Tài liệu Bài giảng bài thấu kính mỏng vật lý 11 (16)

BÀI GIẢNG VẬT LÝ 11 S’ s ẢNH ẢO TẠO BỞI GƯƠNG PHẲNG S’ S ảnh thật tạo bởi thấu kính IV. SỰ TẠO ẢNH BỞI THẤU KÍNH 1. Khái niệm vật và ảnh trong quang học a) Khái niệm ảnh điểm - Ảnh điểm là điểm đồng qui của chùm tia ló hay đường kéo dài của chúng. - Một ảnh điểm là: + Thật nếu chùm tia ló là chùm hội tụ. + Ảo nếu chùm tia ló là chùm phân kỳ. b) Khái niệm vật điểm - Vật điểm là điểm đồng qui của chùm tia tới hay đường kéo dài của chúng. - Một vật điểm là: + Thật nếu chùm tia tới là chùm phân kì. + Ảo nếu chùm tia tới là chùm hội tụ. IV. SỰ TẠO ẢNH BỞI THẤU KÍNH 1. Khái niệm vật và ảnh trong quang học 2. Cách dựng ảnh tạo bởi thấu kính a) Đường đi của các tia sáng Tia đặc biệt * Tia tới song song với trục chính thì tia ló đi qua F’ hoặc có đường kéo dài đi qua F’ * Tia tới đi qua tiêu điểm F hoặc có đường kéo dài qua F thì tia ló song song với trục chính * Tia tới đi qua quang tâm O thì truyền thẳng (L) F’ F O F’ F O L’ IV. SỰ TẠO ẢNH BỞI THẤU KÍNH b) Dựng ảnh tạo bởi thấu kính bằng cách vẽ đường đi của tia sáng 1. Khái niệm vật và ảnh trong quang học 2. Cách dựng ảnh tạo bởi thấu kính (L) B F’ F A A’ O B’ IV. SỰ TẠO ẢNH BỞI THẤU KÍNH 1. Khái niệm vật và ảnh trong quang học b) Dựng ảnh tạo bởi thấu kính bằng cách vẽ đường đi của tia sáng B 2. Cách dựng ảnh tạo bởi thấu kính B’ F’ A F A’ O L’ IV. SỰ TẠO ẢNH BỞI THẤU KÍNH 1. Khái niệm vật và ảnh trong quang học 2. Cách dựng ảnh tạo bởi thấu kính Kết luận: Ảnh của một vật phẳng nhỏ AB đặt vuông góc với trục chính Cách xác định ảnh • Vẽ ảnh B’ của B qua thấu kính. • Từ B’ hạ đường vuông góc với trục chính cắt trục chính tại A’ A’B’ là ảnh của AB qua thấu kính B A F O A' F' B' IV. SỰ TẠO ẢNH BỞI THẤU KÍNH 1. Khái niệm vật và ảnh trong quang học 2. Cách dựng ảnh tạo bởi thấu kính 3.Các trường hợp ảnh tạo bởi thấu kính a.Thấu kính hội tụ: I I’ O F Vật nằm trong khoảng OF Vật nằm trong khoảng FI O F’ Thấu kính hội tụ: (OI =OI’=2OF=2f) b. Thấu kính phân kì: F’ F Ảnh Tính chất ( thật, ảo) Chiều (so với vật) Độ lớn (so với vật) Ảnh ảo Cùng chiều Lớn hơn vật Ảnh thật Ngược chiều Lớn hơn vật Vật nằm trên I Ảnh thật Vật nằm ngoài I Ảnh thật Ngược chiều Nhỏ hơn vật ảnh ảo Cùng chiều Nhỏ hơn vật Thấu kính phân kì Ngược chiều Bằng vật IV. SỰ TẠO ẢNH BỞI THẤU KÍNH d' Đặt các giá trị đại số cho khoảng cách: OA  d B B 1. Khái niệm vật và ảnh trong quang học 2. Cách dựng ảnh tạo bởi thấu kính 3.Các trường hợp ảnh tạo bởi thấu kính V. CÁC CÔNG THỨC VỀ THẤU KÍNH • Vật thật: d >0 A •Vật ảo: d<0 ( không xét) OA'  d ' A • Ảnh thật: d’ >0 • Ảnh ảo: d’<0 F d Chiều và độ lớn của ảnh được xác định A’B’ = k AB • k gọi là số phóng đại ảnh: + k>0 ảnh và vật cùng chiều + k<0 ảnh và vật ngược chiều O F' f A' B' IV. SỰ TẠO ẢNH BỞI THẤU KÍNH 1. Khái niệm vật và ảnh trong quang học 2. Cách dựng ảnh tạo bởi thấu kính 1 1 1   d d' f 3.Các trường hợp ảnh tạo bởi thấu kính V. CÁC CÔNG THỨC VỀ THẤU KÍNH k A' B ' d'  d AB Bài tập ví dụ : Một thấu kính hội tụ có tiêu cự IV. SỰ TẠO ẢNH BỞI THẤU KÍNH 1. Khái niệm vật và ảnh trong quang học 2. Cách dựng ảnh tạo bởi thấu kính 3.Các trường hợp ảnh tạo bởi thấu kính V. CÁC CÔNG THỨC VỀ THẤU KÍNH 1. Công thức xác định vị trí ảnh 2. Công thức xác định số phóng đại ảnh 10cm.vật sáng AB