sau khi ®· hoµn thµnh nghÜa vô thuÕ vµ c¸c nghÜa vô tµi chÝnh kh¸c
cña c«ng ty; thu håi toµn bé gi¸ trÞ tµi s¶n cña c«ng ty sau khi c«ng ty hoµn
thµnh gi¶i thÓ hoÆc ph¸ s¶n
C«ng ty TNHH mét thµnh viªn kh«ng ®îc gi¶m vèn ®iÒu lÖ
C«ng ty TNHH h¹n mét thµnh viªn t¨ng vèn ®iÒu lÖ b»ng viÖc chñ së
h÷u c«ng ty ®Çu t thªm hoÆc huy ®éng thªm vèn gãp cña ngêi kh¸c. Chñ së
h÷u quyÕt ®Þnh h×nh thøc t¨ng vµ møc t¨ng vèn ®iÒu lÖ. Trêng hîp t¨ng vèn
®iÒu lÖ b»ng viÖc huy ®«ng thªm phÇn vèn gãp cña ngêi kh¸c, c«ng ty ph¶i
®¨ng kÝ chuyÓn ®æi c«ng ty.
IV- C«ng ty cæ phÇn.
1- Kh¸i niÖm:
17
* C«ng ty cæ phÇn lµ DN trong ®ã :
- Vèn ®iÒu lÖ ®îc chia lµm nhiÒu phÇn b»ng nhau gäi lµ cæ phÇn, gi¸ trÞ
mçi cæ phÇn gäi lµ mÖnh gi¸ cæ phÇn.
ViÖc gãp vèn vµo c«ng ty ®îc thùc hiÖn b»ng c¸ch mua cæ phÇn. Ph¸p
luËt kh«ng h¹n chÕ tØ lÖ phÇn vèn gãp cña mçi thµnh viªn trong vèn ®iÒu lÖ
cña c«ng ty. §Ó tr¸nh trêng hîp mét thµnh viªn cã thÓ n¾m quyÒn kiÓm so¸t
c«ng ty, c¸c thµnh viªn cã thÓ tháa thuËn trong ®iÒu lÖ sè lîng cæ phÇn tèi ®a
mµ mét thµnh viªn cã thÓ ®îc mua.
- Cæ ®«ng cña c«ng ty lµ ngêi së h÷u cæ phÇn cña c«ng ty. Cæ ®«ng cã
thÓ lµ tæ chøc, c¸ nh©n, sè lîng cæ ®«ng tèi thiÓu lµ ba vµ kh«ng h¹n chÕ sè lîng tèi ®a
- Cæ ®«ng chØ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ c¸c kho¶n nî vµ nghÜa vô tµi s¶n
kh¸c cña DN trong ph¹m vi sè vèn ®· gãp vµo DN
- Cæ ®«ng cã quyÒn tù do chuyÓn nhîng cæ phÇn cña m×nh cho ngêi
kh¸c, trõ trêng hîp qui ®Þnh t¹i kho¶n 3 ®iÒu 81,vµ kho¶n 5 ®iÒu 84 cña LuËt
DN
* C«ng ty cã t c¸ch ph¸p nh©n kÓ tõ ngµy ®îc cÊp giÊy chøng nhËn
§KKD
* C«ng ty cã quyÒn ph¸t hµnh chøng kho¸n c¸c lo¹i theo qui ®Þnh cña
ph¸p luËt ®Ó huy ®éng vèn.
2-C¬ cÊu tæ chøc qu¶n lÝ
- §¹i héi ®ång cæ ®«ng : gåm tÊt c¶ c¸c cæ ®«ng cã quyÒn biÓu quyÕt, lµ
c¬ quan quyÕt ®Þnh cao nhÊt cña c«ng ty cæ phÇn
- Héi ®ång qu¶n trÞ ( H§QT) : lµ c¬ quan qu¶n lÝ c«ng ty, cã toµn quyÒn
nh©n danh c«ng ty ®Ó quyÕt ®Þnh vµ thùc hiÖn c¸c quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p
cña c«ng ty kh«ng thuéc thÈm quyÒn cña ®¹i héi ®ång cæ ®«ng
§¹i héi ®ång cæ ®«ng hoÆc H§QT bÇu Chñ tÞch H§QT, trêng hîp
H§QT bÇu Chñ tÞch th× Chñ tÞch ®îc bÇu trong sè thµnh viªn H§QT, Chñ
tÞch H§QT cã thÓ kiªm Gi¸m ®èc hoÆc Tæng gi¸m ®èc c«ng ty, nÕu ®iÒu lÖ
c«ng ty kh«ng qui ®Þnh kh¸c
- Gi¸m ®èc hoÆc Tæng gi¸m ®èc: H§QT bæ nhiÖm mét ngêi trong sè hä
hoÆc thuª ngêi kh¸c lµm Gi¸m ®èc hoÆc Tæng gi¸m ®èc.Trêng hîp ®iÒu lÖ
c«ng ty kh«ng qui ®Þnh Chñ tÞch H§QT lµ ngêi ®¹i diÖn theo ph¸p luËt th×
Gi¸m ®èc hoÆc Tæng gi¸m ®èc lµ ngêi ®¹i diÖn theo ph¸p luËt cña c«ng ty.
