Tài liệu Bài giảng bài ảnh của một vật tạo bởi thấu kính phân kỳ vật lý 9 (7)

TRƯỜNG : THPT ĐỐNG ĐA MÔN: VẬT LÝ – LỚP 9 BÀI 45: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH PHÂN KỲ PHẦN I CHUYÊN ĐỀ QUANG HỌC TUẦN: 25- TIẾT 49 KIỂM TRA BÀI CŨ 1/ Cho biết cấu tạo của thấu kính phân kỳ? Nêu đường truyền của hai tia sáng đặc biệt qua thấu kính phân kỳ. 2/ Vẽ hai tia ló ứng với 2 tia tới SI, SO như hình vẽ > < FI ’ I O > S FI BÀI 45: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH PHÂN KỲ I/ ĐẶC ĐIỂM CỦA ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH PHÂN KỲ Thí nghiệm: ( h.45.1) Trang 122 C1: - Đặt mắt về phía chùm tia ló - Ảnh ảo, cùng chiều, nhỏ hơn vật II/ CÁCH DỰNG ẢNH C2: C3 -Dựng ảnh B’ của B qua thấu kính -Từ B’ dựng đường thẳng vuông góc với trục chính, cắt trục chính tại A’. A’B’ là ảnh của AB qua thấu kính K C4 > B < I B’ ’ FI ’ A O > A B’ nằm trong đoạn F’I nên ảnh A’B’nằm trong khoảng tiêu cự của thấu kính FI M BÀI 45: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH PHÂN KỲ III/ ĐỘ LỚN CỦA ẢNH ẢO TẠO BỞI CÁC THẤU KÍNH C5: Đặt vật AB trước một thấu kính có tiêu cự f = 12cm. Vật AB cách thấu kính một khoảng d = 8cm, A nằm trên trục chính. Hãy dựng ảnh A’B’ của AB. Dựa vào hình vẽ để nêu nhận xét về độ lớn của ảnh so với vật trong hai trường hợp: a) Thấu kính là hội tụ b) Thấu kính là phân kỳ O B’ IF’ I F’ A A’ O > I F A > B I < B A’ b) > B’ GIẢI a) NHẬN XÉT: Vật AB đặt trong khoảng tiêu cự : + Đối với thấu kính hội tụ ảnh ảo lớn hơn vật + Đối với thấu kính phân kỳ ảnh ảo nhỏ hơn vật I F BÀI 45: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH PHÂN KỲ IV / VẬN DỤNG B’ > B I F A O B’ IF’ I F’ A A’ O I F > A’ > B I < C6 a) Giống nhau: Ảnh ảo cùng chiều với vât b) Khác nhau: + Đối với thấu kính hội tụ thì ảnh lớn hơn vật và cách xa thấu kính hơn vật + Đối với thấu kính phân kỳ thì ảnh nhỏ hơn vật và ở gần thấu kính hơn vật I aC ùch nhaän bieát : Đưa thấu kính lại gần dòng chữ trên trang sách: + Nếu nhìn qua thấu kính thấy ảnh của dòng chữ cùng chiều, lớn hơn vật thì đó là thấu kính hội tụ + Nếu nhìn qua thấu kính thấy ảnh của dòng chữ cùng chiều, nhỏ hơn vật thì đó là thấu kính phân kỳ BÀI 45: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH PHÂN KỲ IV/ VẬN DỤNG C7 a) Thấu kính hội tụ: B’ B A’ I F A > I O + Khoảng cách từ ảnh đến thấu kính: OA’ = 24cm + Độ lớn của ảnh A' B ' OA'  AB OA (1) A' B ' 24  3 0,6 8 A' B '  0,6  3  1,8cm IF’ BÀI 45: ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH PHÂN KỲ C7 b) Thấu kính phân kỳ: > OA' 12  OA'  8 12 B 3. OA’ = 2( 12 – OA’ ) I < B’ I F’ A I A’ O F > OA’ = +  A’B’O ~ ABO vì : O chung, A  A  1V ' Suy ra:  A' B ' OA'  AB OA (1) A’B’F’ ~  OIF’ Vì: F' chung, Suy ra: A'  O  1V A' B ' F ' A'  ' OI FO Vì OI = AB nên: A' B ' F ' A'  (2) AB F 'O Từ (1) và (2) suy ra: OA' F ' A'  OA F 'O = 3.OA’ = 24 – 2.OA’ 5.OA’ = 24 F 'O  OA' F 'O 24  4,8cm 5 + Từ phương trình (1 ) ta có A' B ' 4,8  0,6 8 0,6  4,8 ' ' AB   0,36cm 8 C8 To hơn GHI NHỚ: Trang 123 SGK - Vật sáng đặt ở mọi vị trí trước thấu kính phân kỳ luôn cho ảnh ảo, cùng chiều, nhỏ hơn vật và luôn nằm trong khoảng tiêu cự của thấu kính - Vật đặt rất xa thấu kính, ảnh ảo của vật có vị trí cách thấu kính một khoảng bằng tiêu cự CỦNG CỐ: Bài 44 – 45.2 SBT Hình 44 – 45.2 vẽ trục chính  của một thấu kính, S là một điểm sáng, S’ là ảnh của S. a) Hãy cho biết S’ là ảnh thật hay ảnh ảo? Vì sao? b) Thấu kính đã cho là hội tụ hay phân kỳ? Vì sao? c) Bằng cách vẽ hãy xác định quang tâm O, tiêu điểm F, F’ của thấu kính đã cho S I S’ I  GIẢI > S I > I S’ I I F’ O FI >  a) S’ là ảnh ảo vì S, S’ nằm cùng một phía đối với trục chính  b) Thấu kính đã cho là thấu kính phân kỳ vì S’ ở gần trục chính hơn S c) – Tia tới qua quang tâm, tia ló đi thẳng. Nối SS’ cắt trục chính tại O, O là quang tâm của thấu kính, dựng thấu kính vuông góc với trục chính tại O. – Tia tới song song với trục chính, tia ló có đường kéo dài qua tiêu điểm F’. Vẽ tia tới SI // với trục chính cắt thấu kính tại I, nối IS’ cắt trục chính tại F’, lấy F đối xứng với F’ qua O. F, F’ là hai tiêu điểm của thấu kính.