cao 2 cm, đặt vuông góc với trục chính cách thấu kính 30cm. Xác định vị trí, tính chất và độ lớn của ảnh ? Giải : 30.10 df 1 1 1 ' + Ta có :  '  d    15(cm) d  f 30  10 d d f d’ > 0, vậy ảnh A’B’ là ảnh thật, ngược chiều vật. + Độ lớn ảnh : d' AB  1cm A’B’ =  d IV. SỰ TẠO ẢNH BỞI THẤU KÍNH 1. Khái niệm vật và ảnh trong quang học 2. Cách dựng ảnh tạo bởi thấu kính 3.Các trường hợp ảnh tạo bởi thấu kính V. CÁC CÔNG THỨC VỀ THẤU KÍNH 1. Công thức xác định vị trí ảnh 2. Công thức xác định số phóng đại ảnh VI. CÔNG DỤNG CỦA THẤU KÍNH Thấu kính được dùng làm: Kính khắc phục tật của mắt: Cận,viễn,lão IV. SỰ TẠO ẢNH BỞI THẤU KÍNH 1. Khái niệm vật và ảnh trong quang học 2. Cách dựng ảnh tạo bởi thấu kính 3.Các trường hợp ảnh tạo bởi thấu kính V. CÁC CÔNG THỨC VỀ THẤU KÍNH 1. Công thức xác định vị trí ảnh 2. Công thức xác định số phóng đại ảnh VI. CÔNG DỤNG CỦA THẤU KÍNH Thấu kính được dùng làm: Kính lúp IV. SỰ TẠO ẢNH BỞI THẤU KÍNH 1. Khái niệm vật và ảnh trong quang học 2. Cách dựng ảnh tạo bởi thấu kính 3.Các trường hợp ảnh tạo bởi thấu kính V. CÁC CÔNG THỨC VỀ THẤU KÍNH 1. Công thức xác định vị trí ảnh 2. Công thức xác định số phóng đại ảnh VI. CÔNG DỤNG CỦA THẤU KÍNH Thấu kính được dùng làm: Máy ảnh, máy ghi hình(camera) IV. SỰ TẠO ẢNH BỞI THẤU KÍNH 1. Khái niệm vật và ảnh trong quang học 2. Cách dựng ảnh tạo bởi thấu kính 3.Các trường hợp ảnh tạo bởi thấu kính V. CÁC CÔNG THỨC VỀ THẤU KÍNH 1. Công thức xác định vị trí ảnh 2. Công thức xác định số phóng đại ảnh VI. CÔNG DỤNG CỦA THẤU KÍNH Thấu kính được dùng làm: Kính hiển vi Thấu kính được dùng làm: IV. SỰ TẠO ẢNH BỞI THẤU KÍNH 1. Khái niệm vật và ảnh trong quang học 2. Cách dựng ảnh tạo bởi thấu kính 3.Các trường hợp ảnh tạo bởi thấu kính V. CÁC CÔNG THỨC VỀ THẤU KÍNH 1. Công thức xác định vị trí ảnh 2. Công thức xác định số phóng đại ảnh VI. CÔNG DỤNG CỦA THẤU KÍNH Kính thiên văn, ống nhòm IV. SỰ TẠO ẢNH BỞI THẤU KÍNH 1. Khái niệm vật và ảnh trong quang học Thấu kính được dùng làm: Đèn chiếu 2. Cách dựng ảnh tạo bởi thấu kính 3.Các trường hợp ảnh tạo bởi thấu kính V. CÁC CÔNG THỨC VỀ THẤU KÍNH 1. Công thức xác định vị trí ảnh 2. Công thức xác định số phóng đại ảnh VI. CÔNG DỤNG CỦA THẤU KÍNH Máy quang phổ; IV. SỰ TẠO ẢNH BỞI THẤU KÍNH 1. Khái niệm vật và ảnh trong quang học 2. Cách dựng ảnh tạo bởi thấu kính 3.Các trường hợp ảnh tạo bởi thấu kính V. CÁC CÔNG THỨC VỀ THẤU KÍNH 1. Công thức xác định vị trí ảnh 2. Công thức xác định số phóng đại ảnh VI. CÔNG DỤNG CỦA THẤU KÍNH Câu 1 :Chỉ ra phát biểu đúng khi nói về thấu kính : a) Tia tới song song với trục chính cho tia ló (hoặc đường kéo dài của tia ló )qua tiêu điểm ảnh chính b) Tia tới qua tiêu điểm vật chính cho tia ló song song với trục chính . c) Tia tới qua quang tâm 0 thì truyền thẳng d) Tất cả các câu trên đều đúng IV. SỰ TẠO ẢNH BỞI THẤU KÍNH 1. Khái niệm vật và ảnh trong quang học 2. Cách dựng ảnh tạo bởi thấu kính 3.Các trường hợp ảnh tạo bởi thấu kính V. CÁC CÔNG THỨC VỀ THẤU KÍNH 1. Công thức xác định vị trí ảnh 2. Công thức xác định số phóng đại ảnh VI. CÔNG DỤNG CỦA THẤU KÍNH Câu 2 :Đặt 1 vật thẳng AB vuông góc với trục chính của 1 thấu kính hội tụ L, chọn phát biểu đúng : a) Ảnh là ảnh thật b) Ảnh là ảnh ảo c) Không đủ dữ kiện để xác định ảnh là thật hay ảo d) Ảnh lớn hơn vật