Gi¸m ®èc hoÆc Tæng gi¸m ®èc lµ ngêi ®iÒu hµnh ho¹t ®éng hµng ngµy
cña c«ng ty; chÞu sù gi¸m s¸t cña H§QT vµ chÞu tr¸ch nhiÖm tríc H§QT vµ
tríc ph¸p luËt vÒ viÖc thùc hiÖn c¸c quyÒn vµ nhiÖm vô ®îc giao
- Ban kiÓm so¸t: ®èi víi c«ng ty cã trªn mêi mét cæ ®«ng hoÆc cã cæ
®«ng lµ tæ chøc së h÷u trªn 50% tæng sè cæ phÇn cña c«ng ty ph¶i cã ban
kiÓm so¸t cã tõ 3 ®Õn 5 thµnh viªn nÕu ®iÒu lÖ c«ng ty kh«ng qui ®Þnh
kh¸c.Thµnh viªn Ban kiÓm so¸t do §¹i héi ®ång cæ ®«ng bÇu, miÔn nhiÖm,
b·i nhiÖm.
3-Qui chÕ ph¸p lÝ vÒ tµi s¶n cña c«ng ty
a- Cæ phÇn, cæ phiÕu:
*Cæ phÇn: Vèn ®iÒu lÖ ®îc chia lµm nhiÒu phÇn b»ng nhau gäi lµ cæ
phÇn. Cã c¸c lo¹i cæ phÇn:
- Cæ phÇn phæ th«ng: C«ng ty cæ phÇn b¾t buéc ph¶i cã cæ phÇn phæ
th«ng. Ngêi së h÷u cæ phÇn phæ th«ng lµ cæ ®«ng phæ th«ng
Cæ ®«ng phæ th«ng cã quyÒn :
18
+Tham dù vµ ph¸t biÓu trong c¸c §¹i héi cæ ®«ng vµ thùc hiÖn quyÒn
biÓu quyÕt trùc tiÕp hoÆc th«ng qua ®¹i diÖn ®îc ñy quyÒn, mçi cæ phÇn phæ
th«ng cã mét phiÕu biÓu quyÕt
+ §îc nhËn cæ tøc víi møc theo quyÕt ®Þnh cña §¹i héi ®ång cæ ®«ng
+ §îc u tiªn mua cæ phÇn míi chµo b¸n t¬ng øng víi tØ lÖ cæ phÇn phæ
th«ng cña tõng cæ ®«ng trong c«ng ty
+ §îc tù do chuyÓn nhîng cæ phÇn cña m×nh cho cæ ®«ng kh¸c vµ cho
ngêi kh«ng ph¶i lµ cæ ®«ng, trõ trêng hîp qui ®Þnh t¹i kho¶n 5 ®iÒu 84 LuËt
DN.
+ Xem xÐt, tra cøu vµ trÝch lôc c¸c th«ng tin trong danh s¸ch cæ ®«ng cã
quyÒn biÓu quyÕt vµ yªu cÇu söa ®æi c¸c th«ng tin kh«ng chÝnh x¸c.
+ Xem xÐt, tra cøu , trÝch lôc, hoÆc sao chôp §iÒu lÖ c«ng ty, sæ biªn
b¶n häp §¹i héi ®ång cæ ®«ng vµ c¸c nghÞ quyÕt cña §¹i héi ®ång cæ ®«ng.
+ Khi c«ng ty gi¶i thÓ hoÆc ph¸ s¶n, ®îc nhËn mét phÇn tµi s¶n cßn l¹i t¬ng øng víi sè cæ phÇn gãp vèn vµo c«ng ty
+C¸c quyÒn kh¸c qui ®Þnh t¹i luËt DN vµ ®iÒu lÖ c«ng ty
Cæ ®«ng hoÆc nhãm cæ ®«ng së h÷u trªn 10% tæng sè cæ phÇn phæ
th«ng trong thêi h¹n liªn tôc Ýt nhÊt 6 th¸ng hoÆc mét tØ lÖ kh¸c nhá h¬n qui
®Þnh t¹i ®iÒu lÖ c«ng ty, cã quyÒn :
§Ò cö ngêi vµo H§QT vµ Ban kiÓm so¸t (nÕu cã)
Xem xÐt vµ trÝch lôc sæ biªn b¶n vµ c¸c nghÞ quyÕt cña H§QT, b¸o
c¸o tµi chÝnh gi÷a n¨m vµ hµng n¨m theo mÉu cña hÖ thèng kÕ to¸n
ViÖt nam vµ c¸c b¸o c¸o cña ban kiÓm so¸t.
