Tài liệu Bài giảng bài ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ vật lý 9 (2)

Giáo viên thực hiện: Lê Bá Tường Đơn vị: TRƯỜNG THCS THỊ TRẤN KHE TRE HUYỆN NAM ĐÔNG CÂU HỎI KIỂM TRA Câu 1) Cách nhận biết một thấu kính hội tụ? Câu 2) Trình bày đường truyền 3 tia sáng đặc biệt qua thấu kính hội tụ TRẢ LỜI Câu 1) TKHT có phần rìa mỏng hơn phần giữa, chùm tia tới song song trục chính thì chùm tia ló hội tụ tại tiêu điểm của thấu kính Câu 2) – Tia tới qua quang tâm thì tia ló truyền thẳng _ Tia tới song song trục chính thì tia ló qua tiêu điểm _ Tia tới qua tiêu điểm thì tia ló song song trục chính TIẾT 46: BÀI 43 ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ I)ĐẶC ĐIỂM ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU KÍNH HỘI TỤ 1) Thí nghiệm: Quan sát ảnh của 1 vật tạo bởi thấu kính hội tụ: ( Bố trí thí nghiệm như hình 43.2) 1) Vật đặt ngoài khoảng tiêu cự: a) Vật đặt ở rất xa thấu kính: F F/   f f -Ảnh thật hay ảnh ảo? Cùng chiều hay ngược chiều với vật?  Aûnh thật ngược chiều với vật,nằm tại tiêu điểm thấu kính Vật đặt cách thấu kính 1 khoảng d > 2f: F F/   0 d > 2f Ảnh thật hay ảnh ảo ? Ảnh như thế nào so với vật ? -Ảnh thật, ngược chiều với vật, nhỏ hơn vật Dịch chuyển vật lại gần thấu kính cách TK 1 khoảng d: f< d< 2f F F/   f d Ảnh thật hay ảnh ảo ? Ảnh như thế nào so với vật ? - Aûnh thật, ngược chiều với vật lớn hơn vật b) Đặt vật trong khoảng tiêu cự: Dịch chuyển vật lại gần thấu kính cách thấu kính 1 khoảng d: d< f F F   d f Ảnh thật hay ảnh ảo ? Ảnh như thế nào so với vật ? - Aûnh không hứng được trên màn, ảnh này là ảnh ảo 2) GHI CÁC NHẬN XÉT Ở TRÊN VÀO BẢNG 1: Kết quả Lần TN 1 2 3 4 Khoảngc ách vât đến thấu kính Ảnh thật hay ảo Cùng chiều hay ngược chiều với vật Lớn hơn hay nhỏ hơn vật Ảnh thật Ngược chiều Nhỏ hơn vật Ảnh thật Ngược chiều Nhỏ hơn vật f < d< 2f Ảnh thật Ngược chiều Lớn hơn vật Cùng chiều Lớn hơn vật Vật ở rất xa d > 2f d f ,vật nằm ngoài khoảng tiêu cự (d = OA , = OF ) B A F  O  f A/ F/ B/ C5 )  Dựng ảnh B/ của B rồi hạ đường vuông góc với trục chính tại A/ , A /B/ là ảnh tạo bởi vật AB Nhận xét tính chất ảnh, độ lớn và chiều so với vật AB? Khi d = 36cm > f = 12cm ảnh A/B/ là ảnh thật, ngược chiều, ảnh nhỏ hơn vật . b) Trường hợp 2: d< f ( Vật đặt trong khoảng tiêu cự) B/ B A/  F A O Nhận xét tính chất ảnh, chiều, độ lớn, so với vật AB? Ảnh A/B/ là ảnh ảo, cùng chiều với vật và lớn hơn vật.  F/ A B F’ B’ A’ F A B F ’ F MỘT SỐ HÌNH ẢNH ỨNG DỤNG CÁCH TẠO ẢNH CỦA VẬT QUA THẤU KÍNH HỘI TỤ MẮT LÃO KÍNH LÃO MÁY ẢNH MẮT III) VẬN DỤNG: C6 a) Trường hợp 1: d > f (d = OA , f = OF ) B A F  O  A/ F/ B/ Gọi OA = d, OA/ = d/ ,OF = OF/ = f Dùng các tam giác đồng dạng AOB và A/OB/, IOF/ và B/A/F/. Ta chứng minh được công thức: AB  d  (1) 1 1 1 (2)    f d d AB d Từ (2) d/ = df / d-f = 36.12/ 36-12 = 18cm Từ (1) A/B/= AB.d//d =1. 18/ 36= 0,5 cm B/ b) Trường hợp 2: d< f B A/  F A I O / F Dùng các tam giác đồng dạng ta cũng chứng minh được các công thức: AB  d  1 1 1 (2) (1)    AB d f d d /B/ =AB.d//d / Từ (1) A Từ(2) d = df / f – d = 8.12/ 12- 8= 24cm = 1.24 / 8 = 3cm. Qua bài tập trên ta nhận xét tính chất ảnh của TKHT: Aûnh thật luôn ngược chiều với vật. Aûnh ảo luôn cùng chiều với vật và lớn hơn vật C7) Khi dịch chuyển thấu kính từ từ ra xa trang sách,ảnh của dòng chữ quan sát qua thấu kính cùng chiều va øto hơn dòng chữ thật trên trang sách. Đó là ảnh ảo tạo bởi TKHT Khi dịch chuyển thấu kính ra xa một khoảng cách nhất định nào đó, ta nhìn thấy ảnh của dòng chữ ngược chiều với vật Đó là ảnh thật của dòng chữ tạo bởi TKHT CÂU 1 CÂU 2 CÂU 3 CÂU 4 Khi nào thấu kính HT cho ảnh thật? A) Vật nằm trong khoảng tiêu cự TK B) Vật đặt vuông góc truc chính C) Vật đặt rất gần thấu kính D) Vật nằm ngoài khoảng tiêu cự TK TKHT cho ảnh thât nhỏ hơn vât khi: A) d > f B) 2 f < d C) d < f D) f f B) f< d <2 f C) d < f D) d > 2f Ảnh ảo TKHT có tính chất gì? A) Cùng chiều,lớn hơn vật B) Cùng chiều, nhỏ hơn vật C) Ngược chiều,lớn hơn vật D) Ngược chiều ,nhỏ hơn vật