Yªu cÇu triÖu tËp häp ®¹i héi ®ång cæ ®«ng trong trêng hîp qui ®Þnh
t¹i kho¶n 3 ®iÒu 79 LuËt DN
Yªu cÇu ban kiÓm so¸t kiÓm tra tõng vÊn ®Ò cô thÓ liªn quan ®Õn viÖc
qu¶n lÝ, ®iÒu hµnh ho¹t ®éng cña c«ng ty khi xÐt thÊy cÇn thiÕt. Yªu
cÇu ph¶i b»ng v¨n b¶n, ph¶i cã hä tªn, ®Þa chØ thêng tró, quèc tÞch, sè
giÊy chøng minh nh©n d©n, hé chiÕu hoÆc chøng thùc c¸ nh©n hîp
ph¸p kh¸c ®èi víi cæ ®«ng lµ c¸ nh©n; tªn, ®Þa chØ thêng tró, quèc tÞch,
sè quyÕt ®Þnh thµnh lËp hoÆc sæ §KKD ®èi víi cæ ®«ng lµ tæ chøc; sè
lîng cæ phÇn vµ thêi ®iÓm ®¨ng kÝ cæ phÇn cña tõng cæ ®«ng, tæng sè
cæ phÇn cña c¶ nhãm cæ ®«ng vµ tØ lÖ së h÷u trong tæng sè cæ phÇn cña
c«ng ty; vÊn ®Ò kiÓm tra, môc ®Ých kiÓm tra;
- Cæ phÇn u ®·i : C«ng ty cæ phÇn cã thÓ cã cæ phÇn u ®·i. ngêi së h÷u
cæ phÇn u ®·i lµ cæ ®«ng u ®·i. Cæ phÇn u ®·i lµ cæ phÇn ®îc hëng nh÷ng
quyÒn u ®·i nhÊt ®Þnh so víi cæ phÇn phæ th«ng.
Cæ phÇn u ®·i gåm c¸c lo¹i sau:
+Cæ phÇn u ®·i biÓu quyÕt : lµ cæ phÇn cã sè phiÕu biÓu quyÕt nhiÒu
h¬n so víi cæ phÇn phæ th«ng , nhiÒu h¬n bao nhiªu lµ do ®iÒu lÖ c«ng ty qui
®Þnh.
ChØ cã tæ chøc ®îc ChÝnh phñ ñy quyÒn vµ cæ ®«ng s¸ng lËp ®îc quyÒn
n¾m gi÷ cæ phÇn u ®·i biÓu quyÕt. u ®·i biÓu quyÕt cña cæ ®«ng s¸ng lËp chØ
cã hiÖu lùc trong ba n¨m, kÓ tõ ngµy c«ng ty ®îc cÊp GiÊy chøng nhËn
§KKD. Sau thêi h¹n ®ã, cæ phÇn u ®·i biÓu quyÕt cña cæ ®«ng s¸ng lËp
chuyÓn ®æi thµnh cæ phÇn phÇn phæ th«ng.
Cæ ®«ng së h÷u cæ phÇn u ®·i biÓu quÕt cã quyÒn biÓu quyÕt c¸c vÊn ®Ò
thuéc thÈm quyÒn cña ®¹i héi ®ång cæ ®«ng vµ c¸ quyÒn kh¸c nh cæ ®«ng
19
phæ th«ng, nhng kh«ng ®îc chuyÓn nhîng cæ phÇn u ®·i biÓu quyÕt ®ã cho
ngêi kh¸c.
+Cæ phÇn u ®·i cæ tøc : lµ cæ phÇn ®îc tr¶ cæ tøc víi møc cao h¬n so
víi møc cæ tøc cña cæ phÇn phæ th«ng hoÆc møc æn ®Þnh hµng n¨m
Cæ tøc ®îc chia hµng n¨m gåm cæ tøc cè ®Þnh vµ cæ tøc thëng. Cæ tøc
cè ®Þnh kh«ng phô thuéc vµo kÕt qu¶ kinh doanh cña c«ng ty. Møc cæ tøc cè
®Þnh cô thÓ vµ ph¬ng thøc x¸c ®Þnh cæ tøc thëng ®îc ghi trªn cæ phiÕu cña cæ
phÇn u ®·i cæ tøc. Cæ ®«ng së h÷u cæ phÇn u ®·i cæ tøc kh«ng cã quyÒn biÓu
quyÕt, dù häp §¹i héi cæ ®«ng, ®Ò cö ngêi vµo Héi ®ång qu¶n trÞ vµ Ban
kiÓm so¸t.
+Cæ phÇn u ®·i hoµn l¹i : lµ cæ phÇn ®îc c«ng ty hoµn l¹i vèn gãp bÊt
cø khi nµo theo yªu cÇu cña ngêi së h÷u hoÆc theo c¸c ®iÒu kiÖn ®îc ghi t¹i
cæ phiÕu cña cæ phÇn u ®·i hoµn l¹i. Cæ ®«ng së h÷u cæ phÇn u ®·i hoµn l¹i
kh«ng cã quyÒn biÓu quyÕt, dù häp §¹i héi cæ ®«ng, ®Ò cö ngêi vµo Héi
®ång qu¶n trÞ vµ Ban kiÓm so¸t.
+ Cæ phÇn u ®·i kh¸c: do ®iÒu lÖ c«ng ty qui ®Þnh
Ngêi ®îc quyÒn mua cæ phÇn u ®·i do ®iÒu lÖ c«ng ty qui ®Þnh hoÆc do
®¹i héi cæ ®«ng quyÕt ®Þnh.
* Cæ phiªó
Lµ chøng chØ do c«ng ty cæ phÇn ph¸t hµnh hoÆc bót to¸n ghi sæ x¸c
nhËn quyÒn së h÷u mét hoÆc mét sè cæ phÇn cña c«ng ty ®ã
Cæ phiÕu cã thÓ ghi tªn hoÆc kh«ng ghi tªn vµ ph¶i cã nh÷ng néi dung
theo qui ®Þnh cña ®iÒu 85 LuËt DN :
- Tªn, ®Þa chØ trô së chÝnh cña c«ng ty
- Sè vµ ngµy cÊp giÊy chøng nhËn §KKD
- Sè lîng cæ phÇn vµ lo¹i cæ phÇn
- MÖnh gi¸ mçi cæ phÇn vµ tæng mÖnh gi¸ sè cæ phÇn ghi trªn cæ phiÕu
- Hä, tªn, ®Þa chØ thêng tró, quèc tÞch, sè GiÊy chøng minh nh©n d©n,
Hé chiÕu hoÆc chøng thùc c¸ nh©n hîp ph¸p kh¸c cña cæ ®«ng lµ c¸ nh©n;
tªn, ®Þa chØ thêng tró, quèc tÞch, sè quyÕt ®Þnh thµnh lËp hoÆc sè §KKD cña
cæ ®«ng lµ tæ chøc ®èi víi cæ phiÕu cã ghi tªn
- Tãm t¾t vÒ thñ tôc chuyÓn nhîng cæ phÇn
- Ch÷ kÝ mÉu cña ngêi ®¹i diÖn theo ph¸p luËt vµ dÊu cña c«ng ty
- Sè ®¨ng kÝ t¹i sæ ®¨ng kÝ cæ ®«ng cña c«ng ty vµ ngµy ph¸t hµnh cæ
phiÕu
- C¸c néi dung kh¸c theo qui ®Þnh t¹i c¸c ®iÒu 81,82,83 LuËt dn ®èi víi
cæ phiÕu cña cæ phÇn u ®·i
b - Chµo b¸n vµ chuyÓn nhîng cæ phÇn
Héi ®ång qu¶n trÞ quyÕt ®inh thêi ®iÓm, ph¬ng thøc vµ gi¸ chµo b¸n cæ
phÇn trong sè cæ phÇn ®îc quyÒn chµo b¸n. Gi¸ chµo b¸n cæ phÇn kh«ng ®îc
thÊp h¬n gi¸ thÞ trêng t¹i thêi ®iÓm chµo b¸n hoÆc gi¸ trÞ ®îc ghi trong sæ
s¸ch cña cæ phÇn t¹i thêi ®iÓm gÇn nhÊt, trõ nh÷ng trêng hîp sau ®©y :
+ Cæ phÇn chµo b¸n lÇn ®Çu tiªn cho nh÷ng ngêi kh«ng ph¶i lµ cæ
®«ng s¸ng lËp
+ Cæ phÇn chµo b¸n cho tÊt c¶ cæ ®«ng theo tû lÖ cæ phÇn hiÖn cã cña
hä ë c«ng ty
+ Cæ phÇn chµo b¸n cho ngêi m«i giíi hoÆc ngêi b¶o l·nh. Trong trêng hîp nµy, sè chiÕt khÊu hoÆc tû lÖ chiÕt khÊu cô thÓ ph¶i ®îc chÊp nhËn
cña sè cæ ®«ng ®¹i diÖn cho Ýt nhÊt 75% tæng sè cæ phÇn cã quyÒn biÓu
20
- Xem thêm -
.DOC 
102 
98 
79 
